Cơ hội và thách thức nâng cao chất lượng đào tạo mỹ thuật ứng dụng ở Việt Nam trong bối cảnh chuyển đổi số

CƠHỘIVÀTHÁCHTHỨCNHẰMNÂNGCAO

CHẤTLƯỢNGĐÀOTẠOCÁCNGÀNHTHUỘCLĨNHVỰC

MỸTHUẬTỨNGDỤNGỞVIỆTNAMTRONGBỐICẢNH

CHUYỂNĐỔISỐHIỆNNAY

ĐặngMaiAnh



Email:maianhmtcn.sdh@gmail.com

Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:29/09/2025

Ngàyphảnbiệnđánhgiá:15/10/2025

Ngàybàibáođượcduyệtđăng:24/10/2025

DOI:10.59266/houjs.2025.853

Tómtắt:ĐápứngyêucầupháttriểnngàycàngcaođốivớigiáodụcViệtNamnói

chung,giáodụclĩnhvựcMỹthuậtứngdụngnóiriêng,cùnghộinhậpquốctếvữngchắc

trongbốicảnhchuyểnđổisốhiệnnay,đặtranhiệmvụchocácngànhđàotạoMỹthuậtứng

dụngcầntíchcựctiệmcậnvàlĩnhhộiđượcnhữngưuviệtcủacôngnghệchuyểnđổisố,trên

cơsởvẫngiữđượcnhữngnétđặcthùcủagiáodụcMỹthuậtứngdụng,gầnhơncácchuẩn

chungcủathếgiớinhằmnângcaochấtlượngđàotạocácngànhhọcthuộclĩnhvựcMỹthuật

ứngdụngởViệtNam.Vớinhữngkinhnghiệmđàotạocủacánhânvàýkiếnphỏngvấnmột

sốchuyêngia,giảngviênđãvàđangthamgiacácngànhhệđàotạotronglĩnhvựcMỹthuật

ứngdụng.Bàiviếtmongmuốncóđượccáinhìntổngquanvềcơhộivàtháchthứctrongquá

trìnhđàotạocácngànhhọccủalĩnhvựcMỹthuậtứngdụnghiệnnaytạiViệtNamvàđưa

ramộtsốđềxuấtgiảiphápgópphầnđónggópnângcaochấtlượngđàotạoMỹthuậtứng

dụng,địnhhướngthiếtthựctrongđàotạophụcvụđấtnướctrongxuhướngcôngnghệsốvà

hộinhậpquốctế.

Từkhóa:đàotạoMỹthuậtứngdụng,côngnghệsố,hộinhậpquốctế

TrườngĐạihọcMỹthuậtcôngnghiệp

I.Đặtvấnđề

Nâng caochất lượng đào tạo nhân

lựcngànhMỹthuậtứngdụng(MTUD)ở

ViệtNamhiệnnay,đanglànhucầucần

thiếtđểđápứngvớinhucầucủađàotạo

phục vụ cho xã hội,vì vậy đào tạocủa

lĩnhvựcMTUDđónggópthựctiễnthiết

thực cho sự phát triển văn hóa, kinh tế,

dulịch…củađấtnước.NgànhMTUDở

Việt Nam đến naycó trên 80 cơsởđào

tạo trên cả nước, cho thấy sự phát triển

nhanhcủamộtngànhcónhucầucaocủa

cuộc sốnghiện đại. Để thực sự nắmbắt

đượccơhộivàvượtquanhữngtháchthức

đặtratrongđàotạocầnnắmbắtcùngthời

cuộcchuyểnđổisố,mộtxuhướngtấtyếu

của mọingànhnghềtrongxã hội ởViệt

Namvàtrênthếgiới.Bằngphươngpháp

nghiên cứu thựctế, phỏngvấn,khảosát

thông tin tại một số trường đào tạo Mỹ

thuậtứngdụngởViệtNam,bàiviếtphần

nàocónhữngkếtquảnghiêncứuchothấy

việcnângcaochấtlượngđàotạonhânlực

củacácngànhnghềthuộclĩnhvựcMTUD

trongxuthếchungcủachuyểnđổisốlà

tấtyếuvớinhiềucơhộivàtháchthứcđặt

ra,cũngnhưcầncónhữngđịnhhướngđể

đẩymạnhchấtlượngtạicáccơsởđàotạo.

