Ph n 20ầ
Nghĩ miên man v qu nhà trong đêm cu i năm, Minh b t ch t m m c i vì nh đ nề ẹ ố ấ ợ ỉ ườ ớ ế
L a, ng i đàn bà tr l làng mà Minh t ng đ ng ra ch ng đ giùm sân đình. Đ nụ ườ ẻ ỡ ừ ứ ố ỡ ở ế
gi này, m i l n nghĩ l i, Minh v n ng m hãnh di n v vi c làm y vì anh bi t dânớ ỗ ầ ạ ẫ ầ ệ ề ệ ấ ế
làng v n dành cho anh s c m ph c hi m th y b i anh dám đ n thân đ c mã phá vẫ ự ả ụ ế ấ ở ơ ộ ỡ
b c t ng h t c t ngàn đ i. Duy có đi u cũng t d o y, m i l n v làng, Minh cứ ườ ủ ụ ừ ờ ề ừ ạ ấ ỗ ầ ề ứ
ph i tránh né L a vì L a hay tìm g p, bi u xén quà cáp đ t n. L a v n còn xinhả ụ ụ ặ ế ể ạ ơ ụ ẫ
x n l m, mà d ng nh ăn nên làm ra. ho c có ng i bí m t chu c p, nên áo qu nắ ắ ườ ư ặ ườ ậ ấ ầ
b ng t m t t h n nhi u. Căn nhà nh mái tranh đ t xiêu v o c a L a cũng m i đ cỗ ơ ấ ơ ề ỏ ấ ẹ ủ ụ ớ ượ
l p l i, càng gây th c m c h n cho dân làng hi u kỳ. Bà Truy n luôn mi ng nh c nhợ ạ ắ ắ ơ ế ề ệ ắ ở
Minh:
- Này! M b o th t! Ch có d y mà léng phéng v i con gáy y! Con là ng i có ănẹ ả ậ ớ ạ ớ ấ ườ
h c. Còn nó, ch ng qua cũng ch là th mèo m gà đ ng, ai t p vào cũng đ c! Đ ngọ ẳ ỉ ứ ả ồ ấ ượ ừ
có đ mang ti ng, con nhé! ể ế
M i l n nghe m c nh cáo, Minh ch c i b i m anh đang d n nh ng đi u th a thãi.ỗ ầ ẹ ả ỉ ườ ở ẹ ặ ữ ề ừ
Chính b n thân Minh cũng ph i gi gìn cho b n thân đ tránh m i s ng v c c aả ả ữ ả ể ọ ự ờ ự ủ
thiên h v n l m đi u. Anh mà y u lòng dan díu v i L a thì vi c anh bênh v c L a ạ ố ắ ề ế ớ ụ ệ ự ụ ở
sân đình có còn ý nghĩa gì n a đâu! ữ
Riêng ông phó lý Phúc, chú c a Minh, tu i m i ngoài 40, h g p Minh thì lôi ra ngayủ ổ ớ ễ ặ
m t góc v ng, tò mò h i có m t câu: ộ ắ ỏ ộ
- Th cháu có bi t đ a nào nó ng v i cái L a không? ế ế ứ ủ ớ ụ
Nhìn nét m t đau kh c a ông chú, Minh toan phì c i, nh ng anh c nh n. Dù sao thìặ ổ ủ ườ ư ố ị
ông đã là cái dù che ch cho anh trong cu c đ u kh u sân đình. Minh l c đ u: ở ộ ấ ẩ ở ắ ầ
- Th a chú, không! ư
Ông chú nhìn th ng cháu ng c nhiên: ằ ạ
- Cái L a nó không cho cháu bi t hay sao? ụ ế
- Th a, cô y ch nói, mà cháu cũng ch h i! ư ấ ả ả ỏ
Ông chú g t nh : ắ ẹ
- Sao không h i nó? ỏ
- H i làm gì h chú? ỏ ả
Ông chú b t r t khó ch u, nhăn m t đáp: ứ ứ ị ặ
hay! H i làm gì à! Ph i h i cho bi t ch l ! Đ th thì ng i này c nghi ngƠ ỏ ả ỏ ế ứ ị ể ế ườ ứ ờ
ng i kia, lôi thôi l m! ườ ắ
Ông Phúc nói đúng. Đ a con c a L a là m t nghi v n l n trong làng H i Ninh. M iứ ủ ụ ộ ấ ớ ả ỗ
l n L a b nó đi ngoài đ ng, ng i ta c đăm đăm nhìn m t nó xem nó gi ng ai! R iầ ụ ế ườ ườ ứ ặ ố ồ
đoán già đoán non, gán cho ông này ông n , l m khi cãi nhau vì ng v c! Ông Phúc thaọ ắ ờ ự
thi t d n Minh: ế ặ
- B n sau, h găp cái L a, cháu nh h i xem b đ a bé là ai? Cháu h i thì th nào cáiậ ễ ụ ớ ỏ ố ứ ỏ ế
L a nó cũng nói vì nó n m t cháu! ụ ể ặ
Minh c i xòa: ườ
- Vâng, cháu h i thì th nào ch y cũng nói th t. Nh ng cháu ch c ch h i đâu!... ỏ ế ị ấ ậ ư ắ ả ỏ
Ng ng m t chút, Minh nghiêm trang ti p: ừ ộ ế
