335
THIẾTKẾĐỒHOẠVIỆTNAMTRONGTHỜIKỲCỦA
TRUYNTHÔNGXÃHỘIVỚISỰHỢPTÁCCA
TRÍTUỆNHÂNTẠO
NguyễnThịMinhThúy
Email:thuyntm@hau.edu.vn
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:29/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:15/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:24/10/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.885
Tómtắt:Sựpháttriểncủacuộccáchmạngkhoahọccôngnghệlầnthứ4.0vớitrung
tâmlàtrítuệnhântạođãlàmthayđổithóiquen,tưduyvàcáchtiếpcậncủaconngườitrong
nhiềulĩnhvực.Đặcbiệtvớisựpháttriểncủainternetvàcácthiếtbịdiđộngcánhân,thói
quentiếpcậncủacộngđồngđốivớitruyềnthôngxãhộiđãmởramộtvaitrònhiệmvụmới
củacácnhàthiếtkếđồhoạ.Bằngcácphươngphápnghiêncứutổnghợpvàphântíchcácví
dụthựctiễn,bàiviếtchỉrasựtiếnbộcủakỹthuậtsốđặcbiệtlàtrítuệnhânđãtạoranhiều
hộichongànhthiếtkếđồhoạtrongviệcgiatăngsựphongphúcáchthứctiếpcậncông
chúng.LĩnhvựcthiếtkếđồhoạởViệtNamdođóđứngtrướcnhữngyêucầu,thayđổivàcập
nhậtmớisaochovừathíchnghiđượcvớidòngchảytiếnbộcủakhoahọckỹthậtmàvẫn
pháthuyđượccácgiátrvănhoátruyềnthốngdântộc.Việcbổsungnhữngkiếnthứcmớivề
truyềnthôngxãhộitrongbốicảnhcuộccáchmạngkỹthuậtlầnthứ4diễnrasâusắctrênthế
giớivàởViệtNamcũngcóthểmanglạinhiềuýnghĩaquantrọngtronggiảngdạyvàthực
hànhthiếtkếđồhoạởViệtnamhiệnnay.
Từkhoá:truyềnthôngtươngtác,thiếtkếđồhoạ,đồhoạViệtNam
1
TrườngĐạihọcKiếntrúcHàNội
I.Đặtvấnđề
Trước đây các chiến dịch truyền
thông diễn ra thường đặt trọng tâm vào
cácsựkiệnhoặccácấnphẩmquảngcáo
tại các địa điểm trực tiếp. Nhưng với
sự phát triển và gia tăng kinh ngạc của
thiếtbịdiđộngcánhân,mạngxãhộivà
internettrongnhữngnămgầnđâyđặcbiệt
trảiquathờikỳcáchlyxãhộidoCovid
-19,truyềnthôngxãhộichocácsựkiện
từ văn hoá, xã hội, giáo dục, chính trị...
dầntrởthànhhoạtđộngchínhthứcthậm
chí là nhiệm vụ được nghĩ đến đầu tiên
trongchươngtrìnhnghịsựcủanhiềulãnh
đạo, nhà điều hành các tổ chức doanh
nghiệp. Điu này đã được thực hiện với
336
sự xuất hiện của nhiều sản phẩm quảng
cáocủacácthươnghiệuvàtổchứccótên
tuổimộtcáchchínhthốngtêncácmạngxã
hộiphổbiếntạiViệtNamvàthếgiớinhư
Youtube, Facebook, Instagram, Twitter,
LinkedInTikTok...
TheobáocáoDigital2024,sốlượng
ngườisửdụnginternetvàmạngxãhộiđã
ởmứcgần 2/3 dân sốtoàn cầu. Cụthể,
5,04tỉngườidùngmạngxãhội,tức62,3%
nsốtrênthếgiớiđangdùngmộthoặc
nhiềumạngxãhội,theosốliệutừKepios.
ocáocũngchobiết,73,3%dânsốViệt
Nam đang dùng mạng hội. Mứcdân
sốViệtNamtheoghinhậnhiệnlàhơn99
triudân.Trongđó,thờigiantrungbình
ngườidùngtạiViệtNamlướtmạngxãhội
mỗingàylà2giờ25phút,thuộcTop20
trênthếgiớitrêncả2nềntảngthiếtbịdi
độngvàmáytính.Tổngchitiêuchodigital
marketingtạiViệtNamhiệnnaykhoảng
2,5tỷUSDvàcótốcđộtăngtrưởng19%.
