Các mảng xơ vữa động mạch hình thành
như thế nào?
Vữa xơ động mạch (VXĐM) là nguyên nhân chính gây ra đau thắt ngực và nhồi máu cơ
tim. VXĐM do tổn thương các tế bào nội mạc, làm cho các tế bào đó mất chức năng bảo
vệ thành mạch. Tổn thương có thể do ảnh hưởng của dòng máu có áp lực cao liên tục tác
động đến như trong bệnh tăng huyết áp, do ảnh hưởng của thuốc lá, một số thuốc và hóa
chất, thức ăn, rối loạn lipid máu, nhiễm khuẩn và virut, các yếu tố miễn dịch...
Khi bị tổn thương, các tế bào nội mạc tại chỗ mất khả năng tiết ra prostacyclin. Tiểu cầu
lập tức tách ra khỏi dòng máu để tập trung vào chỗ đó và kết dính lại, phóng thích ra
nhiều chất trong đó có yếu tố tăng trưởng, yếu tố này kích thích sự di chuyển các tế bào
cơ trơn ở lớp trung mạc ra lớp nội mạc và phát triển mạnh tại đó. Các bạch cầu đơn nhân
từ dòng máu cũng đến ngay chỗ tổn thương và được chuyển dạng thành đại thực bào. Các
đại thực bào này “ăn” các LDL-C và trở thành các “tế bào bọt” tích đầy mỡ. Đến khi quá
tải, các tế bào này bị vỡ và đổ cholesterol ra ngoài làm cho lớp dưới nội mạc dày lên tạo
nên các vạch lipid hay các mảng xơ vữa đặc trưng của bệnh.
Bên cạnh việc góp phần tạo ra các mảng xơ vữa gây hẹp động mạch vành, tăng
cholesterol máu có thể làm tổn thương lớp nội mạc. Chính vì thế, lý giải vì sao tăng
cholesterol máu lại đóng vai trò quan trọng đến như vậy trong quá trình hình thành mảng
xơ vữa gây tắc hẹp động mạch vành.
Nguyễn Quang Bảo
