600
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG
NGÀNH MAY
Hồ Nguyễn, Nguyễn Duy Nhân, Hoàng Mộc Nhiên, Phạm Thị Nghĩa
Khoa Kiến trúc Mỹ thuật, Trường Đại học Công nghệ TP.Hồ Chí Minh
GVHD: TS. Nguyễn Thị Ngọc Quyên
TÓM TẮT
Trong thời kỳ bao cấp chất lượng sản phẩm không phải là vấn đề quyết định vì sản phẩm sản xuất
ra đã có Nhà nước tiêu thụ, vì vậy mà các doanh nghiệp chỉ quan tâm đến việc chạy đua tăng
năng suất để vượt mức kế hoạch, còn chất lượng sản phẩm thì bị lới lỏng bỏ quên. Nhưng ngày
nay trong cơ chế thi trường toàn cầu hoá về kinh tế, sự cạnh tranh trên thị trường ngày càng trở nên
quyết liệt thì chất lượng sản phẩm và dịch vụ, sự thoả mãn nhu cầu của khách hàng, sự hợp lý về
giá cả, đảm bảo đúng thời gian giao hàng sẽ là những nhân tố quyết định sự thành bại của doanh
nghiệp. Vì vậy, ngày nay chất lượng sản phẩm là một trong những mối quan tâm hàng đầu của
doanh nghiệp. Trong bài báo, chúng tôi sẽ giới thiệu các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng sản
phẩm mà các nhà quản lý chất lượng cần quan tâm nghiên cứu.
Từ khóa: Chất lượng, sản phẩm, máy móc thiết bị, vật liệu, kỹ thuật.
1 CÁC QUAN ĐIỂM VỀ CHẤT LƯỢNG SẢN PHẨM
Khi nhìn nhận sản phẩm trên những góc độ khác nhau ta lại có những khái niệm khác nhau về
chất lượng sản phẩm. Quan niệm chất lượng theo hướng sản phẩm: đứng trên góc độ này người ta
cho rằng chất lượng sản phẩm là một tập hợp các thuộc tính phản ánh tính năng, tác dụng của
sản phẩm đó. Đứng trên góc độ người sản xuất thì họ cho rằng, chất lượng sản phẩm là sự phù
hợp và đạt được của sản phẩm so với một tập hợp các yêu cầu và hệ thống tiêu chuẩn đã được
thiết kế từ trước. Theo thị trường thì chất lượng sản phẩm là sự phù hợp với mục đích và yêu cầu của
người sử dụng (xuất phát từ nhu cầu của thị trường). Xuất phát từ giá cả (mối quan hệ giữa lợi ích
của sản phẩm với chi phí phải bỏ ra) chất lượng là cung cấp những sản phẩm dịch vụ ở mức giá
mà khách hàng có thể chấp nhận được.
Mỗi định nghĩa trên đều xuất phát từ một khía cạnh nhất định, vì vậy tuy ở mỗi góc độ đều có
những ưu điểm nhất định, song cũng đều không tránh khỏi những hạn chế để đưa ra một định
nghĩa dễ hiểu, loại bỏ được những hạn chế trên thì tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO) có định
nghĩa trong ISO 9000:2015 như sau: ‚Chất lượng sản phẩm và dịch vụ của tổ chức được xác định
bằng khả năng thỏa mãn khách hàng và ảnh hưởng mong muốn và không mong muốn tới các
bên quan tâm liên quan. Chất lượng của sản phẩm và dịch vụ không chỉ bao gồm chức năng và
công dụng dự kiến mà còn bao gồm cả giá trị và lợi ích được cảm nhận đối với khách hàng‛.
601
Các yếu tố cấu thành chất lượng sản phẩm:
Có nhiều nhóm thuộc tính thể hiện chất lượng sản phẩm như các thuộc tính phản ánh chức năng
tác dụng của sản phẩm; Tuổi thọ, tính thẩm mỹ, độ tin cậy, tính kinh tế, tiện dụng của sản phẩm,
tính an toàn của sản phẩm, mức độ gây ô nhiễm của sản phẩm do các tổ chức các quốc gia quy
định. Các dịch vụ kèm theo như bảo hành vận chuyển hướng dẫn
Đặc điểm của chất lượng sản phẩm:
Chất lượng sản phẩm được cấu thành bởi nhiều yếu tố, vì vậy nó sẽ có rất nhiều đặc điểm khác
nhau. Dưới đây là một vài đặc điểm chung nhất:
– Chất lượng sản phẩm là một phạm trù tổng hợp các yếu tố kinh tế, xã hội, kỹ thuật, vì vậy nó
được thể hiện thông qua một hệ thống các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật, văn hoá của sản phẩm.
– Chất lượng có ý nghĩa tương đối có nghĩa là, chất lượng thường xuyên thay đổi theo không
gian và thời gian. Có thể ở giai đoạn này sản phẩm có chất lượng được đánh giá là cao
nhưng ở giai đoạn sau thì không chắc đã cao do khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển và
nhu cầu của con người cũng ngày càng cao hơn. Vì vậy, chất lượng chỉ được đánh giá theo
từng thời điểm. Các nhà sản xuất phải nắm chắc đặc điểm này để luôn luôn đổi mới và cải
tiến công nghệ, ngày càng nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của
thị trường.
– Chất lượng chỉ phù hợp ở từng thị trường cụ thể do nhu cầu và sở thích của người dân ở mỗi
vùng là khác nhau. Vì vậy khi đưa sản phẩm mới vào thi trường thì doanh nghiệp phải
nghiên cứu kỹ thị trường đó.
