Ch
ươ
ng 16: CHUY N HÓA ACID Ể NUCLEIC
-Thoái hóa va sth các base purin và pyrimidin -Quá trình sinh t ng h p AND ợ -Quá trình sinh t ng h p ARN ợ
ổ ổ
i các acid nucleic i chung
ự ơ ồ
ả ả
1. S phân gi S đ phân gi Acid nucleic => nucleotid => nucleosid
(cid:222)
Base N + pentose
Purin Pyrimidin
Uric acid NH3, CO2
Urê
ự ủ
- S th y phân nucleic acid thành ở
mononucleotide đ ượ enzyme th y phân t
c xúc tác b i các ươ
ng ng. ứ
ủ
ờ
ổ
- DNA nh desoxyribonuclease xúc tác bi n ế đ i thành các desoxyribonucleotide còn RNA do các ribonuclease xúc tác s b ẽ ị phân gi
i thành các ribonucleotide.
ả
-Mononucleotide b phân gi
i b i tác d ng c a các ụ
ị
ả ở
ạ
ặ
i ti p t c b ạ ế ụ ị và
ủ
ở
ơ
i trên ti p t c
-Các s n ph m c a quá trình phân gi ủ
ẩ
ả
ế ụ
ủ phosphatase ho c nucleotidase t o nên các nucleoside và H3PO4. Các nucleoside l th y phân b i các nucleosidase đ t o base nit ể ạ pentose. ả bi n đ i
ế
ổ
ổ
-H3PO4 tham gia vào các quá trình trao đ i saccharide ổ
hay các quá trình trao đ i ch t khác. ti p t c b phân gi
-Base Nit
ơ ế ụ ị
.
ẩ bào
ấ i t o các s n ph m ả ả ạ tham gia vào quá trình trao đ i ch t c a t ấ ủ ế ổ
i các base purin
ự
-
ưở
do ho c liên k t s b phân gi ặ ế ẽ ị ủ ế ủ ng, chim, m t s bò sát, côn ộ ố
i cu i cùng c a purin là
ủ
ẩ
ả
ố
1.1. Phân gi ả - Purin i d ng t ả ở ạ qua 2 ph n ng ch y u là th y phân và oxy hóa ả ứ ng i, linh tr Ở ườ trùng: s n ph m phân gi ả acid uric ố ộ
ễ
ậ
ộ ố ủ
ể ố
ẩ
- Đa s đ ng v t có vú, nhuy n th , m t s loài bò sát khác: s n ph m thoái hóa cu i cùng c a purin ả là alanthion - Các loài không x
bi n: sp cu i là NH4
ng
ở ể
ươ
ố
Coù moät soá söï sai khaùc trong nhöõng con ñöôøng ñaëc tröng maø caùc sinh vaät hoaëc caùc moâ khaùc nhau söû duïng ñeå phaân huûy AMP. ÔÛ cô, AMP deaminase chuyeån AMP thaønh IMP. IMP tieáp tuïc bò thuûy phaân thaønh inosine nhôø 5-nucleotidase. Tuy nhieân, ôû haàu heát caùc moâ, AMP bò thuûy phaân bôûi 5’-nucleotidase taïo thaønh adenosine. Sau ñoù, adenosine bò khöû amine taïo thaønh inosine do adenosine deaminase xuùc taùc.
Purine nucleoside phosphorylase chuyeån caùc inosine, guanosine vaø xanthosine töông öùng thaønh hypoxanthine, guanine, xanthine. Hypoxanthine bò oxide hoùa thaønh xanthine do xanthine oxidase xuùc taùc laø moät enzyme chöùa molybden, FAD vaø hai taâm Fe-S khaùc nhau. Guanine bò aminohydrolase khöû amine thaønh xanthine. Caùc phaân töû xanthine bò oxide hoùa tieáp thaønh acid uric
nhôø xanthine oxidase.
Nhieàu ñoäng vaät phaân huûy acid
uric saâu hôn.
