Các ngữ hệ chính trên thế giới và ở Việt Nam: Chủ đề 3

ủ ề Ch đ 3

Ữ Ệ Ế Ớ Ở Ệ CÁC NG H CHÍNH TRÊN TH GI I VÀ VI T NAM

Ụ Ầ A. M C ĐÍCH, YÊU C U

ắ ượ ữ ồ ố ọ Giúp cho h c viên n m đ ờ ủ c ngu n g c, vai trò c a ngôn ng trong đ i

ữ ệ ứ ự ộ ọ ộ ố s ng xã h i và trong nghiên c u Dân t c h c, s hình thành các ng h trên

ế ớ ở ệ ừ ữ ự ệ ề th gi i và Vi t Nam. T đó có quan ni m đúng v ngôn ng và xây d ng ý

ả ồ ữ ủ ứ ệ ầ ộ ữ th c, trách nhi m b o t n, phát huy ngôn ng c a dân t c, góp ph n gi gìn

ộ ả ắ b n s c văn hóa dân t c.

ứ ệ ữ ự ủ Nâng cao ý th c trách nhi m gi ữ gìn s trong sáng c a ngôn ng .

Ộ B. N I DUNG

Ữ Ệ Ữ Ự Ồ Ố I. NGU N G C NGÔN NG VÀ S HÌNH THÀNH CÁC NG H

Ữ Ệ Ở Ệ Ồ Ố Ế II. CÁC NG H CHÍNH VI T NAM VÀ NGU N G C TI NG

VI T.Ệ

Ờ C. TH I GIAN

2 ti tế

ƯƠ D. PH NG PHÁP

ế ễ ả ứ Thuy t trình, di n gi i, ch ng minh.

ử ụ ươ ệ ế ế S d ng ph ng ti n trình chi u (n u có).

Ứ Ả Ệ Đ. TÀI LI U NGHIÊN C U, THAM KH O.

Giáo trình DTH, Nxb QĐND, H2001

ạ ươ DTH đ i c ng, NxbGD, H1997.

ể ố ở ữ ọ ữ ệ ộ ệ Vi n ngôn ng h c, Ngôn ng các dân t c thi u s Vi t Nam và chính

ữ sách ngôn ng . Nxb KHXH, H1984

Ộ N I DUNG

Ữ Ệ Ữ Ự Ồ Ố I. NGU N G C NGÔN NG VÀ S HÌNH THÀNH CÁC NG H

ồ ố ữ ủ ứ 1. Ngu n g c ngôn ng và vai trò c a nó trong nghiên c u DTH.

ệ ữ a. Khái ni m ngôn ng .

ấ ủ ứ ữ ả ẩ ườ ấ ượ Ngôn ng là s n ph m cao c p c a ý th c con ng ậ i, là v t ch t đ ừ c tr u

ệ ố ứ ủ ệ ườ ữ ượ t ng hóa và là h th ng tín hi u th hai c a con ng ộ i. Ngôn ng là m t

ươ ụ ể ệ ộ ườ ế ể ph ng ti n, m t công c đ con ng i giao ti p, trao đ i t ổ ư ưở t ng và hi u bi ế t

nhau.

ộ ệ ố ữ ữ ữ ừ ữ Ngôn ng là m t h th ng nh ng âm, nh ng t ắ ế ợ và nh ng quy t c k t h p

ữ ườ ộ ộ ử ụ ồ chúng mà nh ng ng i làm trong cùng m t c ng đ ng s d ng chúng làm

ươ ệ ể ế ớ ừ ể ph ng ti n đ giao ti p v i nhau (t đi n TV).

ệ ố ữ ươ ư ệ ậ ấ ồ Ngôn ng bao g m h th ng ph ng ti n v t ch t nh âm thanh, t ừ ị v ,

ệ ố ứ ủ ữ ệ ắ ườ quy t c ng pháp (là h th ng tín hi u th hai c a con ng i)

ữ ả ế ề ầ ạ ổ Ngôn ng n y sinh do nhu c u giao ti p, trao đ i và truy n đ t kinh

ệ ả ấ ạ ộ nghi m trong quá trình lao đ ng s n xu t và sinh ho t.

ự ế ủ ư ưở ự ữ ệ ụ ủ ư Ngôn ng là hi n th c tr c ti p c a t t ng, là công c c a t duy.

ữ ờ ư ừ ượ ượ ụ ể ự ệ Nh ngôn ng mà t duy tr u t ng đ c hi n th c hóa, c th hóa.

ờ ư ặ ữ ỏ M t khác chính nh t ầ ỉ duy mà ngôn ng không ch là cái v vô nghĩa, thu n

ả ế ố ậ ấ ữ ầ ậ túy v t ch t, nó mang trong mình c y u t tinh th n, vì v y ngôn ng không

ỉ ươ ấ ể ể ạ ư ệ ậ ụ ch là ph ng ti n v t ch t đ bi u đ t t ạ ộ duy mà còn là công c ho t đ ng

ư ể ủ ư ự ế t duy, tham gia tr c ti p vào quá trình hình thành và phát tri n c a t duy con

ng i.ườ

ự ữ ứ ả ụ ủ ệ Ngôn ng có ch c năng ph n ánh hi n th c khách quan, là công c c a

ư ứ ồ ạ ươ ấ ể ể ệ ư ệ ậ t duy, là hình th c t n t i, ph ng ti n v t ch t đ th hi n t duy. Không

ệ ượ ể ệ ướ ạ có khái ni m t ư ưở t ng nào mà không đ c bi u hi n ra d ữ i d ng ngôn ng .

ọ ỉ ở ượ ể ệ M i ý nghĩ, t ư ưở t ng ch tr nên rõ ràng khi đ ữ ằ c th hi n ra b ng ngôn ng .

ưở ể ưở ứ ướ ế ự ả Ăngghen: “s s n sinh ra ý t ng, bi u t ng và ý th c tr ắ c h t là g n

ự ề ậ ế ớ ạ ộ ấ ủ ườ ế li n tr c ti p và m t thi ậ t v i ho t đ ng v t ch t c a con ng i đó là ngôn

ộ ố ữ ủ ng c a cu c s ng”.

ữ ữ ữ ả ấ Ngôn ng là ngôn ng XH, mang b n ch t XH, không có ngôn ng cá nhân.

ế ủ ữ ờ ườ ầ Ngôn ng ra đ i do nhu c u giao ti p c a XH loài ng i, do đó ngôn ng ữ

ử ạ ạ ộ ộ ị ự ờ ớ ứ thu c ph m trù l ch s ch không thu c ph m trù t ứ nhiên, ra đ i v i ch c

ươ ệ ể ườ ế ớ năng là ph ả ng ti n căn b n đ con ng i giao ti p v i nhau, cho nên ngôn

ữ ờ ữ ữ ộ ng bao gi cũng là ngôn ng xã h i, không có ngôn ng cá nhân.

ư ộ ố ớ ữ ỗ ế ế ặ ộ Đ i v i m i cá nhân, ngôn ng nh m t thi t ch xã h i ch t ch , đ ẽ ượ c

ữ ể ệ ề ố gi ủ ả ộ gìn và phát tri n trong kinh nghi m, trong truy n th ng chung c a c c ng

ụ ữ ệ ậ ả ấ ế ồ đ ng, đó là nh ng phong t c, t p quán, kinh nghi m s n xu t. Thi ế t ch đó

ộ ậ ữ ể ợ ượ chính là m t t p h p nh ng thói quen: nói, nghe và hi u đ ế c qua ti p thu t ừ

ẹ ẻ ữ ộ ế ườ ủ ả ộ ế ti ng m đ . Đó là ngôn ng t c ng ồ i. ti ng nói chung c a c c ng đ ng

ườ ế ể ớ ộ t c ng i dùng đ giao ti p v i nhau.

ệ ượ ặ ệ ữ Ngôn ng là hi n t ng XH đ c bi t.

ệ ượ ữ ộ ỉ ầ ơ ả Ngôn ng không ph i ch là m t hi n t ộ ng XH đ n thu n mà là m t

ệ ượ ặ ệ ể ệ ở ề ộ ế ỗ hi n t ng XH đ c bi t, th hi n ộ ch nó không thu c v m t ki n trúc

ượ ấ ị ế ầ ộ ượ ầ th ng t ng nh t đ nh, cho nên khi m t ki n trúc th ng t ng b c s h ị ơ ở ạ

ữ ề ơ ả ự ế ủ ỡ ổ ổ ầ t ng c a nó phá v thì ngôn ng v c b n không thay đ i, mà s bi n đ i đó

ự ễ ủ ầ ậ ỏ ủ ẽ s do nhu c u khách quan c a th c ti n XH đòi h i và theo quy lu t riêng c a

nó.

ụ ụ ư ữ ấ ộ Ngôn ng ph c v toàn XH, không có tính giai c p, nh ng trong xã h i

ấ ấ ủ ử ụ ữ ự ể ấ ậ có giai c p thì s phát tri n và s d ng ngôn ng mang đ m d u n c a giai

ị ố ấ c p th ng tr .

ề ớ ờ ắ ữ ả ộ ườ ự ế B n thân ngôn ng ra đ i g n li n v i các t c ng i, trên th c t ề có nhi u

ờ ướ ấ ấ ữ ngôn ng ra đ i tr ấ c khi XH có giai c p. Tuy nhiên khi XH có giai c p, giai c p

ữ ộ ử ụ ố ị ệ ể ụ ụ ợ ằ th ng tr đã s d ng ngôn ng m t cách tri t đ , nh m ph c v l ấ i ích giai c p

ể ề ủ ươ ậ ấ mình đ truy n bá t ư ưở t ng, ch tr ng, pháp lu t, chính sách, đ u tranh t ư

ị ườ ữ ậ ấ ố ưở t ng, lý lu n. Riêng chính sách ngôn ng , giai c p th ng tr th ố ồ ng mu n đ ng

ộ ườ ướ ữ ủ ộ ữ ủ hóa ngôn ng c a các t c ng i khác và bành tr ng ngôn ng c a t c ng ườ i

mình.

ứ ế ấ ồ ớ ư duy, vì ứ L u ýư : không nên đ ng nh t ch c năng giao ti p v i ch c năng t

ườ ư ế ế ế có khi ng i ta t ồ duy (ng i nghĩ, vi t ra) mà không giao ti p (giao ti p ch ỉ

ế ộ ả x y ra khi có hành đ ng giao ti p)

ồ ố ữ b. Ngu n g c ngôn ng .

