Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại huyện Lâm Thao tỉnh Phú Thọ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:93

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại huyện Lâm Thao tỉnh Phú Thọ" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng quản lý xây dựng NTMNC tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2021-2023, chỉ rõ những ưu điểm, hạn chế và những nguyên nhân dẫn tới những hạn chế trong quản lý xây dựng NTMNC tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ; Đề xuất một số giải pháp và cơ sở thực hiện giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý xây dựng NTMNC tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đến năm 2030.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại huyện Lâm Thao tỉnh Phú Thọ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI LƯƠNG MINH PHƯƠNG QUẢN LÝ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO TẠI HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Hà Nội, 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI LƯƠNG MINH PHƯƠNG QUẢN LÝ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO TẠI HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ THU HIỀN Hà Nội, 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề án tốt nghiệp thạc sĩ “Quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại huyện Lâm Thao tỉnh Phú Thọ” là công trình nghiên cứu cá nhân của tôi trong thời gian qua. Mọi số liệu sử dụng phân tích trong đề án và kết quả nghiên cứu là do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách khách quan, trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và chưa được công bố dưới bất kỳ hình thức nào. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm nếu có sự không trung thực trong thông tin sử dụng trong công trình nghiên cứu này. Phú Thọ, Ngày tháng năm 2024 Tác giả đề án
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề án tốt nghiệp thạc sĩ, bên cạnh những nỗ lực của bản thân, em đã nhận được sự quan tâm, động viên, sự góp ý tận tình của các thầy cô, gia đình và bạn bè trong suốt quá trình học tập, công tác. Trước tiên em xin gửi đến các quý thầy, cô giáo trường Đại học Thương Mại lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất. Đặc biệt, em xin gửi đến cô giáo TS. Nguyễn Thị Thu Hiền - người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành đề án tốt nghiệp thạc sĩ này lời cảm ơn sâu sắc nhất. Em xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo và các anh chị cán bộ, nhân viên của Ủy Ban nhân dân huyện Lâm Thao Phú Thọ, UBND xã Tiên Kiên đã giúp đỡ, cung cấp những số liệu thực tế, tạo điều kiện để em hoàn thành tốt chuyên đề thực tập tốt nghiệp cũng như khóa học cao học. Mặc dù đã có nhiều cố gắng để hoàn thành đề án tốt nghiệp thạc sĩ bằng tất cả sự nhiệt tình và năng lực của bản thân, tuy nhiên đề án không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được ý kiến đóng góp chân thành để đề án được hoàn thiện hơn. Em xin trân trọng cảm ơn! HỌC VIÊN Lương Minh Phương
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................. ii MỤC LỤC ..................................................................................................................... iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .........................................................................................vi DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ ...................................................................................... vii TÓM TẮT ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ ............................................................. viii PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................1 1. Lý do lựa chọn đề án ...................................................................................................1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án ..................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi của đề án ................................................................................2 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án .................................................................3 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề án .....................................................................5 6. Kết cấu của đề án .........................................................................................................5 Chương 1 .........................................................................................................................6 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO CỦA ĐỊA PHƯƠNG CẤP HUYỆN ......................6 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao ...................................6 1.1.1. Khái quát về xây dựng nông thôn mới nâng cao ...................................................6 1.1.2. Khái niệm, mục tiêu và vai trò của quản lý nhà nước cấp huyện về xây dựng nông thôn mới nâng cao ...........................................................................................................8 1.1.3. Nội dung quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại địa phương cấp huyện.....10 1.2. Cơ sở về mặt pháp lý về quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao ....................13 1.2.1. Các chủ trương, chính sách pháp luật của Nhà nước về xây dựng nông thôn mới nâng cao .........................................................................................................................13 1.3. Kinh nghiệm quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao của một số địa phương và bài học rút ra cho huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ........................................................16 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao của một số địa phương .......................................................................................................................................16 1.3.2. Bài học rút ra cho huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ .............................................19