Đàotạonhânlựcchấtlượngcaovà

bồidưỡngnhântàiởViệtNamđãvàđang

đượcquantâmpháttriểnmạnhmẽtrong

nhiềuthờikỳlịchsử,bởiHiềntàilànguyên

khícủaQuốcgia.Sinhthời,HồChủtịch

luôn coi trọng và quan tâm tới công tác

pháthiện,đàotạo,bồidưỡngvàtrọngdụng

nhântài.Báctừngnói:“Nướcnhàcầnphải

kiếnthiết,kiếnthiếtcầnphảicónhântài”.

ThấmnhuầntưtưởngcủaChủtịchHồChí

Minh,ĐạihộiVIcủaĐảngđãđềrađường

lốiđổimớitoàndiện,đánhdấubướcngoặt

cóýnghĩaquantrọngtrongtiếntrìnhđilên

củađấtnước,trongđócôngtáccánbộvà

đàotạo,bồidưỡngcánbộcũngđượcxác

định: “Nhân tàikhông phải sản phẩmtự

phátmàphảiđượcpháthiệnvàbồidưỡng

công phu” (B.GD&ĐT, 2021). Đến nay,

VănkiệnĐạihộiĐảnglầnthứXIIIkhẳng

địnhtínhkếthừa,sựnhấtquántrongquan

điểmcủaĐảngta,coigiáodụcvàđàotạo

làquốcsáchhàngđầuđểViệtNamphát

triển nhanh và bền vững, thực hiện khát

vọngpháttriểnđấtnướctrongthờigiantới.

MTUD làlĩnh vực thểhiện sựkết

hợpthốngnhấtvàhàihòacáckiếnthức

kinh tế - xãhội -khoa học - kỹ thuật -

vănhóa-nghệthuậtvàtổchức-quảnlý.

MTUDlàmộtmũinhọncủanghiêncứu

văn hóacần có chínhsách đổimớigiáo

dục-đàotạonângcaonguồnlựcchosự

nghiệppháttriểnđấtnước(Phạm,2021).

Vìvậy,đàotạoMTUDlàmộtlĩnhvựcđào

tạo kiến thức, kỹ năng sáng tạo và thực

hiện các thiết kế ở các ngành: Đồ họa,

Thờitrang,Nộithất,Gốm,Sơnmài,Tạo

dáng công nghiệp, Đồ chơi, Điêu khắc,

Hoành tráng, Không gian Đô thị, Thủy

tinh,Kimloại,Trangsức…caohơnlàhệ

sauđạihọcngườihọcđượctăngcườngbổ

sungkiếnthứcsâuhơnvềkỹnănglýluận

vàchuyênmônthiếtkế.