ữ ề ề ể ấ Xung quanh v n đ ngôn ng đã có nhi u quan đi m khác nhau, ngay t ừ

ờ ổ ạ ữ ả ữ ư ề ồ th i c đ i đã có nh ng cách gi ố ủ i thích v ngu n g c c a ngôn ng , nh ng t ừ

ụ ư ớ ượ ề ấ ở ờ ề ỏ th i ph c h ng tr đi v n đ này m i đ c bàn nhi u và ngày càng sáng t .

ể ướ * Quan đi m tr c Mác:

ượ ế ườ ạ ạ ng đ sáng t o ra con ng i nên cũng sáng t o ra Duy tâm, tôn giáo: th

NN.

ế ượ ườ ố ắ ế i v n không có ti ng nói mà do b t con ng Thuy t t ng thanh:

ướ ẵ ự ch c các âm thanh có s n trong t nhiên.

ế ế ế ả ố VD: ti ng su i ch y róc rách, ti ng mèo kêu, ti ng chim hót.

ỉ ả ế ượ ộ ố ệ ượ ệ ủ Thuy t này ch gi i thích đ c m t s hi n t ng riêng bi t c a ngôn

ữ ể ề ố ượ ừ ị ạ ừ ủ ư ố ng , không th lý gi ả ượ i đ c v s l ng t v đa s hay lo i t c a t duy

ừ ượ tr u t ng.

ế ố ủ ữ ả ằ ồ ả cho r ng ngu n g c c a ngôn ng là do c m giác, Thuy t duy c m:

ầ ủ ế ả ầ ả ấ không ph i do nhu c u giao ti p mà do b n ch t tinh th n c a con ng ườ ố i c t

ế ậ ớ ườ ố ờ ể ộ ộ đ b c l ả , giao ti p v i chính b n thân. Vì v y con ng i s ng tách r i XH

ể ữ ẫ v n có th có ngôn ng .

ể ả ề ồ ố ộ Quan đi m này đã gi ữ i thích m t cách duy tâm v ngu n g c ngôn ng ,

ấ ượ ả ứ ủ ấ không th y đ ữ c b n ch t và ch c năng c a ngôn ng .

ế ữ ườ ế ế i bi n ti ng kêu còn ờ ngôn ng ra đ i là do con ng Thuy t tán thán:

ả ậ ộ ự ệ ả ể mang tính b n năng đ ng v t thành các âm thanh t nhiên bi u hi n c m xúc

ườ ủ c a con ng i.

ừ ố ồ VD: các t ái, i, chà, a, …

ớ ủ ữ ế ế Thuy t này đã không chú ý đ n ý nghĩa XH to l n c a ngôn ng , mà ch ỉ

ả ộ ố ệ ượ ẻ gi i thích m t s hi n t ng riêng l (VD).

ế ế ộ ồ ừ ắ ữ ế nh ng ti ng hò NN b t ngu n t Thuy t ti ng kêu trong lao đ ng:

ố ợ ứ ủ ể ệ ạ ộ ị ườ nh p đi u ph i h p trong lao đ ng đ tăng thêm s c m nh c a ng i nguyên

th y.ủ

ầ VD: hai ba nào, hò dô ta nào, h y, hú…

ướ ữ ậ ờ ậ ộ : NN ra đ i do s th a thu n gi a các t p ự ỏ ế Thuy t công c xã h i

ườ ớ đoàn ng i v i nhau.

ữ ế ằ ườ Thuy t này cho r ng ngôn ng sinh ra do ng ủ i nguyên th y trong sinh

ế ậ ạ ả ớ ỏ ị ướ ủ ho t đã th a thu n v i nhau quy đ nh ra, là k t qu quy c c a các nhóm

ng i.ườ

ế ử ỉ ầ ư ự ằ duy tr c giác, b ng tay. Giai : do ban đ u t Thuy t c ch bàn tay

ư ế ạ ớ đo n sau m i có NN thành ti ng nh ngày nay.

ế ả ầ ươ ứ ả ậ Nó không ph i do nhu c u giao ti p mà là ph ng th c o thu t, tôn

ướ ữ ế ờ ế ử ỉ giáo. Thuy t c ch bàn tay: tr c khi ngôn ng thành ti ng ra đ i con ng ườ i

ử ỉ ế ệ ể ả dùng các c ch , bàn tay đ giao ti p (cách ngày nay kho ng 11,5 tri u năm)

ự ủ ệ ế ế Ngoài ra còn có quan ni m d a vào thuy t ti n hóa c a Đacuyn cho

ư ộ ừ ể ẻ ậ ướ ậ ằ r ng: NN cũng phát tri n nh m t sinh v t (tr em t ng b ậ c t p đi và t p

ự ề ằ ộ nói m t cách t nhiên); NN mang tính di truy n b ng máu, có NN th ượ ng

ấ ủ ạ ẳ ủ ự ấ ộ ị ẳ đ ng và có NN h đ ng do tính ch t c a ch ng t c qui đ nh. Th c ch t quan

ể ệ ủ ộ đi m này là t ư ưở t ng phân bi t ch ng t c.

ả ượ ồ ố i thích đ c ngu n g c khách Tóm l ể i:ạ các quan đi m trên không gi

ố ủ ề ả ọ ồ ượ ứ quan, khoa h c v ngu n g c c a NN, không ph n ánh đ ủ c ch c năng c a

ỉ ấ ứ ữ ấ ủ ự ngôn ng . Ch th y hình th c mà không l ộ ả ượ đ t t ữ c th c ch t c a ngôn ng .

ể * Quan đi m Mácxit:

ữ ắ ủ ề ồ ố ớ ồ ố ườ Ngu n g c ngôn ng g n li n v i ngu n g c c a XH loài ng i, con

ườ ủ ể ạ ạ ộ ườ ng ữ i là ch th sáng t o ra ngôn ng . Lao đ ng sáng t o ra loài ng i và

ữ ạ ộ chính trong quá trình đó, lao đ ng sáng t o ra ngôn ng và làm cho ngôn ng ữ

ế ủ ữ ụ ể ồ ờ ộ ngày càng phát tri n. Đ ng th i ngôn ng là công c giao ti p c a xã h i loài

ườ ạ ự ủ ề ệ ể ả ấ ộ ng i t o đi u ki n kích thích s phát tri n c a lao đ ng s n xu t và quan

h XHệ .

ữ ắ

ồ ừ

ể

ộ

lao đ ng và phát tri n cùng lao đ ng. Đó là

Ăngghen: “ngôn ng b t ngu n t

ả

ố ủ

ấ ề

ồ

cách gi

i thích duy nh t v ngu n g c c a ngôn ng

ữ”.

ườ ớ ự ế ủ ể ữ ạ Con ng i là ch th sáng t o ra ngôn ng cùng v i s ti n hóa t ự

thân.

ướ ế ờ ớ ộ Ăngghen: “tr ộ ộ c h t là lao đ ng, sau lao đ ng và cùng th i v i lao đ ng

ủ ế ủ ữ ứ ế ộ ườ là ngôn ng , đó là hai s c kích thích ch y u đ n b não c a con ng i”.

ả ủ ứ ế ấ ọ ế Theo Ăngghen và k t qu c a nghiên c u khoa h c cho th y: do bi n

ườ ể ự ệ ứ ế ố ườ ổ ủ đ i c a môt tr ng s ng, đ t v và tìm ki m th c ăn, loài ng ể i đã chuy n

ừ ặ ấ ể ứ ế ể ố t ế trên cây xu ng m t đ t đ tìm ki m th c ăn. Quá trình di chuy n, tìm ki m

ầ ạ ư ế ứ ủ ứ ẳ ườ ặ ấ th c ăn trên m t đ t đã d n t o t th đ ng và đi th ng c a con ng i, đã

ườ ả ổ làm thay đ i hoàn toàn t ư ế ủ ượ th c a v n ng i, gi ở ộ i phóng đôi tay và m r ng

ư ế ệ ấ ầ t m nhìn, t ọ th này có ý nghĩa r t quan tr ng trong vi c phát sinh ra ngôn

ng .ữ

ừ ư ế ạ ộ ớ ộ ộ T t th này cùng v i ho t đ ng lao đ ng đã làm cho b máy phát âm

ề ệ ề ầ ả ọ ộ ầ d n d n hoàn thi n (ti n đ sinh h c), thông qua lao đ ng làm n y sinh nhu

ư ữ ế ề ề ả ấ ớ ầ c u giao ti p nh là ph i nói v i nhau cái gì đ y (ti n đ XH). Ngôn ng hình

ệ ể ừ ơ ứ ạ ứ ế ả thành và phát tri n qua hàng tri u năm, t đ n gi n đ n ph c t p (ch không

ả ợ ế ư ồ ườ ế ớ ệ ph i đ i đ n hoàn thi n nh ngày nay r i ng i ta m i giao ti p). Lúc đó

ư ủ ừ ể ư ẹ ế ế ậ ườ ử ụ ti ng còn b p b , ch a rõ, ch a đ t đ giao ti p, ng i ta s d ng c h ả ệ

ử ỉ ộ ể ứ ệ ế ế ệ ấ ố ẫ th ng thông tin tín hi u th nh t: c ch , đi u b đ giao ti p và đ n nay v n

ươ ổ ợ ệ ể ầ ử ụ s d ng các ph ổ ữ ầ ng ti n b tr đó. Ngôn ng d n d n hình thành đ trao đ i

ạ ư ể và bi u đ t t duy.

ộ ấ ố Ăngghen: “sau cu c đ u tranh kéo dài hàng nghìn năm, cu i cùng, bàn tay

ệ ớ ẳ ượ ậ ữ ắ ồ đã phân bi t v i bàn chân, và dáng đi th ng đã đ c xác l p v ng ch c r i, thì

ườ ể ủ ự ế ỏ ớ ỉ con ng ơ ở i tách kh i con kh , và m i có c s cho s phát tri n c a ti ng nói

ế ự ự ể ể ạ có âm ti ẽ ủ ộ t và cho s phát tri n m nh m c a b óc, s phát tri n làm cho cái

ữ ườ ỉ ừ ể ượ ở ổ ự v c sâu gi a ng i và kh t đó tr nên không th v t qua n i”.

