www.dayvahoc.info Di n đàn giáo d c Vi t Namễ ụ ệ
Chuyªn ®Ò 1.
C¸c hîp chÊt v« c¬
A. Ph©n lo¹i c¸c hîp chÊt v« c¬
ChÊt
§¬n chÊt Hîp chÊt
Kim lo¹i Phi kim Hîp chÊt v« c¬ Hîp chÊt h÷u c¬
Oxit Axit Baz¬ Muèi
B. ®Þnh nghÜa, ph©n lo¹i vµ tªn gäi c¸c hîp chÊt v« c¬
I. Oxit
1. §Þnh nghÜa: Oxit lµ hîp chÊt cña oxi víi mét nguyªn tè kh¸c.
- C«ng thøc tæng qu¸t: RxOy
- VÝ dô: Na2O, CaO, SO2, CO2...
2. Ph©n lo¹i:
a. Oxit baz¬: Lµ oxit cña kim lo¹i, t¬ng øng víi mét baz¬.
Chó ý: ChØ cã kim lo¹i míi t¹o thµnh oxit baz¬, tuy nhiªn mét sè oxit bËc cao cña kim
lo¹i nh CrO3, Mn2O7... l¹i lµ oxit axit.
VÝ dô: Na2O, CaO, MgO, Fe2O3...
b. Oxit axit: Thêng lµ oxit cña phi kim, t¬ng øng víi mét axit.
VÝ dô: CO2, SO2, SO3, P2O5...
c. Oxit lìng tÝnh: Lµ oxit cña c¸c kim lo¹i t¹o thµnh muèi khi t¸c dông víi c¶ axit
vµ baz¬ (hoÆc víi oxit axit vµ oxit baz¬).
VÝ dô: ZnO, Al2O3, SnO...
d. Oxit kh«ng t¹o muèi (oxit trung tÝnh): CO, NO
e. Oxit hçn t¹p (oxit kÐp):
VÝ dô: Fe3O4, Mn3O4, Pb2O3...
Chóng còng cã thÓ coi lµ c¸c muèi:
Fe3O4 = Fe(FeO2)2s¾t (II) ferit
www.dayvahoc.info Di n đàn giáo d c Vi t Namễ ụ ệ
1
oxit
baz¬
oxit axit axit
kh«ng cã
oxi
axit cã
oxi Baz¬
tan
Baz¬
kh«ng
tan
Muèi
trung
hoµ
Muèi
axit
www.dayvahoc.info Di n đàn giáo d c Vi t Namễ ụ ệ
Pb2O3 = PbPbO3ch× (II) metaplombat
3. C¸ch gäi tªn:
II. Axit
1. §Þnh nghÜa
Lµ hîp chÊt mµ ph©n tö cã mét hay nhiÒu nguyªn tö H liªn kÕt víi gèc axit.
- C«ng thøc tæng qu¸t: HnR (n: b»ng ho¸ trÞ cña gèc axit, R: gèc axit).
- VÝ dô: HCl, H2S, H2SO4, H2SO3, HNO3...
Mét sè gèc axit th«ng thêng
KÝ hiÖu Tªn gäi Ho¸ trÞ
- Cl Clorua I
= S Sunfua II
- NO3Nitrat I
= SO4Sunfat II
= SO3Sunfit II
- HSO4Hidrosunfat I
- HSO3Hidrosunfit I
= CO3Cacbonat II
- HCO3Hidrocacbonat I
PO4Photphat III
= HPO4Hidrophotphat II
- H2PO4§ihidropphotphat I
- OOCCH3Axetat I
- AlO2Aluminat I
2. Ph©n lo¹i
- Axit kh«ng cã oxi: HCl, HBr, H2S, HI...
- Axit cã oxi: H2CO3, H2SO3, H2SO4, HNO2, HNO3...
3. Tªn gäi
* Axit kh«ng cã oxi:
- Tªn axit: axit + tªn phi kim + hidric.
-VÝ dô: HCl axit clohidric
H2S axit sunfuhidric
HBr axit bromhidric
* Axit cã oxi:
- Tªn axit: axit + tªn phi kim + ic (¬).
- VÝ dô: H2SO4 axit sunfuric
www.dayvahoc.info Di n đàn giáo d c Vi t Namễ ụ ệ
2
www.dayvahoc.info Di n đàn giáo d c Vi t Namễ ụ ệ
H2SO3 axit sunfur¬
HNO3 axit nitric
HNO2 axit nitr¬
III. Baz¬ (hidroxit)
1. §Þnh nghÜa
Baz¬ lµ hîp chÊt mµ ph©n tö gåm cã mét nguyªn tö kim lo¹i (hay nhãm -NH4) liªn
kÕt víi mét hay nhiÒu nhãm hidroxit (-OH).
- C«ng thøc tæng qu¸t: M(OH)nM: kim lo¹i (hoÆc nhãm -NH4).
n: b»ng ho¸ trÞ cña kim lo¹i.
- VÝ dô: Fe(OH)3, Zn(OH)2, NaOH, KOH...
2. Ph©n lo¹i
- Baz¬ tan (kiÒm): NaOH, KOH, Ca(OH)2, Ba(OH)2...
- Baz¬ kh«ng tan: Cu(OH)2, Fe(OH)2, Al(OH)3...
