
CÁCYẾUTỐẢNHHƯỞNGĐẾNNHẬNTHỨC
VỀCÔNGNGHỆTHÔNGTINXANHCỦASINHVIÊN
TRƯỜNGĐẠIHỌCSƯPHẠMHÀNỘI
TôĐứcAnh
,ĐỗBaChín
Email:toducanh246.to@gmail.com
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:08/07/2024
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:14/01/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:23/01/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.521
Tómtắt:Bàiviếtdựatrêncơsởcủaviệctổngquanlýthuyếtliênquanđếnvấnđề
nghiêncứuđãđềxuấtmôhìnhnghiêncứuvới04giảthuyếtnghiêncứukèmtheo.Mụcđích
chínhcủanghiêncứunàylànhằmkiểmđịnhmôhìnhnghiêncứuđãđềxuấtđểkhámphá
nhậnthứcvềcôngnghệthôngtinxanhcủa969sinhviêntrongnămhọc2024-2025.Đểđạt
đượcmụcđíchnêutrên,bàiviếtđãsửdụngphươngphápphântíchvàxửlýsốliệuthông
quaphầnmềmSPSS25chocáckiểmđịnhvềđộtincậy,phântíchnhântốkhámphá,phân
tíchtươngquanvàxâydựngmôhìnhhồiquynhằmkiểmchứngsựphùhợpcủamôhình
nghiêncứu.
Từkhoá:Côngnghệthôngtinxanh,nhậnthứccôngnghệthôngtinxanh,lýthuyếthànhvicó
kếhoạch.
TrườngĐạihọcSưphạmHàNội
I.Đặtvấnđề
Môi trường và công nghệ đang là
mốiquantâmhàngđầutrongbốicảnhcác
quốc gia trên thế giới ưu tiên phát triển
côngnghệsốvàcôngnghệxanh,xửlýcác
vấnđềmôitrường,giảmphátthảicác-bon
và thích ứng nhanh chóng với biến đổi
khíhậu.Côngnghệmộtmặtlàgiảipháp
hữuhiệuđểgópphầnbảovệmôitrường
và phát triểnbềnvững theohướngxanh
hoá,tiếtkiệmnănglượngvàsửdụngtài
nguyênngàymộthiệuquảhơnnhưngmặt
tráicủacôngnghệcũngđãchothấyảnh
hưởngtiêucựccủaviệcưutiênpháttriển
côngnghệsẽlànguycơdẫnđếntìnhtrạng
ônhiễmmôitrườngngàycàngnặngnề.
Bởilẽviệcsửdụngcôngnghệthôngtin
cảphầncứngvàphầnmềmsẽtạorakhối
lượng tương đối lớn về rác thải điện tử
thải ra môi trường. Do quá trình nghiên
cứu,sángtạo,sửdụngvàxửlýsảnphẩm
chưađúngquyđịnhmàđểlạinhữngdấu
chânsinhtháingoàimôitrường.Cụthể,
TheoBáocáo“Giámsátrácthảiđiệntử
toàn cầu năm 2020”của Liên hợp quốc
chothấy,trênthếgiớicótổngcộng53,6
triệutấnrácthảiđiệntử,tăng21%sovới
5 năm trước đây, tình trạng ô nhiễm do
cácthiếtbịcôngnghệtạoratiếptụcgia

tăng bất chấp những nỗ lực giảm thiểu;
năm2019,chỉcó17%trongsố53,6triệu
tấnrácthảiđiệntửđượcxửlýđúngcách
(VanessaForti&cộngsự,2020).
Từđó,côngnghệthôngtinxanhvà
thựchành côngnghệ thôngtin xanhnổi
lênnhưmộtxuhướngcótínhtoàncầuđể
cải thiện chất lượngmôi trường đangbị
suythoái,gópphầnhìnhthànhcáckỹnăng
xanh,việclàmxanhtrongbốicảnhthích
ứng vớibiến đổi khí hậu như hiệnnay.
