Điều kỳ diệu của cảm xúc và trí tuệ

Chia sẻ: Bi Bo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

113
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cảm xúc là gì ? Người ta có thể định nghĩa cảm xúc là sự xáo động tâm thần và thể xác mà sinh ra, bởi sự hiện diện của một hoàn cảnh thích hợp. Vậy bản chất thực tại của cảm xúc là gì ? Cảm xúc xảy ra khi có một biến cố mà ta chưa quen thích ứng, ví như khi ta gặp thất bại, tang chế, bị mất thăng bằng ... và không sẵn sàng thích ứng với hoàn cảnh ấy.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Điều kỳ diệu của cảm xúc và trí tuệ

Điều kỳ diệu của cảm xúc và trí tuệ Cảm xúc là gì ? Người ta có thể định nghĩa cảm xúc là sự xáo động tâm thần và thể xác mà sinh ra, bởi sự hiện diện của một hoàn cảnh thích hợp. Vậy bản chất thực tại của cảm xúc là gì ? Cảm xúc xảy ra khi có một biến cố mà ta chưa quen thích ứng, ví như khi ta gặp thất bại, tang chế, bị mất thăng bằng ... và không sẵn sàng thích ứng với hoàn cảnh ấy. Khi chưa thích ứng với hoàn cảnh là ta có cảm xúc. Khi ta cảm xúc là ta đã chạm tới một biến cố, một hoàn cảnh ta chưa quen. Vậy cảm xúc chỉ là một trong những hiện tượng bấn loạn (Sự bấn loạn của não và của tạng phủ) phát sinh do không thích ứng với biến cố. Đó là khái niệm cảm xúc thuần tuý. Các nhà tâm lý học: J. Piagiê, Vưgotxki ... Đều cho rằng trong tác động qua lại giữa chủ thể với hoàn cảnh được thông qua "trường cư xử", trong đó các cảm xúc là động lực của ứng xử, còn tri giác, vận động và trí tuệ là sự cấu trúc hóa của các ứng xử đó. Điều này chúng ta dễ dàng nhận thấy trong cuộc sống, phần lớn các quyết định (quá trình phản hồi trả lời thông tin của não) đều bị ảnh hưởng rất lớn vào cảm xúc. Ví như khi chúng ta đang sống trong tràn ngập tình yêu thương, đang hạnh phúc, ở tâm trạng hết sức thoải mái ấy ta rất dễ chấp nhận những yêu cầu của người khác, hoặc ra một quyết định nào đó rất dễ dàng. Nhưng có khi cùng một yêu cầu đó, lúc chúng ta đang ở trong một tình huống khó khăn, không thoải mái hoặc vì một cảm xúc nào đó hoàn toàn cá nhân cũng cản trở đến việc ra quyết định của ta..
Ứng dụng những điều trên là một thực tế, ở các nước, để tăng hiệu quả làm việc người ta đã tính đến yếu tố cảm xúc tham gia vào quá trình hoạt động nhận thức. Mọi cảm xúc của chúng ta không gì khác hơn một chuỗi những cơn bão sinh học trong bộ não của chúng ta. Và chúng có thể bộc phát mọi lúc. Nhưng chúng ta phải học cách kiểm soát, kiềm chế chúng một cách có ý thức thay vì chỉ sống bằng phản xạ. Mọi phản xạ cảm xúc của chúng ta là phản xạ đối với môi trường. Nó được hình thành bằng ý thức và cả vô thức. Cảm xúc là một kích động hay một rối loạn tinh thần, tình cảm, đam mê, với mọi trạng thái mãnh liệt hay kích thích. Xúc cảm vừa là một tình cảm và các ý nghĩ, các trạng thái tâm lý - sinh lý đặc biệt vừa là thang đo của các xu hướng hành động do nó gây ra. Có hàng trăm xúc cảm với những kết hợp biến thể và biến đổi. Những sắc thái trên thực tế nhiều đến mức không có từ để chỉ. Các thành phần xúc cảm được xếp thành "họ cơ sở": Giận: cuồng nộ, phẫn nộ, oán giận, nổi giận, bực tức, gay gắt, hung hăng, bất