B c Tranh Quái D - ph n 1
Tr c nhà th Saint Sébalt, n i góc đ ng Des Trabans là m t quán nh , v a h p v aướ ơ ườ
cao, c a kính b i b m, trên nóc có d ng b c t ng Đ c M Đ ng Trinh b ng th ch ượ
cao.
Đó là n i tôi tr i qua nh ng ngày bu n th m nh t đ i. ơ
Tôi đ n thành ph Nureemberg đê h c h i h a t các h a s tên tu i Đ c, nh ngế ư ư
vì thi u ti n nên đành ph i v nh, nh ng nh xoàng xĩnh nh các m to béo l m l i,ế ư
con mèo ng i trên đ u g i, nh ng ông xã tr ng đ i mũ ba góc,nh ng ông nhà giàu, ưở
đ u ch p tóc gi ...
H t v nh, tôi v nh ng b n phác h a (Croquis) và sau cùng v hình bóngế
(Silhouettes).
V i tôi, không có gì thê th m cho b ng luôn luôn b viên qu n lý khách s n h ch
sách. Sáng nào ông ta cũng mím môi gi ng n ào, v x c láo n t n : "Ch ng nào ông
m i ch u tr ti n cho tôi? Ông có bi t ti n phòng c a ông lên t i bao nhiêu r i không? ế
Hai trăm đ ng "florin" và m i đ ng "kreutzer". Không có bao nhiêu ph i không?". ườ
Nh ng ai ch a nghe gi ng x c láo c a tên qu n lý khách s n này không thê hiêu ư
đ c n i kh c a tôi trong lúc b y gi . Tình yêu ngh thu t, óc t ng t ng, s hăngượ ưở ượ
hái đi tìm cái đ p c a tôi hoàn toàn khô héo. Tôi tr nên v ng v , nhút nhát. Bao nhiêu
ngh l c đ u bi n cũng nh lòng t tr ng... Và th y ông xã tr ng t xa là tôi đã cúi ế ư ưở
đ u chào c n th n.
M t đêm, không m t xu dính túi, quá lo ng i, s b viên qu n lý dê s kia cho vào tù,
tôi nh t đ nh t t b ng cách c t h ng. V i ý nghĩ đó, tôi ng i trên chi c gi ng t i ế ườ
tàn ngó ra c a s , tri n miên nghĩ ng i đ n trăm ngàn ý nghĩ v tri t lý. Tôi t h i: ế ế
"Con ng i là gì? M t con thú ăn t p! Hai hàm răng có các lo i răng chó, răng c a,ườ
răng hàm ch ng minh đi u đó. Răng chó đê ăn th t, răng c a đê ăn trái cây và răng hàm
đê nghi n. Nh ng khi không còn gì đê nghi n thì con ng i là m t th vô nghĩa trong ư ườ
vũ tr , m t đi u th a, m t bánh xe th năm...".
Đó là nh ng c m nghĩ c a tôi. Tôi không dám m con dao c o ra, s r ng tôi b ng
nhiên tr nên can đ m mà t t .
Sau nh ng lý lu n nh th , tôi th i ng n đèn sáp, hoãn l i m i vi c vào ngày mai. ư ế
Tên qu n lý khách s n đã làm cho tôi tr nên ngu ng c hoàn toàn.
Tôi không th y gì khác h n là nh ng hình bóng và đi u mong mu n duy nh t c a tôi ơ
là có ti n đê ném vào m t h n m i khi h n ta đ n qu y r y tôi. ế
Nh ng đêm đó, có m t cu c cách m ng kỳ l trong đ u óc tôi. Tôi th c d y vào lúcư
m t gi khuya, v nhanh lên gi y m t b c phác h a theo lo i Hòa Lan, t c là lo i kỳ
quái, không có m t chút liên h gì t i các quan ni m v h i h a thông th ng c a tôi. ườ
Các b n hình dung, b c phác h a là m t kho ng sáng t i âm u, n m gi a nh ng b c
t ng cao, loang l . Nh ng b c t ng d y đó có nh ng móc s t nh n ho t đóng ườ ườ
trên cao vào kho ng hai ba th c. Ng i ta đoán ngay t đ u khung c nh đó là m t lò ướ ườ
sát sinh.
