B o v quy n s h u trí tu -
M t ch đ nh quan tr ng trong lu t s h u trí tu năm 2005 ế
H ng Lanươ
Bài đăng trên T p chí Công nghi p s tháng 11/2006 (trang 56)
Ngày nay, vi c b o h quy n s h u trí tu b o đ m th c hi n các quy n đó ngày càng có v trí quan tr ng
trong th ng m i qu c t cũng nh đ i v i n n kinh t m i qu c gia. Đ i v i n n kinh t trong n c, làm t tươ ế ư ế ế ướ
vi c b o h quy n s h u trí tu là t o ra m t môi tr ng thu n l i cho s sáng t o, b o đ m đ ng l c thúc đ y ườ
s n xu t, kinh doanh và th ng m i; khuy n khích nghiên c u, phát tri n công ngh , nâng cao ch t l ng hàng ươ ế ượ
hoá và t o uy tín cho s n ph m. H th ng s h u trí tu m nh s tác d ng t t trong vi c phát tri n công ngh
và kinh doanhnh m nh, có vai trò tích c c đ i v i công cu c phát tri n kinh t . ế
Lu t S h u trí tu đ c Qu c h i n c C ng hoà xã h i ch nghĩa Vi t Nam thông qua ngày 19 tháng 11 năm ượ ướ
2005 và có hi u l c thinh t ngày 01 tháng 7 năm 2006. Đây là m t b c ti n dài trong vi c b o đ m th c thi ướ ế
quy n s h u trí tu t i Vi t Nam, đánh d u m t m c quan tr ng trong quá trình h i nh p kinh t qu c t c a ế ế
Vi t Nam. Có th nói, v i vi c thông qua m t đ o lu t th ng nh t v s h u trí tu , h th ng b o h quy n s
h u trí tu c a Vi t Nam đã xích l i g n h n v i th gi i. ơ ế
M t trong nh ng n i dung quan tr ng c a vi c th c thi quy n s h u trí tu đ c quy đ nh trong Lu t S h u trí ượ
tu năm 2006 là v n đ b o v quy n s h u trí tu . Lu t dành riêng m t ph n g m 3 ch ng, 22 đi u quy đ nh ươ
v v n đ y, bao g m các n i dung v quy n t b o v c a ch th quy n s h u trí tu , các bi n pháp x
v hành chính,n s , hình s hành vi xâm ph m quy n s h u trí tu , ki m soát hàng hoá xu t kh u, nh p kh u
liên quan đ n s h u trí tu .... Trong đó có m t s đi m đáng chú ý sau:ế
1. Lu t S h u trí tu đã quy đ nh rõ các quy n mà ch th quy n s h u trí tu đ c phép ti n hành, nh m b o ượ ế
v quy n và l i ích h p pháp c a mình, đ ng th i ch đ c vai trò ch đ ng c a ch th quy n s h u trí tu ượ
trong vi c b o v quy n s h u trí tu c a mình.
C th , kho n 1, Đi u 198 Lu t S h u trí tu quy đ nh: Ch th quy n s h u trí tu quy n áp d ng bi n
pháp công ngh , nh m ngăn ng a hành vi xâm ph m quy n s h u trí tu ; yêu c u t ch c, cá nhân có hành vi
xâm ph m quy n s h u trí tu ph i ch m d t hành vi xâm ph m, xin l i, c i chính công khai, b i th ng thi t ườ
h i; yêu c u c quan nhà n c có th m quy n x lý hành vi xâm ph m quy n s h u trí tu theo quy đ nh c a ơ ướ
pháp lu t; kh i ki n ra toà án ho c tr ng tài đ b o v quy n, l i ích h p pháp c a mình.