- Duy có đi u cháu th y là, hình nh đ a bé y có nét hao hao gi ng chú! ề ấ ư ứ ấ ố
Ông Phúc m ng: ắ
Cái m m mày! Ch ăn nói lăng nhăng! Tao mà thèm cái th y hay sao! ồ ỉ ứ ấ
Năm nay không v đ c, ng i trên hè ph nhìn ng i qua l i đón Xuân, Minh th yề ượ ồ ố ườ ạ ấ
nao nao nh ng k ni m quê nhà, nh ng bóng dáng thân yêu, m i đây thôi mà t ngữ ỷ ệ ữ ớ ưở
ch ng nh đã lâu l m! Anh đ nh sáng mùng 1 T t s đ n nhà bà dì ph Hàng B cừ ư ắ ị ế ẽ ế ở ố ạ
cho ph i phép.ả
R i sau đó, dành h t nh ng ngày xuân còn l i cui ch i v i ông S u. ồ ế ữ ạ ơ ớ ử
Minh u ng c n tách trà r i đ ng d y chào ông S u, băng qua đ ng, leo lên gác cănố ạ ồ ứ ậ ử ườ
tr , Minh l i tr v ngay v i n i cô đ n. Anh th y đêm nay qu nh hiu l th ng, làmọ ạ ở ề ớ ỗ ơ ấ ạ ạ ườ
anh ra ri t nh đ n cái T t quê nhà. Gi này, gia đình Minh H i Ninh ch c h nế ớ ế ế ở ờ ở ả ắ ẳ
đang quây qu n n u bánh ch ng và ông bà Truy n tránh sao kh i r i l khi c nhàầ ấ ư ề ỏ ơ ệ ả
cùng nh c đ n Minh. Minh th dài c i áo quăng lên m t bàn, cái bàn g m c quanhắ ế ở ở ặ ỗ ộ
năm ch t đ y các lo i báo: La Jeune Indocine c a Vũ Đình Ly, La Tutte c a T Thuấ ầ ạ ủ ủ ạ
Thâu, La Tribune Indochinoise c a Bùi Quang Chiêu, Ti ng Dân c a Huỳnh Thúcủ ế ủ
Kháng v.v... Minh ra sau múc thau n c r a m t r i quay vào, lên gi ng, buông mùngướ ử ặ ồ ườ
n m. Khá lâu không đ c ng , anh l i ng i lên, b c xu ng, đ t thu c lá và đ ngằ ượ ủ ạ ồ ướ ố ố ố ứ
trong c a s trông ra. Con đ ng khuya th a th t ng i qua l i. Ch th nh tho ng m iử ổ ườ ư ớ ườ ạ ỉ ỉ ả ớ
th y m t gã đ i x p đ p xe thong th đi tu n đêm d i ánh đèn m nh t trong h iấ ộ ộ ế ạ ả ầ ướ ờ ạ ơ
s ng. ươ
Bu i tr a hôm 26 T t, Minh đang ng i ch i v i ông S u, nghe ông say s a bàn v cáiổ ư ế ồ ơ ớ ử ư ề
thú rút b t và đánh tam cúc ngày đ u năm thì có khách tìm đ n. Thoáng th y có ng iấ ầ ế ấ ườ
quen đ ng l ng tr c c a, Minh v i cáo l i và ch y qua đ ng đón khách. Minhứ ớ ớ ướ ử ộ ỗ ạ ườ
m i khách lên gác. Nh ng khách không lên mà r Minh đi tìm m t n i khác. Đó là ôngờ ư ủ ộ ơ
V ng Luân , m t nhà báo đàn anh xu t thân t Nam Phong t p chí mà gi i vi t láchươ ộ ấ ừ ạ ớ ế
th ng g i đùa là " Khâm Thiên công t ". V ng Luân có cái tên y là vì ông quá mêườ ọ ử ươ ấ
cái thú cô đ u, bao nhiêu ti n ki m đ c đ u đ vào g n h t cho các nhà hát. V iầ ế ế ượ ề ổ ầ ế ớ
Minh, ông là m t ng i n, vì ông t ng ch d y cho Minh r t nhi u đi u trong nghộ ườ ơ ừ ỉ ạ ấ ề ề ề
c m bút, nên Ming th ng b t ch c truy n Tàu, kêu ông b ng " tiên sinh " đ t ýầ ườ ắ ướ ệ ằ ể ỏ
tr ng v ng. Nói đúng ra thì ông h n Minh đ n g n 10 tu i, x ng hô nh th cũng làọ ọ ơ ế ầ ổ ư ư ế
đúng m c, Minh h i: ứ ỏ
- Tiên sinh đ nh đ a đ đi đâu hôm nay? ị ư ệ
V ng Luân c i tho i mái: ươ ườ ả
- C đi! Cu i năm ph i gi i s u đ quên h t chy n năm cũ! ứ ố ả ả ầ ể ế ệ
Minh c i h i l i: ườ ỏ ạ
- Gi i s u thì ch có u ng r u thôi! D c phá thành s u duy h u t u? Ph i không tiênả ầ ỉ ố ượ ụ ầ ư ử ả
sinh?
