PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THỊ XÃ NINH HÒA
ĐỀ KIỂM TRA HỌC KỲ I NĂM HỌC 2022-2023
MÔN NGỮ VĂN LỚP 6
Thời gian làm bài: 90 phút (
Không tính thời gian phát đề)
I. ĐỌC HIỂU (5,00 điểm)
Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
MẸ NHƯ BIỂN TRỜI BAO LA
Mẹ ơi đêm đã khuya rồi
Ở bên hiên vắng con ngồi đếm sao
Nỗi niềm gửi tới trời cao
Lệ cay khoé mắt lẫn vào bóng đêm
Hiu hiu gió lạnh bên thềm
Tâm tư trĩu nặng càng thêm vỡ oà
Cuộc đời bao nỗi xót xa
Phủ lên mái tóc mẹ già của con
Trách mình chữ hiếu chưa tròn
Tuổi già chân yếu mẹ còn truân chuyên
Hao gầy giấc ngủ chẳng yên
Biết bao lo lắng muộn phiền vì con
Mẹ ơi bể cạn non mòn
Trong tim con mãi vẫn còn khắc ghi
Dù đời ngang trái thị phi
Nhưng con có mẹ chuyện gì cũng qua.
(Hoài Thương)
Câu 1. (0,50 điểm)
Bi thơ trên được viết theo thể thơ no? Hãy chỉ ra một dấu hiệu nhận biết.
Câu 2. (1,00 điểm)
Ai lngười bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ trong bi thơ? Bộc lộ cảm xúc với ai? Trong
hoàn cảnh như thế no?
Câu 3. (1,00 điểm)
a) Xác định thnh ngữ được sử dụng trong hai dòng thơ sau:
“Mẹ ơi bể cạn non mòn
Trong tim con mãi vẫn còn khắc ghi”
b) Giải thích nghĩa của thnh ngữ vừa tìm được v cho biết thnh ngữ ấy sử dụng
biện pháp tu từ no?
Câu 4. (1,00 điểm)
Qua bi thơ, em cảm nhận gì về hình ảnh của người mẹ v tình cảm của tác giả
dnh cho người mẹ như thế no?
Câu 5. (1,50 điểm)
Người con trong bi thơ tự trách mình về điều gì? Qua đó, em hãy viết đoạn văn (từ 5
đến 7 câu) by tỏ suy nghĩ về tình cảm v thái độ cần có của con cái đối với cha mẹ?
II. VIẾT (5,00 điểm)
Trong cuộc sống, những người thân yêu luôn dnh cho em những điều tốt đẹp nhất. Hãy kể
lại một kỷ niệm sâu sắc của mình với người thân (ông, b, cha, mẹ...) để khắc ghi, thể hiện sự trân
trọng tình cảm của em đối với người thân ấy.
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THỊ XÃ NINH HÒA
HƯỚNG DẪN CHẤM KIỂM TRA HỌC KỲ I
NĂM HỌC 2022-2023 - MÔN NGỮ VĂN LỚP 6
A. YÊU CẦU CHUNG
- Giám khảo cần bám sát Hướng dẫn chấm;
-
Do đặc trưng bộ môn, giáo khảo tránh đếm ý cho điểm một cách máy móc;
- Cần linh hoạt trong biểu điểm, song tổng số điểm trong mỗi câu không thay đổi. Nếu có thay đổi thang
điểm của các ý phải được sự chỉ đạo của Phòng GDĐT;
-
Cần trân trọng bài làm của thí sinh có sự sáng tạo, có cảm xúc riêng và thuyết phục cao;
-
Điểm toàn bài theo thang điểm 10,00, giáo viên chấm cho điểm lẻ đến 0,25 và không làm tròn số.
B. YÊU CẦU CỤ THỂ
Đáp án
Điểm
I. ĐỌC HIỂU
5,00
- Thể thơ: lục bát
- Dấu hiệu nhận biết thể thơ:
+ Dòng thơ: gồm các câu thơ 6 tiếng và 8 tiếng xen kẽ.
+ Bài thơ được gieo vần đặc trưng cho thể lục bát: tiếng thứ 6 của dòng lục gieo vần xuống
tiếng sáu của dòng bát; tiếng thứ tám của dòng bát gieo xuống tiếng thứ sáu của dòng lục
tiếp theo…
* HS chỉ cần nêu đúng một trong các dấu hiệu trên là đạt điểm tối đa.
0,25
0,25
- Người bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ trong bài thơ: Người con
- Bộc lộ cảm xúc với người mẹ
- Hoàn cảnh: Vào một đêm khuya, bên hiên vắng…
Mẹ ơi đêm đã khuya rồi
Ở bên hiên vắng con ngồi đếm sao
Nỗi niềm gửi tới trời cao
Lệ cay khoé mắt lẫn vào bóng đêm
* HS có thể diễn đạt bằng lời hoặc chép lại các câu thơ đều chấp nhận.