Bên tr i có m t hàng rào m t cáo. B n th y m t con bò m banh ra, treo lên tr n
b ng nh ng cái móc to t ng. Nh ng vũng máu ch y trên n n g ch và d n xu ng m t ướ
đ ng m ng đ y rác đ n d kỳ. ườ ươ ế
Ánh sáng chi u t trên, gi a các ng khói. Bóng các mái nhà k c n ch ng ch t lênế ế
nhau.
Bên trong là m t tr i... D i tr i là m t đ ng c i. Trên đ ng c i có m t cái thang, ướ
vài bó r m, m t đ ng dây, m t chu ng gà và m t chu ng th ph th i. ơ ế
Làm sao các chi ti t ô h p đó l i ch y vào trí t ng t ng c a tôi? Tôi cũng khôngế ưở ượ
bi t, không th y m t c nh nào nh v y đê nh l i r i v ra. ế ư
y v y mà m i m t nét bút ch là m t nét v ch ng ch c đ c nghiên c u c n ượ
th n. Không thi u m t cái gì h t! ế ế
Nh ng bên m t, còn m t góc b tr ng. Tôi không bi t v gì lên đó. Kìa, có m t v tư ế
gì th p thoáng c đ ng. B ng nhiên tôi th y m t bàn chân, m t bàn chân l t ng c, ượ
tách kh i m t đ t. M c d u v trí đó không thê có đ c tôi v n theo sáng ki n đó, ượ ế
không h hiêu rõ mình s v gì đây. Bàn chân đó dính vào ng quyên... và trên ng
quyên có m t chéo áo... Li n sau đó, m t m già, xanh xao, ti u t y, tóc r i b i té s p
trên b gi ng trong khi ch ng c v i m t n m tay đang si t c m ... ế ế
Thì ra tôi v m t b c tranh gi t ng i. Ng n bút r i kh i bàn tay tôi. ế ườ ơ
M già trong t th ch ng c t n l c, n m v t lên thành gi ng, m t nhăn nhó vì ư ế ế
kinh hãi, hay tay bám ch t l y cánh tay c a k sát nhân, m ta làm tôi ho ng s ...
Tôi không dám nhìn m . Nh ng v ph n tên sát nhân thì tôi không th y, tr cánh ư
tay. Tôi không thê k t thúc đ c b c tranh. ế ượ
Tôi t nh : "M t r i. Ch còn có nét m t c a tên sát nhân n a mà thôi. Ngày mai
mình s v n t. Dê mà!". ẽẽố
Tôi n m xu ng gi ng, hãy còn kinh s tr c nh ng gì v a th y qua nét v c a ườ ướ
chính mình. Năm phút sau, tôi ng nh ch t. ư ế
Sáng hôm sau, tôi th c d y khi tr i hãy còn m t i.
V a m c qu n áo xong và s p s a ti p t c b c tranh b d thì có hai ti ng gõ c a. ế ế
Tôi lên ti ng: ế
- C vào!
Cánh c a m . M t ng i đã già, cao, m, m c toàn màu đen b c vào th m. Hai ườ ướ
m t ông g n nhau quá, mũi ông qu p xu ng nh mũi két, trán ông r ng, x ng x u. ư ươ
G ng m t ông có v nghiêm kh c, ông chào tôi, h i th t nghiêm: ươ
- Ông là h a sĩ Christian Vénius?