V ng Luân th c tay vào túi áo, lôi ra bao thu c. Ông thích m c Âu ph c nh ng hìnhươ ọ ố ặ ụ ư
nh ch có m t b , vì l n nào g p ông, Minh cũng th y cái áo s mi tr ng đ c và cáiư ỉ ộ ộ ầ ặ ấ ơ ắ ụ
qu n tây vàng đã b c ph ch hai đ u g i. Ông chìa bao thu c Cho Minh r i b o: ầ ạ ế ầ ố ố ồ ả
- C u bi t tôi có bi t danh là Khâm Thiên công t ! Nh th thì cái thú c a tôi đâu ph iậ ế ệ ử ư ế ủ ả
là u ng r u! ố ượ
Minh đ t thu c r i g t đ u đáp: ố ố ồ ậ ầ
- Đ nói đùa tiên sinh đó thôi! Ch ai ch bi t tiên sinh ch mê thú đào. Đ v n ngheệ ứ ả ế ỉ ả ệ ẫ
tiên sinh ngâm th Tú X ng. Nghe mãi r i đ cũng thu c: ơ ươ ồ ệ ộ
Nhân sinh quý thích chí
Ch ng gì h n hú hí v i cô đ u ẳ ơ ớ ầ
Khi vui ch i năm ba ng i h u ơ ả ồ ầ
Chén r u cúc đánh ch u đôi ba ti ng!ượ ầ ế
V ng Luân h ch m t ra v hãnh di n v cái s thích tao nhã c a mình r i l c đ uươ ế ặ ề ệ ề ở ủ ồ ắ ầ
trách Minh:
- C u không thích đ u thì thuê nhà xóm Khâm Thiên này làm gì? ậ ả ầ ở
Minh cãi:
- T i tiên sinh xa, tiên sinh m i thích. Ch giá nh tiên sinh d n v khu này v i đ ,ạ ở ớ ứ ư ọ ề ở ớ ệ
su t ngày ph i nom th y các cô đào hát đi gánh n c, ho c l m khi nghe các cô đánhố ả ấ ướ ặ ắ
xé nhau, thì bi t đâu tiên sinh l i chán ngay! ế ạ
V ng Luân c i xòa r i lên ti ng gi c: ươ ườ ồ ế ụ
- H ng c bi t th ! Năm cùng tháng t n, đi nghe hát m t ch u đã! ẵ ứ ế ế ậ ộ ầ
Hai ng i th b leo l ph . Bên kia đ ng, ông S u nhìn sang theo dõi và an lòng vìườ ả ộ ề ố ườ ử
ông cũng bi t V ng Luân là ng i vô h i. Vô h i b i V ng Luân tuy là đ t c aế ươ ườ ạ ạ ở ươ ệ ử ủ
Ph m Quỳnh, nh ng hoàn toàn h ng h v chính tr , không theo Tây mà cũng ch ngạ ư ữ ờ ế ị ẳ
thù Tây. H có ti n thì ch nghĩ đ n khu Khâm Thiên mà thôi. ễ ề ỉ ế
Hôm nay tòa báo v , V ng Luân mu n ghé thăm cô đào My õđ cùng cô t ng c uở ề ươ ố ể ố ự
nghinh tân giã t năm cũ, t m quên bà v quê mùa và b n đ a con nh đang ngóng cừ ạ ợ ố ứ ỏ ổ
ch ông mang m t món ti n nhu n bút ít i v s m T t. Ông t t vào r Minh, b i nhàờ ộ ề ậ ỏ ề ắ ế ạ ủ ở
hát ch cách gác tr c a Minh ch có m y ch c th c. Đi m đáng quý ông mà b n bèỉ ọ ủ ỉ ấ ụ ướ ể ở ạ
mà ai cũng th y, là ti n b c ông r t dè x ng v i v con, nh ng l i r t r ng rãi v iấ ề ạ ấ ẻ ớ ợ ư ạ ấ ộ ớ
ng i ngoài, nh t là ph n ! ườ ấ ụ ữ
Cái thú đào thì Minh không say mê l m, m c dù anh v n th ng nghe các đàn anh caả ắ ặ ẫ ườ