ủ ộ ườ ờ ộ ộ Lao đ ng c a con ng i bao gi cũng là lao đ ng xã h i, quá trình sinh

ộ ạ ỏ ấ ế ị ộ ể ầ ả ố s ng b y đàn phát tri n thành th t cb l c n y sinh đòi h i t ầ t y u nhu c u

ế ự ờ ủ ữ ế ể ạ ả ẫ ổ giao ti p, trao đ i, bi u đ t tình c m, d n đ n s ra đ i c a ngôn ng . Lao

ữ ể ư ể ộ đ ng và ngôn ng phát tri n làm cho t ứ duy và ý th c phát tri n.

ữ ệ ể ẩ ộ ộ Ngôn ng thúc đ y lao đ ng, quan h xã h i phát tri n.

ể ộ ộ ộ ứ ụ Ăngghen: b óc và các giác quan ph thu c b óc phát tri n lên, ý th c

ố ơ ấ ả ở ạ ữ ộ ngày càng sáng su t h n, t t c nh ng cái đó đã tác đ ng tr l ộ i lao đ ng và

ừ ữ ữ ể ẩ ộ ngôn ng , đã thúc đ y không ng ng cho lao đ ng và ngôn ng phát tri n thêm

n aữ

ế ạ

ụ

ầ

ư

ể

Nhu c u ch t o công c kích thích t

duy phát tri n.

ữ ấ

ế ộ

ế

ệ

ầ

ộ

ồ

Lao đ ng Liên k t c ng đ ng – nhu c u giao ti p – ngôn ng xu t hi n.

ườ

ể

ậ

ấ

Óc ng

i (v t ch t phát tri n cao nh t)

ủ ữ ế ầ ờ ườ i trong lao Tóm l i:ạ ngôn ng ra đ i do nhu c u giao ti p c a con ng

ố ơ ả ủ ự ệ ả ấ ồ ờ ể ộ đ ng s n xu t và quan h XH. Ngu n g c c b n c a s ra đ i và phát tri n

ữ ấ ộ ừ ụ ụ ộ ộ ủ c a ngôn ng là lao đ ng, xu t phát t lao đ ng, ph c v lao đ ng, và mang

ạ ư ể ằ ừ ượ ộ n i dung XH nh m bi u đ t t duy tr u t ng.

ữ ủ c. Vai trò c a ngôn ng :

* Nói chung

ươ ấ ủ ế ệ ả ườ Là ph ng ti n giao ti p căn b n nh t c a con ng i.

ủ ế ầ ẩ ườ Giao ti p là nhu c u b m sinh c a con ng ộ ố i, không ai s ng trong c ng

ạ ế ế ầ ườ ồ đ ng nào đó mà l i không có nhu c u giao ti p. Khi giao ti p con ng i có th ể

ự ể ứ ả ế ệ trao đ i t ổ ư ưở t ng, tình c m, tri th c, s hi u bi t, kinh nghi m...chính nh th ờ ế

ườ ớ ậ ợ ạ ồ ộ ổ ứ mà con ng i m i t p h p nhau l i thành c ng đ ng, có t ạ ch c, có ho t

ữ ư ạ ộ ữ ặ ộ đ ng và sinh ho t xã h i. M t khác ngôn ng còn l u gi , chuy n t ể ả ư i t

ưở ế ệ ứ t ng và tri th c cho các th h sau.

ữ ươ ế ệ ấ ọ Ngôn ng là ph ộ ng ti n giao ti p quan tr ng nh t, đóng vai trò là đ ng

ữ ể ẩ ộ ươ ư ế ệ ệ ự l c thúc đ y xã h i phát tri n. Nh ng ph ng ti n giao ti p nh : đi u b , c ộ ử

ệ ệ ỉ ỉ ươ ữ ệ ổ ch , tín hi u, kí hi u...ch là ph ế ng ti n b sung cho ngôn ng trong giao ti p,

ả ượ ứ ạ ủ ườ vì chúng không ph n ánh đ ạ ộ c ho t đ ng t ư ưở t ng ph c t p c a con ng i.

ụ ể ả ụ ệ ậ Là công c bi u c m, công c ngh thu t.

ụ ể ả ữ ữ ườ ớ Ngôn ng là công c bi u c m gi a con ng i v i nhau. Thông qua ngôn

ẩ ự ữ ạ ưở ậ ủ ụ ệ ị ng thúc đ y s sáng t o và h ng th các giá tr văn hóa – ngh thu t c a con

ng i.ườ

ộ ố ủ ỡ ủ ồ ờ Là m t thành t c a văn hóa đ ng th i là giá đ c a văn hóa, ngôn ng ữ

ữ ề ả ế ệ ứ ư l u gi và truy n t i tri th c cho th h mai sau.

ươ ụ ủ ư ệ Là ph ng ti n, công c c a t ớ duy, đóng vai trò to l n trong hình thành ý

th c.ứ

ữ ươ ứ ồ ạ ủ ư ệ ấ ậ Ngôn ng là ph ng ti n v t ch t, là hình th c t n t i c a t ứ duy ý th c.

ế ớ ứ ự ế ậ ỉ Nó tham gia tr c ti p vào nh n th c th gi i khách quan. Ch có thông qua

ứ ư ứ ả ậ ớ ượ ữ ngôn ng , ý th c, t duy m i ph n ánh và nh n th c đ ậ c quy lu t khách

ể ồ ữ ứ ấ ữ ớ quan, không có ý th c phi ngôn ng . Song không th đ ng nh t ngôn ng v i

ư ộ ậ ươ ữ ấ ị ế ố ộ t duy, ngôn ng có tính đ c l p t ng đ i và tác đ ng nh t đ nh đ n năng

ể ủ ư ự ự l c và s phát tri n c a t duy, t ư ưở t ng.

ố ớ ộ ọ * Đ i v i Dân t c h c

ữ ể ộ ọ ệ ộ ườ ộ Ngôn ng là m t tiêu chí quan tr ng đ phân bi t t c ng i, dân t c.

ữ ộ ờ ể ắ ớ M t ngôn ng bao gi ủ cũng g n v i quá trình phát sinh, phát tri n c a

ườ ấ ị ữ ữ ơ ộ ố ủ ộ ộ m t t c ng i nh t đ nh. H n n a ngôn ng còn là m t thành t c a văn hóa,

ỡ ủ ờ ồ đ ng th i là giá đ c a văn hóa.

ặ ớ ị ữ ắ ử ộ ử ị ườ ộ L ch s ngôn ng g n ch t v i l ch s t c ng i, dân t c.

ử ộ ệ ị ữ ử ị ườ ộ ố Quan h l ch s ngôn ng và l ch s t c ng i, dân t c là m i quan h ệ

ươ ữ ể ể ứ ị ử ể ỗ ế ị ử ộ t ng h ; có th nghiên c u l ch s ngôn ng đ hi u bi t l ch s dân t c và

ừ ị ệ ượ ử ữ ể ộ ng ượ ạ c l ể i có th đi t l ch s dân t c đ làm rõ nh ng hi n t ng, quá trình

ủ ế ữ và các bi n hóa c a ngôn ng .

ấ ỳ ộ ậ ườ ạ ậ ộ Do v y b t k m t dân t c nào, dù ít hay đông ng i, l c h u hay văn

ớ ị ử ủ ề ế ắ ộ minh đ u có ti ng nói c a riêng mình, g n bó v i l ch s dân t c mình.

ồ ử ệ ứ ị ử ộ ữ ể ườ Ngôn ng là ngu n s li u quý đ nghiên c u l ch s t c ng i, dân

t c.ộ

ộ ố ấ ữ ề ể ể ệ ủ ế Tài li u ngôn ng có th giúp chúng ta hi u rõ m t s v n đ ch y u

ử ộ ườ ề ề ấ ộ ườ ề ị v l ch s t c ng i, dân t c. Đó là các v n đ v môi tr ng sinh thái mà

ườ ồ ạ ệ ề ữ ể ồ ố ộ t c ng i đó đã t n t ộ i và phát tri n; quan h v ngu n g c gi a các t c

ườ ư ể ặ ộ ị ươ ướ ng ử i, dân t c anh em; l ch s phát tri n, đ c tr ng, ph ng h ể ng phát tri n

ộ ủ ề c a n n văn hóa dân t c.

ữ ể ể ứ ị ử ể ế ề ị ộ Có th nghiên c u l ch s ngôn ng đ hi u bi ử t v l ch s dân t c và

ươ ữ ọ ị ử ng ượ ạ c l i. Thông qua ph ng pháp so sánh ngôn ng h c l ch s chúng ta gi ả i

ề ế ấ quy t 3 v n đ sau:

ủ ạ ồ ố ộ ố +V ch rõ ngu n g c và quá trình hình thành c a dân t c, m i quan h ệ

ố ủ ộ ớ ộ ồ ộ ủ c a dân t c đó v i các dân t c khác, giúp tìm ra ngu n g c c a dân t c.

ữ ẽ ự ệ ỏ ủ ế ể ặ +D a vào tài li u ngôn ng s làm sáng t ủ các đ c đi m ch y u c a

ướ ề ị ử ủ ấ ộ ộ ạ sinh ho t VH tr c kia c a dân t c đó, nghĩa là v n đ l ch s VH dân t c.

ệ ạ ố ạ ữ ữ ể ặ ộ +V ch rõ m i quan h qua l ủ i gi a các dân t c qua nh ng đ c đi m c a

ngôn ng .ữ

ể ể ự ệ ấ ế ề ự ạ ưở Đây là s cung c p tài li u đ hi u bi t v s qua l ả i và nh h ẫ ng l n

ộ ạ ị ộ ữ ộ ướ nhau gi a các dân t c và các th t c, b l c tr c đó.