II.Cơsởlýthuyết

Vấn đề nghiên cứu về cơ hội và

tháchthứctrongnângcaochấtlượngđào

tạotronglĩnhvựcMTUD,làmộtvấnđề

đượckhánhiềunhữngnhàkhoahọc,nhà

thiếtkếchuyênmônquantâm.Vớinhững

hộithảo khoa họccủa cácnăm gầnđây

vấnđềCNSđượcnhiềulĩnhvựcquantâm

nghiêncứu,bởisựtácđộngkhálớncủa

CNSnóichung,nhấtlàrấtnhiềucácphần

mềm thiết kế đang là những cơ hội cho

côngviệccủacácnhàthiếtkế,ưuviệtcho

côngtácđàotạoMTUD,nhưngbêncạnh

đócũngnhiềunhữngthách thứcđốivới

công tác đào tạo và quá trình thực hiện

côngviệcthiếtkế.Vìvậy,nhiềunhữngý

kiếntraođổi,bàiviếttạicáchộinghị,hội

thảokhoahọccũngđặtra,dướicácgóc

độchuyênnmônsâuchitiếtriênglẻtheo

từngngành/chuyênngành.Tuynhiên,để

nhấn mạnh vấn đề nâng cao chất lượng

đào tạo lĩnh vực MTUD một cách bao

quátthìvẫnlàmộtnộidungcầnquantâm,

nhìntổngquanhơnđểthựcsựgópphần

côngtácđàotạocócáinhìntoàndiệnhơn

từcảgócđộquảnlý,họcthuật,điềukiện

cơsởvậtchất,ngườigiảngdạyvànhững

vấnđềpháplývềsửdụngCNS.

III.Phươngphápnghiêncứu

Bàiviếttriểnkhaidựatrêncáchtiếp

cậnliênngànhcủaVănhóa-Xãhội,vai

tròcủaMTUDđốivớinhucầuxãhộihiện

nay,thựctiễnvấnđềbảnsắcđanglàvấn

đềđượcquantâmtrongsángtạotácphẩm

MTUDvàđặcbiệttrongcôngtácđàotạo

nhằm nângcaochất lượnggiảngdạyvà

kết quả đào tạo MTUD. Bài viết đã sử

dụngcácphươngphápnghiêncứunhằm

làmsángtỏcácnộidungđặtra:

Tổnghợpvàphântíchtàiliệu:Từ

các tư liệu bao gồm bài viết khoa học

tạicáchộithảokhoahọcchuyênngành,

báocáonghiêncứu,quacácbàiviếtbáo

chí và tuyên bố pháp lý được sử dụng

đểphântíchtácđộngthựctếcủaAIđối

vớithiếtkế,quyềnsởhữutrítuệvàthực

hànhsángtạo.

Tổnghợp,phântíchcáctưliệusơ

cấp:Dựatrênkinhnghiệmthựctiễncủa

cá nhân vàcác nguồntư liệuquaphỏng

vấn, hội nghị khoa học từ các nhà khoa

học,cácgiảngviênđểthựchiệnsưutập

cácýkeienstrênnộidungcủabàiviết.Từ

đó tìm ra những khả năng của việc ứng

dụngCôngnghệsốđãđược

Sosánh-đốichiếu:Trêncơsởcác

vídụmộtsốtrườnghợptạicáccơsởđào

tạo trong và ngoài nước nêu ra, làm rõ

tínhphổquátcũngnhưđặcthùcủavấnđề

nghiêncứutronglĩnhvựcMTUD,nhằm

rút ra đặc biệt những vấn đề thách thức

trongquátrìnhđàotạocầnứngbiếntrong

quátrìnhđưaCNSvàothựchiện.

Vớicácphươngpháptrên,nghiên

cứucóthểtiếpcậnhiệntượngthạchthức

đặt ra bên cạnh các cơ hôi rất hữu ích,

giúp cho quá trình đào tạo MTUD thực

sựcónhữngphântíchvàứngdụnghiệu

quảtrongquátrìnhđàotạonhằmnângcao

chấtlượngtạicáccơsởđàotạoMTUD.

