Chuyên đ III : Amin – Amino Axit - Peptit
i t p: Amin – Amino axit
Xác đ nh s nhóm ch c :
VD: Đ trung hòa 50 ml dd amin no , (trong amin có 2 nguyên t Nito ) c n 40 ml dd HCl 0,1 M . CM
c a đimetyl amin đã dùng là :
A.0,08M B.0,04M C.0,02M D.0,06M
Amin có 2 N => amin có s ch c = 2 ADCT : namin = nHCl/2 = 0,002 mol => CM amin = 0,04 M
Xác đinh s mol c a c a amin n u bi t s mol c a CO2 & H2O : ế ế
N u đ bài ch a cho amin no, đ n ch c thì ta c gi s là amin no, đ n.ế ư ơ ơ
Khi đ t cháy nH2O > nCO2 ,ta l y : nH2O - nCO2 = 1,5namin
Cách ch ng minh nh ph n hidrocacbon CT amin no đ n ch c : CnH2n+1NH2 ư ơ
PT : CnH2n+3N2 + O2 => nCO2 + (n+3/2)H2O + N2
x mol n.x mol (n+3/2).x mol
Ta l y nH2O – nCO2 = 3/2x = 3/2n amin
T đó => n (s C trong amin) ho c
n
=
22
2.5,1
min
2
nCOOnH
nCO
na
nCO
=
T ng t có CT đ i v i amin không no , đ n ch c ươ ơ
+ Có 1 lk pi , Có 2 lk pi , Ch ng minh t ng t ươ
N u đ bài cho amin đ n ch c, mà khi đ t cháy t o ra bi t n CO2 và nN2 . thì ta có CT sauế ơ ế
Vì amin đ n ch c => có 1 N . AD ĐLBT nguyên t N => n amin = 2nN2 ơ
Mà n ho c
n
=
22
2
)(
min
2
nN
nCO
nn
na
nCO =
VD1: Đ t cháy hoàn toàn amol hh X g m 2 amin no đ n ch c liêm ti p nhau thu đ c 5,6 lít CO2 ơ ế ượ
(đktc) và 7,2 g H2O . Giá tr c a a là :
A. 0,05 mol B.0,1 mol C.0,15 mol D.0,2 mol
Tìm CT 2 amin đó ?
AD CT : namin = (nH2O – nCO2)/1,5 ( Đ i v i amin no đ n ch c) ơ
= (0,4 – 0,25)/1,5 = 0,1 mol
CT amin : n =
5,2
1,0
25,0
min
2==
na
nCO
=> Amin có CT : CnH2n+1NH2
n = 2 và n = 3 :C2H5NH2 và C3H7NH2
VD2: Aminoaxit X ch a m t nhóm ch c amin b c nh t trong phân t . Đ t cháy hoàn toàn m t
l ng X thu đ c ượ ượ theo t l th tích là 4 : 1. X có công th c c u t o là:
A.H2N – CH2 – CH2 –COOH B.H2N – (CH2)3 – COOH
C.H2N – CH2 – COOH D. H2N – (CH2)4 – COOH
D a vào đáp án => amin X ch có 1 N => 2nN2 = namin (BT NT Nito)
2
2
4
22
2
min
2==== nN
nCO
n
na
nCO
n
=> X Ch có 2 C => C
tìm CTPT c a amin đ n, n u bi t % kh i l ng N ho c %H hay %C cũng đ c: ơ ế ế ượ ượ
G i R là g c hidrocacbon c a amin c n tìm . VD amin đ n ch c CT : R-NH2 ơ
M t s g c hidrocacbon th ng g p : ườ
15 : CH3- ; 27 : CH2=CH- ; 29 : C2H5-; 43 :C3H7- ; 57 : C4H9-
VD 1: Cho amin no , đ n ch c b c 1 có %N = 31,11% . Tìm CT c a amin đóơ
NH l i CT t ng quát : CnH2n+2 – 2a – m(CH c)m ( a là t ng pi tính ph n trên)
đây vì amin đ n ch c => m = 1 , Vì amin no => a = 0 ơ
=> CT: CnH2n+2 – 1 NH2 = CnH2n+1NH2
=> %N =
=
+%11,31
1714
%100.14
n
Gi i ra đ c n = 2 => CT: C2H5NH2 ượ
Cho amin tác d ng v i dd FeCl3, Cu(NO3)2 t o k t t a : ế
Amin có kh năng tác d ng v i dd FeCl3 , Cu(NO3)2 x y ra theo ph ng trình : ươ
Chuyên đ luy n thi đ i h c
1
Chuyên đ III : Amin – Amino Axit - Peptit
3RNH2 + FeCl3 + 3H2O => Fe(OH)3 + 3RNH3Cl
2RNH2 + Cu(NO3)2 + 2H2O => Cu(OH)2 + 2RNH2NO3