ự ữ ệ ạ ạ ộ Tài li u ngôn ng còn giúp chúng ta d ng l ạ i ho t đ ng VH và sinh ho t

ộ ọ ệ ượ ứ ủ ộ KT c a dân t c, giúp Dân t c h c nghiên c u các hi n t ủ ộ ng VH – XH c a t c

ng i.ườ

ạ ả ự ừ ị ộ ừ ữ ủ ể ự Đ d ng l i quá trình trên ph i d a vào các t v (toàn b t ng ) c a ngôn

ỉ ừ ữ ứ ạ ở ữ ừ ị ơ ả ữ ừ ị ng đó ch không ch d ng l nh ng t i ở v c b n. B i vì nh ng t ữ v là nh ng

ể ủ ữ ộ ừ t có trong toàn b quá trình hình thành và phát tri n c a ngôn ng đó, có c ả

ừ ượ ữ ừ ị ả ưở ủ ữ ữ nh ng t m n hay nh ng t ch u nh h ng c a các ngôn ng khác, còn t ừ ị v

ự ự ệ ữ ữ ả ớ ị ố ơ ả c b n ph n ánh nh ng s th c và các m i quan h gi a chúng v i nhau trong l ch

s .ử

ề ế ế ị ữ ử ệ ấ ộ V n đ ti p xúc ngôn ng cũng là tài li u liên quan đ n l ch s dân t c.

ữ ừ ượ ữ ừ ậ ủ ọ ỹ Qua nh ng t ư m n (nh nh ng t ượ khoa h c k thu t c a ta vay m n

ừ ữ ừ ớ ữ ế ệ ấ ị t la tinh) và nh ng t m i xu t hi n do ti p xúc ngôn ng , văn hóa trong l ch

ư ừ ệ ể ủ ề ị ử ể ơ ử s (nh t HánVi t) giúp chúng ta hi u rõ h n v l ch s phát tri n c a dân

t c.ộ

ứ ị ử ữ ế ượ ị ử ộ ườ Qua nghiên c u l ch s ngôn ng cho ta bi c l ch s t c ng t đ i.

ồ ạ ệ ượ ả ạ ấ ộ T n t ự ậ i XH, s v t, hi n t ng môi sinh, lao đ ng s n xu t, sinh ho t, ý

ứ ư ộ ườ ộ th c, t ệ ữ duy, quan h gi a các t c ng i, dân t c.

ệ ệ ệ VD: Hán – Vi t, Vi ườ t – M ng, Vi t – Pháp...

ệ ự ề ử ủ ủ ư ộ ị Đi u ki n t ộ ặ nhiên, l ch s c a dân t c, đ c tr ng c a văn hóa dân t c;

ạ ế ộ ủ ộ ườ ự d ng l ạ ộ i các ho t đ ng kinh t , xã h i c a các t c ng ử ộ ị i trong l ch s t c

ng i.ườ

ử ệ ủ ế ằ ằ ườ ự ạ VD: b ng s li u (ch y u b ng sách) ng i ta đã d ng l ộ i các b phim

ử ủ ố ị l ch s c a Trung Qu c mà chúng ta đang xem.

ồ ử ệ ữ ộ ả ế ề ấ i quy t nhi u v n Tóm l i,ạ ngôn ng là m t ngu n s li u giúp DTH gi

ừ ị ơ ả ể ể ế ấ ữ ự ề đ . D a vào t ữ v c b n là k t c u ngôn ng (ng pháp), ta có th hi u rõ

ố ủ ộ ồ ộ ườ ngu n g c c a các dân t c và các t c ng i.

ể ủ ữ ộ ộ ễ ế ườ ự d. Di n ti n ngôn ng trong s phát tri n c a xã h i và t c ng i.

ữ ớ ườ ắ ậ ế ớ Ngôn ng sinh ra cùng v i con ng i và g n bó m t thi t v i con ng ườ i,

ủ ộ ớ ự ể ắ ườ do đó cũng g n bó cùng v i s phát tri n c a t c ng i. Quá trình đó đ ượ c

ư ầ ạ ọ ộ ườ ủ dân t c h c phân chia thành các giai đo n nh : b y ng i nguyên th y, th ị

ố ộ ộ ạ ộ ộ ồ ứ ộ ộ t c, b l c, b t c và dân t c. Các kh i c ng đ ng đó l ạ ươ i t ng ng v i s ớ ự

ạ ủ ọ ế ề ử ị ườ phân lo i c a h c thuy t v các hình thái KTXH chia l ch s loài ng i theo

ư ể ạ các giai đo n phát tri n nh : CXNT, CHNL, PK, TBCN, XHCN. Tuy nhiên

ủ ộ ể ạ ườ trong các giai đo n phát tri n khác nhau c a t c ng ữ ữ i, ngôn ng có nh ng

ờ ạ ủ ị ử ư ừ ộ ườ ặ đ c tr ng riêng trong t ng th i đ i c a l ch s xã h i loài ng i.

ữ ủ ờ ạ * Ngôn ng trong th i đ i công xã nguyên th y

ổ ọ ủ ệ ườ ạ ọ ổ ợ ả Theo tài li u kh o c h c c a Tr ng Đ i h c t ng h p Ten Avip thì

ườ ổ ả ượ ươ ưỡ ng i c Nêanđectan đã có kh năng nói đ ờ c nh có x ng l i gà đã phát

ể ể ượ ả ế ờ ạ ữ ẳ tri n. Song có th nói đ c ngôn ng h n hoi có khi ph i đ n th i đ i CXNT.

ộ ủ ơ ở ị ộ ị ổ ơ ộ ầ ứ ủ C s xã h i c a CXNT là th t c, đ n v t ch c xã h i đ u tiên c a loài

ườ ộ ạ ư ệ ớ ấ ị ị ộ ổ ộ ng i. Các th t c, b l c c trú trên m t lãnh th nh t đ nh, quan h v i nhau

ế ẹ ầ ố ờ ở b i huy t th ng, lúc đ u tính theo dòng m , sau tính theo dòng cha. Đây là th i

ọ ư ệ ả ấ ề ở ữ ỳ k CXNT, m i t li u s n xu t đ u là s h u chung, các thành viên cùng làm,

ưở ươ ả ọ cùng h ng, th ệ ẫ ng yêu, đùm b c, b o v l n nhau. Nguyên t c t n t ắ ồ ạ ủ i c a

ờ ỳ ự ẳ ườ ộ ườ th i k CXNT là t do, bình đ ng, bác ái, không có ng i bóc l t ng i, các

ị ộ ề ấ ớ ộ ạ ắ ố ỗ ị ộ thành viên g n bó, th ng nh t v i th t c, b l c; m i th t c đ u có ngôn ng ữ

riêng.

ữ ề ướ ư ầ ượ ờ ỳ V ngôn ng , th i k này có hai xu h ng h u nh trái ng c nhau

ư ề ạ ướ nh ng nhi u khi l i đan xen vào nhau, đó là xu h ng phân tách, chia tách và

ướ ợ ủ ớ ự ấ ợ xu h ng liên minh, h p nh t (cùng v i s phân tách hay liên h p c a các th ị

ộ ạ ố ượ ế ệ ữ ặ ẫ ộ t c, b l c), nên d n đ n vi c tăng s l ng các ngôn ng ; m t khác do liên

ệ ượ ữ ế ậ ộ minh mà có hi n t ng pha tr n, ti p xúc ngôn ng . Chính vì v t giúp ngành

ể ượ ồ ộ ườ DTH tìm hi u đ ố c ngu n g c các t c ng i.

ướ Xu h ng phân tách

ườ ộ ạ ị ộ ừ ả ố ộ +Th ế ng x y ra khi m t th t c, b l c tăng dân s không ng ng và đ n

ệ ề ộ ộ ườ ự ề m t lúc nào đó, do nhi u đi u ki n khác nhau bu c ng i ta t ả nhiên ph i

ữ ư ữ ề ậ ộ ị tách ra và thành nh ng b ph n, nh ng nhóm, c trú trên nhi u đ a bàn khác

nhau.

ố ủ ộ ạ ị ộ ữ ể ế ầ Dân s c a nh ng th t c, b l c phát tri n c n phân chia đi ki m ăn ở

ữ ệ ề ố ạ nh ng vùng khác nhau; do đi u ki n s ng xa nhau, đi l ầ i khó khăn, nên d n

ộ ạ ộ ậ ữ ỏ ẹ ầ d n các nhóm đó tách kh i nhóm m , hình thành nh ng b l c đ c l p.

ữ ệ ề ữ ả +Trong quá trình đó, nh ng khác bi t v ngôn ng đã n y sinh r i đ ồ ượ c

ế ệ ữ ề ố ở ồ ủ c ng c qua nhi u th h và tr thành ngôn ng khác nhau có cùng ngu n

ươ ổ ữ ữ ủ ữ ộ ở ố g c, hay tr thành ph ng ng , th ng khác nhau c a m t ngôn ng chung.

ề ệ ề ả ự ệ Trong đi u ki n đó, khác bi ữ ầ t v ngôn ng d n n y sinh do t thân ngôn

ế ố ớ ủ ữ ị ữ ữ ế ế ổ ươ ng đó bi n đ i hay ti p thu nh ng y u t m i c a ngôn ng đ a ph ng, s ự

ệ ượ ủ ữ ộ ậ ế ệ ề ố ở khác bi c c ng c qua nhi u th h và tr thành ngôn ng đ c l p, cùng t đ

ờ ỳ ữ ệ ề ệ ấ th i k đó xu t hi n nhi u ng h khác nhau.

ủ ự ả ồ ộ ườ Đó là di s n c a s phân chia c ng đ ng ng ị i thành các nhóm đ a

ươ ạ ươ ữ ủ ữ ộ ổ ph ng và t o ra các ph ữ ố ng ng hay th ng c a cùng m t ngôn ng g c.

ự ẻ ữ ủ ở S phân chia đó ngày càng xé l và xa nhau ra tr thành các ngôn ng c a cùng

ữ ữ ộ ạ ộ m t nhóm ngôn ng và các nhóm ngôn ng đó l ữ ệ i cùng chung m t ng h .

ướ ợ Xu h ấ ng h p nh t

ướ ữ ấ ợ ẽ ễ ờ ỳ ị ộ ố Xu h ng h p nh t ngôn ng có l di n ra vào cu i th i k th t c ph ụ

ố ủ ế ộ ể ề ạ ầ quy n, đó là giai đo n cu i c a ch đ CXNT đang tan rã và d n chuy n sang

ầ ồ ạ ấ ộ ồ xã h i có giai c p. Lúc này do nhu c u t n t ể ủ ả ộ i và phát tri n c a c c ng đ ng,

ộ ạ ượ ộ ạ ề ở các liên minh b l c đ c hình thành b i nhi u nguyên nhân: đó là b l c này

ộ ố ộ ạ ự ụ ộ ạ ặ ệ ớ chinh ph c b l c khác, ho c là m t s b l c t nguy n liên minh v i nhau

ế ứ ộ ạ ề ệ ộ vì m t nguyên nhân nào đó. Liên minh b l c là đi u ki n h t s c thu n l ậ ợ i

ề ộ ữ ầ ặ ồ ớ ể đ các ngôn ng (dù không g n gũi v i nhau v c i ngu n, ho c hoàn toàn

ữ ế ẽ ệ ặ ả ộ ộ không có quan h thân thu c đi n a) ti p xúc ch t ch , tác đ ng nh h ưở ng

ườ ố ộ ẫ l n nhau. Th ng có hai l i tác đ ng:

ữ ộ ạ ữ ứ ế ấ ắ ộ +Th nh t, m t ngôn ng b l c chi n th ng các ngôn ng khác và tr ở

ữ ộ ồ ớ thành ngôn ng chung trong c ng đ ng m i.