IV.Kếtquảnghiêncứu

4.1.Tình hình đào tạo Mỹ thuật

ứng dụng ở Việt Nam trong bối cảnh

chuyểnđổisốhiệnnay

Đào tạo lĩnh vực MTUD với mục

tiêunhằmxâydựngđộingũhọasĩthiết

kế cho các ngành/chuyên ngành vàcao

hơnlànhữngngườinghiêncứuhệsauđại

họccóphẩmchấtchínhtrị,đạođức,cóý

thứcphụcvụnhândân,cótrìnhđộchuyên

mônkỹthuậtcao,đápứngnhucầuphát

triểnkinhtế-xãhội,khoahọc-chuyển

đổisốcủađấtnước.NgànhMTUDlàmột

lĩnhvựcrộng,đãvàđangchạmvàomọi

mặtcủađờisốngxãhội.Trongthờikỳhội

nhậphiệnnay,ngườilàmcôngtácMTUD

cótrìnhđộvàkỹnăngtốt,biếtphântích,

dựđoánxuthếpháttriển,từđóđưaracác

giảiphápnhằmđápứngnhucầuthương

mại hóa sản phẩm tiêu dùng, góp phần

thúcđẩynềnkinhtếpháttriển.Làngành

liên quan đến thưởng thức cái đẹp của

nhucầu conngười được ứng dụng vào

mọimặttrongcuộcsống;nhấtkhixãhội

conngườingàycàngpháttriểnvànhững

hưởngthụvậtchấtcủaxãhộingàycàng

tăngthìviệclàmđẹpcácsảnphẩmcũng

ngày càng cao và biểu hiện ngày càng

phong phú và đa dạng hơn. Đồng thời,

trongquátrìnhđàotạocũngnhiềuthuận

lợicủacácđiềukiệnxãhộitácđộngvào,

trong đó quá trình tham gia của công

nghệhóa,trítuệnhântạolàsựtácđộng

rấtlớnvàosángtạovàđàotạoMTUD.

Chínhvìnhững nhu cầu lớn củaxã hội

nhưvậycùngnhữngtácđộngcủachuyển

đổicôngnghệsố(CNS)vừalàthếlợicủa

việcđịnhhướngđàotạongànhMTUD,

nhưng cũng là sự khó khăn với nhiều

tháchthứcđặtrachocôngtácđàotạocần

phảigiảiquyếtkhắcphụcnhữngmặttrái

củacôngnghệ.

Trongthựctếhiệnnay,chuyểnđổi

CNSphát triển mạnh mẽ, lĩnhvựcsáng

tạo nghệ thuật đang chứng kiến những

thayđổisâusắcvềcảphươngthứcsáng

tạo,giátrịnghệthuậtvàcấutrúclaođộng.

Những thành tựu của CNS đang chứng

minhvaitròhỗtrợtácđộngmạnhmẽđến

quy trình thiết kế ý tưởng, sản xuất sản

phẩmvàđangdầnđượcxãhộicôngnhận;

Vớikhảnăngtạolậpcácbiếnthểvôhạn

nhờcáccôngcụnềntảngCNSrútngắn

thờigiansángtácsovớicácphươngthức

truyềnthống;Tiếplàtrítuệnhântạonên

quá trình tương tác sử dụng những kiến

thức tổng hợp và ưu việt nhất của loài

ngườivàcóthểkếthợpcùngsángtạocủa

conngườiđểtạonênnhữngsángtạomới.

ChínhsựquátrìnhchuyểnđổiCNS

trongthiếtkếMTUDlàcôngcụgópphần

quantrọngtrongviệcchuyểnđổiphương

thứcđàotạovàhànhnghềthiếtkếMTUD,

từmôhìnhtruyềnthốngsangmôhìnhtích

hợpcôngnghệsángtạomàcòntạoramột

môhìnhtưduythịgiácmới.Cácnềntảng

CNSđượcứngdụngphổbiếntrongđàotạo

như:Midjourney,DALL·E,RunwayML,

AdobeFirey,Khroma,Artbreeder,Stable

Diusion, Clo3D, Autodesk AI… đều

manglạinhữngkếtquảđặcthùtrongtừng

chuyênngànhgiảngdạy.Vớicácphương

thứchoạtđộngphổbiếnnhưText-to-Image

(Từmôtảvănbản→hìnhảnh),Image-to-

Image(Biếnthểtừảnhcósẵn),Generative

Simulation (Mô phỏng sáng tạo), Data-

driven Styling (Học thói quen thẩm mỹ

người dùng), Diusion Model & GANs

(chokếtquảchânthựcvànghệthuật).