Đồng thời, trongnghiên cứu này,chúng
tôi cũng đã lựa chọn đối tượng nghiên
cứulànhậnthứccủasinhviênđanghọc
tậptạiTrườngĐạihọcSưphạmHàNội
(HNUE)đểkhámphánhậnthứccủasinh
viênvềcôngnghệthôngtinxanh.Bởivì,
sinhviênsưphạmđã,đangvàsẽlànhững
ngườitrựctiếpthựchànhnghiêncứu,sản
xuất,traođổi,tiêudùngcôngnghệthông
tinxanhtrongthờigiantới.Mặtkhác,sau
nàyđốitượngsinhviênsưphạmcũngsẽ
làmộttrongnhữnglựclượngcótầmảnh
hưởngtrongviệclantoảnhữnggiátrịcủa
côngnghệthôngtinxanhtớixãhội.
II.Cơsởlýthuyết
2.1.Quan niệm công nghệ thông
tin xanh và nhận thức về công nghệ
thôngtinxanh
2.1.1.Quanniệmcôngnghệthông
tinxanh
Thuật ngữ “công nghệ thông tin
xanh”hay“GreenIT”đượcnhấnmạnhlà
mộtcôngnghệchiếnlượcquantrọngdocó
nhiềulợiíchkhácnhaukhinócóthểgóp
phầngiảmphátthảikhínhàkính,giảmchi
phíđiện,nângcaothươnghiệucủadoanh
nghiệp (Mathupayas Thongmak, 2016).
“Green IT” đề cập tới một lĩnh vực quan
trọngnhằmkiểmsoát,ứngphóvớicácmối
longạiảnhhưởngtớimôitrường(Yousef
A.Yousef&WessamM.Kollab2023)và
nhằmkiểmsoátcácvấnđềdocôngnghệ
thông tin (CNTT) gây ra cho môitrường
(TiagoMachadoCastelli&AndréAndrade
Longaray, 2022). CNTT xanh (Green IT)
đượchìnhthànhdựatrêncơsởnhucầucủa
sựcầnthiết phảibảotồntàinguyênthiên
nhiên,giảmthiểuthiệthạitiêucựcđếnmôi
trườngvànângcaonhận thức của những
ngườitạoracôngnghệmớichoxãhộicũng
nhưquyếtđịnhtiêudùngcủacáchộgiađình
(Przychodzeń&cộngsự,2018).
Dựa vào cơ sở củacác quan niệm
nêutrên,CNTTxanhđãđượcđịnhnghĩa
làquytrìnhsảnxuất,sửdụngvàthảibỏ
tấtcảcáchiệnvậtCNTTliênquancótính
đếncácvấnđềthânthiệnvớimôitrường
(Mohammad Dalvi-Esfahani & cộng sự,
2020); trong đó, CNTT xanh bao gồm
phần cứng là sự tiết kiệm năng lượng
từ các thiết bị và phần mềm là sự liên
quanđếnhệthốngxửlýảovàđiệntoán
đámmây(AlkaYadav&cộngsự,2023;
K.R.Kalphana&cộngsự,2024).Vìvậy,
“côngnghệthôngtinxanh”làthuậtngữ
tập trung vàoviệc làm tăng hiệu quảsử
dụngnănglượng,tiếtkiệmtàinguyên,sử
dụngđiệntoánđámmây giúp giảmtiêu
thụnănglượng,lãngphíđiệntửvàđảmbảo
được tính bền vững của môi trường bằng
cách giảm ô nhiễm phát ra từ công nghệ
(phầnmềm,Internet…)vàcôngcụkỹthuật
(phầncứng,hệthốngthiếtbịđiệntử…)của
ngànhCNTT.Dođó,việcconngườinhận
thứcđượcvaitrò,tầmquantrọngcủaCNTT
xanhsẽgópphầnthúcđẩynhữnghànhvi
thựchànhbềnvững;việcthựchànhCNTT
xanhcũngsẽthểhiệnvaitròcủaconngười
trongviệcbảovệmôitrườngbằngcáchsử
dụnghiệuquảcácthiếtbịCNTTmàkhông
gây ảnh hưởng cho môi trường (Ngô Mỹ
Trân&cộngsự,2024).
2.1.2.Quanniệmnhậnthứcvềcông
nghệthôngtinxanh
Trước hết, nhận thức là hoạt động
màchủthểnhậnthứctiếpnhậnsựphản

ánh, tác động từ hiện thực khách quan
(kháchthể)vàobộnãocủabảnthânmàtừ
đócóthểtạonênýthức,suynghĩvàhành
động thực tiễn của chủ thể nhận thức.