ữ ủ ộ ạ ị ả ế ậ ắ ẫ ưở Tuy v y ngôn ng c a b l c chi n th ng v n ch u nh h ủ ng c a ngôn

ữ ộ ạ ộ ạ ủ ề ế ắ ổ ng b l c không chi n th ng khác và thay đ i ít nhi u b d ng c a mình đi,

ở ặ ừ ự ấ nh t là ữ m t ng âm và t v ng.

ủ ế ườ ị ườ VD: ti ng latinh c a ng i Lamã trong các vùng b ng i Lamã chinh

ph c.ụ

ữ ẫ ữ ứ ế ậ ộ ế +Th hai, ti p xúc ngôn ng d n đ n pha tr n ngôn ng và th m chí có

ữ ớ ể ả ộ th làm n y sinh m t ngôn ng m i.

ơ ớ ự ư ộ ả ả Nh ng đây không ph i là s pha tr n c gi ự ạ i, cũng không ph i là s t o

ữ ữ ế ẳ ộ ớ thành m t ngôn ng hoàn toàn m i, khác h n các ngôn ng đã tham gia ti p xúc,

ộ ở ữ ớ ẫ ữ ơ ấ ộ pha tr n b i vì ngôn ng m i này v n gi ữ ủ c c u hình thái c a m t trong nh ng

ơ ở ề ả ữ ầ ộ ộ ngôn ng thu c thành ph n pha tr n đó làm c s n n t ng cho mình. Chính nh ờ

ơ ở ọ ơ ầ ườ ẫ ị ượ ữ ớ cái c s (g i là c t ng) đó mà ng i ta v n xác đ nh đ c ngôn ng m i thân

ổ ệ ủ ọ ữ ộ ớ ơ ộ thu c v i ngôn ng nào h n và thu c vào nhóm nào trong ph h c a h ngôn

ng .ữ

ế ả ố ưở ư ế ầ ườ L i ti p xúc. nh h ng nh th , ngay g n đây ng ẫ i ta v n có th ể

ứ ể ượ ữ ệ ồ ạ ế ki m ch ng đ c trong không hi m các ngôn ng hi n đang t n t i.

ệ ượ ế ế VD: ti ng Vi ộ ớ ế t trong quá trình ti p xúc v i ti ng Hán đã vay m n m t

ố ượ ấ ớ ừ ế ố ạ ừ ộ ố ả ưở kh i l ng r t l n các t và y u t t o t cùng m t s nh h ề ặ ng v m t

ư ữ ế ầ ộ ộ ề ộ ng pháp, nh ng không vì th mà nó thu c cùng m t nhóm g n gũi v c i

ế ớ ồ Ở ữ ế ế ớ ngu n v i ti ng Hán. ế châu Âu, gi a ti ng Anh v i ti ng Pháp, ti ng

ơ ế ữ ế ạ ớ ườ Rumania v i các ngôn ng Slav , ti ng Hi l p, ti ng Hung ng ấ i ta cũng th y

ươ ự tình hình t ng t ...

ề ặ ờ ỳ ư ậ ữ ể ổ Nh v y: đi m n i rõ v m t ngôn ng trong th i k công xã nguyên

ặ ự ủ ế ễ ộ th y là luôn di n ra quá trình chia tách và liên minh ti p xúc. M t m t s chia

ố ượ ặ ố ượ ữ tách làm gia tăng s l ng các ngôn ng khác nhau ho c s l ng các ph ươ ng

ổ ữ ự ế ữ ữ ặ ộ ạ ẫ ng , th ng khác nhau trong m t ngôn ng ; m t khác s ti p xúc l ế i d n đ n

ạ ớ ẽ ẫ ứ ế ộ ộ ầ tình tr ng g n nhau và t ữ i m t m c nào đó s d n đ n pha tr n ngôn ng .

ữ * Ngôn ng trong các nhà n ướ ổ ạ c c đ i

ế ộ ế ộ ế ấ ộ ắ ủ Thay th ch đ công xã nguyên th y là ch đ xã h i có giai c p, g n

ớ ự ề ế ậ ướ ướ ế ướ ổ ạ li n v i s thi t l p nhà n c (tr ữ c h t là nh ng nhà n ể c c đ i) theo ki u

ủ ươ ặ ươ nào đó c a ph ng Đông ho c ph ng Tây.

ả ơ ướ ượ ụ ể ủ ừ Tùy theo hoàn c nh c th c a t ng n i mà các nhà n c đó đã đ c xây

ữ ằ ở ự d ng b ng các cách khác nhau, b i nh ng nguyên nhân khác nhau. Các nhà

ướ ổ ạ ậ Ấ ạ ậ ộ n c c đ i Hi L p, La Mã, Ai C p, n Đ , Trung Hoa và vùng c n đông là

ể ố ộ ạ ộ ạ ữ ủ ế ẩ ắ ị ộ ả s n ph m c a nh ng b l c, liên minh b l c chi n th ng đ th ng tr các t c

ườ ộ ố ơ ư ộ ồ ướ ng i khác trong c ng đ ng; m t s n i khác (nh nhà n c Văn Lang) l ạ i

ự ướ ơ ở ộ ự ế ậ xây d ng nhà n c trên c s m t liên minh t ệ nguy n, thi ề t l p chính quy n

ể ố ứ ậ ả ấ ạ ố ồ ộ TW th ng nh t, kh dĩ t p trung s c m nh toàn c ng đ ng đ đ i phó thiên

ủ ặ ạ ộ tai ho c các cu c xâm lăng, thôn tính c a ngo i xâm.

ướ ả ờ ồ ộ ỏ ộ Nhà n ữ ố c ra đ i đòi h i trong c ng đ ng ph i có m t ngôn ng th ng

ữ ấ ướ ữ ả ữ ể ộ ị nh t làm ngôn ng nhà n c. Ngôn ng đó có th là m t ngôn ng b n đ a

ườ ư ế ế ắ ở ổ ạ ủ c a ng i chi n th ng nh ti ng Latinh Lamã c đ i.

ữ ị ừ ươ ượ ử ụ T sau năm 49 tr.CN thì ngôn ng đ a ph ng đã không đ c s d ng và

ữ ữ ấ ở ợ ch Latinh đã tr thành ngôn ng chung cho toàn Italya và h p nh t các công

ộ ộ ộ ế ấ ở ữ ủ ố xã thành m t b t c th ng nh t. Ti ng latinh tr thành ngôn ng c a khoa

ờ ệ ượ ề ọ ọ h c, văn h c và văn hóa. V sau nh hi n t ng này mà Tây Âu đã có c s ơ ở

ế ắ ề ố ổ ổ ể ể ể đ hi u bi t sâu s c v kho v n c văn hóa c đi n này.

ườ ắ ượ ử ụ ữ ế ủ ế Ng i n m đ c và s d ng ch vi ứ t lúc đó ch y u là các trí th c

ầ ớ ị ữ ặ ộ ươ ố trong t ng l p th ng tr , các tăng l thu c các tôn giáo ho c các th ng nhân.

ư ở ữ ủ ữ ế ậ ả ị VD: nh Trung c n đông và Đ a trung h i ngôn ng c a ch vi ề t nhi u

ữ khi cách xa ngôn ng nhân dân.

ự ướ ưở ế ữ ờ ủ S ra đ i c a nhà n ả c đã nh h ng đ n ngôn ng

ố ừ ự ế ệ ẩ ỏ ộ Nó là nhân t v a đòi h i thúc đ y vi c tìm ki m xây d ng m t nhà

ướ ấ ề ứ ươ ể ạ ệ ố n ố c chính th c, th ng nh t v ph ề ặ ng di n qu c gia, m t khác đ t o đi u

ộ ừ ự ệ ộ ồ ộ ườ ờ ủ ki n cho s ra đ i c a m t dân t c t các c ng đ ng ng ấ ự ố i thì s th ng nh t

ự ố ữ ề ấ ẫ ộ ọ ả ngôn ng là đi u quan tr ng. Tuy nhiên trong s th ng nh t đó v n bu c ph i

ồ ạ ậ ạ ấ ươ ữ ị ươ ch p nh n tình tr ng còn t n t ữ i nh ng ph ng ng đ a lý và ph ữ ng ng xã

ữ ố ệ ạ ạ ạ ấ ộ h i, đó là hi n tr ng ngôn ng th ng nh t trong đa d ng và đa d ng trên c s ơ ở

ấ ố th ng nh t.

ự ố ữ ấ ộ ườ ệ ế ẫ S th ng nh t ngôn ng dân t c cũng th ự ng d n đ n vi c xây d ng

ọ ữ ngôn ng văn h c

ế ượ ữ ứ ứ ồ Đó là th ngôn ng có quy ch , đ c trau d i dù có chính th c hay

ữ ẳ ầ ộ ộ ị ượ không. M t khi ngôn ng dân t c d n kh ng đ nh đ ủ c vai trò c a mình, nó

ượ ự ự ế ồ cũng đ ẩ c nhân dân tích c c xây d ng, trau d i làm cho có quy ch , có chu n

ự ơ m c h n.

ữ ủ ộ ế * Ngôn ng c a xã h i phong ki n

ướ ữ ẫ ấ ố ượ Xu h ng th ng nh t ngôn ng v n đ c duy trì song đã có hi n t ệ ượ ng

ữ ở ướ ổ ạ ư song ng mà các nhà n c c đ i ch a có.

ướ ớ ự ố ề ẫ ớ Tuy nhiên xu h ấ ng m i này không h mâu thu n v i s th ng nh t

ộ ướ ữ ế ợ ộ ộ ngôn ng trong m t n c mà đã k t h p m t cách đ c đáo.