Trongquátrìnhđàotạo,việcgiảng

dạycácphầnmềmthiếtkếđểngườihọc

cóthểtươngtáctrựctiếp,tậndụngnhững

khả năng ưu việt của CNS để cùng tạo

ra sản phẩm, cụ thể trong thực tế như:

ngànhĐồhọavớicácdựán“Gogh-ify”

từRunwayML biến ảnh thật thànhtranh

theo phong cáchVan Gogh;cácAgency

Việt Nam như Bratus hoặc Redsand đã

thử nghiệm kết hợp AI trong mookup

nhận diện thương hiệu, concept; Studio

NhậtBảnWitStudiosửdụngAIđểtáitạo

phongcáchvẽhoạthìnhtruyềnthốngvới

tốc độnhanhgấp 5lần.Vớingànhthiết

kếthờitrang,AiDLab(2022)đãtriểnkhai

chươngtrìnhthờitrangsửdụngAIđểthiết

kếcácmẫuvảivàphụctrangbiểudiễn;

TheFabricant,mộtcôngtythờitrangkỹ

thuậtsố,đãtạorabộsưutậpảođầutiên

không cần sản xuất thực, giúp giảm khí

thảithờitrangnhanh.Trongnộithấthay

cácngànhthiếtkếsảnphẩmcôngnghiệp

yêucầutínhtoáncao,AIhỗtrợcácnhà

thiết kế dựng ý tưởngtheo nhiều phong

cách, concept khác nhau, mô phỏng vật

thể,khônggiantheothiếtkếthựctế.Qua

đó,đãchứngminhvaitròcủaCNStrong

ngànhMTUDđươngđạivàđangdầnmở

ra xu hướng mới trong đào tạo và thực

hànhsángtạo.

Thêm vào đó, với các định hướng

củaĐảngvàNhànướcViệtNam,chuyển

đổiCNSlàtấtyếu,trởthànhcôngcụquan

trọngtrongđàotạomọingànhnghềlĩnh

vực,trongđócóđàotạolĩnhvựcMTUD,

làtácnhânhỗtrợđắclựcchocácnhàthiết

kếtrongthờiđạicôngnghệmới.

Thôngquaquátrìnhhọctậpngười

họcsẽcócơhộiđượclĩnhhộinhữngkiến

thức củaCNS + thiết kế sáng tạo, nâng

cao tiếp bậc sau đại học về lý luận, lý

thuyếtvàkhảnăngkếtnốicủacácngành

liênquanvàotưduysángtạo,nângcaokỹ

năng thựchành nhằmxây dựng độingũ

nhữngngườilàmkhoahọccóphẩmchất

chínhtrị,đạođức,cóýthứcphụcvụnhân

dân,cótrìnhđộchuyênmônkỹthuậtcao,

đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã

hội,khoahọc-côngnghệcủađấtnước.

Điềunàytạonhiềucơhộichongườihọc

việctươngtác vớicácdoanhnghiệp,cơ

sở sản xuất thực tế, các nghệ nhân lành

nghề...cơhộitiếptụcnângcaotrìnhđộ

chuyênmônvàkhảnăngnghiêncứukhoa

họcmộtcáchđộclậpđểcókhảnăngtiền

đềbướcbướcvàođàotạotrìnhđộtiếnsỹ

hoặc đi sâu chuyên tâm trong thực hiện

nghềnghiệpchuyênsâu.

4.2.Nhữngcơhộichocôngtácđào

tạotrongquátrìnhchuyểnđổisốhiệnnay

- Ngành MTUD là một ngành đặc

thù,sựpháttriểncủaxãhộichínhlàmôi

trường tốt cho các học viên, sinh viên

sauđàotạocó“mảnhđất”pháttriểntốt

chonghềnghiệp.Chínhvìvậy,kiếnthức

đượcđàotạotốt,cùngkỹnăngthựctiễn

và sựthăng hoacủamôitrườngtạonên

nhiều công việc tốt, đem lạilợi íchcho

cácnhàthiếtkếvềcảtinhthầnvàvậtchất

lànhữngcơhộicóthểnóichưabaogiờ

tuyệtvờinhưvậy.Vớiquanniệmcủaxã

hộimới,việccácnhàthiếtkếkhôngchỉ

làngười“tôđiểm”màviệclàmđẹpthực

sựtrởthànhmộtnghề“hot”,đivàomọi

hoạtđộngcủaxãhội,từviệcăn,mặc,ở…

đềucầncókiếnthứccủacácnhàthiếtkế

MTUD.Chínhvìnhucầuxãhội,nênviệc

chỉtiêutuyểnsinhhàngnămxácđịnhthực

hiện hấuhết đảm bảo,cáccơsở cóđầu

vàođảmbảochỉtiêucũnglàmộtthuậnlợi

lớntrongcôngtácquảnlýđàotạo.

