Tư Pháp Quốc Tế
- 1 -
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ T
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH
HÀNH P
PHỐ
HỐ HỒ CHÍ MINH
HỒ CHÍ MINH
Đ
ĐỀ
ỀC
CƯ
ƯƠ
ƠN
NG
GC
CH
HI
IT
TI
IẾ
ẾT
TM
MÔ
ÔN
NH
HỌ
ỌC
C
T
TƯ
ƯP
PH
HÁ
ÁP
PQ
QU
UỐ
ỐC
CT
TẾ
Ế
I. TÊN MÔN HỌC VÀ SỐ ĐƠN VỊ HỌC TRÌNH (tín chỉ)
1. Tên môn học: Tư pháp quốc tế
2. Số đơn vị học trình: 04 (60 tiết)
II. GIỚI THIỆU VỀ MÔN HỌC
1. Vai trò của môn học đối với ngành đào tạo:
Tư pháp quốc tế là một trong những môn học quan trọng trong chương trình
đào tạo cử nhân luật vì:
Thứ nhất, đây là môn học bắt buộc thuộc khối kiến thức chuyên ngành theo
quy định khung của Bộ GD-ĐT về chương trình đào tạo cử nhân luật.
Thứ hai, trong điều kiện hội nhập quốc tế hiện nay, quan hệ nhiều mặt giữa
công dân, cơ quan tổ chức của các nước khác nhau, thậm chí giữa quốc gia và
công dân, cơ quan tổ chức của nước khác phát triển rất đa dạng và phức tạp.
Giải quyết tốt mối quan hệ này không chỉ có ý nghĩa to lớn trong việc bảo vệ
chủ quyền quốc gia, thúc đẩy một cách bền vững quan hệ hợp tác giữa các
nước mà còn có ý nghĩa thiết thực trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp của các cá nhân, cơ quan, tổ chức. Tư pháp quốc tế cung cấp các kiến
thức lý luận và thực tiễn về các vấn đề pháp lý cơ bản có thể phát sinh và
cách thức giải quyết chúng trong giao lưu dân sự quốc tế - những kiến thức
mà các cử nhân luật kinh doanh cần phải nắm vững.
2. Đối tượng nghiên cứu của môn học
Đối tượng nghiên cứu của Tư pháp quốc tế là các vấn đề lý luận và quy định
của pháp luật quốc tế và pháp luật Việt Nam cũng như thực tiễn pháp lý về
điều chỉnh các quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài, tập trung vào các vấn đề
cơ bản sau:
- Thẩm quyền của tòa án quốc gia đối với vụ việc dân sự có yếu tố nước
ngoài.
- Xung đột pháp luật và giải quyết xung đột pháp luật
- Công nhận và thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài,
quyết dịnh của trọng tài nước ngoài.
- Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể tham gia quan hệ dân
sự có yếu tố nước ngoài
3. Yêu cầu về các kiến thức tiên quyết
Trước khi học môn này, học viên phải được trang bị các kiến thức của các
môn học sau:
- Luật dân sự
Tư Pháp Quốc Tế
- 2 -
- Luật Tố tụng dân sự
- Công pháp quốc tế
III. NỘI DUNG TÓM LƯỢC CỦA TỪNG CHƯƠNG
Tư Pháp Quốc Tế
- 3 -
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ TƯ PHÁP QUỐC TẾ (8 TIẾT)
I. MỤC TIÊU
Mục tiêu của chương này là nhằm giới thiệu những vấn đề lý luận cơ bản nhất về
tư pháp quốc tế (TPQT) với tính chất là một môn khoa học pháp lý và một ngành
luật. Do đó nội dung của chương 1 tập trung vào phân tích các vấn đề:
- Đối tượng điều chỉnh, phương pháp điều chỉnh của TPQT, tên gọi của TPQT.
Sau khi học xong, học viên phải nhận diện được đặc điểm và bản chất các
quan hệ thuộc đối tượng điều chỉnh của tư pháp quốc tế từ đó phân biệt được
các quan hệ này với các quan hệ của Luật dân sự, thương mại, hôn nhân gia
đình, …, quan hệ công pháp quốc tế. Học viên cũng phải lý giải được tại sao
các quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài thuộc đối tượng điều chỉnh của tư
pháp quốc tế chứ không thuộc đối tượng điều chỉnh của các ngành luật tư
trong nước.
- Các loại nguồn của tư pháp quốc tế, vị trí, vai trò và cách thức áp dụng các
loại nguồn này
- Quan điểm của các nước về ngành khoa học pháp lý này trong điều kiện hiện
nay.
II. KẾT CẤU CỦA CHƯƠNG
1. Đối tượng điều chỉnh của TPQT:
Đối tượng điều chỉnh của Tư pháp quốc tế là những quan hệ dân sự có yếu tố
nước ngoài. Các quan hệ này có hai dấu hiệu cơ bản: Thứ nhất,quan hệ dân
sự ( phân tích quy định tại Điều 1 BLDS 2005, Điều 3 NĐ 138/CP). Thứ hai,
yếu tố nước ngoài. ( phân tích căn cứ để xác định yếu tố nước ngoài theo
Điều 758 BLDS 2005)
Bên cạnh đó, Tư pháp quốc tế còn điều chỉnh một số quan hệ tố tụng như xác
định thẩm quyền của tòa án quốc gia đối với các vụ việc dân sự có yếu tố
nước ngoài, công nhận và thi hành bản án của tòa án nước ngoài, …
2. Phạm vi điều chỉnh của TPQT:
Phạm vi điều chỉnh của TPQT tập trung vào ba vấn đề cơ bản:
- Xác định thẩm quyền xét xử của tòa án quốc gia đối với vụ việc dân sự có
yếu tố nước ngoài.
- Xung đột pháp luật và giải quyết xung đột pháp luật
- Công nhận và thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài,
trọng tài nước ngoài.
So sánh quan điểm của VN và các nước về phạm vi điều chỉnh của TPQT
3. Phương pháp điều chỉnh của TPQT:
3.1. Phương pháp thực chất (Phương pháp điều chỉnh trực tiếp):
- Khái niệm
Tư Pháp Quốc Tế
- 4 -
- Quy phạm thực chất với tính chất là công cụ của phương pháp thực
chất
- Giải thích tại sao phương pháp này là phương pháp điều chỉnh trực
tiếp
- Ưu điểm, hạn chế của phương pháp thực chất.
3.2. Phương pháp xung đột (Phương pháp điều chỉnh gián tiếp):
- Khái niệm phương pháp xung đột
- Quy phạm xung đột với tính chất là công cụ của phương pháp xung đột
- Giải thích tại sao phương pháp này là phương pháp điều chỉnh gián tiếp
- Ưu điểm, hạn chế của phương pháp xung đột
- Phân tích vai trò của hai phương pháp trong việc điều chỉnh các quan hệ
của TPQT, mối liên hệ giữa chúng.
4. Tên gọi của TPQT:
Hai tên gọi được sử dụng phổ biến tại các nước:
- Conflict of Laws – Luật xung đột
- Private International Law – Luật quốc tế tư
Giải thích tại sao tồn tại song song hai tên gọi đó và phân tích ưu và nhược
điểm của từng thuật ngữ
5. Nguồn của Tư pháp quốc tế:
5.1. Điều ước quốc tế - nguồn của tư pháp quốc tế:
- Bao gồm các điều ước quốc tế đa phương và song phương (liệt kê
một số điều ước quốc tế điển hình).
- Vai trò của Điều ước quốc tế trong việc điều chỉnh quan hệ tư pháp
quốc tế
- Điều kiện để Điều ước quốc tế được áp dụng để điều chỉnh quan hệ
tư pháp quốc tế Việt Nam
- Phân biệt điều ước quốc tế - nguồn của tư pháp quốc tế với điều ước
quốc tế - nguồn của công pháp quốc tế.
5.2. Pháp luật quốc gia:
- Khái niệm
- Quan điểm của các nước về các hình thức pháp lý cấu thành pháp
luật quốc gia
- Vai trò của PLQG trong việc điều chỉnh quan hệ của TPQT
- Giới thiệu các văn bản quy phạm pháp luật Việt Nam là nguồn của
TPQT VN
5.3. Tập quán quốc tế:
- Vai trò của tập quán quốc tế trong việc điều chỉnh quan hệ tư pháp
quốc tế
Giới thiệu một số tập quán quốc tế trong lĩnh vực TPQT
Tư Pháp Quốc Tế
- 5 -
- Điều kiện để tập quán quốc tế được áp dụng để điều chỉnh các quan
hệ dân sự có yếu tố nước ngoài tại Việt Nam
6. Vị trí của TPQT trong hệ thống pháp luật:
- Các quan điển khác nhau về vị trí của TPQT trong hệ thống pháp luật
- Quan điểm tại Việt Nam