- Chính tôi th a ông. ư
Ông ta g t đ u m t l n n a, t gi i thi u:
- Tôi là Nam t c Frederic Van Spreckdal! ướ
S xu t hi n c a ông Van Spreckdal, chánh án tòa đ i hình tr c căn gác t i tăm ướ
c a m t h a sĩ vô danh khi n tôi th y m t bình tĩnh. Tôi nhìn bàn gh t i tàn, sàn gác ế ế
b i b m, x u h tr c c nh nghèo c a mình. Nh ng ông Van Spreckdal không chú ý ướ ư
đ n nh ng chi ti t đó. Ông ng i tr c bàn nh c a tôi nói: ế ế ướ
- H a sĩ, tôi đ n đây... ế
Nh ng, cùng lúc đó, hai m t ông d ng l i trên b c h a ch a hoàn thành... ông khôngư ư
nói h t câu. Tôi ng i trên chi c gi ng t i tàn và s chi u c b t ng c a nhân v tế ế ườ ế
này dành cho m t trong các tác ph m c a tôi khi n tim tôi đ p m nh vì m i lo s khó ế
nói.
Đ m t phút, Van Spreckdal ng c đ u lên nhìn tôi th t chăm chú. ướ
- Ông là tác gi b c h a kia?
- D ph i.
- Giá b c h a đó bao nhiêu?
- Tôi không bán các b c phác h a. Đó ch là m t d án.
Ông khách kêu lên m t ti ng "A!" khi đ t gi y lên v i m y đ u ngón tay b ng ế
vàng, ông l y m t kính phóng đ i trong áo "gi lê" ra, b t đ u nghiên c u b c h a m t
cách tr m l ng.
Ánh n ng m t tr i chi u xiên xiên qua gác. Van Spreckdal không nói m t l i nào, ế
s ng mũi ông qu m xu ng, đôi mày ông cau l i.
Không khí hoàn toàn im l ng, tôi nghe rõ ti ng vo ve c a m t con mu i m c trong ế
l i nh n. Sau cùng, không nhìn tôi, ông h i: ướ
- Khuôn kh b c tranh này nh th nào? ư ế
- B ngang ba b , b dài b n b .
- Giá ti n?
- Năm m i đ ng "ducat". ươ
Van Spreckdal đ t b c nh xu ng, l y trong túi chi c ví dày màu xanh lá cây, gi ng ế
nh m t qu lê. Ông trút các đ ng ti n vàng ra: ư
- Đây, năm m i "ducát". ươ
Nam t c đ ng lên chào tôi. Tôi nghe ti ng chi c g y cán ngà c a ông n n trên cácướ ế ế
b c thang gác. Khi ông ta xu ng đ n t ng d i tôi m i hoàn h n và s c nh ch a c m ế ướ ư
n ông ta. Tôi ch y nhanh xu ng năm t ng l u. Nh ng ra t i đ ng, nhìn hai bên, conơ ư ườ
đ ng v ng tanh. Tôi h n hên" "L quá!", r i h n hên leo tr lên gác. ườ
S xu t hi n đ t ng t c a Van Spreckdai khi n tôi ngây ng t bàng hoàng. Ng m ế
ch ng "ducat" ng i sáng d i ánh n ng, tôi ng m nghĩ: "Hôm nay, mình tính c t c t ướ
t vì m y đ ng "florin" không đáng, bây gi thì c m t s n nghi p t trên tr i r i ơ
xu ng. Mình không m con dao c o ra là ph i! Và t đây v sau, n u có ý nghĩ t t ế
n a thì mình nên hoãn l i ngày hôm sau. Sau nh ng c m nghĩ đó tôi ng i l i đê ti p ế
t c v n t b c tranh. Ch c n b n nét bút là xong. Nh ng tôi th t v ng não n . B n ư
nét bút đó tôi không v đ c. Tôi m t tong c m h ng. Nhân v t bí hiêm kia, tôi không ượ
thê nào hình dung ra m t mũi. Tôi c suy nghĩ, c phác h a, nh ng không v ra h n. ư
Tôi đ m hôi có gi t.
Đúng lúc đó, tên qu n lý b c vào phòng tôi, không gõ c a theo thói quen. H n nhìn ướ
ch ng ti n vàng, kêu lên:
- A ha! Tôi b t đ c qu tang ông có nhi u ti n vàng nh th này, th mà ông b o ượ ư ế ế
là không có ti n!
Và m y ngón tay nh n ho t c a h n qu qu ng v phía đ ng ti n vàng trên bàn.
