Chương 5: Tiền tệ và hoạt động ngân hàng

5/18/2009

Chương 5 g Tiền tệ và hoạt động ngân hàng ệ

ộ g g

ạ

Th.S Lê Thị Kim Dung

Câu hỏi thảo luận

 Tại sao xã hội cần tiền?

 Tại sao chính phủ muốn tác động g

ợ g

đến lượng cung tiền?

 Thị trường tài chính và nền kinh tế

tương tác thế nào?

 Mối quan hệ giữa tiền và lãi suất?

Tiền

 Là bất kỳ hàng hóa hay dấu hiệu nào được chấp nhận sử dụng phổ biến như một công cụ trao đổi trong nền kinh tế ki h tế

1 5/18/2009

Các chức năng của tiền

 Trung gian trao đổi, phương tiện

thanh toán

– bảo đảm luôn luôn có sự trùng hợp kép

của 2 nhu cầu

ủ 2 h

ầ

– vì là trung gian trao đổi, tiền tệ đồng thời

là phương tiện thanh toán

– thước đo thống nhất được thừa nhận để

 Đơn vị hạch tóan

tính tóan giá cả

Các chức năng của tiền

– có thể giữ lại để mua hàng trong tương

 Dự trữ giá trị

lai

– cho phép ký kết các hợp đồng về các

 Phương tiện thanh toán triển hạn

khỏan chi trả trong tương lai

Các hình thái của tiền

 Tiền bằng hàng hóa  Tiền giấy có thể chuyển đổi Tiền được đảm bảo bằng sắc lệnh  Tiền được đảm bảo bằng sắc lệnh (tiền pháp định)  Tiền dưới hình thức nợ tư

2 5/18/2009

Các hình thái của tiền

 Tiền bằng hàng hóa: là một lọai sản phẩm vật chất có giá trị và được sử dụng như một công cụ trao đổi – Ưu điểm: Tự thân nó có giá trị và được

ể

mọi người thừa nhận: điều này đảm bảo giá trị của tiền

– Nhược điểm:

 Lừa đảo trên giá trị của tiền (giảm kích cỡ,

 Chúng có thể được sử dụng làm việc khác

giảm hàm lượng kim lọai gốc)

Các hình thái của tiền tệ

 Tiền giấy có thể chuyển đổi: nó có thể

chuyển thành một số lượng vàng nhất định khi có yêu cầu

 Tiền được bảo đảm bằng sắc lệnh:  Tiền được bảo đảm bằng sắc lệnh:

tiền pháp định

 Tiền dưới hình thức nợ tư: những

khoản cho vay mà người vay cam kết sẽ chi trả ở dạng tiền mặt khi có yêu cầu. Ví dụ: các khỏan tiền gửi có thể phát hành séc

Quy trình tạo tiền của các ngân hàng

 Tỉ lệ dự trữ: tổng dự trữ trên tổng tiền

ký gửi của ngân hàng.

ề

 Tỉ lệ dự trữ bắt buộc: tổng dự trữ trên ổ tổng tiền ký gửi của ngân hàng theo quy định.  Dự trữ dư = Dự trữ thực tế - dự trữ

bắt buộc.

 Khi ngân hàng có dự trữ dư, nó có

khả năng tạo ra tiền.

3 5/18/2009

Quy trình tạo tiền của các ngân hàng khi nền Kinh tế chỉ có một Ngân hàng duy nhất

BaûngBaûng caâncaân ñoáiñoái taøitaøi saûnsaûn ngaøyngaøy 1 1 thaùng

thaùng 11

Coù (trieäu ñoâ la) Coù (trieäu ñoâ la)

NôïNôï ((trieäu

trieäu ñoâñoâ la)la)

KyùKyù ggửửii

$$100100 $$300300 $$400400

ToångToång soásoá

$$400400 _____ _____ $$400400

DöïDöï tröõ tröõ ChoCho vayvay ToångToång soásoá

BaûngBaûng caâncaân ñoáiñoái taøitaøi saûnsaûn ngaøyngaøy 2 2 thaùng

thaùng 11

Coù (trieäu ñoâ la) Coù (trieäu ñoâ la)

NôïNôï ((trieäu

trieäu ñoâñoâ la)la)