ÔÛ caù xöông, urate oxidase chuyeån hoùa acid uric thaønh allantoin ñeå taïo thaønh allantoate. Caùc loaøi caù khaùc cuõng nhö caùc loaøi löôõng theâ sinh ra allantoicase caét acid allantoic thaønh glyoxylate vaø urea.
Caùc ñoäng vaät coù xöông soáng ôû bieån phaân huûy urea thaønh NH4 + vaø CO2 trong phaûn öùng do urase
xuùc taùc.
Saûn phaåm cuoái cuûa quaù trình phaân
Loaøi
giaûi purin Saûn phaåm
Uric acid Các loài linh trưởng (primate), chim và gia cầm (birds), bò sát (reptiles), côn trùng
Allantoin Hầu hết các loài động vật có vú
Allantoate Các loài cá xương
Urea
NH4+
Các loài động vật lưỡng cư (amphibians), các loài cá sụn (cartilaginous fishes) Các loài không xương sống ở biển (marine invertibrates)
ớ ươ
ng do s ự
ồ
ng
ườ ấ ớ ươ ị ả
ng c a ủ ng b ị ưở ẽ ẫ ậ
ộ ọ
ố
- Goutte là m t b nh c a kh p x ộ ệ ủ gia tăng n ng đ uric acid trong máu và trong ộ các mô bào. S l ng đ ng b t th ọ ự ắ sodium urate làm cho các kh p x s ng, đau và viêm. Th n cũng b nh h ậ ư do n ng đ uric acid cao trong máu s d n ồ đ n l ng đ ng uric acid trong các ng th n ế ắ nhỏ
ư
- Nguyên nhân: có nhi u nguyên nhân ch a rõ ề - Ch a tr : bi n pháp dinh d ng (tránh ăn th c ứ ệ
ưỡ
ữ
ị
ăn giàu nucleotide, acid nucleic) và dùng thu cố
1.2. Quaù trình dò hoùa pyrimidine Tröôùc khi bò phaân huûy thì cytidine vaø deoxycytidine seõ chuyeån hoùa töông öùng thaønh uridine vaø deoxyuridine nhôø phaûn öùng khöû amin do cytidine deaminase xuùc taùc.
Töông töï, deoxycytidylate (dCMP) bò khöû amine thaønh deoxyuridylate (dUMP) phaân töû dUMP sau ñoù bieán thaønh deoxyuridine nhôø 5’-nucleotidase.
Uridine vaø deoxyuridine sau ñoù chuyeån hoùa tieáp thaønh uracil nhôø nucleoside phosphorylase.
Thymine ñöôïc taïo thaønh töø thymidylate (dTMP) trong caùc phaûn öùng keá tieáp nhôø 5’-nucleotidase vaø nucleoside phosphorylase.
b -alanine vaø laø
Uracil vaø thymine bò chuyeån hoùa töông öùng thaønh caùc saûn phaåm cuoái cuûa b - chuùng aminoisobutyrate trong nhöõng con ñöôøng song song.
b -ureidopropionate Cuoái vaø cuøng,
Trong phaûn öùng ñaàu tieân, uracil vaø thymine bò dihydrouracil dehydrogenase khöû thaønh caùc daãn xuaát dihydro töông öùng cuûa chuùng. Vì ba phaân töû sau naøy bò thuûy phaân neân voøng môû taïo b - ra b - ureioisobutyrate. ureidopropionase xuùc taùc caùc phaûn öùng khöû amine sinh ra b -alanine vaø b - aminoisobutyrate.
Do tan ñöôïc neân b -aminoisobutyrate
khoâng gaây ra nhöõng vaán ñeà traàm
troïng nhö ôû beänh gout.
ng d n
ườ
ẫ
ng phân gi i pyrimidine th ườ ả + (hình 11.5 và 11.6) sau đó i phóng NH ả 4 + s đ ợ ẽ ượ ử ụ
c s d ng đ t ng h p urea. ể ổ
Ví d : thymine b phân gi
i thành
Con đ đ n gi ế NH4 ụ
ị
ả
ộ
ả
ấ
methylmalonylsemialdehyde, m t ch t trung ấ i valine. Ch t này gian c a quá trình phân gi ủ s ti p t c b phân gi i qua propionyl-CoA và ả ẽ ế ụ ị methylmalonyl-CoA đ hình thành succinyl- ể CoA.