iv Chương 2 .......................................................................................................................21 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VÀ ĐÁNH GIÁ CHUNG QUẢN LÝ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO TẠI HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ ......21 2.1. Khái quát tình hình và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ................................................................ 21 2.1.1. Khái quát về huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ .....................................................21 2.1.2. Thực trạng nông thôn mới nâng cao tại huyện Lâm Thao ..................................22 2.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ........................................................................................................23 2.2. Phân tích thực trạng quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ..................................................................................................................25 2.2.1 Thực trạng quản lý lập kế hoạch xây dựng nông thôn mới nâng cao...................26 2.2.2. Thực trạng quản lý tổ chức chỉ đạo thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao..................................................................................................................27 2.2.3. Đánh giá, giám sát chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao..................37 2.3. Đánh giá chung về quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ..................................................................................................................48 2.3.1. Những mặt đạt được ............................................................................................ 48 2.3.2. Những tồn tại và nguyên nhân của tồn tại ........................................................... 49 Chương 3 .......................................................................................................................51 GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO TẠI HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ ....................................................51 3.1. Bối cảnh và định hướng quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đến năm 2025 và những năm tiếp theo .........................................51 3.1.1. Bối cảnh xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ....51 3.1.2. Định hướng quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ .................................................................................................................................51 3.2. Nhiệm vụ và tổ chức thực hiện quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ................................................................................................ 52 3.2.1. Nhiệm vụ quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ .................................................................................................................................52
v 3.2.2. Tổ chức thực hiện quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ..................................................................................................................53 3.3. Một số giải pháp, kiến nghị và đề xuất về hoàn thiện quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ .............................................................. 54 3.3.1. Giải pháp hoàn thiện quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ..................................................................................................................55 3.3.2. Kiến nghị với các cơ quan cấp trên .....................................................................60 3.4. Điều kiện thực hiện đề án quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ........................................................................................................61 KẾT LUẬN ...................................................................................................................62 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 63 PHỤ LỤC 1 ...................................................................................................................66 PHỤ LỤC 2 ...................................................................................................................79
vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ BCĐ : Ban chỉ đạo BQL : Ban quản lý CNH : Công nghiệp hóa CTMTQG : Chương trình mục tiêu quốc gia DN : Doanh nghiệp HĐH : Hiện đại hóa HĐND : Hội đồng nhân dân HTX : Hợp tác xã KT-XH : Kinh tế - Xã hội NN&PTNT : Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn NSNN : Ngân sách nhà nước NTM : Nông thôn mới QLNN : Quản lý nhà nước UBND : Ủy ban nhân dân UB MTTQ : Ủy ban Mặt trận Tổ quốc XDCB : Xây dựng cơ bản BCĐ : Ban chỉ đạo BQL : Ban quản lý CNH : Công nghiệp hóa CTMTQG : Chương trình mục tiêu quốc gia DN : Doanh nghiệp HĐH : Hiện đại hóa HĐND : Hội đồng nhân dân HTX : Hợp tác xã KT-XH : Kinh tế - Xã hội NN&PTNT : Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn NSNN : Ngân sách nhà nước NTM : Nông thôn mới QLNN : Quản lý nhà nước
