9 bí quyết sản xuất rau màu trong mùa mưa
Nguồn: khuyennongvn.gov.vn
Trong những năm gần đây một số tỉnh vùng ĐBSCL và miền Đông Nam bộ đã
làm tốt khâu chuyển dịch cây trồng từ sản xuất 3 vụ lúa thành 2 vụ lúa xen canh
với một vụ rau màu đưa lại hiệu quả kinh tế rất cao, đồng thời có tác dụng cải tạo
đất và cách ly nguồn sâu bệnh hại, đặc biệt là dịch rầy nâu.
Tuy nhiên, do trái vụ, thời tiết các tháng mùa mưa thường gây bất lợi, các loại rau
màu thường rất mẫn cảm với nhiệt độ và ẩm độ không khí, vì vậy vào mùa mưa
nhiệt độ và ẩm độ thường rất cao gây trở ngại cho việc phát triển của cây trồng
như ra hoa, đậu trái, năng suất thường không cao.
Đặc biệt khi độ ẩm, nhiệt độ cao thường là điều kiện thuận lợi cho nhiều loài sâu
bệnh phát sinh, phát triển và gây hại làm giảm năng suất và chất lượng sản phẩm,
gây tổn thất lớn cho người nông dân. Để giúp bà con nông dân làm tốt vụ rau màu
trái vụ trong mùa mưa NNVN giới thiệu những kết quả nghiên cứu mới nhất của
các nhà khoa học trường ĐH Cần Thơ để bà con tham khảo, áp dụng.
1. Chọn và làm đất:
- Chọn nơi đất cao, bố trí hệ thống kênh mương đầy đủ để thoát nước cho tốt,
không để rau màu bị ngập úng, nhất là sau các trận mưa to. Với những nơi đất
thấp, tùy theo từng loại rau màu chịu nước nhiều hay ít để lên liếp cao hay thấp.
- Không nên làm đất quá nhuyễn dẫn đến đất bị bết, lèn đất mặt, thiếu ô xi sẽ gây
nên tình trạng nghẹt rễ làm ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây.
2. Sử dụng màng phủ nông nghiệp để trồng các loại rau màu là một TBKT mới
đang được áp dụng rộng rãi ở vùng ĐBSCLnói riêng, cả nước nói chung. Sử dụng
màng phủ nông nghiệp trong SX rau màu trong mùa mưa không chỉ hạn chế ảnh
hưởng xấu của thời tiết trong giai đoạn mưa dầm mà còn tạo môi trường thích hợp
cho cây sinh trưởng khỏe, hạn chế sâu bệnh và tăng năng suất. Nên chọn mua loại
màng phủ có 2 mặt, phủ mặt đen xuống phía dưới, mặt tráng bạc lên trên vừa có
tác dụng phản xạ ánh sáng để xua đuổi côn trùng và bức xạ nhiệt giữ độ ẩm và
nhiệt độ thích hợp cho đất và cây trồng. Sau khi lên liếp, bón vôi, bón phân lót,
làm đất (phun thuốc trừ cỏ nếu cần thiết) thì trải bạt, vét đất dưới mương ém chặt 3
bên mép bạt cho kỹ, đục lỗ và cấy cây theo khoảng cách của từng loại rau màu.
3. Chọn mua giống tốt, khỏe mạnh có nguồn gốc rõ ràng từ những cơ sở cung cấp
giống có uy tín. Trong mùa mưa do mưa nhiều, thiếu ánh sáng, khả năng quang
hợp kém hơn mùa khô do đó bà con nên chọn trồng các loại rau lá nhỏ, có bộ tán
lá gọn, thời gian sinh trưởng ngắn, sớm cho thu hoạch. Nên áp dụng kỹ thuật gieo
cây giống trong khay bầu vừa tiết kiệm thời gian, vừa đảm bảo tỷ lệ cây sống cao,
nhanh bén rễ hồi xanh.
4. Bón phân cân đối: Sau khi lên liếp, rải 100kg vôi bột/1.000m2 nhằm giúp hạ
phèn, góp phần tiêu diệt các mầm bệnh trong đất và cung cấp thêm lượng can xi
cho cây trồng giúp phòng một số bệnh thường gặp trên rau màu như: thối rễ, thối
trái, nứt trái trên cà, ớt… Sau khi bón vôi phải tháo nước vào cho ngập hết liếp
trồng từ 1-2 ngày nhằm tiêu độc, rửa phèn sau đó rút cạn nước rồi mới bón lót và
làm đất.