ổ
ợ
2. Sinh t ng h p nucleotide Nucleotide
laø caùc phaân
töû chöùa nitrogen phöùc taïp caàn cho quaù trình taêng tröôûng vaø phaùt trieån cuûa teá baøo. Khoâng chæ laø khoái xaây döïng cuûa caùc acid nucleic maø nucleotide coøn ñoùng nhieàu vai troø quan troïng trong söï chuyeån hoùa naêng löôïng vaø ñieàu hoøa nhieàu con ñöôøng bieán döôõng.
Moãi nucleotide ñöôïc caáu taïo goàm ba laø moät base nitrogen, moät phaàn ñöôøng pentose vaø moät hoaëc nhieàu nhoùm phosphate. Caùc bse nitrogen coù nguoàn goác töø purine hoaëc pyrimidine laø caùc amine thôm dò voøng phaúng. Trong töï nhieân, purine thöôøng xuaát hieän ôû daïng adenine, guanine, xanthine, hydroxanthine coøn pyrimidine
thì ôû daïng thymine, cytosine vaø uracil.
• Khi caùc base purine hoaëc pyrimidine lieân
keát thoâng qua noái b -N-glycoside ôû C1cuûa ñöôøng pentose thì phaân töû ñoù goïi laø nucleoside. Hai kieåu ñöôøng tìm thaáy ôû nucleoside laø ribose hoaëc deoxyribose. Caùc nucleoside chöùa ribose vôùi adenine, guanine, cytosine vaø urasil thì goïi laø adenosine, guanosine, cytidine vaø uridine. Khi thaønh phaàn ñöôøng laø deoxyribose thì söû duïng tieáp ñaàu ngöõ deoxy. Ví duï: deoxy nucleoside cuûa adenine goïi laø deoxyadenosine.
• Do base thymine thöôøng chæ ôû daïng
deoxynucleoside neân deoxythymine ñöôïc goïi laø thymidine.
Nguyeân lieäu ñeå toång hôïp goàm coù: - H3PO4 - Ribose (töø con ñöôøng HMP) - Base nitô
c t ng h p theo 2 con đ
ng:
ợ
ượ ổ
ớ (de novo pathway)
ổ
i nucleic acid
i s n ph m phân gi ẩ
ạ ả
ả
2.1. Söï toång hôïp purin nucleotide nucleotide đ ườ - T ng h p m i ợ - S d ng l ử ụ (salvage pathway)
do
pyrophosphokinase
Quaù trình toång hôïp de novo caùc purine nucleotide baét ñaàu vôùi phaûn öùng taïo thaønh 5-phospho-a -D-ribosyl-1- ribose-5- (PRPP) pyrophosphate phosphate (PRPP synthase) xuùc taùc. Cô chaát cuûa phaûn öùng naøy, a -D-ribose-5-phosphate laø moät saûn phaåm cuûa quaù trình pentose phosphate. Trong giai ñoaïn ñaàu tieân cuûa con ñöôøng thì PRPP bò chuyeån hoùa thaønh inosine monophosphate (inosinate) laø purine nucleotide ñaàu tieân. Quaù trình naøy baét ñaàu baèng söï thay theá nhoùm pyrophosphate cuûa PRPP baèng amide nitrogen cuûa glutamine trong phaûn öùng do glutamine PRPP amidotransferase xuùc laø 5- taùc. Saûn phaåm taïo thaønh phospho- b -D-ribosylamine.
• Khi 5-phospho-b -D-ribosylamine taïo thaønh thì vieäc xaây döïng caáu truùc voøng purine baét ñaàu. Phosphoribosylglycinamide synthase xuùc taùc söï taïo thaønh moät noái amide giöõa nhoùm carboxyl cuûa glycine vôùi nhoùm amino cuûa 5- phospho-b -D-ribosylamine. Trong taùm phaûn öùng lieân tieáp nhau thì seõ taïo thaønh purine cucleotide ñaàu tieân laø IMP. Caùc tieàn chaát khaùc cuûa thaønh phaàn base cuûa IMP (hypoxanthine) goàm coù CO2, aspartate, M10-formyl THF. Con
ñöôøng naøy caàn thuûy phaân boán
phaân töû ATP.
