Giáo án Ngữ văn 10 cơ bản - Trịnh Văn Quỳnh

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

t:ế  01+02

ạ ạ

Ti Ngày so n: .................................... . Ngày d y: ....................................

Tr b nả

Ọ

Ổ

Ệ

T NG QUAN VĂN H C VI T NAM

Ụ I. M C TIÊU:

ữ ế ấ ề ấ ổ c nh ng ki n th c chung nh t t ng quát nh t v  hai b ộ 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - N m đ ượ ể ủ ọ ế ệ ắ t Nam và quá trình phát tri n c a văn h c vi ứ t Vi t Nam. ấ ậ ủ ắ

t Nam  ố ề ả ộ ượ ọ ừ ọ ườ i trong văn h c Vi ề ng ni m t c h c. T  đó, có lòng ọ ủ  hào v  truy n th ng văn hóa c a dân t c qua di s n văn hóa đ ệ ệ ọ ph n c a văn h c Vi ề ề ệ ố ữ    ­ N m v ng h  th ng v n đ  v :  ệ ể ạ ủ t Nam      + Th  lo i c a văn h c Vi ọ ệ     + Con ng ề ự ồ ưỡ    B i d ớ t Nam.  say mê v i văn h c Vi

ự ề ố ả ộ hào v  truy n th ng văn hóa c a dân t c qua di s n văn hóa 2. Kĩ năng: - HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc v¨n häc theo th¬i gian lÞch sö ủ 3. Thái đ : ộ GDHS B i d

ượ ọ ừ ệ ề ồ ưỡ ng ni m t ọ ớ đ c h c. T  đó, có lòng say mê v i văn h c Vi ề t Nam.

Ẩ Ị Ủ II. CHU N B  C A GV VÀ HS:

ữ ữ ậ ậ ọ ế ế ạ ậ ế ế ữ ữ ệ ậ ớ 1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa,s¸ch gi¸o viªn. - ChuÈn bÞ s¬ ®å c¸c bé phËn hîp thµnh cña v¨n häc viÖt nam. ậ   ữ t k  d y h c Ng  văn 10 – t p  Sách giáo viên Ng  văn 10 – t p 1.Thi ­ Sách giáo khoa Ng  văn 10 – t p 1. ậ ậ ả i thi u giáo án Ng  văn 10 – t p 1.Bài t p Ng  văn 10 – t p 1. 1.Thi

ữ t k  bài gi ng Ng  văn 10 – t p 1.Gi 2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK.

Ế Ạ : III. TI N TRÌNH BÀI D Y

ạ ộ Ho t đ ng 1:(5phút)

ể ổ ứ ớ ở ủ ọ ự ể ị Ổ ị :( n đ nh t ẩ  ch c l p, ki m tra s  chu n b  sách v  c a h c sinh) 1. Ki m tra bài cũ

ả ờ ọ ể ớ Tên h c sinh tr  l i: 1. Tên:..........................................L p:................Đi m:..................

ể ớ 2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ộ ớ

2. N i dung bài m i:  Vào bài: LÞch sö v¨n häc cña bÊt cø d©n téc nµo ®Òu lµ lÞch sö t©m hån cña d©n téc Êy.

§Ó cung cÊp cho c¸c em nhËn thøc nh÷ng nÕt lín vÒ v¨n häc níc nhµ,chóng ta cïng t×m hÓu tæng quan v¨n häc viÖt nam. Bµi häc ®Çu tiªn ë líp 10 lµ mét bµi v¨n häc sö (lÞch sö v¨n häc): Tæng quan v¨n häc ViÖt Nam cã vÞ trÝ vµ tÇm quan träng ®Æc biÖt. Mét mÆt nã gióp c¸c em cã mét c¸i nh×n kh¸i qu¸t nhÊt, hÖ thèng nhÊt vÒ nÒn v¨n häc níc ta tõ xa tíi nay, mÆt kh¸c nã gióp c¸c em «n tËp tÊt c¶ nh÷ng g× ®· häc ë ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n THCS ®ång thêi sÏ ®Þnh híng cho chóng ta häc tiÕp toµn bé ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THPT.

ỳ                                                                                                   Trang 1

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

TI T 1Ế

Ho¹t ®éng cña GV

Ho¹t ®éng cña HS

Néi dung ghi b ngả

ạ ộ

ừ “t ngổ

HS: phát bi u.ể ề ế ừ ổ

i: ộ ớ ố ạ T ng   quan: ố ậ ấ ề ọ ạ ở ọ "   Tr iả Ho t đ ng 2:(15phút) ề ụ ể  Giúp  HS hi u v  c m t quan”. ể GV: Em hi u th  nào v  hai t “t ng quan” ?   cách  GV:   Ch t   l   nhìn nh n, đánh giá m t cách bao ữ ủ   quát nh t v  nh ng nét l n c a ệ ề t Nam. n n văn h c Vi ọ GV:  Yêu c u  ầ HS  đ c  đo n  m ọ ầ đ u trong bài h c. ầ ầ ấ HS:   đ c   3   dòng   đ u   SGK   qua………… tinh th n  y". ạ i ý chính

ọ ứ ề ể ị ộ ọ ầ ủ

ộ ợ : ầ ọ ọ ệ t Nam:

ậ I. Các b  ph n h p thành ủ c a văn h c Vi ả ờ i theo SGK HS : Tr  l

ồ   t Nam bao g m ọ ọ ầ ấ ộ ậ ậ ề ộ ồ 1. Văn h c dân gian:  ­ Khái ni m:ệ  Là nh ng sáng ữ ể ủ tác t p th  c a nhân dân lao ủ ộ ộ đ ng, ... c a c ng đ ng. ấ ạ GV : nh n m nh l   Văn   h c   Vi ệ   t   Nam   là   minh ầ ấ   ị ch ng   cho   giá   tr   tinh   th n   y. Tìm   hi u   n n   văn   h c   là   khám   phá giá tr  tinh th n c a dân t c. ạ ộ Ho t đ ng 2 GV:   Yêu   c u  ầ HS  đ c   ph n   1 SGK. ­ Thao tác 1: ệ ọ GV: Văn h c Vi ậ ớ m y b  ph n l n? ọ   ế ể GV: Em hi u th  nào là văn h c dân gian?

ể ủ ệ ể ệ ủ ộ GV: Nêu ví dụ ọ HS: Đ c ph n 1 văn h c dân gian ữ "Là nh ng sáng tác t p th  c a nhân  ừ ượ dân lao đ ng, đ   c truy n mi ng t ờ ờ đ i này sang đ i khác và th  hi n  ả ế ti ng nói tình c m chung c a c ng  ồ đ ng". ữ ư “Thân em nh  cá gi a dòng, ắ ướ Ra sông m c l ắ   i, vào đìa m c câu”

ữ ­ Th  lo i: ể ạ   SGK HS: Ba nhóm:

ọ ỗ ọ ứ ẩ ộ ơ (Ca dao) ể ọ   ể GV:   Em   hãy   k   nh ng  th   l ai ẫ   ủ c a   văn   h c   dân   gian   và   d n ch ng m i l ai m t tác ph m. ệ ổ + Truy n c  dân gian; + Th  ca dân gian; ấ       + Sân kh u dân gian

ổ GV b  sung.

ỳ                                                                                                   Trang 2

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ư ư ặ ặ ­ Đ c tr ng: Ba đ c tr ng: ọ ả ả ờ i. ặ ư ứ ả i thích đ c tr ng th  ba. GV: Theo em, văn h c dân gian ư ữ có nh ng đ c tr ng  là gì?  ặ GV: Gi ớ

ọ ồ ậ HS th o lu n và tr  l ể ậ + Tính t p th ,  ệ ề + Tính truy n mi ng  ắ ự + Tính th c hành: g n bó v i các   ờ ố   sinh   h at   khác   nhau   trong   đ i   s ng ộ c ng đ ng.

ọ ế 2. Văn h c vi t:

ượ

ầ ọ ấ ấ ả ­ Khái ni m:ệ  Là sáng tác c aủ   ạ ằ   ứ i b ng c ghi l tri th c , đ ạ ủ ữ ế ch  vi   t. Là sáng t o c a cá nhân, mang d u  n tác gi . t.ế ọ ọ ế t. ầ HS đ c ph n văn h c vi ể ư ế

ế t? ứ ọ c ghi l ủ ữ ủ Là sáng tác c a tri th c, đ ế ằ b ng   ch   vi ấ ấ nhân, mang d u  n tác gi ạ   ượ i ạ   t.   Là   sáng   t o   c a   cá ả . ể

i.

ẩ ả ờ t: i. ự ủ c a Trung ữ ậ ủ ễ ườ ỉ ồ ế ằ  THCS? ữ ự ươ ệ ơ ế ủ ề ọ t c a ta đã ạ ố ứ ữ Thao tác 2: ChuyÓn ý: Cïng víi v¨n häc d©n gian,v¨n häc viÕt ®· gãp phÇn t¹o nªn diÖn m¹o v¨n häc níc nhµ. ọ   ọ GV:   G i   hs   đ cph n   văn   h c vi GV: Em hi u nh  th  nào là văn ọ h c vi ớ   Nó   khác   v i   văn   h c   dân   gian ư ế nh  th  nào? ỉ HS: Ch  ra cách hi u. ố ạ GV: Ch t l ọ   GV:   Nêu   vài   tác   ph m   văn   h c ọ   vi t b ng ch  Hán, Nôm đã  h c ở GV: N n văn h c vi ữ ử ụ s  d ng nh ng th  ch  nào? ố ệ ề ọ ữ ọ t.ệ ể ẩ ả ộ HS: Tr  l ễ   ơ ­ Th  Nôm  đ ng lu t c a Nguy n   Trãi,   Nguy n   B nh   Khiêm,   H   Xuân   H ng.Truy n   nôm:   S   kính   tân ả   trang, T ng Trân Cúc Hoa ­ Ph m T i Ng c Hoa,...Truy n Ki u ... ủ   ­   Ch   hán:   Đ c   ti u   thanh   kí   c a NDu, m t ssó tác ph m c u NTrãi... ữ

ế ừ ế ỉ t t i. ọ ế ữ ế th  k  X ­   ể TK X đ n h t XIX: văn xuôi, ữ ế  ­ Ch  vi      + Hán: văn t Qu c. ố      + Nôm: d a vào ch  Hán ặ đ t ra. ữ  ữ ử ụ    + Qu c ng : s  d ng ch ế   ể cái La­tinh đ  ghi âm ti ng Vi ố ằ    + S  ít b ng ch  Pháp. ể ạ ­ Th  lo i:     +     + . ụ ạ ạ ế ẫ ừ GV: Văn h c Vi XIX, XX đ n nay có nh ng th lo i nào? Cho ví d  minh ho . TK XX đ n nay: t ự ự ữ   s , tr

ả ờ HS: Tr  l ừ + VH t ề ơ th , văn bi n ng u.  ế + VH t ị tình, k ch.  ...

ỳ                                                                                                   Trang 3

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

:(20Phút) ế ệ   t t   Vi ọ ể ạ ộ Ho t đ ng 3 ổ GV: Nhìn t ng quát, văn h c Vi ờ ấ Nam có m y th i kì phát tri n?

ể ờ II.   Quá   trình   phát   tri nể   ệ   ọ ủ c a   văn   h c   vi t Nam:    Có ba th i kì phát tri n:

HS: Trả lời.Có ba thời kì phát triển: + Tõ thÕ kû XX ®Õn hÕt thÕ kû XX. + Tõ ®Çu thÕ kû XX ®Õn c¸ch m¹ng th¸ng t¸m 1945. + Tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng 8 n¨m 1945 ®Õn hÕt thÕ kû XX. - TruyÒn thèng v¨n häc viÖt nam thÓ hÖn hai nÐt lín: §ã lµ chñ nghÜa yªu níc chñ nghÜa nh©n ®¹o.

ạ ế ằ HS: ­ Vi ữ t b ng ch  Hán, Nôm. GV: Néi dung xuyªn suèt cña v¨n häc viÖt qua ba thêi kú lµ néi dung g×? hao tác 1: ọ GV:   Văn   h c   Trung   đ i   có   gì ề ữ ế đáng chú ý v  ch  vi t? ọ ế ằ ạ   1. Văn h c trung đ i: ­ Vi ữ t b ng ch  Hán, Nôm.

Ả ưở ề ị ọ ạ ả ờ ọ   ng:   n n   văn  h c ố ­  nh   h ạ trung đ i Trung Qu c. ọ ạ ế ả ờ i.

ố ắ   ươ ng B c  lí do quy t đ nh ế ị i. ọ ề ạ ượ ướ c n ọ c ta)  ữ ố nh h ẩ ỉ ả ữ ­   Nh ng   tác   ph m,   tác   gi tiêu bi u : ể ẩ ọ ể HS: Tr  l ề ­ N n văn h c trung đ i Trung Qu c. (Vì tri u đ i phong ki n ph xâm l ề n n văn h c ch  Hán, Nôm ự HS: D a vào SGK ch  ra. SGK trang 7 SGK trang 7

ầ ạ

ổ ự  GV: Văn h c Trung đ i ch u s ả ủ ề ưở nh h ng c a n n văn h c nào? HS: Tr  l ạ   ọ GV:   Vì   sao   Văn   h c   Trung   đ i ọ ửơ ả ng văn h c Trung Qu c? ữ ỉ GV: Ch  ra nh ng tác ph m, tác ủ ả gi  tiêu   bi u c a  văn  h c  trung đ i. ạ ọ GV: Yêu c u h c sinh g ch chân trong sách giáo khoa. ụ GV b  sung thêm ví d . ậ Ứ c Trai thi t p ỉ ạ B ch Vân am

ạ Nam trung t p ngâm; ắ ậ ơ ồ

ư ậ ừ ế ơ ữ + Th  ch  Hán: ễ   o Nguy n Trãi:  ễ   o Nguy n B nh Khiêm:  thi t pậ ễ   o Nguy n Du:  ạ ụ B c hành t p l c. ườ + Th  Nôm Đ ng lu t: ươ   o H  Xuân H ng ệ   o Bà huy n Thanh Quan ề ệ ễ Truy n Ki u   o Nguy n Du:  ơ ạ S  kính tân trang   o Ph m Kính:  ệ ề   o Nhi u truy n Nôm khuy t danh. ữ ề ữ ấ ạ GV bình lu n:ậ   Nh  v y, t  khi có   ch   Nôm,   n n   VHTĐ   có ự nh ng   thành   t u   r t   đa   d ng, phong phú.

ỳ                                                                                                   Trang 4

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ớ ữ ừ ọ ọ ưở ủ ể ng văn h c dân ế ạ ề  GV: T  đó, em có suy nghĩ gì v ơ ự s   phát   tri n   th   Nôm   c a   văn   ọ h c Trung Đ i? ọ ề ề ớ ố ắ ớ ự ầ ạ ệ ộ ự ả ủ ủ ạ ọ ả ờ i. HS: Tr  l ậ ả ế + Ti p nh n  nh h gian tòan di n. ệ ắ   +   G n   li n   v i   truy n   th ng   yêu ướ n c, tinh th n nhân đ o, hi n th c,   + Ph n ánh quá trình dân t c hóa và dân ch  hóa c a văn h c trung đ i.

ả ề ạ ọ ọ ­ So v i văn  h c ch  Hán, ữ văn h c ch  Nôm: ưở   ậ ả ng     +   Ti p   nh n   nh   h ệ văn h c dân gian tòan di n.  ề   ề   +   G n   li n   v i   truy n   ầ   ướ ố th ng   yêu   n c,   tinh   th n ệ ạ nhân đ o, hi n th c, ả    + Ph n ánh quá trình dân   ủ   ủ ộ t c hóa và dân ch  hóa c a văn h c trung đ i.

TI T 2Ế       Bµi tæng quan v¨n häc ViÖt Nam cã mét vÞ trÝ vµ tÇm quan träng ®Æc biÖt. Mét mÆt nã gióp c¸c em cã mét c¸i nh×n kh¸i qu¸t nhÊt, hÖ thèng nhÊt vÒ nÒn v¨n häc níc ta tõ xa ®Õn nay, mÆt kh¸c nã gióp c¸c em «n tËp tÊt c¶ nh÷ng g× ®· häc ë ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n THCS, ®ång thêi sÏ ®Þnh híng cho chóng ta häc tiÕp toµn bé ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n THPT. TiÕt 1 chóng ta cïng t×m hiÓu phÇn v¨n häc d©n gian vµ v¨n häc trung ®¹i, tiÕt hai chóng ta cïng tiÕp tôc t×m hiÓu nÒn v¨n häc hiÖn ®¹i vµ con ngêi ViÖt Nam qua v¨n häc.

ạ ủ ữ ả ườ i   Vi ộ   GV: Gi i thích thêm v  dân t c ọ   ủ hóa và dân ch  hóa c a văn h c ể  ử ụ trung đ i: s  d ng ch  Nôm đ ệ   sáng   tác,   chú   ý   ph n   ánh   hi n ệ   ộ ự th c,   xã   h i   và   con   ng t Nam.

ọ ệ ạ 2. Văn h c hi n đ i: :

ừ ố ầ cu i th  k ế ỉ

ế ằ ữ ữ ố t b ng ch  qu c ng  ch ủ ­ Có m m móng t XX ­ Vi y u. ế

ủ ng c a n

ờ ế ừ ế ỉ

ạ i. ọ ả ờ HS: Tr  l ­ Có 4 giai đ an: ạ ộ Ho t đ ng 3 Thao tác 2: ầ ọ HS đ c ph n 2 SGK trang 8 ề ễ ọ   ả GV  di n   gi ng   v   tên   g i ạ ọ ệ Vì   nó  “văn   h c   hi n   đ i”:   ờ ệ   ể phát tri n trong th i kì hi n ạ ế   ấ ướ ủ c và ti p đ i hoá c a đ t n ưở ề  ự ả ậ nh n s   nh h ươ ọ văn h c Ph ng Tây.  ọ GV:   Văn   h c   th i   kì   này ấ ư ch a làm m y giai đo n? Có ể ặ đ c đi m gì?

ạ

ậ ả ạ ữ   a)   T  th  k  XX đ n nh ng năm 1930:  ỹ ạ   ướ ọ c vào qu  đ o     + Văn h c b ế ệ ọ ủ   c a văn h c hi n đ i, ti p xúc ọ văn h c Châu Âu .  ế ằ ữ ố ữ    + Vi t b ng Ch  Qu c ng    có nhi u công chúng.  ề ệ HS trả ể ể ẩ GV: Yêu c u  ầ HS  k    tên tác gia, tác ph m tiêu bi u? ể HS: th o lu n nhóm. Đ i di n  iờ l ẩ + Tác gia, tác ph m tiêu bi u: SGK ừ ế b)   T   năm   1930   đ n   năm

ỳ                                                                                                   Trang 5

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ề ệ ấ ạ

ọ nh h ế ớ i

ể ư ậ

ể ọ ạ iả ờ HS: Tr  l ớ ề ­ Có nhi u th  l ai m i  Hoàn thi n. ệ ệ ủ ạ GV:   Nh   v y,   đi m   khác   ạ   ọ ệ ủ t   c a   văn   h c   trung   đ i bi ệ ớ v i hi n đ i là gì? . ể ọ

ừ ả ờ

ề ướ ử i. ạ ả ữ ặ 1945:  ổ         +   Xu t   hi n   nhi u   tên   tu i ệ   ớ l n:   Th ch   Lam,   Xuân   Di u, Huy C n, …ậ ọ   ế ừ      + K  th a tinh hoa văn h c ạ   trung   đ i   và   văn   h c   dân   gian, ưở ả ng văn hóa th  gi   Hi n đ i hóa.  ạ ệ ớ ể ọ ề ­ Có nhi u th  l ai m i  Hoàn thi n. ệ ọ   ể t c a văn h c => Đi m khác bi ả   ệ ạ ớ trung đ i v i hi n đ i : Tác gi , ọ ờ ố   đ i   s ng   văn  h c,   th   l ai,   thi pháp.  ạ   c) Sau Cách m ng tháng Tám: ể ệ ọ t Nam. GV: T  sau CMT8, n n văn ộ ọ h c dân t c đã có h ng  đi ư ế nh  th  nào? ả ễ GV di n gi ng.

ơ ố ế ạ ỹ

ậ HS th o lu n nhóm và tr  l ở   ự ệ ị ­ Nh ng s  ki n l ch s  vĩ đ i m  ra ọ   ề tri n v ng nhi u   m t   cho văn h c vi    ­ Các nhà văn,  nhà th  tham gia cách m ng, kháng chi n ch ng pháp, M  . HS: cho ví d .ụ ự ể ­  Thành t u tiêu bi u: SGK.

ả ể ứ ẩ   ụ GV: Cho ví d  vài tác ph m,  đ  minh ch ng?  tác gi

ế ừ i. ế ổ ậ ể GV:   T  1975 đ n nay   văn ọ h c có đi m gì n i b t?

ộ ự ậ d) 1975 đ n nay:  ả   ệ t Nam Ph n     ­ Các nhà văn Vi ự   ộ ắ ánh sâu s c công cu c xây d ng ố ế ộ CNXH ,  ... h i nh p qu c t . ấ ệ ờ ạ ề

ả ủ ố ử ả ượ ủ ề GV:   M ng   đ   tài   c a   văn ể ệ hoc: Đ c th  hi n ntn? ố ề ườ   i ế ị ườ   ng th  tr ề ộ     và   cu c   s ng,   con ự i  trong  xây d ng n n kinh   ộ   ướ ng xã h i ng theo h

ướ ề ị ­ M ng đ  tài c a văn hoc:  ị +   L ch   s ườ ng ế ị ườ  th  tr t ủ ch  nghĩa.  + ......... ủ ộ ử ế ề ỹ

ọ ả ờ

ế ữ ệ   t    th  k  XX đ n nay có ự ớ ữ ạ ể ọ ­ Th  l ai:     ...   Đ t nh ng thành t u l n. ể ọ + GV: Th  l ai Văn h c Vi ừ ế ỉ Nam t gì đáng chú ý? ụ ệ ề ơ ạ

ơ ớ ế ả ờ HS: Tr  l ả ệ t Nam Ph n ánh sâu   ­ Các nhà văn Vi ự  ắ s c công cu c xây d ng CNXH , s ướ   ệ c, nghi p   công   nghi p   hóa   đ t   n ớ ấ ộ   ẻ ủ v n   đ   m i   m   c a   th i   đ i,   h i ố ế   ậ . nh p qu c t ả ờ HS: Tr  l i. ộ ử ị +   L ch   s   và   cu c   s ng,   con   ng ề ự trong  xây d ng n n kinh t ng xã h i ch  nghĩa.  theo h ế t v  chi n tranh      + Đ  tài l ch s  vi   ố ớ   ch ng   pháp   và     M   hào   hùng   v i ọ ề nhi u bài h c HS: Tr  l i. ơ ố + Th , văn xuôi qu c ng  có ý nghĩa ở ầ m  đ u.  ệ   + Công c  hi n đ i hóa v  th , truy n 1930.   ể + Th  m i, ti u thuy t….

ỳ                                                                                                   Trang 6

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ầ ọ ệ ườ HS đ c ph n 1 sgk trang 10, 11. i Vi t Nam qua ọ ầ   đ c ph n 1 sgk

ạ ộ Ho t đ ng 3: ọ GV g i HS trang 10, 11. ệ ớ i t ế ớ ự

ả i. ọ ư ạ ứ ậ ố ớ ể ạ ể ề ọ ư ậ t thiên nhiên.  ườ i và thiên nhiên ứ ự ố ệ ữ   GV:   M i   quan   h   gi a   con ớ ự ế ườ     nhiên i   t ng i  v i  th  gi ế ư ệ ượ c   th   hi n   nh   th   nào đ   ọ trong văn h c dân gian ?  Cho  ví d .ụ III. Con ng văn h c : ọ      1. Quan h  v i th  gi nhiên:  ­ Văn h c dân gian:     ể ề  ề    +  T  duy hyu n tho i, k  v quá trình nh n th c, ... tích lũy   ế ể hi u bi      +   Con ng thân thi t. ế

i và thiên nhiên thân

t. ế ả ả ờ i. ạ ạ ưở ứ ạ ắ ơ   ­ Th  ca trung đ i: Thiên nhiên ẩ   ắ g n   lý   t ng,   đ o     đ c,   th m mỹ ậ ố ớ ể ạ ả ờ ậ HS th o lu n và tr  l ­ Văn h c dân gian:     ề    +   T  duy hyu n tho i, k  v  quá   ụ ự  ả ạ trình nh n th c, c i t o chinh ph c t ộ   nhiên,   xây   d ng   cu c   s ng,   tích   lũy ế ể t thiên nhiên.  hi u bi ườ      +   Con ng thi ậ HS th o lu n và tr  l ­ Th  ca trung đ i: Thiên nhiên g n lý ẩ ưở t ơ ỹ ứ ng, đ o  đ c, th m m . ọ ạ

ượ ạ ọ ng thiên   ấ ướ   c, ộ ố ứ ọ ệ ­ Văn h c hi n đ i: hình t ể ệ nhiên th  hi n qua tình yêu đ t n ứ cu c s ng, l a đôi. ượ   ệ ạ ­ Văn h c hi n đ i: hình t ng ể ệ thiên nhiên th  hi n qua tình yêu   ộ ố ấ ướ đ t n c, cu c s ng, l a đôi. ố ớ ể ạ ọ

ệ ố ộ 2. Quan h  qu c gia dân t c: ọ ầ   đ c ph n 2 sgk/ ệ ọ ả i Vi ố ư ưở   t t Nam  đã hình ng   yêu ữ

ướ ọ ố ớ ể ệ ư ế ượ ố ạ GV nh n xét và ch t l i ữ ệ GV:   M i   quan   h   gi a   con ế ớ ự ườ   nhiên i   t ng i  v i  th  gi ế ư ệ ượ đ c   th   hi n   nh   th   nào trong văn h c trung đ i ? Cho ví d .ụ ệ ữ GV:   M i   quan   h   gi a   con ớ ự ế ườ   nhiên i   t ng i  v i  th  gi ế ư ệ ượ c   th   hi n   nh   th   nào đ ệ trong văn h c hi n đ i? Cho ví d .ụ ả GV gi ng thêm. Thao tác 2: ọ GV g i HS 11 ệ GV:   M i   quan   h   gi a   con   ộ   ố ườ i   v i   qu c   gia   dân   t c ng ượ   c th  hi n nh  th  nào? đ Cho ví dụ c ; ạ ọ ề ộ ố ả ườ ­ Con ng ệ thành     h   th ng   t c:ướ n    + Trong văn h c dân gian:  ... ạ ọ    + Trong văn h c trung đ i:   ọ ạ    + Trong văn h c cách m ng:  ẩ , tác ph m: SGK.  ­ Tác gi ố ế ờ ạ ưở ấ

ầ HS đ c ph n 2 sgk/ 11 ả ờ ậ i. HS th o lu n và tr  l ệ ườ i Vi ­ Con ng t Nam đã hình thành ư ưở ệ ố ng yêu n h  th ng t c:  t ọ     + Trong văn h c dân gian: yêu làng xóm ,  căm ghét xâm l ứ        + Trong văn h c trung đ i: Ý th c qu c   gia   dân   t c,   truy n   th ng   văn   hi n lâu đ i.  ấ   ọ      + Trong văn h c cách m ng: đ u ủ tranh giai c p và lý t   ng ch  nghĩa xã h i. ộ ủ ớ ị ẳ GV kh ng đ nh: ể ọ ộ      =>  Ch  nghĩa yêu nu c là n i ọ   dung tiêu bi u, giá tr  quan tr ng ệ ủ c a văn h c Vi ị t Nam.

ỳ                                                                                                   Trang 7

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ

ự ộ ố ẹ ệ t đ p. ộ ệ 3. Quan h   xã h i:  ­ Xây d ng xã h i t t đ p. ả   t Nam ph n ư ế  ộ Ướ ằ ơ ả ờ ơ ạ   c   m   nhân   dân   s ng   h nh i. ầ HS đ c ph n 3 SGK/ 12.  ọ GV: Văn h c Vi ệ ánh quan h  xã h i nh  th nào?  HS: Tr  l

ưở ủ ộ ầ ọ HS đ c ph n 3 SGK/ 12.  ả ờ HS: Tr  l i. ộ ố ẹ ự ­ Xây d ng xã h i t ộ c m  xã h i công  b ng    +  ố Ướ       +   phúc.     + Lý t ng xã h i ch  nghĩa. ể ứ ậ ộ ẩ ọ ủ ề ệ ạ ụ ­ Ví d : SGK. ả  => C m h ng xã h i sâu đ m là   ề ti n   đ   hình   thành   ch   nghĩa   ự hi n th c và nhân đ o

ử ệ ầ ả ờ i. ườ ưở ứ ả   t Nam ph n ư ế ưở ử ế i   lý   t GV:   K   tên   tác   ph m   văn ọ h c  dân   gian,  văn   h c  trung ệ ạ ạ đ i, hi n đ i?  ậ ả HS th o lu n nhóm. ầ ọ HS đ c ph n 4 sgk/ 12, 13 ọ GV: Văn h c Vi ả ứ ánh ý th c b n thân nh  th nào? ứ ề   4. Ý th c v  cá nhân:  ứ ­ Hình thành mô hình  ng x  và ẫ ng   liên   quan i   lý   t m u   ng ồ ế ộ đ n c ng đ ng:  ...

ườ ộ ố   i xã h i (hy sinh, c ng

i cá nhân (h ề ạ ộ ố

ụ ữ ụ ­ Ví d : SGK ọ HS đ c ph n 4 sgk/ 12, 13 HS: Tr  l ẫ   ­ Hình thành mô hình  ng x  và m u ộ   ườ ng ng   liên   quan   đ n   c ng ồ đ ng:       + Con ng hi n). ế ướ   ườ ặ ng      + Ho c con ng ạ   ấ ộ n i, nh n m nh quy n cá nhân, h nh ầ   phúc  tình yêu, ý nghĩa cu c s ng tr n th ) ế HS cho ví d  SGK.

ẩ ườ ướ ướ ủ ớ ự   ng chung: Xây d ng ữ   i   v i   nh ng ườ ớ ữ   i v i nh ng ẩ ườ t đ p ẩ ọ   ng c a văn h c ự   t Nam là gì khi xây d ng ưở ườ ả ờ i. HS: Tr  l ạ ự Xây d ng đ o lý làm ng ấ ố ẹ ph m ch t t t đ p . ng?

GV:   Em   hãy   nêu   nh ng   tác   ể ẫ   ệ ph m   th   hi n   hai   m u ng i này? GV:  Xu h ệ Vi ẫ m u ng i lý t ạ ộ Ho t đ ng 4: ọ

ệ ề ế ọ iả ờ HS: Tr  l ộ ọ .Văn   h c   Vi ọ ớ l n: Văn h c dân gian, văn h c vi ậ   t   Nam   có   hai   b   ph n t....

ễ ả ệ ệ ạ GV:   Các   em   rút   ra   đi u   gì   ọ thông qua bài h c này? ế   ổ GV  di n   gi ng   và   t ng   k t bài?

ậ

ờ ố ng  con   ng ư ưở  t ệ ọ ộ ứ ạ ệ ẩ ỹ ồ ế => Xu h ạ đ o   lý   làm   ng ấ ố ẹ ph m ch t t ế ổ IV/ T ng k t: ộ  ệ t Nam có hai b ­ Văn h c Vi ậ ớ ọ   ph n l n: Văn h c dân gian, văn ế ọ t h c vi ế ọ   ­   Văn   h c   vi t   Nam:   văn t   Vi ạ ọ   h c   trung   đ i,   hi n   đ i   phát ờ ỳ ể tri n qua 3 th i k . ể ệ ­ Th  hi n chân th t, đ i s ng,   ườ   ả tình c m, t i t Nam.  Vi ồ   ọ ­   H c   văn   h c   dân   t c   là   b i ưỡ   d ng nhân cách, đ o đ c , tình ả   c m,   quan   ni m   th m   m   và ẹ ẻ trau d i ti ng m  đ .

ạ ộ Ho t đ ng 4: 3. Cñng cè, luyÖn tËp.

ỳ                                                                                                   Trang 8

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ủ ố      C ng c : ợ ệ t Nam là gì? ộ ọ ọ ạ ể ệ t Nam có m y giai đo n phát tri n? ủ ấ ủ ế ủ ệ ộ ọ ậ ­ Các b  ph n h p thành c a văn h c Vi ­ Văn h c Vi ữ ­ Nh ng n i dung ch  y u c a Văn h c Vi t Nam là gì?

ệ ọ "T ng quan  văn h c Vi t Nam". i n i dung bài

ặ  1. D n dò:   ổ ọ ạ ộ  ­ H c l IV. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: ọ ớ ­ S an bài m i: ạ ộ ữ ằ ế "Ho t đ ng giao ti p b ng ngôn ng "

t:ế  3

ạ ạ Ti Ngày so n: .................................... . Ngày d y: ....................................

Ạ Ộ

Ế Ằ

Ữ

HO T Đ NG GIAO TI P B NG NGÔN NG

ắ ứ ơ ả ạ ộ ế ế ằ

ế ố ượ ư ề ộ ươ ứ ụ ệ ả ậ giao ti p (NTGT) nh  nhân v t, hoàn c nh, n i dung, m c đích, ph ữ   c ki n th c c  b n v  ho t đ ng giao ti p (HĐGT) b ng ngôn ng ,   ng ti n, cách th c giao

I. M C TIÊU Ụ        1. KiÕn thøc: Giúp HS: ­ N m đ ề v  các nhân t ề ế ti p, v  hai quá trình trong HĐGT.

ế ị ự ế ộ ế t xác đ nh các NTGT trong m t HĐGT, nâng cao năng l c giao ti p khi nói, khi vi t và năng ế ộ 2. Kĩ năng: ­ Bi ự l c phân tích, lĩnh h i khi giao ti p.

ằ ộ ợ ữ 3. Thái đ : ộ ­ Có thái đ  và hành vi phù h p trong HĐGT b ng ngôn ng .

Ẩ Ị Ủ II. CHU N B  C A GV VÀ HS :

1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn và một số tài liệu tham khảo. 2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK. Ế Ạ : III. TI N TRÌNH BÀI D Y

ớ Ổ ị 1.  n đ nh l p 2.  Bài m iớ

Ho¹t ®éng cña GV

Ho¹t ®éng cña HS

Néi dung ghi  b ngả

ạ ộ I. Khái ni m: ệ ữ ệ ể

ả ế ể 1. Tìm hi u văn b n 1: ậ a. Nhân v t giao ti p: ị ọ ầ ­ Vua nhà Tr n và các v  bô ả ữ  HS: đ c văn b n. ọ

ỳ                                                                                                   Trang 9

Ho t đ ng 1: (30phút) ể Giúp  HS  hi u   ng   li u   đ hình thành khái ni m.ệ Thao tác 1: ọ ọ GV  g i   h c   sinh   đ c   ng ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

lão ươ ả ấ ướ ị ­ C ng v  khác nhau: + Vua: Cai qu n đ t n ị ữ ọ

c. ữ         +   Các   v   bô   lão:   nh ng ườ ừ i   t ng   gi ng     tr ng   trách, ệ ạ đ i di n cho nhân dân.

ậ ế

ị

b.      Các nhân v t giao ti p      ầ ượ ổ t đ i vai cho nhau: l n l ườ ­ Ban đ u:ầ  vua là ng i nói, ườ các v  bô lão là ng i nghe. ­   Lúc   sau:  các   bô   lão   là  ườ   ườ ng i i   nói,   vua   là   ng nghe.

ả ờ ệ ủ i: li u c a sách giáo khoa? HS:Tr  l

=>có hai quá trình: ả ạ ậ    o T o l p văn b n. ả ộ    o Lĩnh h i văn b n.

ệ ả c. Hoàn c nh giao ti p: ở ễ ­   Di n   ra ế   di n   Diên H ngồ ướ ­   Lúc   đ t   n ặ   c   có   gi c ạ ấ ngo i xâm

ế

ộ ướ

ộ ớ ẻ ầ ề ậ d. N i dung giao ti p: ­   H ng   vào   n i   dung: nên đánh hau hoà v i k  thù. ề ệ  ế ­ Đ  c p đ n v n đ  h

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 10

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ấ ủ ộ ạ ậ ế ố   ọ tr ng: m t hay còn c a qu c gia. ị ầ ế ế ậ ươ ươ ệ ớ ả c.ướ ế ủ GV:  Trong   ho t   đ ng   giao ti p này có các nhân v t giao   ị  ng v ti p nào? Hai bên có c ư ế  và quan h  v i nhau nh  th nào? ườ ừ ị ng ữ ọ ệ ế Nhân v t giao ti p: ­ Vua nhà Tr n và các v  bô lão ị ­ C ng v  khác nhau: ấ n + Vua: Cai qu n đ t  ữ + Các v  bô lão: nh ng ng i t ng ạ  tr ng trách, đ i di n cho nhân gi dân. ụ e. M c đích giao ti p: ọ   ế ấ ­   L y   ý   ki n   c a   m i ườ i, thăm dò lòng dân  ạ   ­   Cu c   giao   ti p   đã   đ t ượ ộ ụ c m c đích. đ

ế ả ờ :   ngôn   ng   giao   ti p   khác ữ i ư ế ủ ọ ư ế ộ ị ớ ọ GV ghi nh n.ậ ị ế GV: Chính vì có v  th  khác ữ ế nhau   nh   th   nên   ng   giao ti p c a h  nh  th  nào? : ớ ộ

HS   tr   l nhau: o vua : nói v i thái đ  tr nh tr ng ư o các bô lão: x ng hô v i thái đ  kính tr ng.ọ

ộ ạ

ậ HS tr  l iả ờ : ổ ế ầ ượ ổ ậ t đ i vai

ố ạ GV:   Trong   ho t   đ ng   giao ế   ti p   này,   các   nhân   v t   giao ư ế  ế ti p đ i vai cho nhau nh  th nào? ậ  GV ghi nh n và ch t l i. ị ườ i nói, các v  bô i nghe. ườ i nói, vua là i nghe. i   nói   và   ng

ả ể ạ    T o l p văn b n bi u đ t ườ ườ   i GV:   Ng ạ   ữ ế nghe đã ti n hành nh ng ho t ươ ứ ộ ng  ng nào? đ ng t ả ọ ạ ậ ả ế

i nói: ng, tình c m. ạ ộ  ti n hành ho t đ ng nghe i nghe: ộ ộ i   mã   và   lĩnh   h i   n i   dung   văn t: tác gi ậ Các nhân v t giao ti p l n l cho nhau: ­  Ban đ u:ầ   vua là ng ườ lão là ng ­ Lúc sau: các bô lão là ng ườ ng HS nêu: ườ ­ Ng ư ưở t  t ườ ­ Ng ả ể đ   gi b n.ả

ổ   T ng quan    2. Văn b n 2:    ệ ề t Nam: v  Văn h c Vi ế ậ a. Nhân v t giao ti p  ả ế ườ i vi  ...    ­ Ng ườ ọ ­ Ng i đ c: giáo viên, ọ h c sinh, ... ạ ộ ữ ế ấ

ả HS: có hai quá trình: ả ạ ậ    o T o l p văn b n. ả ộ    o Lĩnh h i văn b n. ế ễ ế ứ ổ

t tr  l ổ ậ ị ng ph ch c giáo ng trình quy  đ nh   ổ  ườ

ế ở ệ ấ ướ di n Diên H ng ạ ặ ầ ượ ả ờ i  HS l n l ế ả Hoàn c nh giao ti p: ễ ­ Di n ra  ­ Lúc đ t n ồ c có gi c ngo i xâm. ế

ạ ổ ả ề ơ ả ả ờ   i b. Hoàn c nh giao ti p: ả Hoàn c nh có t ươ ụ d c, ch ệ ố chung h  th ng tr thông.  ộ  :      c. N i dung giao ti p ự ộ ọ  ­ Thu c lĩnh v c văn h c,  ổ ề   ­   Đ   tài:   "T ng   quan   văn ệ ọ t Nam", h c Vi ấ  ­ Các v n đ  c  b n: ế GV k t lu n. ư ậ ộ Nh  v y, m t ho t đ ng giao   ồ   ằ ti p b ng ngôn ng  bao g m m y quá trình? ạ   t   ho t GV:  Em   hãy   cho   bi ở  ế ộ đ ng giao ti p này di n ra  đâu? Vào lúc nào? Lúc đó có  ử ự ệ ị s  ki n l ch s  gì n i b t? .  ố ạ ấ ề i v n đ . GV ch t l ạ ộ GV:  Ho t đ ng giao ti p đó   ề  ộ ướ ng vào  n i dung gì?   Đ h ề ấ ế ậ c p đ n v n đ  gì? ế ố ạ ừ GV ch t l  ý ki n tr  l i t ủ ọ c a h c sinh. ế HS  cùng nhau trao   đ i,  bàn b c  và tr i.ờ l ộ N i dung giao ti p: +  +

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 11

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ướ ộ ấ ừ ế ằ ề ệ ọ ế ố d. M c đích giao ti p:  ế ườ t :  i vi ườ ọ i đ c: ế ụ ạ ượ ­ H ng vào n i dung: nên đánh hau ộ   GV  :   T   đó   em   th y   cu c ớ ẻ hoà v i k  thù. ướ   giao   ti p   này   nh m   h ng ầ ấ   ề ậ ­ Đ  c p đ n v n đ  h  tr ng: m t ụ   vào   m c   đích   gì?   M c   đích ủ hay còn c a qu c gia. đó có đ t đ c hay không?

+ . ụ ­ Ng ­ Ng +  + ả ờ

HS: tr  l M c đích giao ti p: ố ạ ấ ề i v n đ  qua câu i cá nhân. ế ủ ấ ọ ườ ụ ­ L y ý ki n c a m i ng ế ể ạ ệ ế ế ạ ộ ượ lòng dân đ  h  l nh quy t tâm gi ­   Cu c   giao   ti p   đã   đ t   đ i, thăm dò ữ ướ c.  n ụ   c   m c ế đích. ế ằ ộ ệ ươ ữ ộ ữ ồ ế ữ ả GV : Ch t l h i: ỏ ạ ộ   o Th  nào là ho t đ ng giao ữ ti p b ng ngôn ng ? ằ      o M t cu c giao ti p b ng ế   ngôn ng  g m có nh ng  y u ố t nào? ng ti n ngôn ng  ch c văn b n:  ữ ả ờ HS: Tr  l ạ ọ ế ề ế ườ ủ ế ặ ậ ứ ể ậ e. Ph ổ ứ và cách t ọ   ậ    ­ Dùng thu t ng  văn h c, ọ ớ v i văn phong khoa h c ẽ  ặ ố ụ      ­ Có b  c c rõ, ch t ch ố   ệ ụ có   đ   m c,   có   h   th ng lu n đi m lu n c …

ặ ổ ế 3. T ng k t : ạ ứ ế i ki n th c. HS khái quát l ễ ớ Ghi nh , SGK trang 15 ế ẫ ướ i cá nhân: ộ ộ   ạ o  Ho t   đ ng   giao   ti p   là   ho t   đ ng ộ   ữ ễ i   trong   xã   h i, di n   ra   gi a   m i   ng ươ   ằ ượ ng đ c   ti n   hành   ch   y u   b ng   ph ằ ế ữ ệ t) nh m trao ti n ngôn ng  (nói ho c vi   ộ   ả ể ệ ổ đ i thông tin, th  hi n tình c m, thái đ , ộ   ể ế ạ ệ quan h  ho c bàn b c đ  ti n hành m t ộ hành đ ng nào đó.  ạ ộ ậ ả ữ ệ ế ổ ệ ế ế o Ho t đ ng giao ti p di n ra khi có: Nhân v t giao ti p.  ế Hoàn c nh giao ti p. ộ ụ N i dung và m c đích giao ti p. ươ ng ti n giao ti p.  Ph ề ọ

t Nam: II. LuyÖn tËp. VD: Văn b n 2:ả  T ng quan v  Văn h c  Vi ế

ườ ể ọ   Thao tác 2:  H ng d n h c   sinh phân tích ng  li u 2: Bài ề "T ng quan v  VHVN".   ế   GV:  Em   hãy   cho   bi t   các ế   nhân v t giao ti p qua bài này ế   là   nh ng   ai   (Ng t? Ng ậ ữ i   vi ặ ườ ọ i đ c? Đ c đi m?)?

ạ ộ ế ở ứ ổ ơ l a tu i cao h n, trình t ươ ễ ả ế ấ   GV:  Ho t đ ng giao ti p  y   di n ra trong hoàn c nh nào ? ứ ổ ộ ớ ẻ ọ i   đ c  thu c   l p   tr ,   trình   đ ộ ổ ệ ậ a. Nhân v t giao ti p     b. Hoàn c nh giao ti p ế : ả ế :  ộ c. N i dung giao ti p ế ụ d. M c đích giao ti p:  ệ ng   ti n   ngôn  Ph e. ữ ng   và   cách   t   ch c   văn b n:ả ả ờ i: HS: Tr  l ườ    o Ng i vi ơ ộ đ  cao h n.  ườ     o  Ng th p. ấ

ộ ế

ươ ụ   ổ ả   ch c   giáo   d c, HS:  Hoàn   c nh   có   t ườ ủ ng trình c a nhà tr ch ứ ng.

ề  GV: N i dung giao ti p ? V ữ   ồ ề đ   tài   gì   ?   Bao   g m   nh ng ề ơ ả ấ v n đ  c  b n nào?

i: ọ ề ọ ệ ầ ượ ả ờ t tr  l HS:  L n l ự ộ ­ Thu c lĩnh v c văn h c,  ổ ­ Đ  tài: "T ng quan văn h c Vi t Nam",

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 12

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ấ ụ ­  Các v n đ  c  b n: ậ ề ơ ả ộ ợ ủ   +   Các   b   ph n   h p   thành   c a ế ở  ườ   i VHVN. ế ủ ể t và ng ọ   + Quá trình phát tri n c a văn h c GV:  M c   đích   giao   ti p   ề đây là gì (Xét v  phía ng ườ ọ vi i đ c)? vi t.ế ườ ệ ọ + Con ng i Vi t Nam qua văn h c.

ế ữ ứ   t : cung c p nh ng tri th c ườ ọ ấ i đ c. ể HS: phát bi u cá nhân:  i vi t cho ng i đ c: ệ ả ọ ườ ế ườ ọ ờ ế ề ề t v  n n văn h c Vi ươ ổ ứ ả ng   ti n   ngôn   ng  ch c văn b n nh ữ  ư ữ ệ t Nam. ữ ệ ế GV:  Ph và cách t th  nào? ứ ạ ậ ự ­ Ng ầ c n thi ­ Ng ứ   + Nh  văn b n mà có nh ng tri th c ầ c n thi + Rèn luy n, nâng cao nh ng kĩ năng: ệ ượ ậ nh n th c đánh giá các hi n t ng văn ả ọ h c; xâu d ng và t o l p văn b n.

ọ ọ ạ ộ ướ ậ ọ ớ ặ ế ề ụ ể ậ ể ữ HS:  Dùng   thu t   ng   văn   h c,   v i   văn   ẽ  ố ụ phong khoa h c có b  c c rõ, ch t ch ậ   ệ ố có đ  m c, có h  th ng lu n đi m lu n c …ứ ế ể ế

ữ iả ờ HS: Tr  l ữ

ị iả ờ HS: Tr  l ố

iả ờ HS: Tr  l i   theo ớ t   tr ầ ế Ho t đ ng 2 :(5phút)  ẫ ổ     H ng đ n h c sinh t ng ế k t  lí thuy t. ệ   GV:  Qua   vi c   tìm   hi u   các ả văn b n trên, em hi u th  nào   ằ   ạ ộ là ho t đ ng giao ti p b ng ngôn ng ?ữ ế   ộ ạ GV:  Ho t   đ ng   giao   ti p ồ   ằ b ng   ngôn   ng   bao   g m nh ng quá trình nào? ế   ộ ạ GV:  Ho t   đ ng   giao   ti p ằ ự ữ   b ng   ngôn   ng   ch u   s   chi ố ủ ph i   c a   các   nhân   t     giao ế ti p nào? ầ HS:  L n   l ứ ở ki n th c ượ ả ờ   l  ph n ghi nh .

