Chế phẩm sinh học xử lý chất thải hữu cơ làm phân bón trong sản xuất nông

Chế phẩm sinh học xử lý chất thải hữu cơ làm phân bón

trong sản xuất nông nghiệp

Những năm gần đây, công nghệ sinh học (CNSH) là một

trong những ngành công nghiệp phát triển nhanh nhất trên thế

giới, đã tạo động lực đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế,

nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp - nông thôn. CNSH mở

rộng các ứng dụng, sự hiểu biết sâu rộng về cây trồng, vật

nuôi, vi sinh vật, làm tăng thêm tính hữu dụng và hiệu quả cho

nền sản xuất, một trong những thành tựu nổi bật đó là việc

ứng dụng các chế phẩm sinh học. Hiện nay chế phẩm sinh

học đang được coi là công cụ hữu hiệu tạo nền tảng vững

chắc cho các hoạt động sản xuất nông nghiệp trên thế

giới.Ứng dụng các chế phẩm sinh học xử lý chất thải hữu cơ,

phế phụ phẩm nông nghiệp làm phân bón phục vụ cho cây

trồng đang là hướng đi đúng đắn để phát triển một nền nông

nghiệp sinh thái bền vững.

Trong sản xuất nông nghiệp đặc biệt trong lĩnh vực trồng trọt

thì phân bón là cơ sở của việc nâng cao năng suất, chất lượng

cây trồng, góp phần cải thiện độ phì nhiêu của đất. Sử dụng

phân bón phù hợp là nguyên nhân quan trọng để nông dân

làm giàu. Việc sử dụng phân bón đã được áp dụng hiệu quả

trên 100 năm nay, dựa trên sự hiểu biết về khoa học dinh

dưỡng thực vật, đã góp phần to lớn vào việc tăng sản lượng

và chất lượng nông sản. Thế kỷ 20, kể từ khi con người phát

minh ra công nghệ tạo giống và các qui trình sản xuất phân

bón hoá học NPK và thuốc trừ sâu hoá chất thì con người tự

tin rằng đã nắm được trong tay chìa khoá giải quyết về lương

thực, thực phẩm bền vững cho nhân loại. Song thực tế đã làm

cho chúng ta phải suy nghĩ lại, đó là: Khi áp dụng nông nghiệp

hoá học thì môi trường đất, nước, thực phẩm bị ô nhiểm nặng;

Con người nhiều khi cũng bị nhiễm độc do ăn phải thực phẩm

ô nhiểm bởi hoá chất...; Đất đai ngày càng chai cứng, mất cân

bằng sinh thái. Nguy hiểm hơn là chúng ta đã vô tình tiêu diệt

hàng tỷ vi sinh vật có ích, mà chúng đem lại sự màu mỡ cho

đất đai để cây xanh sinh trưởng. Một câu hỏi lớn đặt ra cho

chúng ta là làm thế nào vừa song song với phát triển sản xuất

nông nghiệp, tăng năng suất cây trồng, vừa đảm bảo cân

bằng sinh thái... Nhằm tìm ra được giải pháp hữu ích và tận

dụng được các phế thải, phụ phẩm nông nghiệp để tái đầu tư

trở lại cho cây trồng. Hiện nay, nhiều nước tiên tiến đã xem

việc ứng dụng công nghệ vi sinh là chìa khoá then chốt để giải

quyết vấn đề này.

Ở Việt Nam, hiện nay sự phát triển của sản xuất nông nghiệp

đang đi vào mức độ thâm canh cao với việc sử dụng ngày

càng nhiều phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật và hàng

loạt các biện pháp như trồng lúa 3 vụ, phá rừng canh tác cà

phê, hồ tiêu, điều… với mục đích khai thác, chạy theo năng

suất và sản lượng. Với sự canh tác như vậy đã làm cho đất

đai ngày càng thoái hóa, dinh dưỡng bị mất cân đối, mất cân

bằng hệ sinh thái trong đất, hệ vi sinh vật trong đất bị phá hủy,

tồn dư các chất độc hại trong đất ngày càng cao, nguồn bệnh

tích lũy trong đất càng nhiều dẫn đến phát sinh một số dịch hại

không thể dự báo trước.

Chính vì vậy, xu hướng quay trở lại nền nông nghiệp hữu cơ

với việc tăng cường sử dụng chế phẩm sinh học, phân bón

hữu cơ trong canh tác cây trồng đang là xu hướng chung của

Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung.

Hà Tĩnh là tỉnh nông nghiệp, vì thế vậy nhu cầu sử dụng

phân bón trong sản xuất nông lâm nghiệp là rất lớn. Mặc dù

vậy tập quán của người dân Hà Tĩnh chủ yếu sử dụng phân

bón hoá học. Việc sử dụng phân bón hữu cơ còn hạn chế, bởi

thời gian ủ phân theo phương pháp truyền thống phải mất từ

50 - 60 ngày mới có phân hoai mục đảm bảo kỹ thuật để bón

cho đồng ruộng; cho nên, nhiều lúc người dân phải bón phân

còn tươi, chưa hoai mục ... thông qua con đường này họ đã vô

tình đưa các mầm bệnh, các chủng nấm, vi sinh có hại vào

đất, gây nên một số bệnh hại nguy hiểm cho cây trồng... dẫn

đến năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế chưa cao.