• Söï chuyeån hoùa IMP thaønh adenosine
monophosphate (AMP hay adenylate) hoaëc guanosine monophosphate (GMP hay guanylate) caàn hai phaûn öùng. AMP chæ khaùc vôùi IMP ôû moät choã laø nhoùm amino thay theá moät nhoùm keto. Nitrogen cuûa amino do aspartate cung caáp seõ lieân keát vôùi IMP trong moät phaûn öùng caàn GTP do adenylosuccinate synthase xuùc taùc. Trong phaûn öùng keá tieáp thì saûn phaåm adenylosuccinate loaïi fumarate taïo thaønh AMP. Enzyme xuùc taùc phaûn öùng naøy cuõng xuùc taùc phaûn öùng töông töï trong quaù toång hôïp IMP. Söï chuyeån hoùa IMP thaønh GMP baét ñaàu khi quaù trình khöû hydrogen söû duïng NAD+ do IMP dehydrogenase xuùc taùc vaø saûn phaåm taïo thaønh laø xanthosine monophosphate (XMP). Sau ñoù XMP chuyeån hoùa thaønh GMP nhôø quaù trình glutamine cho moät nitrogen cuûa amino trong phaûn öùng caàn
ATP do GMP synthase xuùc taùc.
Nguoàn goác caùc nguyeân töû trong nhaân purin
ợ
Qua t r i nh t ng h p purine nucleotide c kh i đ u b ng phosphoribosyl
ổ ằ
ượ
đ ở ầ pyrophosphate (PRPP)
ễ
ướ
Quá trình di n ti n qua 10 b B c 1: glutamine s nh
ế ẽ ườ
c nh sau: ư ng nhóm amine cho PRPP c g n vào C-1 c a PRPP.
ẽ ượ ắ
ủ ớ ượ ấ ợ
ủ ề
pH 7,5. Vòng purine đ c hình thành d a trên ượ ự
ướ và nhóm amine này s đ c H p ch t 5-phosphoribosylamine (PRA) m i đ hình thành không b n, th i gian bán rã c a nó là 30 ờ giây ở c u trúc này ấ
B c 2: g n thêm ba nguyên t c a glycine đ hình ướ ắ ử ủ ể
ự ể ạ ố ộ
thành glycinamide ribonucleotide (GAR), trong quá trình này có s tiêu t n m t ATP đ ho t hóa nhóm carboxyl c a glycine ủ
c thêm vào t ừ
• B c 3:Nhóm amine m i đ c formyl hóa b i N glycine s ẽ ớ ượ 10-formyltetrahydrofolate đ hình ể ở
ướ đ ượ thành formylglycinamide ribonucleotide (FGAR)
• B c 4: Ti p theo m t phân t glutamine nh ng nhóm ướ ế ử ườ
ộ ể ạ
ự ố
amine cho FGAR đ t o thành formylglycinamidine ribonucleotide (FGAM), trong quá trình này có s tiêu t n m t ATP ộ
• B c 5: FGAM đóng vòng imidazole có 5 c nh đ t o ể ạ ướ ạ
ợ
c này có s tiêu t n m t ướ ự ộ ố
thành h p ch t có tên g i là 5-aminoimidazole ọ ấ ribonucleotide (AIR), trong b ATP
ể
B c 6: chuy n 5-aminoimidazole ribonucleotide (AIR) ướ thành carboxyaminoimidazole ribonucleotide (CAIR)
ẽ ể ấ
ế ộ ộ
fumarate B c 7 và 8: Aspartate s cung c p m t nhóm amine đ hình ướ thành m t liên k t amide đ ng th i c t ra b khung carbon ồ i d ng m t phân t c a aspartate d ộ ủ ộ ờ ắ ử ướ ạ
carbon cu i cùng c a vòng purine ủ ố
10-formyltetrahydrofolate
đ • B c 9: Nguyên t ử ở c cung c p b i N ấ ướ ượ
• B c 10: s đóng vòng th hai di n ra đ hình thành nhân ứ ự ể ễ
ướ purine
ấ
• Ch t trung gian đ u tiên có ầ vòng purine đ y đ là ầ ủ inosine monophosphate (inosinate, IMP).
