Các b ph n c b n c a m t h th ng lái ô tô ( Ph nộ ậ ơ ả ủ ộ ệ ố ầ
1/2 )
H th ng lái c a các lo i ô tô ngày nay h t s c đa d ng và phong phú vệ ố ủ ạ ế ứ ạ ề
nguyên lý cũng nh v k t c u,tuy nhiên v c b n chúng đ u có 4 b ph nư ề ế ấ ề ơ ả ề ộ ậ
chính sau đây: Vành lái, tr c lái, c c u lái (h p s lái), d n đ ng lái. ụ ơ ấ ộ ố ẫ ộ
M c dù h th ng lái c a các lo i ô tô ngày nay h t s c đa d ng và phong phú vặ ệ ố ủ ạ ế ứ ạ ề
nguyên lý cũng nh v k t c u, t h th ng lái c a xe con, xe t i, h th ng lái trên cácư ề ế ấ ừ ệ ố ủ ả ệ ố
lo i xe có h th ng treo đ c l p đ n các xe có h th ng treo ph thu c tuy nhiên v cạ ệ ố ộ ậ ế ệ ố ụ ộ ề ơ
b n chúng đ u có 4 b ph n chính sau đây: Vành lái, tr c lái, c c u lái (h p s lái),ả ề ộ ậ ụ ơ ấ ộ ố
d n đ ng lái.ẫ ộ
H.1. S đ k t c u m t h th ng lái đ n gi n.ơ ồ ế ấ ộ ệ ố ơ ả
1 - Vành tay lái. 4 - Khung xe.
2 - Tr c lái. 5 - Các c c u d n đ ng lái.ụ ơ ấ ẫ ộ
3 - H p s lái.ộ ố
H.2. Cách b trí h th ng lái trên xe.ố ệ ố
1. Vành tay lái
Vành tay lái (Volant) là b ph n đ t trên bu ng lái có nhi m v ti p nh n mô men quayộ ậ ặ ồ ệ ụ ế ậ
c a ng i lái và truy n cho tr c lái. Vành tay lái có c u t o t ng đ i gi ng nhau trênủ ườ ề ụ ấ ạ ươ ố ố
các lo i xe ô tô, nó bao g m m t vành hình tròn lõi b ng thép bên ngoài đ c b cạ ồ ộ ằ ượ ọ
b ng v t li u nh a ho c da, đ c l p ghép v i tr c lái b ng then hoa, ren và đai c. ằ ậ ệ ự ặ ượ ắ ớ ụ ằ ố
Bên trong vành lái thông th ng có b trí ba nan hoa. Ngoài ch c năng chính nh trênườ ố ứ ư
vành tay lái còn là n i b trí m t s b ph n b t bu c ph i có khác c a ô tô nh côngơ ố ộ ố ộ ậ ắ ộ ả ủ ư
t c còi, công t c signal, túi khí b o v ng i lái khi x y ra s c nh tai n n…v…v…ắ ắ ả ệ ườ ẩ ự ố ư ạ
M c dù trên h u h t các h th ng lái ngày nay đ u đ c trang b b tr l c lái nh ngặ ầ ế ệ ố ề ượ ị ộ ợ ự ư
vành lái cũng c n ph i đ v ng ch c đ có th truy n đ c mô men yêu c u l n nh tầ ả ủ ữ ắ ể ể ề ượ ầ ớ ấ
k c khi b tr l c b h h ng. Ngoài ra vành lái cũng cân ph i đ m b o tính th m mể ả ộ ợ ự ị ư ỏ ả ả ả ẩ ỹ
H.1. Vành tay lái.
H. 2. C u t o c ai vành tay lái..ấ ạ ủ
1 – X ng b ng thép, 2 – V b c b ng cao su.ươ ằ ỏ ọ ằ
2. Tr c láiụ
Tr c lái bao g m tr c lái chính làm nhi m v truy n mô men quay t vành lái đ n h pụ ồ ụ ệ ụ ề ừ ế ộ
s lái và ng đ tr c lái đ c đ nh tr c lái vào thân xe. Đ u trên c a tr c lái chínhố ố ỡ ụ ể ố ị ụ ầ ủ ụ
đ c làm thon và s răng c a và vành lái đ c si t ch t vào tr c lái b ng đai c. Đ uượ ẻ ư ượ ế ặ ụ ằ ố ầ
d i c a tr c lái chính n i v i c c u lái b ng kh p n i m m ho c kh p các đăng đướ ủ ụ ố ớ ơ ấ ằ ớ ố ề ặ ớ ể
gi m thi u vi c truy n ch n đ ng t m t đ ng lên vành tay lái. ả ể ệ ề ấ ộ ừ ặ ườ
Ngoài ch c năng truy n mô men quay t vành lái xu ng h p s lái tr c lái còn là n iứ ề ừ ố ộ ố ụ ơ
l p đ t nhi u b ph n khác c a ô tô nh : C n đi u khi n h th ng đèn, c n đi uắ ặ ề ộ ậ ủ ư ầ ề ể ệ ố ầ ề
khi n h th ng g t n c, c c u nghiêng tay lái, c c u h p th va đ p, c c u khoáể ệ ố ạ ướ ơ ấ ơ ấ ấ ụ ậ ơ ấ
tay lái, c c u tr t tay lái…. Các c c u này giúp cho ng i đi u khi n tho i mái khi diơ ấ ượ ơ ấ ườ ề ể ả
chuy n ra vào gh lái và có th đi u ch nh v trí tay lái cho phù h p v i kh ng i ể ế ể ề ỉ ị ợ ớ ổ ườ
.