Th ng thì bài hay cho m k t t a : Fe(OH)3 ho c Cu(OH)2ườ ế
tìm CTPT c a amin d a theo ph n ng cháy
-Công th c : AD CT : Tìm CT b t kì : CnH2n+2 – 2a – m(Ch c)m Ta có
Amin b t kỳ : CxHyNz v i y ≤ 2x + 2 +z y ch n thì z ch n, y l thì z l
Amin đ n ch c : CxHyNơ
Amin đ n ch c no : CnH2n+1NH2 , CnH2n+3NH2ơ
Amin đa ch c no : CnH2n+2-z(NH2)z , CnH2n+2+zNz
N u đ cho ph n trăm kh i l ng t ng nguyên t thì l p CT đ n gi n nh t, d a vào gi thuy tế ượ ơ ế
bi n lu n. Theo T l : x : y : z
N u đ bài cho s mol s n ph m thì làm t ng t d ng 3, tìm đ c s ngt C trung bình, d aế ươ ượ
vào yêu c u đ a ra CT đúng ư
N u đ bài cho m g amin đ n ch c đ t cháy hoàn toàn trong không khí v a đ (ch a 20% oxi,ế ơ
80% nit ) thu đ c ch k mol CO2 ho c c k mol CO2 l n x mol nit , ta có th làm nh ví d :ơ ượ ơ ư
VD1: Đ t cháy hoàn toàn 1,18 g amin đ n ch c B b ng m t l ng oxi v a đ . D n toàn b s n ơ ượ
ph m wa bình đ ng n c vôi trong d thu đ c 6 gam k t t a .CTPT c a B là : ướ ư ượ ế
G i công th c là CxHyN
CxHyN + O2 => x CO2
Ta có t l : x.namin =nCO2
06,0
84,046,0
06,0
1412
18,1
.
== >=
++
x
y
yx
x
≤2x +2+1 x ≤ 3
Cho x ch y t 1=>3 : ch có giá tr x=3 và y=9 là tho đk . V y CTPT là C3H9N
VD2:Đ t cháy hoàn toàn 1,18 g amin đ n ch c B b ng m t l ng không khí v a đu (ch a 20% oxi, ơ ượ
80% nit ). D n toàn b s n ph m wa bình đ ng n c vôi trong d thu đ c 6 gam k t t a ơ ướ ư ượ ế
9,632 lít khí duy nh t thoát ra .CTPT c a B là :
G i công th c là CxHyN . nCO2 = 0,06 mol
CxHyN + (x + y/4) O2 => x CO2 + y/2 H2O + ½ N2
Theo pt :
9;3)2(&)1(
)2(84,006,046,0
06,0
1412
18,1
)1(03,006,019,043,0
03,0
)
4
(06,0
.42
03,0
2
)
4
(06,0
.42
)
4
(06,0
2
==
==
++
==+
+
==
+
=
+
=
yxGiai
yx
xyx
yx
xx
y
x
nN
x
nN
x
y
x
kknN
x
y
x
nO
V y CTPT là C3H9N
N u bài toán cho đ t cháy m t amin b ng không khí ,r i thu a mol CO2 ; b mol H2O ; c mol N2.taế
làm nh sau :ư
Tìm kh i l ng O trong CO2 ;H2O = kh i l ng Oxi tham gia ph n ng ( BT Nguyên t O) ượ ượ
=> s mol oxi => s mol Nit trong kk = 4nO2 (N u bài t p cho đ t trong không khí còn N u đ t ơ ế ế
trong O2 thì không ph i tính)
=> s mol Nit sinh ra trong ph n ng cháy. T đó ta s đ c s mol C, H, N trong amin => Tìm ơ ượ
CTĐGN => CTPT
VD1: M t amino axit ch a 46,6% C, 8,74% H, 13,59% N,còn l i oxi. Công th c đ n gi n nh t ơ
trùng v i công th c phân t . Công th c phân t đúng c a amino axit là
A.C3H7O2N B.C4H9O2N C.C5H9O2N D.C6H10O2N
% O = 100 - (46,6 + 8,74 + 13,59) = 31,07 %
Chuyên đ luy n thi đ i h c
2
Chuyên đ III : Amin – Amino Axit - Peptit
C : H : O : N =
= 3,88 : 8,74 : 1,94 : 0,97 =
4 : 9 : 2 : 1 => CTĐG : C4H9O2N => Ch n B
N u làm tr c nghi m nh th thì h i lâu. ế ư ế ơ
M o Đ ý dáp án: S C đ u khác nhau và s N gi ng nhau (Đ bài hay cho ki u này)
Ch c n xét t l gi a C và N thôi không c n O và H