ổ
ể
ự
ầ ả
ng t o thành adenylosuccinate t
ộ ạ
ử + và ph n ả
ả ả ứ ự
ng g n nhóm amine t
• S chuy n đ i inosinate thành adenylate c n có m t nhóm amine t aspartate. Trong ph n ừ inosinate, ứ ừ GTP là ngu n phosphate cao năng ch không ứ ồ c t o thành nh ph i là ATP. Guanylate đ ờ ượ ạ C-2 i nguyên t ph n ng oxy hóa inosinate t ạ có s tham gia c a coenzyme NAD ủ glutamine ứ
ừ
ắ
ợ ổ
ằ ượ *. Đi u hòa sinh t ng h p purin nucleotide Sinh t ng h p purine nucleotide đ ề c đi u hòa b ng c ơ
ề ổ ế ứ
ch c ch ng Các c ch ng ớ ể ề
ố ợ ẩ ủ ổ ợ
C ch đi u hòa ng ả
ứ ợ
ể
ượ ở
ợ c ế ượ c ph i h p v i nhau đ đi u hòa t c đ ơ ế ượ ố ộ hình thành hai s n ph m cu i cùng c a t ng h p purine ố ả nucleotide là adenylate và guanylate. c th 1: x y ra đ i v i ph n ng th ả ứ ứ ố ớ ượ ơ ế ề PRPP - nh t c a quá trình t ng h p purine nucleotide t ấ ủ ừ ổ ph n ng chuy n m t nhóm amine vào PRPP đ t o thành ể ạ ộ ả ứ c xúc tác b i 5-phospho-ribosylamine. Ph n ng này đ ả ứ allosteric enzyme glutamine-PRPP amidotransferase, enzyme này b c ch b i IMP, AMP và GMP. ế ở ị ứ
4
1
2
3
• C ch đi u hòa ng ế ứ ượ ư ừ
ơ ế ề ẽ ẫ
ng đ n s hình thành
i, s tích t
ng ế ự ưở adenylate s c ch s ế ự ẽ ứ ướ ả ư
• C ch đi u hòa ng ứ ầ
t c th 2: d th a GMP trong t bào s d n đ n c ch s hình thành xanthylate t ừ ế ự ế ứ inosinate nh ng không nh h ả ư c l AMP. Ng ụ ượ ạ ự hình thành adenylosuccinate nh ng không nh h đ n s hình thành GMP. ế ự ơ ế ề ể ế
ự ắ ế
ng h này làm cân đ i quá trình t ng h p hai lo i ạ ổ
t đ c th 3: GTP c n thi ế ể ượ chuy n IMP thành AMP trong khi đó ATP l i c n thi ạ ầ đ chuy n IMP thành GMP. S s p x p m t cách ể ộ ể t ợ ố ỗ ươ purine nucleotide.
ơ ế ề
ế ổ
ợ
• C ch đi u hòa th 4: s c ch t ng h p ứ ự ứ PRPP thông qua c ch đi u hòa allosteric c a ủ ơ ế ề ribose phosphate pyrophosphokinase. Enzyme này b c ch b i ADP và GDP.
ế ở
ị ứ
2.2. Toång hôïp Pyrimidine nucleotide Trong quaù trình toång hôïp caùc pyrimidine nucleotide, voøng pyrimidine seõ ñöôïc toång hôïp tröôùc roài môùi lieân keát vôùi ribose phosphate. Caùc nguyeân töû carbon vaø nitrogen trong voøng naøy coù nguoàn goác töø bicarbonate, aspartate vaø glutamine.