Bón lót theo công thức sau: Phân NPK 16-16-8 với lượng 30kg/1.000m2; phân
chuồng hoai từ 1.000-1.500kg/1.000m2. Ngoài phân chuồng và phân vô cơ nói trên
có thể bón kết hợp thêm các loại phân hữu cơ vi sinh, các chế phẩm sinh học nhằm
tăng cường khả năng chống chịu bệnh, tăng chất lượng và mẫu mã sản phẩm sẽ
đẹp hơn, hấp dẫn người tiêu dùng hơn nên giá bán sẽ cao hơn. Đặc biệt chú ý đến
việc bón tăng hay giảm lượng phân đạm cần thiết tùy theo nhiệt độ, ẩm độ và sự
phát triển của cây theo từng giai đoạn.
Trong điều kiện nhiệt độ cao nếu bón thiếu đạm các loại rau màu như ớt, cà chua,
dưa leo… lá trở nên nhỏ, màu xanh nhạt, cây ốm yếu, ít cành nhánh, hoa rụng
nhiều, trái nhỏ. Ngược lại, nếu bón thừa đạm, đặc biệt là thừa urê cành lá sẽ phát
triển sum suê tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều loại sâu bệnh phát sinh, phát triển
và gây hại.
5. Làm sạch cỏ dại: Vào mùa mưa cỏ phát triển rất nhanh vì vậy cần phải làm cỏ
thường xuyên để hạn chế đến mức tối đa sự cạnh tranh dinh dưỡng của cỏ với cây
trồng đồng thời loại bỏ được nơi trú ngụ, ẩn nấp và nguồn lây lan của nấm bệnh,
côn trùng gây hại cho rau màu.
6. Chống úng ngập: Là cây trồng cạn, các loại rau màu như dưa hấu, cà, ớt thường
không chịu được ngập úng do đó cần điều chỉnh mực nước trong mương, rãnh cho
hợp lý, nhất là sau các trận mưa to cần khơi thông mương rãnh để thoát nước
nhanh, không để ngập nước dễ gây thối rễ, chết cây và tạo điều kiện cho nấm bệnh
phát sinh, phát triển và gây hại.
7. Chăm sóc cây: Thường xuyên tỉa bỏ bớt chồi, nhánh vô hiệu; bấm ngọn để cây
ra các nhánh phụ nhằm hạn chế chiều cao tránh đổ ngã. Cắt bỏ các lá già, lá bị sâu
bệnh, các cành, nhánh vô hiệu cách gốc 40-50cm nhằm tạo độ thông thoáng trên
mặt liếp, làm giảm độ ẩm, góp phần hạn chế sự phát sinh, phát triển và gây hại của
sâu bệnh, nhất là trên các loại cây như cà chua, ớt…
8. Làm giàn cho một số loại cây trồng như cà chua, dưa chuột, dưa leo, khổ qua,
đậu leo… Với vụ nghịch này bà con cần làm giàn kiên cố hơn so với mùa nắng
nhằm giúp cho cây phát triển tốt hơn, quang hợp tốt hơn, thu hoạch được dài hơn,
năng suất cao hơn, chống đổ và hạn chế được sự gây hại của sâu bệnh. Tùy theo
từng loại cây trồng và điều kiện kinh tế mà làm giàn cao, thấp hoặc bằng các loại
vật liệu khác nhau như tre, gỗ, lưới nilon… cho phù hợp.
9. Phòng trừ sâu bệnh: Trong mùa mưa do nhiệt độ và ẩm độ tăng cao rất thuận lợi
cho nhiều loại côn trùng, nấm bệnh phát triển gây hại trên nhiều loại rau màu mà
đặc biệt là dưa leo, cà chua, ớt và một số loại rau ăn lá. Bà con cần thường xuyên
thăm đồng để phát hiện và có biện pháp phòng trị kịp thời các đối tượng gây hại
không để dịch bệnh lây lan gây hại trên diện rộng. Ưu tiên sử dụng các loại thuốc
đặc hiệu, phun phòng hoặc phun trừ tập trung, đúng lúc. Chú ý thời gian cách ly
theo qui định để tránh ngộ độc thực phẩm cho người tiêu dùng.