IV. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 13

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t:ế  4

ạ ạ Ti Ngày so n: .................................... .. Ngày d y: ....................................

kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian

Ụ I. M C TIÊU:

ỳ                                                                                                   Trang

ọ Giúp h c sinh: 1. KiÕn thøc: ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 14

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- N¾m ®îc nh÷ng ®Æc trng, hÖ thèng thÓ lo¹i vµ nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña VH d©n gian. 2. Kĩ năng: RÌn kÜ n¨ng t×m vµ tãm t¾t c¸c ý chÝnh cña bµi, t×m vµ ph©n tÝch c¸c dÉn chøng

Ẩ tiªu biÓu cho c¸c ý. 3. Thái đ : ộ GDHS  th¸i ®é tr©n träng ®èi víi VH d©n gian, di s¶n v¨n hãa cña d©n téc. II. CHU N B  C A GV VÀ HS: Ị Ủ

ữ ữ ậ ậ ọ ế ế ạ ậ ế ế ữ ữ ệ ậ ớ 1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa,s¸ch gi¸o viªn. - ChuÈn bÞ s¬ ®å c¸c bé phËn hîp thµnh cña v¨n häc viÖt nam. ậ   ữ  Sách giáo viên Ng  văn 10 – t p 1.Thi ­ Sách giáo khoa Ng  văn 10 – t p 1. t k  d y h c Ng  văn 10 – t p ậ ậ ả i thi u giáo án Ng  văn 10 – t p 1.Bài t p Ng  văn 10 – t p 1. 1.Thi

ữ t k  bài gi ng Ng  văn 10 – t p 1.Gi 2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK.

Ạ Ế III. TI N TRÌNH BÀI D Y:

ạ ộ Ho t đ ng 1:(5phút)

ể : 1. Ki m tra bài cũ

ế ậ ộ a. Câu h i: ỏ : Nªu c¸c bé phËn cña VHVN? KÓ tªn c¸c thÓ lo¹i cña VH d©n gian? VD ? Vai trß cña VH d©n gian? b. Đáp án: Có 2 b  ph n: VHDG và VH vi t.

ể ủ ể ạ ­ Có 12 th  lo i tiêu bi u c a VHDG. Sgk.

ộ ớ 2. N i dung bài m i:

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Ho¹t ®éng cña HS Néi dung ghi b ngả

ạ ộ Ho t đ ng 2:(8 phút)

I. VH d©n gian lµ g×? Lµ nh÷ng t¸c phÈm ng«n tõ truyÒn miÖng ®îc tËp thÓ s¸ng t¹o nh»m phôc vô trùc tiÕp cho c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau cña ®êi sèng céng ®ång.

ng c¬ b¶n cña VH d©n Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. Lµ nh÷ng t¸c phÈm ng«n tõ truyÒn miÖng ®îc tËp thÓ s¸ng t¹o nh»m phôc vô trùc tiÕp cho c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau cña ®êi sèng céng ®ång.

ơ ả ặ ư

ạ ộ GV: - VH d©n gian lµ g×? T¹i sao nãi VH d©n gian lµ t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ? Gv nhËn xÐt, chèt ý: VH d©n gian lµ t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ do VH d©n gian lÊy ng«n tõ lµm chÊt liÖu nghÖ thuËt.  )   (Ho t đ ng 3:(15phut

II. §Æc tr gian: 1. TÝnh truyÒn miÖng: - Kh«ng lu hµnh b»ng ch÷ viÕt mµ ®îc truyÒn miÖng tõ ngêi nµy sang ngêi kh¸c qua nhiÒu thÕ hÖ vµ c¸c ®Þa ph¬ng kh¸c nhau. - §îc biÓu hiÖn trong diÔn xíng d©n gian. GV: -VH d©n gian cã nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n nµo?

- Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh truyÒn miÖng? - T¸c dông cña tÝnh truyÒn miÖng? VD?  T¸c dông: + Lµm cho t¸c phÈm VH d©n gian HS: Có 3 đ c tr ng c  b n: + + + Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. - Kh«ng lu hµnh b»ng ch÷ viÕt mµ ®îc truyÒn miÖng tõ ngêi nµy sang ngêi kh¸c qua nhiÒu thÕ hÖ vµ c¸c ®Þa ph- ¬ng kh¸c nhau.  T¸c dông: + Lµm cho t¸c phÈm VH d©n

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 15

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

gian ®îc trau chuèt, hoµn thiÖn, phï hîp h¬n víi t©m t×nh cña nh©n d©n lao ®éng. Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. + T¹o nªn tÝnh dÞ b¶n (nhiÒu b¶n kÓ) cña VH d©n gian. Hs th¶o luËn, tr¶ lêi.

GV: - Qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ cña VH d©n gian diÔn ra ntn?

®îc trau chuèt, hoµn thiÖn, phï hîp h¬n víi t©m t×nh cña nh©n d©n lao ®éng. + T¹o nªn tÝnh dÞ b¶n (nhiÒu b¶n kÓ) cña VH d©n gian. VD: VB truyÖn cæ tÝch TÊm C¸m, truyÒn thuyÕt An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u- Träng Thñy,... 2. TÝnh tËp thÓ: - Qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ: C¸ nh©n khëi xíng tËp thÓ hëng øng (tham gia cïng s¸ng t¹o hoÆc tiÕp nhËn) tu bæ, söa ch÷a, thªm bít cho phong phó, hoµn thiÖn.

GV: - Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh thùc hµnh cña VH d©n gian? VD? - Qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ: C¸ nh©n khëi xíng tËp thÓ h- ëng øng (tham gia cïng s¸ng t¹o hoÆc tiÕp nhËn) tu bæ, söa ch÷a, thªm bít cho phong phó, hoµn thiÖn. HS: - Lµ sù g¾n bã vµ phôc vô trùc tiÕp cho c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau trong ®êi sèng céng ®ång. ạ ộ Ho t đ ng 3 (7 phut): Hs th¶o luËn, tr¶ lêi.

3. TÝnh thùc hµnh: - Lµ sù g¾n bã vµ phôc vô trùc tiÕp cho c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau trong ®êi sèng céng ®ång. - VD: Bµi ca lao ®éng: Hß s«ng M·, hß gi· g¹o,... Bµi ca nghi lÔ: H¸t mo §Î ®Êt ®Î n- íc cña ngêi Mêng,... III. HÖ thèng thÓ lo¹i cña VH d©n gian:

Yªu cÇu hs ®äc vµ tù häc c¸c ®Þnh nghÜa vÒ c¸c thÓ lo¹i VH d©n gian trong sgk. - LËp b¶ng hÖ thèng c¸c thÓ lo¹i VH d©n gian? Tù sù

S©n khÊu - ChÌo Tr÷ t×nh - Ca dao TruyÒn NghÞ luËn - Tôc ng÷ - C©u ®è TruyÖn

TruyÖn

TruyÖn

- ThÇn tho¹i - Sö thi - thuyÕt - cæ tÝch - TruyÖn c- êi - ngô ng«n - th¬ - VÌ

ạ ộ Ho t đ ng 3 (15 phut):

IV. Nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña VH d©n gian: 1. VH d©n gian lµ kho tri thøc v« Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. - VH d©n gian  lµ tri thøc vÒ mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng tù nhiªn, x· héi vµ con ngêi GV: - Tri thøc d©n gian lµ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 16

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

g×? Gv ®Þnh híng: Tri thøc d©n gian lµ nhËn thøc, hiÓu biÕt cña nh©n d©n ®èi víi cuéc sèng quanh m×nh. cïng phong phó vÒ ®êi sèng c¸c d©n téc (gi¸ trÞ nhËn thøc): - VH d©n gian  lµ tri thøc vÒ mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng tù nhiªn, x· héi vµ con ngêi phong phó. lµ tri thøc cña 54 d©n téc ®a d¹ng.

phong phó. lµ tri thøc cña 54 d©n téc ®a d¹ng. Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. - VH d©n gian thÓ hiÖn tr×nh ®é nhËn thøc vµ quan ®iÓm t tëng cña nh©n d©n lao ®éng nªn nã mang tÝnh chÊt nh©n ®¹o, tiÕn bé, kh¸c biÖt vµ thËm chÝ ®èi lËp víi quan ®iÓm cña giai cÊp thèng trÞ cïng thêi. GV: - V× sao VH d©n gian ®îc coi lµ kho tri thøc v« cïng phong phó vµ ®a d¹ng?

Gv gîi më: Tri thøc d©n gian bao gåm nh÷ng tri thøc vÒ c¸c lÜnh vùc nµo? Cña bao nhiªu d©n téc?

- VH d©n gian thÓ hiÖn tr×nh ®é nhËn thøc vµ quan ®iÓm t tëng cña nh©n d©n lao ®éng nªn nã mang tÝnh chÊt nh©n ®¹o, tiÕn bé, kh¸c biÖt vµ thËm chÝ ®èi lËp víi quan ®iÓm cña giai cÊp thèng trÞ cïng thêi. VD: + Con vua th× l¹i lµm vua Con s·i ë chïa th× quÐt l¸ ®a Bao giê d©n næi can qua Con vua thÊt thÕ l¹i ra quÐt chïa. + §õng than phËn khã ai ¬i Cßn da: l«ng mäc, cßn chåi: n¶y c©y...

Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. Tri thøc d©n gian thêng ®îc tr×nh bµy b»ng ng«n ng÷ nghÖ thuËt hÊp dÉn, dÔ phæ biÕn, cã søc sèng l©u bÒn víi thêi gian.

- VH d©n gian thÓ hiÖn tr×nh ®é nhËn thøc vµ quan ®iÓm cña ai? §iÒu ®ã cã g× kh¸c víi giai cÊp thèng trÞ cïng thêi? VD? Tri thøc d©n gian ®îc tr×nh bµy ntn? VD?

Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. - Tinh thÇn nh©n ®¹o:

êi: - H×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt truyÒn thèng tèt ®Ñp:

Gv më réng: Tuy nhiªn nhËn thøc cña nh©n d©n lao ®éng ko ph¶i hoµn toµn vµ bao giê còng ®óng. VD: §i mét ngµy ®µng häc mét sµng kh«n; Nh÷ng ngêi ti hÝ m¾t l¬n / Trai thêng chèn chóa, g¸i bu«n lén chång... GV: - TÝnh gi¸o dôc cña VH d©n gian ®îc thÓ hiÖn qua nh÷ng khÝa c¹nh nµo? VD? - Tri thøc d©n gian thêng ®îc tr×nh bµy b»ng ng«n ng÷ nghÖ thuËt hÊp dÉn, dÔ phæ biÕn, cã søc sèng l©u bÒn víi thêi gian. VD: Bµi häc vÒ ®¹o lÝ lµm con: C«ng cha nh nói Th¸i S¬n NghÜa mÑ nh níc trong nguån ch¶y ra Mét lßng thê mÑ kÝnh cha Cho trßn ch÷ hiÕu míi lµ ®¹o con. 2.VH d©n gian cã gi¸ trÞ gi¸o dôc s©u s¾c vÒ ®¹o lÝ lµm ng - Tinh thÇn nh©n ®¹o: + T«n vinh gi¸ trÞ con ngêi (t tëng nh©n v¨n). + T×nh yªu th¬ng con ngêi (c¶m th«ng, th¬ng xãt). + §Êu tranh ko ngõng ®Ó b¶o vÖ, gi¶i phãng con ngêi khái bÊt c«ng, c- êng quyÒn.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 17

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

GV: - Gi¸ trÞ thÈm mÜ to lín cña VH d©n gian ®îc biÓu hiÖn ntn?

Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. - NhiÒu t¸c phÈm VH d©n gian trë thµnh mÉu mùc nghÖ thuËt ®Ó ngêi ®êi häc tËp. - Khi VH viÕt cha ph¸t triÓn, VH d©n gian ®ãng vai trß chñ ®¹o. - Khi VH viÕt ph¸t triÓn, VH d©n gian lµ nguån nu«i dìng, lµ c¬ së cña VH viÕt, ph¸t triÓn song song, lµm cho VH viÕt trë nªn phong phó, ®a d¹ng, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc.

- H×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt truyÒn thèng tèt ®Ñp: + T×nh yªu quª h¬ng, ®Êt níc. + Lßng vÞ tha, ®øc kiªn trung. + TÝnh cÇn kiÖm, ãc thùc tiÔn,... 3. VH d©n gian cã gi¸ trÞ thÈm mÜ to lín, gãp phÇn quan träng t¹o nªn b¶n s¾c riªng cho nÒn VH d©n téc: - NhiÒu t¸c phÈm VH d©n gian trë thµnh mÉu mùc nghÖ thuËt ®Ó ngêi ®êi häc tËp. - Khi VH viÕt cha ph¸t triÓn, VH d©n gian ®ãng vai trß chñ ®¹o. - Khi VH viÕt ph¸t triÓn, VH d©n gian lµ nguån nu«i dìng, lµ c¬ së cña VH viÕt, ph¸t triÓn song song, lµm cho VH viÕt trë nªn phong phó, ®a d¹ng, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc.

GV:- KÓ tªn mét vµi t¸c gi¶ u tó cã sù häc tËp VH d©n gian? ạ ộ (Ho t đ ng 4:(2 phút) 3. Cñng cè, luy n t p: ệ ậ Yªu cÇu hs: - §äc phÇn ghi nhí (sgk) 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 18

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t:ế  5

ạ ạ Ti Ngày so n: .................................... .. Ngày d y: ....................................

Ạ Ộ

Ế Ằ

HO T Đ NG GIAO TI P B NG NGÔN NG

Ữ

(Ti

t 2)ế

Ụ

1. KiÕn thøc: Giúp HS:  - Cñng cè kh¸i niÖm vµ c¸c nh©n tè chi phèi cña ho¹t ®éng giao tiÕp 2. Kĩ năng:  - BiÕt x¸c ®Þnh c¸c nh©n tè giao tiÕp trong mét ho¹t ®éng giao I.    M C TIÊU   b»ng ng«n ng÷. tiÕp,n©ng cao n¨ng lùc giao tiÕp khi nãi,khi viÕt vµ n¨ng lùc ph©n tÝch, lÜnh héi khi giao tiÕp.

giao tiÕp cô thÓ. ­ VËn dông lÝ thuyÕt vÒ ho¹t ®éng giao tiÕp vµo viÖc ph©n tÝch c¸c t×nh huèng ợ ằ ộ ữ 3. Thái đ : ộ ­ Có thái đ  và hành vi phù h p trong HĐGT b ng ngôn ng .

Ẩ Ị Ủ II. CHU N B  C A GV VÀ HS :

liệu tham khảo.

1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa,s¸ch gi¸o viªn và một s  tàiố 2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK. Ế Ạ : III. TI N TRÌNH BÀI D Y

ạ ộ Ho t đ ng 1:(5phút)

CÂU H I:Ỏ 1. Em hiÓu thÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷? ĐÁP ÁN:

Ổ ị ể ớ 1. n đ nh l p 2.  Ki m tra bài cũ:(5phút)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 19

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ệ ọ - Lµ ho¹t ®éng trao ®æi th«ng tin b»ng ng«n ng÷(nãi hoÆc viÕt) cña con ngêi trong x· héi. H§GT b»ng ng«n ng÷ cã hai qu¸ tr×nh: T¹o lËp v¨n b¶n do ngêi nãi,ngêi viÕt thùc hiÖn; tiÕp nhËn lÜnh héi v¨n b¶n do ngêi ®äc ngêi nghe thùc hiÖn (hai qu¸ tr×nh cã thÓ chuyÓn ®æi cho nhau). Hãy v  s  đ  c u t o c a n n văn h c Vi t Nam? ớ ộ

ẽ ơ ồ ấ ạ ủ ề 3. N i dung bài m i:  Vào bài: ë tiÕt häc tríc vÒ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷, c¸c em ®· ®îc t×m hiÓu nh÷ng tri thøc lÝ thuyÕt c¬ b¶n. Trong tiÕt häc h«m nay, chóng ta sÏ vËn dông c¸c kiÕn thøc ®ã ®Ó lµm c¸c bµi tËp ®Ó cñng cè, kh¾c s©u c¸c kiÕn thøc ®ã.

Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña hs ạ ộ

Ho t đ ng 2:(35phút) Gv yªu cÇu 3 hs lªn b¶ng lµm c¸c bµi tËp 1, 2, 3 trong sgk. C¸c em kh¸c tù lµm vµo vë, theo dâi bµi cña b¹n nhËn xÐt bæ sung.

Nội dung ghi bảng ả ể I. Tìm hi u văn b n II. LuyÖn tËp: Bµi 1: a. Nh©n vËt giao tiÕp:- Chµng trai (anh). - C« g¸i (nµng). Løa tuæi: b. Thêi ®iÓm giao tiÕp: c. Néi dung giao tiÕp: NghÜa tuêng minh: - NghÜa hµm Èn: - Môc ®Ých giao tiÕp: d. C¸ch nãi cña chµng trai:

Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n, lu ý hs c¸c kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng cÇn thiÕt.

ng t ự

ướ GV: H ng d n t ẻ bài 1 đ  hs làm ẫ ươ :bài 2?

Bµi 2: a,b. C¸c hµnh ®éng nãi (hµnh ®éng giao tiÕp): - Chµo (Ch¸u chµo «ng ¹!). HS 1: Bài 1: a. Nh©n vËt giao tiÕp - Chµng trai (anh). - C« g¸i (nµng). Løa tuæi: 18-20, trÎ, ®ang ë ®é tuæi yªu ®¬ng. b. Thêi ®iÓm giao tiÕp: §ªm tr¨ng s¸ng, yªn tÜnh thÝch hîp víi nh÷ng cuéc trß chuyÖn cña nh÷ng ®«i løa ®ang yªu. c. Néi dung giao tiÕp: NghÜa tuêng minh: Chµng trai hái c« g¸i “tre non ®ñ l¸”(®ñ giµ) råi th× cã dïng ®Ó ®an sµng ®îc ko? - NghÜa hµm Èn: Còng nh tre, chµng trai vµ c« g¸i ®· ®Õn tuæi trëng thµnh, l¹i cã t×nh c¶m víi nhau liÖu nªn tÝnh chuyÖn kÕt duyªn ch¨ng? - Môc ®Ých giao tiÕp: tá t×nh, cÇu h«n tÕ nhÞ. d. C¸ch nãi cña chµng trai: Cã mµu s¾c v¨n ch¬ng, t×nh tø , ý nhÞ, mîn h×nh ¶nh thiªn nhiªn ®Ó tá lßng m×nh phï hîp, tinh tÕ. HS 2: 2 Bài a,b. C¸c hµnh ®éng nãi (hµnh ®éng giao tiÕp): - Chµo (Ch¸u chµo «ng ¹!). - Chµo ®¸p (A Cæ h¶?).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 20

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Chµo ®¸p (A Cæ h¶?). - Khen (Lín tíng råi nhØ?). - Hái (Bè ch¸u cã göi pin ®µi lªn cho «ng ko?). c. T×nh c¶m, th¸i ®é: + A Cæ: kÝnh mÕn «ng giµ. + ¤ng giµ: tr×u mÕn, yªu quý A Cæ. - Quan hÖ: gÇn gòi, th©n mËt. - Khen (Lín tíng råi nhØ?). - Hái (Bè ch¸u cã göi pin ®µi lªn cho «ng ko?). c. T×nh c¶m, th¸i ®é: + A Cæ: kÝnh mÕn «ng giµ. + ¤ng giµ: tr×u mÕn, yªu quý A Cæ. - Quan hÖ: gÇn gòi, th©n mËt.

: ng t ự

ướ GV: H ng d n t ẻ bài 1 đ  hs làm ẫ ươ :bài 3?

:

:

Bµi 3: a. Néi dung giao tiÕp: - NghÜa t êng minh - NghÜa hµm Èn: - Môc ®Ých: + Chia sÎ, c¶m th«ng víi th©n phËn ngêi phô n÷ trong XH cò. + Lªn ¸n, tè c¸o XHPK bÊt c«ng. - Ph ¬ng tiÖn tõ ng÷, h×nh ¶nh biÓu c¶m, ®a nghÜa. b. C¨n cø : ¬ng tiÖn tõ ng÷ - Ph + “Tr¾ng”,“trßn”gîi vÎ ®Ñp h×nh thÓ. + M« tÝp më ®Çu: “th©n em” lêi than th©n, béc lé t©m t×nh cña ngêi phô n÷. + Thµnh ng÷ “b¶y næi ba ch×m” th©n phËn long ®ong, bÊt h¹nh. + “TÊm lßng son” phÈm chÊt thñy chung, trong tr¾ng, son s¾t.

Gv gîi ý hs viÕt th«ng b¸o theo bè côc: Bµi 4: Gv gîi ý hs viÕt th«ng b¸o theo bè HS 3 3 : Bài a. Néi dung giao tiÕp: - NghÜa têng minh: Miªu t¶, giíi thiÖu ®Æc ®iÓm, qu¸ tr×nh lµm b¸nh tr«i níc. - NghÜa hµm Èn: Th«ng qua h×nh tîng b¸nh tr«i níc, t¸c gi¶ ngîi ca vÎ ®Ñp, thÓ hiÖn th©n phËn bÊt h¹nh cña m×nh còng nh cña bao ngêi phô n÷ trong XHPK bÊt c«ng. Song trong hoµn c¶nh kh¾c nghiÖt, hä vÉn gi÷ trän ®îc phÈm chÊt tèt ®Ñp cña m×nh. - Môc ®Ých: + Chia sÎ, c¶m th«ng víi th©n phËn ngêi phô n÷ trong XH cò. + Lªn ¸n, tè c¸o XHPK bÊt c«ng. - Ph¬ng tiÖn tõ ng÷, h×nh ¶nh: biÓu c¶m, ®a nghÜa. b. C¨n cø: - Ph¬ng tiÖn tõ ng÷: + “Tr¾ng”, “trßn” gîi vÎ ®Ñp h×nh thÓ. + M« tÝp më ®Çu: “th©n em” lêi than th©n, béc lé t©m t×nh cña ngêi phô n÷. + Thµnh ng÷ “b¶y næi ba ch×m” th©n phËn long ®ong, bÊt h¹nh. + “TÊm lßng son” phÈm chÊt thñy chung, trong tr¾ng, son s¾t.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 21

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ng t ự côc: - Tiªu ng÷. - Tªn th«ng b¸o. - Nªu lÝ do. - Thêi gian thùc hiÖn. - Néi dung c«ng viÖc. - Lùc lîng tham gia. - Dông cô. - KÕ ho¹ch cô thÓ. - Lêi kªu gäi. ướ GV: H ng d n t ẻ bài 1 đ  hs làm ẫ ươ :bài 5?

Bµi 5: a. Nh©n vËt giao tiÕp:

b. Hoµn c¶nh giao tiÕp: + Th¸ng 9-1945:

+ B¸c Hå: giao nhiÖm vô, kh¼ng ®Þnh quyÒn lîi cña hs níc ViÖt Nam ®éc lËp. c. Néi dung giao tiÕp: - - -

d. Môc ®Ých giao tiÕp: - Chóc mõng hs nh©n ngµy khai tr- êng ®Çu tiªn cña níc ViÖt Nam DCCH. - X¸c ®Þnh nhiÖm vô nÆng nÒ nh- ng vÎ vang cña c¸c em hs.

e. H×nh thøc: - Ng¾n gän. - Lêi v¨n võa gÇn gòi, ch©n t×nh võa nghiªm tóc, trang träng. ạ ộ

Ho t đ ng 3:(4 phút) Gv yªu cÇu hs lµm ë nhµ. Gv l u ý hs: Ngµy 5/6/1972, §¹i héi ®ång Liªn Hîp Quèc s¸ng lËp ngµy m«i trêng thÕ HS: - Tiªu ng÷. - Tªn th«ng b¸o. - Nªu lÝ do. - Thêi gian thùc hiÖn. - Néi dung c«ng viÖc. - Lùc lîng tham gia. - Dông cô. - KÕ ho¹ch cô thÓ. - Lêi kªu gäi. HS: a. Nh©n vËt giao tiÕp: + B¸c Hå- chñ tÞch níc. + Hs toµn quèc- thÕ hÖ t¬ng lai cña ®Êt níc. b. Hoµn c¶nh giao tiÕp: + Th¸ng 9-1945: ®Êt níc võa giµnh ®îc ®éc lËp Hs lÇn ®Çu tiªn ®îc ®ãn nhËn mét nÒn gi¸o dôc hoµn toµn ViÖt Nam. + B¸c Hå: giao nhiÖm vô, kh¼ng ®Þnh quyÒn lîi cña hs níc ViÖt Nam ®éc lËp. c. Néi dung giao tiÕp: - NiÒm vui síng cña B¸c v× thÊy hs- thÕ hÖ t¬ng lai cña ®Êt níc ®îc hëng nÒn gi¸o dôc cña d©n téc. - NhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm nÆng nÒ nhng vÎ vang cña hs. - Lêi chóc cña B¸c víi c¸c em hs. d. Môc ®Ých giao tiÕp: - Chóc mõng hs nh©n ngµy khai trêng ®Çu tiªn cña níc ViÖt Nam DCCH. - X¸c ®Þnh nhiÖm vô nÆng nÒ nhng vÎ vang cña c¸c em hs. e. H×nh thøc: - Ng¾n gän. - Lêi v¨n võa gÇn gòi, ch©n t×nh võa nghiªm tóc, trang

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 22

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

giíi. träng.

ạ ộ

Gv yªu cÇu hs ®äc bøc th cña B¸c Hå vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk. Gv lu ý hs: Khi thùc hiÖn bÊt cø ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ nµo (d¹ng nãi vµ viÕt), chóng ta cÇn ph¶i chó ý: + Nh©n vËt, ®èi tîng giao tiÕp (Nãi vµ viÕt cho ai?). + Môc ®Ých giao tiÕp (Nãi vµ viÕt ®Ó lµm g×?). + Néi dung giao tiÕp (Nãi vµ viÕt ®Ó lµm g×?). + Giao tiÕp b»ng c¸ch nµo (Nãi vµ viÕt ntn?). Ho t đ ng 4:(4 phút)        Cñng cè, dÆn dß: 3.    Yªu cÇu hs:- Lµm bµi tËp 4 trong sgk. - §äc, t×m hiÓu tríc bµi : V¨n b¶n. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi

t:ế  6 ạ

ỳ                                                                                                   Trang

Ti Ngày so n: .................................... ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 23

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ Ngày d y: .................................... ..

v¨n b¶n

Ụ

1. KiÕn thøc: Giúp HS: - N¾m ®îc kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, c¸c lo¹i VB ph©n chia theo lÜnh I.    M C TIÊU   vùc vµ môc ®Ých giao tiÕp.

2. Kĩ năng:  - N©ng cao kÜ n¨ng thùc hµnh ph©n tÝch vµ t¹o lËp VB trong giao tiÕp. 3. Thái đ : ộ ­ BiÕt ph©n biÖt, sö dông c¸c lo¹i VB phï hîp, linh ho¹t trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña ®êi sèng.

Ẩ Ị Ủ II. CHU N B  C A GV VÀ HS :

1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa,s¸ch gi¸o viªn và một số tài liệu tham khảo 2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK. Ế Ạ : III. TI N TRÌNH BÀI D Y

ạ ộ Ho t đ ng 1:(5phút)

1. Ki m tra bài cũ:(5phút)

ể H·y nªu c¸c nh©n tè giao tiÕp trong ho¹t ®éng giao tiÕp? ộ ớ 2. N i dung bài m i:

Ho¹t ®éng cña hs N i dung ghi b ng ệ ể ặ ả ộ I­ Khái ni m và đ c đi m: ẫ

ọ ệ

ả ủ ữ ệ ể 1. Khái ni m:ệ   * Tìm hi u ng  li u:

ọ ệ ể

ng cái t ọ ọ

ề ả ầ ở Ho¹t ®éng cña gv ạ ộ Ho t đ ng 2: ướ   H ng d n h c sinh tìm ể ặ   hi u   khái   ni m   và   đ c ể đi m c a văn b n. Thao   tác   1:  Cho   h c   sinh tìm   hi u   khái   ni m   văn b n.ả GV:  Cho h c sinh đ c các văn b n (1), (2), (3) và các  SGK ? yêu c u ố ệ ạ

ườ ữ i. Nó là l

ư

ữ ị ủ ị ể ớ ố ọ ế ế ữ

iả ờ HS:  Tr  l ườ ố ả   ầ i   t t   nh     VB   (1):  G n   ng ưở ượ ạ ố   c l i quan t và ng h ưở ườ ấ ẽ ả ệ   ng cái i x u s   nh h h  ng x u.  ấ   trao   đ i   v   m t   kinh ộ ổ   nghi m s ng       VB(2);  HĐGT   t o   ra   trong ọ   HĐGT   gi a   cô   gái   và   m i ủ   ờ i than thân c a ng cô gái trao đ i v  tâm t ổ ề    tình c mả     VB(3): HĐGT gi a v  ch  t ch ướ c   v i   toàn   th   qu c   dân n   ẩ   ệ ồ đ ng bào là nguy n v ng kh n ớ ủ t và quy t tâm l n c a dân thi   ệ ộ   ả ộ  gìn, b o v , đ c t c trong gi ự  trao đ i v  thông ổ ề ậ    do.  l p, t

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 24

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ộ ị tin chính tr  ­ xã h i

ạ ả ỗ ả ệ ườ ạ ữ

ườ ữ ượ   c i   nói   t o   ra   trong   ể ứ GV:  M i   văn   b n   đ ạ ng ạ ộ nh ng ho t đ ng nào? Đ ầ đáp  ng nhu c u gì ? ổ ề ộ

ố ạ ấ GV: Ch t l ề i v n đ . ư ả tình c m

ổ ề ổ ề ị

Câu h i 1:ỏ ộ ­   Văn   b n   t o   ra   trong   ho t   đ ng   giao ế ti p   chung.   Quan   h   gi a   ng i   và i. ườ ng ­ Nhu c u:ầ ệ   + VB (1):  trao đ i v  m t kinh nghi m s ngố + VB(2): trao đ i v  tâm t + VB(3): trao đ i v  thông tin chính tr  ­ xã h iộ ả ờ i. HS: Tr  l

ề ở ỗ ả    m i văn b n ả ờ i. HS: Tr  l

ể     đó   em   hi u ữ ế ả ố GV: S  câu  ư ế nh  th  nào ? ừ ậ GV:  V y   t th  nào là văn b n? ạ ườ ề ồ ­ Bao g m nhi u câu. ­ Khái ni m:ệ ẩ ả ượ ạ ả   Văn b n là s n ph m đ c t o ra trong ằ ế ộ   ho t   đ ng   giao   ti p   b ng   ngôn   ng   và ng có nhi u câu. th

ướ

ả ờ i. ấ ủ ệ ữ ườ   i ườ ớ ệ ữ i v i ườ i iườ ề ấ ẫ   ­  Thao  tác  2:  H ng  d n ể ọ ặ   h c sinh tìm hi u các  đ c ả ể đi m c a văn b n ề ậ   ả ỗ GV:   M i văn b n đ  c p ế đ n v n đ  gì ? ờ ủ ủ ờ

ờ ọ ể ặ 2. Đ c đi m: Câu h i 2:ỏ ề ­ V n đ : + VB(1) Là quan h  gi a ng ng + VB(2) L i than thân c a cô gái  ố ọ +   VB(3)  L i   kêu   g i   toàn   qu c   kháng chi nế

ề ậ ỗ ấ

ề ậ ể ấ ủ ề ỗ ộ ộ ủ ề ủ ề ộ ể ỗ ể ­ Cách tri n khai: ả   M i văn b n đ u t p trung nh t quán vào ủ ề ộ   m t ch  đ  và tri n khai ch  đ  đó m t ẹ ọ cách tr n v n. HS: Tr  l + VB(1) Là quan h  gi a ng ớ v i ng +   VB(2)  L i   than   thân   c a   cô gái  ố   ờ + VB(3) L i kêu g i toàn qu c kháng chi nế ể ­ Cách tri n khai: ấ   ả M i văn b n đ u t p trung nh t ể   quán vào m t ch  đ  và tri n ọ   khai  ch   đ  đó m t cách  tr n v n.ẹ

ộ ể ườ ượ   ề GV:  V n   đ   đó   có   đ c ấ   tri n   khai   nh t   quán   trong ả m i văn b n không ? ư ậ ả   GV: Nh  v y, m t văn b n ặ ng có đ c đi m gì? th ả ờ i. ả ừ ả

ữ ệ ề ế ẽ ề ặ ượ GV: Các câu trong t ng văn   ệ  ả b n (2) và (3) có quan h ươ   ề ớ v i nhau v  nh ng ph ng ệ di n nào? ừ ữ  ng ặ ừ ữ  ng ế ấ ố ụ ủ ả

ặ ằ i. ủ ả ố 3)   có   bố ầ ỡ ồ ở ầ :  “ H i đ ng bào toàn Câu h i 3:ỏ ­ Các câu trong văn b n (2) và (3): + Có quan h  v  ý nghĩa ặ   ượ + Đ c liên k t ch t ch  v  ý nghĩa ho c ằ b ng t ­   K t   c u   c a   văn   b n   (3):   B   c c   rõ ràng:  c. Ph n m  đ u GV:   Văn   b n   (ả ư ế ụ c c nh  th  nào? qu c” ố ỡ ồ   ở ầ :  “ H i đ ng HS: Tr  l ­ Các câu trong văn b n (2) và (3): ệ ề + Có quan h  v  ý nghĩa ẽ ề   ế + Đ c liên k t ch t ch  v  ý nghĩa ho c b ng t ả ờ HS: Tr  l ế ấ ­ K t c u c a văn b n (3): B ụ c c rõ ràng:  a. Ph n m  đ u ầ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 25

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

d.

Tr b nả

b.

e.

Thân   bài:“   Chúng   ta   mu n   hoà ấ ị ố ấ ị ố bình … nh t đ nh v  dân t c ta” ầ ế ạ ề  Ph n còn l ộ i. K t bài:

ề ờ

ề ứ ệ ề ắ ớ i thi u v n đ ề ấ ở ầ ề ệ ắ ớ i thi u v n đ ẩ ẩ ả   GV: V  hình th c, văn b n ệ (3) có d u hi u m  đ u và   ư ế ế k t thúc nh  th  nào?

ứ ả ậ bào toàn qu c” ố Thân   bài:“   Chúng   ta    mu n hoà bình … nh t đ nh ộ ề v  dân t c ta” ả ờ HS: Tr  l i. ở ầ ­   M   đ u:   Tiêu   đ   và   L i   hô g iọ  d n d t, gi ấ ẫ ệ ế ­ K t thúc: Hai kh u hi u.  kích l ệ  ý chí ứ ệ ấ => có d u hi u hình th c riêng vì là văn b n chính lu n. Câu h i 4:ỏ ả Văn b n (3): ờ ở ầ ọ ­ M  đ u: Tiêu đ  và L i hô g i  d n d t, gi ấ ẫ ệ ế ­ K t thúc: Hai kh u hi u.  kích l ệ  ý chí ệ ấ => có d u hi u hình th c riêng vì là văn ậ ả b n chính lu n.

i. ả ả ờ : ụ ỗ ằ ụ ượ   GV:     M i văn b n  đ c ạ t o ra nh m  m c đích gì ? ạ ụ ề  VB(1):  Truy n   đ t   kinh ố ệ ờ

ủ ọ ố ể ợi s  hi u ự ể   ườ ớ ố  i v i s ả ườ ế ả ườ ớ ố i v i s  ph n ng ệ ể ệ

ườ ế    th  hi n quy t ế   i   trong   kháng   chi n ọ ố ủ ệ ế ọ ệ ể   th ườ   i ụ ả ộ ố Câu h i 5:ỏ :   M c đích ệ ạ ề ­ VB(1): Truy n đ t kinh nghi m s ng. ­  VB (2):  L i than thân đ  g ế t và c m thông c a m i ng bi ụ ữ ậ i ph  n . ph n ng ọ ­ VB(3): Kêu g i, khích l ọ ủ tâm   c a   m i   ng ch ng Pháp.   m i văn  b n có   m t m c   đích  nh t ấ   ỗ đ nhị ộ ấ ị HS: Tr  l M c đích ­ nghi m s ng. ể ợi  ờ ­  VB (2):  L i than thân đ  g ủ   ự ể t và c m thông c a s  hi u bi ườ   ậ ọ i m i ng ụ ữ ph  n . ­  VB(3):  Kêu g i, khích l hi n quy t tâm c a m i ng ế trong kháng chi n ch ng Pháp.   m i   văn   b n   có   m t   m c ụ   ả ỗ đích nh t đ nh ả ặ ủ 2. Đ c đi m c a văn b n: ớ ả ừ ề ả ờ i. ẽ ự ả ủ ể ả ữ GV:  T   nh ng   đi u   đã   phân tích trên, hãy  nêu đ cặ   đi m c a văn b n ? ẽ ệ ể ỗ ạ ế ế ấ ỉ ỗ ệ ấ ệ ứ ộ ẫ ự ệ ỗ ệ ỉ ể (Ghi nh , SGK trang 24) ự ế   ­  Các   câu  trong   văn  b n  có   s  liên  k t ạ   ế ấ ặ ch t ch  và xây d ng theo k t c u m ch l c.ạ ấ ­   M i   VB   có   d u   hi u   bi u   hi n   tính ề ộ hoàn ch nh v  n i dung l n hình th c. ụ   ằ ả ­ M i văn b n nh m th c hi n m t m c ấ ị ế đích giao ti p nh t đ nh. ẫ ả ỗ ả ạ II­ Các lo i văn b n: ự ế ụ

HS: Tr  l ự  ­ Các câu trong văn b n có s ự   ặ liên k t ch t ch  và xây d ng ạ theo k t c u m ch l c. ể   ­   M i   VB   có   d u   hi u   bi u ề ộ   hi n   tính   hoàn   ch nh   v   n i ứ dung l n hình th c. ệ   ằ ­ M i văn b n nh m th c hi n ấ   ộ m t   m c   đích   giao   ti p   nh t ị đ nh. ữ ệ ể 1. Tìm hi u ng  li u:

ự ả ạ

ướ ­ Câu 1:  ề ấ a. V n đ , lĩnh v c: ộ ộ ố (1) Cu c s ng xã h i

ạ ộ *   Ho t   đ ng   3:   Cho   Hs  ể tìm   hi u   khái   quát   các   lo i văn b n. ẫ   ­  Thao  tác  1:  H ng  d n ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 26

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ể

ộ ộ ố (2) Cu c s ng xã h i (3) Chính tr .ị i. ự ấ ỗ ề ượ ả

ị ừ ữ b. T  ng : ngườ (1) và (2): Thông th ộ (3): Chính tr , xã h i

ả ờ HS: Tr  l ề ấ a. V n đ , lĩnh v c: ộ ố ộ (1) Cu c s ng xã h i ộ ộ ố (2) Cu c s ng xã h i (3) Chính tr .ị c   s ộ ượ ng i. ữ ượ ỗ ạ ữ ộ ữ ệ   ọ h c sinh tìm hi u ng  li u SGK. ả   GV: So sánh văn b n 1,2,3, ề ậ   V n đ  đ c đ  c p trong   m i   văn   b n   này   là   gì   ? ự ộ   Thu c   lĩnh   v c   nào   trong ộ ố cu c s ng? ử  ừ    T   ng   đ GV:   ả   ụ d ng   trong   m i   văn   b n thu c nh ng lo i nào? ả ậ , l p lu n ể ệ c. Cách th  hi n n i dung: ằ (1) và (2): b ng hình  nh, hình t ẽ ậ ằ (3): b ng lí l

ị ả ờ HS: Tr  l ừ ữ b. T  ng : ngườ (1) và (2): Thông th ộ (3): Chính tr , xã h i

ệ ả ờ ể ỗ ộ ư ế ộ   GV:  Cách   th   hi n   n i ả   dung   trong   m i   văn   b n nh  th  nào? ả

ộ ạ ậ ả ẽ ậ ậ , l p lu n ộ ạ ậ ỗ ả ờ

ạ ữ ạ   ư ậ GV:  Nh   v y,   m i   lo i ộ ả   văn   b n  thu c  phong  cách ngôn ng  nào? ạ ệ ấ ệ ậ i. HS: Tr  l ể ệ c. Cách th  hi n n i dung: ằ (1)  và  (2):  b ng hình  nh, hình ngượ t ằ (3): b ng lí l i. HS: Tr  l => Phong cách ngôn ng :ữ ả   ộ (1)  và  (2):  thu c lo i văn b n ngh  thu t.

=> Phong cách ngôn ng :ữ ệ (1) và (2): thu c lo i văn b n ngh  thu t. ả (3): thu c lo i văn b n chính lu n. ­ Câu 2: So sánh các văn b nả ử ụ a. Ph m vi s  d ng: ế ậ + (2): giao ti p có tính ch t ngh  thu t ộ ị + (3): chính tr , xã h i + SGK: Khoa h cọ ấ ỉ ọ ơ +   Đ n   ngh   h c,   gi y   khai   sinh:   Hành chính ủ ộ ả   ạ GV:  Các   lo i   văn   b n ượ ử ụ ữ   đ c s  d ng trong nh ng ự lĩnh v c nào c a xã h i? ạ

ế

ị ụ ọ ứ ỉ ọ ấ ề ỉ ọ iả ờ  HS: Tr  l ử ụ .a. Ph m vi s  d ng: ấ   ế +   (2):   giao   ti p   có   tính   ch t ậ ệ ngh  thu t ộ + (3): chính tr , xã h i + SGK: Khoa h cọ ơ + Đ n ngh  h c, gi y khai sinh: Hành chính ơ ệ ọ ụ b. M c đích giao ti p: ộ ộ ả + (2): b c l  c m xúc ế ọ ườ + (3): kêu g i, thuy t ph c m i ng i ọ ụ ế + SGK: Truy n th  ki n th c khoa h c ấ + Đ n ngh  h c, gi y khai sinh: Trình bày ậ ự ệ nguy n v ng, xác nh n s  vi c

ụ ả ờ b.   M c   đích   giao i. l ụ ạ ả ỗ ế   GV:     M c  đích giao ti p ủ c a m i lo i văn b n là gì?

ụ

iườ ụ ế ề

ỉ ọ ấ ệ ọ HS:  Tr ti p:ế ộ ộ ả  c m xúc + (2): b c l ọ   ế ọ + (3): kêu g i, thuy t ph c m i ng ứ   +   SGK:  Truy n   th   ki n  th c khoa h cọ ơ + Đ n ngh  h c, gi y khai sinh: Trình   bày   nguy n   v ng,   xác ế ấ ơ ơ ụ ớ ừ ữ c. L p t  ng : ngườ + (2): Thông th ộ ị + (3): Chính tr , xã h i + SGK: Khoa h cọ ấ ỉ ọ ơ +   Đ n   ngh   h c,   gi y   khai   sinh:   Hành chính d. K t c u, trình bày: + (2): th  (ca dao, th  l c bát)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 27

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ậ ự ệ nh n s  vi c ẽ ạ ả ờ i. ẵ ặ + (3): ba ph nầ ặ ạ + SGK: m ch l c, ch t ch ẫ   ấ ỉ ọ ơ + Đ n ngh  h c, gi y khai sinh: có m u ho c in s n ớ ừ ạ ữ ả ng  riêng cho ư ế GV:   L p t ỗ m i lo i văn b n nh  th nào ? ọ ấ ỉ ọ ấ ơ   ả =>  Văn b n SGK:  PCNN khoa h c, đ n ỉ ọ xin ngh  h c, gi y khai sinh: PCNN hành   chính HS: Tr  l ngườ + (2): Thông th ộ ị + (3): Chính tr , xã h i + SGK: Khoa h cọ ơ + Đ n ngh  h c, gi y khai sinh: Hành chính

i. ế ấ ỗ ạ ơ ụ GV:  Cách k t c u và cách trình bày trong m i lo i văn ả b n là gì? ộ ố ạ ả 2. M t s  lo i văn b n: ẽ ặ

ớ Ghi nh , SGK trang 25 ơ ẫ ẵ ả ờ HS: Tr  l ơ + (2): th  (ca dao, th  l c bát) + (3): ba ph nầ ạ ạ + SGK: m ch l c, ch t ch ỉ ọ ấ + Đ n ngh  h c, gi y khai sinh: ặ có m u ho c in s n

ả i. ư ậ

ơ ấ ả ờ =>  Văn b n SGK: HS: Tr  l   ỉ  ơ ọ PCNN   khoa  h c,  đ n  xin  ngh ọ h c, gi y khai sinh: PCNN hành   chính ạ

ả ờ HS: Tr  l

i. Ghi nh  :ớ ạ

ộ

ả ự

ầ ọ  SGK.

ệ ế ạ

ệ ậ

ả   GV: Nh  v y, các văn b n ỉ  trong   SGK,   đ n   xin   ngh ộ   ấ ọ h c và gi y khai sinh thu c ả các lo i văn b n nào? ạ GV:  Ngoài   các   lo i   văn   ể ặ   ả b n trên, ta còn có th  g p ả   các lo i văn b n nào khác? ư   nh : ậ  thu c phong ư th , nh t kí    ạ ữ cách ngôn ng  sinh ho t ỏ     B n tin, phóng s , ph ng v n  ấ   thu c   phong   cách ộ   ữ ngôn ng  báo chí ạ ộ * Ho t đ ng 4: ỹ  ọ GV:  Cho h c sinh đ c k ớ ở Theo  ph n ghi nh   ụ ự   lĩnh v c và m c đích giao ườ i ta phân bi ti p, ng   t các ả lo i văn b n: ộ ả ­ Văn b n thu c phong cách sinh h at.ọ ộ ả ­ Văn b n thu c phong cách ngh  thu t. ộ ả ­ Văn b n thu c phong cách khoa h c.ọ ộ ả ­ Văn b n thu c phong cách

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 28

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ả

hành chính. ộ ­ Văn b n thu c phong cách chính lu n ậ ộ ả ­ Văn b n thu c phong cách báo chí.        ạ ộ * Ho t đ ng 5:   3. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc bµi, lµm bµi tËp tr.37-38. - ChuÈn bÞ viÕt bµi lµm v¨n sè 1(t¹i líp). íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: 4. H * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi míi

t:ế  7+8 ạ ạ Ti Ngày so n: .................................... .. Ngày d y: ....................................

Ế Ố

BÀI VI T S  1

1. KiÕn thøc: - Gióp hs: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n biÓu c¶m.

Ụ       I. M C TIÊU   - RÌn kÜ n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n cã ®ñ bè côc 3 phÇn, cã ®ñ liªn kÕt vÒ h×nh thøc vµ néi dung. - Tõ viÖc thÊy ®îc n¨ng lùc, tr×nh ®é cña hs, gv x¸c ®Þnh ®îc c¸c u- nhîc ®iÓm cña hs ®Ó ®Þnh híng ®µo t¹o, båi dìng phï hîp. N¾m ®îc kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, c¸c lo¹i VB ph©n chia theo lÜnh vùc vµ môc ®Ých giao tiÕp.

2. Kĩ năng:  - N©ng cao kÜ n¨ng thùc hµnh ph©n tÝch vµ t¹o lËp VB trong giao tiÕp.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 29

ườ ữ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. Thái đ : ộ ­ BiÕt ph©n biÖt, sö dông c¸c lo¹i VB phï hîp, linh ho¹t trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña ®êi sèng.

Ộ II. N I DUNG Đ Ề:

§Ò1: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña anh (chÞ) vÒ nh÷ng ngµy ®Çu tiªn bíc vµo trêng trung häc phæ th«ng.

®äc.

III. ĐÁP ÁN: ở M  bài: (1 ®) Hs cã thÓ viÕt theo nhiÒu c¸ch nhng cÇn giíi thiÖu ®îc ®Ò tµi vµ g©y ®îc høng thó cho ngêi

Thân bài:  (7®iểm)

- Giíi thiÖu s¬ lîc xóc c¶m vÒ m¸i trêng, thÇy c« vµ b¹n bÌ míi. (1®) - NiÒm vui trong ngµy tùu trêng, khai gi¶ng.(3®) - Nh÷ng giê häc ®Çu tiªn vµ mét kØ niÖm ®¸ng nhí ®em l¹i bµi häc s©u s¾c.(3®)

ế K t bài:  (1 ®i m)ể Th©u tãm ®îc tinh thÇn vµ néi dung c¬ b¶n cña bµi lµm ®ång thêi lu l¹i nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ n¬i ngêi ®äc.

Thang ®iÓm: (9® bµi viÕt + 1® tr×nh bµy.

ư ủ ế + 9-10: Bµi viÕt triÓn khai sinh ®éng c¸c ý trªn, cã c¶m xóc, v¨n phong trong s¸ng. + 7-8: Bµi viÕt ®¶m b¶o ®ñ c¸c ý trªn, cã c¶m xóc, v¨n phong trong s¸ng. + 5-6: Bµi viÕt cßn s¬ lîc, cßn m¾c mét sè lçi vÒ v¨n phong, tr×nh bµy. + 3.3.5: Bµi viÕt cßn s¬ sµi, m¾c nhiÒu lçi vÒ v¨n phong, tr×nh bµy. + 0.1.2: Bài vi ủ ặ ạ ề t có 1 ý nh ng l ng c ng ho c l c đ .

Ấ Ậ Ể

IV. ĐÁNH GIÁ NH N XÉT SAU KHI CH M BÀI KI M TRA: Yªu cÇu hs vÒ so¹n bµi: ChiÕn th¾ng Mtao Mx©y (trÝch sö thi §¨m S¨n).

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

ạ

Tu n: ầ t:ế Ti Ngày so n: ....................................