0,25
0,25
0,50
a.
Thành ngữ:
“bể cạn non mòn”
b.
- Giải thích nghĩa thành ngữ: “Bể cạn non mòn”:
+nói về sự thay đổi của thiên nhiên, của trời đất (nghĩa đen)
+sự thay đổi cuộc đời (nghĩa bóng)
Thành ngữ đã sử dụng biện pháp tu từ
ẩn dụ
.
0,25
0,25
0,25
0,25
- Hình ảnh của người mẹ: người mẹ tuổi đã cao, sức yếu nhưng vẫn luôn vất vả; vẫn luôn
dành tình cảm lo lắng cho con của mình.
Tuổi già chân yếu mẹ còn truân chuyên
Hao gầy giấc ngủ chẳng yên
Biết bao lo lắng muộn phiền vì con
* HS có thể diễn đạt bằng lời hoặc chép lại các câu thơ đều chấp nhận.
- Tình cảm của tác giả dành cho người mẹ của mình:
+ quan tâm, thấu hiểu với những truân chuyên… của cuộc đời mẹ;
+ xót xa, tự trách khi chưa tròn chữ hiếu để mẹ vẫn lo lắng, muộn phiền vì mình;
+ yêu thương, khắc ghi công ơn của mẹ; mong ước được ở mãi bên mẹ…
(Hs diễn đạt đủ 2 ý đạt 0,25 điểm)
0,50
0,50
- Người con trong bài thơ tự trách mình chưa làm tròn chữ hiếu (để mẹ tuổi già vẫn còn phải
truân chuyên, hao gầy, lo lắng, muộn phiền vì con)
0,25
- HS tự rút ra tình cảm và thái độ cần có của bản thân đối với cha mẹ; HS có thể trả lời theo
nhiều cách khác nhau miễn là nhân văn, phù hợp với chuẩn mực, đạo đức.
- Câu trả lời cần được tạo lập thành một đoạn văn đảm bảo những tiêu chí sau:
* Yêu cầu về kĩ năng: Đảm bảo yêu cầu hình thức của một đoạn văn; Diễn đạt lưu loát, đảm
bảo số câu quy định.
* Yêu cầu nội dung: nêu những tình cảm và thái độ cần có của con cái với cha mẹ.
Gợi ý:
+ cần thấu hiểu công lao to lớn, sự hi sinh vất vả của cha mẹ…
+ cần biết ơn, yêu thương và trân trọng cha mẹ…
+ tình yêu thương cha mẹ phải được cụ thể hóa bằng những hành động thiết thực:
cần phải biết ngoan ngoãn, nghe lời, tích cực giúp đỡ cha mẹ từ những công việc nhỏ tuỳ
theo khả năng của mình; cố gắng học tập chăm ngoan để cha mẹ vui lòng…
+ sống thật tốt vì đó là cách tốt nhất để báo hiếu với cha mẹ…
0,25
1,00
II. VIẾT
5,00
a
.Đảm bảo đúng thể loại của một bài văn tự sự về trải nghiệm: kể theo ngôi thứ nhất, xưng“tôi”;
có các phần mở bài, thân bài, kết bài.
0,25
0,25
b.
Xác định đúng vấn đề tự sự -
kỉ niệm sâu sắc của mình với người thân (ông, bà, cha, mẹ...) để khắc
ghi, thể hiện sự trân trọng tình cảm của em đối với người thân ấy.
0,50
c.
Triển khai bài viết: theo trình tự hợp lí, có sự liên kết chặt chẽ. Gợi ý:
- Giới thiệu kỉ niệm của bản thân với người thân của mình.
- Trình bày chi tiết về thời gian, không gian, hoàn cảnh xảy ra câu chuyện.
- Trình bày chi tiết những nhân vật liên quan.
- Trình bày các sự việc theo trình tự rõ ràng, hợp lí. (kết hợp kể và miêu tả. Sự việc này nối tiếp sự
việc kia một cách hợp lí).
- Nêu cảm xúc, ý nghĩa của kỉ niệm đối với bản thân.
3,00
e.
Chính tả: dùng từ, đặt câu, đảm bảo chuẩn ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt.
0,50
d.
Sáng tạo: có cách diễn đạt mới mẻ, tạo được những rung cảm sâu sắc và hướng người đọc đến
những tình cảm đẹp đẽ dành cho người thân trong cuộc sống.
0,50
- Đề bài mở, đáp án cũng nêu những ý chung nhất nên giáo viên cần linh hoạt khi chấm bài.
- Giáo viên cần lưu ý:
+ Nếu bài làm giới thiệu nhiều kỉ niệm mà không đi vào cụ thể để thể hiện ấn tượng sâu sắc nhất thì không
đạt quá 3,00đ.
+ Nếu bài làm kể câu chuyện, chưa chú ý kỉ niệm ấn tượng, sâu sắc thì không đạt quá 2,50đ.