Theocáctàiliệukhoahọcđãcôngbố,về
phía người tiêu dùng (NTD) nhận thức
vềCNTTxanhđượcbiểuhiệnthôngqua
mứcđộhiểubiết,sựthừanhậntầmquan
trọng(giátrịhaylợiích)củaCNTTxanh
đốivớimôitrường,cácnguyêntắcvàbiện
phápthựchànhCNTTxanh(tiếtkiệmtài
nguyên phầncứng,pháttriểnphầnmềm
thân thiện với môi trường, quản lýchất
thảiđiệntử)nhằmthúcđẩysựpháttriển
bềnvững(AlkaYadav&cộngsự,(2023);
WessamM.Kollab&YousefA.Yousef,
2023).Từđó, nhậnthứcvề CNTTxanh
nhấn mạnh đến các khía cạnh liên quan
đếnmứcđộhiểubiếtvàsựthừanhậncủa
conngườivềcácthựchànhbềnvững(sản
phẩm xanh, hành vi xanh và biện pháp
thúc đẩy phát triển xanh) đối với môi
trườngtronglĩnhvựcCNTT.
Nhưvậy,nhậnthứcvềCNTTxanh
là quá trình tiếp nhận những thông tin,
kiến thức vềsản phẩm,dịch vụ,nguyên
tắc thân thiện với môi trường của hoạt
động CNTT; và cách tiếp cận này cho
thấyrằng,đểtácđộngđếnchủthểnhận
thứcnhằmnângcaohiệuquảnhậnthứcvề
CNTTxanhcủahọthìcầncónhữngbiện
phápphùhợpsaochotíchhợpđượcviệc
thực hành bền vững vào các hoạt động
CNTT.Việctíchhợpnàycóthểtậptrung
vàonộidungnhậnthứcvềnângcaohiệu
quảsửdụngnănglượng,cáchthứcquản
lýchấtthảiđiệntửvàpháttriểnphầnmềm
vàphầncứngthânthiệnvớimôitrường.
2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến
nhậnthứcvềcôngnghệthôngtinxanh
củasinhviên
Theo cơ sở lý thuyết về hành vi
hoạchđịnhcủacánhân,trướckhiđiđến
mộtquyếtđịnhvềmộthànhvicụthểnào
đótrongthựctế,conngườithườngcóthể
bị thôi thúc bởi 03 yếu tố tác động lên
quyết định thực hiện hành vi. Đó nhận
thứckiểm soátkhảnăngthựchiệnhành
vi,chuẩnchủquan(áplựchayảnhhưởng
của quyếtđịnhcủacác nhânbịchiphối
bởixãhội,nhữngngườixungquanh)và
thái độ đối với hành vi thực hiện (Icek
Ajzen,1991).
Đồngthời,trongcácnghiêncứukhác
nhauliênquanđếnviệcthựchànhCNTT
xanh,cáctácgiảcũngđãchỉrarằng:(i)
vềnhậnthứckiểmsoáthànhvithựchành
CNTTxanh,nếungườitiêudùng(NTD)có
nhậnthứcvềmôitrườngcàngcaothìcàng
cónhiềukhảnănghọsẽthamgiavàocác
hoạtđộngthựchànhCNTTxanhvàsinh
viêncóhiểubiếtsâusắcvềCNTTxanhcó
nhiềukhảnăngthamgiavàocáchoạtđộng
gópphầnbềnvững(NelsonKYLeung&
cộng sự, 2018; Abugabah & Abubaker,
2018); (ii) về nhận thức thái độ hoặc sự
quantâmtớimôitrường,quyếtđịnhtiêu
dùngxanhcủaNTDcóchịuảnhbởiyếu
tốnhậnthứcvềcácvấnđềcủamôitrường
nhằmgópphầnbảovệmôitrườngthông
quacácquyếtđịnhmuasắm,đồngthờicác
cánhâncónhậnthứccaovềmôitrườngcó
xuhướngthamgiavàocáchoạtđộngbền
vững(CharithaJayadevRasaputra&Sam
Choon-Yin,2015;TiagoMachadoCastelli
&AndréAndradeLongaray,2022);(iii)về
ảnhhưởngcủacácyếutốxãhộicũngcó
nghiêncứuchothấyáplựcxãhội,những
ngườicótầmảnhhưởngvàchuẩnmựctập
thểđãđóngvaitròquantrọngtrongviệc
địnhhìnhtháiđộcủaNTDđốivớiCNTT
xanhvàcácchiếnlượctiếpthịxanhhiệu
quả có thể nâng cao nhận thức, khuyến
khíchNTDsửdụngsảnphẩmxanhvìcác
cánhânthườngsắpxếphànhđộngcủahọ
saochophùhợpvớikỳvọngcủasốđông
(WeeHongLoo&cộngsự,2014;Pakvalit

Kurkoon & cộng sự, 2015; Pakvalit
Kurkoon&cộngsự,2017).