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 30

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ớ

ể

ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

chiÕn th¾ng mtao mx©y (TrÝch: §¨m S¨n- Sö thi T©y Nguyªn)

Ụ I. M C TIÊU:

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - N¾m ®îc c¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña sö thi, ®Æc biÖt lµ sö thi anh hïng. N¾m ®îc néi dung sö thi §¨m S¨n. - NhËn thøc ®îc vÎ ®Ñp h×nh tîng §¨m S¨n trong cuéc quyÕt chiÕn víi Mtao Mx©y, trong cuéc ®èi tho¹i, thuyÕt phôc t«i tí cña Mtao Mx©y vµ trong tiÖc mõng chiÕn th¾ng. - NhËn thÊy r»ng lÏ sèng vµ niÒm vui cña ngêi anh hïng trong sö thi chØ cã ®îc trong cuéc chiÕn ®Êu v× danh dù, h¹nh phóc vµ sù thÞnh vîng cho céng ®ång.

2. Kĩ năng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc v¨n b¶n sö thi, ph©n tÝch mét v¨n b¶n sö thi anh hïng. ự ủ ề ề ả ộ ố ồ ưỡ hào v  truy n th ng văn hóa c a dân t c qua di s n văn hóa ề ng ni m t ý thøc céng ®ång.

c h c,đ c bi Ẩ 3. Thái đ : ộ GDHS B i d ệ ượ ọ ặ t là đ II. CHU N B  C A GV VÀ HS: Ị Ủ

ữ ậ ậ ữ ệ 1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa,s¸ch gi¸o viªn. - ChuÈn bÞ s¬ ®å c¸c bé phËn hîp thµnh cña v¨n häc viÖt nam. ớ ữ  Sách giáo viên Ng  văn 10 – t p 1Gi ậ   i thi u giáo án Ng  văn 10 – t p ữ ậ ­ Sách giáo khoa Ng  văn 10 – t p 1. 1.Bài t p Ng  văn 10 – t p 1.

ậ 2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK.

Ạ Ế III. TI N TRÌNH BÀI D Y:

ạ ộ Ho t đ ng 1:(5phút)

ể : (kiÓm tra mÖng). 1. Ki m tra bài cũ

1. C©u hái: Nªu ®Æc trng c¬ b¶n cña VHGD?kÓ tªn c¸c thÓ lo¹ cña VHDG? 2. §¸p ¸n: VHDG cã 3 ®Æc trng c¬ b¶n: TÝnh tËp thÓ, tÝnh truyÒn miÖng, tÝmh thùc hµnh. Gåm 12 thÓ lo¹i chÝnh (theo SGK).

ả ờ ọ ể ớ Tên h c sinh tr  l i: 1. Tên:..........................................L p:................Đi m:..................

ể ớ 2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ộ ớ

2. N i dung bài m i:  Vào bài: NÕu ngêi Kinh tù hµo v× cã nguån ca dao, tôc ng÷ phong phó; ngêi Th¸i cã truyÖn th¬ TiÔn dÆn ngêi yªu lµm say ®¾m lßng ngêi; ngêi Mêng trong nh÷ng dÞp lÔ héi hay ®¸m tang ma l¹i th¶ hån m×nh theo nh÷ng líi h¸t mo §Î ®Êt ®Î níc;...th× ®ång bµo T©y Nguyªn còng cã nh÷ng ®ªm ko ngñ, thao thøc nghe c¸c giµ lµng kÓ khan sö thi §¨m S¨n bªn ngän löa thiªng n¬i nhµ R«ng. H«m nay, chóng ta cïng t×m hiÓu vÒ sö thi nµy qua ®o¹n trÝch ChiÕn th¾ng Mtao Mx©y

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 31

Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña hs ộ N i dung ghi b ng ạ ộ phÇn TiÓu dÉn. ườ đọc: HS Giáo án Ng  Văn 1

ạ ộ

Ho t đ ng 2:(10phút) Hs ®äc phÇn TiÓu dÉn. Tr ng THPT Tân Yên 2 b nả GV: - Tõ kh¸i niÖm vÒ sö thi (bµi kh¸i qu¸t VH d©n gian), em h·y cho biÕt sö      Ho t đ ng 5:(1 phút)   thi cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g×?

ả I. T×m hiÓu chung: 1. ThÓ lo¹i sö thi: 0 c  ơ ữ a. §Æc ®iÓm cña sö thi: - Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian cã quy m« lín. - Ng«n ng÷ cã vÇn, nhÞp. - H×nh tîng nghÖ thuËt hoµnh tr¸ng, hµo hïng. - KÓ vÒ nh÷ng biÕn cè lín diÔn ra trong ®êi sèng céng ®ång thêi cæ ®¹i. - Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian cã quy m« lín. - Ng«n ng÷ cã vÇn, nhÞp. - H×nh tîng nghÖ thuËt hoµnh tr¸ng, hµo hïng. - KÓ vÒ nh÷ng biÕn cè lín diÔn ra trong ®êi sèng céng ®ång thêi cæ ®¹i.

GV: - Cã mÊy lo¹i sö thi? - §Æc ®iÓm næi bËt cña mçi thÓ lo¹i? VD? b. Ph©n lo¹i: Hai lo¹i: - Sö thi thÇn tho¹i - Sö thi anh hïng

(Th¸i),

íng: c. H×nh thøc diÔn x KÓ- h¸t.

GV:- H×nh thøc diÔn xíng? 2. Sö thi §¨m S¨n: a. Tãm t¾t: sgk.

HS: Hai lo¹i: - Sö thi thÇn tho¹i  KÓ vÒ sù h×nh thµnh thÕ giíi vµ mu«n loµi, con ngêi vµ bé téc thêi cæ ®¹i. VD: §Î ®Êt ®Î níc (Mêng), Èm C©y nªu thÇn Öt lu«ng (Mn«ng),... - Sö thi anh hïng  KÓ vÒ cuéc ®êi, chiÕn c«ng cña nh÷ng nh©n vËt anh hïng. VD: §¨m S¨n, §¨m Di, Xing Nh·, Khinh Dó (£®ª), §¨m Noi (Ba-na),... HS : KÓ- h¸t. ờ ọ

ắ GV m i sh đ c: Gv lu ý hs nh÷ng sù kiÖn chÝnh., g i hs tóm t ọ t?

b. Gi¸ trÞ néi dung:

Hs häc theo sgk. Tãm t¾t: - §¨m S¨n vÒ lµm chång H¬ NhÞ vµ H¬ BhÞ theo tôc nèi d©y trë nªn mét tï tr- ëng lõng lÉy vµ giµu cã. - C¸c tï trëng Kªn Kªn (Mtao Gr), S¾t (Mtao Mx©y), thõa lóc §¨m S¨n v¾ng nhµ, b¾t H¬ NhÞ vÒ lµm vî. §¨m S¨n ®¸nh tr¶ vµ chiÕn th¾ng, giÕt chÕt chóng, giµnh l¹i vî, ®em l¹i sù giµu cã vµ uy danh cho m×nh vµ céng ®ång. - §¨m S¨n chÆt c©y S¬-móc (c©y thÇn vËt tæ nhµ vî) khiÕn hai vî chÕt lªn trêi xin thuèc cøu hai nµng. - §¨m S¨n ®i cÇu h«n n÷ thÇn MÆt Trêi  bÞ tõ chèi. Trªn ®êng vÒ, §¨m S¨n bÞ chÕt ngËp trong rõng s¸p §en. Hån chµng biÕn thµnh con ruåi bay vµo miÖng chÞ g¸i H¬ ¢ng. H¬ ¢ng cã thai, sinh ra §¨m S¨n ch¸u. Nã lín lªn, tiÕp tôc sù nghiÖp anh hïng cña chµng. GV: - Gi¸ trÞ néi dung cña t¸c phÈm?

ỳ                                                                                                   Trang

+ ChiÕn tranh më réng bê câi, lµm næi uy danh cña céng ®ång. HS : + Kh¸t väng chinh phôc tù Gi¸ trÞ néi dung: ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh nhiªn. + ChiÕn tranh më réng bê câi, lµm næi 32 + Cuéc ®Êu tranh gi÷a chÕ uy danh cña céng ®ång.                                                                                                                                   ®é x· héi mÉu quyÒn víi + Kh¸t väng chinh phôc tù nhiªn. phô quyÒn. + Cuéc ®Êu tranh gi÷a chÕ ®é x· héi II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: ạ ộ Ho t đ ng 3:(25phút)

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc bµi. - TiÕp tôc hoµn thiÖn c¸c bµi luyÖn tËp vÒ v¨n b¶n. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi ( T24).

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

v¨n b¶n

Ụ

1. KiÕn thøc:  Giúp HS: - N¾m ®îc kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, c¸c lo¹i VB ph©n chia theo lÜnh I.    M C TIÊU   vùc vµ môc ®Ých giao tiÕp. - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n.

2. Kĩ năng:  - N©ng cao kÜ n¨ng thùc hµnh ph©n tÝch vµ t¹o lËp VB trong giao tiÕp. 3. Thái đ : ộ ­ BiÕt ph©n biÖt, sö dông c¸c lo¹i VB phï hîp, linh ho¹t trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña ®êi sèng.

Ẩ Ị Ủ II. CHU N B  C A GV VÀ HS :

1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa,s¸ch gi¸o viªn và một số tài liệu tham khảo khác. 2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK. Ế Ạ : III. TI N TRÌNH BÀI D Y

ạ ộ Ho t đ ng 1:(5phút)

ể 1. Ki m tra bài cũ:(5phút)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 33

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ể ọ ớ C©u hái: Nªu c¸c chÆng cña cuéc quyÕt chiÕn gi÷a §¨m S¨n vµ Mtao Mx©y? Qua cuéc chiÕn ®ã, em nhËn thÊy nh÷ng vÎ ®Ñp g× cña h×nh tîng §¨m S¨n? Đáp án: Bài cũ. Tên h c sinh tr  l i:

ể ớ ả ờ  1. Tên:..........................................L p:................Đi m:..................           2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ớ ộ 2. N i dung bài m i:

Vào bài: §Ó giao tiÕp cã hiÖu qu¶,mçi ngêi tham gia ho¹t ®éng giao tiÕp cÇn ph¶i rÌn luyÖn kü n¨ng nãi, viÕt, nghe, ®äc mét c¸ch thµnh th¹o. §Æc biÖt lµ kü n¨ng nãi viÕt(t¹o lËp v¨n b¶n). Mét v¨n b¶n hiÖu qu¶ cÇn ph¶i ®¶m bb¶o nh÷ng néi dung g×? Chóng ta cïng t×m hiÓu trong bµi häc h«m nay.

Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña hs ả ộ N i dung ghi b ng

ạ ộ Ho t đ ng 2:( 35phút)

Gv yªu cÇu hs lªn b¶ng lµm c¸c bµi 1, 3, 4  nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n. a. Ph©n tÝch tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n? HS: a. §o¹n v¨n cã mét chñ ®Ò thèng nhÊt, c©u chèt (c©u chñ ®Ò) ®øng ®Çu ®o¹n v¨n, ®îc lµm râ ë c¸c c©u tiÕp.

b. Ph©n tÝch sù ph¸t triÓn cña chñ ®Ò trong ®o¹n v¨n (tõ ý kh¸i qu¸t ®Õn cô thÓ qua c¸c cÊp ®é?)

I. II. III. LuyÖn tËp: 1. Bµi 1: a. §o¹n v¨n cã mét chñ ®Ò thèng nhÊt, c©u chèt (c©u chñ ®Ò) ®øng ®Çu ®o¹n v¨n, ®îc lµm râ ë c¸c c©u tiÕp. b. Sù ph¸t triÓn chñ ®Ò: * C©u chñ ®Ò: Gi÷a c¬ thÓ vµ m«i trêng cã ¶nh hëng qua l¹i víi nhau. * C¸c luËn cø: - Hai luËn cø lÝ lÏ: - Bèn luËn chøng (dÉn chøng): c. Nhan ®Ò:

GV: c. §Æt nhan ®Ò cho ®o¹n v¨n?

2. Bµi 2: b. Sù ph¸t triÓn chñ ®Ò: * C©u chñ ®Ò: Gi÷a c¬ thÓ vµ m«i trêng cã ¶nh hëng qua l¹i víi nhau. * C¸c luËn cø: - Hai luËn cø lÝ lÏ: + M«i trêng cã ¶nh hëng tíi mäi ®Æc tÝnh cña c¬ thÓ. + So s¸nh c¸c l¸ mäc trong c¸c m«i trêng kh¸c nhau. - Bèn luËn chøng (dÉn chøng): + L¸ c©y ®Ëu Hµ Lan tua cuèn. + L¸ c©y m©y tua mãc cã gai b¸m. + L¸ c©y x¬ng rång gai. + L¸ c©y l¸ báng chøa nhiÒu níc. c. Nhan ®Ò: - Mèi quan hÖ gi÷a c¬ thÓ vµ m«i trêng. - ¶nh hëng qua l¹i gi÷a c¬ thÓ vµ m«i trêng.

ỳ                                                                                                   Trang

Hs ®äc yªu cÇu cña ®Ò, th¶o luËn tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n. ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 34

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Bµi 2: - S¾p xÕp: 1-3-5-2-4. - Nhan ®Ò: Bµi th¬ ViÖt B¾c.

Gv cã thÓ gäi mét vµi em nhËn xÐt, bæ sung cho ®o¹n v¨n cña b¹n lµm trªn b¶ng, ®äc ®o¹n v¨n cña c¸c em dÓ c¶ líp nhËn xÐt, bæ sung hoµn thiÖn.

Gv yªu cÇu hs ®Æt tiªu ®Ò cho ®o¹n v¨n cña m×nh. 3. Bµi 3: - C©u chñ ®Ò: M«i trêng sèng cña loµi ngêi hiÖn nay ®ang bÞ huû ho¹i nghiªm träng. - C¸c luËn cø: - TiÓu kÕt: - Tiªu ®Ò:

4. Bµi 4: §¬n xin phÐp nghØ häc. a. Ngêi nhËn b. Môc ®Ých: c. Néi dung: d. KÕt cÊu:

Gv yªu cÇu 1 hs tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk trªn b¶ng, c¸c em kh¸c viÕt mÉu l¸ ®¬n xin phÐp nghØ häc vµo vë. Gv yªu cÇu mét vµi hs ®äc l¸ ®¬n xin phÐp nghØ häc cña m×nh, nhËn xÐt, ®Þnh híng hoµn thiÖn.

3. Bµi 3: - C©u chñ ®Ò: M«i trêng sèng cña loµi ngêi hiÖn nay ®ang bÞ huû ho¹i nghiªm träng. - C¸c luËn cø: + Rõng ®Çu nguån ®ang bÞ chÆt ph¸, khai th¸c bõa b·i lµ nguyªn nh©n g©y ra lò lôt, h¹n h¸n kÐo dµi. + C¸c s«ng suèi ngµy cµng bÞ « nhiÔm. + R¸c th¶i, chÊt th¶i c«ng nghiÖp vµ sinh ho¹t cha ®îc xö lÝ. + C¸c lo¹i thuèc trõ s©u sö dông ko theo quy ®Þnh ®¶m b¶o an toµn cho m«i trêng... - TiÓu kÕt: Thùc tr¹ng trªn lµm cho n¹n « nhiÔm m«i trêng sèng ®ang ë møc b¸o ®éng. - Tiªu ®Ò: M«i trêng sèng kªu cøu. 4. Bµi 4: §¬n xin phÐp nghØ häc. a. Ngêi nhËn: ThÇy (c«) gi¸o chñ nhiÖm vµ c¸c thÇy (c«) bé m«n. - Ngêi viÕt: Häc trß. b. Môc ®Ých: Xin phÐp ®îc nghØ häc trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. c. Néi dung: CÇn nªu râ: - Hä vµ tªn, líp, trêng. - LÝ do xin nghØ häc. - Thêi gian xin nghØ. - Lêi høa thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c c«ng viÖc häc tËp khi ph¶i nghØ häc. d. KÕt cÊu: - Quèc hiÖu, tiªu ng÷. - Tªn ®¬n. - Ngêi nhËn, ®¬n vÞ c«ng t¸c cña

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 35

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ngêi nhËn. - Hä vµ tªn, líp, trêng cña hs. - LÝ do xin nghØ häc. - Thêi gian xin nghØ. - Lêi høa thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c c«ng viÖc häc tËp khi ph¶i nghØ häc. - §Þa ®iÓm, thêi gian viÕt ®¬n. - KÝ tªn. - X¸c nhËn cña phô huynh hs.

ạ ộ

Ho t đ ng 2:(5phút)

3. Cñng cè, dÆn dß:

Yªu cÇu hs:- Hoµn thiÖn c¸c bµi tËp.

- So¹n bµi: An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u- Träng Thñy.

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Tu n: ầ t:ế Ti

4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi ( T24).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 36

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ớ

ể

ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

truyÖn an d¬ng v¬ng vµ mÞ ch©u- träng thñy (TruyÒn thuyÕt)

Ụ I. M C TIÊU:

- N¾m ®îc c¸c ®Æc trng c¬ b¶n, gi¸ trÞ, ý nghÜa, m«i trêng sinh thµnh, biÕn ®æi vµ

- Nh÷ng chiÕn c«ng cña An D¬ng V¬ng.

1. KiÕn thøc: ọ Giúp h c sinh: diÔn xíng cña truyÒn thuyÕt. 2. Kĩ năng: - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt trong t¸c phÈm tù sù.

3. Thái độ: GDHS  th¸i ®é tr©n träng ®èi víi VH d©n gian, di s¶n v¨n hãa cña d©n téc. Ẩ II. CHU N B  C A GV VÀ HS: Ị Ủ

1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa,s¸ch gi¸o viªn. - ChuÈn bÞ s¬ ®å c¸c bé phËn hîp thµnh cña v¨n häc viÖt nam. ữ ậ ớ ữ ệ ữ  Sách giáo viên Ng  văn 10 – t p 1..Gi i thi u giáo án Ng  văn 10 – ậ ậ ậ ­ Sách giáo khoa Ng  văn 10 – t p 1. ữ ậ t p 1.Bài t p Ng  văn 10 – t p 1.

2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK.

Ạ Ế III. TI N TRÌNH BÀI D Y:

ạ ộ Ho t đ ng 1:(5phút)

: Không 1. Ki m tra bài cũ

ể a. Câu h i: : ỏ b. Đáp án:

ả ờ ọ ể ớ Tên h c sinh tr  l i: 1. Tên:..........................................L p:................Đi m:..................

ể ớ 2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ộ ớ

2. N i dung bài m i:  Vào bài: Nhµ th¬ Tè H÷u, trong bµi th¬ T©m sù ®· viÕt:

“T«i kÓ ngµy xa chuyÖn MÞ Ch©u, Tr¸i tim lÇm chç ®Ó trªn ®Çu. Ná thÇn v« ý trao tay giÆc, Nªn nçi c¬ ®å ®¾m biÓn s©u.” §ã lµ c¸ch ®¸nh gi¸ cña «ng vÒ mét nh©n vËt trong truyÒn thuyÕt ®Æc s¾c: TruyÖn An D¬ng V- ¬ng vµ MÞ Ch©u – Träng Thñy. Tr¶i qua hµng ngh×n n¨m ®Õn nay, c©u chuyÖn Êy vÉn ®em l¹i cho chóng ta nh÷ng bµi häc s©u s¾c. H«m nay, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu vÒ c©u chuyÖn ®ã.

Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña hs ả ộ N i dung ghi b ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 37

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ ộ Ho t đ ng 1:(10phút)

GV: Hs ®äc phÇn tiÓu dÉn trong sgk. GV: - Nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ truyÒn thuyÕt?

I. T×m hiÓu chung: 1. Giíi thiÖu chung vÒ truyÒn thuyÕt: a. §Æc tr ng: - Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian kÓ vÒ sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö (cã liªn quan ®Õn lÞch sö) theo xu híng lÝ tëng hãa.

GV: - C¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña truyÒn thuyÕt?

I. T×m hiÓu chung: 1. Giíi thiÖu chung vÒ truyÒn thuyÕt: a. §Æc tr ng: - Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian kÓ vÒ sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö (cã liªn quan ®Õn lÞch sö) theo xu híng lÝ tëng hãa. - ThÓ hiÖn nhËn thøc, quan ®iÓm ®¸nh gi¸, t×nh c¶m cña nh©n d©n lao ®éng ®èi víi c¸c sù kiÖn, nh©n vËt lÞch sö Êy YÕu tè lÞch sö vµ yÕu tè tëng tîng thÇn k× hßa quyÖn.

íng:

êng sinh thµnh, biÕn b. M«i tr ®æi vµ diÔn x íng: LÔ héi vµ c¸c di tÝch lÞch sö cã liªn quan. Gv cung cÊp cho hs nhËn xÐt cña cè thñ tíng Ph¹m V¨n §ång:“Nh÷ng truyÒn thuyÕt d©n gian thêng cã mét c¸i lâi lµ sù thËt lÞch sö mµ nh©n d©n qua nhiÒu thÕ hÖ ®· lÝ tëng hãa, göi g¾m vµo ®ã t©m t×nh thiÕt tha cña m×nh cïng víi th¬ vµ méng, ch¾p ®«i c¸nh cña søc tëng tîng vµ nghÖ thuËt d©n gian lµm nªn t¸c phÈm v¨n hãa mµ ®êi ®êi con ch¸u a thÝch.” GV: - Theo em, qm«i trêng sinh thµnh, biÕn ®æi vµ diÔn xíng cña truyÒn thuyÕt lµ g×?

¬ng ¬ng V

GV: - Em biÕt truyÒn thuyÕt An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u- Träng Thñy cã mÊy b¶n kÓ?

2. TruyÒn thuyÕt An D vµ MÞ Ch©u- Träng Thñy: - V¨n b¶n: 3 b¶n kÓ: + TruyÖn Rïa Vµng- trong LÜnh Nam chÝch qu¸i. + Thôc kØ An D¬ng V¬ng- trong Thiªn Nam ng÷ lôc. + MÞ ch©u- Träng Thñy- truyÒn thuyÕt ë vïng Cæ Loa.

HS: M«i tr êng sinh thµnh, biÕn ®æi vµ diÔn x LÔ héi vµ c¸c di tÝch lÞch sö cã liªn quan. ¬ng HS: TruyÒn thuyÕt An D V ¬ng vµ MÞ Ch©u- Träng Thñy: - V¨n b¶n: 3 b¶n kÓ: + TruyÖn Rïa Vµng- trong LÜnh Nam chÝch qu¸i (Nh÷ng chuyÖn qu¸i dÞ ë ®Êt LÜnh Nam) do Vò Quúnh vµ KiÒu Phó su tËp, biªn so¹n b»ng ch÷ H¸n vµo cuèi thÕ kØ XV, ®îc §inh Gia Kh¸nh vµ NguyÔn Ngäc San dÞch. + Thôc kØ An D¬ng V¬ng- trong Thiªn Nam ng÷ lôc. + MÞ ch©u- Träng Thñy- truyÒn thuyÕt ë vïng Cæ Loa.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 38

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ ộ Ho t đ ng 3:(30phút)

GV: Yªu cÇu hs ®äc v¨n b¶n.

GV: - Em h·y t×m bè côc cña truyÖn?

II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc. 2.Bè côc: 4 phÇn + (1) An D¬ng V¬ng x©y thµnh, chÕ ná vµ chiÕn th¾ng TriÖu §µ. + (2) Träng Thñy lÊy c¾p lÉy ná thÇn. + (3) TriÖu §µ l¹i ph¸t binh x©m lîc, An D¬ng V¬ng thÊt b¹i, chÐm MÞ Ch©u, theo Rïa Vµng xuèng biÓn. + (4) KÕt côc bi th¶m cña Träng Thñy, h×nh ¶nh ngäc trai- níc giÕng.

HS: §äc. HS: .Bè côc: 4 phÇn + (1) An D¬ng V¬ng x©y thµnh, chÕ ná vµ chiÕn th¾ng TriÖu §µ. + (2) Träng Thñy lÊy c¾p lÉy ná thÇn. + (3) TriÖu §µ l¹i ph¸t binh x©m lîc, An D¬ng V¬ng thÊt b¹i, chÐm MÞ Ch©u, theo Rïa Vµng xuèng biÓn. + (4) KÕt côc bi th¶m cña Träng Thñy, h×nh ¶nh ngäc trai- níc giÕng.

¬ng V ¬ng ¬ng: ¬ng V

3. T×m hiÓu v¨n b¶n: 3.1. Nh©n vËt An D a. Nh÷ng chiÕn c«ng x©y thµnh, chÕ ná, chiÕn th¾ng TriÖu §µ lÇn mét: - X©y thµnh Cæ Loa: Qu¸ tr×nh x©y thµnh:

GV: - Theo em, chóng ta nªn ph©n tÝch c©u chuyÖn nµy theo kiÓu ph©n tÝch chñ ®Ò hay ph©n tÝch nh©n vËt? V× sao? Hs th¶o luËn tr¶ lêi. Gv híng hs ®Õn c¸ch ph©n tÝch nh©n vËt. VD: - Nh©n vËt An D¬ng V- ¬ng ®· lËp nªn nh÷ng chiÕn c«ng nµo? Qu¸ tr×nh x©y thµnh cña An D¬ng V¬ng ®îc miªu t¶ ntn?

c chi tiÕt thÇn c chi tiÕt thÇn k×:

GV: - ý nghÜa cña c¸c chi tiÕt thÇn k×: An D¬ng V¬ng ®îc mét cô giµ m¸ch b¶o, sø Thanh Giang gióp x©y thµnh?

- ¬ng V GV: - X©y thµnh xong, khi  NhËn xÐt: - Qu¸ tr×nh x©y thµnh gian nan, khã nhäc còng gièng nh qu¸ tr×nh dùng níc. - Nh©n d©n ngìng mé, ngîi ca viÖc x©y thµnh nªn ®· s¸ng t¹o c¸c chi tiÕt thÇn k×. - ý nghÜa cña c¸ + LÝ tëng hãa viÖc x©y thµnh. + NÐt ®Ñp cña truyÒn thèng ViÖt Nam: cha «ng lu«n ngÇm gióp ®ì con ch¸u ®êi sau trong c«ng cuéc dùng níc vµ gi÷ níc. - Khi Rïa Vµng tõ biÖt, An D ¬ng: HS th¶o luËn tr¶ lêi. vì: : . Nh©n vËt An D Nh÷ng chiÕn c«ng x©y thµnh, chÕ ná, chiÕn th¾ng TriÖu §µ lÇn mét: - X©y thµnh Cæ Loa: Qu¸ tr×nh x©y thµnh: + Thµnh ®¾p ®Õn ®©u l¹i lë ®Õn ®ã. + LËp ®µn cÇu ®¶o b¸ch thÇn, trai giíi. + Nhê cô giµ m¸ch b¶o, sø Thanh Giang gióp  x©y thµnh xong trong nöa th¸ng.  NhËn xÐt : - Qu¸ tr×nh x©y thµnh gian nan, khã nhäc còng gièng nh qu¸ tr×nh dùng níc. - Nh©n d©n ngìng mé, ngîi ca viÖc x©y thµnh nªn ®· s¸ng t¹o c¸c chi tiÕt thÇn k×. - ý nghÜa cña c¸ k×: + LÝ tëng hãa viÖc x©y thµnh. + NÐt ®Ñp cña truyÒn thèng ViÖt Nam: cha «ng lu«n ngÇm gióp ®ì con ch¸u ®êi sau trong c«ng cuéc dùng níc vµ gi÷ níc. - Khi Rïa Vµng tõ biÖt, An D - ¬ng: ¬ng V

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 39

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Rïa Vµng tõ biÖt, An D¬ng V¬ng ®· nãi g× víi Rïa Vµng? Qua ®ã, em cã suy nghÜ g× vÒ An D¬ng V- ¬ng?

GV: - T¹i sao An D¬ng V¬ng l¹i dÔ dµng chiÕn th¾ng kÎ thï x©m lîc trong giai ®o¹n nµy?

+ C¶m t¹ Rïa Vµng. + B¨n kho¨n“NÕu cã giÆc ngoµi th× lÊy g× mµ chèng?”  ý thøc tr¸ch nhiÖm cao víi ®Êt níc vµ tinh thÇn c¶nh gi¸c. - An D ¬ng chiÕn th¾ng ¬ng V îc do: qu©n x©m l + Cã thµnh èc kiªn cè. + Cã ná thÇn k× diÖu tr¨m ph¸t tr¨m tróng. + §Æc biÖt lµ cã tinh thÇn c¶nh gi¸c cao ®é. + C¶m t¹ Rïa Vµng. + B¨n kho¨n“NÕu cã giÆc ngoµi th× lÊy g× mµ chèng?”  ý thøc tr¸ch nhiÖm cao víi ®Êt níc vµ tinh thÇn c¶nh gi¸c. - An D ¬ng V ¬ng chiÕn th¾ng qu©n îc do: x©m l + Cã thµnh èc kiªn cè. + Cã ná thÇn k× diÖu tr¨m ph¸t tr¨m tróng. + §Æc biÖt lµ cã tinh thÇn c¶nh gi¸c cao ®é.

3. Cñng cè, dÆn dß:

ạ ộ Ho t đ ng 5:(5phút )

Yªu cÇu hs: TiÕp tôc t×m hiÓu vÒ c¸c nh©n vËt: An D¬ng V¬ng, MÞ Ch©u vµ Träng Thñy. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi .

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 40

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

truyÖn an d¬ng v¬ng vµ mÞ ch©u- träng thñy (Ti p)ế (TruyÒn thuyÕt)

Ụ I. M C TIÊU:

- N¾m ®îc nh÷ng sai lÇm vµ thÊt b¹i cña An D¬ng V¬ng. Sai lÇm, téi lçi vµ sù ®¸ng th-

ọ : 1. KiÕn thøc: Giúp h c sinh:

¬ng, ®¸ng c¶m th«ng cña MÞ Ch©u.TÝnh chÊt m©u thuÉn cña nh©n vËt Träng Thuû. - N¾m ®îc bµi häc vÒ tinh thÇn c¶nh gi¸c víi kÎ thï, c¸ch xö lÝ ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a riªng- chung, gi÷a gia ®×nh- ®Êt níc, gi÷a c¸ nh©n- céng ®ång. 2. Kĩ năng: - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt trong t¸c phÈm tù sù.

3. Thái độ: GDHS  th¸i ®é tr©n träng ®èi víi VH d©n gian, di s¶n v¨n hãa cña d©n téc. Ẩ II. CHU N B  C A GV VÀ HS: Ị Ủ

1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa,s¸ch gi¸o viªn. - ChuÈn bÞ s¬ ®å c¸c bé phËn hîp thµnh cña v¨n häc viÖt nam. ữ ậ ớ ữ ệ ữ  Sách giáo viên Ng  văn 10 – t p 1..Gi i thi u giáo án Ng  văn 10 – ậ ậ ậ ­ Sách giáo khoa Ng  văn 10 – t p 1. ữ ậ t p 1.Bài t p Ng  văn 10 – t p 1.

2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK.

Ạ Ế III. TI N TRÌNH BÀI D Y:

ạ ộ

ỳ                                                                                                   Trang

Ho t đ ng 1:(8 phút) ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 41

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ể : Không ậ An D¬ng V¬ng:

c chi tiÕt thÇn k×: LÝ tëng hãa viÖc x©y thµnh. NÐt ®Ñp cña truyÒn thèng ViÖt

Cã thµnh èc kiªn cè. Cã ná thÇn k× diÖu tr¨m ph¸t îc do:

ả ờ ể ớ ọ 1. Ki m tra bài cũ ỏ a. Câu h i: Phân tích nhân v t  b. Đáp án: Nh÷ng chiÕn c«ng x©y thµnh, chÕ ná, chiÕn th¾ng TriÖu §µ lÇn mét: - X©y thµnh Cæ Loa: Qu¸ tr×nh x©y thµnh: + Thµnh ®¾p ®Õn ®©u l¹i lë ®Õn ®ã. LËp ®µn cÇu ®¶o b¸ch thÇn, trai giíi. Nhê cô giµ m¸ch b¶o, sø Thanh Giang gióp  x©y thµnh xong trong nöa th¸ng. - ý nghÜa cña c¸ Nam: cha «ng lu«n ngÇm gióp ®ì con ch¸u ®êi sau trong c«ng cuéc dùng níc vµ gi÷ níc. - Khi Rïa Vµng tõ biÖt, An D¬ng V¬ng: C¶m t¹ Rïa Vµng. B¨n kho¨n“NÕu cã giÆc ngoµi th× lÊy g× mµ chèng?” ý thøc tr¸ch nhiÖm cao víi ®Êt níc vµ tinh thÇn c¶nh gi¸c. ¬ng V ¬ng chiÕn th¾ng qu©n x©m l - An D tr¨m tróng. §Æc biÖt lµ cã tinh thÇn c¶nh gi¸c cao ®é. Tên h c sinh tr  l i: 1. Tên:..........................................L p:................Đi m:..................

ể ớ 2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ộ ớ

2. N i dung bài m i:  Vào bài: Nhµ th¬ Tè H÷u, trong bµi th¬ T©m sù ®· viÕt:

“T«i kÓ ngµy xa chuyÖn MÞ Ch©u, Tr¸i tim lÇm chç ®Ó trªn ®Çu. Ná thÇn v« ý trao tay giÆc, Nªn nçi c¬ ®å ®¾m biÓn s©u.” §ã lµ c¸ch ®¸nh gi¸ cña «ng vÒ mét nh©n vËt trong truyÒn thuyÕt ®Æc s¾c: TruyÖn An D¬ng V- ¬ng vµ MÞ Ch©u – Träng Thñy. Tr¶i qua hµng ngh×n n¨m ®Õn nay, c©u chuyÖn Êy vÉn ®em l¹i cho chóng ta nh÷ng bµi häc s©u s¾c. H«m nay, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu vÒ c©u chuyÖn ®ã. Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña hs ả N i dung ghi b ng

ạ ộ Ho t đ ng 2:(30phút)

Gv dÉn d¾t: Do m¾c ph¶i nhiÒu sai lÇm nªn An D¬ng V¬ng ko m·i ®øng trªn ®Ønh vinh quang cña chiÕn th¾ng mµ ®· gÆp ph¶i nh÷ng thÊt b¹i cay ®¾ng...

GV: - V× sao An D¬ng V¬ng nhanh chãng thÊt b¹i thª th¶m khi TriÖu §µ cÊt qu©n x©m lîc lÇn 2?

“C¬ ®å ®¾m biÓn s©u”- Sù HS. thÊt b¹i cña An D ¬ng: ¬ng V - Nguyªn nh©n thÊt b¹i: + Chñ quan, l¬ lµ, mÊt c¶nh gi¸c, ko nhËn ra d· t©m nham hiÓm cña kÎ thï. + Ph¹m nhiÒu sai lÇm nghiªm träng: ộ I. T×m hiÓu chung: II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. 2. 3. T×m hiÓu v¨n b¶n: 3.1. Nh©n vËt An D ¬ng: ¬ng V a. Nh÷ng chiÕn c«ng x©y thµnh, chÕ ná, chiÕn th¾ng TriÖu §µ lÇn mét: b. “C¬ ®å ®¾m biÓn s©u”- - ¬ng V Sù thÊt b¹i cña An D ¬ng: - Nguyªn nh©n thÊt b¹i: + Chñ quan, l¬ lµ, mÊt c¶nh gi¸c, ko nhËn ra d· t©m nham hiÓm cña kÎ thï.  NhËn lêi cÇu hoµ cña TriÖu §µ.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 42

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

 NhËn lêi cÇu h«n cho Träng Thuû ë rÓ mµ ko gi¸m s¸t, ®Ò phßng.  L¬ lµ viÖc phßng thñ ®Êt níc, ham hëng l¹c.  Chñ quan khinh ®Þch.  NhËn lêi cÇu hoµ cña TriÖu §µ.  NhËn lêi cÇu h«n cho Träng Thuû ë rÓ mµ ko gi¸m s¸t, ®Ò phßng.  L¬ lµ viÖc phßng thñ ®Êt níc, ham hëng l¹c.  Chñ quan khinh ®Þch.

GV: - Hµnh ®éng ®iÒm nhiªn ch¬i cê ung dung vµ cêi “§µ ko sî ná thÇn sao?” nãi lªn ®iÒu g× vÒ nh©n vËt nµy?

- Bµi häc tõ sù thÊt b¹i: Tinh thÇn c¶nh gi¸c víi kÎ thï.

GV: - Bµi häc nghiªm kh¾c vµ muén mµng mµ nhµ vua rót ra ®îc lµ g×? Khi nµo?

cÊu

NhËn xÐt: C¸c sai lÇm nghiªm träng, liªn tiÕp cña An D¬ng V¬ng chøng tá «ng ®· tù ®¸nh mÊt chÝnh m×nh. ¤ng ko cßn lµ mét vÞ vua anh minh, oai hïng nh thuë tríc n÷a. ¤ng ®· qu¸ chñ quan, tù m·n, mÊt c¶nh gi¸c cao ®é, ko hiÓu ®îc kÎ thï, ko lo phßng bÞ nªn ®· tù chuèc lÊy b¹i vong. - Bµi häc tõ sù thÊt b¹i: Tinh thÇn c¶nh gi¸c víi kÎ thï.  An D¬ng V¬ng chØ nhËn ra khi nghe tiÕng thÐt cña Rïa Vµng.

÷ng h cÊu nghÖ

GV: - S¸ng t¹o nh÷ng chi tiÕt vÒ Rïa Vµng, MÞ Ch©u, nhµ vua tù tay chÐm ®Çu con g¸i m×nh,... nh©n d©n muèn biÓu lé th¸i ®é, t×nh c¶m g× víi nh©n vËt lÞch sö An D¬ng V¬ng vµ viÖc mÊt níc ¢u L¹c?

- ý nghÜa cña nh÷ng h nghÖ thuËt: + ThÓ hiÖn lßng kÝnh träng cña nh©n d©n ®èi víi th¸i ®é dòng c¶m, kiªn quyÕt ®Æt nghÜa níc (c¸i chung) lªn trªn t×nh nhµ (c¸i riªng) cña An D- ¬ng V¬ng. + Lµ lêi gi¶i thÝch cho lÝ do mÊt níc nh»m xoa dÞu nçi ®au mÊt níc cña mét d©n téc yªu n- íc nång nµn nay lÇn ®Çu tiªn bÞ mÊt níc. + Rïa Vµng- hiÖn th©n cña trÝ tuÖ s¸ng suèt, lµ tiÕng nãi ph¸n quyÕt m¹nh mÏ cña cha «ng.

¬ng cÇm sõng tª ¬ng V - An D b¶y tÊc theo Rïa Vµng xuèng  Sù bÊt tö cña An D biÓn ¬ng V ¬ng.

- ý nghÜa cña nh thuËt: + ThÓ hiÖn lßng kÝnh träng cña nh©n d©n ®èi víi th¸i ®é dòng c¶m, kiªn quyÕt ®Æt nghÜa níc (c¸i chung) lªn trªn t×nh nhµ (c¸i riªng) cña An D¬ng V¬ng. + Lµ lêi gi¶i thÝch cho lÝ do mÊt n- íc nh»m xoa dÞu nçi ®au mÊt níc cña mét d©n téc yªu níc nång nµn nay lÇn ®Çu tiªn bÞ mÊt níc (Nh©n d©n ta kh¼ng ®Þnh døt kho¸t r»ng An D¬ng V¬ng vµ d©n téc ViÖt mÊt níc ko do kÐm cái vÒ tµi n¨ng mµ bëi kÎ thï qu¸ nham hiÓm, dïng thñ ®o¹n hÌn h¹ (lîi dông mét ngêi con g¸i ng©y th¬, c¶ tin) vµ v« nh©n ®¹o (lîi dông t×nh yªu nam n÷). + Rïa Vµng- hiÖn th©n cña trÝ tuÖ s¸ng suèt, lµ tiÕng nãi ph¸n quyÕt m¹nh mÏ cña cha «ng.

ỳ                                                                                                   Trang

GV: - Em cã suy nghÜ g× vÒ ý nghÜa cña chi tiÕt An D¬ng V¬ng theo Rïa Vµng xuèng thñy phñ? So s¸nh víi h×nh ¶nh Th¸nh Giãng bay vÒ trêi, em thÊy thÕ nµo? ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 43

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3.2. Nh©n vËt MÞ Ch©u: - MÞ Ch©u lÐn ®a cho Träng Thñy xem ná thÇn lµ chØ thuËn theo t×nh c¶m vî chång mµ bá quªn nghÜa vô víi ®Êt n- íc.

Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. ¬ng cÇm sõng tª b¶y ¬ng V - An D  Sù tÊc theo Rïa Vµng xuèng biÓn bÊt tö cña An D ¬ng. ¬ng V  Lßng kÝnh träng, biÕt ¬n nh÷ng c«ng lao to lín cña An D¬ng V¬ng cña nh©n d©n ta.  So víi h×nh ¶nh Th¸nh Giãng bay vÒ trêi, h×nh ¶nh An D¬ng V¬ng rÏ níc xuèng biÓn kh¬i ko rùc rì, hµo hïng b»ng. Bëi «ng ®· ®Ó mÊt níc. Mét ngêi, ta ph¶i ngíc nh×n ngìng väng. Mét ngêi, ta ph¶i cói xuèng th¨m th¼m míi thÊy  Th¸i ®é c«ng b»ng cña nh©n d©n ta.

+ Ná thÇn thuéc vÒ tµi s¶n quèc gia, lµ bÝ mËt qu©n sù.

GV: - Em ®¸nh gi¸ ntn vÒ chi tiÕt MÞ Ch©u lÐn ®a cho Träng Thñy xem ná thÇn? GV: + MÞ Ch©u lµm vËy lµ chØ thuËn theo t×nh c¶m vî chång mµ bá quªn nghÜa vô víi ®Êt níc? GV: + MÞ Ch©u lµm theo ý chång lµ lÏ tù nhiªn, hîp ®¹o lÝ? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv ®Þnh híng hs hiÓu theo nghÜa thø nhÊt. GV: - T×m nh÷ng chi tiÕt biÓu lé sù c¶ tin, ng©y th¬ ®Õn møc khê kh¹o cña MÞ Ch©u? Gv nhËn xÐt, bæ sung.

Träng + T×nh yªu, t×nh c¶m vî chång (tr¸i tim) ko thÓ ®Æt lÇm chç lªn trªn lÝ trÝ, nghÜa vô víi ®Êt níc - MÞ Ch©u c¶ tin, ng©y th¬ ®Õn møc khê kh¹o: íc nh÷ng lêi + MÊt c¶nh gi¸c tr chia tay ®Çy Èn ý cña Träng Thñy. + §¸nh dÊu ® êng cho Thñy lÇn theo...

Hs th¶o luËn, t×m c¸c chi tiÕt, ph©n tÝch.Nh©n vËt MÞ Ch©u: - MÞ Ch©u lÐn ®a cho Träng Thñy xem ná thÇn lµ chØ thuËn theo t×nh c¶m vî chång mµ bá quªn nghÜa vô víi ®Êt níc. Bëi: Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. + Ná thÇn thuéc vÒ tµi s¶n quèc gia, lµ bÝ mËt qu©n sù. V× thÕ, MÞ Ch©u lÐn cho Träng Thñy xem ná thÇn lµ viÖc vi ph¹m vµo nguyªn t¾c cña bÒ t«i víi vua cha vµ ®Êt níc, biÕn nµng thµnh giÆc, ®¸ng bÞ trõng ph¹t. Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. + T×nh yªu, t×nh c¶m vî chång (tr¸i tim) ko thÓ ®Æt lÇm chç lªn trªn lÝ trÝ, nghÜa vô víi ®Êt níc (®Çu). N- íc mÊt dÉn ®Õn nhµ tan nªn ko thÓ ®Æt lîi Ých c¸ nh©n (c¸i riªng) lªn lîi Ých céng ®ång (c¸i chung). Nµng ®· gi¸n tiÕp tiÕp tay cho kÎ thï nªn ®· bÞ kÕt téi, bÞ trõng ph¹t nghiªm kh¾c. - MÞ Ch©u c¶ tin, ng©y th¬ ®Õn møc khê kh¹o: + Tù ý cho Träng Thñy biÕt bÝ mËt quèc gia, xem ná thÇn Tù

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 44

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

¬ng, ®¸ng

îng:

- Cã phÇn ®¸ng th c¶m th«ng - C¸c chi tiÕt h cÊu: + m¸u MÞ Ch©u ngäc trai. + x¸c MÞ Ch©u ngäc th¹ch.  Sù an ñi, chøng thùc cho lêi khÊn nguyÖn cña MÞ Ch©u tr- íc khi bÞ cha chÐm. GV: - MÞ Ch©u cã phÇn nµo ®¸ng th¬ng ch¨ng? V× sao? Th¸i ®é vµ t×nh c¶m cña nh©n d©n ®èi víi MÞ Ch©u qua nh÷ng chi tiÕt h cÊu t m¸u nµng ho¸ ëng t thµnh ngäc trai, x¸c nµng ho¸ thµnh ngäc th¹ch?

¬ng, ®¸ng c¶m

GV: - Ngêi xa nh¾n göi bµi häc g× ®Õn thÕ hÖ trÎ qua nh©n vËt MÞ Ch©u?

* Bµi häc: + CÇn ®Æt c¸i chung lªn trªn c¸i riªng, ®Æt lîi Ých cña quèc gia, d©n téc lªn trªn quyÒn lîi cña c¸ nh©n, gia ®×nh. + BiÕt c¶m xóc b»ng lÝ trÝ, suy nghÜ b»ng tr¸i tim- gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a lÝ trÝ vµ t×nh c¶m ®óng mùc.

3.3. Nh©n vËt Träng Thñy: - Cuéc h«n nh©n gi÷a Träng Thñy- MÞ Ch©u lµ mét cuéc h«n nh©n mang môc ®Ých chÝnh trÞ: Gv nªu c¸c ý kiÕn ®¸nh gi¸ vÒ nh©n vËt Träng Thñy cho hs th¶o luËn: + Träng Thñy lµ mét tªn gi¸n ®iÖp nguy hiÓm, mét ngêi chång nÆng t×nh víi vî?

tiÖn sö dông bÝ mËt quèc gia cho t×nh riªng, khiÕn b¶o vËt gi÷ níc bÞ ®¸nh tr¸o mµ hoµn toµn ko biÕt. + MÊt c¶nh gi¸c tr íc nh÷ng lêi chia tay ®Çy Èn ý cña Träng Thñy Ko hiÓu ®îc nh÷ng Èn ý trong lêi tõ biÖt cña Träng Thñy: chiÕn tranh sÏ x¶y ra. Träng Thñy êng cho + §¸nh dÊu ® lÇn theo chØ nghÜ ®Õn h¹nh phóc c¸ nh©n, mï qu¸ng v× yªu. - Cã phÇn ®¸ng th th«ng: Vì: Nh÷ng sai lÇm, téi lçi ®Òu xuÊt ph¸t tõ sù v« t×nh, tÝnh ng©y th¬, nhÑ d¹, c¶ tin ®Õn møc mï qu¸ng, ®Æt t×nh c¶m lªn trªn lÝ trÝ, thùc sù bÞ “ngêi lõa dèi”. - C¸c chi tiÕt h cÊu: + m¸u MÞ Ch©u ngäc trai. + x¸c MÞ Ch©u ngäc th¹ch.  Sù an ñi, chøng thùc cho lêi khÊn nguyÖn cña MÞ Ch©u tríc khi bÞ cha chÐm. - Bµi häc: + CÇn ®Æt c¸i chung lªn trªn c¸i riªng, ®Æt lîi Ých cña quèc gia, d©n téc lªn trªn quyÒn lîi cña c¸ nh©n, gia ®×nh. + BiÕt c¶m xóc b»ng lÝ trÝ, suy nghÜ b»ng tr¸i tim- gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a lÝ trÝ vµ t×nh c¶m ®óng mùc. - Thêi k× ®Çu  Träng Thñy ®¬n thuÇn ®ãng vai trß cña mét tªn gi¸n ®iÖp

+ Träng Thñy lµ nh©n vËt truyÒn thuyÕt víi m©u thuÉn phøc t¹p: gi÷a nghÜa vô vµ t×nh c¶m, võa lµ thñ ph¹m võa lµ n¹n nh©n?

- Thêi gian ë Loa Thµnh y ko quªn nhiÖm vô gi¸n ®iÖp  lîi dông, lõa g¹t ®îc MÞ Ch©u, thùc hiÖn ®îc môc ®Ých

- Cã thÓ trong thêi gian chung sèng, Träng Thñy ®· n¶y sinh Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. . Nh©n vËt Träng Thñy: - Cuéc h«n nh©n gi÷a Träng Thñy- MÞ Ch©u lµ mét cuéc h«n nh©n mang môc ®Ých chÝnh trÞ: TriÖu §µ gi¶ cÇu hoµ, cÇu th©n ®Ó ®iÒu tra bÝ mËt qu©n sù, ®¸nh c¾p lÉy ná thÇn  Träng Thñy ®ãng vai trß cña mét tªn gi¸n ®iÖp. Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. + Träng Thñy lµ mét ngêi con bÊt hiÕu, mét ngêi chång lõa dèi, mét ngêi con

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 45

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t×nh c¶m thùc sù víi MÞ Ch©u rÓ ph¶n béi- kÎ thï cña nh©n d©n ¢u L¹c?

