UBND THÀNH PHỐ KON TUM
TRƯỜNG TH&THCS TRẦN HƯNG ĐẠO
ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KỲ I
NĂM HỌC 2024-2025
Môn: Ngữ Văn – Lớp: 9
Thời gian: 90 phút (Không kể thời gian phát đề)
(Đề có 5 câu, 2 trang)
I. ĐỌC HIỂU (5,0 đim)
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
(Tóm tắt phần đầu: Nguyễn Sinh người Thanh Trì, diện mạo đẹp đẽ, tư chất thông
minh, giọng hát ngọt ngào. Chàng sớm mồ côi cha, nhà nghèo nên học hành dang dở,
chàng làm nghề chèo đò. Vì say đắm giọng hát và vẻ ưa nhìn của chàng nên cô con gái
một nhà giàu họ Trần đã đem lòng yêu mến, sai người hầu đem khăn tay đến tặng, dặn
chàng nhờ người mối manh đến hỏi. Nguyễn Sinh nhờ mẹ bảo người mối manh đến nhà
nàng nhưng bố nàng chê chàng nghèo nên không nhận lời, còn dùng lời lẽ không hay để
mắng bà mối. Chàng phẫn chí bỏ đi xa để lập nghiệp; cô gái biết chuyện âm thầm đau
khổ chẳng thể giãi bày cùng ai, dần sinh bệnh, hơn một năm sau thì nàng qua đời.)
Trước khi nhắm mắt, nàng dặn cha:
- Trong ngực con chắc có một vật lạ. Sau khi con nhắm mắt, xin cha cho hỏa táng để
xem vật đó là vật gì?
Ông làm theo lời con. Khi lửa thiêu đã lụi, ông thấy trong nắm xương tàn, sót lại
một vật, to bằng cái đấu, sắc đỏ như son, không phải ngọc cũng chẳng phải đá, nó
trong như gương, búa đập không vỡ. Nhìn kĩ thì thấy trong khối ấy có hình một con
đò, trên đò một chàng trai trẻ tuổi đang ngả đầu tựa mái chèo nằm hát. Nhớ lại việc
nhân duyên trước kia của con, ông chợt hiểu ra vì chàng lái đò mà con gái ông chết,
hối thì không kịp nữa. Ông bèn đóng một chiếc hộp con, cất khối đỏ ấy vào trong,
đặt lên giường của con gái.
Nguyễn Sinh bỏ nhà lên Cao Bằng làm khách của trấn tướng. Chàng vì hát hay
nên được trấn tướng yêu quý. Hơn một năm sau, chàng dần dần có của nả, rồi lại
mấy năm nữa tích cóp lại được hơn hai trăm lạng vàng. Chàng nghĩ: “Số vàng này
đủ để chi dùng cho việc cưới xin”. Xong, chàng sửa soạn hành trang trở về. Đến
nhà, chàng hỏi thăm ngay cô gái nọ. Được nghe tất cả đầu đuôi về nàng, chàng vô
cùng đau đớn, vội sắm sửa lễ vật đến điếu nàng. Khi chàng làm lễ xong, bố cô có
mời chàng ở lại dùng cơm. Chàng xin ông cho xem vật đã được cất giấu trong hộp
con. Ông mở hộp lấy ra đưa chàng. Chàng nâng niu cầm lấy, lòng vô cùng xúc động,
hai dòng lệ trào ra nhỏ xuống khối đá đỏ. Bỗng khối đá tan ra thành nước, giọt giọt
đều biến thành máu tươi, chảy đầm đìa vào tay áo chàng. Chàng cảm kích mối tình
của nàng, thề không lấy ai nữa.
(Trích Chuyện tình ở Thanh Trì, Lan Trì kiến văn lục, Vũ Trinh, in trong cuốn
Văn xuôi tự sự Việt Nam thời trung đại, tập 1, Nguyễn Đăng Na giới thiệu và tuyển
soạn, NXB Giáo dục, 1997, tr 424-426)
Câu 1 (1,0 đim). Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên. Đoạn
trích được kể theo ngôi thứ mấy?
Câu 2 (1,0 đim). Theo đoạn trích, sau khi bố của cô gái không đồng ý mối duyên,
chàng trai có phản ứng như thế nào?
Câu 3 (1,0 đim). Xác định và giải nghĩa từ Hán Việt trong câu sau:
“Trong ngực con chắc có một vật lạ. Sau khi con nhắm mắt, xin cha cho hỏa
táng để xem vật đó là vật gì?”