Xét t l ta đ c C : O = 4 : 1 => B ượ
VD2: Khi đ t cháy hoàn toàn m t amin đ n ch c X, thu đ c 8,4 lít khí CO ơ ượ 2, 1,4 lít khí N2 (các th
tích khí đo đktc) và 10,125 gam H2O. Công th c phân t c a X là (cho H = 1, O = 16)Ch n m t đáp
án d i đâyướ
A. C3H7N B. C3H9N C. C4H9N D. C2H7N
Câu này khác xét t l C : H hay h n Tìm đ c t l 1 : 3 => B ơ ượ
Vì đáp án A và B t l C : N = 3: 1
Cho amin tác d ng v i HCl: (PP Gi i bài t p dùng tăng gi m kh i l ng) ượ
VD amin b c 1:
Aminno axit : NH2 – R –COOH + HCl => CLNH3-R-COOH
Gi i s 1mol 1mol => 1mol => m tăng = m mu i m amin = 36,5 g (vì
P c ng HCL)
V ixmol => xmol => xmol => m Tăng = 36,5x g
m mu i = mamin + namin (HCl ho c mu i).36,5
Ho c dùng BT Kh i l ng : m amin + mHCl = m mu i (Chính là CT trên) ượ
Còn n u amino Axit tác d ng v i NaOH(Ki m) (Ho c Na,K) Thì xem l i ph n Axit nhé. ế
CT: m mu i = mAmino Axit + m.nNaOH.22 ( mà là s ch c COOH)
Đ i v i Amino Axit có 1 nhóm COOH => nNaOH = nAmino Axit = n Mu i
VD1: Cho 0,01 mol amino axit A tác d ng v a đ v i 80 mldung d ch HCl 0,125 M. Cô c n dung
d ch thu đ cượ 1,835 gam mu i. Kh i l ngượ phân t c a A (T c là M c a A)l à
A.97 B.120 C.147 D.150
ADCT: m mu i = mamin + nHCL .36,5
1,835 =Mamoni . 0, 01 + 0,01.36,5 M amino = 147
VD2: Cho 0,01 mol aminoaxit X ph n ng h t v i 40ml dung d ch HCl 0,25M t o thành 1,115g ế mu i
khan. X có công th c c u t o nào sau đây:
A.NH2 – CH2 – COOH B.NH2 – (CH2)2 – COOH
C.CH3COONH4 D.NH2 – (CH2)3 – COOH
D a vào đáp án ho c Xét t l : nHCL / namin = 1 => amino axit có 1 g c ch C. p t l 1 :1 => Lo i
đáp án C.
AD CT : m mu i =Mamino axit . 0,01 + nHCL . 36,5
1,115 = MX.0,01 + 0,01.36,5 MX = 75
CT : amino axit : NH2 – CnH2n – COOH => MR = 14n + 61 = 75 => n = 1
CT : NH2 – CH2 – COOH
VD3: A m t α-amino axit no ch ch a m t nhóm -NH2 m t nhóm –COOH. Cho 3 gam A tác
d ng v i NaOH d thu đ c 3,88 gam mu i. Công th c phân t c a A là ư ượ
A.CH3-CH2-CHNH2-COOH B.CH2NH2-CH2-COOH
C.CH3-CHNH2-COOH D.H2N-CH2-COOH
Cách gi i bình th ng : ườ
Theo đ bài ta có g c hiđrocacbono là CnH2n
H2NCnH2nCOOH + NaOH => H2NCnH2nCOONa + H2O
Đ bài 3 gam 3,88 gam
Theo PT => nH2NCnH2nCOOH = nH2NCnH2nCOONa
8314
88,3
6114
3
+
=
+nn
Gi i ra đ c : n = 1 => CTCT c a A là H2N-CH2-COOH Ch n D ượ
Chuyên đ luy n thi đ i h c
3
Chuyên đ III : Amin – Amino Axit - Peptit
ADCT trên => nH2NCnH2nCOOH =
mol
oammmuoi 04,0
22
388,3
22
min =
=
α
MH2NCnH2nCOOH = 14n +61 =
175
04,0
3== n
Tr n h n h p g m amin và hiđrocacbon r i đem đ t cháy
Xét ví d sau :
VD5: Đ t cháy hoàn toàn h n h p g m 100 ml hh g m đimetylamin hai hiđrocacbon đ ng đ ng
k ti p thu đ c 140 ml CO2 và 250 ml n c ( các V cùng đi u ki n). CTPT c a hai hiđrocacbon?ế ế ượ ướ
Ta th y :
Hh g m (C2H5)2NH và CxHy (x là s ngt C trung bình c a hai HC).