Nhưvậy,mỗinămởViệtNamcókhoảng
50.000-60.000tỷđồngchiphídànhcho
tiếpthịtrựctuyến.
Những dữ liệu trên càng củng cố
thêmnhậnđịnhvềsựthayđổitrongtiếp
cận của cộng đồng với các thông điệp
truyềnthôngtrongđómạngxãhộinổilên
mộtnềntảngcótầmảnhhưởngvàmức
độ phổ biến bậc nhất với hầu hếtngười
dùng. Dù vậy, không phải ngẫu nhiên,
niềmtincủa người tiêu dùngvà một số
thươnghiệu,nhãnhàngđốivớicácquảng
cáotrênmạngxãhộivẫnthấphơnđáng
kểsovớicácphươngthứctruyềnthống.
Bởilẽ,chínhsáchquảnlýquảngcáotrên
các nềntảng mạngxã hộiđang cóphần
lỏnglẻo,nhiềukênh,tàikhoảngiảmạosử
dụngcáchìnhthứcquảngcáo,nộidung
độchại,nhảmnhíđểthuhútsựchúýcủa
ngườidùng.Vìvậy,bêncạnhviệcchờđợi
nhữngbiệnphápquảnlýthắtchặtcủacác
quanquảnlýnhànước,việcđánhgiá
lạivaitròcủathiếtkếđồhoạtrongcácsản
phẩm của truyền thông xã hội cần được
mộtcáchnghiêmtúcnhằmtạoracácsản
phẩm truyền thông chính thống có chất
lượng,uytínchongườitiêudùng.
II.Phươngphápnghiêncứu
Nghiên cứu được tiến hành theo
hướng kết hợp định tính và định lượng
nhằmđảmbảotínhtoàndiệnvàđộtincậy
củakếtquả.Ởgiaiđoạnđịnhtính,nhóm
nghiêncứusửdụngphươngphápphỏng
vấnsâuvớicácchuyêngiatronglĩnhvực
truyền thông xã hội, thiếtkế đồ họa, và
giảng dạy đại họcđể thu thập thông tin
chuyên sâu về xu hướng, chiến lược và
cđộngcủacáchoạtđộngtruyềnthông
thươnghiệutrongmôitrườngsố.Dữliệu
định tính được tổng hợp, mã hóa và sử
dụngđểxâydựngmôhìnhkháiniệmvà
phát triển các biến quan sát cho nghiên
cứuđịnhlượng.
Giaiđoạnđịnhlượngđượcthựchiện
thôngquakhảosátbảnghỏivớithangđo
Likert5mức(từ“Hoàntoànkhôngđồng
ý”đến“Hoàntoànđồngý”),baogồm30
phátbiểuđolườngcáckhíacạnhnhưmức
độnhậnbiết,cảm nhậnthẩm mỹ,sựtin
cậyvàmứcđộơngtáccủacôngchúng
đốivớicáchoạtđộngtruyềnthôngxãhội.
Nghiên cứu cũng phân tích các trường
hợpđiểnhìnhtrong5nămgầnđây,bao
gồm các chiến dịch truyền thông trong
thờikỳgiãncáchdoCovid-19vàcáchoạt
độngtrựctiếpnhưkỷniệm80nămQuốc
khánh,nhằmđánhgiátácđộngthựctiễn
của chúng đếnmứcđộquantâmvàgắn
kết củacôngchúng.Dữliệuđược xửlý
bằngcácphươngphápthốngkêtảvà
phântíchnhântốđểrútracáckếtluậncó
sởkhoahọc.
337
III.Truyềnthôngxãhộilàgì?
“Truyền thôngxã hộilàcác trang
webvàngdụngcho phépngườidùng
tạovàchiasẻnộidunghoặcthamgiavào
mạngxãhội”(socialmedia-Quicksearch
results|OxfordEnglishDictionaryn.d.).