GV: Qua   phân   tích   em   hãy  kiÕn nµo kh¸i qu¸t, ư đ a ra ý x¸c ®¸ng nhÊt vÒ nh©n vËt nµy? Hs th¶o luËn, tr¶ lêi.

 NhËn xÐt : + Träng Thñy lµ nh©n vËt truyÒn thuyÕt víi m©u thuÉn phøc t¹p: nghÜa vô  t×nh c¶m, thñ ph¹m  n¹n nh©n. + Lµ mét tªn gi¸n ®iÖp ®éi nèt con rÓ-kÎ thï cña nh©n d©n ¢u L¹c (thñ ph¹m). + Lµ n¹n nh©n cña chÝnh ngêi cha ®Î ®Çy tham väng xÊu xa. - Chi tiÕt ngäc trai- giÕng níc: + Ko kh¼ng ®Þnh t×nh yªu chung thñy cña Träng Thñy- MÞ Ch©u...

Gv nhËn xÐt, ®Þnh híng hs hiÓu thao c¸ch 2. - Chi tiÕt ngäc trai- giÕng n- íc cã ph¶i ®Ó kh¼ng ®Þnh t×nh yªu chung thñy cña Träng Thñy hay ko? V× sao?

ạ ộ Ho t đ ng 3:(5phút) ¬ng V

íc: Hs ®äc phÇn ghi nhí-Sgk. GV: - Nªu nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vÒ ®Æc s¾c néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm

III. Tæng kÕt bµi häc: 1. Gi¸ trÞ néi dung: - TruyÒn thuyÕt An D ¬ng vµ MÞ Ch©u lµ mét c¸ch gi¶i thÝch nguyªn ... - Nã cßn ®em l¹i nh÷ng bµi häc quý: bµi häc vÒ tinh thÇn c¶nh gi¸c víi kÎ thï; 2.Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: + Cã sù hoµ quyÖn gi÷a yÕu tè lÞch sö- yÕu tè thÇn k×. + KÕt hîp bi- hïng, x©y dùng ®- îc nh÷ng h×nh ¶nh giµu chÊt t - Thêi k× ®Çu  Träng Thñy ®¬n thuÇn ®ãng vai trß cña mét tªn gi¸n ®iÖp theo lÖnh vua cha sang lµm rÓ An D¬ng V¬ng ®Ó ®iÒu tra bÝ mËt qu©n sù, t×m c¬ héi ®¸nh tr¸o lÉy ná thÇn. - Thêi gian ë Loa Thµnh y ko quªn nhiÖm vô gi¸n ®iÖp  lîi dông, lõa g¹t ®îc MÞ Ch©u, thùc hiÖn ®îc môc ®Ých. Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. - Cã thÓ trong thêi gian chung sèng, Träng Thñy ®· n¶y sinh t×nh c¶m thùc sù víi MÞ Ch©u  ®Ó lé nh÷ng s¬ hë trong lêi tiÔn biÖt  ngÇm b¸o tríc mét cuéc chiÕn tranh khã tr¸nh khái vµ béc lé t×nh c¶m cã phÇn ch©n thµnh víi MÞ Ch©u. Nhng y vÉn trë vÒ, hoµn thµnh bæn phËn víi TriÖu §µ. - Khi ®uæi kÞp cha con An D¬ng V¬ng, MÞ Ch©u ®· chÕt  Träng Thñy «m x¸c vî khãc lãc, th¬ng nhí råi tù tö. - C¸i chÕt cña y cho thÊy sù bÕ t¾c, ©n hËn muén mµng. Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. :  NhËn xÐt + Träng Thñy lµ nh©n vËt truyÒn thuyÕt víi m©u thuÉn phøc t¹p: nghÜa vô  t×nh c¶m, thñ ph¹m  n¹n nh©n. + Lµ mét tªn gi¸n ®iÖp ®éi nèt con rÓ-kÎ thï cña nh©n d©n ¢u L¹c (thñ ph¹m). + Lµ n¹n nh©n cña chÝnh ngêi cha ®Î ®Çy tham väng xÊu xa. - Chi tiÕt ngäc trai- giÕng n + Ko kh¼ng ®Þnh t×nh yªu chung thñy cña Träng Thñy- MÞ Ch©u. + Minh oan, chiªu tuyÕt cho MÞ Ch©u. + Chøng nhËn cho mong muèn hãa gi¶i téi lçi cña Träng Thñy, cã thÓ y ®· t×m ®îc sù hãa gi¶i trong

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 46

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tëng- thÈm mÜ, cã sèng l©u bÒn. + Thêi gian nghÖ thuËt: qu¸ khø- x¸c ®Þnh. + KÕt cÊu: trùc tuyÕn- theo trËt tù thêi gian. + G¾n víi c¸c di tÝch vËt chÊt, di tÝch lÞch sö, lÔ héi.

t×nh c¶m cña MÞ Ch©u n¬i thÕ giíi bªn kia... + Cho thÊy lßng nh©n hËu, bao dung cña nh©n d©n ta. Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. - TruyÒn thuyÕt An D ¬ng vµ ¬ng V MÞ Ch©u lµ mét c¸ch gi¶i thÝch nguyªn nh©n viÖc mÊt níc ¢u L¹c. - Nã cßn ®em l¹i nh÷ng bµi häc quý: bµi häc vÒ tinh thÇn c¶nh gi¸c víi kÎ thï; c¸ch xö lÝ ®øng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a c¸i riªng- c¸i chung, gi÷a nhµ- níc, gi÷a c¸ nh©n- céng ®ång, gi÷a t×nh c¶m- lÝ trÝ. + Cã sù hoµ quyÖn gi÷a yÕu tè lÞch sö- yÕu tè thÇn k×. + KÕt hîp bi- hïng, x©y dùng ®îc nh÷ng h×nh ¶nh giµu chÊt t tëng- thÈm mÜ, cã sèng l©u bÒn. + Thêi gian nghÖ thuËt: + KÕt cÊu:

ạ ộ

Ho t đ ng 4:(2phút)

3. Cñng cè, dÆn dß:Yªu cÇu hs: - Lµm c¸c bµi tËp trong phÇn luyÖn tËp.

míi: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. - §äc tríc bµi: LËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 47

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

lËp dµn ý bµi v¨n tù sù

Ụ

I.    M C TIÊU

Ẩ

1. KiÕn thøc: Giúp HS: - BiÕt c¸ch dù kiÕn ®Ò tµi vµ cèt truyÖn cho mét bµi v¨n tù sù. 2. Kĩ năng:  - N¾m ®îc kÕt cÊu vµ biÕt c¸ch lËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù. 3. Thái đ : ộ - RÌn thãi quen lËp dµn ý tríc khi viÕt bµi v¨n tù sù nãi riªng vµ c¸c bµi v¨n kh¸c nãi

:

chung. Ị Ủ II. CHU N B  C A GV VÀ HS

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 48

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ả

1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa,s¸ch gi¸o viªn và một số tài liệu tham khảo kh o. Giáo án. 2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK. Ế Ạ : III. TI N TRÌNH BÀI D Y

ạ ộ Ho t đ ng 1:(5phút)

ể 1. Ki m tra bài cũ:(5phút)

+ x¸c MÞ Ch©u ngäc th¹ch. Sù an ñi, chøng thùc cho lêi khÊn nguyÖn cña MÞ

ể ớ C©u hái: Em ®¸nh gi¸ nh thÕ nµo vÒ nh©n vËt MÞ Ch©u vµ Träng Thñy? Đáp án: Cã phÇn ®¸ng th¬ng, ®¸ng  c¶m th«ng - C¸c chi tiÕt h cÊu: + m¸u MÞ Ch©u ngäc trai. Ch©u tríc khi bÞ cha chÐm. * Bµi häc: + CÇn ®Æt c¸i chung lªn trªn c¸i riªng, ®Æt lîi Ých cña quèc gia, d©n téc lªn trªn quyÒn lîi cña c¸ nh©n, gia ®×nh. + BiÕt c¶m xóc b»ng lÝ trÝ, suy nghÜ b»ng tr¸i tim- gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a lÝ trÝ vµ t×nh c¶m ®óng mùc. Bài cũ. ọ Tên h c sinh tr  l i:

ể ớ ả ờ  1. Tên:..........................................L p:................Đi m:..................           2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ộ ớ

2. N i dung bài m i:  Vào bài:    Qua nh÷ng c©u tôc ng÷ “¡n cã nhai, nãi cã nghÜ”, “Uèn lìi b¶y lÇn tríc khi nãi”, cha «ng ta ®· r¨n d¹y chóng ta ph¶i c©n nh¾c kÜ lìng mäi ®iÒu tríc khi nãi. Qu¸ tr×nh lµm mét bµi v¨n còng vËy. Muèn viÕt ®îc mét bµi v¨n hay, chóng ta cÇn ph¶i cã dµn ý, cã sù s¾p xÕp c¸c ý, c¸c sù kiÖn hoµn chØnh, l«gÝc. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ vai trß, c¸ch lËp dµn ý, chóng ta cïng t×m hiÓu bµi: LËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù.

Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña hs ả N i dung ghi b ng ëng, dù kiÕn ạ ộ Ho t đ ng 2:(7phút)

ọ ả ờ

GV: Yªu cÇu hs ®äc sgk vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: - Trong phÇn trÝch trªn, nhµ v¨n Nguyªn Ngäc nãi vÒ ®iÒu g×?

ộ I. H×nh thµnh ý t cèt truyÖn: 1. T×m hiÓu ng÷ liÖu: Néi dung v¨n b¶n: Nhµ v¨n Nguyªn Ngäc kÓ vÒ qu¸ tr×nh suy nghÜ, chuÈn bÞ ®Ó s¸ng t¸c truyÖn ng¾n Rõng xµ nu. + B¾t ®Çu h×nh thµnh ý tëng. + §Æt tªn nh©n vËt + Dù kiÕn cèt truyÖn:

HS đ c và tr  l i: Néi dung v¨n b¶n: Nhµ v¨n Nguyªn Ngäc kÓ vÒ qu¸ tr×nh suy nghÜ, chuÈn bÞ ®Ó s¸ng t¸c truyÖn ng¾n Rõng xµ nu. + B¾t ®Çu h×nh thµnh ý tëng tõ mét sù viÖc cã thËt, mét nguyªn mÉu cã thËt: cuéc khëi nghÜa cña anh §Ò. + §Æt tªn nh©n vËt cho cã “kh«ng khÝ” cña rõng nói T©y Nguyªn: Tnó. + Dù kiÕn cèt truyÖn:- B¾t

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 49

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ả

®Çu... - KÕt thóc... + H cÊu c¸c nh©n vËt: DÝt, Mai, Cô MÕt, bÐ Heng. + X©y dùng t×nh huèng ®Æc biÖt, ®iÓn h×nh: mçi nh©n vËt ph¶i cã mét nçi riªng bøc b¸ch d÷ déi. + X©y dùng chi tiÕt ®iÓn h×nh: §øa con bÞ ®¸nh chÕt tµn b¹o, Mai gôc xuèng ngay tríc m¾t Tnó.

ả ờ i: GV: - Qua lêi kÓ cña nhµ v¨n Nguyªn Ngäc, anh (chÞ) häc tËp ®îc ®iÒu g× trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh ý tëng, dù kiÕn cèt truyÖn ®Ó chuÈn bÞ lËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù?

2. Bµi häc: §Ó viÕt ®îc mét v¨n b¶n tù sù, cÇn ph¶i tr i qua 4 thao tác: + H×nh thµnh ý tëng vµ dù kiÕn cèt truyÖn... + Suy nghÜ, tëng tîng, h cÊu mét sè nh©n vËt, sù viÖc + X©y dùng t×nh huèng, c¸c chi tiÕt ®Æc biÖt, tiªu b... + LËp dµn ý cô thÓ, chi tiÕt.

ạ ộ Ho t đ ng 3:(32phút)

HS suy nghĩ và tr  l §Ó viÕt ®îc mét v¨n b¶n tù sù, cÇn ph¶i: + H×nh thµnh ý tëng vµ dù kiÕn cèt truyÖn (më ®Çu vµ kÕt thóc). + Suy nghÜ, tëng tîng, h cÊu mét sè nh©n vËt, sù viÖc vµ mèi quan hÖ gi÷a chóng. + X©y dùng t×nh huèng, c¸c chi tiÕt ®Æc biÖt, tiªu biÓu ®Ó c©u chuyÖn ph¸t triÓn mét c¸ch l«gÝc, giµu kÞch tÝnh. + LËp dµn ý cô thÓ, chi tiÕt.

Gv híng dÉn hs chia tæ th¶o luËn, h×nh thµnh c¸c dµn ý. ?- Yªu cÇu hs ®Æt nhan ®Ò cho mçi c©u chuyÖn?

ổ 3,4: ả ả ờ i:

Nhóm 1 t   - Em dù kiÕn nªu néi dung g× trong c¸c phÇn cña c©u chuyÖn chÞ DËu trë thµnh ngêi dÉn ®Çu ®oµn n«ng d©n khëi nghÜa trong c¸ch m¹ng th¸ng T¸m-1945? Gv gîi më: Sau khi b¨ng ra khái nhµ l·o quan Cô trong khi trêi tèi ®en nh mùc, chÞ DËu sÏ ch¹y vÒ ®©u? (VÒ lµng m×nh? VÒ mét n¬i cã quÇn chóng nh©n d©n ®· gi¸c ngé c¸ch m¹ng?...) ậ HS th o lu n và tr  l Ngêi dÉn ®Çu ®oµn n«ng d©n khëi nghÜa trong c¸ch m¹ng th¸ng T¸m- 1945: - MB: + ChÞ DËu hít h¶i ch¹y vÒ híng lµng m×nh trong ®ªm tèi. + VÒ ®Õn nhµ, trêi ®· khuya, chÞ thÊy mét ngêi l¹ ®ang nãi chuyÖn víi chång m×nh. + Vî chång chÞ DËu gÆp nhau mõng mõng tñi tñi. - TB: II. LËp dµn ý: 1. C©u chuyÖn vÒ “hËu th©n” cña chÞ DËu: a. Ng êi dÉn ®Çu ®oµn n«ng d©n khëi nghÜa trong c¸ch m¹ng th¸ng T¸m- 1945: - MB: + ChÞ DËu hít h¶i ch¹y vÒ híng lµng m×nh trong ®ªm tèi. + VÒ ®Õn nhµ, trêi ®· khuya, chÞ thÊy mét ngêi l¹ ®ang nãi chuyÖn víi chång m×nh. + Vî chång chÞ DËu gÆp nhau mõng mõng tñi tñi - TB: + Hái ra chÞ DËu míi biÕt ngêi kh¸ch l¹ lµ c¸n bé ViÖt Minh + Anh Êy tõng bíc gi¶ng gi¶i cho vî chång chÞ nghe v× sao d©n m×nh khæ, ... + Anh thØnh tho¶ng l¹i ghÐ th¨m gia ®×nh chÞ DËu, + ChÞ DËu ®· vËn ®éng ®îc nhiÒu bµ con gi¸c ngé c¸ch

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 50

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

m¹ng. + ChÞ dÉn ®Çu ®oµn n«ng d©n lªn cíp chÝnh quyÒn ... - KB: + ChÞ DËu ®ãn c¸i TÝ trë vÒ. + ChÞ DËu vµ bµ con lµng xãm n¸o nøc ®ãn ®îi ngµy ®éc lËp.

GV: T ổ 1,2: Nhóm 2: - Dù kiÕn néi dung cho c©u chuyÖn: chÞ DËu - ngêi ®Ëy n¾p hÇm bem cho c¸n bé c¬ së? + Hái ra chÞ DËu míi biÕt ngêi kh¸ch l¹ lµ c¸n bé ViÖt Minh t×m ®Õn hái th¨m t×nh c¶nh gia ®×nh anh chÞ. + Anh Êy tõng bíc gi¶ng gi¶i cho vî chång chÞ nghe v× sao d©n m×nh khæ, muèn hÕt khæ th× ph¶i lµm g×, nh©n d©n c¸c vïng xung quanh ®· lµm ®îc g×. + Anh thØnh tho¶ng l¹i ghÐ th¨m gia ®×nh chÞ DËu, mang tin míi vÒ c¸ch m¹ng, khuyÕn khÝch chÞ ho¹t ®éng. + ChÞ DËu ®· vËn ®éng ®îc nhiÒu bµ con gi¸c ngé c¸ch m¹ng. + ChÞ dÉn ®Çu ®oµn n«ng d©n lªn cíp chÝnh quyÒn huyÖn, ph¸ kho thãc NhËt chia cho d©n nghÌo, gi¶i quyÕt n¹n ®ãi. - KB: + ChÞ DËu ®ãn c¸i TÝ trë vÒ. + ChÞ DËu vµ bµ con lµng xãm n¸o nøc ®ãn ®îi ngµy ®éc lËp.

ả ả ờ i:

ậ HS th o lu n và tr  l - MB: + ChÞ DËu trèn ch¹y ®îc vÒ nhµ. + Cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p næ ra, lµng §«ng X¸ bÞ ®Þch chiÕm. + Hai c¸n bé c¸ch m¹ng bÝ mËt ®îc cö vÒ ®©y ho¹t ®éng. - TB: + Qu©n Ph¸p cµn quÐt truy lïng c¸n bé g¾t gao khiÕn ko khÝ lµng §«ng X¸ ngét ng¹t, c¨ng th¼ng. + §îc 2 c¸n bé tuyªn truyÒn, gi¸c ngé, chÞ DËu thÊu hiÓu vÒ lîi Ých cña c¸ch m¹ng. + ChÞ ®µo hÇm bÝ mËt che chë cho hä. 2. C©u chuyÖn vÒ ng êi ®Ëy n¾p hÇm bem cho c¸n bé c¬ së: - MB: + ChÞ DËu trèn ch¹y ®îc vÒ nhµ. + Cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p næ ra, lµng §«ng X¸ bÞ ®Þch chiÕm. + Hai c¸n bé c¸ch m¹ng bÝ mËt ®îc cö vÒ ®©y ho¹t ®éng. - TB: + Qu©n Ph¸p cµn quÐt truy lïng c¸n bé g¾t gao khiÕn ko khÝ lµng §«ng X¸ ngét ng¹t, c¨ng th¼ng. + §îc 2 c¸n bé tuyªn truyÒn, gi¸c ngé, chÞ DËu thÊu hiÓu vÒ lîi Ých cña c¸ch m¹ng. + ChÞ ®µo hÇm bÝ mËt che chë cho hä. +ChÞ ®em nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch m¹ng ®· häc ®îc dÇn dÇn vËn ®éng bµ con xung quanh. + Mét ®ªm, ®Þch bÊt ngê Ëp ®Õn kh¸m xÐt nhµ chÞ nhng chÞ ®· che giÊu c¸n bé an toµn.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 51

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- KB: ChÞ DËu tin tëng, h×nh dung ra ko khÝ cña ngµy Tæng khëi nghÜa, t¬ng lai ®éc lËp, tù do, Êm no, h¹nh phóc.

ạ ộ Ho t đ ng 4:(4phút) * Ghi nhí: Sgk

+ChÞ ®em nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch m¹ng ®· häc ®îc dÇn dÇn vËn ®éng bµ con xung quanh. + Mét ®ªm, ®Þch bÊt ngê Ëp ®Õn kh¸m xÐt nhµ chÞ nhng chÞ ®· che giÊu c¸n bé an toµn. - KB: ChÞ DËu tin tëng, h×nh dung ra ko khÝ cña ngµy Tæng khëi nghÜa, t¬ng lai ®éc lËp, tù do, Êm no, h¹nh phóc.

GV: Yªu cÇu hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí. GV: Yªu cÇu hs lËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù (cã ®Æt tªn truyÖn cô thÓ): Cèt truyÖn: Mét hs tèt ph¹m ph¶i sai lÇm trong phót yÕu mÒm nhng ®· kÞp thêi tØnh ngé, chiÕn th¾ng b¶n h©n, v¬n lªn trong häc tËp.

III. LuyÖn tËp: Bµi 1: - X¸c ®Þnh ®Ò tµi: Mét hs tèt, nhÊt thêi ph¹m lçi lÇm nhng kÞp thêi tØnh ngé. - Dù kiÕn cèt truyÖn: + Sù viÖc 1: + Sù viÖc 2: + Sù viÖc 3: - LËp dµn ý: *MB: *TB: * KB:

Bµi 2: (BTVN)

HS đ cọ Ghi nhí: Sgk III. LuyÖn tËp: Bµi 1: - Tªn truyÖn: Sau mét lÇn lÇm lçi,... - X¸c ®Þnh ®Ò tµi: Mét hs tèt, nhÊt thêi ph¹m lçi lÇm nhng kÞp thêi tØnh ngé. - Dù kiÕn cèt truyÖn: + Sù viÖc 1: NguyÖt- 1 hs kh¸, ®¹o ®øc tèt ®ang ph¶i chÞu mét h×nh ph¹t nghiªm kh¾c do lçi lÇm, sa ng· nhÊt thêi. + Sù viÖc 2: T×nh huèng NguyÖt bÞ ngé nhËn, sa ng·, lÇm l¹c. + Sù viÖc 3: C¸c t¸c ®éng tÝch cùc cña thÇy c«, bè mÑ gióp NguyÖt kÞp thêi tØnh ngé, söa ch÷a. - LËp dµn ý: *MB: Giíi thiÖu NguyÖt- 1 hs kh¸, ®¹o ®øc tèt ®ang ngåi mét m×nh ë nhµ v× bÞ ®×nh chØ häc tËp. *TB: - NguyÖt nghÜ l¹i c¸c viÖc lµm sai lÇm cña m×nh: + Buån bùc v× bÞ mÑ m¾ng giËn, NguyÖt nghe lêi rñ rª cña Nam (mét hs c¸ biÖt) bá häc ®i

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 52

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

GV: Yªu cÇu hs lµm bµi tËp 2 ë nhµ.

ch¬i game. + BiÕt råi ham, NguyÖt ®· trèn tiÕt nhiÒu h«m sau ®ã. NguyÖt nãi dèi bè mÑ ®Ó xin tiÒn ch¬i ®iÖn tö. + Giê sinh ho¹t, c« chñ nhiÖm phª b×nh, NguyÖt quanh co trèi c·i. C« ®a ra b»ng cí mµ ban qu¶n sinh thu thËp ®îc vµ nghiªm kh¾c ®äc quyÕt ®Þnh cña ban gi¸m hiÖu nhµ trêng ®×nh chØ hai b¹n mét tuÇn häc. - Söa lçi, tiÕn bé: + Sù nghiªm kh¾c, ©n cÇn cña c« chñ nhiÖm vµ bè mÑ khiÕn NguyÖt hiÓu râ sai lÇm cña m×nh. + NguyÖt cè g¾ng häc tËp, khuyªn nhñ, gióp ®ì Nam cïng tiÕn bé. + KÕt qu¶ cuèi n¨m hai b¹n ®¹t hs tiªn tiÕn. * KB: Suy nghÜ cña NguyÖt sau lÔ ph¸t thëng. Bµi 2: (BTVN)

ạ ộ

Ho t đ ng 5:(1 phút)

3. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs : - Häc phÇn ghi nhí trong sgk.

4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò:- Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. - Lµm bµi tËp 2 (phÇn luyÖn tËp). * Bµi míi: - So¹n bµi: Uy-lÝt-x¬ trë vÒ (trÝch ¤-®i-xª).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 53

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

uy-lÝt-x¬ trë vÒ (TrÝch ¤-®i-xª_ Sö thi Hi L¹p)

Ụ I. M C TIÊU:

- N¾m ®îc néi dung, chñ ®Ò cña sö thi ¤-®i-xª. ọ 1. KiÕn thøc: Giúp h c sinh:

- HiÓu ®îc trÝ tuÖ vµ t×nh yªu thñy chung lµ nh÷ng phÈm chÊt cao ®Ñp mµ con ngêi trong thêi ®¹i H«-me-r¬ kh¸t khao v¬n tíi.

2. Kĩ năng: - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt trong t¸c phÈm tù sù. 3. Thái độ: GDHS  th¸i ®é tr©n träng ®èi víi VH d©n gian, di s¶n v¨n hãa cña d©n téc.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 54

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ẩ II. CHU N B  C A GV VÀ HS: Ị Ủ

ậ ớ ữ ệ ữ ậ ữ  Sách giáo viên Ng  văn 10 – t p 1..Gi i thi u giáo án Ng  văn 1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa,s¸ch gi¸o viªn. ­ Sách giáo khoa Ng  văn 10 – t p 1. ữ ậ ậ ậ 10 – t p 1.Bài t p Ng  văn 10 – t p 1.

2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK.

Ạ Ế III. TI N TRÌNH BÀI D Y:

ạ ộ Ho t đ ng 1:(0 phút)

ể : Không 1. Ki m tra bài cũ

ả ờ ể ớ a. C©u hái: Nªu dµn ý chung cña bµi v¨n tù sù? b. Đáp án:  ọ Tên h c sinh tr  l i: 1. Tên:..........................................L p:................Đi m:..................

ể ớ 2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ộ ớ

2. N i dung bài m i:  Vào bài: ë thÕ kØ IX-VIII truíc c«ng nguyªn, trªn ®Êt níc Hi L¹p cã mét ngêi nghÖ sÜ mï ®· ®i lang thang kh¾p ®Êt níc ®Ó kÓ vÒ t¸c phÈm cña m×nh. §ã lµ H«-me-r¬, t¸c gi¶ cña hai sö thi vÜ ®¹i: I-li-¸t vµ ¤-®i-xª. ¤-®i-xª ra ®êi vµo thêi k× ngêi Hi L¹p chuÈn bÞ më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng ra biÓn c¶. ChiÕn tranh gi÷a c¸c bé l¹c chØ cßn lµ kÝ øc. Sù nghiÖp kh¸m ph¸ vµ chinh phôc biÓn c¶ bao la vµ bÝ hiÓm ®ßi hái con ngêi ngoµi lßng dòng c¶m cßn ph¶i cã nh÷ng phÈm chÊt nh th«ng minh, tØnh t¸o, mu chíc, kh«n ngoan. MÆt kh¸c, sö thi nµy ra ®êi khi ngêi Hi L¹p tõ gi· chÕ ®é c«ng x· thÞ téc ®Ó thay vµo ®ã lµ tæ chøc gia ®×nh, h«n nh©n mét vî mét chång. Thêi ®¹i Êy h×nh thµnh ë ngêi Hi L¹p bªn c¹nh phÈm chÊt trÝ tuÖ lµ t×nh yªu quª h¬ng, t×nh c¶m gia ®×nh g¾n bã, thñy chung. §o¹n trÝch Uy-lÝt-x¬ trë vÒ ®· thÓ hiÖn ®îc nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp ®ã cña ngêi Hi L¹p thêi cæ.

Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña hs ả N i dung ghi b ng

ạ ộ Ho t đ ng 2:(20 phút)

ọ ả ờ

Yªu cÇu hs ®äc phÇn TiÓu dÉn-sgk. - Em cã hiÓu biÕt g× vÒ t¸c gi¶ H«-me-r¬?

ọ i:

GV: - Dùa vµo sgk, em h·y tãm t¾t sö thi ¤-®i-xª? ộ I. T×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶ H«-me-r¬: - Lµ con cña mét gia ®×nh nghÌo, ®îc sinh ra bªn dßng s«ng Mª-lÐt vµo kho¶ng thÕ kØ IX-VIII tríc c«ng nguyªn. - Lµ mét nhµ th¬ mï tµi hoa, mét ca sÜ h¸t rong ®uîc mäi ngêi d©n Hi L¹p yªu mÕn. HiÖn nay cã 11 thµnh phè Hi L¹p ®Òu tù nhËn lµ quª h¬ng cña «ng. 2. Sö thi ¤-®i-xª: a. Dung luîng: Gåm 12 110 c©u th¬, chia thµnh XXIV khóc ca. HS đ c và tr  l i: - Lµ con cña mét gia ®×nh nghÌo, ®îc sinh ra bªn dßng s«ng Mª-lÐt vµo kho¶ng thÕ kØ IX-VIII tríc c«ng nguyªn. - Lµ mét nhµ th¬ mï tµi hoa, mét ca sÜ h¸t rong ®uîc mäi ngêi d©n Hi L¹p yªu mÕn. HiÖn nay cã 11 thµnh phè Hi L¹p ®Òu tù nhËn lµ quª h¬ng cña «ng. ả ờ HS đ c và tr  l . Sö thi ¤-®i-xª:. Dung luîng: Gåm 12 110 c©u th¬, chia

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 55

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

b. Tãm t¾t: - PhÇn 1: Khóc ca I- XII: - PhÇn 2: Khóc ca XIII- XXIV.

Gv cung cÊp thªm cho hs mét vµi chi tiÕt: + Ca-lÝp-x« d©ng linh ®an ®Ó Uy-lÝt-x¬ trêng sinh bÊt tö, cïng chung sèng víi nµng. Nhng suèt 7 n¨m bÞ nµng cÇm gi÷ ngµy nµo chµng còng ra bê biÓn híng nh×n vÒ quª h¬ng, khãc th- ¬ng... + Pª-nª-lèp ®a ra ®iÒu kiÖn: nµng chÊp nhËn t¸i gi¸ khi dÖt xong tÊm v¶i nhng nµng dÖt m·i ko xong v× nµng cø ngµy dÖt, ®ªm l¹i th¸o ra. ë phÇn 2, nµng cßn th¸ch 108 tªn cÇu h«n gi- ¬ng cung cña Uy-lÝt-x¬ vµ b¾n xuyªn qua 12 c¸i vßng cña 12 chiÕc r×u ®Ó tr× ho·n, chê ®îi chång. + ChiÕc bÌ cña Uy-lÝt-x¬ bÞ ®¸nh ®¾m do thÇn biÓn P«-zª- i-®«ng tr¶ thï do chµng ®· ®©m thñng m¾t Xi-clèp P«-li-phem , con trai cña thÇn. + Uy-lÝt-x¬ vµ ®ång ®éi ®i qua ®¶o cña c¸c nµng tiªn c¸ Xi-ren cã giäng h¸t mª hån nhng v« cïng nguy hiÓm... + Uy-lÝt-x¬ bÞ thö th¸ch t×nh c¶m nhiÒu lÇn: phï thñy XiÕc-xª, Ca-lÝp-x«, c«ng chóa N«-di-ca,...

ọ ả ờ thµnh XXIV khóc ca. Tãm t¾t: - PhÇn 1: Khóc ca I- XII: C©u chuyÖn ®îc kÓ tõ thêi ®iÓm Uy-lÝt-x¬ sau 10 n¨m rêi thµnh T¬-roa vÉn cha thÓ ®Æt ch©n lªn m¶nh ®Êt quª h¬ng vµ ®ang bÞ n÷ thÇn Ca-lÝp-x« cÇm gi÷. C¸c thÇn linh cÇu xin thÇn Dít cho Uy-lÝt-x¬ ®îc ®oµn tô víi gia ®×nh. Dít ®ång ý. Trong khi ®ã t¹i quª nhµ, Pª-nª- lèp, vî chµng ph¶i ®èi mÆt víi 108 kÎ quyÒn quý ®Õn cÇu h«n. Tª-lª-m¸c, con trai cña Uy- lÝt-x¬, ph¶i ®¬ng ®Çu víi bän chóng ®Ó b¶o vÖ gia ®×nh. Tu©n lÖnh Dít, n÷ thÇn Ca-lÝp –x« buéc ph¶i ®Ó Uy-lÝt-x¬ rêi ®¶o. Sau vµi ngµy Uy-lÝt-x¬ vµ c¸c b¹n ®ång hµnh gÆp b·o lín, chiÕc bÌ bÞ ®¸nh tan t¸c, chµng may m¾n d¹t vµo xø së cña vua An-ki-n«-èt. Chµng ®· kÓ l¹i hµnh tr×nh phiªu lu m¹o hiÓm trong suèt 10 n¨m qua c¸c miÒn ®Êt l¹ cho nhµ vua. - PhÇn 2: Khóc ca XIII- XXIV. §îc vua An-ki-n«-èt gióp ®ì, Uy-lÝt-x¬ ®· trë vÒ quª h¬ng, sau 20 n¨m xa c¸ch, n¬i chµng sÏ ph¶i ®èi mÆt víi mét nguy hiÓm míi. §ã lµ 108 tªn cÇu h«n x¶o quyÖt r¾p t©m chiÕm ®o¹t h¹nh phóc, tµi s¶n cña gia ®×nh chµng. Uy-lÝt-x¬ cïng con trai vµ gia nh©n trung thµnh lËp mu trõng trÞ bän chóng. N÷ thÇn A- tª-na xuèng trÇn b¸o tin cho Uy- lÝt-x¬ ®îc Dít cho phÐp ®oµn tô vµ trõng trÞ nh÷ng kÎ ph¸ ho¹i gia ®×nh m×nh. Cuéc sèng míi b¾t ®Çu trªn xø së I-t¸c, quª h- ¬ng cña chµng. HS đ c và tr  l i:

c. Chñ ®Ò: - Qu¸ tr×nh chinh phôc thiªn nhiªn, biÓn c¶, di d©n më ®Êt  Ca ngîi ý chÝ, lßng dòng c¶m, trÝ tuÖ cña ngêi Hi L¹p cæ ®¹i. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 56

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

GV: - Em h·y nªu chñ ®Ò cña sö thi ¤-®i-xª?

Chñ ®Ò:- Qu¸ tr×nh chinh phôc thiªn nhiªn, biÓn c¶, di d©n më ®Êt  Ca ngîi ý chÝ, lßng dòng c¶m, trÝ tuÖ cña ngêi Hi L¹p cæ ®¹i. - Cuéc ®Êu tranh ®Ó b¶o vÖ h¹nh phóc gia ®×nh cña ngêi Hi L¹p thêi cæ  Ca ngîi gi¸ trÞ t×nh c¶m gia ®×nh g¾n bã, thñy chung. GV: - Nªu vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch Uy-lÝt-x¬ trë vÒ?

VÞ trÝ: Thuéc phÇn 2, khóc ca thø XXIII. ạ ộ Ho t đ ng 3:(20 phút)

Yªu cÇu hs ®äc ph©n vai v¨n b¶n. - T×m bè côc cña ®o¹n trÝch?

- Cuéc ®Êu tranh ®Ó b¶o vÖ h¹nh phóc gia ®×nh cña ngêi Hi L¹p thêi cæ  Ca ngîi gi¸ trÞ t×nh c¶m gia ®×nh g¾n bã, thñy chung. 3. §o¹n trÝch Uy-lÝt-x¬ trë vÒ: VÞ trÝ: Thuéc phÇn 2, khóc ca thø XXIII. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc. 2. Bè côc: 2 phÇn. + PhÇn 1: Tõ ®Çu “kÐm gan d¹” : T¸c ®éng cña nhò mÉu vµ Tª-lª-m¸c lªn Pª-nª-lèp. Uy-lÝt-x¬ chÊp nhËn thö th¸ch cña Pª-nª- lèp, híng con trai ®Õn viÖc ®èi phã víi bän cÇu h«n. + PhÇn 2: Cßn l¹i: Cuéc ®Êu trÝ gi÷a Pª-nª-lèp vµ Uy-lÝt-x¬ ®Ó nhËn ra nhau b»ng phÐp thö bÝ mËt cña chiÕc giêng cíi.

§äc. Bè côc: 2 phÇn. + PhÇn 1: Tõ ®Çu “kÐm gan d¹” : T¸c ®éng cña nhò mÉu vµ Tª-lª-m¸c lªn Pª-nª-lèp. Uy-lÝt-x¬ chÊp nhËn thö th¸ch cña Pª-nª- lèp, híng con trai ®Õn viÖc ®èi phã víi bän cÇu h«n. + PhÇn 2: Cßn l¹i: Cuéc ®Êu trÝ gi÷a Pª-nª-lèp vµ Uy-lÝt-x¬ ®Ó nhËn ra nhau b»ng phÐp thö bÝ mËt cña chiÕc giêng cíi.

ạ ộ Ho t đ ng 4:(5 phút)

3. Cñng cè, luy n t p: ệ ậ Yªu cÇu hs vÒ nhµ:- Häc bµi. - T×m hiÓu vÒ hai nh©n vËt Pª-nª-lèp vµ Uy-lÝt-x¬. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 57

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

uy-lÝt-x¬ trë vÒ (TrÝch ¤-®i-xª_ Sö thi Hi L¹p)

Ụ I. M C TIÊU:

- N¾m ®îc vÎ ®Ñp cña nh©n vËt Pª-nª-lèp vµ Uy-lÝt-x¬. ọ 1. KiÕn thøc: Giúp h c sinh:

- HiÓu ®îc trÝ tuÖ vµ t×nh yªu thñy chung lµ nh÷ng phÈm chÊt cao ®Ñp mµ con ngêi trong thêi ®¹i H«-me-r¬ kh¸t khao v¬n tíi. - NghÖ thuËt trÇn thuËt ®Çy kÞch tÝnh, lèi miªu t¶ t©m lÝ, tÝnh c¸ch nh©n vËt sö thi cña H«-me-r¬.

2. Kĩ năng: - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt theo diÔn biÕn t©m lÝ qua ®èi tho¹i. 3. Thái độ: GDHS  NhËn thøc ®îc søc m¹nh cña t×nh c¶m vî chång thñy chung, t×nh c¶m gia

Ẩ ®×nh cao ®Ñp lµ ®éng lùc gióp con ngêi vît qua mäi khã kh¨n. II. CHU N B  C A GV VÀ HS: Ị Ủ

ữ ậ ậ ớ ữ ệ 1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa,s¸ch gi¸o viªn. ­ Sách giáo khoa Ng  văn 10 – t p 1. ữ  Sách giáo viên Ng  văn 10 – t p 1..Gi i thi u giáo án Ng  văn ữ ậ ậ ậ 10 – t p 1.Bài t p Ng  văn 10 – t p 1.

2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK.

Ạ Ế III. TI N TRÌNH BÀI D Y:

ạ ộ Ho t đ ng 1:(0 phút)

ể :(5 phút) 1. Ki m tra bài cũ t ắ sö thi ¤-®i-xª?

ả ờ ể ớ a. C©u hái: Tóm t t 1ế b. Đáp án: Ti ọ Tên h c sinh tr  l i: 1. Tên:..........................................L p:................Đi m:..................

ể ớ 2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ớ ộ

2. N i dung bài m i:  Vào bài: Sö thi nµy ra ®êi khi ngêi Hi L¹p tõ gi· chÕ ®é c«ng x· thÞ téc ®Ó thay vµo ®ã lµ tæ chøc gia ®×nh, h«n nh©n mét vî mét chång. Thêi ®¹i Êy h×nh thµnh ë ngêi Hi L¹p bªn c¹nh phÈm chÊt trÝ tuÖ lµ t×nh yªu quª h¬ng, t×nh c¶m gia ®×nh g¾n bã, thñy chung. §o¹n trÝch Uy-lÝt-x¬ trë vÒ ®· thÓ hiÖn ®îc nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp ®ã cña ngêi Hi L¹p thêi cæ.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 58

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña hs N i dung ghi b ng

ạ ộ Ho t đ ng 2:(33 phút)

ỏ tr i: ả ộ 3. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Tin Uy-lÝt-x¬ trë vÒ víi Pª-nª- lèp: - Ngêi ®a tin: nhò mÉu mét ngêi th©n tÝn, rÊt ®¸ng tin cËy.

ố ộ ế   ủ GV   c ng   c   n i   dung   ti p ố ờ ướ n i gi c và h i. GV:  - Ai lµ ngêi b¸o tin cho Pª-nª-lèp biÕt Uy-lÝt-x¬ ®· trë vÒ? - Néi dung tin th«ng b¸o cña nhò mÉu? - Néi dung tin: + Uy-lÝt-x¬ ®· trë vÒ. + DÊu hiÖu ®¸ng tin cËy:(

+ Nhò mÉu l¹i ®em c¶ tÝnh mÖnh cña m×nh ra ®Ó ®¸nh cuéc,

ả ờ i: GV: - Pª-nª-lèp ®ang ë trong hoµn c¶nh ntn khi ®îc nhò mÉu b¸o tin Uy-lÝt-x¬ ®· trë vÒ? §iÒu ®ã bíc ®Çu cho em c¶m nhËn g× vÒ nh©n vËt nµy?

- Hoµn c¶nh cña Pª-nª-lèp: + Chê ®îi chång suèt 20 n¨m ®»ng ®½ng  kh¸t khao sù trë vÒ ®oµn tô cña Uy-lÝt-x¬. + BÞ 108 kÎ cÇu h«n thóc b¸ch hßng chiÕm ®o¹t nµng vµ tµi s¶n cña gia ®×nh nµng  Hoµn c¶nh Ðo le.  Pª-nª-lèp lµ ngêi vî thuû chung, kiªn trinh, kh«n ngoan.

i:

GV:  - Th¸i ®é vµ suy nghÜ cña Pª-nª-lèp thÓ hiÖn ntn tr- íc lêi nhò mÉu b¸o tin Uy-lÝt- x¬, chång nµng, ®· trë vÒ? - Th¸i ®é vµ suy nghÜ cña Pª-nª- lèp tríc nh÷ng lêi b¸o tin cña nhò mÉu: + Th¸i ®é: B×nh tÜnh, trÊn an nhò mÉu còng lµ tù trÊn an m×nh, hoµi nghi lêi nhò mÉu. + Suy nghÜ, lÝ gi¶i:

ả ờ HS suy nghĩ tr  l Tin Uy-lÝt-x¬ trë vÒ víi Pª-nª- lèp: - Ngêi ®a tin: nhò mÉu mét ng- êi th©n tÝn, rÊt ®¸ng tin cËy. - Néi dung tin: + Uy-lÝt-x¬ ®· trë vÒ. + DÊu hiÖu ®¸ng tin cËy:(dÊu hiÖu riªng cña Uy-lÝt-x¬) vÕt sÑo do r¨ng nanh tr¾ng cña mét con lîn lßi hóc. + Nhò mÉu l¹i ®em c¶ tÝnh mÖnh cña m×nh ra ®Ó ®¸nh cuéc, qu¶ quyÕt kh¼ng ®Þnh tin tøc Uy-lÝt-x¬ ®· trë vÒ. HS suy nghĩ tr  l - Hoµn c¶nh cña Pª-nª-lèp: + Chê ®îi chång suèt 20 n¨m ®»ng ®½ng  kh¸t khao sù trë vÒ ®oµn tô cña Uy-lÝt-x¬. + BÞ 108 kÎ cÇu h«n thóc b¸ch hßng chiÕm ®o¹t nµng vµ tµi s¶n cña gia ®×nh nµng  tr× ho·n b»ng kÕ tÊm v¶i dÖt m·i ko xong vµ thö th¸ch tµi b¾n cung tªn.  Hoµn c¶nh Ðo le.  Pª-nª-lèp lµ ngêi vî thuû chung, kiªn trinh, kh«n ngoan. ả ờ HS suy nghĩ tr  l - Th¸i ®é vµ suy nghÜ cña Pª- nª-lèp tríc nh÷ng lêi b¸o tin cña nhò mÉu: + Th¸i ®é: B×nh tÜnh, trÊn an nhò mÉu còng lµ tù trÊn an m×nh, hoµi nghi lêi nhò mÉu. + Suy nghÜ, lÝ gi¶i:

GV:  T¹i sao rÊt nhí chång, mong chång trë vÒ mµ khi ®- îc b¸o tin Uy-lÝt-x¬ ®· trë vÒ, Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu  Nµng cho r»ng ®ã lµ vÞ thÇn  Nµng cho r»ng ®ã lµ vÞ thÇn V× hai lÏ: ko mét ngêi trÇn nµo cã

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 59

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Pª-nª-lèp l¹i rÊt ®çi ph©n v©n, ko tin nh÷ng lêi cña nhò mÉu, ko tin ngêi hµnh khÊt võa chiÕn th¾ng bän cÇu h«n, gi¶i tho¸t cho nµng chÝnh lµ Uy-lÝt-x¬? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

thÓ giÕt chÕt hÕt 108 kÎ cÇu h«n ngang ngîc vµ hung tîn ®ã; hai là ngêi giÕt chóng míi h«m qua nãi chuyÖn víi nµng vÒ nh÷ng tin tøc liªn quan ®Õn Uy- lÝt-x¬ nh mét ngêi chøng kiÕn.  Nµng sî bÞ lõa g¹t.  VÒ phÇn Uy-lÝt-x¬, sau 20 n¨m bÆt v« ©m tÝn, nµng ®· hÕt hi väng...

 Sù tØnh t¸o, kh«n ngoan, thËn träng cña Pª-nª-lèp

- Khi nhò mÉu ®a ra b»ng chøng thuyÕt phôc,...th¸i ®é cña Pª-nª- lèp: + Ko c¬ng quyÕt b¸c bá mµ thÇn bÝ hãa mäi viÖc.

“bÊt b×nh v× sù l¸o xîc bÊt kham vµ nh÷ng hµnh ®éng nhuèc nh¬” cña bän cÇu h«n. V× hai lÏ: ko mét ngêi trÇn nµo cã thÓ giÕt chÕt hÕt 108 kÎ cÇu h«n ngang ngîc vµ hung tîn ®ã; h¬n n÷a ngêi giÕt chóng míi h«m qua nãi chuyÖn víi nµng vÒ nh÷ng tin tøc liªn quan ®Õn Uy-lÝt-x¬ nh mét ngêi chøng kiÕn.  Nµng sî bÞ lõa g¹t.  VÒ phÇn Uy-lÝt-x¬, sau 20 n¨m bÆt v« ©m tÝn, nµng ®· hÕt hi väng chµng sÏ trë vÒ: “  Cßn vÒ phÇn Uy-lÝt-x¬ th× ë n¬i ®Êt kh¸ch quª ngêi chµng còng ®· hÕt hi väng trë l¹i ®Êt A-cai, chÝnh chµng còng ®· chÕt råi”.  Sù tØnh t¸o, kh«n ngoan, thËn träng cña Pª-nª-lèp. - Khi nhò mÉu ®a ra b»ng chøng thuyÕt phôc, l¹i dïng c¶ tÝnh mÖnh cña m×nh ra ®Ó ®¸nh cuéc, qu¶ quyÕt kh¼ng ®Þnh tin tøc Uy-lÝt-x¬ ®· trë vÒ, th¸i ®é cña Pª-nª-lèp: + Ko c¬ng quyÕt b¸c bá mµ thÇn bÝ hãa mäi viÖc.

GV:  - Khi nhò mÉu ®a ra b»ng chøng thuyÕt phôc (dÊu hiÖu riªng cña Uy-lÝt- x¬: vÕt sÑo do r¨ng nanh tr¾ng cña mét con lîn lßi hóc), l¹i dïng c¶ tÝnh mÖnh cña m×nh ra ®Ó ®¸nh cuéc, qu¶ quyÕt kh¼ng ®Þnh tin tøc Uy-lÝt-x¬ ®· trë vÒ, th¸i ®é cña Pª-nª-lèp ntn?

+ QuyÕt ®Þnh xuèng lÇu “®Ó xem x¸c chÕt cña bän cÇu h«n”  vµ ®Æc biÖt lµ “ngêi giÕt chóng”.  Pª-nª-lèp ®· nöa tin nöa ngê. GV:  - Khi bíc xuèng lÇu, ®èi diÖn víi ngêi hµnh khÊt, t©m tr¹ng cña Pª-nª-lèp ntn? + QuyÕt ®Þnh xuèng lÇu “®Ó xem x¸c chÕt cña bän cÇu h«n” vµ ®Æc biÖt lµ “ngêi giÕt chóng”.  Pª-nª-lèp ®· nöa tin nöa ngê.

GV:  ThÊy th¸i ®é l¹nh lïng cña mÑ, th¸i ®é cña Tª-lª-m¸c Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu Bíc 1: GÆp mÆt. - T©m tr¹ng cña Pª-nª-lèp khi b- íc xuèng lÇu: b. Cuéc gÆp gì- ®oµn tô:  Bíc 1: GÆp mÆt. - T©m tr¹ng cña Pª-nª-lèp khi bíc xuèng lÇu: + RÊt ®çi “ph©n v©n”, lóng tóng t×m c¸ch øng xö.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 60

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

” , lóng “ ph©n v©n

biÓu hiÖn ntn? §iÒu ®ã cho thÊy chµng lµ ngêi ntn? + Dß xÐt, suy nghÜ, tÝnh to¸n m«ng lung nhng còng ko giÊu ®- îc sù bµng hoµng, xóc ®éng

GV:  - Tríc lêi tr¸ch mãc cña con trai, Pª-nª-lèp bµy tá t©m tr¹ng, suy nghÜ g×?