Tôi ng n ng vài giây. R i ch t nh tên qu n lý luôn ho nh h e b y lâu nay, tôi ơ
nh y x t i th p c h n t ng ra kh i phòng, r i s p c a, làm h n d p c mũi.
T t c nh ng vi c đó x y ra th t nhanh. Tôi nghe viên qu n lý kêu m lên bên
ngoài:
- Tr ti n đây! Đ ăn c p!
Nh ng ng i m n phòng xung quanh đ ra ngoài. Ti ng h lao xao: ườ ướ ế
- Có vi c gì v y?
Tôi m c a th t b t ng , đ p m nh vào mông tên qu n lý khi n h n lăn ùng c ế
xu ng l u, có đ n vài m i b c thang. ế ươ
Tôi hét lên:
- Vi c gì h ? Tôi t ng c th ng chó đó xu ng l u. Ch có v y thôi!
Xong, tôi khóa c a l i trong ti ng c i c a các b n phòng bên. ế ườ
Tôi r t hài lòng v chuy n v a làm, xoa tay thích thú.
Chuy n x y ra khi n tôi h ng chí. Tôi ng i xu ng toan ti p t c v thì có ti ng ế ế ế
đ ng kỳ l . Đó là ti ng báng súng đ t xu ng v a hè. Tôi nhìn qua c a s , th y ba c nh ế
sát, súng d ng d i chân, đ ng canh tr c c a nhà. Tôi lo s h i th m: "Th ng qu n ướ ướ
lý gãy tay, l i c ng chăng?".
Các b n có th y đi u kỳ quái trong đ u óc con ng i ch a. Ngày hôm qua tôi tính ườ ư
c t c t t , mà bây gi l i run r y khi nghĩ t i c nh lính b t v t i đ p tên qu n lý té
l u!
Có ti ng n ào trên thang l u, ti ng chân ng i, ti ng súng khua, ti ng nh ng l nhế ế ườ ế ế
truy n c c l c.
B ng ng i ta c m c a phòng tôi. C a đã khóa. Có ti ng hô to: ườ ế
- M c a! Cho lính vào!
Tôi đ ng lên, run r y, hai chân l o đ o.
- M c a!
Tôi có ý nghĩ mu n trèo lên mái nhà. Nh ng v a ló đ u qua khung c a s nh bé, tôi ư
gi t th t lùi, đ u óc choáng váng. Tôi th y các c a s t ng d i v i nh ng c a ướ
kính, nh ng ch u hoa... d i n a là bao l n, sau cùng là tr đèn đ ng, b ng hi u ướ ơ ườ
"Tônnelet Rouge" và sau h t là ba l i lê sáng chóe đang ch tôi r i xu ng đê đâm su tế ưỡ ơ
t lòng bàn chân đ n gáy. ế
Trên mái nhà đ i di n có con mèo to, màu hung đ , núp sau ng khói rình m t đàn
chim s đang kêu chíu chít trên màng x i.
Tôi không thê hình dung m t con ng i có thê th y th t rõ và nhanh đ n v y trong ườ ế
khi lo s .
Bên ngoài ng i ta ra l nh đ n l n th ba: ườ ế
- M c a! Hay đê ng i ta phá c a đây! ườ
Th y tr n không đ c, tôi l o đ o đ n c a... v n khóa. ượ ế
V t m t cái, hai cánh tay ch p l y c tay tôi. M t ng i m p lùn, mi ng đ y h i ườ ơ
r u nói: ượ
- Đây r i!
Ông ta m c áo xanh ve chai, gài nút t i c , đê râu r m, đeo đ y cà-rá và tên là
Passauf. H n là c nh sát tr ng. ưở
Bên ngoài có đ n năm tên lính b ng súng nhìn tôi chăm ch . ế
Tôi h i Passauf:
- Ông mu n gì?
H n quát:
- Xu ng l u!
Và ra l nh cho m t tên lính n m tay tôi lôi đi.
M y tên kia l p t c xông đ n l c tung căn phòng nh bé c a tôi. ế
Tôi b c xu ng l u, d a vào tên lính, nh m t k ho lao đ n th i kỳ th ba, tóc taiướ ư ế
r i nùi, m i b c m i v p. ướ
- Tôi b t anh !
Ng i ta v t tôi lên xe ng a, k p tôi gi a hai tên lính v m v . Khi chi c xe ch y,ườ ế
tôi còn nghe có ti ng b c chân ch y theo c a tr nh . ế ướ
Tôi h i m t trong hai ng i lính: ườ
- Tôi b b t v t i gì?
Tên này nhìn tên lính kia, m m c i m t cách khó hiêu, nói: ườ
- Này Hana, nó h i nó b b t v t i gì kìa?
N c i đó khi n tôi s tái ng i. ườ ế ườ
Không lâu, m t bóng mát bao trùm lên chi c xe. Ti ng chân ng a vang d i n n ế ế ướ
g ch khô kh c. Ch ng nh tôi đã đ c đ a t i khám đ ng. Đ i v i tôi, bây gi cái ư ượ ư ườ
gì cũng tr lên đen t i.
T móng vu t c a tên qu n lý, tôi r i vào n i ng c t i, n i ng i vô thì nhi u mà ơ ơ ơ ườ
ng i ra thì ít. Ng i ta giam tôi m t cách th n nhiên nh c t m t đôi v trong t , r iườ ườ ư
m c k đó, nghĩ đ n nh ng chuy n khác. ế
Tôi ng i b t đ ng đ n m i phút, nghĩ mông lung: ế ườ
Th ng cha qu n lý đã hét to: "Nó gi t tôi" khi b tôi đ p té xu ng thang l u. Nh ng ế ư
h n không nói rõ là ai gi t h n. Mình s khai th ph m là ông già bán kính k bên. ế ế
Lão ta s b treo c thay cho mình.
Ý nghĩ đó làm tôi b t lo. Tôi nhìn xung quanh phòng giam. Phòng m i quét vôi,
không có m t hình v nào trên t ng tr m t hình cái giá treo c k vào đây tr c ườ ướ
tôi đã v . Ánh sáng bên ngoài chi u vào qua m t l tròn trên cao, cách m t đ t ch ng ế
ba th c. Đ đ c trong phòng ch g m m t cái r m và m t cái ch u. ướ ơ
Tôi ng i lên r m, hai tay bó g i, bu n th m không t n i. Tôi nghĩ là tên qu n lý ơ
tr c khi ch t đã t cáo tôi. T nhiên tôi th y nh t chân nh có ki n bò và tôi ng ngướ ế ư ế
c lên, húng h ng ho nh có s i dây si t m nh c . ư ế
Ngay lúc đó tên cai ng c m c a b o tôi đi theo h n. Tôi rùng mình vì lúc nào h n
cũng có hai tên đ tê v m v theo sau. Chúng tôi đi qua m y dãy hành lang dài. Tôi
th y sau l i s t tên Jic Jack s p s a b hành quy t vào sáng hôm sau. H n m c áo bó ướ ế
sát tay chào và hát lên v i gi ng khàn khàn. Khi th y tôi h n kêu lên:
- Chào ng i anh em! Tôi s dành cho ng i anh em m t ch phía bên m t. ườ ườ
Hai tên lính và viên cai ng c nhìn nhau c i trong khi tôi n i da gà. ườ
*** Viên cai ng c đ y tôi vào m t gian phòng cao, th t t i, có gh s p theo hình bán ế
nguy t. Phòng v ng v , có hai c a s cao đóng l i s t kín mít và pho t ng chúa ướ ượ
b ng g nâu, hai tay dang ra, đ u ng xu ng vai. C nh t ng đó khi n tôi hoang mang ượ ế
c c đ . T t c ý nghĩ vu kh ng tr c đó b ng d ng bi n m t. Đôi môi tôi m p máy ướ ư ế
c u nguy n.
Đã t lâu tôi không c u nguy n, nh ng tai bi n luôn luôn khi n con ng i khu t ư ế ế ườ
ph c tr c đ ng vô hình. ướ