G i n là s nguyên t C trung bình =>
4,1
100
140 ==n
V y m t trong hai ch t ph i có 1 ch t có s ngt C > 1,4 , là (C2H5)2NH.
Ch t còn l i s ngt C nh h n 1,4 => x<1,4 => hai hiđrocacbon đ ng đ ng k ti p trên ph i ơ ế ế
thu c dãy đ ng đ ng c a ankan. V y 2 hiđrocacbon c n tìm là CH4 và C2H6
i t p v n d ng :
Câu 1: Anilin và phenol đ u p v i:
A.dd HCl B.dd NaOH C.dd Br2 D. dd NaCL
Câu 2: Cho s đ : NH3ơ X Y Z
Bi t Z có kh năng tham gia p tráng g ng. Y và Z l n l t là ế ươ ượ
A.C2H5OH, HCHO B.C2H5OH, CH3CHO C.CH3OH, HCHO D.CH3OH,
HCOOH
Câu 3: Dãy g m các ch t đ u làm quỳ tím m chuy n sang màu xanh là
A. anilin, metyl amin, amoniac B.amoni clorua, metyl amin, natri hidroxit
C. anilin, aminiac, natri hidroxit D. metyl amin , amoniac, natri axetat.
Câu 4: Có 3 ch t l ng: benzen , anilin, stiren đ ng riêng bi t trong 3 l m t nhãn .
Thu c th đ phân bi t 3 ch t l ng trên là :
A. dd phenolphtalein B.dd Br2 C.dd NaOH D. Quỳ tím
Câu 5: Cho các ch t: etyl axetat, etanol , axit acrylic , phenol , anilin , phenyl amoni clorua, ancol
benzylic, p – crezol. Trong các ch t trên , s ch t p v i NaOH là :
A.3B.4C.5. D.6
Câu 6: NH n đ nh nào sau đây ko đúng ?
A.các amin đ u có kh năng nh n proton. B.Tính bazo c a các amin đ u m nh h n NH3. ơ
C.Metyl amin có tính bazo m nh h n anilin ơ D.CT TQ c a amino , m nh h :
CnH2n+2+2Nk
Câu 7: dd metyl amin không tác d ng v i ch t nào sau đây?
A.dd HCl B.dd Br2/CCL4 C.dd FeCL3 D. HNO2
Câu 8: Đ tách riêng hh khí CH4 và CH3NH2 ta dùng :
A.HCL B. HCl, NaOH C. NaOH , HCL D.HNO2
Câu 9: Đ phân bi t các dd : CH3NH2, C6H5OH , CH3COOH , CH3CHO không th dùng
A.quỳ tím , dd Br2 B.Quỳ tím , AgNO3/NH3
C.dd Br2 , phenolphtalein D. Quỳ tím, Na kim lo i
Câu 10: Cho anilin tác d ng v i các ch t sau: dd Br2 , H2 , CH3I , dd HCl , dd NaOH , HNO2. S
p x y ra là :
A.3B.4C.5D.6
Chuyên đ luy n thi đ i h c
4
CH3I HNO2 CuO
1:1 to
Chuyên đ III : Amin – Amino Axit - Peptit
Câu 11: Cho các ch t sau: (1) NH3 ; (2) CH3NH2; (3) (CH3)2NH ; (4) C6H5NH2 ; (5) (C6H5)2NH .