ơng tự, theo Kaplan và Haenlein,
truyềnthôngxãhội“nhữngứngdụng
Internet xây dựng trên nền tảng công
nghệ và ý tưởng củaWeb 2.0, tạo điều
kiệnchoviệctạolậpvàtraođổithôngtin
củangườidùng”
Mặcdùchọcgiảchorằngcósự
hiểubiết cốhữuvề phương tiện truyền
thôngxãhộidựatrêncôngnghệhiệncó,
nhưng không có định nghĩa nào được
chấpnhậnchungvềphươngtiệntruyền
thôngxãhộilàgì,cảvềmặtchứcnăng
vàlýthuyết,trongcácnghiêncứutruyền
thông.(CarrandHayes2015).Đặcbiệt
các định nghĩa về truyền thông xã hội
cũngnhư cácphươngtiệntruyền thông
xã hộicóbiểuhiệnkhác nhau về trọng
tâmtạimỗikhíacạnhchuyênngànhcủa
chúng. Howard và Parks (2012) đưa ra
mộtđịnhnghĩaphứctạpnvềphương
tiệntruyềnthôngxãhộibaogồmbaphần:
(a)sởhạtầngthôngtinccôngcụ
đượcsửdụngđểsảnxuấtphânphối
nộidung;(b)nộidungdạngkỹthuật
sốcủatinnhắncánhân,tintức,ýởng
vàsảnphẩmvănhóa;và(c)nhữngngười,
tổchứcvàngànhcôngnghiệpsảnxuấtvà
tiêu thụ nội dung kỹ thuật số. (tr. 362)
(CarrandHayes2015).
Truyền thông xã hội có thể coi là
một miền rất rộng lớn và giao thoa của
nhiềulĩnhvựckhoahọcvàxãhộitrong
đóthiếtkếđồhoạnắmgiữamộtvaitrò
quantrọngtrongsựpháttriểnvôcùnglinh
hoạtcủanóvớiviệctổchức,tạoracácnội
dungkỹthuậtsố.
IV.Thiếtkếđồhoạtruyềnthông
xãhộitạiViệtNam
Sự phát triển của Internet tại Việt
Namcuốinhữngnăm2000mởramộtcơ
hộilớnchưatừngcótrongmọilĩnhvực
nhưngnócũngđặtramộttháchthứcmới
trong việc hội nhập và thể hiện bản sắc
thôngquanhữnghìnhảnhđưcsửdụng
trêncácphươngtiệntruyềnthôngxãhội
trêninternet.Theonghiêncứutừcôngty
Q&MetạithịtrườngThànhphốHồChí
Minhnăm2018,cácdoanhnghiệpởViệt
Namđềuưutiênquảngcáosảnphẩmvà
dịchvụcủamìnhtrênmạngxãhội.
Nghiêncứuđượcthchiệntrên135
doanhnghiệpvàchothấyrằngviệcchọn
sửdụngphươngtiệntruyềnthôngxãhội
cho các chiến dịch quảng cáo của mình
chiếm đến 84% và chắc chắn đã tăng
nhiềuhơnnữatrongnhngnămgầnđây
khẳngđịnhtầmquantrọngcủaloạihình
quảng cáo này tại thị trường Việt Nam
ngườitiêudùng.(theoVietnamsocial
networkpopularity2018)
Khôngchỉởtronglĩnhvựcthương
mại,thiếtkếđồhoạtruyềnthôngxãhộitại
ViệtNamđãtngbướcthamgiavàocả
mộtsốcáchoạtđộngđoànthể,chínhphủ
nhằmnângcaokhảnăngtiếpcậncủacộng
đồng.Nhiềuhộinghị,hộithảocónhững
ocáohướngđếnthảoluậncácvấnđề
ngtạonộidung,thiếtkếđồhoạhìnhảnh
thôngtinnhằmnângcaochấtngtuyên
truyền các vấn đềchính trị xã hộitrong
thời kỳ chuyển đổisố. Đồng thờinhiều
iliệuthiếtkếđồhoạtrựcquanđãđược
sử dụng và trình bày thay cho các nội
dungvănbảntruyềnthống[2],[3].Cóthể
nhậnthấythiếtkếđồhoạkhôngcònđóng
vaitròthứyếutrongcácnộidungtuyên
truyềntrongcộngđồngxãhộinhưtrước
đây mà đã trở thành trọng tâm trao đổi
thảoluậncũngnhưđóngvaitròquan
338
trọngtrongviệccungcấpcácsảnphẩmđồ
hoạtrựcquantạicáchộinghịđoànthểtại
nhiềuđơnvị,tổchức.