Chính vì vậy, việc sản xuất và sử dụng chế phẩm sinh học

nhằm giải quyết tốt vấn đề môi trường đồng thời tạo thêm

nguồn phân bón hữu cơ ở Hà Tĩnh là việc làm thiết thực hữu

ích, góp phần cải tạo đất; hạn chế sử dụng phân bón hoá học;

tăng hiệu quả kinh tế cho người dân.

Được sự đầu tư của Bộ Khoa học & Công nghệ và Sở KHCN

Hà Tĩnh thông qua dự án "Ứng dụng công nghệ sinh học sản

xuất các chế phẩm vi sinh phục vụ phát triển kinh tế nông

nghiệp nông thôn Hà Tĩnh", Trung tâm Ứng Dụng tiến bộ khoa

học Công nghệ (TT) hợp tác với Công ty cổ phần công nghệ vi

sinh và môi trường nghiên cứu sản xuất thành công chế phẩm

vi sinh xử lý chất thải hữu cơ, phế phụ phẩm nông nghiệp,

than bùn làm phân bón hiệu “HATI-MIC”.

Đây là loại chế phẩm sinh học sử dụng các chủng vi sinh vật

hữu ích trong tự nhiên nhằm phân giải nhanh các chất hữu cơ

có trong rác thải, phế thải nông nghiệp, các loại mùn hữu cơ

thành các chất dinh dưỡng dễ tiêu cho cây. Thành phần sinh

học chính của chế phẩm này chủ yếu là các chủng loại vi sinh

vật được phân lập tại các vùng sinh thái của Việt Nam như:

Aspergillus oryzae, Bacillus subtilis, Bacillus lichenfomic,

Lactobacillus sp và Saccharomyces cerevisiea.

Thời gian qua, TT đã thử nghiệm chế phẩm ở qui mô nhỏ tại

một số địa phương như: xã Sơn Quang – Hương Sơn;

Phường Thạch Linh – Thành phố Hà Tĩnh; xã Thạch Văn,

huyện Thạch Hà…Các mô hình khảo nghiệm có bố trí công

thức đối chứng (không sử dụng chế phẩm), với nguồn nguyên

liệu chính để ủ phân gồm: bùn khô, bèo, rác, các loại rơm rạ,

cỏ và phân chuồng tươi… Kết quả cho thấy khi sử dụng chế

phẩm trong quá trình ủ không có mùi hôi thối bay ra, nhìn

bằng cảm quan các loại phế thải thực vật sau khi ủ hoai mục

hơn so với công thức đối chứng. Sau ủ 20 - 25 ngày là có

phân hoai để bón (đối chứng là 55- 60 ngày). Khi sử dụng

phân ủ có sử dụng chế phẩm bón cho cây trồng thì cây phát

triển tốt hơn, ít bị bệnh hơn. Đặc biệt sử dụng chế phẩm để ủ

đất hoặc phân làm bầu cho cây gốc ghép tại vườn ươm giống

cây ăn quả khi ra ngôi cây sinh trưởng nhanh, không bị nấm

bệnh hại (đối chứng có một số bầu cây con bị bệnh thối cổ rễ).

Qua nhận xét đánh giá của các hộ dân đều khẳng định việc

sử dụng chế phẩm HATI-MIC để ủ phân bón cho cây trồng

mang lại kết quả rất khả quan. Sử dụng chế phẩm HATI-MIC

giảm thời gian ủ phân (giảm trên 30 ngày so với cách ủ thông

thường); hạn chế mùi hôi thối trong quá trình ủ do đó hạn chế

được tổn thất đạm bị mất mát, giúp cây phát triển tốt. Bên

cạnh đó tận dụng được nguồn phế phụ phẩm nông nghiệp,

chất thải hữu cơ... làm phân nhằm tiết kiệm chi phí đầu tư

phân bón cho nông dân.

Trên cơ sở kết quả đã đạt được ở một số vùng khảo nghiệm

trên, chúng tôi mạnh dạn khuyến cáo người dân nên sử dụng

chế phẩm HATI-MIC trong sản xuất nông nghiệp. Mặt khác để

giúp cho người tiêu dùng được sử dụng sản phẩm nông sản

không chứa các dư lượng hoá chất độc hại đảm bảo vệ sinh

an toàn, đáp ứng các yêu cầu ngày càng khắt khe của thị

trường, nhất là trong bối cảnh đất nước ta đang thời kỳ hội

nhập WTO thì việc ứng dụng chế phẩm HATI-MIC để xử lý

chất thải hữu cơ, phế phụ phẩm nông nghiệp, than bùn làm

phân bón là rất cần thiết và là một hướng đi phù hợp, và đảm

bảo lợi ích kinh tế, môi trường.