ổ ậ ủ ế ể ặ ẳ ấ ộ ệ Đ c đi m n i b t c a xã h i phong ki n là tôn ti, đ ng c p rõ r t

ử ụ ữ ầ ớ ướ ử ụ ầ ạ ớ ộ ộ T ng l p trên s d ng m t lo i ngôn ng , t ng l p d ạ i s d ng m t lo i

ữ ở ố ậ ự ầ ớ ộ ớ ngôn ng , b i vì t ng l p trên đ i l p hoàn toàn v i nhân dân lao đ ng. S cách

ệ ể ệ ở ổ ệ ộ ủ ế ấ ọ ọ bi t đó th hi n ph h dòng h quý t c c a giai c p phong ki ndòng h quí

ế ạ ấ ọ ộ ộ ớ t c v i dòng máu s ch, giai c p phong ki n là vua, là quý t c...h coi mình nh ư

ườ ứ ệ ạ ặ ệ ố ố ữ là nh ng ng i vĩ đ i, có s m nh đ c bi t; cho nên l ặ i s ng văn hóa (ăn, m c,

ở ấ ủ ầ ứ ế ế ớ ề ớ , giao ti p) và ý th c giai c p c a t ng l p phong ki n khác v i nhân dân. Đi u

ữ ủ ầ ủ ế ế ẫ ớ ớ ị ữ ủ đó d n đ n ngôn ng c a t ng l p đ a ch phong ki n khác v i ngôn ng c a

nhân dân.

ở ế ế ộ ọ VD: Indonesia TK XV b n quý t c phong ki n dùng ti ng Xanxcrit hay

Ấ ữ ế ẫ ế các ti ng n khác nhau, còn nhân dân v n dùng ngôn ng Mã Lai hay ti ng

ở ữ ữ Indonesia, VN có ch Hán và ch Nôm...

ư ậ ệ ượ ữ ủ ế Nh v y, hi n t ể ộ ng song ng c a các xã h i phong ki n đã chuy n

ữ ủ ả ạ ọ ộ ơ ở ồ thành tài s n chung c a các ngôn ng Văn h c dân t c, nó t o ra c s đ ng

ữ ễ ắ ạ ộ ế nghĩa, phong cách di n đ t phong phú, mang nh ng s c thái đ c đáo, t nh ị

ố ộ ủ ừ c a t ng dân t c qu c gia

ờ ỳ ữ * Ngôn ng trong th i k TBCN và XHCN

ủ ự ố ạ ế ữ ấ ỏ ỉ ể Ngôn ng đã đ t đ n đ nh cao c a s th ng nh t do đòi h i phát tri n

ộ ủ c a xã h i.

ữ ự ế ố ộ ướ S hình thành ngôn ng dân t c qu c gia đã k t thúc khuynh h ng ngôn

ữ ữ ế ắ ọ ế ủ ướ ng nhân dân đang chi n th ng ngôn ng văn h c vi t c a nhà n c sau khi

ữ ấ ổ đã b sung làm giàu cho ngôn ng y.

ế ế ế ế ơ VD: ti ng Nga thay cho ti ng Slav chung, ti ng pháp thay cho ti ng La tinh…

ữ ế ố ổ ượ ẳ ộ Ngôn ng qu c gia dân t c (ti ng ph thông) đã đ ị c kh ng đ nh, song

ươ ữ ẫ ồ ạ ữ ổ ấ ị ị các ph ng ng , th ng v n t n t ố ớ i và có v trí, vai trò nh t đ nh đ i v i

ị ươ nhân dân các đ a ph ng.

ỉ ươ ừ ự ứ ủ ế ờ Đó không ch là ph ng ngôn t s cát c c a th i phong ki n mà còn là

ữ ờ ỳ ị ộ ệ ủ ộ ạ ự ế ậ h u du c a ngôn ng th i k th t c, b l c. Th c t ờ ỳ ầ ủ , trong th i k đ u c a

ữ ở ữ ổ ữ ổ ị CNTB thì ngôn ng ph thông là ngôn ng thành th , còn th ng hay

ươ ữ ở ữ ế ấ ph ng ng là ngôn ng các vùng nông thôn. Sau đó, nh t là đ n th i k ờ ỳ

ệ ượ ể ề ắ ượ XHCN phát tri n thì hi n t ng này v nguyên t c không còn đ c duy trì vì

ư ể ị lúc này thành th và nông thôn đã phát tri n nh nhau.

ư ự ư ễ ề ế ẳ ệ Nh ng n u trong th c ti n đi u ki n XH ch a có bình đ ng trong lĩnh

ạ ượ ữ ụ ộ ưở ủ ứ ự v c VH, giáo d c thì ngôn ng dân t c không đ t đ c lý t ng c a nó, t c là

ữ ủ ấ ả ọ ư ể ườ ố ch a th thành ngôn ng c a t t c m i ng i trong qu c gia. Trong quá trình

ữ ượ ầ ơ ổ này ngôn ng DT ngày càng đ c b sung phong phú h n do nhu c u phát

ủ ấ ướ ể ề ươ ữ tri n KH c a đ t n c. Đi u đó cũng kích thích ph ổ ữ ả ng ng hay th ng ph i

ự ổ ố ừ ự ổ ủ ữ ằ ừ ự t b sung, làm giàu thêm v n t v ng c c a mình b ng nh ng t v ng và

phong cách m i.ớ

ể ố ế ữ ủ ể ố VD: ở ướ n c ta ngôn ng c a các DT thi u s n u mu n phát tri n đ ượ c

ả ướ ệ ử ụ ạ ề đ u ph i theo khuynh h ng chung đó. Vi c s d ng thành th o ngôn ng ữ

ậ ợ ệ ề ộ ố ệ ả ấ ấ ẽ ạ dân t c qu c gia s t o đi u ki n thu n l i nh t, hi u qu nh t trong vi c b ệ ổ

ữ ị ươ ữ ủ ộ sung làm giàu cho ngôn ng đ a ph ể ng hay ngôn ng c a các dân t c thi u

s .ố

ữ ệ ế ớ ự ạ 2.S hình thành và phân lo i các ng h chính trên th gi i.

ữ ệ *Ng h là gì:

ồ ố ị ữ ệ ệ ề ữ ộ ử Khái ni mệ : ng h là m t nhóm ngôn ng có quan h v ngu n g c l ch s ,

ể ệ ươ ừ ị ơ ả ữ ệ ượ đ c th hi n trên các ph ệ ng di n: t v c b n, ng pháp, thanh đi u và ng ữ

âm.

ữ ệ ộ ố ồ ừ ộ ữ Ng h là m t nhóm ngôn ng có chung ngu n g c phát sinh t m t ngôn

ữ ơ ả ữ ẹ ữ ố ữ ữ ọ ng g c, còn g i là ngôn ng m hay ngôn ng c b n. Nh ng ngôn ng này

ắ ế ợ ộ ệ ố ữ ệ ố có chung m t h th ng ký hi u và quy t c k t h p gi ng nhau. Gi a chúng ch ỉ

ố ừ ự ệ ố ữ ề ị khác nhau v phát âm và v n t v ng, còn ng pháp và h th ng âm v là

ơ ả ủ ế ấ ữ ự ữ ể ậ ộ ệ nh ng b ph n c b n c a k t c u ngôn ng , có th có s khác bi ư t, nh ng

r t ít.ấ

ứ ừ ị ơ ả ứ ệ ữ ệ Trong nghiên c u ng h , vi c nghiên c u t ọ ấ v c b n là r t quan tr ng

ấ ừ ệ ượ ỉ ự ậ ự ừ ị ơ ả nh t. T v c b n là các t ch các hi n t ng, s v t t ạ nhiên, các ho t

ườ ờ ố ừ ư ạ ư ế ủ ộ đ ng c a con ng i trong đ i s ng t xa x a đ n nay nh tr ng thái tình

ờ ế ệ ừ ỉ ố ế ả c m, th i ti t, quan h gia đình, các t ch s đ m.

ữ ệ Nguyên nhân hình thành các ng h :

ế ự ữ ệ ự ố ộ +S hình thành các ng h liên quan đ n s phân chia các kh i c ng

ườ ữ ờ ồ ồ đ ng ng i, nên đ ng th i cũng phân chia luôn thành các ngôn ng khác nhau

ồ ố có cùng ngu n g c.

ữ ệ ờ ừ ộ ữ ố ị ộ ự ủ Ng h ra đ i t ộ ạ ế m t ngôn ng g c do s thiên di c a các th t c, b l c đ n

ữ ệ ạ ộ ớ các vùng khác nhau t o thành các ngôn ng khác nhau có quan h thân thu c v i

nhau.

ư ậ ự ữ ệ ậ ế ế Nh v y s hình thành ng h có liên quan m t thi ố ộ ồ t đ n ngu n g c t c

ườ ườ ệ ệ ạ ạ ng i. Khi ng ấ i hi n đ i Homo sapiens xu t hi n cách đây 45 v n năm

ộ ạ ị ộ ự ủ ừ ể ồ ờ ộ c ng đ ng th t c, b l c ra đ i. Do s phát tri n không ng ng c a công c ụ

ộ ạ ị ộ ủ ự ế ớ ộ SX thì s thiên di c a th t c, b l c ngày càng l n, xu th phân ly t c ng ườ ở i

ờ ỳ ữ ộ ẽ ễ ạ ườ ị th i k này di n ra m nh m do đó ngôn ng t c ng i b chia tách theo các

ườ ự ữ ư ệ ị ậ t p đoàn ng i di c , các ngôn ng khác nhau do s cách bi t đ a lý c v ả ề

ớ ờ ữ ố không gian và th i gian v i ngôn ng g c, hình thành nên các nhóm ngôn ng ữ

ử ọ ệ ề ồ ữ ệ ố ị có quan h v ngu n g c l ch s g i là các ng h .

ữ ệ ấ ờ ỳ ệ ệ ấ ờ +Th i gian xu t hi n: các ng h xu t hi n vào th i k CXNT, cách đây

13000 – 4000 năm.

ờ ắ ữ ệ ộ ạ ị ộ ề ộ ậ ư ậ ng h ra đ i g n li n v i s phân chia th t c, b l c, m t t p ớ ự Nh v y

ườ ữ ị ề ậ ộ ớ ộ ể th ng i nói m t ngôn ng b phân chia thành nhi u b ph n v i ph ươ ng

ữ ệ ể ồ ngôn khác nhau, r i phát tri n thành các ng h khác nhau.