V.Thiếtkếđồhoạtruyềnthôngxã
hộivớisựhỗtrợcủatrítuệnhântạo
Đối vớingành thiết kế đồhoạ ,AI
sẽtiếptụcpháttriểnđóngvaitròquan
trng.NhiềucôngcụAIđưcthiếtkếdành
rngchothiếtkếđồhọacóthểngcao
chấtlượng làmviệcvàgiúp đưa ra nhiều
giảiphápthiếtkếđồhoạđadạngnhưLooka,
AdobeSensei,WixADI...từđócóthểgiúp
n thiếtkế tiết kiệm thời gian, vượt qua
nhữngtrởngiđểtậptrungpháttriểntưduy
thiếtkếvàkmphánhữngsángtomi.
Mttrongnhữngnhiệmvụquantrọng
gpnhàthiếtkếđồhoạcóthểtạorađược
những sản phẩm chất ợng phù hợp với
mctuquảngođólànắmcácthông
tin,sốliệumứcđộtươngtác,phạmvitiếp
cn,ngườitheodõi,sốlượthiểnth,truycập,
chiasẻ...củangườidùng.Đốivicáchoạt
độngquảngcáotrựctiếptruyềnthống,công
việcnàytươngđốiphứctp,kđolường
vàphảimấtnhiềuchiphí.Tuynhiên,visự
pttriểnmạnhmcủacôngnghệđcbiệt
làtrítuệnhântạo,ccôngviệcthngkê,
thmchíđưaracácgiýnhằmthayđổiđiều
chnhphạmvi,mctiêu,hìnhthức...củac
chiếndchqungcáotruyềnthôngmạngxã
hộiđãtrởnêndễdàngnbaogiờhết.Với
sựgiúpsứccủatrítuệnhântạo,khôngchỉ
hỗ trợ về mặt số liệu vàthông tin, nhiều
phầnmềmcôngcụAItrongchuyênmôn
thiếtkếđồhoạđãgópphầnmgiảmbớt
sứclaođộngcangườithiếtkếchonhững
côngviệclặpđilặplại,nhàmchánhoặcchủ
độngsảnxuấtranhiềupơngánnộidung,
thayđổicchitiếtnhỏcathiếtkếớisự
kiểmsoátcủanhàthiếtkế.
5.1Trítuệnhântạolàgì?
Từ điển Oxford định nghĩaTrí tuệ
nhântạo(AI)làlýthuyếtvàsựpháttriển
củacáchệthốngytínhkhảnăngthực
hiệncácnhiệmvụthôngthưngđòihỏitrí
thôngminhcủaconngười,chẳnghạnnhư
nhậnthứcthịgiác,nhậndạnggiọngnói,ra
quyếtđịnhvàdịchgiữacácngônngữ.Hệ
thốngAIphântíchlượnglớndữliệuđểc
địnhcácmẫuvàxuhướng.Khảnăngnày
chophépđưaraquyếtđịnhvàdựđoánsáng
suốtdatrênthôngtinchúngxửlý.Thông
quamáyhọc,hệthốngAIcóthểđiềuchỉnh
hànhvicủanhdựatrênkinhnghiệm,cải
thiệnhiệu suất củachúng theo thời gian.
Điều này có nghĩa là chúng xử lý càng
nhiềudữliệuthìchúngcànghoànthànhtốt
cácnhiệmvụcụthể.Ngàynaycôngnghệ
AIđượcápdụngtrongnhiềulĩnhvựcđểtự
độnghoánhiềunhiệmvụcủaconngười
trongtươnglai,đãcóthểgiảiphónghoàn
toànsứclaođộngcủaconngườitrongmột
sốtrườnghợp.Trongnhữngnămqua,AI
đãpháttriểnđángkểvàbắtđầuđượcsử
dụngtrongthiếtkếđồhọavớinhiềucông
cụhỗtrợđắclực..
