Bổ ngửa vì… thuốc bổ óc
Nhiều người, đặc biệt là SV, luôn mong muốn có một trí nhớ minh mẫn. Tuy
nhiên, nếu nhờ cậy đến loại thuốc tăng cường trí nhớ hay còn gọi “thuốc bổ
óc” thì không nên. Những cảnh báo về việc lạm dụng thuốc bổ óc ở nhiều
người trẻ.
Không chỉ ở nước ta mà hiện nay nhiều nước trên thế giới, hiện tượng SV sử
dụng “thuốc bổ óc” để tăng trí nhớ trong mùa thi đang trở thành một vấn đề
sức khỏe rất đáng lo ngại.
Tại Mỹ, khảo sát cho thấy nhiều trường đại học có tỉ lệ SV sử dụng thuốc
lên đến 25%. Tại Anh, tình hình lạm dụng thuốc bổ óc cũng có chiều hướng
gia tăng, như báo động của Viện hàn lâm Y dược học Anh.
Nhiều biệt dược mà giới trẻ phương Tây thường dùng để “doping” trí não
được kể là Dexedrine, Ritalin, Aricept, Nootropil… Các thuốc này đều là
thuốc chữa bệnh, được bác sĩ chỉ định dùng rất thận trọng và hạn chế, dùng
tùy tiện, dùng sai sẽ gây tác hại khôn lường.
Trí nhớ tốt phụ thuộc vào gì?
Trí nhớ là một hoạt động thần kinh, khả năng trí tuệ gìn giữ những kinh
nghiệm sống đã qua, để rồi tái hiện trong ý thức khi cần thiết. Đây là quá
trình phức tạp gồm ba giai đoạn: nhận biết, lưu trữ và tái hiện trong hoạt
động trí não. Quá trình này tùy thuộc nhiều yếu tố, trong đó chủ yếu là sự
toàn vẹn về cấu trúc và số lượng tế bào thần kinh, chất dẫn truyền thần kinh
(như chất sinh học acetylcholin), các acid amin giúp cho hoạt động thần kinh
(như aspartat, glutamat, glycin…).
Để hoạt động thần kinh tốt, trước hết phải có đầy đủ nguyên liệu nạp vào.
Tức là cần lưu ý chế độ ăn uống hằng ngày phải cân bằng dưỡng chất, đảm
bảo đủ: đạm, béo, đường, tinh bột, vitamin và chất khoáng.
Để có trí nhớ tốt còn phải lưu ý đến ngủ, nghỉ ngơi, vận động thể lực tốt và
có phương pháp học tập, tư duy hợp lý. Với SV-HS, học tập hợp lý là tiến
hành tiếp thu từ từ, lặp đi lặp lại, đúng phương pháp (biết chọn lọc điều cần
nhớ, biết liên tưởng, xen kẽ học với thư giãn…). Vì vậy, nên sắp xếp thời
gian biểu khoa học, tránh học dồn nén, “nước đến chân mới nhảy”. Cần lưu
ý, hoạt động trí nhớ không chịu được sự thúc ép, bị áp lực bởi ngoại cảnh.
Có tình trạng đáng ghi nhận là hiện nay nhiều học sinh bị sa sút trong học
tập, học với tình trạng quên đầu quên đuôi, thậm chí có biểu hiện rối loạn
tâm thần chỉ vì bị áp lực của gia đình, bị bố mẹ ép buộc học tập một cách
quá đáng.
Có thuốc tăng cường trí nhớ?
Cho tới nay người ta vẫn chưa tìm ra loại thuốc nào tác dụng thần kỳ như tạo
sự thông minh, tăng trí nhớ. Trước đây có thuốc được cho là bổ óc như
Cervotonic (thực chất là kết hợp acid glutamic và vitamin B1), gần đây là
Glutaminol, Glutaminol -B6, Pho-L… được gán cho tác dụng như thế,
nhưng chính nhà sản xuất các thuốc trên cũng công bố “thuốc chỉ dùng trong
chứng suy nhược chức năng nhưng không có tác động đặc hiệu nào được
chứng minh một cách cụ thể”. Tức là chưa có một thí nghiệm khoa học nào
chứng minh có loại thuốc tạo ra trí thông minh, tăng cường trí nhớ với người
bình thường cả.