C CH ĐI U HÀNH LÃI SU T C A NHNN Ơ Ế Ề Ấ Ủ
CÓ ĐI NG C TI N TRÌNH H I NH P QU C T ? ƯỢ Ế Ộ Ậ Ố Ế
Ế
Sài Gòn, ngày 23 tháng 5 năm 2008
Trong quá trình h i nh p qu c t , chúng ta t ng b c n i l ng các ràoộ ậ ố ế ừ ướ ớ ỏ
c n mang tính hành chính đ tr v cho n n kinh t v n hành theo đúng cácả ể ả ề ề ế ậ
quy lu t v n có c a nó. Và m t trong nh ng lĩnh v c th hi n rõ c ch nàyậ ố ủ ộ ữ ự ể ệ ơ ế
là chính sách đi u hành lãi su t huy đ ng v n và cho vay c a Ngân hàng Nhàề ấ ộ ố ủ
n c (NHNN).ướ
Đ i v i lãi su t huy đ ng v n, NHNN quy đ nh thông qua các l nố ớ ấ ộ ố ị ầ
đi u ch nh sau:ề ỉ
(i) n đ nh m c c đ nh t ngày 01/10/1982 theo Ngh đ nh Ấ ị ứ ố ị ừ ị ị 165/HĐBT
ngày 23/9/1982;
(ii) Kh ng ch chênh l ch bình quân gi a lãi su t huy đ ng và lãi su tố ế ệ ữ ấ ộ ấ
cho vay là 0,35%/tháng còn m c c th giao cho các NHTM t quyứ ụ ể ự
đ nh theo Quy t đ nh s ị ế ị ố 381/QĐ-NH1 ngày 28/12/1995;
(iii) Đ n ngày 28/6/1997, lãi su t huy đ ng v n đã th c s tuân theo quyế ấ ộ ố ự ự
lu t th tr ng khi NHNN hoàn toàn trao quy n cho các NHTMậ ị ườ ề
quy t đ nh ế ị đ phù h p v i th i h n c a t ng lo i ti n g i, đ a bànể ợ ớ ờ ạ ủ ừ ạ ề ử ị
kinh doanh c a t ng t ch c tín d ng;ủ ừ ổ ứ ụ
(iv) Và m i đây, ngày 16/5/2008, b ng Quy t đ nh s 16/2008/QĐ-ớ ằ ế ị ố
NHNN lãi su t huy đ ng s chính th c b kh ng ch trong h n m cấ ộ ẽ ứ ị ố ế ạ ứ
không v t quá 150% lãi su t c b n do NHNN quy đ nh.ượ ấ ơ ả ị
Đ i v i lãi su t cho vay, tính đ n th i đi m này đã tr i qua 06ố ớ ấ ế ờ ể ả
giai đo n chính sau:ạ
(i) Lãi su t cho vay đ c n đ nh m c c th (T ngày 01/10/1982 –ấ ượ ấ ị ứ ụ ể ừ
01/7/1987):
-Đ t n n t n cho quy đ nh này là Ngh đ nh ặ ề ả ị ị ị s 165/HĐBT ngàyố
23/9/1982. Theo đó, Ngh đ nh xác đ nh hai ch th cho vay làị ị ị ủ ể
Ngân hàng và H p tác xã (HTX) tín d ng. ợ ụ
Đ i v i Ngân hàng quy đ nh ố ớ ị g m (i) cho vay v n l u đ ng vàồ ố ư ộ
(ii) cho vay v n c đ nh;ố ố ị
1/3
Đ i v i HTX Tín d ng chia m c cho vay thành m c ng nố ớ ụ ứ ứ ắ
h n và m c còn l i.ạ ứ ạ
(ii) Áp d ng m c tr n và sàn đ i v i lãi su t cho vay (T ngàyụ ứ ầ ố ớ ấ ừ
01/7/1987– 01/01/1996):
-Vào ngày 29/6/1987, H i đ ng B tr ng ban hành Ngh đ nhộ ồ ộ ưở ị ị
99-HĐBT quy đ nh ị(i) cho vay v n l u đ ng trong gi i h n ố ư ộ ớ ạ 2,4%
đ n 6%/tháng ếvà (ii) cho vay v n c đ nh t ố ố ị ừ 2,1% đ nế
5,4%/tháng.