5.2Vaitròcủanhàthiếtkếđồhoạ
trongsựpháttriểncủatruyềnthôngxã
hộicósựhỗtrợcủatrítuệnhântạo
Nhưđãthảoluậnởtrên,vớisựtrợ
giúpcủaAI,dữliệuvềcáchoạtđộngtrên
cácphươngtiệntruyềnthônghộiliên
tụcđượcbiênsoạnvàphântích.ViệcAI
đưaracácgợiýchocácloạihìnhphương
tiệntruyềnthôngcũngcóthểgiúpngười
thiếtkế đưa ra quyết định chọnloại sản
phẩmthiếtkếphùhợpcholoạihìnhtruyền
thôngxãhộikhácnhaunhưvănbản,hình
ảnh động, phim quảng cáo hay các loại
hìnhtươngtáckhác...
Tuy vậy, người thiết kế không thể
thụ động hoặc phụ thuộc hoàn toàn vào
công nghệAI,ngườithiếtkếđồhoạlúc
ycóvaitròtiếpnhậnvàchọnlọcthông
tintừđóđưaranhữnghìnhảnhthiếtkế
phùhợpđốivớiphươngtiệntruyềnthông
339
hội.Đặcbiệtngườithiếtkếlàngười
chịutráchnhiệmthẩmđịnh,lựachọn,sử
dụngkiến thứcvàkỹ năng củamình để
mmớihìnhảnhquảngbátrênmạngxã
hộiđảmbảokhôngviphạmquyềntácgiả,
đạođứcnghềnghiêpvàtránhđồngdạng
hóaphongcáchhayrủirovềtínhxácthực
nhóa,địnhkiếndữliệu,vàsựmờnhạt
bảnsắccánhân.Từđósảnphẩmthiếtkế
đồhoạtruyềnthôngxãhộivớisựhỗtrợ
củaAImớitrởthànhmộttácphẩmsáng
tạo thực sự chứ không chỉ đơn thuần là
mộtsảnphẩmcủacôngnghệ.
5.3Mộtsốthànhtựutrongthiếtkế
đồhoạtruyềnthôngxãhộivớisựhỗtrợ
củaAIởViệtNam
Sựtiếnbộcủatruyềnthôngmạngxã
hộivớisựhỗtrợcủacôngnghệmàtrọng
mlàtrítuệnhântạođượcthểhiệnrõnét
trongchiếndịchphòngngừaCOVID-19
tạiViệtNamtronggiaiđoạn2020-2022.
Docáchlyxãhộidiễnranghiêmngặtcả
trên thếgiớivàViệt Namnên cácchiến
dịch truyền thông xã hội phát huy được
hiệuquảtốiđa.Nhữnghỗtrợvềcôngnghệ
cũnggiúpđolườngmứcđộtiếpxúcvới
thôngđiệpcủachiếndịchtừđóphântích
dựđoánđượccácphảnứngvàhànhvi
củacộngđồngtừđócungcấpcácdữliệu
để thực hiện cácsản phẩm thiết đồhoạ
phụcvụtrêncácphươngtiệntruyềnthông
hộichấtlượngvàđạthiệuquảcao.Từ
đóviệcsửdụngcáchìnhảnhtìnhyêuquê
hươngđấtnước, nêucao tinh thầnđoàn
kết vàtựhàodân tộccũng làmộttrong
nhữngyếutốquantrọngtạorasựthành
công trong các chiến dịch tuyên truyền
ngcaohiểubiếtvàchungtayđốiphó
vớiCovid-19 -chiến dịchđượcđánhgiá
thànhcôngtrongthiếtkếđồhoạtruyền
thônghộicủaViệtNamtrongthờikỳ
đạidịch.Ngoàira,trongnhữngnămgần
đâyquảngcáothươngmạicủacácthương
hiệu, tổ chức và doanh nghiệp trên nền
tảngtruyềnthôngxãhội,dướinhiềucông
cụđoờngtrongđócótrítuệnhântạođã
nắmbắtxuhướng,thóiquen,sởthíchvà
trìnhđộthẩmmỹcủangườiViệtđểđưara
nhữngchiếndịchmangđậmbảnsắcvăn
hoádântộcvớinhậnthứcvănhoáchínhlà
nềntảngcốtlõilàmbệphóngchonhững
ngtạođộcđáo.Gầnđâynhấtviệchợp
cvớiAItrongcácấnphẩmcủacácsự
kiện lớn của đất nước như 50 năm giải
phóngmiềnnam,thốngnhấtđấtnước,80
mQuốckhánhcũnglàđiểmnhấnđáng
chúýtronglĩnhvựctruyềnthôngxãhội.