ữ ệ ế ớ ữ ạ * Cách phân lo i ngôn ng và ng h trên th gi i

ế ớ ư ữ ệ ộ ấ ả ọ ườ Hi n nay trên th gi i ch a có m t ngôn ng chung cho t t c m i ng i, mà

ụ ể ủ ừ ữ ữ ế ề ộ ỉ ch có nh ng ngôn ng riêng, c th c a t ng dân t c. Cho đ n nay có nhi u cách

ư ố ượ ữ ự ạ ườ phân lo i ngôn ng d a vào các tiêu chí bên ngoài nh : s l ng ng ủ i nói, ch ng

ả ự ớ ị ạ ọ ặ ộ t c, ranh gi i đ a lý...Song cách phân lo i khoa h c và chính xác là ph i d a vào đ c

ư ở ữ ự ả ạ ạ tr ng ngay trong b n thân ngôn ng . T u chung l i có hai cách phân lo i:

ọ ạ Chia theo hình thái h c (lo i hình)

ơ ả ủ ữ ồ ắ ứ ệ ấ ấ Căn c vào d u hi u c u trúc c b n c a các ngôn ng r i s p x p l ế ạ i

ạ ớ v i nhau theo các lo i hình. Chia ra:

ượ ọ ơ ế ệ ữ ơ ậ +Ngôn ng đ n l p: còn đ c g i là NN đ n ti t (Hán, Vi ề t, Tri u Tiên,

Nh t...)ậ

ữ ơ ậ ợ ừ ừ ế Ngôn ng đ n l p không có tr t , các t trong câu không bi n thành s ố

ề ố ố ố ừ ậ ự ờ ự ít, s nhi u, gi ng đ c, gi ng cái...Các t trong câu tách r i nhau. Tr t t các

ừ ủ ặ ủ ủ ấ ị t ẽ trong câu quy đ nh ý nghĩa c a câu. C u trúc c a câu tuân th ch t ch .

ệ ế ơ ừ ề ế VD: ti ng Vi t, ti ng Hán: đi, ăn, c m, các t đ u có ý nghĩa riêng, khi

ạ ậ ự ghép l i theo các tr t t khác nhau cho ta ý nghĩa khác nhau.

ữ ầ ổ +Ngôn ng dính: Ph n Lan, Mông C ...

ợ ừ ữ ầ ộ ỗ ữ Là nh ng ngôn ng có thành ph n tr t . M i m t ý nghĩa c a t ủ ừ ườ ng th

ượ ấ ị ụ ể ệ ằ đ ộ c bi u hi n b ng m t ph gia nh t đ nh.

ỳ ừ ế ổ VD: ti ng Th Nhĩ K , t ữ ev: căn nhà; ev ler: nh ng căn nhà. A đam: đàn

ữ ườ ông, A đam lav: nh ng ng i đàn ông.

ữ ế ế +Ngôn ng bi n hình: bi n cách (Nga, Pháp...)

ụ ấ ụ ầ ỗ ứ ạ Thành ph n ph r t phong phú, ph c t p và m i ph gia có ý nghĩa riêng

ỉ ố ừ ề ế ố ừ v a bi n cách, v a ch s ít, s nhi u.

ế VD: ti ng Anh; I, my, me; you, your; play, plays.

ỗ ợ ứ ổ ữ ợ ổ ỹ +Ngôn ng đa th c t ng h p (h n h p): th dân châu M , TBN, BĐN, Anh...

ể ứ ạ ộ ổ ợ ạ ữ ệ ể Ngôn ng này bi u hi n m t t ng th ph c t p, các câu h p l i thành t ừ ,

ữ ủ ừ ữ ờ ồ ơ ấ c c u ng pháp phát ngôn cũng đ ng th i là ngôn ng c a t .

ế ử ỏ ố nhà có đám l a nh b c VD: ti ng Anh điêng: câu Inikviklisa có nghĩa là

ữ ạ ử ỏ ố cháy. Đó là nh ng t ừ ượ đ c ghép l i: inikv: l a, ikl: nhà, is: nh , a: b c cháy.

ư ề ạ ạ Tóm l ộ iạ có nhi u cách phân lo i NN, nh ng cách phân lo i theo theo c i

ạ ượ ạ ồ ườ ấ ậ ngu n và theo lo i hình là cách phân lo i đ ề c nhi u ng i ch p nh n.

ổ ệ ọ ộ ồ ọ Chia theo ph h (còn g i là phân chia theo dòng h ,theo c i ngu n):c ơ

ữ ệ ở ể s đ phân chia ng h

ự ố ơ ở ử ự ồ ố ị D a trên c s so sánh ngu n g c l ch s tìm ra s gi ng nhau v t ề ừ ự v ng,

ế ữ ố ủ ừ ữ ể ữ âm ti ề ộ t, ng pháp c a t ng ngôn ng đ quy các ngôn ng gi ng nhau v m t

g c.ố

ạ ự ơ ở ủ ồ ố +Cách phân lo i d a trên c s ngu n g c chung c a ngôn ng , t ữ ừ ộ m t

ố ồ ữ ẹ ộ ngu n g c, m t ngôn ng m .

ừ ữ ữ ề ổ VD: t ngôn ng Thái c đã phân chia ra nhi u ngôn ng khác nhau: Thái

đen, Thái tr ng.ắ

ổ ệ ườ ạ ươ ữ ị +Phân lo i theo ph h ng i ta dùng ph ng pháp so sánh ngôn ng l ch s ử

ự ố ề ừ ự ế ế ố ả ư ữ ữ tìm ra s gi ng nhau v t v ng, âm ti t, ng pháp là nh ng y u t b o l u lâu

dài.

ứ ề ả ưỡ ừ ự ng t v ng, vì các ngôn ng ữ Chú ý: khi nghiên c u so sánh ph i tìm hi u kĩ l

ẫ ế ự ượ ừ ị ứ ồ ố ế ớ khi ti p xúc v i nhau d n đ n s vay m n t ả v ch không ph i chung ngu n g c.

ệ ừ ệ ế VD: ti ng Vi ơ t có h n 70% t HánVi t

ệ ố ố ườ ế ạ ả Vi t – M ng: gàca, gáic i, g ocáo, g cc c, măngbăng, b pnúc,

ế ệ ế trepheo...Ti ng Vi t: chim, ti ng khmú: xim;

ữ ệ ế ớ * Các ng h chính trên th gi i:

ứ ạ ữ ệ ệ ạ ọ Phân lo i ngôn ng là vi c làm khá ph c t p. Hi n nay các nhà khoa h c

ữ ế ớ ữ ệ ữ ạ t m chia ngôn ng th gi i thành 20 ng h . Tuy nhiên có ngôn ng đã đ ượ c

ữ ệ ư ữ ượ ữ ệ ế ế x p vào ng h , có ngôn ng ch a đ ả ạ c x p vào ng h nào mà ph i t m

ư ế ế ể ặ ậ ộ ề quy vào nhau ho c đ thành m t nhóm riêng nh ti ng Nh t và ti ng Tri u

ế ớ ụ ố tiên. Theo danh m c công b năm 1985, th gi ữ ệ i có các ng h chính sau:

Ấ ạ ả ơ n âu, Xemítkhamít, Hán t ng, Nam đ o, Nam á, Antai, Uran, Cáp ca d ,

ố ơ ơ Truc tx , Nigher , Ninxahara, Côisan, Thái, Anđamăng, papua, Ôxtralia,

ữ Eskimô, Anh điêng, Đaraviza và nhóm ngôn ng Anh điêng khác.

Ấ ỉ ườ ồ Ấ ộ ơ ả n âu có kho ng 2 t ng ạ i g m các nhóm n đ , Iran, Slav , Hi L p,

Ban tích, Giéc manh, Roman.

ệ ả ườ ồ ộ Ả ậ Xe mítkha mít có kho ng 200 tri u ng i g m các dân t c ộ r p và m t

ở ố ư s c dân châu Phi.

ạ ơ ỉ ườ ồ ủ ế ở ố Hán t ng h n 1 t ng i g m 2 nhóm ch y u là Hán Trung Qu c, Đài

ả ỉ ườ ạ ồ ườ ạ ườ loan kho ng 1,3 t ng ế i. T ng mi n (g m ng i T ng, ng i Mi n ế ở ộ m t

ệ ườ ữ ỉ ố ướ s n c châu Á) 70 tri u ng i. Ng chi Hán: Hoa, Sán ch , Sán dìu, Cao lan.

ữ ế ế ạ ạ Ng chi T ng mi n: T ng, Mi n, Lôlô, Hà nhì.

ữ ệ ữ ả ả ồ ườ ở Ng h Mã lai nam đ o (đa đ o) g m nh ng ng i dân Java

ườ ở (Indonesia), Malaysia, ng i Chàm, Ê đê VN.

ữ ệ ệ ả ườ ử ụ ữ ồ Ng h Nam á có kho ng 90 tri u ng i s d ng g m 3 ng chi: Vi ệ t

ườ M ng, Môn khme, Mèo dao.

ữ ệ ệ ả ườ ử ụ Ng h Tày thái có kho ng 700 tri u ng ậ i s d ng, t p trung ng ườ i

ườ ệ Thái lan, Lào, ng i Vi t, Tày, Nùng.

ữ ệ ệ ả ườ ử ụ ườ Ng h An tai có kho ng 200 tri u ng i s d ng: ng ổ i Mông c .

ữ ệ ệ ả ườ ử ụ ữ ồ Ng h Uran có kho ng 25 tri u ng ữ i s d ng g m hai ng chi: nh ng

ườ ữ ế ầ ơ ng i nói ti ng Ph n lan, rumania; ng chi Uv (hungary), Nam t ư .

Ở Ệ Ố Ệ Ế Ữ Ệ II.CÁC NG H CHÍNH Ồ VI T NAM VÀ NGU N G C TI NG VI T.