vii DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng 2. 1. Một số chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội huyện Lâm Thao .......................... 21 Bảng 2. 2. Kết quả các tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao năm 2023 ........................22 Bảng 2.3. Nguồn lực huy động thực hiện chương trình xây dựng NTMNC huyện Lâm Thao giai đoạn 2021-2023 ............................................................................................. 36 Bảng 2. 4. Kết quả đánh giá tiêu chí quy hoạch của huyện Lâm Thao .........................39 Bảng 2.5. Kết quả đánh giá tiêu chí giao thông của huyện Lâm Thao .........................40 Bảng 2.6. Kết quả đánh giá tiêu chí thủy lợi của huyện Lâm Thao .............................. 41 Bảng 2.7. Kết quả đánh giá tiêu chí điện của huyện Lâm Thao ....................................42 Bảng 2.8. Kết quả đánh giá tiêu chí Y tế - Văn hóa – Giáo dục ...................................43 Bảng 2.9. Kết quả đánh giá tiêu chí kinh tế của huyện Lâm Thao................................ 44 Bảng 2.10. Kết quả đánh giá tiêu chí môi trường của huyện Lâm Thao.......................46 Bảng 2.11. Kết quả đánh giá tiêu chí chất lượng môi trường sống ............................... 47 Bảng 2.12. Kết quả đánh giá tiêu chí An ninh – Trật tự - Hành chính công của huyện Lâm Thao .......................................................................................................................47
viii TÓM TẮT ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Tên đề án:“Quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ” Đề án được nghiên cứu bản chất và nội dung quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới nâng cao, xác định những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới nâng cao tại địa phương cấp huyện. Trên cơ sở thu thập dữ liệu của Huyện Lâm Thao về xây dựng NTMNC, trong bối cảnh huyện đã về đích chương trình NTM, đề án phân tích, đánh giá thực trạng quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2021-2023 dựa vào các dữ liệu thu thập được. Đề án phân tích và đánh giá công tác quản lý xây dựng NTMNC của huyện Lâm Thao trên các khía cạnh: Lập kế hoạch, lộ trình xây dựng nông thôn mới nâng cao; thành lập bộ máy chỉ đạo xây dựng nông thôn mới nâng cao; Thực hiện kế hoạch xây dựng nông thôn mới nâng cao; Đánh giá, giám sát xây dựng nông thôn mới nâng cao. Qua đó đề án chỉ rõ những ưu điểm, hạn chế và những nguyên nhân của những hạn chế vầ đề xuấ một số giải pháp trong quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Cùng với kiến nghị với các cấp lãnh đạo, điều kiện thực hiện đề án tác giả hy vọng nội dung đề án sẽ được áp dụng và mang lại hiệu quả trong công cuộc xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Để đạt được mục tiêu đòi hỏi với quyết tâm cao và ý thức trách nhiệm sẵn sàng tự nguyện đóng góp trí tuệ, công sức, tiền của để xây dựng NTMNC của tất cả mọi người dân; đồng thời tổ chức chỉ đạo một cách khoa học, hiệu quả từ mọi lĩnh vực, tổ chức và cơ quan, đơn vị trên địa bàn huyện.
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề án Nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam có vị trí chiến lược trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Xây dựng nông thôn mới nâng cao là cuộc cách mạng và là một cuộc vận động lớn để cộng đồng dân cư ở nông thôn đồng lòng xây dựng thôn, xã, gia đình của mình khang trang, sạch đẹp. Căn cứ trên tinh thần của Quyết định số 263/QĐ-TTg ngày 22/02/2022 "Phê duyệt chương trình MTQG xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2021 -2025" với mục tiêu: "Tiếp tục triển khai Chương trình gắn với thực hiện có hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, quá trình đô thị hoá, đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững; thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu và nông thôn mới cấp thôn, bản. Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn, thúc đẩy bình đẳng giới. Xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn đồng bộ và từng bước hiện đại, bảo đảm môi trường, cảnh quan nông thôn sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn, giàu bản sắc văn hoá truyền thống, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững." Lâm Thao - dải đất ven sông Hồng, là một huyện tiếp giáp về phía Tây thành phố Việt Trì của tỉnh Phú Thọ. Huyện Lâm Thao có có 12 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 10 xã và 02 thị trấn. Năm 2018 huyện Lâm Thao đã được công nhận là huyện đạt chuẩn NTM và đang tiếp tục thực hiện xây dựng NTMNC giai đoạn 2021 - 2025. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện chương trình xây dựng NTMNC tại huyện Lâm Thao vẫn còn có những tồn tại, hạn chế như: + Quá trình làm đường giao thông, một số đoạn đường cây xanh bị chặt ngổn ngang, người dân phản đối, khiếu nại đến UBND huyện; + Phát triển sản xuất theo hướng hàng hóa ở một số địa phương chưa thật sự rõ nét, chưa gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm; tích tụ tập trung đất đai, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp gặp nhiều khó khăn. + Một số hạng mục bị chậm tiến độ so với kế hoạch Những tồn tại, hạn chế nêu trên một phần nguyên nhân do công tác quản lý xây dựng NTMNC tại huyện Lâm Thao.