Đi m b, kho n 1, Đi u 211 Lu t S h u trí tu quy đ nh, hành vi không ch m d t hành vi m ph m quy n s
h u trí tu , m c dù đã đ c ch th quy n s h u trí tu thông báo b ng văn b n yêu c u ch m d t hành vi đó, ượ
b coi là hành vi xâm ph m quy n s h u trí tu và b x ph t hành chính. Quy đ nh này đã gián ti p kh ng đ nh rõ ế
h n trong Lu t quy n c a ch th , quy n s h u trí tu trong vi c yêu c u ch th có hành vim ph m quy nơ
s h u trí tu c a mình bu c ph i ch m d t hành vi vi ph m.
2.c c quan có th m quy n x lý hành vi xâm ph m quy n s h u trí tu đã đ c quy đ nh c th và có sơ ượ
phân công nhi m v rõ ràng trong Lu t S h u trí tu , giúp các c quan th c hi n ch c năng, nhi m v cũng nh ơ ư
ph i h p v i nhau t t h n trong quá trình x hành vi vi ph m, b o v quy n s h u trí tu c a ch th quy n ơ
s h u.ởữ
Đi u 200 Lu t S h u trí tu quy đ nh, trong ph m vi nhi m v , quy n h n c a mình, các c quan Toà án, Thanh ơ
tra, Qu n lý th tr ng, H i quan, Công an và U ban nhân dân các c p có th m quy n x lý hành vi xâm ph m ườ
quy n s h u trí tu .
Vi c áp d ng bi n pháp dân s , hình s thu c th m quy n c a Toà án, trong tr ng h p c n thi t, Toà án có th ườ ế
áp d ng bi n pp kh n c p t m th i theo quy đ nh c a pháp lu t.
Vi c áp d ng bi n pháp hành chính thu c th m quy n c a các c quan Thanh tra, Công an, Qu n lý th tr ng, ơ ườ
H i quan, U ban nhân n các c p. Trong tr ng h p c n thi t, các c quan này có th áp d ng bi n pháp ngăn ườ ế ơ
ch n và b o đ m x ph t hành chính theo quy đ nh c a pháp lu t.
Vi c áp d ng bi n pháp ki m soát hàng hoá xu t kh u, nh p kh u liên quan đ n s h u trí tu thu c th m quy n ế
c a c quan h i quan. ơ
3. Lu t S h u trí tu đã đ cao khía c nh dân s c a quy n s h u trí tu thông qua các quy đ nh v x lý các
hành vi xâm ph m quy n s h u trí tu b ng bi n pháp dân s .
Các tranh ch p quy n s h u trí tu x lý t i toà dân s s đ c xem xét đ y đ làm cho vi c x vi ph m đúng ượ
đ n, hi u qu . Đây cũng là s kh ng đ nh rõ h n c a pháp lu t, coi quy n s h u trí tu là m t quy n dân s ơ
(quy n nhân thân, quy n tài s n) mà vi c ch th quy n s h u trí tu yêu c u toà dân s b o v quy n s h u
trí tu c a mình b m ph m là m t quy n h t s c quan tr ng, đ ng th i là m t công c h u hi u giúp ch th ế
quy n s h u trí tu t b o v quy n và l i ích chính đáng c a mình.
Làm v v n đ này, Lu t S h u trí tu dành 9 đi u (t Đi u 202 đ n Đi u 209), trong đó g m các n i dung ế
khá chi ti t v các bi n pháp dân s , quy n và nghĩa v ch ng minh c a đ ng s , các bi n pháp kh n c p t mế ươ
th i và quy n yêu c u Toà án áp d ng bi n pháp kh n c p t m th i... Đáng chú ý là quy đ nh v nguyên t c và căn
c xác đ nh thi t h i và m c b i th ng thi t h i do xâm ph m quy n s h u trí tu y ra trong tr ng h p x ườ ườ
lý vi ph m b ng bi n pháp dân s . C th , thi t h i đ c xác đ nh bao g m c thi t h i v v t ch t và thi t h i ượ
v tinh th n. Thi t h i v v t ch t đ c xác đ nh trên c s xác đ nh các t n th t th c t , n u không xác đ nh ượ ơ ế ế
đ c thì m c b i th ng thi t h i do toà án n đ nh, nh ng không quá năm trăm tri u đ ng. Thi t h i v tinhượ ườ ư
th n có th đ c b i th ng t năm tri u đ ng đ n năm m i tri u đ ng. ượ ườ ế ươ
Quy đ nh v x lý xâm ph m quy n s h u trí tu b ng bi n pháp dân s trong Lu t S h u trí tu đã nâng cao
vai t c a h th ng c quan t pháp, gi m b t s can thi p c a c quan hành chính nhà n c vào các v n đ ơ ư ơ ướ
mang tính dân s , tránh vi c hành chính hoá các quan h dân s .