ệ ữ ế ự ự ủ ế ộ Vi t nam là n ướ ở c khu v c ĐNA, khu v c có ch vi t mu n, ch y u là

ượ ừ ữ ồ ố ự Ấ ứ ề ộ m n t ngu n g c ch Hán và các văn t n Đ . Do đó nghiên c u v các

ữ ệ ở ữ ệ ở ả ắ ứ ề ớ ng h chính VN ph i g n li n v i nghiên c u các ng h ệ ĐNA, hi n

ở ữ ệ nay ĐNA có 4 ng h chính:

ữ ệ ữ 32 ngôn ng chia 4 nhóm * Ng h Nam Á:

ữ ệ ườ ườ ổ Nhóm ngôn ng Vi t M ng: 4 ngôn ng ứ . ữ Kinh, M ng, Th , Ch t

ơ ơ ơ ữ Nhóm ngôn ng MônKhme: 21 ngôn ng ữ Kh me, C ho, X Đăng, Hrê,

ề ạ ơ ơ Mnông, Xtiêng, BruVân ki u, C tu, Giétriêng, M , Kh mú, Co, Tà ôi,

ơ ơ Ơ ả Xinhmun, Ch ro, M ng, Kháng, R măm, đu, Brâu.

ườ ở ườ ở (ĐNA: ng i Môn Mianma, Thái lan, ng ơ i Kh me CPC và m t b ộ ộ

ườ ơ ậ ph n ng i Mônkhme ở ườ Tr ng S nTây nguyên).

ữ Nhóm ngôn ng HmôngDao: 3 ngôn ng ữ Hmông, Dao, Pà th n.ẻ

ĐNA: Thái lan, Lào, Mianma, VN.

ữ ỗ ợ ờ Nhóm ngôn ng h n h p Nam Á khác: 4 ngôn ng ữ Lachí, Laha, C lao, pupéo.

ữ ệ ữ Thái, Tày, Nùng, Sán chay, Giáy, Lào, L , Bự ố * Ng h Thái có 8 ngôn ng :

ữ ở ĐNA: nhóm ngôn ng Thái (Xiêm), LàoThay, Tàythái Thái lan, Lào,

Mianma, VN.

ữ ệ ữ Raglai, Êđê, Chăm, Giarai, Churu. ả * Ng h Nam đ o có 5 ngôn ng :

ậ ở ộ ố ở ĐNA: t p trung đông Philippin, Indonesia, Malaysia, m t s CPC, VN,

Singapo.

ữ ệ ữ ạ * Ng h Hán T ng có 9 ngôn ng chia làm 2 nhóm

ữ Nhóm ngôn ng Hán 3 ngôn ng ữ Hoa (Hán), Ngái, Sán dìu.

ế ạ ủ ố Nhóm T ngMi n 6 ngôn ng ữ Hà nhì, La h , Phù lá, Lô lô, C ng, Si la,

ồ ố ế ể ệ ặ 2.Ngu n g c, đ c đi m ti ng Vi t

ồ ố ế * Ngu n g c ti ng Vi ệ t

ế ệ ủ ộ ế ườ ố ở ệ ườ Ti ng Vi t là ti ng c a t c ng i đa s Vi t Nam (ng i Kinh), là

ế ủ ữ ộ ngôn ng chung trong giao ti p c a dân t c VN

ế ồ ệ ề ể ố Ngu n g c ti ng Vi t có nhi u quan đi m khác nhau

ự ế ọ ả ể Trên th c t ề đã có nhi u h c gi ồ ứ quan tâm nghiên c u, tìm hi u ngu n

ệ ủ ủ ư ề ớ ế ố g c ti ng Vi ậ t nh : Maspero, Odri c a Pháp, Blimop c a Nga v i nhi u lu n

ả ư ế ề ấ ằ ệ ượ ạ gi ố i khác nhau nh ng đ u th ng nh t cho r ng: ti ng Vi ở c t o thành b i t đ

ế ố 2 y u t ụ ể Mônkhme và Thái. C th :

ố ị ề ồ ử +V ngu n g c l ch s

ướ ườ ệ ổ ữ ế Tr c công nguyên ng i Vi t c đã có ch vi ố ị t. Khi VN b trung qu c

ộ ượ ữ ấ đô h và xâm l c, ch Hán đã l n át ch Vi ữ ệ ổ t c .

ướ ữ ữ ữ ạ ạ Vào TK IX, X n c ta đã sáng t o ra ch Nôm (là lo i ch dùng ch Hán

ế ệ ghi âm ti ng Vi t).

ớ ự ố ắ ủ ề ỹ ươ Vào TK XVIII v i s c g ng c a các giáo s truy n giáo ph ng Tây,

ữ ố ữ ế ể ạ ệ ữ chúng ta đã sáng t o ra ch qu c ng (dùng ch Latinh đ ghi âm ti ng Vi t)

ề ấ ữ ệ ổ ượ ế ừ ừ ữ +V c u trúc: ngôn ng Vi c k th a t t c đ ngôn ng MônKhme,

ữ ề ữ v ng pháp đ ượ ế ừ ừ c k th a t ngôn ng Thái.

ế ệ ố ừ ế ị ả ư ậ ti ng Vi ồ t có ngu n g c t ti ng MônKhme, ch u nh h ưở ng Nh v y

ắ ừ ế ố ừ ượ ừ ế sâu s c t ti ng Thái và v n t vay m n t ị ả ti ng Hán, ngoài ra còn ch u nh

ưở ế ầ ộ h ng m t ph n ti ng Nga, Pháp, Anh sau này.

ế ể ờ ệ ừ ỷ ứ Th i đi m hình thành ti ng Vi ả t: kho ng t thiên niên k th 2 tr.CN

Quá trình phát tri nể :

ờ ắ ữ ượ ử ụ ộ ậ ộ Th i b c thu c, ch Hán đ c s d ng sau khi dành đ c l p TK X, đã

ự ướ ọ làm văn t ứ ủ chính th c c a Nhà n c và sáng tác văn h c.

ế ệ ượ ơ ở ể ồ ạ ầ Ti ng Vi ạ ự t đã t o d ng đ c c s ban đ u đ t n t ể ộ i và phát tri n c ng

ế ệ ữ ệ ấ ớ ế v i ti ng Hán làm phong phú thêm ti ng Vi t; ch Nôm xu t hi n.

ữ ữ ứ ữ ặ Ch nôm là th ch dùng nguyên ho c ghép 23 ch Hán l ạ ể ế t i đ vi

ộ ế ữ ề ế ề ộ ọ ế thành ti ng ta. M t ch có nhi u cách đ c, m t ti ng có nhi u cách vi t. Theo

ầ ố ườ ằ ơ ờ ử s sách, Hàn Thuyên, th i Tr n cu i TK XIII là ng ố i làm th phú b ng qu c

âm.

ờ ỳ ị ả ữ ế ả ộ ưở Th i k Pháp thu c, ch Hán b gi m sút, ti ng Pháp nh h ớ ng l n,

ế ệ ị ẫ ồ ạ ể ti ng Vi ư t b chèn ép nh ng v n t n t i và phát tri n

ể ế ặ ệ * Đ c đi m ti ng Vi t:

ộ ọ ộ Góc đ Dân t c h c:

ệ ữ ố ữ ế +Ti ng Vi t là ngôn ng chungqu c ng

ệ ố ừ ể ể ổ ọ ế +Ti ng Vi t luôn phát tri n, b sung v n t ứ đ đáp ng m i ph ươ ng

ộ ậ ờ ố ủ ệ ộ ố di n đ i s ng: CT, KT, VH, XH, GD, KH c a m t qu c gia đ c l p

ấ ố +Tính th ng nh t cao

ứ ố +Giàu s c s ng

ộ ữ ọ Góc đ Ngôn ng h c

ế ủ ể ặ ế +Tính phân ti t và vai trò đ c đi m c a âm ti t

ừ ế ổ +T không bi n đ i hình thái khi tham gia câu và khi phát âm

ươ ủ ế ậ ự ừ ư ừ ữ ứ +Các ph ng th c ng pháp ch y u là tr t t , h t t ữ ệ , ng đi u và

láy

+Giàu thanh đi uệ

Ậ Ế K T LU N

ạ ự ỡ ấ ủ ị ữ ự ữ ộ Ngôn ng là m t trong nh ng thành t u sáng t o r c r nh t c a l ch s ử

ườ ượ ầ ở ộ loài ng i. Nó đ ế c hình thành b i quá trình lao đ ng và nhu c u giao ti p

ủ ườ ữ ỗ ộ ộ ỉ XH c a con ng ế i, m i m t DT có m t ngôn ng riêng, đây không ch là k t

ề ạ ả ắ ọ qu sáng t o mà còn là s c thái VH, LS, là tiêu chí quan tr ng v VH đ ể

ự ồ ạ ứ ị ồ ạ ủ ấ ỳ ẳ ch ng minh, kh ng đ nh s t n t i hay không t n t i c a b t k DT nào trên

ế ớ th gi i.

ệ ữ ề ố Vi t Nam là qu c gia đa DT, có nhi u ngôn ng khác nhau, trong đó ngôn

ệ ữ ặ ệ ệ ả ọ ữ ng Vi t gi vai trò đ c bi t quan tr ng. Hi n nay, Đ ng và NN ta luôn quan

ệ ữ ữ ể ầ ạ ọ tâm, chú tr ng vi c gi ự gìn và phát tri n các lo i ngôn ng góp ph n xây d ng

ệ ả ắ ế ậ ở ữ ự ề n n VH Vi t Nam “tiên ti n, đ m đà b n s c DT”. B i gi gìn s trong sáng

ộ ườ ữ ơ ở ể ữ ủ c a NN t c ng i là cách gi gìn VH và cũng là c s đ chúng ta gi gìn LS

ả ươ ộ ườ và c t ng lai t c ng i.

Chủ đề 3: Các ngữ hệ chính trên thế giới và ở Việt Nam

Chủ đề:

ữ ắ

ồ ừ

ể

ộ

ộ

lao đ ng và phát tri n cùng lao đ ng. Đó là

ả

ố ủ

ấ ề

ồ

cách gi

i thích duy nh t v ngu n g c c a ngôn ng

ữ”.

ế ạ

ụ

ầ

ư

ể

Nhu c u ch t o công c ­ kích thích t

duy phát tri n.

ữ ấ

ế ộ

ế

ệ

ầ

ộ

ồ

Lao đ ng Liên k t c ng đ ng – nhu c u giao ti p – ngôn ng xu t hi n.

ườ

ể

ậ

ấ

ấ

Óc ng

i (v t ch t phát tri n cao nh t)

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi

Nhu c u ch t o công c kích thích t