Th t tăng d n tính bazo c a các ch t trên là :
A.(4) < (5) < (1) < (2) < (3) B.(1) < (4) < (5) < (2) < (3)
C.(5) < (4) < (1) < (2) < (3) D.(1) < (5) < (2) < (3) < (4)
Câu 12: Cho s đ chuy n hóa sau :ơ
Alanin X Y Z
Ch t A là :
A.CH3 –CH(OH) – COOH B.H2N – CH2 – COOCH3
C.CH3 – CH(OH) – COOCH3 D.H2N – CH(CH3) – COOCH3
Câu 13: Đ ch ng minh glyxin C2H5O2N là m t amino axit , ch cân cho p v i
A.NaOH B.HCL C.CH3OH/HCL D. HCL và NaOH
Câu 14: ng v i CT C3H7O2N có bao nhiêu đ ng phân amino axit ?
A.2B.3C.4D.5
Câu 15: H p ch t không làm đ i màu gi y quỳ m là :
A.CH3NH2 B.C6H5ONa C.H2N – CH2 – CH(NH2) – COOH D. H2NCH2 COOH
Câu 16: Ch t X có CT là C3H7O2N . X có th tác d ng v i NaOH , HCl và làm m t màu dd Br. CT
c a X là:
A.CH2 = CH COONH4 B.CH3CH(NH2)COOH
C.H2NCH2CH2COOH D.CH3CH2CH2NO2
Câu 17: dd ch t nào sau đây ko làm chuy n màu quỳ tím. ?
A.H2N(CH2)2CH(NH2)COOH. B.CH3CH(OH)COOH
C.H2NCH2COOH D.C6H5NH3Cl
Câu 18: Axit glutamic (HCOO(CH2)2CH(NH2)COOH) là ch t
A. Ch có tính axitB.ch có tính bazoC.L ng tínhưỡ D.trung tính.
Câu 19: Cho các lo i h p ch t : amino axit(X) , mu i amoni c a axit cacboxylic(Y) , amin(Z) este
c a amino axit(T) , dãy g m các h p ch t đ u p v i NaOH và dd HCl là :
A.X, Y,Z , T B.X,Y,T C.X,Y,Z D.Y,Z,T
Câu 20: Trong các ch t sau ch t nào có liên k t peptit? ế
A.alanin B.Protein C.Xenlulozo D.Glucozo
Bài 21: Cho 0,1 mol A (α amino axit H2N-R-COOH) ph n ng h t v i HCl t o 11,15 gam mu i. A ế
A.Valin B.Phenylalani C.Alanin D.Glyxin
Bài 22: Amino axit X ch a m t nhóm –COOH 2 nhóm –NH2.Cho 1 mol X tác d ng h t v i dung ế
d ch NaOH, thu đ c 154 gam mu i. Công th c phân t c a X là: ượ
A.C4H10N2O2 B.C5H10N2O2 C.C5H12N2O2
D.C6H14N2O2
Bài 23: H p ch t nào sau đây không ph i là Amino axit
A.H2NCH2COOH B.CH3CH2CONH2
C.CH3NHCH2COOH D.HCOOCCH2CH(NH2)COOH
Bài 24: Có 3 ch t: butylamin, anilin và amoniaC.
Th t tăng d n l c baz ơ
A.NH3 < C6H5NH2 < C4H9NH2 B.C6H5NH2 < NH3 < C4H9NH2
C.C4H9NH2 < NH3 < C6H5NH2 D.C4H9NH2 < C6H5NH2 < NH3
Bài 25: H p ch t h u c X m ch ơ cacbon không phân nhánh, b c nh t (ch a C, H, N), trong đó
nitơ chi m 23,73% v kh i l ng. Bi t X tác d ng đ c v i HCl v i t l s mol ế ượ ế ượ .
Công th c phân t c a X là
A. CH3 – NH2 B.CH3 – CH2 – NH – CH3
C.CH3 – CH(CH3) – NH2 D.CH3 – CH2 – CH2 – NH2
Bài 26: Cho 20 gam h n h p g m 3 ỗợồ amin no, đ n ch c ơ đ ng đ ng k ti p nhau tác d ng v a đế ế
v i dung d ch 1M, c n dung d ch thu đ c 31,68 gam ượ mu i. Th tích dung d ch đã dùng
Chuyên đ luy n thi đ i h c
5
+CH3OH/HCL +NH3 +HNO2