íng tíi Uy- - Th¸i ®é cña Tª-lª-m¸c: tr¸ch mÑ gay g¾t  sù nãng n¶y, béc trùc cña mét chµng trai trÎ rÊt th¬ng yªu cha mÑ. - Tr íc lêi tr¸ch mãc cña con trai, Pª-nª-lèp: + Gi¶i thÝch cho con hiÓu t©m tr¹ng “kinh ng¹c”, ph©n v©n, xóc ®éng nhng vÉn hÕt søc tØnh t¸o cña m×nh hµnh ®éng gi÷ kho¶ng c¸ch víi Uy-lÝt-x¬. + Nãi víi con nh ng l¹i h  ngÇm ® a ra thö th¸ch lÝt-x¬

- T¸c gi¶ dïng 3 lÇn tõ “thËn träng”

 ®Þnh ng÷ thÓ hiÖn vÎ ®Ñp trong phÈm chÊt nh©n vËt. §©y còng lµ biÖn ph¸p nghÖ thuËt th- êng dïng cña thÓ lo¹i sö thi.

êi vî vµ

íc c¸ch - Th¸i ®é cña Uy-lÝt-x¬ tr c xö l¹ lïng cña ng sù nãng êi vî vµ n¶y cña ngêi con trai: nhÉn n¹i mØm cêi.  thÊu hiÓu Pª-nª-lèp. GV:  - Th¸i ®é cña Uy-lÝt-x¬ tríc c¸ch c xö l¹ lïng cña ngêi vî vµ sù nãng n¶y cña ngêi con trai?

 Chµng ®ång t×nh chÊp nhËn thö th¸ch cña ngêi vî vµ tin vµo trÝ tuÖ cña m×nh. + RÊt ®çi tóng t×m c¸ch øng xö. + Dß xÐt, suy nghÜ, tÝnh to¸n m«ng lung nhng còng ko giÊu ®îc sù bµng hoµng, xóc ®éng(...nµng ®Õn tríc mÆt Uy- lÝt-x¬, díi ¸nh löa hång, dùa vµo bøc têng ®èi diÖn... ngåi lÆng thinh trªn ghÕ håi l©u, lßng söng sèt, khi th× ®¨m ®¨m ©u yÕm nh×n chång, khi l¹i ko nhËn ra chång díi bé quÇn ¸o r¸ch míp). - Th¸i ®é cña Tª-lª-m¸c: tr¸ch mÑ gay g¾t  sù nãng n¶y, béc trùc cña mét chµng trai trÎ rÊt th¬ng yªu cha mÑ. íc lêi tr¸ch mãc cña con trai, - Tr Pª-nª-lèp: + Gi¶i thÝch cho con hiÓu t©m tr¹ng “kinh ng¹c”, ph©n v©n, xóc ®éng nhng vÉn hÕt søc tØnh t¸o cña m×nh hµnh ®éng gi÷ kho¶ng c¸ch víi Uy-lÝt-x¬. ng l¹i h íng tíi Uy- + Nãi víi con nh  ngÇm ® lÝt-x¬ a ra thö th¸ch (NÕu qu¶ thùc... ko ai biÕt hÕt)  kh«n ngoan, thËn träng. - T¸c gi¶ dïng 3 lÇn tõ “thËn träng” ®Ó kh¾c häa ®Æc ®iÓm con ngêi cña Pª-nª-lèp  ®Þnh ng÷ thÓ hiÖn vÎ ®Ñp trong phÈm chÊt nh©n vËt. §©y còng lµ biÖn ph¸p nghÖ thuËt thêng dïng cña thÓ lo¹i sö thi. íc c¸ch - Th¸i ®é cña Uy-lÝt-x¬ tr c xö l¹ lïng cña ng sù nãng n¶y cña ngêi con trai: nhÉn n¹i mØm cêi.  thÊu hiÓu Pª-nª-lèp. Bëi nÕu kh¼ng ®Þnh m×nh lµ Uy-lÝt-x¬, chång nµng Pª-nª- lèp, ngêi mµ nµng chê ®îi mái mßn bÊy l©u trong khi chµng ®ang trong bé d¹ng hµnh khÊt

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 61

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tiÒu tôy vµ h¬n n÷a Pª-nª-lèp vèn thËn träng, kh«n ngoan sÏ ko tin lêi chµng.  Chµng ®ång t×nh chÊp nhËn thö th¸ch cña ngêi vî vµ tin vµo trÝ tuÖ cña m×nh.  Bíc 2: §Êu trÝ.

GV:  - Sau khi t¾m xong, d¸ng h×nh Uy-lÝt x¬ thay ®æi h¼n nhng vÉn bÞ nghi ngê. Chµng ®· tá th¸i ®é g× trong c©u nãi víi Pª-nª-lèp vµ nhò mÉu?

).

).

a ra thö th¸ch

a ra thö th¸ch

- Sau khi t¾m, trë l¹i ®óng d¸ng h×nh cña m×nh, “®Ñp nh mét vÞ thÇn” nhng vÉn bÞ Pª-nª-lèp nghi ngê th¸i ®é cña Uy-lÝt-x¬: + Hên dçi, tr¸ch mãc Pª-nª-lèp ( H¼n...xø së + Thanh minh cho lßng chung thuû cña m×nh (Th«i,...nay)  T¹o cí cho Pª-nª-lèp ®a ra thö th¸ch. - T©m tr¹ng vµ c¸ch xö trÝ cña Pª-nª-lèp tríc nh÷ng lêi tr¸ch mãc cña Uy-lÝt-x¬: + ThËn träng, tØnh t¸o. + KhÐo lÐo ® vÒ bÝ mËt cña chiÕc giêng cíi mét c¸ch nh lµ t×nh cê, rÊt tù nhiªn, hîp lÝ.  Môc ®Ých:- X¸c ®Þnh râ ch©n tíng cña vÞ kh¸ch.

Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu Bíc 2: §Êu trÝ. - Sau khi t¾m, trë l¹i ®óng d¸ng h×nh cña m×nh, “®Ñp nh mét vÞ thÇn” nhng vÉn bÞ Pª-nª- lèp nghi ngê th¸i ®é cña Uy- lÝt-x¬: + Hên dçi, tr¸ch mãc Pª-nª-lèp ( H¼n...xø së + Thanh minh cho lßng chung thuû cña m×nh (Th«i,...nay)  T¹o cí cho Pª-nª-lèp ®a ra thö th¸ch. - T©m tr¹ng vµ c¸ch xö trÝ cña Pª-nª-lèp tríc nh÷ng lêi tr¸ch mãc cña Uy-lÝt-x¬: + ThËn träng, tØnh t¸o. vÒ + KhÐo lÐo ® bÝ mËt cña chiÕc giêng cíi mét c¸ch nh lµ t×nh cê, rÊt tù nhiªn, hîp lÝ.  Môc ®Ých:- X¸c ®Þnh râ ch©n tíng cña vÞ kh¸ch.

- NÕu lµ Uy-lÝt-x¬ thùc th× nµng sÏ biÕt ®îc t×nh c¶m thùc cña chµng ®èi víi m×nh giê ntn.

- Nh÷ng ph¶n øng cña Uy-lÝt- x¬ khi nghe Pª-nª-lèp sai nhò

ỳ                                                                                                   Trang

GV:  - T©m tr¹ng vµ c¸ch xö trÝ cña Pª-nª-lèp tríc nh÷ng lêi tr¸ch mãc cña Uy-lÝt-x¬? C¸ch ®a ra thö th¸ch vÒ bÝ mËt chiÕc giêng cíi cña Pª- nª-lèp ntn? Gv kh¾c s©u: Pª-nª-lèp thËn träng, tØnh t¸o, kh«n ngoan híng theo c©u nãi cã vÎ giËn dçi, tr¸ch mãc cña Uy- lÝt-x¬ ®Ó ®a ra lÖnh dÞch chuyÓn chiÕc giêng cíi kØ niÖm riªng Èn chøa bÝ mËt rÊt riªng cña hai ngêi. NÕu ko ph¶i lµ Uy-lÝt-x¬ th× ko biÕt ®îc bÝ mËt  Nµng sÏ nhËn râ ch©n tíng cña vÞ kh¸ch. GV:  NÕu lµ Uy-lÝt-x¬ nhng còng cã thÓ chµng ®· quªn bÝ mËt ®ã v× ®· 20 n¨m xa c¸ch hoÆc ®· cè quªn do thay lßng ®æi d¹ Nµng sÏ biÕt ®îc t×nh c¶m thùc cña chµng ®èi víi m×nh. GV:- Nh÷ng ph¶n øng cña ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 62

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Uy-lÝt-x¬ khi nghe Pª-nª-lèp sai nhò mÉu dÞch chuyÓn chiÕc giêng cíi chøa bÝ mËt riªng t cña hä?

 Bíc 3: §oµn tô

mÉu dÞch chuyÓn chiÕc giêng cíi chøa bÝ mËt riªng t : + GiËt m×nh, chét d¹, sî Pª-nª- lèp ®· thay lßng ®æi d¹ nÕu nh chiÕc giêng ®· bÞ dÞch chuyÓn. - + Nãi râ bÝ mËt cña chiÕc gi êng  gi¶i ®¸p thö th¸ch cña Pª- nª-lèp vµ chøng tá lßng chung thñy cña m×nh.

- Khi Uy-lÝt-x¬ nãi râ bÝ mËt vÒ íi  Pª-nª-lèp hoµn chiÕc gi êng c toµn tin ® th¸i ®é cña nµng hoµn toµn thay ®æi:

GV: - Nghe nh÷ng lêi nãi cña Uy-lÝt-x¬ râ rµng vÒ bÝ mËt cña chiÕc giêng cíi, th¸i ®é cña Pª-nª-lèp thay ®æi ra sao? Qua ®©y, cã thÓ nèi nµng qu¸ tµn nhÉn hay ko?

+ Xóc ®éng cùc ®iÓm

+ CÇu xin Uy-lÝt-x¬ tha thø. + Gi¶i thÝch nguyªn nh©n

+ O¸n tr¸ch thÇn linh g

+ Kh¼ng ®Þnh Uy-lÝt-x¬ ®· thuyÕt phôc ®îc sù hoµi nghi, c¶nh gi¸c thêng trùc cña nµng

íng, h¹nh

+ Béc lé niÒm vui s phóc tét cïng.  Pª-nª-lèp ko hÒ v« c¶m, tµn nhÉn mµ sù thËn träng, íng, h¹nh

Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu Bíc 3: §oµn tô - Khi Uy-lÝt-x¬ nãi râ bÝ mËt íi  Pª-nª-lèp vÒ chiÕc gi êng c hoµn toµn tin ®ã chÝnh thùc lµ Uy-lÝt-x¬, chång nµng, ngêi yªu th¬ngvµ thuû chung víi nµng  th¸i ®é cña nµng hoµn toµn thay ®æi: + Xóc ®éng cùc ®iÓm (Nµng bÌn ch¹y ngay l¹i, níc m¾t chan hoµ, «m lÊy cæ chång, h«n lªn tr¸n chång). + CÇu xin Uy-lÝt-x¬ tha thø. + Gi¶i thÝch nguyªn nh©n cña th¸i ®é l¹nh lïng, thËn träng ®a ra thö th¸ch cña m×nh (Nµng tin vµo trÝ tuÖ cña Uy-lÝt-x¬ vµ lo sî bÞ lõa dèi). + O¸n tr¸ch thÇn linh g©y nªn sù mÊt m¸t lín cña 2 ngêi (¤i! ThÇn linh...®Çu b¹c.) + Kh¼ng ®Þnh Uy-lÝt-x¬ ®· thuyÕt phôc ®îc sù hoµi nghi, c¶nh gi¸c thêng trùc cña nµng b»ng viÖc chµng ®· hãa gi¶i ®- îc phÐp thö bÝ mËt cña chiÕc giêng cíi. + Béc lé niÒm vui s phóc tét cïng.  Pª-nª-lèp ko hÒ v« c¶m, tµn nhÉn mµ sù thËn träng, hoµi nghi cña nµng cho thÊy tÝnh chÊt phøc t¹p cña thêi ®¹i- - PhÐp so s¸nh cã ®u«i dµi (so s¸nh më réng)- c¶ vÕ A (c¸i so s¸nh) vµ vÕ B (c¸i ®îc so s¸nh) GV:  - §Ó miªu t¶ niÒm h¹nh phóc, vui síng tét cïng cña Pª-nª-lèp, t¸c gi¶ ®· dïng biÖn

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 63

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®Òu lµ nh÷ng c©u dµi. ph¸p nghÖ thuËt nµo trong c©u v¨n dµi cuèi ®o¹n trÝch?

GV: - Tríc sù xóc ®éng m·nh liÖt cña Pª-nª-lèp khi nµng nhËn ra m×nh, t©m tr¹ng cña Uy-lit-x¬ ntn?

- Khi hiÓu râ t×nh c¶m cña Pª-nª- lèp, tr íc sù xóc ®éng m·nh liÖt cña nµng, Uy-lÝt-x¬ “khãc dÇm dÒ”. §ã lµ níc m¾t cña sù c¶m ®éng, niÒm vui, niÒm h¹nh phóc.

GV:  - Em h·y nhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ vÎ ®Ñp cña Pª-nª-lèp còng nh cña ngêi phô n÷ Hi L¹p cæ ®¹i qua ®o¹n trÝch?  VÎ ®Ñp cña nh©n vËt Pª-nª- lèp: Th«ng minh, nghÞ lùc, thËn träng vµ kh«n ngoan, thñy chung, kiªn trinh b¶o vÖ phÈm gi¸ cña m×nh vµ h¹nh phóc gia ®×nh. nh÷ng nguy hiÓm lu«n r×nh rËp, ®e däa hä. - PhÐp so s¸nh cã ®u«i dµi (so s¸nh më réng)- c¶ vÕ A (c¸i so s¸nh) vµ vÕ B (c¸i ®îc so s¸nh) ®Òu lµ nh÷ng c©u dµi.  T¸c gi¶ lÊy c¸i mõng rì cña nh÷ng ngêi thñy thñ bÞ ®¾m thuyÒn may m¾n sèng sãt khi ®îc ®Æt ch©n lªn ®Êt liÒn víi niÒm vui, niÒm h¹nh phóc khi Pª-nª-lèp nhËn ra Uy-lÝt-x¬, chång nµng, ®· thùc sù trë vÒ  diÔn t¶ niÒm h¹nh phóc v« bê nh ®îc håi sinh cña nµng. - Khi hiÓu râ t×nh c¶m cña Pª- nª-lèp, tr íc sù xóc ®éng m·nh liÖt cña nµng, Uy-lÝt-x¬ “khãc dÇm dÒ”. §ã lµ níc m¾t cña sù c¶m ®éng, niÒm vui, niÒm h¹nh phóc.

GV:  - Qua ®o¹n trÝch nµy, em nhËn thÊy nh÷ng vÎ ®Ñp nµo cña nh©n vËt Uy-lÝt-x¬?

 VÎ ®Ñp cña nh©n vËt Uy-lÝt- : Cao quý, nhÉn n¹i, th«ng x¬ minh, thñy chung vµ hÕt lßng v× vî con. ạ ộ GV: Ho t đ ng 3:(5 phút)  VÎ ®Ñp cña nh©n vËt Pª-nª- lèp: Th«ng minh, nghÞ lùc, thËn träng vµ kh«n ngoan, thñy chung, kiªn trinh b¶o vÖ phÈm gi¸ cña m×nh vµ h¹nh phóc gia ®×nh.

III. Tæng kÕt bµi häc: 1. Néi dung: GV:- Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch?

 VÎ ®Ñp cña nh©n vËt Uy-lÝt- : Cao quý, nhÉn n¹i, th«ng x¬ minh, thñy chung vµ hÕt lßng v× vî con.

2. NghÖ thuËt:

Néi dung: - §Ò cao vÎ ®Ñp t©m hån vµ trÝ tuÖ cña con ngêi Hi L¹p thêi cæ ®¹i. - Kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ h¹nh phóc gia ®×nh khi ngêi Hi L¹p chuyÓn tõ chÕ ®é thÞ téc sang chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ, h«n

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 64

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nh©n mét vî mét chång. NghÖ thuËt: - C¸ch kÓ chËm r·i, tØ mØ (lèi tr× ho·n sö thi). - Sö dông ®èi tho¹i ®Ó kh¾c ho¹ néi t©m. - So s¸nh më réng. - Dïng ®Þnh ng÷ kh¼ng ®Þnh vÎ ®Ñp cña nh©n vËt.

ạ ộ

Ho t đ ng 4:(2 phút)

3. Cñng cè, luyện tập:

Yªu cÇu hs lµm bµi tËp ë phÇn luyÖn tËp íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: 4. H * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 65

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

Ế Ố

Ả

TR  BÀI VI T S  1

Ụ

1. KiÕn thøc: - Gióp hs: - ¤n tËp, cñng cè kiÕn thøc, kÜ n¨ng lµm bµi v¨n biÓu c¶m. - Söa ch÷a, rót kinh nghiÖm vÒ c¸c lçi dïng tõ, ®Æt c©u, diÔn ®¹t, bè - Lµm c«ng viÖc chuÈn bÞ cho nh÷ng bµi viÕt tiÕp theo.

I.    M C TIÊU   côc v¨n b¶n,... 2. Kĩ năng: - RÌn kÜ n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n cã ®ñ bè côc 3 phÇn, cã ®ñ liªn kÕt vÒ h×nh thøc vµ néi dung. - Tõ viÖc thÊy ®îc n¨ng lùc, tr×nh ®é cña hs, gv x¸c ®Þnh ®îc c¸c u- nhîc ®iÓm cña hs ®Ó ®Þnh híng ®µo t¹o, båi dìng phï hîp.

2. Kĩ năng:  - N©ng cao kÜ n¨ng thùc hµnh ph©n tÝch vµ t¹o lËp VB trong giao tiÕp. 3. Thái đ : ộ ­ BiÕt ph©n biÖt, sö dông c¸c lo¹i VB phï hîp, linh ho¹t trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau

cña ®êi sèng.   Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:     II.

ế ế ọ ạ ẩ ọ ị t ti p theo.

1. Sgk, sgv, Hs xem l¹i c¸c kiÕn thøc cò, Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. 2. H c sinh đ c l Ế ệ i bài và rút kinh nghi m chu n b  cho bài vi Ạ III. TI N TRÌNH BÀI D Y:

ạ ộ Ho t đ ng 1:(0 phút)

:(0 phút)  ớ

ể 1. Ki m tra bài cũ ộ 2. N i dung bài m i:  Vào bài: Ho¹t ®éng cña hs ả ộ N i dung ghi b ng ạ ộ

§Ò bµi: Ho¹t ®éng cña gv Ho t đ ng 2:(40 phút) Gv chÐp l¹i ®Ò bµi lªn b¶ng.

ả ờ i: HS đ c:ọ   Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña anh (chÞ) vÒ nh÷ng ngµy ®Çu tiªn b- íc ch©n vµo trêng THPT. HS tr  l KiÓu bµi:Ph¸t biÓu c¶m nghÜ §Ò bµi: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña anh (chÞ) vÒ nh÷ng ngµy ®Çu tiªn bíc ch©n vµo trêng THPT. I. Ph©n tÝch ®Ò: 1. KiÓu bµi: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ (v¨n biÓu c¶m)

ỳ                                                                                                   Trang

Gv: - §Ò bµi trªn thuéc kiÓu bµi lµm v¨n nµo? ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 66

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Néi dung:     i:

Gv: - Ngêi viÕt cÇn ®Ò cËp ®Õn nh÷ng néi dung g×?

ả ờ Ph¹m vi dÉn chøng, t   i: Gv: - Ph¹m vi dÉn chøng, t liÖu cÇn huy ®éng?

ả ờ

2. Néi dung: - Giíi thiÖu ®îc nh÷ng c¶m xóc vÒ m¸i trêng, thÇy c« vµ b¹n bÌ míi. - C¶m xóc vÒ ngµy khai gi¶ng vµ nh÷ng buæi häc ®Çu tiªn. liÖu: 3. Ph¹m vi dÉn chøng, t - KiÕn thøc v¨n häc. - KiÕn thøc thùc tÕ. ¬ng ph¸p: 4. C¸c ph - BiÓu c¶m (ph¬ng ph¸p chÝnh). - Miªu t¶. - Tù sù. - NghÞ luËn. Gv: - C¸c ph¬ng ph¸p cÇn huy ®éng trong qu¸ tr×nh lµm v¨n? Ph¬ng ph¸p nµo lµ chñ yÕu?

(v¨n biÓu c¶m) ả ờ HS tr  l   - Giíi thiÖu ®îc nh÷ng c¶m xóc vÒ m¸i trêng, thÇy c« vµ b¹n bÌ míi. - C¶m xóc vÒ ngµy khai gi¶ng vµ nh÷ng buæi häc ®Çu tiªn.   HS tr  l liÖu: - KiÕn thøc v¨n häc. - KiÕn thøc thùc tÕ.  ¬ng ph¸p:  C¸c ph         HS tr  l i:  - BiÓu c¶m (ph¬ng ph¸p chÝnh). - Miªu t¶. - Tù sù. - NghÞ luËn.

ả ờ

Gv: - Em cÇn nªu ý g× ë phÇn më bµi? LËp dµn ý:       HS tr  l i: Më bµi: Giíi thiÖu ®îc ®Ò tµi vµ g©y ®îc høng thó cho ngêi ®äc.

Gv: - C¸c ý chÝnh cÇn nªu ë phÇn th©n bµi?

Gv: - Em cÇn nªu ý g× ë phÇn kÕt bµi?

Th©n bµi:- Nªu c¶m xóc vÒ ng«i trêng míi, líp häc vµ b¹n bÌ, thÇy c«. (1®) - NiÒm vui trong ngµy tùu trêng, khai gi¶ng.(3®) - Nh÷ng giê häc ®Çu tiªn vµ mét kØ niÖm ®¸ng nhí ®em l¹i bµi häc s©u s¾c.(3®) KÕt bµi: Th©u tãm ®îc tinh thÇn vµ néi dung c¬ b¶n cña bµi lµm ®ång thêi lu l¹i nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ n¬i ngêi ®äc.

Gv nhËn xÐt cô thÓ vÒ kÕt qu¶ bµi lµm cña hs.

Gv nªu mét sè lçi cô thÓ trong bµi viÕt cña hs vµ söa lçi. Gv ®äc vµ biÓu d¬ng bµi lµm tèt. Gv yªu cÇu hs xem l¹i bµi, ®äc kÜ lêi phª ®Ó tù rót kinh nghiÖm, trao ®æi bµi II. LËp dµn ý: 1. Më bµi: Giíi thiÖu ®îc ®Ò tµi vµ g©y ®îc høng thó cho ngêi ®äc. 2. Th©n bµi: - Nªu c¶m xóc vÒ ng«i trêng míi, líp häc vµ b¹n bÌ, thÇy c«. (1®) - NiÒm vui trong ngµy tùu trêng, khai gi¶ng.(3®) - Nh÷ng giê häc ®Çu tiªn vµ mét kØ niÖm ®¸ng nhí ®em l¹i bµi häc s©u s¾c.(3®) 3. KÕt bµi: Th©u tãm ®îc tinh thÇn vµ néi dung c¬ b¶n cña bµi lµm ®ång thêi lu l¹i nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ n¬i ngêi ®äc. III. NhËn xÐt vÒ kÕt qu¶ bµi lµm cña hs: 1. ¦u ®iÓm: - §a sè hs nhËn thøc ®îc kiÓu bµi. - NhiÒu bµi viÕt béc lé c¶m xóc ch©n thµnh, ng«n ng÷ diÔn ®¹t biÓu c¶m. 2. Nh îc ®iÓm: - NhiÒu hs cha biÕt ph©n chia bè côc bµi hîp lÝ. - Mét sè bµi cßn sai nhiÒu lçi chÝnh t¶, c©u vµ diÔn ®¹t. IV. Ch÷a lçi. - Lçi chÝnh t¶.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 67

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

víi b¹n ®Ó häc tËp.

- Lçi vÒ c©u. - Lçi diÔn ®¹t. ¬ng bµi lµm tèt. V.§äc vµ biÓu d

ả ế

th ng kê k t ế ố *Th ng kê k t qu :  i:ỏ Gi Khá: Trung bình: Y u:ế Kém: VI. Tr¶ bµi ố   vµ dÆn dß. quả

ạ ộ : ện tập

Ho t đ ng 3:(5 phút) 3. Cñng cè, luy 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi Yªu cÇu hs so¹n bµi Ra-ma buéc téi (Sö thi Ên §é)

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

ra-ma buéc téi (TrÝch Ra-ma-ya-na; Sö thi Ên §é)

Ụ I. M C TIÊU:

- Qua ®o¹n trÝch Ra-ma buéc téi, hiÓu ®îc quan niÖm cña ngêi ọ 1. KiÕn thøc: Giúp h c sinh:

Ên §é cæ ®¹i vÒ ngêi anh hïng, ®Êng qu©n v¬ng mÉu mùc vµ ngêi phô n÷ lÝ tëng. - N¾m ®îc nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt cña sö thi Ra-ma-ya-na. 2. Kĩ năng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc diÔn c¶m, tãm t¾t t¸c phÈm vµ ph©n tÝch nh©n vËt trong sö thi. 3. Thái độ:  - Båi dìng ý thøc danh dù vµ t×nh yªu th¬ng. II. CHU N B  C A GV VÀ HS: Ị Ủ

ữ ậ ậ ớ ữ ệ Ẩ 1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa,s¸ch gi¸o viªn. ­ Sách giáo khoa Ng  văn 10 – t p 1. ữ  Sách giáo viên Ng  văn 10 – t p 1..Gi i thi u giáo án Ng  văn ữ ậ ậ ậ 10 – t p 1.Bài t p Ng  văn 10 – t p 1.

2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK.

Ạ Ế III. TI N TRÌNH BÀI D Y:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 68

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ ộ Ho t đ ng 1:(15 phút)

ể :(5 phút)  Cho HS ki m tra bài 15 phút

.( có đ  kèm theo)

ề 1. Ki m tra bài cũ

ả ờ ể ớ ể a. C©u hái: b. Đáp án:  ọ Tên h c sinh tr  l i: 1. Tên:..........................................L p:................Đi m:..................

ể ớ 2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ộ

ế ạ ượ ử ợ ề ứ ủ ệ i anh hùng Ôđixê trong s  thi Hil p đ ạ c ca ng i v  s c m nh c a trí tu , lòng ớ 2. N i dung bài m i:  Vào bài: N u ng ườ

ử ả ệ ườ ế ấ ớ ưở dũng c m, Đam San trong s  thi Tây Nguyên Vi t Nam là ng i anh hùng chi n đ u v i các tù tr ng

ụ ị ạ ợ ồ ệ ộ ố ờ ả ủ thù đ ch, vì m c đích riêng giành l i v  đ ng th i b o v  cu c s ng bình yên c a buôn làng thì Rama là

ườ Ấ ử ủ ạ ứ ở ứ ợ ừ ệ ng i anh hùng trong s  thi  n Đ  l ộ ạ ượ i đ ạ c ca ng i  b i s c m nh c a đ o đ c, lòng t thi n và danh

ể ấ ể ề ạ ự d  cá nhân. Đ  th y rõ đi u này, chúng ta tìm hi u đo n trích ử ộ ộ  trích s  thi Ramayana “Ra ma bu c t i”

ủ c a Vanmiki .

Sö thi nµy ra ®êi khi ngêi Hi L¹p tõ gi· chÕ ®é c«ng x· thÞ téc ®Ó thay vµo ®ã lµ tæ chøc gia ®×nh, h«n nh©n mét vî mét chång. Thêi ®¹i Êy h×nh thµnh ë ngêi Hi L¹p bªn c¹nh phÈm chÊt trÝ tuÖ lµ t×nh yªu quª h¬ng, t×nh c¶m gia ®×nh g¾n bã, thñy chung. §o¹n trÝch Uy-lÝt-x¬ trë vÒ ®· thÓ hiÖn ®îc nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp ®ã cña ngêi Hi L¹p thêi cæ.

Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña hs ả N i dung ghi b ng

ạ ộ Ho t đ ng 2:(15 phút) ề ử ể ẫ ầ ọ ọ H c sinh đ c ph n ti u d n. ể ầ ẫ ọ ờ GV: m i hs đ c ph n ti u d n ộ ể I. Tìm hi u chung: Ấ ộ 1­ V  s  thi  n Đ  : ­ Ra ma ya na và Mahabharata là 2 ự ể ở ơ ở GV: D a trên c  s  tìm hi u bài ộ ổ Ấ ế ộ ử b   s   thi   n   Đ   n i   ti ng,   văn

ủ ọ ặ   nhà   c a   h c   sinh,   giáo   viên   đ t ư ề ộ ọ Ấ h c  n Đ  cũng nh  nhi u n ướ   c

ả ờ ọ ỏ ầ câu h i yêu c u h c sinh tr  l i: Đông Nam Á . HS: Phát bi uể . ế ộ ầ ể   t n i dung ph n ti u GV:  Cho bi ượ ­   Ra   ma   ya   na   đ c   hình   thành ­ Ra ma ya na và Mahabharata là 2 ớ ệ ề ẫ d n gi ấ i thi u v n đ  gì? ả kho ng TK III TCN. ộ ổ ế Ấ ả   ộ ử b  s  thi  n Đ  n i ti ng, có  nh

ơ ưở ề ộ h ng sâu r ng, lâu b n trong văn ồ ­ Ramaya na g m 24.000 câu th đôi. ọ Ấ ộ hóa,   văn   h c   n   Đ   cũng   nh ư

ề ướ nhi u n c Đông Nam Á

ượ ­   Ra   ma   ya   na   đ c   hình   thành

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 69

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ả kho ng TK III TCN. Sau đó đ ượ   c

ệ ả ề ộ   Vanmii   ki   hoàn   thi n   c   v   n i

ệ ậ ứ dung và hình th c ngh  thu t.

ơ

ắ ử 2.  Tóm t ủ   t s  thi Ramayana c a ầ ắ ồ ­ Ramaya na g m 24.000 câu th đôi. ọ ọ H c sinh đ c ph n tóm t t trong

Van­mi­ki   (dài   24.000   câu   thơ SGK. ướ ọ ẫ GV:    H ng   d n   h c   sinh   tìm ẩ hi u tể ác ph m “Ôđixê” ắ ự đôi) HS  tóm   t ơ ả   t  d a  vào   3  ý   c  b n (cid:0) ầ ọ ọ H c sinh đ c ph n tóm t ắ   t sau: trong SGK. ướ ộ ờ ặ  + B c ngo t cu c đ i ướ ẫ ắ Gv   h ng   d n   HS   tóm   t ự   t   d a ữ ộ ạ    + Xung đ t gi a tình yêu và h nh ơ ả vào 3 ý c  b n sau: phúc ướ ộ ờ ặ  + B c ngo t cu c đ i ạ + H nh phúc ữ ộ ạ    + Xung đ t gi a tình yêu và h nh

phúc

ạ + H nh phúc

ạ 3. Đo n trích ọ

ướ ủ ề ủ ể ị a). V  trí : ọ Phát bi u.ể       HS: * HS đ c chú thích trang 56, 57, 58 ế ẩ ủ   t   v   trí   c a ẫ GV:  H ng   d n   h c   sinh   tìm hi u Ch  đ  c a tác ph m ị GV:  Em   hãy   cho   bi ộ ộ ạ Đo n trích “Rama bu c t ằ   i” n m ể ể ộ ố sgk đ  hi u m t s  tên riêng. ộ ử ạ đo n trích trong b  s  thi trên? ở ứ ượ khúc   ca   th   6   đ c   l y ấ ở

ươ ủ ộ ử ch ng 79 c a b  s  thi. ọ

ể ừ

Acai, t cụ   i thích các t  khó:   ờ ạ ả   i có cánh, h  c  thành ơ ễ ướ   , cây ôliu,  c i, laect ọ ạ

ả ­ Gi ử r a chân, l ỹ lu , làm l ầ th n linh, Pôđêiđông ừ khó:

Acai,   ạ ả   ơ   , cây i thích các t ờ i có cánh, h  c ễ ướ i, laect  c Phát bi u.ể       HS: ố ụ b). B  c c. ạ t   đo n   trích   có   th ể ướ ẫ GV:  H ng   d n   h c   sinh   tìm ạ hi u Đo n trích ả : đ cọ   ọ GV: Nêu cách đ c văn b n ọ ạ phân   vai   đo n   trích,   đ c   đúng   ậ   gi ng,   đúng   tâm   tr ng   nhân   v t, ễ ả có di n c m ả GV:  Gi ụ ử t c r a chân, l ỹ thành lu , làm l ầ ôliu, th n linh, Pôđêiđông ế GV:  Cho   bi ạ ầ ồ Đo n trích g m 2 ph n ầ ạ ồ Đo n trích g m 2 ph n ấ ủ ừ   ầ chia làm m y ph n ? Ý c a t ng ế ầ ừ ầ ­ Ph n 1 : T   đ u  đ n “Ravana ế ầ ừ ầ ­  Ph n  1 :  T   đ u  đ n “Ravana ph n ? ầ ị ượ đâu có ch u lâu đ ậ   ơ c” : C n gi n ị ượ đâu có ch u lâu đ ậ   ơ c” : C n gi n

ễ ế ạ ủ   ữ d   và   di n   bi n   tâm   tr ng   c a

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 70

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ễ ế ạ ủ   ữ d   và   di n   bi n   tâm   tr ng   c a Rama.

ầ ạ ­ Ph n 2  :    Còn l ẳ   ự i  :  T   kh ng Rama. ạ ộ Ho t đ ng 3:(20 phút) ế ầ ạ ạ   ễ ị đ nh mình và di n bi n tâm tr ng ­  Ph n  2  :    Còn  l ẳ   ự i  :  T   kh ng ể ạ ọ GV:  Đ c và tìm hi u đo n trích ế Xita. ạ   ễ ị đ nh mình và di n bi n tâm tr ng ậ ớ v i 2 nhân v t chính. Xita. ọ ướ

ạ ố ồ

ệ   t ẫ   GV:  H ng   d n   h c   sinh   tìm ủ hi u  ể tâm   tr ng   c a   Pênêl p   khi   ở ề  nghe tin ch ng tr  v ệ GV: Theo em, vi c Rama tiêu di ọ ễ ả : ể II. Đ c – hi u văn b n ạ ế 1­ Di n bi n tâm tr ng, thái đ ộ ỷ ươ ứ qu   v ng   Ravana   c u   Xita   có Phát bi u.ể        HS: ủ c a Rama ư ấ ả mang tính ch t tr  thù riêng t , cá ệ ­   Tiêu   di t   Ravana   vì   uy   tín   và ệ ­  Tiêu   di nhân không? Vì sao? ự ủ ả ọ (cid:0) danh d  c a dòng h gi ế   i quy t ự ủ ả t   Ravana   vì   uy   tín   và  ọ (cid:0) danh d  c a dòng h ế   i quy t gi ự ề ợ GV   g i   m : ở   Sau khi  t đ  cao ộ ộ ồ xung đ t có tính c ng đ ng. ộ ộ ồ xung đ t có tính c ng đ ng. ế ạ ấ ị ứ s c m nh chi n đ u, v  anh hùng

ộ ộ ộ Rama   b c   l ạ     thái   đ ,   tâm   tr ng

ườ ồ ộ m t ng i ch ng ntn?

ớ ươ ợ ị ừ (G i ý: V i c ng v  v a là vua

ợ ị ồ ừ v a là ch ng có v  b  qu  v ỷ ươ   ng ớ ư ườ ­   V i   t cách   là   vua,   ng i   anh ạ xúc   ph m,   chàng   có   ghen   tuông, ậ ộ ấ hùng không ch p nh n m t ng ườ   i ớ ư ườ ­  V i   t cách   là   v ua,   ng i   anh ờ ự ễ ố ỏ ng   v c,   d   dàng   ch i   b   Xita ạ ớ ẻ ợ v  đã chung ch  v i k  khác. ậ ộ ấ hùng không ch p nh n m t ng ườ   i không? ớ ư ồ ­ V i t cách là ch ng, Rama ghen ạ ớ ẻ ợ v  đã chung ch  v i k  khác. ủ ạ ượ   c GV:Tâm   tr ng   c a   Rama   đ ờ ự ứ ạ ủ   tuông,   ng   v c   đ c   h nh   c a ớ ư ­ V i t cách là ch ng ồ , Rama ghen ộ ộ ờ Van mi ki b c l rõ qua l i nói, Xita. ờ ự ứ ạ ủ   tuông,   ng   v c   đ c   h nh   c a ộ ớ ợ ủ thái   đ   v i   Xi   ta   v   c a   chàng. Phát bi u.ể        HS: Xita. ế ả Em cho bi ậ ủ t c m nh n c a em v ề ệ ọ ữ ­ Qua ngôn ng , gi ng đi u ữ nh ng l ờ ẽ i l đó ? ờ ẽ ị ọ +   L i   l tr nh   tr ng   oai   nghiêm ệ ọ ữ ­ Qua ngôn ng , gi ng đi u ươ “ta” – “phu ủ ậ c a b c quân v ng : ờ ẽ ị ọ +   L i   l tr nh   tr ng   oai   nghiêm nhân cao quý”. ươ “ta” – “phu ủ ậ c a b c quân v ng : ờ ẽ ạ +   L i   l l nh   lùng,   phũ   phàng, nhân cao quý”. ụ ậ ỉ ướ th m chí s  nh c  Xi ta tr ặ   c m t ờ ẽ ạ +   L i   l l nh   lùng,   phũ   phàng, ọ ọ ườ ế ắ ọ m i ng ả i “ph i bi t ch c…nghi ụ ậ ỉ ướ th m chí s  nh c  Xi ta tr ặ   c m t ề ờ ứ ạ ủ ng  đ c h nh c a nàng”. ẻ ự ắ ậ ả ầ ế ắ ữ ệ ủ   GV : Gi ng đi u c a Rama có lúc  hào trang tr ng, cao c  đ y v  t   ủ   (khi   nói   v   chi n   th ng   c a   mình), có lúc gay g t, gi n d , có ườ ế ắ ọ m i ng ả i “ph i bi t ch c…nghi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 71

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ư ờ ứ ạ ủ ng  đ c h nh c a nàng”. Phát bi u.ể        HS:

­ Qua thái độ ộ ủ ớ Thái đ  c a Rama v i Xita: ẫ ả ậ ớ ạ ố   lúc thô b o, tàn nh n nh  mu n ấ ả t c  ra cho h  gi n.  trút t ộ ủ Thái đ  c a Rama v i Xita ntn ? ườ ạ +   Xem   th ế   ng   ,   xúc   ph m   đ n Do quá ghen tuông Rama đã m t điấ

ủ ẩ ạ ph m h nh c a Xi ta ố ủ ị ẻ v   sáng   su t   c a   v   minh   quân.

ổ + Xua đu i Xita ạ ệ Chàng đay đi đay l i vi c Xita đã ở

ủ trong   vòng   tay   c a   qu   v ỷ ươ   ng

ố ầ   Ravana.   Và   tuyên   b   không   c n ướ ộ ướ GV : Tr c hành đ ng b c vào ẻ ẩ ạ ế đ n Xita, coi r  ph m h nh, khinh ỏ ử ủ l a c a Xita, Rama t ộ  thái đ  gì ? ủ ườ ỉ ư b  t cách c a ng ụ ữ i ph  n  nh ư ậ ả *GV   cho   HS   th o   lu n   (4nhóm, Xita. 2nhóm 1 câu) ướ ộ ­   Tr ả ủ   c   hành   đ ng   cao   c   c a ộ ấ ủ Câu1: Thái đ   y c a R đúng/sai? ướ ả Xita (b c lên giàn ho  thiêu): ế ộ ố Hành   đ ng   kiên   quy t   ch i   b ỏ ộ   ế + Rama kiên quy t không nói m t ủ ẻ ẹ   Xita   c a   chàng   có   mang   v   đ p ặ ồ ầ “đ u   dán ớ l i,   ng i   câm   l ng Phát bi u.ể        HS: ậ ử ủ c a nv t s  thi không? ấ ố xu ng đ t”. ơ ố ộ ấ ủ Câu1: Thái đ   y c a R đúng/sai? ặ   Câu2: Khi r i vào tình hu ng ng t ạ ủ   + Rama tê d i “nom chàng kh ng ế ộ ố ử ọ Hành   đ ng   kiên   quy t   ch i   b ỏ nghèo,   khó   x ,   Rama   ch n   danh ế ế ư ầ khi p nh  th n ch t”. ủ ộ ự ự ọ ẻ ẹ   Xita   c a   chàng   có   mang   v   đ p ậ   ự d  là m t s  l a ch n ntn?Nh n ự ạ => Tâm tr ng Rama là s  đan xen ậ ử ủ c a nv t s  thi không? xét. ữ ữ gi a tình yêu và lòng ghen, gi a tình ơ ố ổ ặ   Câu2: Khi r i vào tình hu ng ng t *   HS   trao   đ i   và   trình   bày­   GV ờ ườ ả c m đ i th ng và phong thái cao ử ọ ố ạ ậ nghèo,   khó   x ,   Rama   ch n   danh nh n xét và ch t l ộ i thái đ , hành ủ ậ ươ quý c a b c quân v ng. Do đó nó ộ ự ự ọ ự d  là m t s  l a ch n ntn? ộ đ ng nv Rama. ứ ạ ễ ề ậ   di n ra ph c t p, nhi u cung b c, ậ Nh n xét. ề ắ nhi u s c thái. GV chuy n ýể ễ ế ạ 2­ Di n bi n tâm tr ng Xita ộ ộ ạ ?   Tr ướ ờ c   l i   bu c   t i   l nh   lùng,

ữ ế ạ ­   Xita   ng c   nhiên   đ n   s ng   s ờ ủ ẫ ơ   ồ tàn   nh n   c a   ch ng,   Xita   đã   r i

ướ ự ứ ậ tr c s  t c gi n, l ờ ẽ i l bu c t ộ ộ   i ư ế ả vào tình c nh nh  th  nào ?

ồ ủ c a ch ng. ấ ộ ộ ạ ?   Tr ướ ờ c   l i   bu c   t i   l nh   lùng, ờ ự ờ ướ ự  c s ộ ộ ủ   i c a ẹ ứ   ­ Trái tim tan nát, ngh n ngào n c ủ ẫ ơ   ồ tàn   nh n   c a   ch ng,   Xita   đã   r i ồ ấ ở n  mà thanh minh t m lòng chung ư ế ả vào tình c nh nh  th  nào ? ọ ỷ ủ thu  c a mình. ử ộ ể ấ ợ G i ý: ? Xita có b t ng  tr ậ ứ t c gi n, ng  v c, bu c t ch ngkhông? ẫ ướ + GV: H ng d n h c sinh tìm hi u cu c th  thách. ớ ? Xita đã nói gì v i Rama? ? Nàng ờ ự ờ ướ ự  c s ộ ộ ủ   i c a ­ Xita phê phán, trách  móc Rama ồ ợ G i ý: ? Xita có b t ng  tr ậ ứ t c gi n, ng  v c, bu c t ch ngkhông?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 72

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ữ đã dùng nh ng l ờ ẽ i l ư ế  nh  th  nào ụ ữ ầ   đã  quá  xem  nàng  là  ph  n   t m

ụ ế ườ ể ể đ   thuy t   ph c   chàng,     tin   vào th ng,   không   hi u   nàng. Dùng

ủ ủ ọ lòng chung th y c a mình ? ờ ẽ ị l d u dàng, ng t ngào k  c  ch ể ả ỉ i l

ọ ọ ể ớ * G i HS đ c: “c  sao chàng dùng chích đ  thanh minh cho lòng trinh

ắ ờ ẽ l i l gay g t. . .hoàn toàn vô ích”.

ừ ệ ọ ổ ế ?   T   đau   kh   đ n   tuy t   v ng, ổ ế ệ            Xita   đau  kh   đ n tuy t

ử ấ ầ + HS: Phát bi uể ­ Xita phê phán, trách móc Rama  ụ ữ ầ   đã quá xem  nàng là  ph  n  t m ể ườ    Dùng  th ng,   không   hi u   nàng. ể ả ỉ  ờ ẽ ị ọ l  d u dàng, ng t ngào k  c  ch i l ể   chích đ  thanh minh cho lòng trinh ủ ạ b ch c a mình.  + HS: Phát bi u.ể ọ   *Th n   L a   Anhi   r t   quan   tr ng ế ị ộ Xita đã quy t đ nh hành đ ng nh ư ủ ạ b ch c a mình.     (cid:0) v ngọ

ờ ố ườ trong đ i s ng văn hoá ng i Aán ể ứ ế th  nào đ  ch ng minh lòng chung ả ướ ­ Xi ta  dũng c m b c  vào giàn

ộ ễ Đ . Trong hôn l cô dâu   và chú thu ?ỷ ể ứ ỏ h a thiêu đ  ch ng minh cho lòng

ể ả r ử  nh y quanh l a thiêng 7 vòng ế ị ề ậ ? Nh n xét v  quy t đ nh và l ờ   i ỷ ủ chung thu  c a mình.

ự ứ ỷ ể đ  làm ch ng cho s  thu  chung. (cid:0) ấ ầ ủ kh n c u Anhi c a Xita? ườ ứ    Xita đúng là th  vàng m i đem ễ ử ử ự ể Nghi l ứ    th  l a là s  ki m ch ng ậ ả GV   nh n   xét   và   gi ng   chi   ti ế   t ử ử ể ứ th  l a đ  ch ng minh tình yêu và ứ ạ đ c h nh. ề ạ huy n tho i” ỷ ứ ạ đ c h nh thu  chung ả ờ *HS tr  l i, ạ ấ ?   Đo n   trích   cho   th y   nét   ngh ệ ệ ậ ề ­ Vài nét v  ngh  thu t ả ử Xita nh y vào l a” làm tăng tính ậ ộ ượ thu t nào đ c đáo đ c Vanmiki ệ ậ ả ­ Ngh  thu t miêu t tâm lí , tính ủ ấ ch t bi hùng c a Rama, Xita mang ử ụ s  d ng ? ậ ế cách nhân v t tinh t . ầ ử ế ố ử y u t n a th n n a ng ườ i + HS: Phát bi u.ể ự ầ ố ị ­  Xây  d ng  tình   hu ng   đ y  k ch + HS: Phát bi u.ể tính ạ ộ Ho t đ ng 1:(15 phút) III­ Ghi nh  : ớ   SGK (trang 60) ọ ọ ớ *GV g i Hs đ c Ghi nh ệ ậ   IV­ Luy n t p ầ

ệ ậ ­ Làm ph n luy n t p trong SGK  ề ố ạ ấ i v n đ . + GV: Ch t l + HS: Phát bi u.ể ệ ậ ầ ­ Làm ph n luy n t p trong SGK  ề ố ạ ấ i v n đ . + GV: Ch t l

ạ ộ

Ho t đ ng 5:(1 phút) 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 73

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

ra-ma buéc téi (TrÝch Ra-ma-ya-na; Sö thi Ên §é)

Ụ I. M C TIÊU:

ọ

1. KiÕn thøc: Giúp h c sinh:  - N¾m ®îc lêi buéc téi cña Ra-ma, lêi ®¸p vµ hµnh ®éng tù thanh minh cña Xi-ta. - N¾m ®îc nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt cña sö thi Ra-ma-ya-na. 2. Kĩ năng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc diÔn c¶m, tãm t¾t t¸c phÈm vµ ph©n tÝch nh©n vËt trong sö

thi. 3. Thái độ:  - Båi dìng ý thøc danh dù vµ t×nh yªu th¬ng. II. CHU N B  C A GV VÀ HS: Ị Ủ

ữ ậ ậ Sách giáo viên Ng  văn 10 – t p 1. ữ ữ ệ ậ ậ ớ ữ i thi u giáo án Ng  văn 10 – t p 1.

Ẩ 1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn. ­ Sách giáo khoa Ng  văn 10 – t p 1. ậ  Bài t p Ng  văn 10 – t p 1. Gi 2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK.