2 Qua khóa học cao học quản lý kinh tế, với những kiến thức thu nhận được và những nhận thức thực tiễn của bản thân, nhằm góp phần làm sáng tỏ những vấn đề nêu trên, em xin lựa chọn đề tài “Quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại huyện Lâm Thao tỉnh Phú Thọ” làm đề án tốt nghiệp Thạc sỹ, chuyên ngành Quản lý kinh tế. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án 2.1. Mục tiêu của đề án Mục tiêu của đề án là đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý xây dựng NTMNC tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ giai đoạn từ nay đến 2030. 2.2. Nhiệm vụ của đề án Để đạt được mục tiêu đã nêu, đề án có nhiệm vụ cụ thể sau: - Làm rõ cơ sở lý luận và cơ sơ pháp lý của quản lý xây dựng NTMNC của địa phương cấp huyện. - Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý xây dựng NTMNC tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2021-2023, chỉ rõ những ưu điểm, hạn chế và những nguyên nhân dẫn tới những hạn chế trong quản lý xây dựng NTMNC tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. - Đề xuất một số giải pháp và cơ sở thực hiện giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý xây dựng NTMNC tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đến năm 2030. 3. Đối tượng và phạm vi của đề án 3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề án Đề án nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn quản lý xây dựng NTMNC của địa phương cấp huyện . 3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề án - Về không gian: Đề án nghiên cứu tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. - Về thời gian: Số liệu nghiên cứu thực trạng quản lý xây dựng NTMNC trên địa bàn huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn 2021 – 2023. Các giải pháp, kiến nghị áp dụng cho đến năm 2025, định hướng đến 2030. - Về nội dung: Đề án nghiên cứu quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tập trung vào: Lập kế hoạch, lộ trình xây dựng nông thôn mới nâng cao; Thành lập
3 bộ máy chỉ đạo xây dựng nông thôn mới nâng cao; Thực hiện kế hoạch xây dựng nông thôn mới nâng cao; Đánh giá, giám sát xây dựng nông thôn mới nâng cao. 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án 4.1. Quy trình thực hiện đề án Quy trình thực hiện đề án được thể hiện qua sơ đồ dưới đây: QUY TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ ÁN Tổng quan tài Xây dựng đề Thu thập dữ liệu Triển khai đề án liệu nghiên cứu cương chi tiết nghiên cứu Thu thập dữ liệu Hệ thống hóa cơ thứ cấp sở lý thuyết Xử lý dữ liệu thứ Phân tích thực cấp trạng Phân tích dữ liệu Đề xuất giải pháp thứ cấp và kiến nghị Bước 1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu, tìm hiểu, hệ thống hóa lý thuyết. Cơ sở lý luận của đề án là các khái niệm, lý thuyết, các nghiên cứu trong và ngoài nước về quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao. Bước 2. Lên kế hoạch, lập đề cương nghiên cứu chi tiết. Là việc xác định và xây dựng toàn bộ các bước nghiên cứu theo quy định của trường Đại học Thương mại. Bước 3. Thu thập dữ liệu nghiên cứu. Là việc thu thập các dữ liệu liên quan đến quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2021-2023 theo các mục tiêu đã xác định. Xử lý dữ liệu thứ cấp thu thập được và phân tích dữ liệu thứ cấp theo các nội dung quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao. Bước 4. Triển khai đề án: Hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao theo đề cương chi tiết đã được xây dựng và phê duyệt.