ng i, trong đó có c Nh ng T ng màMinh r t n v văn tài. Không mê, nh ngợ ả ượ ố ấ ể ề ư
V ng Luân đã h c mà r thì Minh không bao gi dám t kh c! ươ ạ ố ủ ờ ừ ướ
Nhà hát cu i năm đang khách nên hai ng i đ c đón ti p r t n ng nhi t, nh t làố ế ườ ượ ế ấ ồ ệ ấ
Khâm Thiên công t chi ti n r t hào phóng. Trong khi ch th y đàn đ n, ch nhà mangử ề ấ ờ ầ ế ủ
bánh m t và chai r u ra m i khách r i trao cho cái tr ng ch u cho V ng Luân. L nứ ượ ờ ồ ố ầ ươ ầ
đ u tiên Minh chú ý đ n cô đào M , ngôi sao n i b t đây mà nhà báo đàn anh đangầ ế ỹ ổ ậ ở
c c kỳ say đ m. Đào M tu i đôi m i, nhan s c đang đ ng đ sung mãn, k c nự ắ ỹ ổ ươ ắ ươ ộ ề ậ
bên c nh Khâm Thiên công t , nói c i v a ph i đ làm duyên, tay b ng n c rót h tạ ử ườ ừ ả ể ư ướ ế
m c l đ làm ông nhà báo ch a chan xúc c m. Cũng nh bao nhiêu khách vãng lai,ự ễ ộ ứ ả ư
ông đ n đây vì thèm câu th gi ng hát, thèm ánh m t đ a tình, bàn tay vu t ve âu y m,ế ơ ọ ắ ư ố ế
giúp ông quên cu c đ i th c t v i gánh n ng c a m t gia đình đông con. Giá khôngộ ờ ự ế ớ ặ ủ ộ
có đôi tay t n t o c a bà v nhà quê thì đàn con b n đ a c u ông đã b g y đi ăn xin tầ ả ủ ợ ố ứ ả ị ậ ừ
lâu r i, b i l ng nhà báo ch ng có bao nhiêu mà r t hi m khi ông ôm v cho v . yồ ở ươ ẳ ấ ế ề ợ Ấ
v y mà l m khi ông đã t ng lãng m ng nghĩ đ n chuy n xoay x ti n đ chu c cô đàoậ ắ ừ ạ ế ệ ở ề ể ộ
M v làm v l . Ông nhà báo đa c m, mà ch em đào hát thì m i ng i m t c nh ngỹ ề ợ ẽ ả ị ỗ ườ ộ ả ộ
éo le, ai cũng cho bi t là b t đ c dĩ l m m i ch n ngh này, do đ nh m nh ác nghi tế ấ ắ ắ ớ ọ ề ị ệ ệ
đ a đ y. Nghe chuy n đào M b ông b toa r p v i dì gh hành h trăm ph n cư ẩ ệ ỹ ị ố ậ ớ ẻ ạ ầ ơ
c c, ph i b nhà lao vào đây làm ngh đào hát, V ng Luân r i n c m t v v , r iự ả ỏ ề ươ ơ ướ ắ ỗ ề ồ
h a h n s ki m ti n chu c cô v , thuê nhà cho riêng! H a v y thôi ch đó làứ ẹ ẽ ế ề ộ ề ở ứ ậ ứ
chuy n đ i đá vá tr i, c còn không tha n i mình c, ông xoay đâu ra ti n mà đòi vungệ ộ ờ ố ổ ố ề
tay nghĩa hi p, c u ng i l m than! ệ ứ ườ ầ
Minh li c nhìn ông ng i bên đào M , nét r ng r hi n rõ trong ánh m t. Ông c mế ồ ỹ ạ ỡ ệ ắ ầ
ch u. Ti ng tr ng " chát, tom " ròn tan, đ c gia ch và các cô đào xúm l i khen là v aầ ế ố ượ ủ ạ ừ
hào hao v a l ng l ! Đào M c m phách, t c là g lim hình ch nh t đã lên n cừ ẳ ơ ỹ ầ ứ ỗ ữ ậ ướ
bóng loáng v i hai thanh tre nh gõ nh p. Đàn đáy d o vài cung đ a đ y r i đào Mớ ỏ ị ạ ư ẩ ồ ỹ
c t gi ng: ấ ọ