– Chất lượng vừa mang tính trừu tượng vừa mang tính cụ thể. Tính trừu tượng thông qua sự phù
hợp, nó phản ánh mặt chủ quan của sản phẩm và phụ thuộc vào nhận thức của khách
hàng. Nâng cao chất lượng loại này sẽ có tác dụng tăng khả năng hấp dẫn thu hút khách
hàng nhờ đó tăng khả năng tiêu thụ sản phẩm. Chất lượng phải thông qua các chỉ tiêu kinh
tế kỹ thuật, cụ thể được thể hiện thông qua chất lượng tuân thủ thiết kế, thông qua tính khách
quan của sản phẩm. Nâng cao chất lượng loại này làm giảm chi phí và tạo điều kiện cho
doanh nghiệp có khả năng thực hiện chính sách giá cả linh hoạt.
– Chất lượng sản phẩm chỉ thể hiện đúng trong điều kiện tiêu dùng cụ thể, phù hợp với mục
đích sử dụng nhất định.
2 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG SẢN PHẨM
2.1 Các yêu tố bên ngoài doanh nghiệp
Nhu cầu kinh tế: Thể hiện thông qua nhu cầu đ i hỏi của thị trường mà doanh nghiệp đang
nhắm đến, trình độ kinh tế - sản xuất của một quốc gia.
Tiến bộ kỹ thuật: Sự tiến bộ khoa học kỹ thuật tác động toàn diện nhất đến chất lượng sản phẩm
thông qua tạo ra vật liệu mới thay thế vật liệu truyền thống với chất lượng cao hơn, tạo ra thiết bị
mới tiết kiệm nguyên liệu hơn.
602
Chính sách kinh tế: Tạo ra môi trường bình đẳng bảo vệ lợi ích của những nhà sản xuất trong
việc đầu tư nghiên cứu để nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo ra môi trường cạnh tranh, đây là
điều kiện cần thiết để các doanh nghiệp phải nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo ra môi trường
thuận lợi để kích thích và định hướng cho sự phát triển của doanh nghiệp.
Điều kiện tự nhiên: Điều kiện tự nhiên có thể làm thay đổi tính chất cơ, lý, hoá của sản phẩm.
Khí hậu, các tia bức xạ mặt trời có thể làm thay đổi màu sắc, mùi vị của sản phẩm hay các loại
nguyên vật liệu để sản xuất ra sản phẩm. Mưa, gió, bão làm cho sản phẩm bị ngấm nước gây ố,
mốc. Độ ẩm cao và quá trình ôxy hoá mạnh gây ra rỉ sét, xám xỉn... làm biến đổi hoặc giảm chất
lượng sản phẩm.
Các yếu tố về phong tục, văn hoá, con người, thói quen tiêu dùng: Ngoài các yếu tố
mang tính khách quan vừa nêu trên, các yếu tố về phong tục, văn hoá, thói quen tiêu dùng cũng
ảnh hưởng mạnh đến chất lượng sản phẩm mà các nhà sản xuất phải cố gắng đáp ứng. Sở thích
tiêu dùng của từng nước, từng dân tộc, từng tôn giáo, từng độ tuổi không hoàn toàn giống nhau.
Do đó, các doanh nghiệp phải tiến hành điều tra nghiên cứu nhu cầu sở thích của từng thị trường
cụ thể nhằm thoả mãn những yêu cầu về số lượng và chất lượng.
Hình 1: Các yếu tố bên ngoài doanh nghiệp ảnh hưởng đến chất lượng
2.2 Các yếu tố bên trong doanh nghiệp
2.2.1 Yếu tố 4M
Con người (Men): Con người là chủ thể của mọi hoạt động, của quá trình sản xuất, vì vậy con
người là yếu tố quan trọng trong việc quản lý để nâng cao chất lượng sản phẩm thông qua: tay
nghề, lòng nhiệt tình, tính sáng tạo…
Máy móc thiết bị (Machine): Là công cụ phương tiện để tạo ra sản phẩm, vì vậy chất lượng sản
phẩm phụ thuộc vào trình độ kỹ thuật và tính đồng bộ máy móc thiết bị của doanh nghiệp.
Nguyên vật liệu (Materials): Là thứ cấu thành sản phẩm, nên chất lượng sản phẩm phụ thuộc
vào chất lượng nguyên vật liệu, thời gian cung ứng nguyên vật liệu, bảo quản nguyên vật liệu…
Quản lý (Management): Trong doanh nghiệp nếu có 3 điều kiện trên đã tốt mà khâu quản lý
kém, sự kết hợp giữa các khâu không tốt thì chất lượng sản phẩm cũng không cao. Vì vậy khâu
quản lý cũng có vai trò quyết định đến chất lượng sản phẩm.
603
Hình 2: Các yếu tố bên trong doanh nghiệp ảnh hưởng đến chất lượng
2.2.2 Yếu tố 4M + I + E
Thông tin (Information): Trao đổi và tiếp nhận các thông tin nội bộ cũng như bên ngoài để cập
nhật những thông tin nhanh chóng từ đó đưa ra những quyết định đúng đắn tránh những rủi ro
đáng tiếc.
Môi trường (Enviroment): Môi trường làm việc tốt giúp cho công nhân có cảm giác thoải mái. Từ
đó năng suất làm việc cũng nâng cao.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Nguyễn Thị Ngọc Quyên (2015), Quản lý chất lượng ngành may, Đại học Công nghệ TP.Hồ Chí
Minh.