4 -Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý xây dựng nông thôn mới huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, tìm ra điểm mạnh cần phát huy, những hạn chế tồn tại và nguyên nhân của hạn chế, tồn tại trong thực hiện quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ - Đề xuất các giải pháp hoàn thiện hoàn thiện quản lý xây dựng NTMNC tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đến năm 2030 Sau khi hoàn thiện các bước trên, sắp xếp, trình bày nội dung nghiên cứu thành một bài viết hoàn chỉnh đúng theo quy định. 4.2. Phương pháp thực hiện đề án Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu: Đề tài sử dụng tài liệu, số liệu thứ cấp. Các thông tin, dữ liệu, số liệu thứ cấp được thu thập từ các văn bản của các cấp, các ngành có liên quan; từ các công trình khoa học liên quan đến đề tài; từ báo cáo tổng kết của huyện Lâm Thao liên quan đến quản lý nhà nước về xây dựng NTMNC của huyện trong giai đoạn 2021-2023. - Phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh: Đề án đi từ tổng hợp, phân tích các tài liệu và các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài nhằm làm sáng tỏ hơn các nội dung xây dựng NTMNC, quản lý nhà nước về xây dựng NTMNC, đến phân tích thực trạng quản lý nhà nước về xây dựng NTMNC trên địa bàn huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Trên cơ sở đó sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp để đưa ra những đánh giá về thực trạng, những mặt đạt được và những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế trong quản lý nhà nước về xây dựng NTMNC cấp huyện trên địa bàn huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn 2021-2023 về: Lập kế hoạch, lộ trình xây dựng nông thôn mới nâng cao; Thành lập bộ máy chỉ đạo xây dựng nông thôn mới nâng cao; Thực hiện kế hoạch xây dựng nông thôn mới nâng cao; Đánh giá, giám sát xây dựng nông thôn mới nâng cao. - Phương pháp thống kê mô tả Sau khi thu thập số liệu, dùng phương pháp thống kê, mô tả để tiến hành thống kê, mô tả và tổng hợp các dữ liệu thực hiện xây dựng NTMNC, quản lý nhà nước về xây dựng NTMNC của huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Trên cơ sở các bảng số liệu thống kê đề án sẽ mô tả trực tiếp từng bảng nhằm minh chứng cho các nhận định đưa
5 ra trong khi phân tích thực trạng quản lý nhà nước về xây dựng NTMNC trên địa bàn huyện. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề án Về lý luận: Đề án góp phần hệ thống hóa một số lý luận về quản lý xây dựng NTMNC trên địa bàn huyện. Đề án cũng đề cập đến các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý xây dựng NTMNC trên địa bàn huyện Về thực tiễn: Trên cơ sở những luận cứ lý luận, thực tiễn, từ quan điểm và mục tiêu của huyện Lâm Thao, đề án trình bày một số giải pháp hoàn thiện quản lý xây dựng NTMNC huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đến năm 2025 và những năm tiếp theo. Kết quả nghiên cứu của đề án có thể làm tài liệu cho công tác quy hoạch, kế hoạch lãnh đạo, điều hành quản lý về xây dựng nông thôn mới nâng cao của huyện ủy, UBND huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Bên cạnh đó, đề án có thể dùng làm tài liệu phục vụ học tập, giảng dạy và vận dụng vào quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới nâng cao. 6. Kết cấu của đề án Ngoài phần mở đầu, kết luận, lời cảm ơn, lời cam đoan, danh mục từ viết tắt, danh mục bảng, biểu, hình, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục,... đề án được kết cấu 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại địa phương cấp huyện Chương 2. Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ Chương 3. Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ
6 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO CỦA ĐỊA PHƯƠNG CẤP HUYỆN 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao 1.1.1. Khái quát về xây dựng nông thôn mới nâng cao 1.1.1.1. Khái niệm về nông thôn mới nâng cao Khái niệm "nông thôn" thường được hiểu là các khu vực nằm ngoài các thành phố và trung tâm đô thị, nơi mà hoạt động chính của dân số là nông nghiệp, nông dân và các hoạt động liên quan đến nông làng. Dưới đây là một số ý nghĩa cơ bản của khái niệm "nông thôn": Khu vực địa lý: Nông thôn thường được định nghĩa như các khu vực nằm ngoài các đô thị và trung tâm dân cư lớn, với đặc điểm là dân số thưa thớt, nhiều không gian mở, và có mối quan hệ chặt chẽ với hoạt động nông nghiệp. Nền kinh tế: Nông thôn thường được liên kết với hoạt động nông nghiệp, chủ yếu là sản xuất cây trồng, chăn nuôi, và các hoạt động liên quan. Tuy nhiên, một