Ngoài ra, trong bối cảnh thích ứng
vớibiếnđổikhíhậuvàthựchiệnpháttriển
bền vững, con người cần phải có những
biệnphápđểgiảmphátthảicác-bon,đảm
bảoanninhmôitrường,mộttrongsốđólà
sựtácđộngvànhậnthứcvềCNTTxanh
của họ nhằm thúc đẩy các hành vi thực
hànhxanh,thựchànhbềnvữngtrongthực
tế. Trong một nghiên cứu công bố năm
2019, khi khám phá nhận thức của sinh
viênđạihọcvềCNTTxanhởPhilippines,
tácgiảcôngtrìnhnhậnthấyrằng,hiệnnay
hiểubiếtcủasinhviênvềlĩnhvựcnàymới
chỉđạtmứctrungbìnhvàsựcầnthiếtphải
tích hợp CNTT xanh vào chương trình
giáo dục đại học để nâng cao nhận thức
của sinhviênvà thu húthọsử dụng bền
vữngtàinguyên máytính (AlexanderA.
Hernandez,2019). Đồng thời, khinghiên
cứuvềnhậnthức,tháiđộ,sựtiếpnhậnvà
khả năng áp dụng CNTT ởsinhviênđại
họcchuyênngànhCNTT,cáctácgiảcũng
đãchothấyviệcxemxétmốiquanhệgiữa
tháiđộ,nhậnthứcvàkhảnăngthựchành
CNTTxanhởsinhviênlàrấtquantrọng
để thúc đẩy cáchoạt động côngnghệcó
trách nhiệm với môi trường và chuẩn bị
chocácchuyêngiaCNTTtươnglaiđóng
gópvàonhữngtiếnbộcôngnghệbềnvững
(MayuriPatel,2017;WessamM.Kollab&
YousefA.Yousef,2023).Mặtkhác,ởtrong
nước,nhậnthứccủasinhviênĐạihọcCần
Thơvềbảovệmôitrườngđượcbiểuhiện
rabênngoàixãhộibằngcáchànhđộngcụ
thể như hạn chế sử dụng sảnphẩm một
lầnđượclàmtừnhựa,phânloạivàtáichế
rácthải,thamgialaođộngtìnhnguyệnvà
nhữngviệclàmnàycóthểgópphầnđáng
kểvàoviệcgiatăngýđịnhthựchànhhành
CNTTxanhởsinhviên(NgôMỹTrân&
cộngsự,2024).
Từđó,chúngtôinhậnthấyrằngđây
làvấnđềnghiêncứucóýnghĩavàhoàn
toàn phù hợp trong bối cảnh Việt Nam
đangcamkếtthựchiệnNetZerođếnnăm
2050.Vìvậy,dựatrêncơsởcủaviệctổng
quanvàkếthừacáccôngtrìnhkhoahọc
đãcôngbốởtrongvàngoàinước,chúng
tôiđềxuấtmôhìnhnghiêncứutheocác
giảthuyếtnghiêncứunhưsau:
Hình1:Môhìnhcácyếutốảnhhưởngđếnnhậnthứcvềcôngnghệthôngtinxanhcủasinhviên
(Nguồn:nhómtácgiảđềxuất)

- H1: Nhận thức kiểm soát hành
động liên quan đến CNTT xanh có tác
độngthuận chiều tới nhận thứcvề cô
nghệthôngtinxanhcủasinhviên;
- H2: Thái độ quan tâm đến môi
trườngcótác độngthuậnchiềutớinhận
thứcvềcôngnghệthôngtinxanhcủasinh
viên;
-H3:Ảnhhưởngcủamôitrườngxã
hộiđếnnhậnthứcvềCNTTxanhcótác
độngthuận chiều tới nhận thứcvề công
nghệthôngtinxanhcủasinhviên;
-H4:SựsẵncócủasảnphẩmCNTT
xanhcótácđộngthuậnchiềutớinhậnthức
vềcôngnghệthôngtinxanhcủasinhviên.