KyùKyù ggửửii K ùK ù ii

$$101101 $$101101 $$300300 $$401401

ToångToång soásoá

DD t tröõ õ DöïDöï tröõ õ t ChoCho vayvay ToångToång soásoá

$$401401 $$401401 _____ _____ $$401401

BaûngBaûng caâncaân ñoáiñoái taøitaøi saûnsaûn ngaøyngaøy 3 3 thaùng

thaùng 11

Coù (trieäu ñoâ la) Coù (trieäu ñoâ la)

NôïNôï ((trieäu

trieäu ñoâñoâ la)la)

KyùKyù ggửửii

$$101101 $$303303 $$404404

ToångToång soásoá

$$404404 _____ _____ $$404404

DöïDöï tröõ tröõ ChoCho vayvay ToångToång soásoá

Quy trình tạo tiền của các ngân hàng

4 5/18/2009

tröõ DöïDöï tröõ

KyùKyù göûigöûi

ChoCho vayvay $$7575 000000

2525 000000

7575 000000

100100 000000

DöïDöï tröõ tröõ $$2525 000000

KyùKyù göûigöûi $$7575 000000

tröõ tröõ

ChoCho vayvay $$5656 250250

4343 750750

131131 250250

175175 000000

DöïDöï 18750 18750

KyùKyù göûigöûi $$5656 250250

5757 813813

173173 437437

231231 250250

tröõ DöïDöï tröõ $$1414 063063

ChoCho vayvay $$4242 187187

KyùKyù göûigöûi $$4242 187187

6868 360360

205205 077077

273273 437437

ChoCho vayvay $$3131 640640

DöïDöï tröõ tröõ $$1010 547547

VaøVaø tieáptieáp tuïctuïc.. .. ..

……

100100 000000

300 000 300 000

400400 000000

trình TieánTieán trình $100 000 KyùKyù göûigöûi $100 000 CoängCoäng ddồồnn Cho Cho vayvay

 Dãy số trên là một cấp số nhân. Để tìm tổng của một dãy số như thế này, bắt đầu bằng cách gọi tổng là S. Ta có thể viết tổng như sau:

S = 1 + L + L2 + L3 +. . .

  Nhân hai vế cho L:  Nhân hai vế cho L:

LS = L + L2 + L3 +. . .

  Lấy đẳng thức 1 trừ đi đẳng thức 2: S(1-L) =1 1   Hoặc

S =

1 - L

Số nhân tiền tệ đơn giản

∆ Tiền gửi NH

Số nhân tiền tệ đơn giản =

∆ Dự trữ NH

ụ

g

 Trong ví dụ trên:  Dự trữ bắt buộc = 0,25 tổng tiền gửi  Để tránh dự trữ thừa, ngân hàng giữ cho mức dự trữ thực tế sát với mức dự trữ bắt buộc, vì vậy:  Dự trữ thực tế = 0,25 tổng tiền gửi

5 5/18/2009

Số nhân tiền tệ đơn giản

ậy

) (

ự

g

,

 Chia cả 2 vế cho 0,25 thì ta có:  Tổng tiền gửi = (1/ 0,25) dự trữ thực tế  Vậy ∆ tiền gửi = (1/0,25) (∆ dự trữ) ) (  Theo định nghĩa, (1/0,25) gọi là số nhân

tiền tệ đơn giản

 Số nhân tiền tệ đơn giản là 1/ 0,25 hay là 4: $100 tỉ dự trữ có $400 tỉ ($100 tỉ x 4) ký gửi.

Số nhân tiền tệ đơn giản

 Mối quan hệ giữa số nhân tiền tệ đơn

giản và tỷ lệ dự trữ bắt buộc là:

1 Số nhân tiền tệ đơn giản =

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc

Cơ sở tiền (The monetary base (MB) or stock of high-powered money (H))

 Cơ sở tiền là tổng số tiền giấy (và

tiền kim lọai) do NHTW phát hành và tiền gửi của NHTM tại NHTW. Cơ sở tiền được giữ tại các ngân hàng (như một khỏan dự trữ) hoặc bên ngòai hệ thống ngân hàng (như tiền mặt trong lưu thông)