Ạ Ế III. TI N TRÌNH BÀI D Y:

ạ ộ Ho t đ ng 1:(9 phút)

ể :(9 phút) 1. Ki m tra bài cũ

: t c¸ch kÐp: + Con ng êi x· héi : mét ngêi anh hïng chiÕn th¾ng, mét ®øc vua anh mét ngêi chång th¬ng yªu vî. Ra-ma lùa chän tr¸ch nhiÖm, bæn phËn

ỳ                                                                                                   Trang

a. C©u hái: Tãm t¾t sö thi Ra-ma-ya-na? TÝnh chÊt ®Æc biÖt cña mµn t¸i håi gi÷a Ra-ma vµ Xi-ta? b. Đáp án: - Thêi gian: sau khi Ra-ma cïng b¹n h÷u tiªu diÖt ®îc quû v¬ng Ra-va-na, cøu ®îc nµng Xi- ta, còng lµ lóc thêi h¹n 14 n¨m ph¶I lu ®µy cña hai ngêi ®· hÕt ®· hÕt. - Kh«ng gian: + Ko ph¶i lµ ko gian riªng t. + Lµ ko gian c«ng céng, tríc sù chøng kiÕn cña ®«ng ®ñ mäi ngêi d©n, quan qu©n, anh em b¹n h÷u cña Ra-ma. T©m tr¹ng nh©n vËt trë nªn c¨ng th¼ng. Ng«n ng÷ ®èi tho¹i thËn träng, nghiªm trang. Cuéc t¸i håi trë thµnh phiªn tßa nÆng nÒ, khèc liÖt, trí trªu. Ra-ma quan toµ.; Xi-ta  bÞ c¸o (!) - T c¸ch cña Ra-ma minh. + Con ng êi c¸ nh©n: cña mét vÞ anh hïng, mét ®øc vua g¬ng mÉu  nãi nh÷ng lêi tµn nhÉn buéc téi Xi-ta. + Mét ngêi vî ®· bÞ quû d÷ b¾t ®i trong mét thêi gian dµi  dÔ bÞ nghi kÞ, hiÓu - T c¸ch cña Xi-ta: lÇm vÒ danh tiÕt. + Mét thÇn d©n ®Æc biÖt- ngêi con g¸i cã xuÊt th©n cao quý ko cho phÐp ai cã thÓ xóc ph¹m vµo danh dù cña m×nh. NhËn xÐt: ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 74

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ả ờ ể ọ ớ - Hoµn c¶nh t¸i håi ®Æc biÖt c¨ng th¼ng, trí trªu, khèc liÖt cã tÝnh chÊt mét sù lùa chän ®¹o ®øc  c¸c nh©n vËt ®îc nhÊn m¹nh ë ý thøc danh sù vµ bæn phËn ®¹o ®øc. + Nã ®ßi hái Ra-ma ph¶i chøng minh ®îc ý thøc danh dù, bæn phËn cña ngêi anh hïng, vÞ vua mÉu mùc. V× nÕu ko tuyªn bè ruång bá Xi-ta, chµng sÏ bÞ mäi ngêi chª cêi lµ ®· chÊp nhËn mét ngêi vî tõng sèng trong cung ®iÖn cña kÎ thï. + Nã ®ßi hái Xi-ta ph¶i chøng minh ®îc sù trong s¹ch, phÈm h¹nh cña nµng. - Mµn t¸i håi cã ý nghÜa nh mét thö th¸ch cuèi cïng mµ hä ph¶i vît qua ®Ó ®¹t ®Õn chiÕn th¾ng trän vÑn, tuyÖt ®èi. Tên h c sinh tr  l i: 1. Tên:..........................................L p:................Đi m:..................

ể ớ 2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ớ

ộ 2. N i dung bài m i:  Vào bài: .

Sö thi nµy ra ®êi khi ngêi Hi L¹p tõ gi· chÕ ®é c«ng x· thÞ téc ®Ó thay vµo ®ã lµ tæ chøc gia ®×nh, h«n nh©n mét vî mét chång. Thêi ®¹i Êy h×nh thµnh ë ngêi Hi L¹p bªn c¹nh phÈm chÊt trÝ tuÖ lµ t×nh yªu quª h¬ng, t×nh c¶m gia ®×nh g¾n bã, thñy chung. §o¹n trÝch Uy-lÝt-x¬ trë vÒ ®· thÓ hiÖn ®îc nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp ®ã cña ngêi Hi L¹p thêi cæ.

Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña hs ả N i dung ghi b ng

ạ ộ Ho t đ ng 2:(30 phút)

ướ ộ ướ GV : Tr c hành đ ng b c vào ọ ễ ộ ể I. Tìm hi u chung: ả : ể II. Đ c – hi u văn b n ạ ế 1­ Di n bi n tâm tr ng, thái đ ộ ỏ ử ủ l a c a Xita, Rama t ộ  thái đ  gì ? ủ c a Rama ậ ả *GV   cho   HS   th o   lu n   (4nhóm,

2nhóm 1 câu) Phát bi u.ể        HS: ­

ộ ấ ủ Câu1: Thái đ   y c a R đúng/sai? ướ ả ủ ộ ộ ấ ủ Câu1: Thái đ   y c a R đúng/sai? Tr c hành đ ng cao c  c a Xita

ế ộ ố Hành   đ ng   kiên   quy t   ch i   b ỏ ế ộ ố ướ ả Hành   đ ng   kiên   quy t   ch i   b ỏ (b c lên giàn ho  thiêu):

ủ ẻ ẹ   Xita   c a   chàng   có   mang   v   đ p ủ ẻ ẹ   Xita   c a   chàng   có   mang   v   đ p ộ   ế + Rama kiên quy t không nói m t

ậ ử ủ c a nv t s  thi không? ậ ử ặ ồ ầ ủ c a nv t s  thi không? “đ u   dán ớ l i,   ng i   câm   l ng

ơ ố ặ   Câu2: Khi r i vào tình hu ng ng t ố ơ ấ ố ặ   Câu2: Khi r i vào tình hu ng ng t xu ng đ t”.

ử ọ nghèo,   khó   x ,   Rama   ch n   danh ử ọ ạ nghèo,   khó   x ,   Rama   ch n   danh ủ   + Rama tê d i “nom chàng kh ng

ộ ự ự ọ ậ   ự d  là m t s  l a ch n ntn?Nh n ộ ự ự ọ ế ế ư ầ khi p nh  th n ch t”. ự d  là m t s  l a ch n ntn?

xét. ự ạ ậ => Tâm tr ng Rama là s  đan xen Nh n xét.

ổ *   HS   trao   đ i   và   trình   bày­   GV ữ ữ gi a tình yêu và lòng ghen, gi a tình

ố ạ ậ nh n xét và ch t l ộ i thái đ , hành ờ ườ ả c m đ i th ng và phong thái cao

ộ đ ng nv Rama. ủ ậ ươ quý c a b c quân v ng. Do đó nó

ứ ạ ễ ề ậ   di n ra ph c t p, nhi u cung b c,

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 75

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ề ắ nhi u s c thái. GV chuy n ýể ộ ộ ạ ?   Tr ướ ờ c   l i   bu c   t i   l nh   lùng, ễ ế ạ ộ ộ ạ 2­ Di n bi n tâm tr ng Xita ?   Tr ướ ờ c   l i   bu c   t i   l nh   lùng, ủ ẫ ơ   ồ tàn   nh n   c a   ch ng,   Xita   đã   r i ủ ẫ ữ ế ạ ơ   ồ tàn   nh n   c a   ch ng,   Xita   đã   r i ­   Xita   ng c   nhiên   đ n   s ng   s ờ ư ế ả vào tình c nh nh  th  nào ? ư ế ả ướ ự ứ ậ vào tình c nh nh  th  nào ? tr c s  t c gi n, l ờ ẽ i l bu c t ộ ộ   i ấ ấ ồ ủ c a ch ng. ờ ự ờ ướ ự  c s ộ ộ ủ   i c a ờ ự ờ ướ ự  c s ộ ộ ủ   i c a ẹ ứ   ­ Trái tim tan nát, ngh n ngào n c ồ ồ ấ ở n  mà thanh minh t m lòng chung ọ

ử ộ ể ỷ ủ thu  c a mình. ớ ợ G i ý: ? Xita có b t ng  tr ậ ứ t c gi n, ng  v c, bu c t ch ngkhông? ẫ ướ + GV: H ng d n h c sinh tìm hi u cu c th  thách. ? Xita đã nói gì v i Rama? ­ Xita phê phán, trách  móc Rama ữ ? Nàng đã dùng nh ng l ờ ẽ i l nh ư ụ ữ ầ   đã  quá  xem  nàng  là  ph  n   t m ụ ế ể ế th   nào     đ   thuy t   ph c   chàng, ườ ể th ng,   không   hi u   nàng. Dùng ủ ủ   tin   vào   lòng   chung   th y   c a ọ ờ ẽ ị l d u dàng, ng t ngào k  c  ch ể ả ỉ i l ử ầ ấ ợ G i ý: ? Xita có b t ng  tr ậ ứ t c gi n, ng  v c, bu c t ch ngkhông? + HS: Phát bi uể ­ Xita phê phán, trách móc Rama  ụ ữ ầ   đã quá xem  nàng là  ph  n  t m ể ườ    Dùng  th ng,   không   hi u   nàng. ể ả ỉ  ọ ờ ẽ ị  d u dàng, ng t ngào k  c  ch i l l ể chích đ  thanh minh cho lòng trinh   ủ ạ b ch c a mình.  + HS: Phát bi u.ể ọ   *Th n   L a   Anhi   r t   quan   tr ng mình ? ể chích đ  thanh minh cho lòng trinh ờ ố ườ ọ ọ trong đ i s ng văn hoá ng i Aán ớ * G i HS đ c: “c  sao chàng dùng

ộ ễ ắ Đ . Trong hôn l cô dâu   và chú ờ ẽ l i l gay g t. . .hoàn toàn vô ích”. ổ ế ệ            Xita   đau  kh   đ n tuy t ể ả ừ ệ ọ r ử  nh y quanh l a thiêng 7 vòng ổ ế ?   T   đau   kh   đ n   tuy t   v ng, ủ ạ b ch c a mình.     (cid:0) v ngọ ứ ự ỷ ế ị ộ ể đ  làm ch ng cho s  thu  chung. Xita đã quy t đ nh hành đ ng nh ư ả ướ ­ Xi ta  dũng c m b c  vào giàn ễ ử ử ự ể ể ứ ế Nghi l ứ    th  l a là s  ki m ch ng th  nào đ  ch ng minh lòng chung ể ứ ỏ h a thiêu đ  ch ng minh cho lòng ứ ạ đ c h nh. thu ?ỷ ỷ ủ chung thu  c a mình. ả ờ ế ị ề ậ *HS tr  l i, ? Nh n xét v  quy t đ nh và l ờ   i (cid:0) ườ ứ    Xita đúng là th  vàng m i đem ả ấ ầ ủ ử Xita nh y vào l a” làm tăng tính kh n c u Anhi c a Xita? ử ử ể ứ th  l a đ  ch ng minh tình yêu và ủ ấ ậ ả ch t bi hùng c a Rama, Xita mang GV   nh n   xét   và   gi ng   chi   ti ế   t ỷ ứ ạ đ c h nh thu  chung ầ ử ề ạ ế ố ử y u t n a th n n a ng ườ i huy n tho i” ệ ậ ề ­ Vài nét v  ngh  thu t ạ ấ ?   Đo n   trích   cho   th y   nét   ngh ệ + HS: Phát bi u.ể ệ ậ ả ­ Ngh  thu t miêu t tâm lí , tính ậ ộ ượ thu t nào đ c đáo đ c Vanmiki ậ ế cách nhân v t tinh t . ử ụ s  d ng ? ự ầ ố ị ­  Xây  d ng  tình   hu ng   đ y  k ch + HS: Phát bi u.ể tính + HS: Phát bi u.ể ệ ậ ầ ­ Làm ph n luy n t p trong SGK  ề ố ạ ấ i v n đ . + GV: Ch t l III­ Ghi nh  : ớ   SGK (trang 60) ạ ộ Ho t đ ng 3:(5 phút)

ệ ậ   IV­ Luy n t p ọ ọ ớ *GV g i Hs đ c Ghi nh

ầ

ệ ậ ­ Làm ph n luy n t p trong SGK  ề ố ạ ấ i v n đ . + GV: Ch t l

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 76

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ ộ : ện tập

Ho t đ ng 4:(1 phút) 3. Cñng cè, luy íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: 4. H * Bµi cò: Yªu cÇu hs:- VÒ xem l¹i bµi häc. - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi - §äc tríc bµi lµm v¨n: Chän sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu cho bµi v¨n tù sù.

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

chän sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu trong bµi v¨n tù sù.

Ụ

Ẩ

1. KiÕn thøc: Gióp hs: - NhËn biÕt thÕ nµo lµ sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu trong bµi v¨n tù sù.

:

I.    M C TIÊU   2. Kĩ năng:  - Bíc ®Çu chän ®îc sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu khi viÕt mét bµi v¨n tù sù ®¬n gi¶n. 3. Thái đ : ộ - Cã ý thøc vµ th¸i ®é tÝch cùc ph¸t hiÖn, ghi nhËn nh÷ng sù viÖc, chi tiÕt x¶y ra trong t¸c phÈm ®Ó viÕt mét v¨n b¶n tù sù. Ị Ủ II. CHU N B  C A GV VÀ HS ả

1. Gi¸o viªn: - S¸ch g¸o khoa,s¸ch gi¸o viªn và một số tài liệu tham khảo kh o. Giáo án. 2. Häc sinh: §äc vµ chuÈn bÞ bµi theo hÖ thèng c©u hái SGK. Ế Ạ : III. TI N TRÌNH BÀI D Y

ạ ộ Ho t đ ng 1:(5phút)

ể 1. Ki m tra bài cũ:(5phút)

C©u hái: Tãm t¾t sö thi Ra-ma-ya-na? Nªu vÎ ®Ñp cña nh©n vËt Ra-ma vµ Xi-ta qua ®o¹n trÝch Ra- ma buéc téi?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 77

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Đáp án: Tãm t¾t sö thi Ra-ma-ya-naSGK trang 55; Ghi nh  :ớ   SGK (trang 60)

ọ ể ớ Tên h c sinh tr  l i:

ể ớ ả ờ  1. Tên:..........................................L p:................Đi m:..................           2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ộ ớ

2. N i dung bài m i:  Vào bài:    §Ó thÓ hiÖn th¸i ®é, t×nh c¶m cña m×nh, ngêi viÕt (nãi) thêng cã 2 c¸ch: béc lé trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp qua viÖc tr×nh bµy c¸c sù viÖc, chi tiÕt. C¸ch béc lé gi¸n tiÕp th êng ®îc sö dông trong bµi v¨n tù sù. Trong thùc tÕ còng nh khi viÕt v¨n, ko ph¶i bÊt cø sù viÖc, chi tiÕt nµo còng gióp ngêi viÕt béc lé t×nh c¶m, th¸i ®é mét c¸ch s©u s¾c vµ cã hiÖu qu¶ nh nhau. V× thÕ cÇn ph¶i lùa chän ®îc c¸c sù viÖc, chi tiÕt phï hîp, tiªu biÓu. Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ t×m hiÓu vÒ vÊn ®Ò nµy.

Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña hs ộ ả N i dung ghi b ng ạ ộ I. Kh¸i niÖm: 1. Tù sù:

i: Ho t đ ng 1:(5phút) GV g iọ Hs ®äc sgk vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: GV: - ThÕ nµo lµ tù sù?

GV:  - ThÕ nµo lµ sù viÖc? Sù viÖc tiªu biÓu lµ g×?

Lµ ph¬ng thøc tr×nh bµy mét chuçi c¸c sù viÖc, sù viÖc nµy dÉn ®Õn sù viÖc kia, cuèi cïng dÉn ®Õn mét kÕt thóc, thÓ hiÖn mét ý nghÜa. 2. Sù viÖc: - Lµ c¸i x¶y ra ®îc nhËn thøc cã ranh giíi râ rµng, ph©n biÖt víi nh÷ng c¸i x¶y ra kh¸c. - Trong v¨n b¶n tù sù, mçi sù viÖc ®îc diÔn t¶ b»ng lêi nãi, cö chØ, hµnh ®éng cña nh©n vËt trong quan hÖ víi nh©n vËt kh¸c. - Sù viÖc tiªu biÓu:

GV:  - ThÕ nµo lµ chi tiÕt? Chi tiÕt tiªu biÓu lµ g×?

íng dÉn hs ¸p Gv yªu cÇu, h dông c¸c vÊn ®Ò lÝ thuyÕt nµy vµo v¨n b¶n ®o¹n trÝch Ra-ma buéc téi ®Ó chØ ra c¸c sù viÖc, chi tiÕt vµ chi tiÕt tiªu biÓu.

- Mçi sù viÖc bao gåm nhiÒu chi tiÕt. 3. Chi tiÕt: - Chi tiÕt:+ Lµ tiÓu tiÕt cña t¸c phÈm mang søc chøa lín vÒ c¶m xóc vµ t tëng. + Cã thÓ lµ mét lêi nãi, mét cö chØ vµ mét hµnh ®éng cña nh©n vËt hoÆc HS suy nghĩ tr  l ả ờ Lµ ph¬ng thøc tr×nh bµy mét chuçi c¸c sù viÖc, sù viÖc nµy dÉn ®Õn sù viÖc kia, cuèi cïng dÉn ®Õn mét kÕt thóc, thÓ hiÖn mét ý nghÜa. *. Sù viÖc: - Lµ c¸i x¶y ra ®îc nhËn thøc cã ranh giíi râ rµng, ph©n biÖt víi nh÷ng c¸i x¶y ra kh¸c. - Trong v¨n b¶n tù sù, mçi sù viÖc ®îc diÔn t¶ b»ng lêi nãi, cö chØ, hµnh ®éng cña nh©n vËt trong quan hÖ víi nh©n vËt kh¸c. - Sù viÖc tiªu biÓu: lµ nh÷ng sù viÖc quan träng gãp phÇn h×nh thµnh cèt truyÖn. - Mçi sù viÖc bao gåm nhiÒu chi tiÕt. *. Chi tiÕt: - Chi tiÕt: + Lµ tiÓu tiÕt cña t¸c phÈm mang søc chøa lín vÒ c¶m xóc vµ t tëng. + Cã thÓ lµ mét lêi nãi, mét cö chØ vµ mét hµnh ®éng cña nh©n vËt hoÆc mét

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 78

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ ộ Ho t đ ng 3:(24phút)

sù vËt, mét h×nh ¶nh thiªn nhiªn, mét nÐt ch©n dung. - Chi tiÕt tiªu biÓu: Lµ chi tiÕt tËp trung thÓ hiÖn râ nÐt sù viÖc tiªu biÓu. mét sù vËt, mét h×nh ¶nh thiªn nhiªn, mét nÐt ch©n dung. - Chi tiÕt tiªu biÓu: Lµ chi tiÕt tËp trung thÓ hiÖn râ nÐt sù viÖc tiªu biÓu.

GV: Hs ®äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk: GV:  a. T¸c gi¶ d©n gian kÓ chuyÖn g×?(VÒ t×nh cha con? VÒ t×nh vî chång chung thñy? VÒ c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt níc cña «ng cha ta xa?).

GV:  b. Theo anh (chÞ) cã thÓ coi sù viÖc Träng Thñy chia tay víi MÞ Ch©u, chi tiÕt lêi than phiÒn cña Träng Thñy, chi tiÕt lêi ®¸p cña MÞ Ch©u cã ph¶i lµ sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu ko? V× sao? II. C¸ch chän sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu: ¬ng 1. V¨n b¶n truyÖn An D V ¬ng vµ MÞ Ch©u- Träng Thñy: a. Néi dung v¨n b¶n: C«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt níc cña «ng cha ta xa.  b. §ã lµ sù viÖc vµ c¸c chi tiÕt tiªu biÓu. V× chóng ®Òu më ra bíc ngoÆt, t×nh tiÕt míi cho c©u chuyÖn.

* V¨n b¶n truyÖn An D - ¬ng V ¬ng vµ MÞ Ch©u- Träng Thñy: a. Néi dung v¨n b¶n: C«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt níc cña «ng cha ta xa.  Trong c©u chuyÖn Êy, cã c¶ chuyÖn vÒ t×nh cha con, t×nh vî chång, sè phËn cña mçi con ngêi, sè phËn cña t×nh yªu,... b. §ã lµ sù viÖc vµ c¸c chi tiÕt tiªu biÓu. V× chóng ®Òu më ra bíc ngoÆt, t×nh tiÕt míi cho c©u chuyÖn. NÕu thiÕu chóng, c©u chuyÖn sÏ dõng l¹i ë viÖc TriÖu §µ cÊt qu©n sang ®¸nh ¢u L¹c vµ giµnh th¾ng lîi. Nã ko thÓ cã sù viÖc Träng Thñy t×m theo dÊu tÝch cña MÞ Ch©u, d»n vÆt, hèi hËn muén mµng, tù vÉn ë giÕng Loa Thµnh, chi tiÕt ngäc trai, giÕng níc. Nh vËy, c©u chuyÖn sÏ ko ph¶n ¸nh bi kÞch t×nh yªu cña MÞ Ch©u- Träng Thñy vµ th¸i ®é cña nh©n d©n víi 2 nh©n vËt ®ã khiÕn c©u chuyÖn kÐm hÊp dÉn h¬n. * C©u chuyÖn : Ng êi con trai L·o H¹c trë vÒ lµng vµo mét h«m sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m-1945: - Sù viÖc: Anh t×m gÆp l¹i «ng gi¸o, ®îc nghe kÓ vÒ cha m×nh, råi theo «ng ®i viÕng mé cha. 2. C©u chuyÖn : Ng êi con trai L·o H¹c trë vÒ lµng vµo mét h«m sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m-1945: - Sù viÖc: Anh t×m gÆp l¹i «ng gi¸o, ®îc nghe kÓ vÒ cha m×nh, råi theo «ng ®i viÕng mé cha.

ỳ                                                                                                   Trang

GV   yêu   c u  ầ hs ®äc yªu cÇu cña ®Ò. Gv híng dÉn hs x¸c ®Þnh c¸c sù viÖc chÝnh trong c©u chuyÖn tëng tîng nµy. Yªu cÇu hs lùa chän c¸c chi tiÕt tiªu biÓu lµm râ sù viÖc: Anh gÆp l¹i «ng gi¸o, ®îc nghe kÓ vÒ cha m×nh råi theo «ng ®i viÕng mé cha.  Gîi më:       GV:  GV:  - Gia c¶nh nhµ «ng gi¸o? Ngo¹i h×nh vµ tinh thÇn cña «ng cã g× kh¸c tríc? ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 79

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

GV:  - ¤ng kÓ vÒ c¸i chÕt cña L·o H¹c ntn?

GV: - Con ®êng ®Õn vµ quang c¶nh ë nghÜa ®Þa? GV:  - Ngêi con trai L·o H¹c cã hµnh ®éng vµ t©m tr¹ng ntn tríc mé cha?

GV: - ¤ng gi¸o cã t©m tr¹nh ntn?

¬ng, cói

- C¸c chi tiÕt: + Sù ®æi thay cña gia c¶nh nhµ «ng gi¸o. ¤ng gi¸o giµ ®i nhiÒu nhng tinh thÇn ®æi míi, l¹c quan kh¸c tríc. + ¤ng hái th¨m nh÷ng chuyÖn anh ®· tr¶i qua, xóc ®éng kÓ l¹i c¸i chÕt cña L·o H¹c. Sau ®ã, «ng dÉn anh ®i viÕng mé cha. + Khung c¶nh con ®êng ®Õn, quang c¶nh nghÜa ®Þa u buån. + Anh th¾p h , cói gôc bªn ¬ng mé cha, ®au ®ín, nghÑn ngµo béc lé t×nh c¶m víi ngêi cha ®· khuÊt, nãi víi cha nh÷ng dù ®Þnh t¬ng lai. + Bªn c¹nh anh, «ng gi¸o còng ngÊn lÖ...

GV: - Tõ c¸c VD trªn, anh (chÞ) h·y nªu c¸ch chän sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu trong bµi v¨n tù sù?

- C¸c chi tiÕt: + Sù ®æi thay cña gia c¶nh nhµ «ng gi¸o. ¤ng gi¸o giµ ®i nhiÒu nhng tinh thÇn ®æi míi, l¹c quan kh¸c tríc. + ¤ng hái th¨m nh÷ng chuyÖn anh ®· tr¶i qua, xóc ®éng kÓ l¹i c¸i chÕt cña L·o H¹c. Sau ®ã, «ng dÉn anh ®i viÕng mé cha. + Khung c¶nh con ®êng ®Õn, quang c¶nh nghÜa ®Þa u buån. + Anh th¾p h gôc bªn mé cha, ®au ®ín, nghÑn ngµo béc lé t×nh c¶m víi ngêi cha ®· khuÊt, nãi víi cha nh÷ng dù ®Þnh t¬ng lai. + Bªn c¹nh anh, «ng gi¸o còng ngÊn lÖ...

ạ ộ Ho t đ ng 4:(5phút)

* C¸ch chän sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu trong bµi v¨n tù sù: C¸c bíc: - X¸c ®Þnh ®Ò tµi, chñ ®Ò c©u chuyÖn. - Dù kiÕn cèt truyÖn (C¸c sù viÖc tiªu biÓu). - TriÓn khai c¸c sù viÖc b»ng c¸c chi tiÕt.

3. C¸ch chän sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu trong bµi v¨n tù sù: C¸c bíc: - X¸c ®Þnh ®Ò tµi, chñ ®Ò c©u chuyÖn. - Dù kiÕn cèt truyÖn (C¸c sù viÖc tiªu biÓu). - TriÓn khai c¸c sù viÖc b»ng c¸c chi tiÕt.

GV: Yªu cÇu hs ®äc v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c©u hái: GV:  a. Cã thÓ bá sù viÖc hßn ®¸ xÊu xÝ ®îc x¸c ®Þnh r¬i tõ vò trô xuèng ko? V× sao?

III. LuyÖn tËp: 1. C©u chuyÖn : Hßn ®¸ xï x×. a. Ko thÓ bá sù viÖc ®ã. V× nã dÉn ®Õn sù cã mÆt cña c¸c chi tiÕt: + + +

* C©u chuyÖn : Hßn ®¸ xï x×. a. Ko thÓ bá sù viÖc ®ã. V× nã dÉn ®Õn sù cã mÆt cña c¸c chi tiÕt: + Sù ng¹c nhiªn cña lò trÎ vµ ng- êi bµ. + Cuéc ®èi ®¸p gi÷a ngêi bµ vµ nhµ thiªn v¨n. + Sù xÊu hæ cña ngêi bµ vµ cËu bÐ khi hiÓu hµm ý cña nhµ thiªn v¨n.  C¸c chi tiÕt trªn miªu tsr diÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt vµ lµm s¸ng râ chñ ®Ò v¨n b¶n.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 80

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

GV: b. Anh (chÞ) rót ra bµi häc g× vÒ lùa chän sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu khi viÕt bµi v¨n tù sù?

GV:  - H«-me-r¬ ®· kÓ chuyÖn g×?

 ý nghÜa c©u chuyÖn: + ë trªn ®êi nµy, cã nh÷ng sù vËt, sù viÖc tëng chõng nh ®¸ng bá ®i nhng l¹i v« cïng quan träng. + Sù sèng ©m thÇm vµ ko sî hiÓu nhÇm cña hßn ®¸ lµ mét lÏ sèng tèt. b. Bµi häc: CÇn lùa chän nh÷ng sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu lµ nh÷ng sù viÖc, chi tiÕt lµm nªn ý nghÜa cña cèt truyÖn.

 C¸c chi tiÕt trªn miªu tsr diÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt vµ lµm s¸ng râ chñ ®Ò v¨n b¶n.  ý nghÜa c©u chuyÖn: + ë trªn ®êi nµy, cã nh÷ng sù vËt, sù viÖc tëng chõng nh ®¸ng bá ®i nhng l¹i v« cïng quan träng. + Sù sèng ©m thÇm vµ ko sî hiÓu nhÇm cña hßn ®¸ lµ mét lÏ sèng tèt. b. Bµi häc: CÇn lùa chän nh÷ng sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu lµ nh÷ng sù viÖc, chi tiÕt lµm nªn ý nghÜa cña cèt truyÖn. * §o¹n trÝch Uy-lÝt-x¬ trë vÒ: - Cèt truyÖn: Cuéc ®oµn viªn k× l¹ cña Uy-lÝt-x¬ vµ Pª-nª-lèp sau 20 n¨m xa c¸ch - mét thö th¸ch trÝ tuÖ.

2. §o¹n trÝch Uy-lÝt-x¬ trë vÒ: - Cèt truyÖn:

- Sù viÖc tiªu biÓu: Pª-nª-lèp thö th¸ch chång b»ng c¸ch ngÇm hái vÒ bÝ mËt cña chiÕc giêng cíi. - Sù viÖc tiªu biÓu:

GV:  - ë phÇn cuèi ®o¹n trÝch, t¸c gi¶ ®· chän mét sù viÖc quan träng, ®ã lµ sù viÖc g×? §îc kÓ b»ng nh÷ng chi tiÕt tiªu biÓu nµo? Cã thÓ coi ®©y lµ thµnh c«ng cña H«-me-r¬ trong nghÖ thuËt kÓ chuyÖn ko? V× sao?

- Chi tiÕt: + Pª-nª-lèp sai nhò mÉu khiªng chiÕc giêng chøa bÝ mËt ra khái phßng. + Uy-lÝt-x¬ giËt m×nh, chét d¹, hái l¹i, nãi râ ®Æc ®iÓm bÝ mËt cña chiÕc giêng. + Hai ngêi nhËn ra nhau trong niÒm h¹nh phóc tét cïng.  §ã lµ thµnh c«ng trong nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña H«-me-r¬. V× chóng gãp phÇn kh¾c häa ®Ëm nÐt trÝ tuÖ, phÈm chÊt tèt ®Ñp cña c¸c nh©n vËt.

- Chi tiÕt: + Pª-nª-lèp sai nhò mÉu khiªng chiÕc giêng chøa bÝ mËt ra khái phßng. + Uy-lÝt-x¬ giËt m×nh, chét d¹, hái l¹i, nãi râ ®Æc ®iÓm bÝ mËt cña chiÕc giêng. + Hai ngêi nhËn ra nhau trong niÒm h¹nh phóc tét cïng.  §ã lµ thµnh c«ng trong nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña H«-me-r¬. V× chóng gãp phÇn kh¾c häa ®Ëm nÐt trÝ tuÖ, phÈm chÊt tèt ®Ñp cña c¸c nh©n vËt.

ạ ộ

Ho t đ ng 5:(1phút).

ỳ                                                                                                   Trang

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 81

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ớ

ể

- N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: Yªu cÇu hs vÒ nhµ:- Hoµn thiÖn c¸c bµi tËp, häc c¸c kh¸i niÖm. - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ tèt cho bµi viÕt sè 2 (t¹i líp) vÒ v¨n tù sù Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

bµi viÕt sè 2

Ụ

Ộ

1. KiÕn thøc: Gióp hs:- HiÓu s©u h¬n vÒ v¨n b¶n tù sù, nhÊt lµ c¸c kiÕn thøc vÒ ®Ò tµi, cèt

I.    M C TIÊU   truyÖn, nh©n vËt, sù kiÖn, chi tiÕt, ng«i kÓ. 2. Kĩ năng:  - ViÕt ®îc bµi v¨n tù sù víi nh÷ng sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu kÕt hîp víi c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. 3. Thái đ : ộ - Båi dìng ý thøc t×nh c¶m ®óng ®¾n víi con ngêi vµ cuéc sèng. Ề II. N I DUNG Đ :

§Ò bµi

:(L p A1) ớ Sau khi tù tö ë giÕng Loa Thµnh, xuèng thñy cung, Träng Thñy t×m gÆp l¹i MÞ Ch©u. H·y tëng t- îng vµ kÓ l¹i c©u chuyÖn ®ã.

Đáp án:

1. Më bµi: - Sau khi ch«n cÊt MÞ Ch©u, Träng Thñy ngµy ®ªm ©n hËn, tù giµy vß b¶n th©n. - Mét h«m, khi ®i t¾m, Träng Thñy tëng nh thÊy MÞ Ch©u ë díi giÕng nªn ®· lao ®Çu xuèng giÕng mµ chÕt. 2. Th©n bµi: a. Hµnh tr×nh t×m gÆp MÞ Ch©u cña Träng Thñy: - Díi ©m phñ: + Thµnh khÈn hèi hËn, cam t©m chÞu mäi h×nh ph¹t ®au ®ín. + Mong ®îc ®Æc ©n xuèng thñy cung gÆp l¹i MÞ Ch©u. + §îc Diªm V¬ng chÊp nhËn. - Xuèng thñy cung: + C¶nh vËt thiªn nhiªn: san h«, mu«n loµi t«m c¸, ngäc trai,...lung linh ®Ñp ®Ï, qóy gi¸. + C¶nh l©u ®µi tr¸ng lÖ, qu©n lÝnh trang nghiªm- n¬i MÞ Ch©u ë.  Träng Thñy cÇu xin qu©n lÝnh cho ®îc gÆp nµng. b. Cuéc gÆp gì cña MÞ Ch©u vµ Träng Thñy: - C¸ch 1: + MÞ Ch©u nÆng lêi phª ph¸n, ®o¹n tuyÖt víi Träng Thñy. + Träng Thñy bµy tá sù hèi hËn muén mµng, cÇu xin nµng tha thø nhng vÉn ko lay chuyÓn ®îc nµng.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 82

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ L©u ®µi tan biÕn, hån Träng Thñy b¬ phê, mê dÇn, tan trong dßng níc xanh. - C¸ch 2: + Hai ngêi tá ý ©n hËn vÒ nh÷ng sai lÇm cña m×nh. + Cïng nhau cè quªn qu¸ khø, híng ®Õn cuéc sèng yªn b×nh, ko víng bËn chuyÖn trÇn gian. - C¸ch 3: + MÞ Ch©u ph©n tÝch râ mäi lÏ ®óng sai. + Träng Thñy tá ý ©n hËn, muèn nèi l¹i duyªn xa. + Tuy cßn t×nh yªu nhng MÞ Ch©u ko chÊp nhËn, muèn ®em t×nh “cÇm s¾t ®æi ra cÇm k×” 3. KÕt bµi: Nªu c¶m nghÜ cña m×nh theo c¸c c¸ch kÕt thóc trªn.

ặ ắ ả ấ ủ ặ ượ ườ

§Ò bµi ề ế

ộ ỉ ệ

ể ạ

ạ

ả

Hãy k  l ể ạ ể ể ề ộ th  k  v  m t vi c t    "K  l

ậ ể ể ề

ứ i m t câu chuy n sâu s c nh t c a mình v  tình c m gia đình, ban bè, tình th y trò. Ho c có c ch ng ki n vi c giúp ng t c a b n thân ho c đ ầ t… ộ ệ ệ ố ủ ả ắ ề ệ ầ

ề

ậ

ặ

ế

ợ

ứ ấ ầ

ậ i nghèo, tàn t ể ứ ấ i m t k  ni m sâu s c v  tình c m gia đình, tình b n, tình th y trò theo ngôi k  th  nh t". ầ * . Yêu c u chung: 1 .V  kĩ năng:

ứ ệ ủ ớ ố ả ữ ể  c n phù h p v i b i c nh c a câu chuy n. ế ự ự ể ả  s  trong bài vi

t.

ữ

ả

ờ

ạ  rõ ràng, đúng ng  pháp, l ả

ế ự ệ ư

ủ

ứ

ả

ộ

ườ ọ

i đ c.

ề ộ 2. V  n i dung

ể ợ

ệ

ừ

ể

ệ

suy nghĩ và rút ra ý nghĩa t

câu chuy n.

­ Ngôi k :ể  th  nh t (nh p vai nhân v t đ  k  đi u đã ch ng ki n ho c tham gia) ­ Ngôn ng  k : ả ­ Kĩ năng: phát uy kh  năng bi u c m và t ợ ố ụ  rõ ràng, h p lí. ­ B  c c: ễ ­ Di n đ t:  :  ­ Các tình ti ­ Câu chuy n ph i có ý nghĩ nhân sinh phù h p. ọ ­ L a ch n chi ti ả

i văn có c m xúc. t, s  vi c đ a ra ph i tiêu bi u, có s c lay đ ng tình c m c a ng ả ỏ ợ ế ế t k t thúc phù h p, có th  bày t ớ ả ả

ệ

ộ

Tình c m, thái đ  ph i nghiêm túc v i câu chuy n.

ự ng, tình c m:

3. V  t

ệ ủ ả

ỉ ệ

ệ

ậ

ắ

ỉ ệ ả

ớ

ề

ệ

ố ả ả i thi u chung

ủ ả  v  tình c m c a b n thân v i ng

ể ọ c ch n k .

ườ ượ i đ

ề ư ưở  t ầ ụ ể                *. Yêu c u c  th : ớ ớ ở i thi u m i quan h  c a b m thân v i nhân v t mình có k  ni m sâu s c. ­ Gi . M  bài:  ể ạ     ­ K  l . Thân bài: (a). Gi

ộ

+ S  vi c x y ra nh  th  nào? ườ ử ủ i ra sao? + Cách  ng x  c a m i ng ề

ỉ ệ ấ

ả

ư ế ọ i trong b n thân đi u gì?

ế . K t bài:

i hoàn c nh n y sinh k  ni m đó. ớ ể ề ỉ ệ       (b). K  v  k  ni m: ễ ệ ­ Câu chuy n di n ra khi nào? ụ ể ­ N i dung c  th  ra sao? ự ệ ả ứ ể ạ ­ K  ni m  y đ  l ạ ỏ ề

ặ ạ

ủ ỉ ệ ấ ạ ấ ­ Nh n m nh l i ý nghĩa c a k  ni m  y. ủ ự  hào ho c h nh phúc c a mình.  ni m t ­ Bày t

Ấ Ậ IV. ĐÁNH GIÁ NH N XÉT SAU KHI CH M BÀI:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 83

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

TÊm c¸m ( TruyÖn cæ tÝch )

Ụ I. M C TIÊU:

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - Tõ viÖc cñng cè vµ n©ng cao nh÷ng hiÓu biÕt vÒ thÓ lo¹i TCT ®· häc trong ch¬ng tr×nh THCS, nhËn thøc ®îc tÝnh chÊt, ý nghÜa cña nh÷ng m©u thuÉn, xung ®ét diÔn ra trong truyÖn TÊm C¸m.

+ ý nghÜa cña sù biÕn hãa cña TÊm, tõ ®ã kh¸i qu¸t ®îc chñ ®Ò, gi¸ trÞ nghÖ thuËt vµ néi dung cña truyÖn. + Kh¨c s©u TY ®èi víi ngêi L§, ngêi PNVN.

+ Cñng cè niÒm tin vµo chiÕn th¾ng cña c¸i thiÖn, cña chÝnh nghÜa trong cuéc sèng vµ XH. - TÝch hîp c¸c TCT thÇn k× kh¸c: Th¹ch Sanh, C©y khÕ, Sä Dõa.... 2. KÜ n¨ng:- RÌn kÜ n¨ng ®äc, kÓ, PT nh©n vËt qua m©u thuÉn, xung ®ét trong TCT thÇn k×.

3. Thái độ: H×nh thµnh ë HS cã ®îc t×nh yªu ®èi víi ngêi lao ®éng, cñng cè niÒm tin vµo sù chiÕn th¾ng cña c¸i thiÖn, cña chÝnh nghÜa trong cuéc

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 84

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

sèng. II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

Ạ Ế III. TI N TRÌNH BÀI D Y:

ạ ộ Ho t đ ng 1:(15 phút)

ể :(5 phút) 1. Ki m tra bài cũ

ả ờ ể ọ ớ * C©u hái: Em cã nhËn xÐt g× vÒ phÈm chÊt cña c¸c nh©n vËt trong sö thi Ramayana? Nh÷ng phÈm chÊt Êy b©y giê cã cßn quan träng n÷a kh«ng? * §¸p ¸n: - PhÈm chÊt c¸c nh©n vËt trong sö thi lµ nh÷ng phÈm chÊt tiªu biÓu, mÉu mùc cña phÈm chÊt chÊt ®ång. - Ra-ma vµ Xi-ta tiªu biÓu cho vÎ ®Ñp ®îc t«n vinh cña ngêi Ên §é. §ã lµ lßng dòng c¶m, tinh thÇn träng danh dù, ®Ò cao c¸i thiÖn, lµ phÈm chÊt thuû chung, trong s¸ng. Ngµy nay, nh÷ng phÈm chÊt Êy vÉn ®îc ®Ò cao, vÉn ®îc coi lµ phÈm chÊt ®Ñp ®Ï cña con ngêi.a. C©u hái: i: 1. Tên:..........................................L p:................Đi m:.................. Tên h c sinh tr  l

ể ớ 2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ộ

ớ 2. N i dung bài m i:  Vào bài:   (1phút). Cã mét nhµ th¬ ®· viÕt:

“ë mçi bµi häc h«m nay Cã buæi tra ®Çy n¾ng C¸nh cß ngang qua qu·ng v¾ng. C« TÊm tªm trÇu trong ngµy héi lµng ta. C« TÊm ho¸ bµ hoµng. Ch©n vÉn lÊm bïn ®Çu lµng ngâ xãm”. C« TÊm ®· ®i vµo ®êi sèng v¨n ho¸, cïng víi suy nghÜ vµ c¶m th«ng chia sÎ cña ngêi ViÖt víi cha «ng m×nh. §Ó gãp phÇn thÊy ®îc ®iÒu ®ã, chóng ta cïng t×m hiÓu truyÖn “TÊm C¸m”.

H§ cña HS Néi dung ghi B NGẢ

* HS tr¶ lêi: - Ph©n lo¹i truyÖn cæ tÝch. TruyÖn cæ tÝch chia lµm ba lo¹i:

H§ cña GV Ho¹t ®éng 2 ( 25phút) GV : yªu cÇu häc sinh ®äc phÇn tiÓu dÉn cña sgk GV? TruyÖn cæ tÝch chia lµm mÊy lo¹i? LÊy vÝ dô cho tõng lo¹i?

I. T×m hiÓu chung: 1. Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ chuyÖn cæ tÝch. - Ph©n lo¹i truyÖn cæ tÝch. TruyÖn cæ tÝch chia lµm ba lo¹i: + TruyÖn cæ tÝch sinh ho¹t (C¸i c©n thuû ng©n) + TruyÖn cæ tÝch vÒ loµi vËt ( Qu¹ vµ C«ng) + TruyÖn cæ tÝch thÇn k× (Th¹ch * HS tr¶ lêi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 85

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

GV? Nªu ®Æc ®iÓm cña truyÖn cæ tÝch thÇn k×?

Sanh, Chö §ång Tö). - §Æc ®iÓm cña truyÖn cæ tÝch thÇn k×: + TruyÖn cæ tÝch thÇn k× chiÕm sè lîng lín nhÊt. §ã lµ lo¹i truyÖn cã sù tham gia cña nhiÒu yÕu tè thÇn k× vµo tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña truyÖn (Tiªn, Bôt, vËt b¸u tr¶ ¬n). + Néi dung truyÖn cæ tÝch lµ ®Ò cËp tíi sè phËn bÊt h¹nh cña ngêi lao ®éng vÒ h¹nh phóc gia ®×nh, vÒ c«ng b»ng x· héi, vÒ phÈm chÊt vµ n¨ng lùc cña con ngêi. - §Æc ®iÓm cña truyÖn cæ tÝch thÇn k×: + TruyÖn cæ tÝch thÇn k× chiÕm sè lîng lín nhÊt. §ã lµ lo¹i truyÖn cã sù tham gia cña nhiÒu yÕu tè thÇn k× vµo tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña truyÖn (Tiªn, Bôt, vËt b¸u tr¶ ¬n). + Néi dung truyÖn cæ tÝch lµ ®Ò cËp tíi sè phËn bÊt h¹nh cña ngêi lao ®éng vÒ h¹nh phóc gia ®×nh, vÒ c«ng b»ng x· héi, vÒ phÈm chÊt vµ n¨ng lùc cña con ngêi.

GV? KiÓu truyÖn TÊm C¸m phæ biÕn ë nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi, cã thÓ lÊy vÝ dô?

- TruyÖn TÊm C¸m thuéc cæ tÝch thÇn k×. KiÓu truyÖn nµy phæ biÕn ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi.

- TruyÖn TÊm C¸m thuéc cæ tÝch thÇn k×. KiÓu truyÖn nµy phæ biÕn ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi. - VD: + C« bÐ Lä Lem (Ph¸p). + ChiÕc hµi cêm pha lª (§øc).

2. V¨n b¶n: a. §äc v¨n b¶n:

GV: híng dÉn hs ®äc vµ t×m hiÓu bè côc. - Yªu cÇu ®äc gîi kh«ng khÝ cæ tÝch, chó ý nh÷ng c©u ®èi tho¹i, nh÷ng c©u v¨n vÇn, kÕt hîp ®äc vµ kÓ. - Gi¸o viªn nhËn xÐt kÕt qu¶.

GV? Nªu bè côc vµ néi dung cña tõng phÇn?

b. Bè côc: - Më truyÖn: Ngµy xa.. viÖc nÆng - Giíi thiÖu c¸c nh©n vËt chÝnh vµ hoµn c¶nh truyÖn. - Th©n truyÖn: Mét h«m… vÒ cung - DiÔn biÕn c©u chuyÖn. - KÕt truyÖn: TÊm trë l¹i thµnh ngêi. II. §äc hiÓu: 1. Nh©n vËt vµ m©u thuÉn- xung ®ét chñ yÕu. - NÕu c¨n cø vµo quan hÖ gia ®×nh th× truyÖn cã c¸c m©u thuÉn: + TÊm >< C¸m (hai chÞ em cïng cha kh¸c mÑ, cïng thÕ hÖ). + TÊm >< D× ghÎ (d× ghÎ vµ con * HS tr¶ lêi: - NÕu c¨n cø vµo quan hÖ gia ®×nh th× truyÖn cã c¸c m©u thuÉn: + TÊm >< C¸m (hai chÞ em cïng cha kh¸c mÑ, cïng thÕ hÖ).

ỳ                                                                                                   Trang

Ho¹t ®éng 3( 60ph). GV ? Trong VB cã sù ®èi lËp vµ m©u thuÉn g×? V× sao? ( Gi÷a nh©n vËt nµo víi nh©n vËt nµo? ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 86

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

M©u thuÉn ®ã ph¸t triÓn ra sao theo m¹ch cèt truþªn? m©u thuÉn nµo lµ chñ yÕu)

chång) -> M©u thuÉn TÊm - C¸m lµ chñ yÕu, xuyªn suèt toµn truyÖn, liªn tôc vµ ngµy cµng c¨ng th¼ng, quyÕt liÖt. §ã lµ m©u thu·n gia ®×nh: TÊm >< C¸m vµ d× ghÎ. + ThÓ hiÖn m©u thuÉn x· héi, kh¸i qu¸t thµnh m©u thuÉn thiÖn - ¸c.

+ TÊm >< D× ghÎ (d× ghÎ vµ con chång) -> M©u thuÉn TÊm - C¸m lµ chñ yÕu, xuyªn suèt toµn truyÖn, liªn tôc vµ ngµy cµng c¨ng th¼ng, quyÕt liÖt. ( M©u thuÉn d× ghÎ- con chång chØ ®ãng vai trß bæ sung, phô trî, kh«ng liªn tôc). §ã lµ m©u thu·n gia ®×nh: TÊm >< C¸m vµ d× ghÎ. + ThÓ hiÖn m©u thuÉn x· héi, kh¸i qu¸t thµnh m©u thuÉn thiÖn - ¸c. ( C¸c nh©n vËt Bôt, nhµ vua… ®Òu thuéc phe thiÖn, ®øng vÒ phÝa TÊm nhng tham gia rÊt Ýt vµ cã møc ®é vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ gi¶i quyÕt mÉu thuÉn xung ®ét trong truyÖn ).

Trong hai m©u thuÉn trªn, m©u thuÉn TÊm - C¸m lµ chñ yÕu, xuyªn suèt toµn truyÖn, liªn…

Tiết 23 GV? DiÔn biÕn cña m©u thuÉn ®îc thÓ hiÖn ntn? GV: LËp b¶ng so s¸nh.

* HS tr¶ lêi: (a) b¾t cua-> ch¨n tr©u-> xem héi-> thµnh hoµng hËu. (b) Bèn lÇn bÞ giÕt-> bèn lÇn ho¸ th©n (c) Tr¶ thï. GV? Tõ so s¸nh ®ã, em cã nhËn xÐt g×? ? TÊm lµ ngêi ntn?

2. DiÔn biÕn cña m©u thuÉn- xung ®ét gi÷a TÊm vµ mÑ con C¸m. - M©u thuÉn xung ®ét gi÷a TÊm vµ C¸m vµ mÑ con C¸m cã thÓ chia thµnh c¸c chÆng nhá. a) ChÆng 1: Khi cßn ë nhµ. *B¶ng hÖ thèng- ®èi s¸nh: *TiÓu kÕt: - TÊm lµ c« g¸i bÊt h¹nh, bÞ h¾t hñi, yÕu ®uèi, thô ®éng, dÔ khãc, ch¨m chØ, hiÒn ngoan, còng kh¸t khao ®îc vui ch¬i.

GV? MÑ con C¸m lµ ngêi ntn? - MÑ con C¸m lµ ng êi ®éc ¸c, nhÉn t©m hµnh h¹ TÊm, c....... lu«n ghen ghÐt TÊm.

GV? Nh©n vËt Bôt ®ãng vai trß g×?

- Nh©n vËt Bôt ®ãng vai trß lµ yÕu tè thÇn k×, ........ §ã lµ nÐt ®Æc biÖt hÊp dÉn cña lo¹i truyÖn nµy.

GV? Con ®êng tiÕn hãa cña TÊm ra sao?

