LUẬN VĂN:
Chống tham nhũng trong ngành xõy
dựng là một trong những mối quan
tõm hàng đầu ở nước ta cũng như
những quốc gia trên thế giới.
Phần mở đầu
Trong những năm qua, đầu tư xây dựng đó mang lại hiệu quả Kinh tế- Xó hội to lớn,
gúp phần cải thiện đời sống vật chất tinh thần của nhân dân cả nước. Tuy nhiên trong
quản lý đầu tư xây dựng vẫn cũn nảy sinh nhiều tiờu cực sai phạm thất thoỏt không
nhỏ làm ảnh hưởng đến chất lượng công trỡnh. Đặc biệt tệ tham nhũng trong ngành
xõy dựng thể hiện ở những cụng trỡnh, dự ỏn ngày càng được nhắc đến trên các
phương tiện truyền thông. Tham nhũng trong ngành xây dựng là một quốc nạn, không
chỉ xảy ra trong một nước mà xảy ra ở nhiều nước khác nhau. Nó như một loại “siêu vi
trùng” đang gặm nhấm “cơ thể” của một quốc gia. Vỡ thế, chống tham nhũng trong
ngành xõy dựng là một trong những mối quan tõm hàng đầu ở nước ta cũng như những
quốc gia trên thế giới.
Chương I: Thực trạng của tham nhũng trong xây dựng và hậu quả.
I.Số lượng và quy mô của những vụ án tham nhũng trong ngành xây dựng
1. Số lượng và quy mô:
- Theo Bộ Tài Chính, năm 2000, cả nước có 8.169 dự án đầu tư hoàn thành, 4.236 dự
án đó được phê duyệt quyết toán với tổng số vốn được quyết toán là 4.205 tỷ đồng,
giảm so với đề nghị quyết toán: 142,8 tỷ đồng, bằng 3,4% trên tổng giá trị đề nghị
quyết toán; 1.303 dự án chưa phê duyệt quyết toán, chiếm 15,9% trên tổng số dự án;
263 số dự án chưa nộp báo cáo quyết toán, chiếm 32,1%. Năm 2001, có 9.595 dự án
hoàn thành, 6.319 dự án đó được phê duyệt quyết toán với tổng số vốn được quyết
toán là 8.564,8 tỷ đồng, giảm so với đề nghị quyết toán; 222,3 tỷ đồng, bằng 2,6% trên
tổng giá trị đề nghị quyết toán; 1.245 dự án chưa phê duyệt quyết toán, chiếm 13%
trên tổng số dự án; 2.031 dự án chưa nộp báo cáo quyết toán, chiếm 21,2%. Năm
2002, có 14.484 dự án hoàn thành, 9.544 dự án đó được phê duyệt quyết toán với tổng
số vốn được quyết toán là 12.762,4 tỷ đồng, giảm so với đề nghị quyết toán: 419,5 tỷ
đồng, bằng 3,18% trên tổng giá trị đề nghị quyết toán; 3.160 dự án chưa phê duyệt
quyết toán, chiếm 21,8% trên tổng số dự án; 1.784 dự án chưa nộp báo cáo quyết toán,
chiếm 12,3%. Năm 2003, 21.404 dự án hoàn thành, 15.800 dự án đó được phê duyệt
quyết toán với tổng số vốn được quyết toán là 28.432,5 tỷ đồng, giảm so với đề nghị
quyết toán: 620,5 tỷ đồng bằng 2,1% trên tổng giá trị đề nghị quyết toán, 3.716 dự án
chưa phê duyệt quyết toán, chiếm 17,4% trên tổng số dự án; 1.888 dự án chưa nộp báo
cáo quyết toán, chiếm 8,9%.
- Như vậy, thông qua công tác thẩm tra và phê duyệt vốn ngân sách, Nhà nước đó tiết
kiệm khoảng 3% tổng vốn đầu tư.
Tuy nhiờn, từ số liệu nờu trờn, rừ ràng việc quyết toỏn vốn đầu tư của các bộ, ngành,
địa phương thực hiện không nghiêm túc. Số dự án chưa nộp báo cáo quyết toán cho Bộ
Tài chính chiếm tỷ lệ không nhỏ, gây khó khăn trong công tác điều hành và quản lý
vốn đầu tư. Việc triển khai quyết toán vốn đầu tư chưa được thực hiện dứt điểm. Do
đó, việc xác định tài sản cố định mới, việc hạch toán kế toán đối với các đơn vị sử
dụng gặp không ít khó khăn; tạo điều kiện cho lóng phớ, thất thoỏt và tham nhũng
trong xõy dựng cơ bản.