3. Tªn gäi
IV. Muèi
1. §Þnh nghÜa
Muèi lµ hîp chÊt mµ ph©n tö gåm nguyªn tö kim lo¹i (hoÆc nhãm - NH4) liªn kÕt
víi gèc axit.
- C«ng thøc tæng qu¸t: MnRm (n: ho¸ trÞ gèc axit, m: ho¸ trÞ kim lo¹i).
- VÝ dô: Na2SO4, NaHSO4, CaCl2, KNO3, KNO2...
2. Ph©n lo¹i
Theo thµnh phÇn muèi ®îc ph©n thµnh hai lo¹i:
- Muèi trung hoµ: lµ muèi mµ trong thµnh phÇn gèc axit kh«ng cã nguyªn tö
hidro cã thÓ thay thÕ b»ng nguyªn tö kim lo¹i.
VÝ dô: Na2SO4, K2CO3, Ca3(PO4)2...
- Muèi axit: lµ muèi mµ trong ®ã gèc axit cßn nguyªn tö H cha ®îc thay thÕ b»ng
nguyªn tö kim lo¹i.
VÝ dô: NaHSO4, KHCO3, CaHPO4, Ca(H2PO4)2...
3. Tªn gäi
Tªn muèi:tªn KL (kÌm theo ho¸ trÞ nÕu KL cã nhiÒu ho¸ trÞ) + tªn gèc axit.
VÝ dô: Na2SO4natri sunfat
NaHSO4natri hidrosunfat
KNO3kali nitrat
KNO2kali nitrit
www.dayvahoc.info Di n đàn giáo d c Vi t Namễ ụ ệ
3
www.dayvahoc.info Di n đàn giáo d c Vi t Namễ ụ ệ
Ca(H2PO4)2canxi dihidrophotphat
Chuyªn ®Ò 2:
tÝnh chÊt cña c¸c hîp chÊt v« c¬
I. Oxit
1. Oxit axit
a. T¸c dông víi níc:
CO2 + H2O -> H2CO3
SO2 + H2O -> H2SO3
SO3 + H2O
H2SO4
NO2 + H2O
HNO3 + NO
NO2 + H2O + O2
HNO3
N2O5 + H2O
HNO3
P2O5 + H2O
H3PO4
b. T¸c dông víi dung dÞch baz¬ (kiÒm):
Chó ý: tuú tØ lÖ sè mol oxit axit vµ sè mol kiÒm sÏ x¶y ra ph¶n øng (1) hoÆc (2)
hay x¶y ra c¶ hai ph¶n øng.
CO2 + 2NaOH
Na2CO3 + H2O (1)
CO2 + NaOH
NaHCO3 (2)
2
NaOH
CO
n2
n
x¶y ra ph¶n øng (1)
2
NaOH
CO
n1
n
x¶y ra ph¶n øng (2)
2
NaOH
CO
n
1 2
n
� � �
x¶y ra c¶ hai ph¶n øng
CO2 + Ca(OH)2
CaCO3 + H2O (1)
2CO2 + Ca(OH)2
Ca(HCO3)2(2)
www.dayvahoc.info Di n đàn giáo d c Vi t Namễ ụ ệ
4
www.dayvahoc.info Di n đàn giáo d c Vi t Namễ ụ ệ
2
2
CO
Ca(OH)
n2
n
x¶y ra ph¶n øng (2)
2
2
CO
Ca(OH)
n1
n
x¶y ra ph¶n øng (1)
2
2
CO
Ca(OH)
n
1 2
n
� � �
x¶y ra c¶ hai ph¶n øng
SO2 + NaOH
Na2SO3 + H2O
SO2 + NaOH
NaHSO3
SO3 + NaOH
Na2SO4 + H2O
NO2 + NaOH
NaNO3 + NaNO2 + H2O
c. T¸c dông víi oxit baz¬: Oxit baz¬ ph¶i t¬ng øng víi baz¬ tan:
CO2 + CaO
CaCO3
CO2 + Na2O
Na2CO3
SO3 + K2O
K2SO4
SO2 + BaO
BaSO3
2. Oxit baz¬
a.T¸c dông víi níc: Oxit nµo mµ hidroxit t¬ng øng tan trong níc th× ph¶n øng víi
níc. Na2O + H2O
2NaOH
CaO + H2O
Ca(OH)2
b. T¸c dông víi axit:
Na2O + HCl
NaCl + H2O
CuO + HCl
CuCl2 + H2O
Fe2O3 + H2SO4
Fe2(SO4)3 + H2O
Fe3O4 + HCl
FeCl2 + FeCl3 + H2O
Chó ý: Nh÷ng oxit cña kim lo¹i cã nhiÒuho¸ trÞ khi ph¶n øng víi axit m¹nh sÏ ®îc ®a
tíi kim lo¹i cã ho¸ trÞ cao nhÊt.
FeO + H2SO4 (®Æc)
0
t
Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O
Cu2O + HNO3
0
t
Cu(NO3)2 + NO2 + H2O
c. T¸c dông víi oxit axit: Xem phÇn oxit axit
d. BÞ khö bëi c¸c chÊt khö m¹nh: Trõ oxit cña kim lo¹i m¹nh (tõ K
Al).
Fe2O3 + CO
0
t
Fe3O4 + CO2
Fe3O4 + CO
0
t
FeO + CO2
www.dayvahoc.info Di n đàn giáo d c Vi t Namễ ụ ệ
5