6 5/18/2009

Các thước đo tiền

Cơ sở tiền rộng M0 - Tiền mặt của các NH và số dư của họ tại NHTW = Tiền mặt trong lưu thông ngòai NH + Tiền gửi KKH bán lẻ tại các NH + + Tiền gửi KKH bán buôn Tiền gửi bán lẻ và CP tại các HHXD = M2 M2 = M1 M1 + Tiền gửi CKH của KVTN & CCTG

= M3 + Tiền gửi và CP của KVTN tại các HHXD - Tiền mặt tại các Hiệp hội XD, TGNH và CCTG tại NH

= M4

Số nhân tiền

Số nhân tiền = Số nhân tiền =

∆ Khối lượng tiền ∆ Cơ sở tiền tệ

7 5/18/2009

Tính toán số nhân tiền

 Các biến số  Dự trữ  Tiền mặt ặ  Cơ sở tiền  Tiền gửi  Khối tiền  Số nhân tiền  Ký hiệu  R  C  MB  D  M  mm

Tính toán số nhân tiền

 Các định nghĩa  Cơ sở tiền tệ  Khối tiền  Số nhân tiền  Ký hiệu  MB  M  mm

= R + C = D + C = ∆M/∆MB

Tính toán số nhân tiền

 Các tỷ lệ  Thay đổi dự trữ so với  Ký hiệu  ∆R / ∆D

thay đổi tiền gửi

 ∆C / ∆D  Thay đổi tiền mặt so với thay đổi tiền gửi

8 5/18/2009

Tính toán số nhân tiền

 Các tính toán  Bắt đầu từ định

 Ký hiệu  mm

= ∆M/∆MB

nghĩa

 Dùng định  Dùng định

 mm =

∆ D+ ∆C ∆ R+ ∆C

 mm =

1+∆C/∆D = ∆R/ ∆D + ∆C/ ∆D

nghĩa của M và MB cho thấy  Chia cả mẫu và tử số cho ∆D, ta có

Tính toán số nhân tiền

 Giả thiết: tiền mặt do các hộ gia đình và các doanh nghiệp nắm giữ chiếm 50% tổng tiền gửi NH; dự trữ NH chiếm 10% lượng tiền gửi NH. ửi NH

10% l

tiề

1,0



5,0



R D C D

hiế    

5,0

5,2



1  1,0

5,0



 C D

 R  D 

/  

Cung tiền

 Cung tiền = số nhân tiền × tiền cơ sở

9 5/18/2009

Cầu tiền

– Lãi suất – Mức thu nhập (Y)

 Phụ thuộc vào:

Những động cơ giữ tiền

– Lãi suất thị trường giảm, giá trái phiếu

 Động cơ giao dịch: khi lãi suất cao, người ta giữ tiền ít hơn và mua trái phiếu nhiều hơn.  Động cơ dự phòng  Động cơ đầu cơ:

tăng

– Lãi suất thị trường tăng, giá trái phiếu

giảm

Ảnh hưởng của sản lượng, giá cả và lãi suất đến cầu tiền

 Ảnh hưởng của sản lượng và thu nhập: Thu nhập của bạn tăng lên, bạn cần giữ tiền nhiều hơn. Lý do: để mua nhiều thứ hơn, bạn cần nhiều tiền hơn. thứ h

hiề tiề h

b

ầ

 Đối với toàn nền kinh tế: Khi có nhiều giao dịch hơn, doanh nghiệp và hộ gia đình sẽ giữ tiền nhiều hơn. Như vậy, tổng sản lượng (tổng thu nhập) tăng, sẽ làm tăng cầu về tiền.

10 5/18/2009

r ,

e a r t s s e r e n

Md(Y2)

Md(Y1)

Ảnh hưởng của sản lượng, giá cả và lãi suất đến cầu tiền

tế khô

i

 Ảnh hưởng của giá cả: nếu giá của tất cả hàng hóa và dịch vụ tăng lên gấp đôi nhưng lãi suất và thu nhập th thực tế không đổi thì mọi người sẽ ời ẽ đổi thì giữ lượng tiền danh nghiã lớn hơn gấp đôi để duy trì cùng một lượng tiền thực tế.