mãn, cáu kỉnh, thù địch (đạt tới tột cùng thù hằn và bạo lực bệnh lý) Buồn: buồn phiền, sầu não, rầu rĩ, u sầu, thương thân, cô đơn, ủ rũ, thất vọng (trầm cảm sâu). J.Piagiê cho rằng: mỗi ứng xử bao hàm hai mặt: mặt năng lượng và mặt nhận thức hay cấu trúc, mặt năng lượng là do cảm xúc tạo ra, còn cấu trúc hay nhận thức là kết quả của trí tuệ. Theo Piagiê: một hành động trí tuệ bao hàm sự điều tiết năng lượng liên quan tới cảm xúc. Như vậy: cảm xúc và nhận thức không thể tách rời nhau. Vưgôtxki cho rằng: việc phân tích một ý nghĩ nào đó chỉ đúng khi phát hiện ra được bình diện động cơ, cảm xúc bên trong. Mối quan hệ giữa IQ và EQ theo Gardner
Ngoài ra, trong các nghiên cứu gần đây người ta còn phát hiện có sự quan hệ giữa chỉ số trí tuệ IQ (Intelligent Quotient) và chỉ số cảm xúc EQ (Emotion Quotient). EQ được hiểu là khả năng tự kiềm chế tình cảm, tự đánh giá, khả năng kiểm soát và chế ngự những khát vọng, đam mê, khả năng kỷ luật tự giác, khả năng tư duy tích cực, tìm ra được nhiều giải pháp để giải quyết công việc. Như vậy, EQ là con đường tự học, tạo ra trí tuệ và tài năng. Chỉ số IQ và chỉ số EQ có tính độc lập tương đối với nhau và cùng nằm trong hệ thống nhân cách. Chỉ số EQ không đối ngược với IQ mà chúng bổ sung cho nhau. Chỉ số EQ cao tạo điều kiện cho chỉ số IQ phát triển Chỉ số IQ có tính ổn định cao hơn chỉ số EQ Giáo sư D.Godeman đã nghiên cứu nhiều nhà điều hành các công ty lớn và có kết luận: Chỉ số IQ chỉ chiếm 25% trong sự thành đạt, trong khi đó chỉ số EQ lại chiếm đến 75% sự thành đạt. Vậy: Chỉ số thông minh IQ không phải là yếu tố chính dẫn đến sự thành đạt của một người mà là chỉ số EQ. Ông dẫn chứng: một người tốt nghiệp hạng ưu tại một trường danh tiếng với chỉ số IQ rất cao nhưng chỉ số EQ thấp. Vào đời anh ta bị đuổi khỏi cơ quan sau 3 tháng làm việc và liên tục đổi hết công ty này đến công ty khác. Trong khi một anh khác tốt nghiệp đại học hạng trung bình với chỉ số IQ bình thường nhưng chỉ số EQ rất cao. Vào đời anh ta đạt hết thành công này đến thành công khác. Qua đó D. Godeman cho rằng các cảm xúc chỉ đạo trí tuệ, thậm chí nó còn mạnh hơn khả năng logic toán. Tóm lại, mọi hành động trí tuệ đều có sự tham gia của cảm xúc. Cảm xúc thâm nhập vào từ các hoạt động tri giác, đến việc lựa chọn các thao tác và ra quyết định trí tuệ. Mức độ ảnh hưởng này rất lớn rộng, từ những cảm xúc đơn giản, đến tình cảm phức hợp và cuối cùng là sự tham gia của những linh cảm trực giác hết sức thú vị và diệu kỳ.
Và vì vậy, ông cho rằng việc giáo dục tình cảm, bồi dưỡng cảm xúc cho trẻ ngay từ khi chúng còn rất nhỏ là điều hết sức quan trọng và cần thiết cho sự phát triển trí tuệ của chúng. Nhiều công trình nghiên cứu của Arsenian, D.Burlingham cho rằng đứa trẻ bình thường để trở thành người lớn tiến triển, phải dựa trên ba bình diện song song: Thể chất, Trí tuệ và Tình cảm; tình yêu thương của những người xung quanh mà đặc biệt là mẹ nó rất cần cho sự phát triển của trẻ không chỉ thuần tuý trên bình diện tình cảm mà cả trên bình diện trí tuệ và thể chất .Trẻ phải được yêu mến, nó cũng cần phải biết là nó được yêu mến, yêu thương một cách ổn định và bền bỉ.