số nông thôn cũng có thể có sự đa dạng trong hoạt động kinh tế, bao gồm cả du lịch, chế biến thực phẩm, và sản xuất hàng thủ công. Đời sống và văn hóa: Nông thôn thường có nền văn hóa và lối sống truyền thống, với các giá trị và thực hành cộng đồng đặc biệt. Đời sống ở nông thôn thường mang lại sự yên bình và gắn kết trong cộng đồng. Hạ tầng và dịch vụ: Nông thôn thường thiếu hạ tầng và dịch vụ so với các đô thị, bao gồm cơ sở hạ tầng giao thông, điện, nước, giáo dục và y tế. Điều này có thể gây ra những thách thức đặc biệt cho phát triển kinh tế và xã hội ở các khu vực này. Môi trường và bảo vệ: Nông thôn thường có môi trường tự nhiên và sinh thái đa dạng, và vấn đề bảo vệ môi trường thường được coi là quan trọng để bảo tồn và phát triển bền vững cho nông thôn. Xây dựng nông thôn mới: Là một cuộc vận động lớn để cộng đồng dân cư ở nông thôn đồng lòng chung tay, góp sức xây dựng làng xã của mình khang trang, sạch đẹp; sản xuất phát triển toàn diện, thu nhập và đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao, bản sắc văn hoá dân tộc được giữ gìn; môi trường và an ninh nông thôn được đảm bảo. Nông thôn mới nâng cao: Theo Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng NTM thì xây dựng NTM là nhiệm vụ
7 thường xuyên, liên tục và không có điểm dừng. Trên tinh thần đó, các xã đã đạt tiêu chí xã NTM sẽ tiếp tục xây dựng NTM nâng cao. Theo Quyết đinh 320/QĐ-TTg về Bộ tiêu chí huyện NTM nâng cao và Quyết định 318/QĐ-TTg ngày 8/3/2022 ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM và Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao giai đoạn 2021 - 2025 quy định cụ thể xã NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025, gồm: 1- Là xã đạt chuẩn NTM (đáp ứng đầy đủ mức đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2021 - 2025); 2- Đạt 19 tiêu chí xã NTM nâng cao giai đoạn 2021 - 2025, gồm: 1- Quy hoạch; 2- Giao thông; 3- Thủy lợi và phòng, chống thiên tai; 4- Điện; 5- Giáo dục; 6- Văn hóa; 7- Cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn; 8- Thông tin và Truyền thông; 9- Nhà ở dân cư; 10 -Thu nhập; 11- Nghèo đa chiều; 12- Lao động; 13- Tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn; 14- Y tế; 15- Hành chính công; 16- Tiếp cận pháp luật; 17- Môi trường; 18- Chất lượng môi trường sống; 19- Quốc phòng và An ninh. Như vậy, có thể hiểu xã nông thôn mới nâng cao là xã trước hết phải đạt chuẩn xã nông thôn mới và đạt các tiêu chí nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021- 2025. Xây dựng huyện nông thôn mới nâng cao là phát triển nông thôn mới một cách toàn diện, nâng cao hơn so với huyện nông thôn mới. Huyện NTMNC là huyện đạt chuẩn NTM đáp ứng đầy đủ mức đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM giai đoạn 2021 – 2025 và phải đạt các tiêu chí huyện NTMNC giai đoạn 2021 – 2025. 1.1.1.2. Đặc trưng và nguyên tắc xây dựng nông thôn mới nâng cao a) Đặc trưng của xây dựng NTMNC Xây dựng NTMNC là phải phải tạo ra những sản phẩm đặc trưng, bản sắc văn hóa riêng của các làng quê nông thôn, phát triển làng nghề, tạo điểm nhấn thu hút du lịch nông thôn, xây dựng nông thôn thành nơi kinh tế phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của cư dân nông thôn được nâng cao. Nông thôn phát triển theo quy hoạch, có kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội hiện đại, môi trường sinh thái được bảo vệ. Xây dựng NTMNC bao gồm đa mục tiêu: Phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng NTMNC; Khoa học và công nghệ phục vụ xây dựng nông thôn; Chuyển đổi số trong xây dựng NTMNC, hướng tới nông thôn mới thông minh; Tăng cường bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nông thôn trong xây dựng NTMNC giai đoạn 2021-2025; Nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện tiêu chí an ninh, trật tự trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; Chương trình