" H ng H ng, Tuy t Tuy t. ồ ồ ế ế
M i ngày nào ch bi t cái chi chi..."ớ ỉ ế
Ch u đào nào cũng ph i b t đ u b ng bài này b i nó làm rung đ ng lòng ng i, g iầ ả ả ắ ầ ằ ở ộ ườ ợ
ni m luy n ti c dĩ vãng, nh nhung tháng ngày đã qua đi. Cô nào hát bài này cũng hay,ề ế ế ớ
b i nó gi i bài tâm s sâu l ng trong lòng, th ng thân ph n mình. Tu i xuân đi quaở ả ự ắ ươ ậ ổ
quá nhanh, nhan s c m i năm m t phai tàn! Ng i mê thú đào ai cũng th m nh nắ ỗ ộ ườ ả ầ ậ
đây là bài hát đi n hình, x ng đáng dùng đ t t nghi p. ể ứ ể ế ổ ệ
Minh ng i nhâm nhi c c r u, có hai cô đào tr đ a mãi khai bánh m t tr c, ân c nồ ố ượ ẻ ư ứ ướ ầ
m i m c. H thu c lo i " đào r u ", nghĩa là không bi t hát, vào đây ch đ m i r uờ ọ ọ ộ ạ ượ ế ỉ ể ờ ượ
quan viên mà ki m ti n đ nh t. Không khí này Minh ch a th y h p d n l m, nh ngế ề ộ ậ ư ấ ấ ẫ ắ ư
hôm nay anh vui lây cái vui c a ng i đàn anh trong ngày cu i năm, nên cũng g t gù raủ ườ ố ậ
chi u th ng th c câu ca ti ng tr ng m t cách r t t n tình. ề ưở ứ ế ố ộ ấ ậ
Kho ng n a ti ng sau, đào M ng ng hát. Căn phòng l ng thinh m t chút r i đào Mả ữ ế ỹ ừ ặ ộ ồ ỹ
chuy n sang gi ng ngâm: ể ọ
Lũ chúng em ch chàng qua m y ki p ờ ấ ế
Tình giang h tha thi t mãi còn đây...ồ ế
T t c nh ng cô đào chung quanh đ u đ ng thanh ngâm theo câu th quen thu c y đấ ả ữ ề ồ ơ ộ ấ ể
báo tr c phút chia tay nh thông l . Gi ng ngâm đu i theo nhau, nghe não n ray r t.ướ ư ệ ọ ổ ề ứ
V ng Luân buông dùi buông tr ng, moi ti n đ t vào qu và đ y n p l i. V n li ngươ ố ề ặ ả ậ ắ ạ ố ế
có bao nhiêu trong túi, ông d c ra g n h t, ch p nh n năm nay ăn cái t t đ m b c v iố ầ ế ấ ậ ế ạ ạ ớ
v con. Không ph i ông ch t ng riêng cho đào M , mà t t c ch em, ai ai đ u cóợ ả ỉ ặ ỹ ấ ả ị ề
ph n. ầ
Minh cũng toan moi ra ít ti n, nh ng Khâm Thiên công t khua tay c n l i vì ông đ mề ư ử ả ạ ả
nh n h t m i chi phí hôm nay. Ông b n r n đ ng d y cùng Minh b c ra. Khác v iậ ế ọ ị ị ứ ậ ướ ớ
thông l , hôm nay V ng Luân không l i, vui thú g i chăn v i ng i ông th ng.ệ ươ ở ạ ố ớ ườ ươ
Dân trong ngh g i là đi hát m t " ch u chay "! Đào M s a l i khăn áo, níu cánh tayề ọ ộ ầ ỹ ử ạ
đ a ông ra t n c a, h t l i c m n và h n ngày tái ng . V ng Luân v a đ i nón lênư ậ ử ế ờ ả ơ ẹ ộ ươ ừ ộ
và toan b c đi thì ch nhà ch y ra, xoa tay tha thi t nói: ướ ủ ạ ế
- Ng i quá mà v n b t dĩ ph i nh quan anh giúp cho m t vi c... ạ ạ ấ ả ờ ộ ệ