III.Phươngphápnghiêncứu
Thứnhất,vềphươngphápthuthập
số liệu, số liệu tác giả sử dụng ở trong
nghiêncứunàyđólàdữliệusơcấpđược
thuthậpthôngquachínhkhảosátcủatác
giảđốivớisinhviênTrườngĐạihọcSư
phạmHàNội(HNUE)bằngbảnghỏiđược
phát trực tuyến bởi link Google Forms.
Đối tượng khảo sát là sinh viên chuyên
ngànhCNTTvàsinhviênkhôngchuyên
CNTT.Đồngthời,dựatheolýthuyếtlấy
mẫucủaHairvàcáccộngsự(1998),cỡ
mẫutốithiểucủamộtnghiêncứulàgấp
nămlầntổngsốbiếnquansát(n≥5*m,
trongđómlàsốbiếnquansát).Môhình
nghiêncứuđềxuấtcủachúngtôiđặtracó
17biếnquansát,vìvậy,cỡmẫutốithiểu
cầnđạtlà85quansát.Tuynhiên,trênthực
tế,nghiêncứucủachúngtôiđãtiếnhành
khảosát,lấymẫungẫunhiênvới969sinh
viên đang học tập tạiHNUE ở các năm
thứnhất,thứhai,thứbavàthứtư.
Thứhai,vềphươngphápphântích
vàxửlýsốliệu,nhữngsốliệusơcấpmà
nhómtácgiảthuđượcđãđượcđưavào
kiểmđịnhtheocácbướctừkiểmđịnhđộ
tincậyCronbach’sAlpha,kiểmđịnhnhân
tốkhámpháExploratoryFactorAnalysis
(EFA),phântíchtươngquanPearsoncho
đếnxâydựngphươngtrìnhhồiquytuyến
tínhthôngquaphầnmềmSPSS25.
Thứba,vềthangđođượcsửdụng
trong nghiêncứu này, dựatrên cơ sởkế
thừacáccôngbốkhoahọctrướcđâymà
chúng tôi đã tổng quan ở phầncơsở lý
thuyết,chúng tôi đã xây dựng thangđo
cho nghiên cứu theo Bảng1. Trong đó,
thangđoLikert5mứcđộđượcđềxuấtđể
sửdụngchophiếuđiềutra:1–Hoàntoàn
khôngđồngý,2–Khôngđồngý,3–Phân
vân,4–Đồngý,5–Hoàntoànđồngý.
Bảng1.Giảithíchýnghĩathangđosửdụngchomôhìnhnghiêncứu
Kýhiệu Cácbiếnđộclập Thangđo
NTKS1 TôitinrằngviệcchọnsửdụngcácsảnphẩmCNTTtiếtkiệmnăng
lượngsẽgópphầnbảovệmôitrường Nhận thức kiểm
soátvềhànhđộng
liên quan đến
CNTTxanh
NTKS2 TôitinrằngviệcthựchiệntáisửdụngcácsảnphẩmCNTTcũbằng
cáchnângcấpnósẽgópphầnbảovệmôitrường
NTKS3 TôitinrằngviệcthựchiệnloạibỏcácphếphẩmCNTTđãquasửdụng
đúngcáchsẽgópphầnbảovệmôitrường
TD1 Tôithấymôitrườngđanglàvấnđềđángbáođộng
Tháiđộquantâm
tớimôitrường
TD2 Tôithấyviệcbảovệmôitrườnglàtráchnhiệmcủamọicánhân
TD3 Tôithấycầnphảicóbiệnphápđểcảithiệnchấtlượngmôitrườngsốn
TD4 Tôibiếtmỗiquyếtđịnhtiêudùngcủamìnhsẽảnhhưởngnhưthếnào
tớimôitrường
XH1 TôichịuảnhhưởngnhậnthứcvềCNTTxanhtừphíagiađình Ảnh hưởng của
môitrườngxãhội
đếnnhậnthứcvề
CNTTxanh
XH2 TôichịuảnhhưởngnhậnthứcvềCNTTxanhtừphíabạnbèởtrườnghọc
XH3 TôichịuảnhhưởngnhậnthứcvềCNTTxanhtừsựgiáodụcởNhàtrường