- §ã lµ con ® - TÊm lµ c« g¸i bÊt h¹nh, bÞ h¾t hñi, yÕu ®uèi, thô ®éng, dÔ khãc, ch¨m chØ, hiÒn ngoan, còng kh¸t khao ®îc vui ch¬i. - MÑ con C¸m lµ ngêi ®éc ¸c, nhÉn t©m hµnh h¹ TÊm, cíp c«ng lao vµ quyÒn lîi vËt chÊt víi tinh thÇn, lu«n ghen ghÐt TÊm. - Nh©n vËt Bôt ®ãng vai trß lµ yÕu tè thÇn k×, hiÖn ra kÞp thêi trî gióp t×m c¸ch gi¶i quyÕt khã kh¨n, bÕ t¾c cña nh©n vËt bÊt h¹nh. §ã lµ nÐt ®Æc biÖt hÊp dÉn cña lo¹i truyÖn nµy.

êng dÉn ®Õn h¹nh phóc ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 87

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cña TÊm.

- Tõ c« g¸i må c«i TÊm trë thµnh hoµng hËu.

- §ã lµ con ® êng dÉn ®Õn h¹nh phóc cña TÊm. C¸ bèng ®Ó TÊm lµm b¹n, ®µn chim sÎ ®Õn gióp TÊm ®Ó TÊm ®i héi lµng, chiÕc giµy lµ chiÕc cÇu nèi, dÉn ®Õn gÆp vua vµ trë thµnh hoµng hËu. - Tõ c« g¸i må c«i TÊm trë thµnh hoµng hËu. H¹nh phóc Êy chØ cã ®îc ë con ngêi ë hiÒn gÆp lµnh. MÆt kh¸c, trë thµnh hoµng hËu lµ íc m¬, kh¸t väng cña ngêi lao ®éng bÞ dÌ nÐn ¸p bøc. GV: LËp b¶ng so s¸nh. ? MT gi÷a C¸m vµ TÊm ®îc thÓ hiÖn ra sao?

b. M©u thuÉn 2: * B¶ng hÖ thèng ®èi s¸nh. * NhËn xÐt: TÊm - C¸m vµ d× gi aữ - M©u thuÉn ghÎ kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶m mµ cßn ngµy mét ph¸t triÓn, ngµy mét c¨ng th¼ng gay g¾t quyÕt liÖt.

-> §©y kh«ng cßn lµ m©u thuÇn gia ®×nh mµ ph¸t triÓn thµnh m©u thuÉn gi÷a c¸i ¸c vµ c¸i thiÖn trong x· héi:

ëng thµnh - Cßn TÊm c« còng dÇn tr h¬n.

GV? Bèn lÇn bÞ giÕt vµ TÊm ®· hãa th©n ra sao?

- Bèn lÇn bÞ giÕt, bèn lÇn ho¸ th©n chøng minh søc sèng m·nh liÖt cña TÊm, thÓ hiÖn quan niÖm lu«n lu©n håi cña ®¹o PhËt trong tinh thÇn nh©n d©n, thÓ hiÖn m¬ íc cña nh©n d©n göi vµo nh©n vËt TÊm.

* HS tr¶ lêi: * NhËn xÐt: - M©u thuÉn TÊm - C¸m vµ d× ghÎ kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶m mµ cßn ngµy mét ph¸t triÓn, ngµy mét c¨ng th¼ng gay g¾t quyÕt liÖt. -> §©y kh«ng cßn lµ m©u thuÇn gia ®×nh mµ ph¸t triÓn thµnh m©u thuÉn gi÷a c¸i ¸c vµ c¸i thiÖn trong x· héi: mÑ con C¸m t×m ®ñ mäi c¸ch vµ nhiÒu lÇn truy ®uæi hßng tiªu diÖt b»ng ®- îc TÊm ®Ó ®éc chiÕm ng«i hoµng hËu. - Cßn TÊm c« còng dÇn tr ëng thµnh h¬n. Thùc tÕ khèc liÖt còng thay ®æi tÝnh nÕt vµ c¸ch nãi n¨ng, øng xö cña c«. Sau mçi lÇn bÞ giÕt, bÞ chÕt, bÞ chÆt, bÞ ®èt, TÊm ®Òu kh«ng chÕt, ®Òu t×m c¸ch ho¸ th©n sang kiÕp kh¸c, vËt kh¸c, ®Òu t×m c¸ch m¾ng rña, tè c¸o téi ¸c cíp chång giÕt chÞ cña C¸m. - Bèn lÇn bÞ giÕt, bèn lÇn ho¸ th©n chøng minh søc sèng m·nh liÖt cña TÊm, thÓ hiÖn quan niÖm lu«n lu©n håi cña ®¹o PhËt trong tinh thÇn nh©n d©n, thÓ hiÖn m¬ íc cña nh©n d©n göi vµo nh©n vËt TÊm.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 88

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

GV? H×nh ¶nh nhµ vua ra sao? Cã vai trß g×?

TÊm ph¶i sèng ®Ó hëng h¹nh phóc, ®Ó trõng trÞ nh÷ng kÎ thï ®éc ¸c, mÑ con C¸m nhÊt ®Þnh ph¶i ®Òn téi. - ë giai ®o¹n biÕn ho¸ vÒ sau cña TÊm, ta kh«ng thÊy Bôt xuÊt hiÖn n÷a. Vai trß cña Bôt chÊm døt khi bíc vµo cuéc ®Êu tranh giµnh l¹i sù sèng. TÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña nh©n vËt TÊm thÓ hiÖn ë ®iÓm nµy vµ ®ã còng lµ c¬ së ®Ó d©n gian kh¼ng ®Þnh: ChÝnh søc sèng m·nh liÖt cña con ngêi, cña c¸i thiÖn míi lµ nguyªn nh©n quan träng nhÊt t¹o nªn chiÕn th¾ng cuèi cïng. - Nhµ vua bÊt lùc tríc sù øc hiÕp h·m h¹i TÊm cña hai mÑ con C¸m. Nhµ vua còng hiÒn nh Bôt vµ còng xa vêi nh Bôt, chØ lµ mét m¬ íc cña d©n gian.

GV? Em cã suy nghÜ g× vÒ hµnh ®éng tr¶ thï cña TÊm? -> §ã còng lµ quan niÖm thiÖn ¸c vµ tinh thÇn l¹c quan, niÒm tin vµo ch©n lÝ, vµ c«ng b»ng cña t©m thøc ngêi ViÖt trong cæ tÝch. 3. Hµnh ®éng tr¶ thï cña TÊm, quan niÖm sèng cña nh©n d©n. - Cuèi truyÖn TÊm ®· nh©n danh c¸i thiÖn trõng ph¹t c¸i ¸c. ĩ tr¶ lêi: * HS suy ngh - Nhµ vua bÊt lùc tríc sù øc hiÕp h·m h¹i TÊm cña hai mÑ con C¸m. Vua hoµn toµn nh ngêi ngoµi cuéc ®Ó mÆc TÊm gi¶i quyÕt mét m×nh. Nhµ vua còng hiÒn nh Bôt vµ còng xa vêi nh Bôt, chØ lµ mét m¬ íc cña d©n gian.

- TÊm lµ nh©n vËt v¨n häc do nh©n d©n lao ®éng s¸ng t¹o ®Ó thùc hiÖn quan niÖm, th¸i ®é cña m×nh vÒ cuéc sèng. T tëng cèt lâi mµ d©n gian muèn göi ®Õn ngêi nghe (®äc) lµ: ThiÖn lu«n th¾ng ¸c, “ë hiÒn gÆp lµnh, ë ¸c gÆp ¸c”.

Ho¹t ®éng 4 ( 5phút ). GV? Em h·y kh¸i qu¸t l¹i gi¸ trÞ ND vµ NT cña t¸c phÈm?

HS suy ngh ĩ tr¶ lêi: - Cuèi truyÖn TÊm ®· nh©n danh c¸i thiÖn trõng ph¹t c¸i ¸c. TÊm lµ nh©n vËt v¨n häc do nh©n d©n lao ®éng s¸ng t¹o ®Ó thùc hiÖn quan niÖm, th¸i ®é cña m×nh vÒ cuéc sèng. T tëng cèt lâi mµ d©n gian muèn göi ®Õn ngêi nghe (®äc) lµ: ThiÖn lu«n th¾ng ¸c, “ë hiÒn gÆp lµnh, ë ¸c gÆp ¸c”. - “HiÒn” trong quan niÖm d©n gian lµ: “§i víi Bôt mÆc ¸o cµ sa - §i víi ma mÆc ¸o giÊy”. HiÒn kh«ng ®ång nghÜa víi nhót nh¸t, II. Tæng kÕt: 1.Gi¸ trÞ néi dung: - M©u thuÉn vµ xung ®ét trong truyÖn TÊm C¸m ph¶n ¸nh m©u thuÉn vµ xung ®ét trong gia ®×nh phô quyÒn thêi cæ (d× ghÎ- con chång), ®Æc biÖt lµ m©u thuÉn gi÷a c¸i thiÖn vµ c¸i

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 89

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

sî h·i, chÞu khuÊt phôc tríc c¸i ¸c, c¸i xÊu.

¸c. - ý nghÜa x· héi cña m©u thuÉn: ChiÕn th¾ng cña c¸i thiÖn tríc c¸i ¸c, c¸i ¸c tríc sau còng ph¶i tr¶ gi¸ ®Ých ®¸ng, “¸c gi¶ ¸c b¸o”, c¸i thiÖn sÏ ®îc t«n vinh, “ë hiÒn gÆp lµnh”.

HS suy ngh ĩ tr¶ lêi:

2. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: - NhiÒu yÕu tè thÇn k× trong c©u chuyÖn: cã nh©n vËt thÇn k× (Bôt), cã vËt thÇn (x¬ng c¸ bèng, gµ biÕt nãi, ®µn chim sÎ biÕt nhÆt thãc ra thãc, g¹o ra g¹o), b¶n th©n nh©n vËt chÝnh còng cã sù biÕn ho¸ thÇn k×. - ThÓ hiÖn mét lèi kÕt cÊu quen thuéc ®· thµnh m« tÝp trong thÓ lo¹i truyÖn cæ tÝch: kiÓu nh©n vËt må c«i, hoÆc nghÌo khã, bÊt h¹nh tr¶i qua nhiÒu khã kh¨n, ho¹n n¹n, cuèi cïng ®- îc hëng h¹nh phóc. GV mở rộng - H¹nh phóc kh«ng tån t¹i ë ®©u ®ã xa x«i, trõu tîng mµ ë ngay câi ®êi nµy. Ngêi b×nh d©n xa kh«ng t×m h¹nh phóc ë câi nµo kh¸c mµ t×m vµ gi÷ h¹nh phóc thùc sù ngay ë n¬i trÇn thÕ. - X· héi c«ng b»ng, ë ®ã cã c«ng lÝ ®îc thùc hiÖn. Tøc lµ ngêi lao ®éng ch¨m chØ, hiÒn lµnh, tèt bông sÏ ®îc h- ëng h¹nh phóc; kÎ tham lam, ®éc ¸c, giÕt ngêi sÏ bÞ trõng trÞ ®Ých ®¸ng.

- NhiÒu yÕu tè thÇn k× trong c©u chuyÖn: cã nh©n vËt thÇn k× (Bôt), cã vËt thÇn (x¬ng c¸ bèng, gµ biÕt nãi, ®µn chim sÎ biÕt nhÆt thãc ra thãc, g¹o ra g¹o), b¶n th©n nh©n vËt chÝnh còng cã sù biÕn ho¸ thÇn k×.

B¶ng 1:

ChÆng1 TÊm C¸m, d× ghÎ YÕu tè thÇn k×, h×nh ¶nh, chi tiÕt tiªu biÓu.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 90

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

1. Trong gia ®×nh, tranh ®o¹t quyÒn lîi vËt chÊt, Tinh thÇn. a) §i b¨t tÐp. - Ch¨m chØ ®îc giá tÐp ®Çy. + Khãc - Bôt hiÖn, bµy c¸ch gióp TÊm. - C¸i yÕm ®á (vËt thëng)

a) §i b¾t tÐp - Lêi biÕng, ch¼ng ®îc g× - Lõa chÞ, ®æ tÐp sang giá m×nh, vÒ tríc lÜnh thëng.

b) R×nh trém TÊm cho c¸ ¨n -> giÕt bèng ¨n thÞt. - Con bèng - Bôt hiÖn, , bµy c¸ch gióp TÊm. - Con gµ biÕt nãi - Bèn lä x¬ng bèng - Bôt hiÖn gióp TÊm - ChiÕc giµy ®¸nh r¬i.

b) §i ch¨n tr©u - Ch¨n ®ång xa - Khãc khi bèng bÞ giÕt - Ch«n x¬ng bèng ë ®Çu giêng c) §i xem héi. - NhÆt thãc g¹o - §i xem héi, r¬i giµy, thö giµy-> thµnh hoµng hËu. c) §i xem héi - bµy kÕ hµnh h¹ TÊm - Thö giµy -> bÏ bµng, xÊu hæ.

B¶ng 2: ChÆng 2 TÊm C¸m- d× ghÎ

1 D× ghÎ bµy mu ®éc §½n gèc c©y giÕt TÊm §a C¸m vµo thÕ chi lµ hoµng hËu (vua kh«ng nãi g×)

C¸m theo lêi mÑ giÕt chim, nÊu ¨n, vøt l«ng chim ra vên (vua kh«ng nãi g×). 2

C¸m chÆt xoan, ®ãng khung cöi. (vua kh«ng nãi g×) 3

4

C¸m ®èt khung cöi, ®æ tro bªn lÒ ®êng xa hoµng cung. (vua kh«ng nãi g×) C¸m sî h·i, muèn xinh ®Ñp nh TÊm. 5 VÒ lo giç bè Treo cau Ng· chÕt ®uèi. Ho¸ thµnh vµng anh Hãt m¾ng C¸m Chim vµng anh bÞ giÕt L«ng chim ho¸ thµnh hai c©y xoan ®µo. Xoan bÞ chÆt, ®ãng khung cöi. Khung cöi nguyÒn rña téi giÕt chång cña C¸m Khung cöi bÞ ®èt Tõ ®èng tro mäc lªn cËy thÞ, cã mét qu¶ vµng th¬m, ë víi bµ l·o. Tõ qu¶ thÞ bíc ra trë thµnh c« TÊm xinh ®Ñp h¬n xa, gÆp l¹i vua, trë l¹i lµm hoµng hËu.

Ho¹t ®éng 5 (5 phút). 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc. * LuyÖn tËp :- Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò- Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi míi ( T24).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 91

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong bµi v¨n tù sù

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 92

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

I.Môc tiªu bµi häc.

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - Cñng cè v÷ng ch¾c h¬n nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ®· häc vÒ miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù.

- ThÊy râ ®îc ngêi lµm v¨n tù sù sÏ khã cã thÓ miªu t¶ hay biÓu c¶m thµnh c«ng nÕu kh«ng chó träng ®Õn viÖc quan s¸t, liªn tëng vµ tëng tîng: tõ ®ã cã ý thøc rÌn luyÖn ®Ó n©ng cao n¨ng lùc miªu t¶ vµ biÓu c¶m nãi chung, quan s¸t liªn tëng vµ tëng tîng nãi riªng khi viÕt bµi v¨n tù sù.

2. KÜ n¨ng:- RÌn kÜ n¨ng biÕt kÕt hîp gi÷a miªu t¶, biÓu c¶m trong v¨n tù sù. 3. Th¸i ®é:- Gi¸o dôc c¸c em lu«n ch¨m chØ häc tËp yªu thÝch m«n v¨n, t¹o ®îc

høng thó khi lµm bµi v¨n miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù. II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. ) 5 phút Ho¹t ®éng 1( 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: Tù sù lµ gi? Sù viÖc lµ gi ? sù viÖc tiªu biÓu lµ g×? * §¸p ¸n: - Lµ kÓ chuyÖn. Lµ ph¬ng thøc tr×nh bµy mét chuçi c¸c sù viÖc, tõ sù viÖc nµy ®Õn sù viÖc kia, cuèi cïng dÉn ®Õn mét kÕt thóc, thÓ hiÖn mét ý nghÜa

ể ớ ọ i: 1. Tên:..........................................L p:................Đi m:.................. - C¸i x¶y ra ®îc nhËn thøc cã ranh giíi râ rµng, ph©n biÖt víi nh÷ng c¸i x¶y ra kh¸c…. ®éng cña nh©n vËt trong quan hÖ víi nh©n vËt kh¸c. Ngêi viÕt chän mét sè sù viÖc tiªu biÓu ®Ó c©u chuyÖn hÊp dÉn. - Sù viÖc tiªu biÓu lµ sù viÖc quan träng gãp phÇn h×nh thµnh cèt truyÖn. Mçi sù viÖc cã thÓ cã nhiÒu chi tiÕt. ả ờ * Tên h c sinh tr  l

ể ớ 2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ộ

ớ 2. N i dung bài m i:  Vào bài:   (1phút).  §äc ®o¹n th¬ sau cña Tè H÷u:

“T«i l¹i vÒ quª mÑ nu«i xa Mét buæi tra n¾ng dµi b·i c¸t Giã léng x«n xao, sãng biÓn ®u ®a M¸t rîi lßng ta ng©n nga tiÕng h¸t. Trong th¬ tr÷ t×nh cã sö dông yÕu tè tù sù vµ miªu t¶. Ta còng ®Æt ra c©u hái nh vËy trong v¨n tù sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m kh«ng? §Ó tr¶ lêi c©u hái nµy chóng ta t×m hiÓu bµi miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù:

H§ cña GV H§ cña HS Néi dung GHI B NGẢ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 93

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ho¹t ®éng2(15 )  phút

HS suy ngh  trỉ ả i:ờ      l   . Miªu t¶: K/n: Lµ t¸i hiÖn c¸c tÝnh chÊt, thuéc tÝnh cña sù vËt, hiÖn tîng lµm cho chóng hiÓn hiÖn. I. Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù: 1. Miªu t¶: - K/n: Lµ t¸i hiÖn c¸c tÝnh chÊt, thuéc tÝnh .

Gv yªu cÇu hs tr¶ lêi c¸c c©u hái «n l¹i kiÕn thøc cò. Gv ®a ra b¶ng phô hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc. - ThÕ nµo lµ miªu t¶? - Môc ®Ých cña bµi v¨n miªu t¶? - C¸c h×nh thøc v¨n b¶n thêng gÆp?

- Môc ®Ých: Gióp ngêi ®äc (nghe) c¶m nhËn vµ hiÓu ®îc chóng. - C¸c h×nh thøc v¨n b¶n thêng gÆp: V¨n t¶ c¶nh, t¶ ngêi, t¶ vËt, ®o¹n v¨n miªu t¶ trong t¸c phÈm tù sù.

- Môc ®Ých: Gióp ngêi ®äc (nghe) c¶m nhËn vµ hiÓu ®îc chóng. - C¸c h×nh thøc v¨n b¶n thêng gÆp: V¨n t¶ c¶nh, t¶ ngêi, t¶ vËt, ®o¹n v¨n miªu t¶ trong t¸c phÈm tù sù. - ThÕ nµo lµ biÓu c¶m? 2. BiÓu c¶m: - K/n:

ỉ ả ờ i:

- Môc ®Ých cña bµi v¨n biÓu c¶m?

- C¸c h×nh thøc v¨n b¶n thêng gÆp?

- ThÕ nµo lµ tù sù? - Môc ®Ých: + Bµy tá t×nh c¶m. + Kh¬i gîi sù ®ång c¶m ë ngêi nghe (®äc). - C¸c h×nh thøc v¨n b¶n thêng gÆp: Th tõ, lêi th¨m hái, ®iÖn mõng, v¨n tÕ, t¸c phÈm th¬ tr÷ t×nh, tuú bót, bót kÝ,... 3. Tù sù: - K/n: - Môc ®Ých: ỉ ả ờ i:

- Môc ®Ých cña bµi v¨n tù sù?

- C¸c h×nh thóc v¨n b¶n thêng gÆp: - C¸c h×nh thøc v¨n b¶n thêng gÆp?

 NhËn xÐt: - V¨n b¶n tù sù cã c¶ yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. HS suy ngh  tr  l - K/n: Lµ bµy tá trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp th¸i ®é, t×nh c¶m cña ngêi nãi (viÕt) ®èi víi con ngßi, tù nhiªn, x· héi. - Môc ®Ých: + Bµy tá t×nh c¶m. + Kh¬i gîi sù ®ång c¶m ë ngêi nghe (®äc). - C¸c h×nh thøc v¨n b¶n thêng gÆp: Th tõ, lêi th¨m hái, ®iÖn mõng, v¨n tÕ, t¸c phÈm th¬ tr÷ t×nh, tuú bót, bót kÝ,... HS suy ngh  tr  l - K/n: Lµ ph¬ng thøc tr×nh bµy mét chuçi c¸c sù viÖc, sù viÖc nµy dÉn ®Õn sù viÖc kia, cuèi cïng dÉn ®Õn mét kÕt thóc, thÓ hiÖn mét ý nghÜa. - Môc ®Ých: + BiÓu hiÖn con ngêi, tù nhiªn, x· héi, quy luËt ®êi sèng. + Bµy tá th¸i ®é, t×nh c¶m cña ngêi kÓ tríc con ngêi vµ cuéc sèng. - C¸c h×nh thóc v¨n b¶n thêng gÆp: B¶n tin b¸o chÝ, b¶n têng thuËt, têng tr×nh, t¸c phÈm lÞch sö, t¸c phÈm v¨n häc nghÖ thuËt - Tõ c¸c ®Æc ®iÓm trªn, em thÊy v¨n b¶n

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 94

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

(truyÖn, kÝ sù, tiÓu thuyÕt,...)  NhËn xÐt: - V¨n b¶n tù sù cã c¶ yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m.

- YÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù: + Gièng: VÒ c¸ch thøc tiÕn hµnh. + Kh¸c: VÒ møc ®é chØ lµ yÕu tè phô trong v¨n b¶n tù sù.

- YÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù: + Gièng: VÒ c¸ch thøc tiÕn hµnh. + Kh¸c: VÒ møc ®é chØ lµ yÕu tè phô trong v¨n b¶n tù sù. - C¨n cø ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña miªu r¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù: + Miªu t¶: + BiÓu c¶m: tù sù cßn bao chøa c¸c yÕu tè nµo? - Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù cã g× gièng vµ kh¸c víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n miªu t¶ vµ v¨n b¶n biÓu c¶m? - C¨n cø vµo ®©u ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù?

4. VÝ dô:

- C¨n cø ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña miªu r¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù: + Miªu t¶: C¨n cø vµo sù hÊp dÉn (kh¶ n¨ng gîi tëng tîng, liªn tëng). + BiÓu c¶m: C¨n cø vµo kh¶ n¨ng truyÒn c¶m, t¹o sù ®ång c¶m.

- Lµ mét trÝch ®o¹n cña v¨n b¶n tù sù. V× nã cã: + Nh©n vËt; Sù viÖc; C¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m:

)  phút ¹t ®én2(15 Hs ®äc ®o¹n trÝch, tr¶ lêi c¸c c©u hái: - §o¹n trÝch trªn cã ph¶i lµ mét ®o¹n trÝch cña v¨n b¶n tù sù ko? V× sao? - T×m c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m trong ®o¹n trÝch?

i:ờ  HS suy ngh  trỉ ả     l   VÝ dô: - Lµ mét trÝch ®o¹n cña v¨n b¶n tù sù. V× nã cã: + Nh©n vËt: c« g¸i vµ chµng trai ch¨n cõu. + Sù viÖc: mét ®ªm ng¾m sao trêi cña c« tiÓu th vµ chµng trai ch¨n cõu. - C¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m: “NÕu...®ªm,(...) C©u 1: gi÷a...dËy” (tù sù); “h¼n b¹n thõa biÕt” (biÓu c¶m); “c¶nh c« qu¹nh vµ u tÞch” (miªu t¶). C©u 2: “Lóc Êy,...khe khÏ” (miªu t¶); (biÓu tëng ®©u...mäc” c¶m). C©u 3: Tù sù. C©u 4: BiÓu c¶m C©u 5: Xen lÉn c¶ 3 yÕu tè. C©u 6: Miªu t¶. C©u 7: “Còng...®ã” (miªu t¶); “d- êng nh...” (biÓu c¶m). C©u 8: Tù sù- miªu t¶. C©u 1: (biÓu c¶m); C©u 2: (miªu t¶); (biÓu c¶m). C©u 3: Tù sù. C©u 4: BiÓu c¶m C©u 5: Xen lÉn c¶ 3 yÕu tè. C©u 6: Miªu t¶. C©u 7: (miªu t¶); (biÓu c¶m). C©u 8: Tù sù- miªu t¶. C©u 9: Tù sù. C©u 10: Tù sù. C©u 11: Xen lÉn c¶ 3 yÕu tè. C©u 12 (miªu t¶); (biÓu c¶m). C©u 13-14-15: BiÓu c¶m. C©u 16-17: Tù sù . C©u 18: Tù sù- biÓu c¶m. C©u 19: Miªu t¶. C©u 20: Tù sù- miªu t¶. C©u 21: Tù sù- biÓu c¶m. C©u 22: Miªu t¶- biÓu c¶m.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 95

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

C©u 9: Tù sù. C©u 10: Tù sù. C©u 11: Xen lÉn c¶ 3 yÕu tè. C©u 12: “Nµng... da cõu” (miªu t¶);“nom...trêi” (biÓu c¶m). C©u 13-14-15: BiÓu c¶m. C©u 16-17: Tù sù . C©u 18: Tù sù- biÓu c¶m. C©u 19: Miªu t¶. C©u 20: Tù sù- miªu t¶. C©u 21: Tù sù- biÓu c¶m. C©u 22: Miªu t¶- biÓu c¶m.  NhËn xÐt:

GVHHS Khá - Nªu nhËn xÐt vÒ t¸c dông cña yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ tù sù cña ®o¹n trÝch? :

 NhËn xÐt: C¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m ®· gióp cho ®o¹n v¨n tù sù trë nªn sinh ®éng, hÊp dÉn vµ giµu chÊt th¬. II. Quan s¸t, liªn t îng ®èi ëng t ëng, t víi viÖc miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong bµi v¨n tù sù: 1. Chän vµ ®iÒn tõ : a. Liªn t ëng SGK b. Quan s¸t: SGK

c. T ëng t îng : SGK

ỉ ả ờ : ëng Liªn t   i:

GV HD Hs ®äc c©u hái trong sgk, th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n.

ëng t îng îng

HS suy ngh  tr  l   b. Quan s¸t: xem xÐt ®Ó nh×n râ, biÕt râ sù vËt (hiÖn tîng). c. T : t¹o ra trong t©m trÝ h×nh ¶nh cña c¸i ko hÒ cã ë tríc m¾t hoÆc cßn cha gÆp. : “ Cuéc hµnh tr×nh... - 2. C¸c ho¹t ®éng quan s¸t, liªn t ëng vµ t îng: ëng t a. Quan s¸t: “ Trong ®ªm...ko gian”. b. T : “ C« g¸i... nh÷ng ®¸m ëng t cíi sao”. c. Liªn t ëng ®µn cõu lín”.

ỉ ả ờ i: Hs ®äc c©u hái 2 trong sgk, th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n.

: “ C« g¸i... nh÷ng

: ëng “ Cuéc hµnh HS suy ngh  tr  l a. Quan s¸t: “ Trong ®ªm...ko gian”. îng ëng t b. T ®¸m cíi sao”. c. Liªn t tr×nh... ®µn cõu lín”.

Hs ®äc c©u hái 3 trong sgk, th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n.

3. C¸c thao t¸c béc lé c¶m xóc, rung ®éng, t×nh c¶m (biÓu c¶m): - Tõ sù quan s¸t ch¨m chó, kÜ cµng, tinh tÕ. - Tõ sù vËn dông liªn tëng, tëng tîng, håi øc. - Tõ nh÷ng sù vËt, sù viÖc kh¸ch quan ®· hoÆc ®ang lay ®éng tr¸i tim ngêi kÓ. - ý (d) : Tõ (vµ chØ tõ) bªn trong tr¸i tim ngêi kÓ ko chÝnh x¸c. V×: + +

HS suy ngh  trỉ ả i:ờ      l   - Tõ sù quan s¸t ch¨m chó, kÜ cµng, tinh tÕ. - Tõ sù vËn dông liªn tëng, tëng t- îng, håi øc. - Tõ nh÷ng sù vËt, sù viÖc kh¸ch quan ®· hoÆc ®ang lay ®éng tr¸i tim ngêi kÓ. - ý (d) : Tõ (vµ chØ tõ) bªn trong

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 96

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

III. Ghi nhí: (sgk)

Ho¹t ®én4 (8 )  phút

tr¸i tim ngêi kÓ ko chÝnh x¸c. V×: + Muèn biÓu c¶m th× nhÊt thiÕt ph¶i cã ®èi tîng ®Ó miªu t¶ vµ th«ng qua miªu t¶ míi biÓu c¶m ®îc. + NÕu chØ tõ bªn trong tr¸i tim ngêi kÓ th× ®ã sÏ lµ nh÷ng t©m tr¹ng, c¶m xóc m¬ hå, chung chung, trõu tîng, khã kh¬i gîi ®îc sù ®ång c¶m ë ngêi nghe (ngêi ®äc). Yªu cÇu hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí (sgk). IV. LuyÖn tËp: Bµi 1: a. §o¹n trÝch v¨n b¶n truyÖn TÊm C¸m: -Tù sù: - Miªu t¶: - BiÓu c¶m:

HS Hs ®äc vµ lµm bµi tËp luyÖn tËp sè 1.

ả ố ự ự i t s , miêu t

b. §o¹n trÝch tõ v¨n b¶n “L½ng qu¶ th«ng”: - Tù sù: - Miªu t¶: - BiÓu c¶m:

§o¹n trÝch v¨n b¶n truyÖn TÊm C¸m: Có l ể    và bi u c m.ả -Tù sù: Mét h«m vua ®i ch¬i, ra khái hoµng cung; thÊy cã qu¸n n- íc bªn ®êng bÌn ghÐ vµo; Bµ l·o d©ng trÇu; ThÊy trÇu tªm c¸nh phîng, vua sùc nhí tíi trÇu vî m×nh tªm ngµy tríc, liÒn ph¸n hái; vua nhËn ra TÊm, truyÒn cho qu©n hÇu ríc vÒ cung. - Miªu t¶: qu¸n níc bªn ®êng s¹ch sÏ; (TÊm) cã phÇn ®Ñp h¬n xa. - BiÓu c¶m: (Vua) mõng qu¸. Yªu cÇu hs vÒ nhµ lµm bµi tËp 2.

“ L½ng

” : Bµi 2(BTVN)

HS §o¹n trÝch tõ v¨n b¶n qu¶ th«ng - Tù sù: Mét h«m, Gri-g¬ b¾t gÆp trong rõng mét em bÐ. Em bÐ ®ang nhÆt nh÷ng qu¶ th«ng bá vµo l½ng. - Miªu t¶: ®«i bÝm tãc nhá xÝu, con g¸i «ng g¸c rõng; trêi ®ang thu; nh÷ng chiÕc l¸ nh©n t¹o nä. - BiÓu c¶m: nÕu nh...mµ th«i; rÊt th« kÖch...liÔu hoµn diÖp; Mäi ngêi... run rÈy. Bµi 2(BTVN)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 97

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

)

(2      phút

Tr b nả

ạ ộ Ho t đ ng 5 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m kh¸i niÖm miªu t¶,biÓu c¶m trong tù sù. - T¸c dông cña quan s¸t,liªn tëng,tëng tîng…trong miªu t¶ biÓu c¶m - C¸ch vËn dông * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi ( T25).

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

Tam ®¹i con gµ - nhng nã ph¶I b»ng hai mµy ( TruyÖn cêi )

I. Môc tiªu .

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - Bµi “Tam ®¹i con gµ” hiÓu ®îc m©u thuÉn tr¸i tù nhiªn trong c¸ch øng phã cña anh häc trß

dèt mµ hay khoe khoang. ThÊy ®îc c¸i hay cña nghÖ thuËt nh©n vËt tù béc lé.

- Bµi “Nhng nã ph¶i b»ng hai mµy” hiÓu ®îc c¸i cêi vµ thÊy ®îc th¸i ®é cña nh©n d©n víi b¶n chÊt tham nhòng cña quan l¹i ®Þa ph¬ng. §ång thêi thÊy ®îc t×nh c¶nh bi hµi cña ngêi lao ®éng khi l©m vµo c¶nh kiÖn tông. N¾m ®îc biÖn ph¸p g©y cêi cña truyÖn.

2. KÜ n¨ng:- RÌn kÜ n¨ng ®äc, ph©n tÝch vµ c¶m thô truyÖn cêi.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 98

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. Th¸i ®é: Gi¸o dôc hs kh«ng nªn giÊu dèt vµ cã th¸i ®é phª ph¸n nh÷ng ngêi tham nhòng, hèi

lé. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 ( 4 phút) 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: Nh÷ng t×nh tiÕt nµo trong truyÖn TÊm C¸m thÓ hiÖn râ ®Æc ®iÓm cña TCT thÇn kú?

* §¸p ¸n: §Æc ®iÓm cña truyÖn cæ tÝch thÇn kú lµ sö dông nh÷ng yÕu tè kú ¶o trong truyÖn. - Bôt hiÖn lªn nhiÒu lÇn gióp ®ì vµ m¸ch b¶o TÊm. - Con gµ biÕt nãi tiÕng ngêi - §µn chim sÎ biÕt nghe lêi Bôt

- Sù ho¸ th©n cña TÊm

* Tªn HS tr¶ lêi: 1. .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2. ....................................................Líp.................§iÓm................... 3. ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. Bµi míi: 4. ....................................................Líp.................§iÓm................... Giíi thiÖu bµi míi: (1).

Sèng ë ®êi kh«ng v¬n lªn mµ chÞu dÊu dèt lµ ®¸ng phª b×nh.Song cµng ®¸ng phª b×nh h¬n n÷a lµ nh÷ng ai dÊu dèt l¹i hay khoe khoang liÒu lÜnh.§Ó thÊy râ tiÕng c êi cña «ng cha ta ®èi víi h¹ng ngêi nµy chóng ta t×m hiÓu truyÖn cêi Tam ®¹i con gµ vµ Nhng nã ph¶i b»ng hai mµy.

H§ cña GV H§ cña HS Néi dung GHI B NGẢ

ả ờ i: 20 phút) Ho¹t ®éng 2 ( GV: Em h·y nh¾c l¹i kh¸i niÖm truyÖn cêi? I.T×m hiÓu chung: 1. Giíi thiÖu chung vÒ truyÖn c êi: a. Kh¸i niÖm: Sgk.

i: GV: TruyÖn cêi cã mÊy lo¹i? VD?

b. Ph©n lo¹i: - TruyÖn kh«i hµi: VD: Ai nu«i t«i,... - TruyÖn trµo phóng: VD: Giµn lÝ ®æ, Quan huyÖn thanh liªm,...

HS tr  l Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian ng¾n, cã kÕt cÊu chÆt chÏ, kÕt thóc bÊt ngê, kÓ vÒ nh÷ng viÖc xÊu, tr¸i tù nhiªn trong cuéc sèng, cã t¸c dông g©y cêi, nh»m môc ®Ých gi¶i trÝ, phª ph¸n. ả ờ HS tr  l - TruyÖn kh«i hµi: nh»m môc ®Ých gi¶i trÝ, mua vui, Ýt nhiÒu cã tÝnh gi¸o dôc. - TruyÖn trµo phóng:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 99

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Nh»m phª ph¸n nh÷ng kÎ thuéc tÇng líp trªn trong x· héi n«ng thon ViÖt Nam xa (trµo phóng thï). + Nh»m phª ph¸n thãi h tËt xÊu trong néi bé nh©n d©n (trµo phóng b¹n). VD: Thµ chÕt cßn h¬n, Lîn cíi ¸o míi, §Ïo cµy gi÷a ®êng,...

GV: TruyÖn Tam ®¹i con gµ vµ Nhng nã ph¶i b»ng hai mµy thuéc lo¹i truyÖn cêi nµo? ả ờ i:

HS tr  l Thuéc lo¹i truyÖn cêi trµo phóng: + Tam ®¹i con gµ: trµo phóng b¹n. + Nhng nã ph¶i b»ng hai mµy: trµo phóng thï.

ả ờ ọ HS đ c và tr  l i: GV: Yªu cÇu hs ®äc - kÓ t¸c phÈm, chó ý hs ph¶i gi÷ th¸i ®é kh¸ch quan khi ®äc. - Em h·y x¸c ®Þnh bè côc cña truyÖn?

GV: - C©u më truyÖn cã ý nghÜa g×?

ả ờ ọ HS đ c và tr  l i:

2. TruyÖn Tam ®¹i con gµ vµ ng nã ph¶i b»ng hai mµy: Nh Thuéc lo¹i truyÖn cêi trµo phóng: + Tam ®¹i con gµ: trµo phóng b¹n. + Nhng nã ph¶i b»ng hai mµy: trµo phóng thï. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: * V¨n b¶n 1: Tam ®¹i con gµ: 1. §äc. 2. Bè côc: 3 phÇn: + Më truyÖn: C©u ®Çu.  Giíi thiÖu m©u thuÉn tr¸i tù nhiªn. + Th©n truyÖn: TiÕp ®Õn “Tam ®¹i con gµ nghÜa lµ lµm sao? ”  C¸c t×nh huèng m©u thuÉn g©y cêi. + KÕt truyÖn: C©u cuèi lËt tÈy b¶n chÊt dèt n¸t mµ l¹i cè giÊu dèt cña thÇy ®å bËt lªn tiÕng cêi gißn gi·. 3. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. M©u thuÉn tr¸i tù nhiªn ë nh©n vËt thÇy ®å: - C©u më truyÖn: + Giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh thÇy ®å: dèt n¸t nhng l¹i lªn mÆt v¨n hay ch÷ tèt. + Nªu m©u thuÉn tr¸i tù nhiªn  TiÕng cêi cha bËt ra...

- C©u më truyÖn: + Giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh thÇy ®å vµ kh¶ n¨ng, tÝnh c¸ch næi bËt cña nh©n vËt: dèt n¸t nhng l¹i lªn mÆt v¨n hay ch÷ tèt. + Nªu m©u thuÉn tr¸i tù nhiªn ë d¹ng kh¸i qu¸t nhÊt: dèt  khoe giái.  TiÕng cêi cha bËt ra, míi ë d¹ng tiÒm n¨ng, cha cã biÓu hiÖn g× ®¸ng cêi, cha biÕt anh ta dèt ntn.

ỳ                                                                                                   Trang

- TiÕng cêi ®· bËt ra tõ c©u ®Çu nµy cha? V× sao? Gv dÉn d¾t: M©u thuÉn tr¸i tù nhiªn ë c©u më truyÖn míi t¹o tiÕng cêi ë d¹ng tiÒm n¨ng. TiÕng cêi cuèi truyÖn cã ®îc nhê viÖc x©y dùng c¸c ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 100

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t×nh huèng m©u thuÉn...

ọ ả ờ i:

- T×nh huèng thø nhÊt: GÆp ch÷ “kª” trong cuèn “Tam thiªn tù”, thÇy ko ®äc ®îc mµ häc trß l¹i hái gÊp.

 Tr×nh ®é, kh¶ n¨ng cña thÇy ®å: dèt ®Õn møc ch÷ tèi thiÓu trong s¸ch d¹y vì lßng cña trÎ còng ko biÕt.  C¸ch xö lÝ cña thÇy ®å: + Nãi liÒu: “Dñ dØ lµ con dï d×”.  dèt kiÕn thøc s¸ch vë lÉn thùc tÕ.

HS đ c và tr  l - T×nh huèng thø nhÊt: GÆp ch÷ “kª” trong cuèn “Tam thiªn tù”, thÇy ko ®äc ®îc mµ häc trß l¹i hái gÊp.  Tr×nh ®é, kh¶ n¨ng cña thÇy ®å: dèt ®Õn møc ch÷ tèi thiÓu trong s¸ch d¹y vì lßng cña trÎ còng ko biÕt.  C¸ch xö lÝ cña thÇy ®å: + Nãi liÒu: “Dñ dØ lµ con dï d×”. “Dñ dØ”  ko ph¶i ch÷ H¸n, l¹i lµ tõ v« nghÜa trong tiÕng ViÖt, mµ thùc tÕ ko cã loµi nµo nh vËy dèt kiÕn thøc s¸ch vë lÉn thùc tÕ.

GV: - T×nh huèng thø nhÊt mµ anh thÇy ®å ph¶i gi¶i quyÕt lµ g×? ý nghÜa cña nã? (cho thÊy kh¶ n¨ng, tr×nh ®é cña thÇy ®å ntn?) ThÇy ®å ®· xö lÝ t×nh huèng nµy ntn? C¸ch xö lÝ ®ã cã ý nghÜa g×? Gv bæ sung: LÏ ra ko biÕt, thÇy ®å ph¶i vÒ tra cøu l¹i s¸ch vë hay hái nh÷ng ngêi hiÓu biÕt h¬n nhng thÇy l¹i ®i hæi thÇn b»ng c¸ch gieo tiÒn sÊp ngöa may rñi...

+ GiÊu dèt, thËn träng gi÷ sÜ diÖn h·o: dÆn häc trß ®äc khÏsî ngêi kh¸c biÕt c¸i sai vµ sù liÒu lÜnh cña m×nh. + Xin bµi ©m d¬ng ®îc thÇn ®ång ý ®¾c chÝ v× tin tëng m×nh hoµn toµn ®óng, tù cho m×nh giái yªu cÇu häc trß ®äc to.  ThÇy ®å võa dèt võa mª tÝn.  Nh©n d©n cßn chª cêi c¸i dèt cña vÞ thæ c«ng. + GiÊu dèt, thËn träng gi÷ sÜ diÖn h·o: dÆn häc trß ®äc khÏsî ngêi kh¸c biÕt c¸i sai vµ sù liÒu lÜnh cña m×nh. + Xin bµi ©m d¬ng ®îc thÇn ®ång ý ®¾c chÝ v× tin tëng m×nh hoµn toµn ®óng, tù cho m×nh giái yªu cÇu häc trß ®äc to.  ThÇy ®å võa dèt võa mª tÝn.  Nh©n d©n cßn chª cêi c¸i dèt cña vÞ thæ c«ng. §Õn ®©y, tiÕng cêi ®· bËt ra nhng cha gißn gi·.

ọ ả ờ i:

HS đ c và tr  l - T×nh huèng thø 2: Bè cña häc trß chÊt vÊn thÇy ®å. + Suy nghÜ cña thÇy ®å tríc lêi chÊt vÊn cña «ng chñ nhµ hay ch÷ l¹i ®¸o ®Ó: “M×nh ®· dèt, thæ c«ng nhµ nã còng dãt n÷a” tù nhËn thøc ®îc sù dèt n¸t cña m×nh vµ vÞ thæ c«ng. + C¸ch xö lÝ: Nhanh chãng t×m c¸ch gi¶i thÝch, biÖn b¸c vÒ ch÷ “kª” mét c¸ch “s©u

- T×nh huèng thø 2: Bè cña häc trß chÊt vÊn thÇy ®å. + Suy nghÜ cña thÇy ®å tríc lêi chÊt vÊn cña «ng chñ nhµ hay ch÷ l¹i ®¸o ®Ó: “M×nh ®· dèt, thæ c«ng nhµ nã còng dãt n÷a ”  tù nhËn thøc ®îc sù dèt n¸t cña m×nh vµ vÞ thæ c«ng. + C¸ch xö lÝ:  Sù l¸u c¸, lÝ sù cïn, tù lËt tÈy b¶n chÊt dèt n¸t cña thÇy ®å.  TiÕng cêi ®· bËt lªn gißn gi· ỳ                                                                                                   Trang

GV: - T×nh huèng thø 2 x¶y ®Õn víi thÇy ®å lµ g×? Tríc t×nh huèng khã xö ®ã, thÇy ®å cã suy nghÜ g× vµ xö lÝ ra sao? - C¸ch biÖn b¸c cña thÇy ®å, theo em, cho thÊy thÇy lµ ngêi th«ng minh nhanh trÝ hay ®ã chØ lµ sù l¸u c¸, lÝ sù cïn? ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 101

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

h¬n.

C©u cuèi truyÖn: “Dñ dØ  Lêi gi¶i thÝch vßng vo, phi l«gÝc, chØ lµ mét thø lÝ sù cïn, v« nghÜa lÝ.  ThÇy ®å cµng cè giÊu dèt l¹i cµng tù bãc trÇn b¶n chÊt dèt n¸t cña m×nh.  TiÕng cêi ®¹t ®Õn cao trµo gißn gi·.

s¾c”, “uyªn b¸c”, gi¶ng gi¶i ®Õn nguån gèc tËn ba ®êi.  Sù l¸u c¸, lÝ sù cïn, tù lËt tÈy b¶n chÊt dèt n¸t cña thÇy ®å.  TiÕng cêi ®· bËt lªn gißn gi· h¬n. C©u cuèi truyÖn: “Dñ dØ” ko ph¶i ch÷ H¸n, ko ph¶i lµ mét loµi vËt nµo vµ lµ tõ v« nghÜa trong tiÕng ViÖt. “Dï d×”loµi chim ¨n thÞt, cïng hä víi có, ko thÓ lµ chÞ cña con c«ng. “Con c«ng” vµ “con gµ” lµ hai laßi hoµn toµn kh¸c nhau, ko cã mèi quan hÖ nµo lµ “con c«ng lµ «ng con gµ”.  Lêi gi¶i thÝch vßng vo, phi l«gÝc, chØ lµ mét thø lÝ sù cïn, v« nghÜa lÝ.  ThÇy ®å cµng cè giÊu dèt l¹i cµng tù bãc trÇn b¶n chÊt dèt n¸t cña m×nh.  TiÕng cêi ®¹t ®Õn cao trµo gißn gi·.

GV: - Theo em, c©u chuyÖn nµy cã ý nghÜa phª ph¸n ®iÒu g×? ọ ả ờ i:

- NÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña c©u chuyÖn nµy?

ọ

b. ý nghÜa phª ph¸n cña truyÖn: - Phª ph¸n thãi giÊu dèt- mét tËt xÊu cã thËt trong néi bé nh©n d©n. - NgÇm ý khuyªn r¨n mäi ngêi, nhÊt lµ nh÷ng ngêi ®i häc, chí nªn giÊu dèt mµ h·y m¹nh d¹n häc hái ko ngõng. c. NghÖ thuËt: - T¹o m©u thuÉn. - §Èy m©u thuÉn ph¸t triÓn trong nh÷ng t×nh huèng kÞch tÝnh, gi¶i quyÕt bÊt ngê, hîp lÝ. - Sö dông nhiÒu c©u nãi g©y cêi. Ho¹t ®éng 3 ( 20 phút)

HS đ c và tr  l - Phª ph¸n thãi giÊu dèt- mét tËt xÊu cã thËt trong néi bé nh©n d©n. - NgÇm ý khuyªn r¨n mäi ngêi, nhÊt lµ nh÷ng ngêi ®i häc, chí nªn giÊu dèt mµ h·y m¹nh d¹n häc hái ko ngõng. ả ờ i: HS đ c và tr  l - T¹o m©u thuÉn. - §Èy m©u thuÉn ph¸t triÓn trong nh÷ng t×nh huèng kÞch tÝnh, gi¶i quyÕt bÊt ngê, hîp lÝ. - Sö dông nhiÒu c©u nãi g©y cêi.

GV: Yêu   c u   hs ®äc- ầ kÓ t¸c phÈm.T×m bè côc cña t¸c phÈm? 3 phÇn. ả ờ ọ HS đ c và tr  l i:

* V¨n b¶n 2: Nhng nã ph¶i b»ng hai mµy. 1. §äc. 2. Bè côc: + Më truyÖn: C©u 1.  Giíi thiÖu nh©n vËt lÝ trëng vµ tµi ®Æc biÖt cña y(xö kiÖn giái). + Th©n truyÖn: TiÕp ®Õn “Xin xÐt l¹i, lÏ ph¶i thuéc vÒ con mµ! ”  DiÔn biÕn vô kiÖn gi÷a Ng« vµ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 102

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

GV: Quan hÖ gi÷a nh©n vËt thÇy lÝ vµ C¶i lµ mèi quan hÖ ntn?

ọ ả ờ i:

C¶i nhê thÇy lÝ xö. + KÕt truyÖn: Cßn l¹i. Lêi gi¶i thÝch cña thÇy lÝ cho c¸ch xö kiÖn cña m×nh. 3. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. TÝnh kÞch trong lêi ®èi ®¸p cña thÇy lÝ vµ C¶i: - Quan hÖ gi÷a nh©n vËt thÇy lÝ vµ C¶i: quan hÖ x· héi, ph¸p luËt. + ThÇy lÝ: ngêi xö kiÖn, .... ngêi ®êi truyÒn tông næi tiÕng do xö kiÖn giái. + C¶i: ngêi d©n lao ®éng nghÌo, lo tiÒn ®ót lãt thÇy lÝ, mong ®îc xö th¾ng kiÖn.