Quaù trình toång hôïp dieãn ra theo 2 giai
ñoaïn
Giai ñoaïn 1: baét ñaàu vôùi söï taïo thaønh carbamoyl phosphate trong moät phaûn öùng caàn ATP do phosphate synthase II trong teá baøo chaát xuùc taùc. Moät phaân töû ATP cung caáp nhoùm phosphate trong khi ñoù moät phaân töû ATP khaùc seõ ñieàu khieån phaûn öùng. Carbamoyl phosphate phaûn öùng tieáp vôùi aspartate taïo thaønh carbamoyl aspartate. Sau ñoù dihydroorotase xuùc taùc phaûn öùng ñoùng voøng pyrimidine. Saûn phaåm dihydroorotate sau ñoù bò oxide hoùa taïo thaønh orotate.
Enzyme xuùc taùc phaûn öùng naøy laø
dihydroorotate dehydrogenase laø moät
flavoprotein lieân keát vôùi maøng trong ty theå.
• Giai ñoaïn 2: Sau khi ra khoûi ty theå, orotate chuyeån hoùa thaønh orotidine-5’-phosphate (OMP) baèng caùch phaûn öùng vôùi PRPP.
Phaûn öùng naøy do enzyme orotate
pyrophosphoribosyl transferase xuùc taùc. OMP chính laø nucleotide ñaàu tieân cuûa con ñöôøng naøy. Uridine-5’-phosphate (UMP) taïo thaønh khi OMP bò khöû carboxyl trong phaûn öùng do OMP carboxylase xuùc taùc. Hoaït tính cuûa caû hai enzyme orotate pyrophosphoribosyl transferase vaø OMP decarboxylase ñeàu xaûy ra treân moät protein goïi laø UMP synthase. UMP laø tieàn chaát cho caùc pyrimidine nucleotide khaùc.
N
H
-N: carbamoyl aspartate - H: dihydroorotate
*. Đi u hòa sinh t ng h p pyrimidine ổ
ề
ợ
Sinh t ng h p pyrimidine nucleotide đ ượ c đi u hòa ề
Đi u hòa t c đ sinh t ng h p pyrimidine nucleotide ở
ẩ
ẩ ố
nucleotide ợ ổ b ng c ch c ch ng c ơ ế ứ ằ ế ượ ố ộ ề ợ ổ vi khu n di n ra ch y u thông qua aspartate ủ ế ễ transcarbamoylase (ATCase) là enzyme xúc tác ph n ả ng đ u tiên và b c ch b i CTP - s n ph m cu i ả ế ở ị ứ ứ cùng c a chu i ph n ng sinh t ng h p ợ ả ứ
ầ ủ ổ ỗ
2.3. S chuy n đ i nucleoside monophosphate thành ự ổ
ể nucleoside triphosphate
Nucleotide đ
c s d ng trong sinh t ng h p th
ng đ
c chuy n
ượ ử ụ
ợ
ổ
ườ
ượ
ể
ng h
thành nucleoside triphosphate. ổ ướ
ườ
ấ ả
ế
ể
ng chuy n đ i là chung cho t Các đ 1. S phosphoryl hóa AMP thành ADP di n ra do s xúc tác c a ự
bào. ủ
ễ
t c các t ự ượ
ờ ự
ườ
c chuy n thành ể ng phân ho c trong quá ặ ẽ
ả
ể
ớ ự
adenylate kinase (ATP + AMP ↔ 2 ADP). ADP đ ATP nh s xúc tác c a các enzyme trong đ ủ trình phosphoryl hóa b ng cách oxy hóa. ATP s tham gia vào ph n ằ ng chuy n các nucleoside monophosphate (NMP) thành nucleoside ứ diphosphate (NDP) v i s xúc tác c a nucleoside monophosphate ủ kinase.
2. Nucleoside diphosphate đ
ể
ờ ự
ủ
c chuy n thành nucleoside triphosphate D + NDPA ↔
ượ nh s xúc tác c a nucleoside diphosphate kinase (NTP NDPD + NTPA).