2. Những thủ đoạn trong tham nhũng xây dựng:
- Thủ đoạn tham nhũng trong xây dựng từ đơn giản tới tinh vi phức tạp, tính tàng ẩn
và hợp pháp cao. Sai phạm ngay từ khâu chuẩn bị đầu tư, một dạng sai phạm là tính
thừa thành phần công việc (như khối lượng ốp gạch men nhưng lại tính thêm lớp trát,
lắp đặt panen cũn tớnh thờm bờ tụng chốn kẽ…) Tự đưa vào những công việc không
được phép tính vào giá trị xây lắp (như công hoàn trả mặt đường, tưới nước đường thi
công, trồng cỏ…). Tự xây dựng những công việc, định mức công việc không có cơ sở
xác định… tính toán các khối lượng công việc sai quy phạm, tiêu chuẩn kỹ thuật, tính
toán thừa khối lượng so với thực tế thi công. Có hiện tượng khi lập dự toán, các đơn vị
tư vấn đó sử dụng những loại vật tư đặc biệt, không có trong bảng giá quy định, nên cơ
quan thẩm định cũng thiếu cơ sở để biết đúng, sai. Một số loại vật tư đó được tính cao
hơn giá thực tế. Bên cạnh đó, cơ chế đấu thầu đó khụng được thực hiện đúng. Không ít
trường hợp đấu thầu chỉ là hỡnh thức, cỏc hiện tượng thông thầu, chia thầu, bán thầu,
“quân xanh, quân đỏ” đó diễn ra. Thất thoỏt cũn do thay đổi biện pháp thi công: biện
pháp thi công thực tế khác với biện pháp thi công lúc lập dự toán và quyết toán. Trong
thực tế thi công, thường xảy ra việc phải thay đổi biện pháp thi công so với thiết kế
ban đầu, nhưng chủ đầu tư lại không theo dừi, hoặc tự thống nhất với nhà thầu, tuỳ tiện
thay đổi biện pháp thi công khi chưa được cấp thẩm quyền phê duyệt; các cơ quan
thẩm định quyết toán hoặc do thiếu thông tin, hoặc không phát hiện thấy, vẫn thẩm
định theo dự toán, dẫn đến thất thoát.
Theo thời báo Kinh tế Việt Nam số 192 năm 2004 cú bài “Gian dối lộ nguyờn hỡnh,
2,65 km vừa thi cụng xong đó chỡm dưới hồ”: Đoạn đường đó trên QL 1A thuộc
Phước Chiến- tỉnh Ninh Thuận vừa công bố sau khi hoàn thành thanh tra việc chấp
hành các quy định về quản lý đầu tư và xây dựng tại Ban quản lý dự ỏn giao thụng
nụng thụn (BQLDA) thuộc sở giao thụng vận tải Ninh Thuận. Tuyến đường QL 1A-
Phước Chiến (năm thứ nhất) thuộc dự án giao thông nông thôn II, sử dụng vốn vay của
ngân hàng thế giới, dài 11 km tổng giá trị hơn 2,31 tỷ đồng. BQL đó thuờ trung tõm
ĐH2 thuộc ĐH thuỷ lợi Hà Nội khảo sỏt, thiết kế kỹ thuật. Cụng trỡnh khởi cụng ngày
2-04-2001 sau 18 thỏng thi cụng thỡ hoàn thành. Tuy nhiờn, chỉ cú 8,35 km được đưa
vào sử dụng, 2,615 km (bỡnh quõn 14000$/km) cũn lại hoàn toàn khụng sử dụng được
do ngập sâu trong lũng hồ Sống Trõu.
Ngày 2-3-2005, tại cụng trỡnh xõy dựng nhà A2 thuộc khu di dõn giải phúng mặt
bằng Kim Giang (Hạ Đỡnh, Thanh Xuõn, Hà Nội), Phũng CSĐT tội phạm về trật tự
quản lý kinh tế và chức vụ, Công an TP Hà Nội bắt quả tang Hoàng Thanh Uyên, Đội
trưởng Đội 8, Công ty xây dựng số 1 thuộc Tổng công ty xuất nhập khẩu và xây dựng
Việt Nam, đang chỉ đạo đổ bê- tông cọc nhồi số 64 và 86, theo thiết kế mỗi cọc nhồi
có bốn lồng thép dọc và có độ sâu 43 m, gồm hai loại có đường kính 0,8 m -1 m. Thực
tế khi cơ quan Công an kiểm tra hai cọc khoan nhồi nói trên thỡ chỉ cú hai lồng
thộp/cọc, bằng một nửa số lồng thộp theo thiết kế đó được duyệt. Giám sát công trỡnh
là Nguyễn Mạnh Thắng, nhân viên hợp đồng Viện kỹ thuật xây dựng Hà Nội.
Theo kết quả điều tra ban đầu, số thép bị ăn bớt chỉ ở hai cọc khoan nhồi này đó là hai
tấn. Hành vi rút bớt vật tư xây dựng để tham ô tài sản của các đối tượng trên là hết sức
nghiêm trọng, nếu không được phát hiện kịp thời sẽ gây hậu quả xấu tới chất lượng
công trỡnh cũng như tính mạng, tài sản của nhân dân, gây bức xúc trong dư luận xó
hội. Đây là lần đầu lực lượng công an khám phá thành công loại tội phạm tham ô ở
những công trỡnh ngầm, vỡ thủ đoạn phạm tội tinh vi, bất chấp hậu quả.
II. Hậu quả của các vụ án tham nhũng trong ngành xây dựng:
1.Tham nhũng gây thiệt hại kinh tế:
- Ở Việt Nam, trước đây trong cơ chế quản lý nền kinh tế tập trung, quan liờu, cỏc
hành vi tham nhũng trong xõy dựng cũng cú, song do điều kiện kinh tế- xó hội thời kỳ
đó nên tính chất và mức độ thất hơn. Từ khi chuyển sang cơ chế thị trường, tham
