Vai trò của thiết kế đồ họa trong hoạt động truyền thông môi trường (Qua nghiên cứu tại miền Trung, Việt Nam)

Miền Trung Việt Nam đang đối mặt với những thách thức môi trường nghiêm trọng do biến đổi khí hậu và thiên tai, đòi hỏi những giải pháp hiệu quả để thúc đẩy nhận thức và hành vi thân thiện với môi trường nhằm hướng tới phát triển bền vững. Trong bối cảnh đó, truyền thông môi trường đóng vai trò then chốt như một công cụ giáo dục cộng đồng. Nghiên cứu này tập trung làm rõ vai trò của thiết kế đồ hoạ như một phương tiện truyền tải thông điệp mạnh mẽ và dễ tiếp cận. Mục tiêu là đánh giá hiệu quả của các sản phẩm thiết kế đồ hoạ trong việc nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành vi tích cực của cộng đồng địa phương, đồng thời đề xuất các mô hình hợp tác nhằm tối ưu hóa tiềm năng này.

Nghiên cứu sinh, giảng viên và chuyên gia trong lĩnh vực truyền thông môi trường, thiết kế đồ hoạ và phát triển cộng đồng; các nhà hoạch định chính sách, cán bộ địa phương và tổ chức phi chính phủ hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, đặc biệt tại Việt Nam.

Nghiên cứu này phân tích vai trò quan trọng của thiết kế đồ hoạ trong hoạt động truyền thông môi trường, đặc biệt là tại miền Trung Việt Nam, nhằm thúc đẩy giáo dục cộng đồng và hướng tới phát triển bền vững. Sử dụng phương pháp hỗn hợp, bao gồm phân tích nội dung 35 sản phẩm truyền thông, phỏng vấn bán cấu trúc 20 chuyên gia (giảng viên, sinh viên, cán bộ môi trường) và khảo sát định lượng 120 người dân địa phương, nghiên cứu đã đánh giá tác động của thiết kế đồ hoạ trong việc nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi môi trường. Kết quả cho thấy thiết kế đồ hoạ có khả năng truyền tải thông điệp môi trường một cách trực quan, dễ tiếp cận và có tính lan toả cao, với 65% người dân được khảo sát báo cáo đã thay đổi hành vi tích cực. Các yếu tố như hình ảnh, màu sắc và sự dễ hiểu đóng vai trò then chốt trong hiệu quả truyền thông. Nghiên cứu cũng chỉ ra sự khác biệt trong cách tiếp nhận và đánh giá sản phẩm thiết kế giữa các nhóm đối tượng (người dân, chuyên gia, cán bộ), nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bản địa hoá nội dung và sự cân bằng giữa tính thẩm mỹ và hiệu quả thực tiễn. Bài viết đóng góp vào việc củng cố lý thuyết truyền thông môi trường và thiết kế vì sự thay đổi xã hội bằng chứng thực nghiệm từ Việt Nam. Từ đó, tác giả đề xuất mô hình hợp tác liên ngành giữa các cơ sở đào tạo thiết kế, chính quyền địa phương và tổ chức xã hội, đồng thời khuyến nghị ưu tiên thiết kế ngắn gọn, gắn với văn hóa địa phương và ứng dụng công nghệ số để tối ưu hóa hiệu quả các chiến dịch truyền thông và giáo dục cộng đồng, góp phần bảo vệ môi trường bền vững.