Tr c lái c n ph i đ m b o đ c ng đ truy n mô men đi u khi n nh ng l i ph i đ mụ ầ ả ả ả ủ ứ ể ề ề ể ư ạ ả ả
b o gi m rung đ ng trong h th ng lái, không gây rung, n trong bu ng đi u khi n cả ả ộ ệ ố ồ ồ ề ể ơ
c u đi u khi n h th ng lái c n có k t c u g n, b trí h p lí, đ ng th i có kh năngấ ề ể ệ ố ầ ế ấ ọ ố ợ ồ ờ ả
đàn h i t t theo ph ng d c xe đ h n ch t n th ng có th x y ra khi g p tai n n.ồ ố ươ ọ ể ạ ế ổ ươ ể ẩ ặ ạ
Hi n nay k t c u tr c lái r t đa d ng, đa s các xe s d ng lo i tr c g y đ c c u t oệ ế ấ ụ ấ ạ ố ử ụ ạ ụ ẫ ượ ấ ạ
t các tr c có các kh p các đăng n i tr c.[8]ừ ụ ớ ố ụ
H. 1 C u t o m t tr c lái.ấ ạ ộ ụ
1 - Vành lái. 4 - V tr c lái. 6 - Tr c các đăng.ỏ ụ ụ
2 - C m công t c g t m a. 5 - Kh p các đăng. 7 - Kh p cao su.ụ ắ ạ ư ớ ớ
3 - C m khóa đi n.ụ ệ
K t c u m t s ki u tr c lái.ế ấ ộ ố ể ụ
H.2 . K t c u tr c lái.ế ấ ụ
1 - Kh p các đăng. 3 - Tr c lái chính.ớ ụ
2 - Tr c trung gian có kh p n i dài. 4 - V tr c lái.ụ ớ ố ỏ ụ
5 -V cao su ch n b i.ỏ ắ ụ
Trên tr c trung gian có l p kh p then đ gi m thi u nh ng rung đ ng d c tr c truy nụ ắ ớ ể ả ể ữ ộ ọ ụ ề
lên vành lái. Trên các lo i xe có h th ng treo ph thu c c c u lái đ c l p c đ nhạ ệ ố ụ ộ ơ ấ ượ ắ ố ị
trên trên d m c u, khi xe chuy n đ ng trên đ ng không b ng ph ng d m c u sầ ầ ể ộ ườ ằ ẳ ầ ầ ẽ
rung đ ng làm cho kho ng cách t c c u lái t i vành lái b thay đ i, kh p then sộ ả ừ ơ ấ ớ ị ổ ớ ẽ
kh c ph c đ c nh ng thay đ i này đ m b o cho quá trình truy n mô men t vành láiắ ụ ượ ữ ổ ả ả ề ừ
xu ng c c u lái m t cách liên t c.ố ơ ấ ộ ụ
Ngoài ra trong tr ng h p c n thi t nh x y ra va ch m trên đ ng tr c lái có th coườ ợ ầ ế ư ẩ ạ ườ ụ ể
ng n l i làm gi m th ng tích mà vành lái gây ra cho ng i lái. Trên hình (2) gi i thi uắ ạ ả ươ ườ ớ ệ
k t c u c a m t kh p then v i bi n d ng then hình thang. Then ngoài c a n ng bế ấ ủ ộ ớ ớ ệ ạ ủ ạ ị
đ ng ăn kh p v i then trong c a n ng ch đ ng, khi c c u lái d ch chuy n n ng bộ ớ ớ ủ ạ ủ ộ ơ ấ ị ể ạ ị
đ ng s d ch chuy n lên trên b o đ m cho tr c lái chính không b nh h ng.ộ ẽ ị ể ả ả ụ ị ả ưở