8 OCOP, kích hoạt sự tham gia của cộng đồng, để các chủ thể chăm chút sản phẩm OCOP của mình và để sản phẩm đi xa. b) Nguyên tắc xây dựng nông thôn mới nâng cao - XD NTMNC theo phương châm phát huy vai trò chủ thể của cộng đồng dân cư địa phương là chính, Nhà nước đóng vai trò định hướng, ban hành các tiêu chí, quy chuẩn, xã đặt ra các chính sách, cơ chế hỗ trợ và hướng dẫn. Các hoạt động cụ thể do chính cộng đồng người dân ở thôn, xã bàn bạc dân chủ để quyết định và tổ chức thực hiện. - Được thực hiện trên cơ sở kế thừa và lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình hỗ trợ có mục tiêu, các chương trình, dự án khác đang triển khai ở nông thôn, có bổ sung dự án hỗ trợ đối với các lĩnh vực cần thiết; có cơ chế, chính sách khuyến khích mạnh mẽ đầu tư của các thành phần kinh tế; huy động đóng góp của các tầng lớp dân cư. - Được thực hiện gắn với các quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng của mỗi địa phương (xã, huyện, tỉnh); có quy hoạch và cơ chế đảm bảo cho phát triển theo quy hoạch. - Là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội; cấp uỷ Đảng, chính quyền đóng vai trò chỉ đạo, điều hành quá trình xây dựng quy hoạch, kế hoạch, tổ chức thực hiện; Hình thành cuộc vận động “Toàn dân xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao" do MTTQ chủ trì cùng các tổ chức chính trị - xã hội vận động mọi tầng lớp nhân dân phát huy vai trò chủ thể trong việc xây dựng NTMNC. 1.1.2. Khái niệm, mục tiêu và vai trò của quản lý nhà nước cấp huyện về xây dựng nông thôn mới nâng cao 1.1.2.1. Khái niệm quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao cấp huyện Quản lý nhà nước là quản lý xã hội mang tính quyền lực nhà nước, sử dụng quyền lực nhà nước để điều chỉnh các quan hệ xã hội chủ yếu và quan trọng của con người. Điểm khác nhau cơ bản giữa quản lý nhà nước và các hình thức quản lý khác là tính quyền lực của Nhà nước gắn liền với cưỡng chế nhà nước khi cần. Quản lý nhà nước được thực hiện bởi toàn bộ hoạt động của các cơ quan trong bộ máy nhà nước nhằm thực hiện chức năng đối nội, đối ngoại của nhà nước. (Hà Văn Sự (2021), Như vậy, có thể hiểu quản lý nhà nước trong xây dựng NTMNC cấp huyện là sự tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực nhà nước, được tiến hành trên cơ sở pháp luật và để thi hành pháp luật điều chỉnh các hoạt động đầu tư, xây dựng, hỗ trợ và sản xuất, kinh doanh có liên quan tới NTMNC nhằm tác động tới sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực NTM, làm cho NTM phát triển toàn diện và đồng bộ, có kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội hiện đại; làng xã văn minh, sạch đẹp; sản xuất phát triển bền vững theo hướng kinh tế hàng hóa; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; dân trí được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ
9 thống chính trị vững mạnh và được hoàn thiện; an ninh trật tự được giữ vững; đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao; theo định hướng XHCN. Quản lý xây dựng NTMNC cấp huyện chính là việc thực hiện các chức năng nhiệm vụ của bộ máy quản lý cấp huyện đối với: Lập kế hoạch xây dựng NTMNC; Xây dựng bộ máy quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới nâng cao; Tổ chức thực hiện chương trình xây dựng NTMNC; Đánh giá, giám sát chương trình xây dựng NTMNC. 1.1.2.2. Sự cần thiết và vai trò của quản lý xây dựng NTMNC a) Sự cần thiết quản lý nhà nước trong xây dựng NTMNC - Việc phát triển nông thôn có mối quan hệ trực tiếp tới sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương cũng như của cả nước nói chung. Đồng thời nó cũng chịu sự tác động, sự chi phối của nhiều yếu tố khác như luật pháp, kinh tế, văn hóa, xã hội, sự tham gia của người dân. Do đó nhà nước cần tiến hành quản lý quá trình xây dựng và phát triển NTMNC. - Xây dựng NTM nâng cao là một mục tiêu lớn có tác động trực tiếp trên mọi lĩnh vực văn hóa, xã hội của người dân. Do đó nhà nước cần sử dụng quyền lực và sức mạnh của mình để điều tiết và khống chế những hành vi không có lợi cho phát triển nông thôn, điều chỉnh hoạt động của các tổ chức, đoàn thể ở nông thông theo những mục tiêu đã định. Quản lý nhà nước trong xây dựng NTMNC cần thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động, giải thích để mọi người dân hiểu rõ mục tiêu của NTMNC là để phát triển kinh tế, văn hóa-xã hội đồng bộ, theo hướng bền vững, gắn với bảo vệ môi trường, nâng cao thu nhập và đời sống người dân. Xác định nhân dân là chủ thể xây dựng NTMNC, là người thụ hưởng thành quả để từ đó nâng cao niềm tin, tích cực, tực giác tham gia xây dựng NTMNC. - QLNN trong xây dựng NTMNC là điều kiện cần thiết, góp phần giúp cho Đảng Ủy, UBND huyện, xã, Ban chỉ đạo xây dựng NTMNC huyện phải sát sao, chủ động triển khai thực hiện, xây dựng kế hoạch, xây dựng lộ trình thực hiện cụ thể cho từng tiêu chí, dựa trên cơ sở phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, nguồn lực đầu tư của cấp trên, tránh lãng phí, phát sinh nợ trong xây dựng cơ bản. Trong đó xác định các nhiệm vụ ưu tiên, làm đột phá để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện đồng thời làm tốt việc dân chủ, công khai, minh bạch “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. - QLNN trong xây dựng NTMNC nhằm đảm bảo cho các tiêu chí được thực hiện theo kế hoạch đã định, chủ động phối hợp theo mục đích riêng của từng xã nhằm đạt tới mục đích chung của huyện, tỉnh. b) Vai trò của quản lý Nhà nước trong xây dựng NTMNC cấp huyện
10 - Xây dựng quy hoạch, kế hoạch xây dựng NTMNC góp phần phát triển nông thôn theo đúng mục đích, định hướng, đúng quy hoạch đề ra nhằm thực hiện mục tiêu chiến lược đề ra tránh chệch hướng. - Việc ban hành các chính sách, các quy định áp dụng đối với nông thôn, xây dựng NTMNC tạo ra hành lang pháp lý cho việc xây dựng NTMNC đảm bảo lợi ích của các chủ thể tham gia quá trình xây dựng NTMNC. Kịp thời bổ sung, điều chỉnh những chính sách, nội dung còn thiếu, không phù hợp, chưa phù hợp với thực tế góp phần đưa chính sách pháp luật vào cuộc sống. - Giúp nắm bắt thường xuyên tiến độ thực hiện các tiêu chí, những khó khăn, thuận lợi, thậm chí những sai phạm, từ đó kịp thời điều chỉnh kế hoạch, đôn đốc hoặc phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm nếu có, cùng với đó tìm ra những mặt tích cực để phát huy, khuyến khích nhân rộng từ đó tạo môi trường minh bạch, lành mạnh trong xây dựng NTMNC. 1.1.3. Nội dung quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao tại địa phương cấp huyện 1.1.3.1. Quản lý xây dựng quy hoạch và lập kế hoạch xây dựng nông thôn mới nâng cao Quy hoạch xây dựng NTMNC là một trong những nội dung cơ bản và là bước đầu tiên, quan trọng trong tổng thể nhiệm vụ xây dựng NTMNC nói chung. Quy hoạch NTMNC là điều kiện tiên quyết, là cơ sở cho đầu tư xây dựng các công trình, chỉnh trang, phát triển nông thôn. Do đó, để thực hiện thành công, chủ động xây dựng NTMNC thì công tác lập quy hoạch cần được quan tâm đặc biệt. Quy hoạch đúng mức tạo ra sự thống nhất giữa tổng thể phát triển KH-XH, quy hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng, sử dụng đất, gắn chặt với quy hoạch phát triển KH-XH vùng, ngành, địa phương, là công cụ quản lý xây dựng NTMNC theo hướng văn minh, hiện đại. Sự chính xác trong quy hoạch sẽ đảm bảo cho sự phát triển bền vững của nông thôn nói riêng và xã hội nói chung. Ban chỉ đạo xây dựng NTM sẽ triển khai tới các đơn vị chức năng thu thập và phân tích dữ liệu về hiện trạng của lĩnh vực mình phụ trách, kinh tế - xã hội, kỹ thuật và môi trường tại các xã trong huyện để làm cơ sở cho việc lập quy hoạch. Dựa trên các chỉ đạo của cấp trên và nhu cầu thực tế của địa phương, xây dựng đề án quy hoạch nông thôn mới nâng cao. Trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch và sau khi được phê duyệt, tổ chức công bố, công khai quy hoạch để nhân dân biết và thực hiện. Giám sát việc thực hiện quy hoạch tại các xã, đảm bảo các công trình xây dựng và phát triển hạ tầng tuân thủ theo quy hoạch đã được phê duyệt. Điều chỉnh quy hoạch khi có sự thay đổi về điều kiện kinh tế - xã hội hoặc yêu cầu phát triển mới, đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế. 1.1.3.3. Quản lý tổ chức thực hiện các nội dung xây dựng nông thôn mới nâng cao