-ThờikỳchuyểnđổiCNS,đangdần

tiếnđếnnhữngthànhtựucaohơncủakhoa

họckỹthuật,vớinhiềuphátminhthayđổi

côngnghệkhoahọctừngngay,từnggiờ.

Hỗtrợcủacôngnghệhiệnnaylàđiềukiện

vôcùngquantrọng,vớinhiềuthiếtbịtân

tiếnvàcácphầnmềmphụcvụchonghề

thiếtkếMTUDlànhữngcơhộilớncho

ngườihọctậpvàlàmnghề.Tuynhiênđể

nắmbắtđược,cũngcầnsựđầutưlớncủa

cáccơsởđàotạovàhọchỏicủađộingũ

giảngviên,họcviênđểnhanhchóngnắm

bắtcáccôngnghệmới.

-Vớitốcđộthôngtin“siêuphàm”

hiện nay trên thế giới, nguồn tư liệu tài

nguyêncủanhânloạilàmộtcơhội,khotri

thức“khổnglồ”…Cáccơsởđàotạocó

được những nguồn tàinguyên kiến thức

vàsựkếtnốithôngtintrongnước,quốc

tếlànhữngcơhộinghiêncứu,nguồndữ

liệuquíchocảgiảngviênvàngườihọccó

môitrườngtiếpcận,tìmhiểutăngcường

kiếnthức.

-Tinhthầnhọctập,hamhọchỏivà

kiếnthức(kiếnthứcnghề,ngoạingữ…),

sứckhỏecủatuổitrẻ,sựnhạybénvớicuộc

sống,kỹnăngsốngcủagiớitrẻ,sựham

mêchiếmlĩnhnhững“đỉnhcao”…làmột

cơhội“tựtạo”củachínhngườihọccókhả

năngkhôngchỉtồntạimàcòntạoravịtrí,

việclàmtốt.NhấtlàngànhMTUD,luôn

cầnnhữngsựđổimới,sángtạođểmỗisản

phẩmthựcsựđemlạinhữnggiátrịcủavẻ

đẹpvàhữudụngđốivớicuộcsống.

-Nhiệthuyếtcủanhữngngườithày

địnhhướng,bằngkinhnghiệmkiếnthức

và của những người thực nghiệm nghề

nghiệp,luônsẵnsàngtruyềnđạttớingười

học.VớingànhMTUDthàyvàtrònhiều

khi còn là những người có thể hợp tác

trong các dự án, công việc… cùng thực

hiệnmộtcôngtrình-Sựbổtrợcủangười

thày là uy tín, kinh nghiệm, tầm nhìn…

thìởtròlàsựnhiệttình,sứctrẻ,kiếnthức

mới… được tạo nên những cơ hội học

hỏi,môitrườngthựcsựđượchọctậpthiết

thức,đượccọsátvớichínhthựctiễn.

Cụthểcôngtácnângcaochấtlượng

đào tạo MTUD việc CNS đã đem đến

nhữngcơhộivôcùnglợithếnhưđãnêu

Cơ hội và thách thức nhằm nâng cao chất lượng đào tạo các ngành thuộc lĩnh vực mỹ thuật ứng dụng ở Việt Nam trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay

Bài viết phân tích cơ hội, thách thức nâng cao chất lượng đào tạo Mỹ thuật ứng dụng trong bối cảnh chuyển đổi số tại Việt Nam. Đề xuất giải pháp phát triển.

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi