Muc luc
I. Khái ni m, b n ch t c a ki u h iệ ả ấ ủ ề ố
1. Khái ni m ệ
2. B n ch tả ấ
3. Vai trò
4. Các kênh ki u h i ch y u.ề ố ủ ế
II. Tình hình ki u h i c a Vi t Namề ố ủ ệ
hi n nay.ệ
1. th c tr ng v ki u h i ự ạ ề ề ố
2. nh ng tác đ ng c a ki u h iữ ộ ủ ề ố
- tích c cự
- tiêu c c ự
III.Gi i pháp thu hút và nâng cao hi uả ệ
qu ngu n ki u h iả ồ ề ố
I.Ban chât, khai niêm, cac kênh huy đông kiêu hôi
1, Khái ni m:ệ
Ki u h i (ề ố Overseas remittance) theo đ nh nghĩa c a lãnh s Vi t Nam đ t t iị ủ ự ệ ặ ạ
Hoa Kì là "Ki u h i là m t ngu n l c quý giá theo nhi u nghĩa, là m t kênhề ố ộ ồ ự ề ộ
mang l i ngo i t m nh cho đ t n c mà không m t kênh nào có th sánh n iạ ạ ệ ạ ấ ướ ộ ể ổ
v hi u qu . B i vì ngo i t thu đ c t xu t kh u tuy r t quý nh ng xu tề ệ ả ở ạ ệ ượ ừ ấ ẩ ấ ư ấ
kh u thì ph i m t chi phí đ s n xu t hàng, chi phí v n chuy n mang ra n cẩ ả ấ ể ả ấ ậ ể ướ
ngoài, l i còn ph i ch u thu nh p kh u, ch u h n ng ch, ch u ki n bán phá giá,ạ ả ị ế ậ ẩ ị ạ ạ ị ệ
chi phí ti p th , qu ng cáo…".ế ị ả
Theo World Bank: " Ki u h i bao g m các kho n ti n chuy n t n c ngoài cóề ố ồ ả ề ể ừ ướ
ngu n g c là thu nh p c a ng i lao đ ng, dân di c n c ngoài, đ c thồ ố ậ ủ ườ ộ ư ở ướ ượ ể
hi n trong cán cân thanh toán qu c t là kho n chuy n ti n (ròng)." Còn hi uệ ố ế ả ể ề ể
theo cách đ n gi n nh t thì : "ki u h i là s di chuy n ti n b c t nh ng ng iơ ả ấ ề ố ự ể ề ạ ừ ữ ườ
đang s ng và lao đ ng n c ngoài đ n thân nhân c a h quê h ng." ố ộ ở ướ ế ủ ọ ở ươ
2,B n ch tả ấ
Theo ngh quy t 170/1999/QĐ-TTg c a th t ng chính ph ngay 19/08/1999 cóị ế ủ ủ ướ ủ
gi i thích đ nh nghĩa v ki u h i: “ ki u h i là các lo i ngo i t t do chuy nả ị ề ề ố ề ố ạ ạ ệ ự ể
đ i đ c chuy n vào Vi t Nam theo các hình th c sau:ổ ượ ể ệ ứ
-Chuy n ngo i t thông qua các t ch c tín d ng đ c phép.ề ạ ệ ổ ứ ụ ượ
-Chuy n ngo i t thông qua các doanh nghi p cung c p d ch v tài chínhể ạ ệ ệ ấ ị ụ
qu c t .ố ế
-Cá nhân mang ngo i t theo ng i vào Vi t Nam. Cá nhân n c ngoài khiạ ệ ườ ệ ướ
nh p c nh vào vi t nam có mang theo ngo i t hay mang h ng i Vi tậ ả ệ ạ ệ ộ ườ ệ
Nam ph i kê khai v i h i quan c a kh u s ngo i t mang h t n cả ớ ả ử ẩ ố ạ ệ ộ ừ ướ
ngoài g i v cho ng i h ng th trong n c.”ử ề ườ ưở ụ ở ướ
Còn theo ý ki n c a m t s lãnh đ o các ngân hàng th ng m i c ph n vế ủ ộ ố ạ ươ ạ ổ ầ ề
ki u h i, đi n hình là ông Nguy n Thanh To i – phó t ng giám đ c ACB phátề ố ể ễ ạ ổ ố
bi u vào cu i năm 2007 trích trong bài báo “ ki u h i lũ l t kéo v ” đăng trongể ố ề ố ượ ề
báo tu i tr ngày 15/12/2007 : “ tr c đây chúng ta hi u ki u h i là ti n ki uổ ẻ ướ ể ề ố ề ề
bào g i cho nhân dân v i ý nghĩa tr c p tiêu dùng. Nh ng nay trong đó còn cóử ớ ợ ấ ư
ti n ng i lao đ ng g i v nhà, ti n ki u bào g i v đ u t , ng i thân c aề ườ ộ ử ề ề ề ử ề ầ ư ườ ủ
khách du l ch chuy n v ti p t khi h dùng dân t i Vi t Nam. G i chung nhómị ể ề ế ế ọ ạ ệ ọ
này là chuy n ti n bank-to-bank”.ể ề
Nh ng đ hi u m t cách đ y đ ,chúng ta c n k t h p các đ nh nghĩa trên đư ể ể ộ ầ ủ ầ ế ợ ị ể
th y b n ch t c a ki u h i là toàn b ti n ki u bào g i cho nhân thân v i ýấ ả ấ ủ ề ố ộ ề ề ử ớ
nghĩa tr c p tiêu dùng,ti n ng i lao đ ng g i v nhà,ti n ki u bào g i v đ uợ ấ ề ườ ộ ử ề ề ề ử ề ầ
t ,ng i thân c a khách du l ch chuy n v ti p t khi h d ng chân t i Vi tư ườ ủ ị ể ề ế ế ọ ừ ạ ệ
Nam,ng i thân c a h c sinh,sinh viên ng i n c ngoài du h c và làm vi c t iườ ủ ọ ườ ướ ọ ệ ạ
Vi t Nam thông qua con đ ng chính th c nh : thông qua các t ch c tín d ngệ ườ ứ ư ổ ứ ụ
đ c phép chuy n ngo i t , thông qua các doanh nghi p cung c p d ch v tàiượ ể ạ ệ ệ ấ ị ụ
chính b u chính qu c t , cá nhân mang ngo i t theo ng i vào Vi t Nam cóư ố ế ạ ệ ườ ệ
khai báo v i h i quân c a kh u.ớ ả ử ẩ
3. vai tro
a,Tác đ ng vĩ môộ
Ki u h i tr thành m t ngu n ngo i t quan tr ng, đ c bi t đ i v i cácề ố ở ộ ồ ạ ệ ọ ặ ệ ố ớ
n c có th m h t tài khóa, n n c ngoài, th ng xuyên m t cân b ngướ ậ ụ ợ ướ ườ ấ ằ
cán cân th ng m i và ít các ho t đ ng đ u t n c ngoài. Ki u h i giúpươ ạ ạ ộ ầ ư ướ ề ố
gia tăng giá tr GDP thông qua vi c tăng tiêu dùng, đ u t và ti t ki m.ị ệ ầ ư ế ệ
Tuy nhiên, lu ng ngo i t này có th làm tăng giá tr đ ng n i t , nhồ ạ ệ ể ị ồ ộ ệ ả
h ng t i ho t đ ng xu t kh u và chính sách nh p kh u c nh tranh.ưở ớ ạ ộ ấ ẩ ậ ẩ ạ
b,Ki u h i tác đ ng t i nghèo đói và b t công b ng thu nh p:ề ố ộ ớ ấ ằ ậ
Ki u h i đóng góp tích c c vào vi c gi m nghèo đói đ i v i các gia đìnhề ố ự ệ ả ố ớ
nh n ki u h i ho c có th giúp h này tránh r i vào tình tr ng nghèo đói.ậ ề ố ặ ể ộ ơ ạ
Ví d , t i Mexico, các nghiên c u s d ng s li u đi u tra m c s ng dânụ ạ ứ ử ụ ố ệ ề ứ ố
c toàn qu c v thu nh p và chi tiêu cho th y ít ng i nh n ki u h i làư ố ề ậ ấ ườ ậ ề ố
ng i nghèo. T i Guatemala, ki u h i đã đóng vai trò r t l n trong vi cườ ạ ề ố ấ ớ ệ
gi m m c đ nghèo đói nghiêm tr ng t i n c này, v i t l nghèo đói đãả ứ ộ ọ ạ ướ ớ ỉ ệ
gi m kho ng 20% theo s li u năm 2005. Tuy nhiên y u t công b ng thuả ả ố ệ ế ố ằ
nh p gi a các h giàu - nghèo có th không đ t đ c n u h nh n ki uậ ữ ộ ể ạ ượ ế ộ ậ ề
h i ch y u là h gia đình giàu có.ố ủ ế ộ
c,Ki u h i tác đ ng t i tiêu dùng:ề ố ộ ớ
Ki u h i và tiêu dùng có tác đ ng tích c c t i các ho t đ ng kinh t . Khiề ố ộ ự ớ ạ ộ ế
l ng ki u h i tăng s làm tăng thu nh p kh d ng c a các h gia đìnhượ ề ố ẽ ậ ả ụ ủ ộ
đ c nh n. T đó, nhu c u chi tiêu c a các h gia đình này s tăng làmượ ậ ừ ầ ủ ộ ẽ
tiêu dùng tăng. Tuy nhiên, tác đ ng tích c c c a ki u h i t i tiêu dùng cóộ ự ủ ề ố ớ
th b gi m m nh n u vi c tiêu dùng này ch y u cho các s n ph m nh pể ị ả ạ ế ệ ủ ế ả ẩ ậ
kh u.ẩ
d,Ki u h i tác đ ng t i đ u t và ti t ki m:ề ố ộ ớ ầ ư ế ệ
L ng ki u h i t o c h i cho ho t đ ng đ u t vào các ngành kinhượ ề ố ạ ơ ộ ạ ộ ầ ư
doanh m i ho c m r ng các doanh nghi p hi n t i. Ki u h i cung c pớ ặ ở ộ ệ ệ ạ ề ố ấ
các c h i tài chính cho các doanh nghi p ti m năng nh ng khó có khơ ộ ệ ề ư ả
năng ti p c n t i ngu n tài chính chính th c. Bên c nh đó, n u l ngế ậ ớ ồ ứ ạ ế ượ
ki u h i đ c chuy n v thông qua kênh tài chính chính th c thì l ngề ố ượ ể ề ứ ượ
ki u h i này có th khuy n khích ti t ki m trong c ng đ ng nh ng ng iề ố ể ế ế ệ ộ ồ ữ ườ
nh n ti n và đi u này t o ra m t kho n ti t ki m n i đ a có s n cho đ uậ ề ề ạ ộ ả ế ệ ộ ị ẵ ầ
t . Đ ng th i, ki u h i qua kênh chính th c s giúp các t ch c tài chínhư ồ ờ ề ố ứ ẽ ổ ứ
tín d ng chính th c ti p c n các h gia đình nghèo d dàng h n, cung c pụ ứ ế ậ ộ ễ ơ ấ
cho h các d ch v tài chính và t o c h i cho h c i thi n thu nh p vàọ ị ụ ạ ơ ộ ọ ả ệ ậ
qu n lý tài s n c a mình nh m tránh r i ro tài chính.ả ả ủ ằ ủ
e,Ki u h i tác đ ng t i th tr ng lao đ ng:ề ố ộ ớ ị ườ ộ
M t tác đ ng ti u c c c a ki u h i là tác đ ng t i th tr ng lao đ ng.ộ ộ ề ự ủ ề ố ộ ớ ị ườ ộ
Ki u h i có th tác đ ng tr c ti p t i quy t đ nh không tham gia vào thề ố ể ộ ự ế ớ ế ị ị
tr ng lao đ ng c a ng i nh n ti n. Có th nói r ng các thành viên c aườ ộ ủ ườ ậ ề ế ằ ủ
gia đình nh n ki u h i có th ph thu c vào ngu n ki u h i và không nậ ề ố ể ụ ộ ồ ề ố ỗ
l c lao đ ng. Tác đ ng tiêu c c này có th gi m nh n u các đ i t ngự ộ ộ ự ể ả ẹ ế ố ượ
nh n ki u h i có trình đ giáo d c nh t đ nh.ậ ề ố ộ ụ ấ ị
f,Ki u h i tác đ ng t i ngu n nhân l cề ố ộ ớ ồ ự
Ki u h i có th giúp gia đình nh n ki u h i đ u t nhi u h n vào ngu nề ố ể ậ ề ố ầ ư ề ơ ồ
nhân l c d i d ng tăng chi tiêu cho giáo d c và s c kh e. Ph n l n cácự ướ ạ ụ ứ ỏ ầ ớ
n c nh n ki u h i là các n c kém ho c đang phát tri n, do đó, l ngướ ậ ề ố ướ ặ ể ượ
ki u h i chuy n v đ c bi t đóng vai trò quan tr ng khi h th ng y tề ố ể ề ặ ệ ọ ệ ố ế
công c ng ch a cung c p b o hi m y t r ng rãi t i m i ng i dân.ộ ư ấ ả ể ế ộ ớ ọ ườ
4. cac kênh huy đông kiêu hôi
M t v n đ mộ ấ ề à các ki u bào vô cùng quan tâm đó là l a ch n kề ự ọ ênh chuy n ti nể ề
nào phù h p nh t v i nhu c u c a h . Các kợ ấ ớ ầ ủ ọ ênh chuy n ti n nể ề ày đ c chia raượ
làm hai lo i lạà kênh chuy n ti n chính th c vể ề ứ à kênh chuy n ti n ể ề không chính
th c.ứ
a, Thê gi i ơ
Kênh chuy n ti n chính ể ề th cứ g m các t ch c có đăng ký chính th c ồ ổ ứ ứ v iớ
các c quan qu n lý m i n c v ho t đ ng nh n vơ ả ỗ ướ ề ạ ộ ậ à chuy n ki u h i mể ề ố à
h th c hi n. Nhóm nọ ự ệ ày bao g m các ngân hồàng, các t ch c tổ ứ ài chính phi
ngân hàng và đ nh ch đ c bi t nh Western Union hay MoneyGram. ị ế ặ ệ ư Kênh
chuy n ti n chính th c đóng vai trể ề ứ ò r t quan tr ng trong vi c thúc đ yấ ọ ệ ẩ
kinh t nh vế ờ ào nh ng lý do sau:ữ
−S minh b ch:ự ạ Có r t nhi u dấ ề òng chu chuy n ti n khác nhau hể ề ình
thành nên h th ng ki u h i b i nó ph thu c vệ ố ề ố ở ụ ộ ào m c đích c aụ ủ
ng i g i ườ ử ti n. Vi c qu n lý và đánh giá t t h n các dề ệ ả ố ơ òng chu
chuy n nểày là v n đ r t ấ ề ấ quan tr ng đ i v i các m c tiọ ố ớ ụ êu c a chínhủ
sách công. Đ i v i nhi u qu c ố ớ ề ố gia, ki u h i có ý nghĩa quan tr ngề ố ọ
trong vi c tác đ ng t i quy mô vệ ộ ớ à k t c u ế ấ c a các tủài s n tảài chính,
s phát tri n tự ể ài chính, và t đó, tác đ ng đ n kinh ừ ộ ế t vĩ mô. Vi cế ệ
chuy n ki u h i thông qua kể ề ố ênh chính th c có th đ c qu n ứ ể ượ ả lý t tố
h n và đ c ghi nh n th ng nh t theo chu n m c AML/CFTơ ượ ậ ố ấ ẩ ự
(phòng ch ng r a ti n và ngăn ch n các hố ử ề ặ ình th c cung c p ti n choứ ấ ề
các t ch c ổ ứ kh ng b ) trong khi v n b o đ m tính nguyủ ố ẫ ả ả ên v n c aẹ ủ
các dòng ki u h i. ề ố
−Ti m năng phát tri n: ề ể Kênh chuy n ti n chính th c t o đi u ki nể ề ứ ạ ề ệ
cho các gia đình có thu nh p th p ti p c n v i các d ch v tài chínhậ ấ ế ậ ớ ị ụ
nh m tư ở ài kho n séc vảà tài kho n ti t ki m, s d nả ế ệ ử ụ g các s n ph mả ẩ
tín d ng vụà c m c , đ t đó m ra cho h c h i tầ ố ể ừ ở ọ ơ ộ ìm ki m thuế
nh p t t h n, giúp h qu n tr các ậ ố ơ ọ ả ị r i ro tủài chính và c i thi n tri nả ệ ể
v ng kinh t c a h . Đ n l t mọ ế ủ ọ ế ượ ình, nh ng ữcá nhân nh n ki u h iậ ề ố
này l i giúp gia tăng l i nhu n cho các t cạ ợ ậ ổ h c tứài chính, trong đó,
có ngân hàng th ng m i qua vi c phát tri n h th ng ngân ươ ạ ệ ể ệ ố hàng
bán l đ n nh ng ng i nghẻ ế ữ ườ èo và khu v c nông thôn.ự
Kênh chuy n ti n phi chính th cể ề ứ bao g m các t ch c hay cá nhân ch aồ ổ ứ ư
đ c c p gi y phép ho c ch a đăng kượ ấ ấ ặ ư ý nh nh ng ng i lái xe khách,ư ữ ườ b nạ
bè, h họàng hay là b n thân các cá nhân t mang ti n v . Thông th ng,ả ự ề ề ườ
l ng ki u h i đ c chuy n qua kượ ề ố ượ ể ênh chuy n ti n phi chính th c khôngể ề ứ
đ c th ng kê đ y đ .ượ ố ầ ủ
b,Đ i v i Vi t Nam có các kênh chuy n ki u h i sau:ố ớ ệ ể ề ố
Kênh chuy n ti n phi chính th c.ể ề ứ
Hi n nay, kệênh chuy n ti n ể ề phi chính th c t i Vi t Nam bao g m ba ứ ạ ệ ồ hình
th c chuy n ti n ch y u lứ ể ề ủ ế à chuy n ti n qua các đ i lý t nhân, chuy n ể ề ạ ư ể ti nề
tay ba và chuy n ti n tr c ti p. ể ề ự ế
i. Chuy n ti n qua các đ i lý t nhân là hể ề ạ ư ình th c chuy n ti nứ ể ề
qua m t ộtrung gian mà trung gian này chính là các đ i lý bánạ
l c a các công ty th ng m i d ch v v i ch c năng chính lẻ ủ ươ ạ ị ụ ớ ứ à
bán các s n ph m hả ẩ àng hóa và d ch v c a các công ty nóiị ụ ủ
trên. Nh v y, d ch v chuy n ti n ch lư ậ ị ụ ể ề ỉ à m t ộch c năng phứ ụ
c a các đ i lý này. Các đ i lý nủ ạ ạ ày ch u s đi u ch nh b ng ị ự ề ỉ ằ các
quy đ nh do trung tâm phân tích báo cáo vịà giao d ch tịài chính
Canada ban hành. Tuy nhiên, trong th c t , các đ i lý nự ế ạ ày t raỏ
không m y tôn tr ng ấ ọ nghĩa v pháp lý c a h nụ ủ ọ ên làm d y lấên
nh ng lo ng i r ng s l m d ng tín ữ ạ ằ ự ạ ụ d ng có th xu t hi n ụ ể ấ ệ ở
khu v c ựnày.
ii. Chuy n ti n tay ba lể ề à hình th c chuy n ti n đ c th c hi nứ ể ề ượ ự ệ
b ng vi c ằ ệ ghi s vổà bù tr trừên tài kho n c a các bả ủ ên tham
gia. Dòng chuy n ti n nể ề ày đi kèm v i dớòng chu chuy n cácể
hàng hóa và d ch v , b i vị ụ ở ì, ng i cung ng d ch v chuy nườ ứ ị ụ ể
ti n nềày có ho t đ ng kinh doanh t i m t đ a bạ ộ ạ ộ ị àn c th nhụ ể ư
kinh doanh các s n ph m băng hả ẩ ình, kinh doanh d ch v v nị ụ ậ
chuy n ểhàng hóa hay kinh doanh t p hóa. ạ
iii. Chuy n ti n tr c ti p lể ề ự ế à hình th c chuy n ti n mứ ể ề à các cá
nhân t mang ựti n v . Theo quy đ nh c a Vi t Nam, m i ề ề ị ủ ệ ỗ cá
nhân có quy n mang t i đa 5000 đôla M về ố ỹ ào Vi t Namệ
nh ng trong th c t , ng i ta có th mang ư ự ế ườ ể nhi u h n th mề ơ ế à
không c n khai báo. ầ
Kênh chuy n ti n chính th cể ề ứ
i. N n kinh t Vi t Nam lề ế ệ à m t n n kinh t s d ng ti nộ ề ế ử ụ ề
m t r t ph bi n ặ ấ ổ ế v i h th ng ngân hớ ệ ố àng tài chính còn nhi uề
y u kém. Bếên c nh đó, khu v c ạ ự nông thôn còn nghèo đói và