4. V x lý hành vi xâm ph m quy n s h u trí tu b ng bi n pháp hành chính, Lu t S h u trí tu đã phân đ nh
rõ ràng nh ng hành vi xâm ph m quy n s h u trí tu nào s b áp d ng bi n pháp x lý vi ph m hành chính b ng
quy đ nh t i Đi u 211.
C th , các hành vi xâm ph m quy n s h u trí tu sau đây b x ph t vi ph m hành chính: Th c hi n hành vi
xâm ph m quy n s h u trí tu gây thi t h i cho ng i tiêu dùng ho c cho xã h i; Không ch m d t hành vi xâm ườ
ph m quy n s h u trí tu , m cđã đ c ch th quy n s h u trí tu thông báo b ng văn b n yêu c u ch m ượ
d t hành vi đó; S n xu t, nh p kh u, v n chuy n, buôn bán hàng hoá gi m o v s h u trí tu ho c giao cho
ng i khác th c hi n hành vi này; S n xu t, nh p kh u, v n chuy n, buôn bán v t mang nhãn hi u ho c ch d nườ
đ a lý trùng ho c t ng t đ n m c gây nh m l n v i nhãn hi u, ch d n đ a lý đ c b o h ho c giao cho ng i ươ ế ượ ườ
khác th c hi n hành vi này.
M t đi m quan tr ng n i dung x m ph m quy n s h u trí tu b ng bi n pháp hành chính trong Lu t S
h u trí tu là quy đ nh v m c ti n ph t đ i v i hành vi xâm ph m quy n s h u trí tu . Kho n 4, Đi u 214 Lu t
S h u trí tu quy đ nh m c ti n ph t theo giá tr hàng hoá vi ph m, đ c n đ nh ít nh t b ng giá tr hàng hoá vi ượ
ph m đã phát hi n đ c và nhi u nh t không v t quá năm l n giá tr ng hoá đó. Quy đ nh này đã kh c ph c ượ ượ
đ c m t h n ch v n th ng x y ra trong x vi ph m hành chính là pháp lu t n đ nh m t khung ti n ph tượ ế ườ
chung cho m t lo i hành vi vi ph m nào đó, mà trong nhi u tr ng h p, vi ph m hành chính thu c lo i này đem ườ
l i l i nhu n cho ch th vi ph m ho c gây ra thi t h i, t n th t cho nhà n c, xã h i l n h n r t nhi u l n so ướ ơ
v i m c ti n ph t đ c quy đ nh, d n đ n m c đích c a vi c x lý vi ph m hành chính không phát huy đ c tác ượ ế ượ
d ng.
Thay l i k t: ế th i, Lu t S h u trí tu năm 2006 đ c xem là m t b c ti n quan tr ng trong ngành ượ ướ ế
l p pháp n c ta, góp ph n xây d ng m t h th ng các tiêu chu n b o h các th t c b o đ m th c thi quy n ướ
s h u trí tu m t cách k p th i, hi u qu , công b ng và ít phi n hà, hoàn thi n h th ng pháp lu t v s h u trí
tu Vi t Nam, cũng nh h ng đ n vi c gia nh p WTO trong m t t ng lai g n. ư ướ ế ươ