ổ ợ
ị ơ ự
ử
c t o thành t s đ ẽ ượ ạ b ng cách kh tr c ti p ằ đ ườ các ribonucleotide t nguyên t ẫ ừ ử ự ế ở ể ạ
2.4. T ng h p deoxyribonucleotide Deoxyribonucleotide là đ n v xây d ng c a DNA ủ ng ng ươ ứ carbon 2' c a ủ ng D-ribose đ t o thành d n xu t 2'-deoxy. ấ ụ ị ử
Ví d , adenosine diphosphate (ADP) b kh thành 2'- deoxyadenosine diphosphate (dADP) và GDP b kh ị ử thành dGDP.
Enzyme xúc tác là ribonucleotide reductase.
Ph n ng kh đ ả ứ ử ườ ng D-ribose c a m t phân t ủ ộ ử
C p hydro này đ ượ
NADPH thông qua protein v n chuy n hydro trung gian có
ribonucleoside diphosphate thành 2'-deoxy-D-ribose hydro (2H). c n có m t c p nguyên t ử ộ ặ ầ c cung c p t ấ ừ ặ m t phân t ể ậ ử ộ tên g i là thioredoxin. ọ
Thioredoxin có các nhóm -SH do đó có kh năng v n ả ậ
NADPH sang ặ ể
ạ
ẽ ị ử ở
chuy n các c p hydro t ừ ribonucleoside diphosphate. D ng oxy hóa (-S-S-) c a thioredoxin s b kh b i NADPH trong m t ộ ủ ph n ng đ c xúc tác b i thioredoxin reductase ở ả ứ ượ
• Thioredoxin d ng kh đ
c s d ng b i
ạ
ở
ử ượ ử ụ ể ử
ng l
ồ ươ
ủ
ử ứ
ạ
ộ
ng hydro cho
ử ẽ ườ
ribonucleotide reductase đ kh nucleoside diphosphate (NDP) thành deoxyribonucleoside ng diphosphate (dNDP). M t ngu n đ ượ ộ kh th hai c a ribonucleotide reductase là glutathione (GSH; GSSG: d ng oxy hóa c a ủ glutathione). Glutathione đóng vai trò là ch t kh ử ấ c a m t protein có tên g i là glutaredoxin. Sau đó ọ ủ glutaredoxin d ng kh s nh ạ ribonucleotide reductase.
• Enzyme ribonucleotide reductase đ
c đi u hòa ề
ượ b i n ng đ ribonucleotide reductase ở ồ
ộ
ợ Thymidylate
ả ứ ứ ự ổ
ỉ
ấ ủ
vi khu n, s t ng h p dUMP t ự ổ ượ ừ ẩ ợ
dUTP. dUTP đ ặ ả ứ
ủ c chuy n thành ể ượ
ự ủ
2.5. T ng h p ổ DNA ch a thymine ch không ph i uracil và s t ng h p thymine ch liên quan đ n deoxyribonucleotide. ợ ế Ti n ch t trung gian c a thymidylate (dTMP) là dUMP ề . c Ở hình thành do ph n ng kh amine c a dCTP ho c do ử s phosphoryl hóa dUDP. dUTP đ ự dUMP do s xúc tác c a dUTPase S chuy n đ i dUMP thành dTMP đ
c xúc tác b i ượ ự ể ổ ở
thymidylate synthase.
2.6. T ng h p các base purin và pyrimidin theo h ợ ướ ng tái s ử
ổ d ngụ
Các base purine và pyrimidine luôn luôn đ ượ ạ
i các nucleotide. Các purine t c t o ra trong ự
t ế do đ ừ ả c tái s d ng đ t ng h p nucleotide. bào t ượ quá trình phân gi ể ổ ợ
ườ ớ
Theo con đ ủ ể ạ
ử ụ ng này, adenine ph n ng v i PRPP v i s ớ ự ả ứ xúc tác c a adenosine phosphorybosyltransferase đ t o thành adenine nucleotide.
ẩ
do đ ng t Adenine + PRPP → AMP + PPi Guanine và hypoxanthine (s n ph m c a ph n ng kh ử ả nh ự ư ượ ủ c tái s d ng t ử ụ
ự ủ
Đ i v i các base pyrimidine di n ra t ng t . ả ứ amine c a adenine) t ươ ủ trên nh s xúc tác c a hypoxanthine-guanine ờ ự phosphoribosyltransferase. ố ớ ươ ự ễ