(iii) Áp d ng m c tr n lãi su t cho vay (T ngày 01/01/1996 –ụ ứ ầ ấ ừ
05/8/2000):
-V i quy t đ nh 381/QĐ-NH1 ngày 28/12/1995, NHNN chính th cớ ế ị ứ
b m c sàn mà ch áp d ng tr n lãi su t cho vay.ỏ ứ ỉ ụ ầ ấ
(iv) Lãi su t cho vay đ c v n d ng b ng c ch lãi su t c b n c ngấ ượ ậ ụ ằ ơ ế ấ ơ ả ộ
v i biên đ giao đ ng trong t ng th i kỳ (T ngày 05/8/2000 –ớ ộ ộ ừ ờ ừ
01/6/2002)
-Theo quy t đ nh s 241/2000/QĐ-NHNN1 ngày 02/8/2000, lãiế ị ố
su t cho vay c a các NHTM không ph i tuân theo m c tr n.ấ ủ ả ứ ầ
NHNN chính th c công b đ nh kỳ lãi su t c b n và biên đứ ố ị ấ ơ ả ộ
giao đ ng. NHTM s t mình đ a ra các m c lãi su t cho phùộ ẽ ự ư ứ ấ
h p v i tình hình ho t đ ng s n xu t kinh doanh.ợ ớ ạ ộ ả ấ
(v) Lãi su t th a thu n (T ngày 01/6/2002 – 19/5/2008):ấ ỏ ậ ừ
-Theo quy t đ nh s 546/2002/QĐ-NHNN ngày 30/5/2002 lãi su tế ị ố ấ
cho vay đ c hoàn toàn th n i theo nguyên t c t do th a thu nượ ả ổ ắ ự ỏ ậ
gi a bên đi vay và NHTM;ữ
-Cũng c n nói thêm r ng, tr c đó vào ngày 29/5/2001 NHNN đãầ ằ ướ
chính th c th n i lãi su t cho vay b ng USD cho các NHTMứ ả ổ ấ ằ
theo Quy t đ nh s 718/2001/QĐ-NHNN.ế ị ố
(vi) Áp d ng m c tr n lãi su t cho vay (T ngày 19/5/2008 đ n nay )ụ ứ ầ ấ ừ ế
-Cũng nh quy đ nh t i quy t đ nh 381/QĐ-NH1 ngày 28/12/1995ư ị ạ ế ị
v m c tr n cho vay nh ng t i Quy t đ nh s 16/2008/QĐ-ề ứ ầ ư ạ ế ị ố
NHNN ngày 16/5/2008 NHNN đ a ra cách xác đ nh m c tr n cóư ị ứ ầ
khác đó là lãi su t cho vay không đ c v t quá 150% lãi su tấ ượ ượ ấ
c b n do NHNN quy đ nh.ơ ả ị
Qua nh ng l n thay đ i quy đ nh v lãi su t huy đ ng v n và cho vay.ữ ầ ổ ị ề ấ ộ ố
Chúng ta có th th y r ng, t ng ng v i t ng giai đo n m c a và h iể ấ ằ ươ ứ ớ ừ ạ ở ử ộ
nh p. T ch n đ nh m c c th cho đ n lúc t do th a thu n. NHNN đã cóậ ừ ỗ ấ ị ứ ụ ể ế ự ỏ ậ
2/3
nh ng quy đ nh phù h p v i tình hình mà c th là ngày càng theo c ch tữ ị ợ ớ ụ ể ơ ế ự
do hóa lãi su t. Song, qua nh ng l n c i cách và cho đ n khi quy t đ nhấ ữ ầ ả ế ế ị
16/2008/QĐ-NHNN ngày 16/5/2008 ra đ i, th c s chúng ta đã quay l i v chờ ự ự ạ ạ
xu t phát c a h n 20 năm tr c đó.ấ ủ ơ ướ
Có nhi u nguyên nhân lý gi i cho quy t đ nh này khi đ ng trên quanề ả ế ị ứ
đi m c a C quan qu n lý vĩ mô chính sách ti n t qu c gia nh NHNN.ể ủ ơ ả ề ệ ố ư
Trong s đó, t l l m phát và s c tăng k l c c a h s CPI hi n nay là m tố ỷ ệ ạ ứ ỷ ụ ủ ệ ố ệ ộ
trong nh ng y u t chính. Tuy v y, khi đ ng trên ph ng di n l p pháp cóữ ế ố ậ ứ ươ ệ ậ
th nói, Quy t đ nh 16 là cách đ NHNN “s a sai” khi t cho mình c chể ế ị ể ử ự ơ ế
riêng b t ch p quy đ nh c a B lu t dân s . T i kho n 1, đi u 476, BLDSấ ấ ị ủ ộ ậ ự ạ ả ề
2005 quy đ nh «ị Lãi su t vay do các bên tho thu n nh ng không đ c v tấ ả ậ ư ượ ượ
quá 150% c a lãi su t c b n do Ngân hàng Nhà n c công b đ i v i lo iủ ấ ơ ả ướ ố ố ớ ạ
cho vay t ng ngươ ứ ».
C ch lãi su t t do th a thu n có hi u l c t ngày 01/6/2002 nh ngơ ế ấ ự ỏ ậ ệ ự ừ ư
tr c đó, BLDS 1995 t i kho n 1, đi u 473 «ướ ạ ả ề Lãi su t vay do các bên thoấ ả
thu n nh ng không đ c v t quá 50% c a lãi su t cao nh t do Ngân hàngậ ư ượ ượ ủ ấ ấ
nhà n c quy đ nh đ i v i lo i cho vay t ng ngướ ị ố ớ ạ ươ ứ ». Đ lý gi i cho quy tể ả ế
đ nh trái lu t này, t i th i đi m ban hành ị ậ ạ ờ ể quy t đ nh s 546/2002/QĐ-NHNN,ế ị ố
NHNN cho r ng các t ch c tín d ng nên áp d ng c ch riêng và quy đ nhằ ổ ứ ụ ụ ơ ế ị
c a BLDS ch đi u ch nh quan h vay tài s n n m ngoài ph m vi đi u ch nhủ ỉ ề ỉ ệ ả ằ ạ ề ỉ
c a Lu t các t ch c tín d ng 1997.ủ ậ ổ ứ ụ
Nh v y, đ th c hi n đúng ch tr ng «ư ậ ể ự ệ ủ ươ n n kinh t v n hành theo cề ế ậ ơ
ch th tr ng và có s qu n lý c a Nhà n cế ị ườ ự ả ủ ướ », m t l n n a NHNN bu cộ ầ ữ ộ
s t do th a thu n trong quan h tín d ng ph i n m trong khuôn phép vàự ự ỏ ậ ệ ụ ả ằ
ch u s đi u hành b i ị ự ề ở « bàn tay h u hìnhữ ». Th t ti c thay, và cũng m t l nậ ế ộ ầ
n a chúng ta đã đi ng c ti n trình h i nh p qu c t ./.ữ ượ ế ộ ậ ố ế
Tr n Văn Trí – 0983 789 059ầ
Chuyên viên pháp ch - Công ty C ph n Ch ng khoán Sài Gònế ổ ầ ứ
3/3