GV: C¸ch xö kiÖn cña thÇy lÝ ntn? Lêi kÕt ¸n ®· g©y ph¶n øng ntn tíi c¸c nh©n vËt Ng« vµ C¶i?

ả ờ i: GV: Ph©n tÝch sù kÕt hîp gi÷a lêi nãi vµ ®éng t¸c cña C¶i vµ thÇy lÝ?

- C¸ch xö kiÖn cña thÇy lÝ: Ko ®iÒu tra, ko ph©n tÝch, véi kÕt ¸n ngay ko hÒ cã søc thuyÕt phôc.  T¸c ®éng thái đ :ộ + C¶i: ng¹c nhiªn, véi t×m c¸ch kªu xin ®îc xÐt l¹i. + Ng«: im lÆng v× ®· ®îc xö th¾ng kiÖn. - Sù kÕt hîp gi÷a lêi nãi vµ ®éng t¸c cña hai nh©n vËt: + C¶i: Xin thÇy lÝ xÐt l¹i ngÇm kÕt hîp víi cö chØ xoÌ n¨m ngãn tay.  NghÜa hµm Èn: LÏ ph¶i cña C¶i = 5 ngãn tay xoÌ = 5 ®ång thÇy lÝ ®· nhËn. + ThÇy lÝ: HiÓu ý C¶i nhng vÉn xö vËy gi¶i thÝch nhanh, rÊt “hîp lÝ” mµ ®Çy bÊt ngê. KÕt hîp víi lêi nãi lµ hµnh ®éng xoÌ n¨m ngãn tay tr¸i óp lªn 5 ngãn tay ph¶i.  NghÜa hµm Èn: LÏ ph¶i cña Ng« = 10 ngãn tay = 10 ®ång(gÊp ®«i cña C¶i) mµ thÇy lÝ ®· nhËn cña Ng«.  LËp luËn tam ®o¹n luËn: LÏ ph¶i = Ngãn tay/ bµn tay = HS đ c và tr  l - Quan hÖ gi÷a nh©n vËt thÇy lÝ vµ C¶i: quan hÖ x· héi, ph¸p luËt. + ThÇy lÝ: ngêi xö kiÖn, ngêi cÇm quyÒn ë ®Þa ph¬ng, ®¹i diÖn cho nhµ níc phong kiÕn thùc thi ph¸p luËt, ®îc ngêi ®êi truyÒn tông næi tiÕng do xö kiÖn giái. + C¶i: ngêi d©n lao ®éng nghÌo, lo tiÒn ®ót lãt thÇy lÝ, mong ®îc xö th¾ng kiÖn. - C¸ch xö kiÖn cña thÇy lÝ: Ko ®iÒu tra, ko ph©n tÝch, véi kÕt ¸n ngay ko hÒ cã søc thuyÕt phôc.  T¸c ®éng, thái đ :ộ + C¶i: ng¹c nhiªn, véi t×m c¸ch kªu xin ®îc xÐt l¹i. + Ng«: im lÆng v× ®· ®îc xö th¾ng kiÖn. ọ HS đ c và tr  l - Sù kÕt hîp gi÷a lêi nãi vµ ®éng t¸c cña hai nh©n vËt: + C¶i: Xin thÇy lÝ xÐt l¹i ngÇm kÕt hîp víi cö chØ xoÌ n¨m ngãn tay.  NghÜa hµm Èn: LÏ ph¶i cña C¶i = 5 ngãn tay xoÌ = 5 ®ång thÇy lÝ ®· nhËn. + ThÇy lÝ: HiÓu ý C¶i nhng vÉn xö vËy gi¶i thÝch nhanh, rÊt “hîp lÝ” mµ ®Çy bÊt ngê. KÕt hîp víi lêi nãi lµ hµnh ®éng xoÌ n¨m ngãn tay tr¸i óp lªn 5 ngãn tay ph¶i.  NghÜa hµm Èn: LÏ ph¶i cña Ng« = 10 ngãn tay = 10 ®ång(gÊp ®«i cña C¶i) mµ thÇy lÝ ®· nhËn cña Ng«.  LËp luËn tam ®o¹n luËn: LÏ ph¶i = Ngãn tay/ bµn tay =

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 103

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

GV: Theo em, t¸c gi¶ d©n gian ®· sö dông nghÖ thuËt g©y cêi nµo trong truyÖn trªn?

ả ờ ọ TiÒn.  LÏ ph¶i = TiÒn. LÏ ph¶i trong x· héi xa, theo nh÷ng ngêi cÇm c©n n¶y mùc nh thÇy lÝ, ko ph¶i xuÊt ph¸t tõ ph¸p luËt, c«ng lÝ mµ tõ tiÒn, tõ viÖc hèi lé. §ång tiÒn lµ c¸n c©n c«ng lÝ, “nÐn b¹c ®©m to¹c tê giÊy”. i: HS đ c và tr  l êi:

TiÒn.  LÏ ph¶i = TiÒn. LÏ ph¶i trong x· héi xa, theo nh÷ng ngêi cÇm c©n n¶y mùc nh thÇy lÝ, ko ph¶i xuÊt ph¸t tõ ph¸p luËt, c«ng lÝ mµ tõ tiÒn, tõ viÖc hèi lé. §ång tiÒn lµ c¸n c©n c«ng lÝ, “nÐn b¹c ®©m to¹c tê giÊy”. b. NghÖ thuËt g©y c - T¬ng ph¶n: lêi ®ån ®¹i- sù thËt vÒ tµi xö kiÖn cña thÇy lÝ. - NghÖ thuËt ch¬i ch÷ :“Tao biÕt mµy ph¶i(1) nhng nã l¹i ph¶i(2)... b»ng hai mµy”.

GV: Em cã suy nghÜ g× vÒ nh©n vËt C¶i?

- T¬ng ph¶n: lêi ®ån ®¹i- sù thËt vÒ tµi xö kiÖn cña thÇy lÝ. - NghÖ thuËt ch¬i ch÷ :“Tao biÕt mµy ph¶i(1) nhng nã l¹i ph¶i(2)... b»ng hai mµy”. + Ph¶i(1): lÏ ph¶i, c¸i ®óng, ®èi lËp víi c¸i sai, ®iÒu tr¸i. + Ph¶i(2): ®iÒu b¾t buéc cÇn ph¶i cã.

ọ ả ờ i:

GV; Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung cña 2 truyÖn cêi trªn?

HS đ c và tr  l - Võa lµ n¹n nh©n võa lµ thñ ph¹m tiÕp tay cho tÖ n¹n quan liªu tham nhòng. - Hµnh vi ®ót lãt tiªu cùc lµm anh ta trë nªn th¶m h¹i, võa ®¸ng th¬ng võa ®¸ng tr¸ch.

c. B×nh luËn vÒ nh©n vËt C¶i: - Võa lµ n¹n nh©n võa lµ thñ ph¹m tiÕp tay cho tÖ n¹n quan liªu tham nhòng. - Hµnh vi ®ót lãt tiªu cùc lµm anh ta trë nªn th¶m h¹i, võa ®¸ng th- ¬ng võa ®¸ng tr¸ch. III. Tæng kÕt bµi häc: 1. Néi dung: * Tam ®¹i con gµ: ... * Nhng nã ph¶i b»ng hai mµy:...

* Tam ®¹i con gµ: - Phª ph¸n thãi giÊu dèt- mét tËt xÊu cã thËt trong néi bé nh©n d©n. - Khuyªn r¨n con ngêi chí nªn giÊu dèt, ph¶i ham häc hái.

* Nhng nã ph¶i b»ng hai mµy:- Phª ph¸n b¶n chÊt tham nhòng, xö kiÖn v× tiÒn cña quan l¹i ®Þa ph¬ng trong XHVN xa. - Phª ph¸n hµnh vi tiªu cùc cña mét bé phËn nh©n d©n lao ®éng xa khi m¾c vµo vßng kiÖn tông.

Gv: Qua 2 truyÖn trªn, em h·y rót ra nh÷ng nÐt nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña truyÖn cêi? (vÒ kÕt cÊu, nghÖ thuËt x©y dùng m©u thuÉn, nh©n vËt vµ ng«n ng÷?) ả ờ ọ i HS đ c và tr  l - KÕt cÊu: chÆt chÏ, ng¾n gän.

2. NghÖ thuËt: - KÕt cÊu: chÆt chÏ, ng¾n gän. - T¹o m©u thuÉn ph¸t triÓn nhanh, kÕt thóc bÊt ngê lµm bËt lªn tiÕng cêi nhiÒu s¾c ®é. - Nh©n vËt: sè lîng Ýt, nh©n vËt ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 104

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

.

chÝnh lµ ®èi tîng chñ yÕu cña tiÕng cêi. - Ng«n ng÷: gi¶n dÞ nhng tinh tÕ, s¾c s¶o.

- T¹o m©u thuÉn ph¸t triÓn nhanh, kÕt thóc bÊt ngê lµm bËt lªn tiÕng cêi nhiÒu s¾c ®é. - Nh©n vËt: sè lîng Ýt, nh©n vËt chÝnh lµ ®èi tîng chñ yÕu cña tiÕng cêi. - Ng«n ng÷: gi¶n dÞ nhng tinh tÕ, s¾c s¶o.

Ho¹t ®éng 5 (1 phút) 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m kh¸i niÖm vµ ®Æc trng cña truyÖn cêi. - Néi dung vµ nghÖ thuËt g©y cêi. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi ( T26).

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

Ca dao th©n th©n, yªu th¬ng t×nh nghÜa

I.Môc tiªu :

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh:- Gióp hs:- C¶m nhËn ®îc tiÕng h¸t than th©n vµ lêi ca yªu th¬ng t×nh nghÜa cña ngêi b×nh d©n trong XHPK qua nghÖ thuËt ®Ëm ®µ mµu s¾c d©n gian cña ca dao. - §ång c¶m, th¬ng xãt cho th©n ph¹n bÊt h¹nh cña ngêi phô n÷ vµ nh÷ng bÊt h¹nh trong t×nh yªu cña con ngêi trong x· héi cò.

2. KÜ n¨ng:- BiÕt c¸ch tiÕp cËn vµ ph©n tÝch ca dao qua ®Æc trng thÓ lo¹i. 3. Th¸i ®é:- Tr©n träng vÎ ®Ñp t©m hån cña ngêi lao ®éng vµ yªu quý nh÷ng s¸ng t¸c cña hä.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 105

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc.

ạ ộ

Ho t đ ng 1 (5 phút)   1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: - Qua hai truyÖn “ Tam ®¹i con gµ” vµ “ Nhng nã ph¶i b»ng hai mµy” h·y rót ra nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt g©y cêi cña truyÖn cêi d©n gian. * §¸p ¸n: - Mçi truyÖn ®Òu cã m©u thuÉn g©y cêi.

- TruyÖn kÓ ng¾n gän, sóc tÝch. - KÕt cÊu, nh©n vËt, ng«n ng÷ trong truyÖn ®Òu phôc vô môc ®Ých g©y cêi. - Ph©n kÕt thóc lµ chç bÊt ngê béc lé c¸i ®¸ng cêi.

* Tªn HS tr¶ lêi: 1......................................................Líp..................§iÓm.................. 2.....................................................Líp.................§iÓm................... 3.....................................................Líp.................§iÓm................... 4.....................................................Líp.................§iÓm...................

2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: (1). Ca dao than th©n, yªu th¬ng t×nh nghÜa lµ bé phËn phong phó nhÊt trong kho tµng ca dao tr÷ t×nh ViÖt Nam. Nã ph¶n ¸nh nh÷ng biÕn thÓ vµ cung bËc kh¸c nhau trong ®êi sèng t×nh c¶m cña ngêi ViÖt xa víi nh÷ng ®Æc trng nghÖ thuËt rÊt ®Æc thï, kh¸c nhiÒu so víi th¬ tr÷ t×nh cña v¨n häc viÕt. §Ó thÊy ®îc ®iÒu ®ã, chóng ta t×m hiÓu bµi “Ca dao than th©n, yªu th- ¬ng t×nh nghÜa".

H§ cña GV

H§ cña HS

Néi dung GHI B NGẢ

ạ ộ ca dao: về

ọ ả ờ I. T×m hiÓu chung: 1. Kh¸i niÖm Sgk.

HS đ c và tr  l i Lµ lêi th¬ tr÷ t×nh d©n gian, thêng kÕt hîp víi ©m nh¹c khi diÔn xíng, ®îc s¸ng t¸c nh»m diÔn t¶ ®êi sèng néi t©m con ngêi.

Ho t đ ng 2 (5 phút) Hs ®äc phÇn tiÓu dÉn trong sgk. ? Nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ ca dao? Gv lu ý hs ph©n biÖt ca dao- d©n ca: + Ca dao lµ lêi cña d©n ca. + D©n ca lµ nh÷ng s¸ng t¸c kÕt hîp lêi (ca dao) vµ nh¹c. Nãi ®Õn d©n ca ph¶i nãi ®Õn m«i trêng vµ h×nh thøc diÔn xíng (d©n ca quan hä B¾c Ninh, h¸t vÝ, h¾t dÆm NghÖ TÜnh,...) 2. Ph©n lo¹i: Theo néi dung chñ ®Ò: - Ca dao than th©n.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 106

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ ả ờ i - Ca dao yªu th¬ng t×nh nghÜa. - Ca dao hµi híc.

GV: T¸c gi¶ sgk dùa trªn tiªu chÝ g× ®Ó ph©n chia ca dao thµnh c¸c lo¹i ntn?

HS đ c và tr  l Theo néi dung chñ ®Ò: - Ca dao than th©n. - Ca dao yªu th¬ng t×nh nghÜa. - Ca dao hµi híc. îng: ng¾n gän (tõ 2 ®Õn trªn

ọ ả ờ i GV: Nªu c¸c ®Æc s¾c c¬ b¶n vÒ nghÖ thuËt cña ca dao? : ng¾n gän (tõ 2 ®Õn

3. §Æc s¾c nghÖ thuËt: - Dung l díi 20 c©u). - ThÓ th¬: phÇn lín ®îc viÕt b»ng thÓ lôc b¸t vµ song thÊt lôc b¸t cïng c¸c biÕn thÓ cña chóng. - Ng«n ng÷: + Gi¶n dÞ, gÇn gòi víi lêi nãi hµng ngµy, giµu h×nh ¶nh so s¸nh, Èn dô. + Cã lèi diÔn ®¹t b»ng mét sè c«ng thøc mang ®Ëm s¾c th¸i d©n gian (m«tÝp nghÖ thuËt). - C¸ch cÊu tø: + Phó: ... VD: §êng v« xø NghÖ quanh quanh/ Non xanh níc biÕc nh tranh häa ®å; Nhí ai ra ngÈn vµo ng¬/ Nhí ai, ai nhí, b©y giê nhí ai;...

+ TØ: ... VD: Nhí ai bæi hæi båi håi/ Nh ®øng ®èng löa nh ngåi ®èng than; ThuyÒn ¬i cã nhí bÕn ch¨ng/ BÕn th× mét d¹ kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn;...

HS đ c và tr  l - Dung l îng trªn díi 20 c©u). - ThÓ th¬: phÇn lín ®îc viÕt b»ng thÓ lôc b¸t vµ song thÊt lôc b¸t cïng c¸c biÕn thÓ cña chóng. - Ng«n ng÷: + Gi¶n dÞ, gÇn gòi víi lêi nãi hµng ngµy, giµu h×nh ¶nh so s¸nh, Èn dô. + Cã lèi diÔn ®¹t b»ng mét sè c«ng thøc mang ®Ëm s¾c th¸i d©n gian (m«tÝp nghÖ thuËt). - C¸ch cÊu tø: + Phó: ph« bµy, diÔn t¶ mét c¸ch trùc tiÕp, ko th«ng qua so s¸nh vÒ ngêi, viÖc, t©m t, t×nh c¶m. VD: §êng v« xø NghÖ quanh quanh/ Non xanh níc biÕc nh tranh häa ®å; Nhí ai ra ngÈn vµo ng¬/ Nhí ai, ai nhí, b©y giê nhí ai;...

+ Høng:... VD: Trªn trêi cã ®¸m m©y xanh/ ë gi÷a m©y tr¾ng, chung quanh m©y vµng/ íc g× anh lÊy ®îc nµng/ §Ó anh mua g¹ch B¸t Trµng vÒ x©y/ X©y däc råi l¹i x©y ngang/ X©y hå b¸n nguyÖt cho nµng röa ch©n;...

+ TØ: dïng c¸c h×nh ¶nh so s¸nh, Èn dô ®Ó béc lé t©m t×nh cña ng- êi lao ®éng. VD: Nhí ai bæi hæi båi håi/ Nh ®øng ®èng löa nh ngåi ®èng than; ThuyÒn ¬i cã nhí bÕn ch¨ng/ BÕn th× mét d¹ kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn;...

II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc.

+ Høng: chØ nh÷ng bµi ca dao tríc nãi ®Õn “c¶nh” (bao gåm c¶ sù vËt, sù viÖc) sau míi béc lé “t×nh”(t×nh c¶m, ý nghÜ, t©m sù) VD: Trªn trêi cã ®¸m m©y xanh/ ë gi÷a m©y tr¾ng, chung quanh

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 107

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ ộ

m©y vµng/ íc g× anh lÊy ®îc nµng/ §Ó anh mua g¹ch B¸t Trµng vÒ x©y/ X©y däc råi l¹i x©y ngang/ X©y hå b¸n nguyÖt cho nµng röa ch©n;...

2. Chñ ®Ò: - Bµi 1; 2: ca dao than th©n. - Bµi 3; 4;5: ca dao yªu th¬ng t×nh nghÜa.

Ho t đ ng 3 (30 phút) GVHD Hs ®äc diÔn c¶m c¸c bµi ca dao. Gv híng dÉn hs ®äc: - C¸c bµi ca dao than th©n: giäng xãt xa, th«ng c¶m. - C¸c bµi ca dao yªu th- ¬ng t×nh nghÜa: giäng tha thiÕt, s©u l¾ng. ? X¸c ®Þnh chñ ®Ò cña c¸c bµi ca dao?

ọ ả ờ

HS đ c và tr  l i .Chñ ®Ò:- Bµi 1; 2: ca dao than th©n. - Bµi 3; 4;5: ca dao yªu th¬ng t×nh nghÜa. 3. T×m hiÓu v¨n b¶n: 3.1. TiÕng h¸t than th©n (bµi ca dao 1 vµ 2): a. NÐt chung: + ¢m ®iÖu: xãt xa, ai o¸n, than tr¸ch. + Chñ thÓ lêi than: ngêi phô n÷ trong x· héi cò. + C«ng thøc (m«tÝp) më ®Çu: Th©n em.

ả ờ i

? NÐt gièng nhau cña bµi ca dao sè 1 vµ 2? (hs khá) Gîi më: ¢m ®iÖu cña hai bµi ca dao cã g× chung? Chñ thÓ lêi than lµ ai? Chóng më ®Çu ntn? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt chung?

” xuÊt hiÖn víi

 T¹o cho lêi than th©n ngËm ngïi, xãt xa, cã t¸c dông nhÊn m¹nh ®Õn th©n phËn nhá nhoi, ®¸ng th¬ng cña ngêi phô n÷.  M«tÝp “th©n em tÇn sè kh¸ lín trong ca dao.  lêi than th©n ®· trë thµnh “lêi chung’cña ngêi phô n÷ trong XHPK bÊt c«ng.

ọ HS đ c và tr  l NÐt chung: + ¢m ®iÖu: xãt xa, ai o¸n, than tr¸ch. + Chñ thÓ lêi than: ngêi phô n÷ trong x· héi cò. + C«ng thøc (m«tÝp) më ®Çu: Th©n em. Ch÷ “th©n” trong tõ “ th©n phËn” chØ ®Þa vÞ x· héi thÊp hÌn vµ c¶nh ngé ko may cña con ngêi, do sè phËn ®Þnh ®o¹t, ko thÓ tho¸t khái ®îc (theo quan niÖm duy t©m).  T¹o cho lêi than th©n ngËm ngïi, xãt xa, cã t¸c dông nhÊn m¹nh ®Õn th©n phËn nhá nhoi, ®¸ng th- ¬ng cña ngêi phô n÷.  M«tÝp “th©n em” xuÊt hiÖn víi tÇn sè kh¸ lín trong ca dao.  lêi than th©n ®· trë thµnh “lêi chung’cña ngêi phô n÷ trong XHPK bÊt c«ng. GV ?: T×m 1 sè c©u ca dao cã cïng m«-tÝp më ®Çu b»ng “Th©n em...”? Th©n em nh h¹t ma rµo...; Th©n em nh giÕng gi÷a ®µng...; Th©n em nh miÕng cau kh«...; Th©n em nh c¸i chæi ®Çu hÌ...;... GV?: Ph©n tÝch ý + BiÖn ph¸p nghÖ thuËt: so s¸nh- Èn dô  T¹o mèi quan hÖ t¬ng ®ång gi÷a th©n phËn con ngêi víi sù vËt, hiÖn tîng. Th©n em- tÊm lôa ®µo - phÊt ph¬ gi÷a chî. Th©n em- cñ Êu gai – ruét tr¾ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 108

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

– vÞ ngät bïi.

nghÜa biÓu c¶m cña nh÷ng h×nh ¶nh: tÊm lôa ®µo, Êu gai - ruét tr¾ng - vÞ ngät bïi

+ H×nh ¶nh tÊm lôa ®µo: sang träng, quý gi¸, ®Ñp ®Ï biÓu tîng cho:  Nhan s¾c rùc rì gi÷a ®é xu©n th×.  T©m hån ®»m th¾m, dÞu dµng cña ngêi phô n÷. + H×nh ¶nh cñ Êu gai - ruét tr¾ng - vÞ ngät bïi  tÊm lßng trong tr¾ng, th¬m th¶o - nh÷ng ®iÒu ®¸ng quý trong thÕ giíi t©m hån con ngêi. b. NÐt riªng ®éc ®¸o cña mçi bµi ca dao: - H×nh ¶nh so s¸nh: + TÊm lôa ®µo sang träng, quý gi¸. + Cñ Êu gai  b×nh dÞ, d©n d·. - C¸ch x©y dùng t¬ng quan ®èi lËp: * Bµi 1: + H×nh ¶nh tÊm lôa ®µo vµ tÊm lôa ®µo phÊt ph¬ gi÷a chî:  sù ®èi lËp gi÷a vÎ ®Ñp, gi¸ trÞ >< th©n phËn.

+ BiÖn ph¸p nghÖ thuËt: so s¸nh- Èn dô  T¹o mèi quan hÖ t¬ng ®ång gi÷a th©n phËn con ngêi víi sù vËt, hiÖn tîng. Th©n em- tÊm lôa ®µo - phÊt ph¬ gi÷a chî. Th©n em- cñ Êu gai – ruét tr¾ng – vÞ ngät bïi. - Lµ tiÕng nãi tù kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ, phÈm chÊt tèt ®Ñp cña ngêi phô n÷. + H×nh ¶nh tÊm lôa ®µo: sang träng, quý gi¸, ®Ñp ®Ï biÓu tîng cho:  Nhan s¾c rùc rì gi÷a ®é xu©n th×.  T©m hån ®»m th¾m, dÞu dµng cña ngêi phô n÷. + H×nh ¶nh cñ Êu gai - ruét tr¾ng - vÞ ngät bïi  tÊm lßng trong tr¾ng, th¬m th¶o - nh÷ng ®iÒu ®¸ng quý trong thÕ giíi t©m hån con ngêi.

ọ ả ờ i

GV: H×nh ¶nh so s¸nh cña hai bµi ca dao cã g× kh¸c biÖt? ? C¸ch x©y dùng t¬ng quan ®èi lËp cña hai bµi ca dao ntn? Gîi më: H×nh ¶nh so s¸nh - Èn dô tÊm lôa ®µo vµ tÊm lôa ®µo phÊt ph¬ gi÷a chî cã mèi quan hÖ ntn?

Chî: kh«ng gian ån µo, phøc t¹p, x« bå víi ®ñ ngêi thanh, kÎ th«, hiÒn nh©n qu©n tö lÉn phµm phu tôc tö  TÊm lôa ®µo ko thÓ tù lùa chän ng- êi mua. + PhÊt ph¬  c¸i thÕ bÊp bªnh, ch«ng chªnh. + BiÕt vµo tay ai  c¶m gi¸c chíi víi, ®¾ng cay cña th©n phËn ko thÓ tù lùa chän, quyÕt ®Þnh ®îc h¹nh phóc, t¬ng lai cña m×nh.

HS đ c và tr  l - H×nh ¶nh so s¸nh: + TÊm lôa ®µo sang träng, quý gi¸. + Cñ Êu gai  b×nh dÞ, d©n d·. - C¸ch x©y dùng t¬ng quan ®èi lËp: * Bµi 1: + H×nh ¶nh tÊm lôa ®µo vµ tÊm lôa ®µo phÊt ph¬ gi÷a chî:  sù ®èi lËp gi÷a vÎ ®Ñp, gi¸ trÞ >< th©n phËn. LÏ thêng cuéc sèng t¬ng xøng dµnh cho ngêi con g¸i cã nhan s¾c vµ phÈm h¹nh tèt ®Ñp lµ cuéc sèng h¹nh phóc, b×nh yªn. Nhng ë ®©y th©n phËn cña c« chØ ®îc coi nh “tÊm lôa ®µo phÊt

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 109

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Bµi ca dao lµ lêi than cña c« g¸i cã th©n phËn bÞ phô thuéc, ko thÓ lµm chñ vµ quyÕt ®Þnh ® îc t ¬ng lai, h¹nh phóc cña m×nh. : * Bµi 2 + Sù ®èi lËp: Ruét trong- tr¾ng, vÞ ngät bïi  Vá ngoµi- ®en T©m hån  H×nh thøc bÒ ngoµi trong tr¾ng, hiÒn th¶o  xÊu xÝ

 Kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ thùc, phÈm h¹nh tèt ®Ñp cña ngêi con g¸i.

GV: H×nh ¶nh so s¸nh- Èn dô “cñ Êu gai”- “Ruét trong th× tr¾ng, vá ngoµi th× ®en” t¹o ra mèi t¬ng quan g×?

ph¬ gi÷a chî  ”, nh 1 mãn hµng gi÷a chî ®êi. Chî: kh«ng gian ån µo, phøc t¹p, x« bå víi ®ñ ngêi thanh, kÎ th«, hiÒn nh©n qu©n tö lÉn phµm phu tôc tö  TÊm lôa ®µo ko thÓ tù lùa chän ngêi mua. + PhÊt ph¬  c¸i thÕ bÊp bªnh, ch«ng chªnh. + BiÕt vµo tay ai  c¶m gi¸c chíi víi, ®¾ng cay cña th©n phËn ko thÓ tù lùa chän, quyÕt ®Þnh ®îc h¹nh phóc, t¬ng lai cña m×nh. Nçi ®au xãt nhÊt cña nh©n vËt tr÷ t×nh trong lêi than thë chÝnh lµ khi võa bíc vµo ®é tuæi ®Ñp nhÊt, h¹nh phóc nhÊt cña cuéc ®êi th× nçi lo th©n phËn l¹i Ëp ®Õn ngay. Bµi ca dao lµ lêi than cña c« g¸i cã th©n phËn bÞ phô thuéc, ko thÓ lµm chñ vµ quyÕt ®Þnh ®îc t- ¬ng lai, h¹nh phóc cña m×nh.

ả ờ i

- Lêi béc b¹ch kÜ vµ mêi gäi da diÕt (Ai ¬i...ngät bïi) cho thÊy gi¸ trÞ thùc cña c« g¸i ko ®îc ai biÕt ®Õn. Bµi ca dao lµ lêi than ngËm ngïi, xãt êi con g¸i khao kh¸t t×nh xa cña ng ng ko yªu vµ h¹nh phóc løa ®«i nh îc sù ®ång c¶m. t×m ®

¬ng t×nh

3.2. TiÕng h¸t yªu th nghÜa: a. Nh÷ng ®iÓm chung: - Néi dung: thÓ hiÖn nh÷ng cung bËc c¶m xóc cña con ngêi trong t×nh yªu nam n÷ (riªng bµi 6: t×nh nghÜa vî chång) GV: T¹i sao c« g¸i l¹i béc b¹ch kÜ vµ mêi mäc da diÕt “Ai ¬i... ngät bïi” ®Õn vËy? GV: Yªu cÇu hs liªn hÖ víi c¸c c©u cã cïng chñ ®Ò: “Em nh c©y quÕ gi÷a rõng...ai hay”;...

- NghÖ thuËt: + Ng«n ng÷: phong phó, giµu h×nh ¶nh. + C¸ch cÊu tø: thÓ høng (riªng bµi 3: kÕt hîp c¶ thÓ høng vµ tØ)

Gv gîi dÉn: T©m hån ngêi ViÖt lu«n ®»m th¾m yªu th¬ng. Ca dao vÒ t×nh yªu ®«i løa ®Æc biÖt phong phó trong kho tµng ca dao ViÖt Nam... ọ HS đ c và tr  l + Sù ®èi lËp: Ruét trong- tr¾ng, vÞ ngät bïi  Vá ngoµi- ®en T©m hån  H×nh thøc bÒ ngoµi trong tr¾ng, hiÒn th¶o hån  xÊu xÝ  Kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ thùc, phÈm h¹nh tèt ®Ñp cña ngêi con g¸i. Nh- ng ®Ó nhËn ra vÎ ®Ñp bªn trong tiÒm Èn ®ã cÇn ph¶i cã mét con m¾t tinh têng vµ mét tÊm lßng ®é lîng. Song nh÷ng ngêi nh vËy ®©u nhiÒu trong câi nh©n gian? - Lêi béc b¹ch kÜ vµ mêi gäi da diÕt (Ai ¬i...ngät bïi) cho thÊy gi¸ trÞ thùc cña c« g¸i ko ®îc ai biÕt ®Õn. Bµi ca dao lµ lêi than ngËm ngïi, xãt xa cña ngêi con g¸i khao kh¸t t×nh yªu vµ h¹nh phóc løa ®«i nh-

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 110

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ng ko t×m ®îc sù ®ång c¶m.

ọ ả ờ - Nh÷ng ®iÓm chung vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña nh÷ng bµi ca dao yªu th¬ng t×nh nghÜa?

HS đ c và tr  l i - Néi dung: thÓ hiÖn nh÷ng cung bËc c¶m xóc cña con ngêi trong t×nh yªu nam n÷ (riªng bµi 6: t×nh nghÜa vî chång)

b. NÐt ®Æc s¾c cña tõng bµi ca dao: b1. Bµi 3: - Më ®Çu b»ng lèi ®a ®Èy, gîi høng:“TrÌo lªn...” C¸ch më ®Çu cña bµi 1; 2 lµ lèi so s¸nh (tØ). C¸ch më ®Çu cña bµi 3 lµ lèi ®èi c¶nh sinh t×nh, nªu c¶nh vËt, sù viÖc tríc råi béc lé t©m t, t×nh c¶m (høng). GV: VÒ kÕt cÊu, c¸ch diÔn ®¹t, bµi ca dao nµy cã g× kh¸c l¹ so víi hai bµi trªn?

- NghÖ thuËt: + Ng«n ng÷: phong phó, giµu h×nh ¶nh. + C¸ch cÊu tø: thÓ høng (riªng bµi 3: kÕt hîp c¶ thÓ høng vµ tØ)

- §¹i tõ “ai”- nh÷ng ngêi chia rÏ t×nh duyªn lÔ gi¸o cña XHPK bÊt c«ng, thï ®Þch víi h¹nh phóc cña con ngêi.

ọ ả ờ - C¸ch ch¬i ch÷ tµi hoa, tinh tÕ

? §¹i tõ phiÕm chØ “ai” trong bµi nµy chØ ®èi tîng nµo, cã g× kh¸c g× so víi hai bµi trªn ko?

? MÆc dï bÞ lì duyªn nhng t×nh nghÜa cña con ngêi ntn? §iÒu ®ã ®îc nãi lªn b»ng hÖ thèng h×nh ¶nh so s¸nh, Èn dô ntn?

 C©u th¬ c¶m th¸n lµ lêi than da diÕt , thÊm thÝa võa mang ý hái ®Çy ®au ®ín, nhøc nhèi. - HÖ thèng h×nh ¶nh so s¸nh- Èn dô: MÆt tr¨ng- MÆt trêi Sao H«m- Sao Mai  Lµ nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn ®èi xøng víi nhau, ph¶n chiÕu nhau , tuy hai mµ lµ mét.

HS đ c và tr  l i NÐt ®Æc s¾c cña tõng bµi ca dao: - Më ®Çu b»ng lèi ®a ®Èy, gîi høng:“TrÌo lªn...” C¸ch më ®Çu cña bµi 1; 2 lµ lèi so s¸nh (tØ). C¸ch më ®Çu cña bµi 3 lµ lèi ®èi c¶nh sinh t×nh, nªu c¶nh vËt, sù viÖc tríc råi béc lé t©m t, t×nh c¶m (høng). - §¹i tõ phiÕm chØ “ai”- nh÷ng ngêi chia rÏ t×nh duyªn lÔ gi¸o cña XHPK bÊt c«ng, thï ®Þch víi h¹nh phóc cña con ngêi.

 ® èi xøng, g¾n bã.  g¾n bã kh¨ng

- §iÖp tõ “s¸nh” Tõ l¸y “ch»ng ch»ng” khÝt, ko thÓ t¸ch rêi. T¸c gi¶ d©n gian sö dông nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn, vò trô to lín, vÜnh h»ng ®Ó kh¼ng ®Þnh lßng ngêi, t×nh c¶m bÒn v÷ng, thuû chung.

GV: V× sao t¸c gi¶ d©n gian l¹i lÊy nh÷ng h×nh ¶nh cña thiªn nhiªn, vò trô ®Ó kh¼ng ®Þnh t×nh nghÜa cña con ngêi? - Chµng trai hái c« g¸i ®Ó tù béc lé lßng m×nh: + TiÕng gäi “m×nh ¬i”  tr×u mÕn, tha thiÕt. - C¸ch ch¬i ch÷ tµi hoa, tinh tÕ: khÕ chua- lßng ngêi còng chua xãt.  C©u th¬ c¶m th¸n lµ lêi than da diÕt , thÊm thÝa võa mang ý hái ®Çy ®au ®ín, nhøc nhèi. - HÖ thèng h×nh ¶nh so s¸nh- Èn dô: MÆt tr¨ng- MÆt trêi Sao H«m- Sao Mai  Lµ nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn ®èi xøng víi nhau, ph¶n chiÕu nhau (mÆt tr¨ng- mÆt trêi), tuy

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 111

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Lêi hái “cã nhí ta ch¨ng?”  kh¼ng ®Þnh nçi nhí thêng trùc cña chµng trai. - H×nh ¶nh so s¸nh- Èn dô: Ta- sao Vît- chê tr¨ng gi÷a trêi  Sù chê ®îi mái mßn trong c« ®¬n.

 TiÓu kÕt: Bµi ca dao thÓ hiÖn nçi buån v× t×nh duyªn lì dë nhng t×nh nghÜa th× m·i bÒn v÷ng, thuû chung hai mµ lµ mét (sao H«m- sao Mai hai c¸ch gäi kh¸c nhau cña sao Kim). - §iÖp tõ “s¸nh”®èi xøng, g¾n bã. Tõ l¸y “ch»ng ch»ng”g¾n bã kh¨ng khÝt, ko thÓ t¸ch rêi. T¸c gi¶ d©n gian sö dông nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn, vò trô to lín, vÜnh h»ng ®Ó kh¼ng ®Þnh lßng ngêi, t×nh c¶m bÒn v÷ng, thuû chung. GV: C©u hái “M×nh ¬i, cã nhí ta ch¨ng?” cã ý nghÜa g×? H×nh ¶nh so s¸nh - Èn dô “Ta nh sao Vît chê tr¨ng gi÷a trêi” thÓ hiÖn ®iÒu g×? Gv lu ý hs chó gi¶i: Sao H«m, sao Mai, sao Vît ®Òu chØ sao Kim. Khi nã vît tíi ®Ønh trêi th× tr¨ng míi mäc.

ọ ả ờ ạ ộ Ho t đ ng 4 (4 phút)

ọ

i HS đ c và tr  l - Chµng trai hái c« g¸i ®Ó tù béc lé lßng m×nh: + TiÕng gäi “m×nh ¬i”  tr×u mÕn, tha thiÕt. + Lêi hái “cã nhí ta ch¨ng?”  kh¼ng ®Þnh nçi nhí thêng trùc cña chµng trai. - H×nh ¶nh so s¸nh- Èn dô: Ta- sao Vît- chê tr¨ng gi÷a trêi  Sù chê ®îi mái mßn trong c« ®¬n. HS đ c và tr  l ả ờ i  TiÓu kÕt: Bµi ca dao thÓ hiÖn nçi buån v× t×nh duyªn lì dë nhng t×nh nghÜa th× m·i bÒn v÷ng, thuû chung. ạ ộ

Ho t đ ng 5 (5 phút)  3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: Qua chïm ca dao ®· häc anh (chÞ) thÊy nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo thêng ®îc dïng trong ca dao? Nh÷ng biÖn ph¸p ®ã cã nÐt riªng g× kh¸c víi nghÖ thuËt th¬ cña v¨n häc viÕt? + Sù lÆp l¹i m« thøc më ®Çu bµi ca: Th©n em nh… + H×nh ¶nh so s¸nh Èn dô (lÊy tõ trong cuéc sèng ®êi thêng: TÊm lôa ®µo… cñ Êu gai, lÊy tõ thiªn nhiªn, vò trô: mÆt trêi, tr¨ng, sao). ặ     * D n dò:  + C¸c h×nh ¶nh ®· trë thµnh biÓu tîng trong ca dao: chiÕc cÇu, tÊm kh¨n, ngän ®Ìn, gõng cay-muèi mÆn.. + ThÓ th¬ lôc b¸t, thÓ bèn chc, song thÊt lôc b¸t, thÓ hçn hîp. -> Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt trªn ®©y lµ nh÷ng nÐt riªng in ®Ëm mµu s¾c d©n gian kh¸c víi nghÖ thuËt th¬ cña v¨n häc viÕt v× ca dao lµ tiÕng nãi cña céng ®ång chø kh«ng ph¶i tiÕng nãi cña c¸ thÓ nghÖ sÜ nh th¬ cña v¨n häc viÕt. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 112

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò:- Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi ( T27 ).

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 113

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ca dao th©n th©n, yªu th¬ng t×nh nghÜa

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh:- C¶m nhËn ®îc lêi ca yªu th¬ng t×nh nghÜa cña ngêi

I.Môc tiªu : b×nh d©n trong XHPK qua nghÖ thuËt ®Ëm ®µ mµu s¾c d©n gian cña ca dao. - Tr©n träng vÎ ®Ñp t©m hån cña ngêi lao ®éng vµ yªu quý nh÷ng s¸ng t¸c cña hä.

2. KÜ n¨ng:- BiÕt c¸ch tiÕp cËn vµ ph©n tÝch ca dao qua ®Æc trng thÓ lo¹i. 3. Th¸i ®é:- §ång c¶m víi t©m hån ngêi lao ®éng vµ biÕt yªu quý nh÷ng s¸ng t¸c

cña hä. II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc.

ạ ộ

Ho t đ ng 1 (5 phút) 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: C©u hái: §äc thuéc hai bµi ca dao than th©n ®· häc? Nªu ý nghÜa biÓu tîng cña c¸c h×nh ¶nh tÊm lôa ®µo vµ cñ Êu gai? * §¸p ¸n: SGK+ bài cũ. * Tªn HS tr¶ lêi: 1......................................................Líp..................§iÓm.................. 2.....................................................Líp.................§iÓm................... 3.....................................................Líp.................§iÓm................... 4.....................................................Líp.................§iÓm...................

2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Ca dao than th©n, yªu th¬ng t×nh nghÜa lµ bé phËn phong phó nhÊt trong kho tµng ca dao tr÷ t×nh ViÖt Nam. Nã ph¶n ¸nh nh÷ng biÕn thÓ vµ cung bËc kh¸c nhau trong ®êi sèng t×nh c¶m cña ngêi ViÖt xa víi nh÷ng ®Æc trng nghÖ thuËt rÊt ®Æc thï, kh¸c nhiÒu so víi th¬ tr÷ t×nh cña v¨n häc viÕt. §Ó thÊy ®îc ®iÒu ®ã, chóng ta t×m hiÓu bµi “Ca dao than th©n, yªu th¬ng t×nh nghÜa".

H§ cña HS Néi dung GHI B NGẢ

¬ng t×nh I. T×m hiÓu chung: II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc. 2. Chñ ®Ò: 3. T×m hiÓu v¨n b¶n: 3.1. TiÕng h¸t than th©n (bµi ca dao 1 vµ 2): 3.2. TiÕng h¸t yªu th nghÜa (tiÕp):

ỳ                                                                                                   Trang

H§ cña GV ạ ộ     (35 phút)     Ho t đ ng 2 Gv dÉn d¾t: Nçi nhí lµ hiÖn th©n cña t×nh yªu... Nhng nã vèn trõu tîng: “T¬ng t ph¶i c¸i nã lµm sao/ Muèn vÏ mµ ch¬i vÏ ®îc nµo”   (NguyÔn C«ng Trø). Song víi t¸c gi¶ d©n gian, nçi nhí Êy l¹i ®îc diÔn t¶ mét c¸ch thËt ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 114

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

” (5 lÇn): ọ ả ờ cô thÓ, tinh tÕ vµ gîi c¶m... GV: Nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi ca dao nµy lµ ai? HS đ c và tr  l i Bµi 4: Nh©n vËt tr÷ t×nh: c« g¸i.

b2. Bµi 4: - Nh©n vËt tr÷ t×nh: c« g¸i. * Nçi nhí th¬ng: - §iÖp tõ “th ¬ng nhí  nçi nhí chång chÊt, triÒn miªn, cån cµo, da diÕt  t×nh yªu ch©n thµnh, m·nh liÖt, s©u s¾c.

: ? Trong 10 c©u ®Çu, tÝnh tõ nµo ®îc sö dông lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn? Nã diÔn t¶ t©m tr¹ng, t×nh c¶m g× cña c« g¸i?

- H×nh ¶nh kh¨n + Lµ vËt trao duyªn, vËt kØ niÖm gîi nhí “ngêi ®µng xa”. VD: kh¨n

GV: Kh«ng chØ dïng tÝnh tõ béc lé trùc tiÕp c¶m xóc, ®Ó béc lé nçi lßng th¬ng nhí, c« g¸i cßn mîn nh÷ng h×nh îng nµo? ¶nh biÓu t + Lµ vËt lu«n g¾n bã, chia sÎ t©m t×nh víi ngêi con g¸i.

“ kh¨n

GV: H×nh ¶nh c¸i kh¨n ®îc nãi ®Õn nhiÒu nhÊt trong bµi ca dao. V× sao vËy? - §iÖp tõ “th¬ng nhí” (5 lÇn):  nçi nhí chång chÊt, triÒn miªn, cån cµo, da diÕt nh nh÷ng líp sãng ®ang dån vç trong t©m hån c« g¸i ®ang yªu.  t×nh yªu ch©n thµnh, m·nh liÖt, s©u s¾c. - H×nh ¶nh : + Lµ vËt trao duyªn, vËt kØ niÖm gîi nhí “ngêi ®µng xa”. VD: ­“ Göi kh¨n, göi ¸o, göi lêi, Göi ®«i chµng m¹ng cho ngêi ®µng xa”.“Nhí khi kh¨n më trÇu trao MiÖng chØ cêi nô biÕt bao nhiªu t×nh”. + Lµ vËt lu«n g¾n bã, chia sÎ t©m t×nh víi ngêi con g¸i.

- §iÖp tõ ” (6 lÇn, ë vÞ trÝ ®Çu c©u th¬) cÊu tróc ®iÖp v¾t dßng vµ ®iÖp ng÷ “Kh¨n th¬ng nhí ai” (3 lÇn) diÔn t¶ nçi nhí triÒn miªn, da diÕt, kh¾c kho¶i, võa rÊt m·nh liÖt võa rÊt n÷ tÝnh.. GV: T×m ®iÖp ng÷ vµ ý nghÜa cña nã trong 6 c©u th¬ ®Çu?

- §iÖp tõ “kh¨n” (6 lÇn, ë vÞ trÝ ®Çu c©u th¬) cÊu tróc ®iÖp v¾t dßng vµ ®iÖp ng÷ “Kh¨n th¬ng nhí ai” (3 lÇn) diÔn t¶ nçi nhí triÒn miªn, da diÕt, kh¾c kho¶i, võa rÊt m·nh liÖt võa rÊt n÷ tÝnh..

GV: Nh÷ng tr¹ng th¸i nµo cña chiÕc kh¨n ®îc miªu t¶? ý nghÜa cña chóng? NghÖ thuËt ®- îc sö dông ë ®©y?

- Nh÷ng tr¹ng th¸i cña chiÕc kh¨n: + Th¬ng nhí. + R¬i xuèng ®Êt. + V¾t lªn vai. + Chïi níc m¾t.  Nh÷ng h×nh ¶nh nh©n ho¸

- Nh÷ng tr¹ng th¸i cña chiÕc kh¨n: + Th¬ng nhí. + R¬i xuèng ®Êt. + V¾t lªn vai. + Chïi níc m¾t.  Nh÷ng h×nh ¶nh nh©n ho¸ vµ mét lo¹t c¸c ®éng tõ chØ sù vËn ®éng tr¸i chiÒu (v¾t  r¬i, lªn  xuèng) céng hëng víi h×nh ¶nh nh÷ng giät níc m¾t ®· diÔn t¶ nçi nhí tr¶i ra ko gian nhiÒu chiÒu vµ t©m tr¹ng rèi bêi, ngæn ngang tr¨m mèi cña c« g¸i.

 ngän ®Ìn - H×nh ¶nh .... nªn cµng thªm s©u s¾c, da diÕt.

ỳ                                                                                                   Trang

GV: H×nh ¶nh ngän ®Ìn gîi kho¶ng thêi ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 115

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ ả ờ

” ? gian nµo? Tõ ®ã, em thÊy sù vËn ®éng nµo cña nçi nhí? ý nghÜa cña h×nh ¶nh “ Ngän ®Ìn ko t¾t

- H×nh ¶nh ngän ®Ìn ko t¾t lµ Èn dô chØ ngän löa t×nh yªu bõng ch¸y, m·nh liÖt, nçi nhí ®»ng ®½ng víi thêi gian.  H×nh ¶nh ngän ®Ìn gîi t¶ chiÒu dµi cña nçi nhí d»ng dÆc theo thêi gian.

HS đ c và tr  l i - H×nh ¶nh ngän ®Ìn gîi thêi gian ban ®ªm nçi nhí chuyÓn tõ ko gian sang thêi gian, tõ ngµy sang ®ªm nªn cµng thªm s©u s¾c, da diÕt. - H×nh ¶nh ngän ®Ìn ko t¾t lµ Èn dô chØ ngän löa t×nh yªu bõng ch¸y, m·nh liÖt, nçi nhí ®»ng ®½ng víi thêi gian.  H×nh ¶nh ngän ®Ìn gîi t¶ chiÒu dµi cña nçi nhí d»ng dÆc theo thêi gian.

- H×nh ¶nh ®«i m¾t: + Lµ h×nh ¶nh ho¸n dô. + Lµ cöa sæ t©m hån con ngêi khã giÊu c¶m xóc, t×nh yªu qua nã.  “M¾t ngñ ko yªn” Sù tr»n träc, thao thøc  nçi nhí x©m nhËp c¶ tiÒm thøc vµ v« thøc cña c« g¸i.  H×nh ¶nh ®«i m¾t diÔn t¶ chiÒu s©u cña nçi nhí.

Gv liªn hÖ, bæ sung: §ªm lµ kho¶ng thêi gian mäi c«ng viÖc ®îc t¹m g¸c l¹i, con ngêi ®îc ®èi diÖn víi chÝnh m×nh, l¾ng l¹i víi nh÷ng suy t, c¶m xóc. Víi nh÷ng t©m hån ®ang yªi th× nçi t¬ng t l¹i cån cµo, trµo d©ng “§ªm liÖt: m·nh qua...mµ mê?”; “§ªm n»m ... gÆp em”; “§ªm qua...hay ko?”;... - Tõ c¸ch mîn c¸i kh¨n, ngän ®Ìn béc lé lßng m×nh ®Õn c¸ch miªu t¶ nçi nhí th«ng qua ®«i m¾t, em thÊy sù vËn ®éng cña nçi nhí ®îc diÔn t¶ ntn? Gv liªn hÖ ®Õn bµi “Sãng”(Xu©n Quúnh) kh¾c s©u kiÕn thøc.

- H×nh ¶nh ®«i m¾t: + Lµ h×nh ¶nh ho¸n dô. + Lµ cöa sæ t©m hån con ngêi khã giÊu c¶m xóc, t×nh yªu qua nã.  “M¾t ngñ ko yªn” Sù tr»n träc, thao thøc  nçi nhí x©m nhËp c¶ tiÒm thøc vµ v« thøc cña c« g¸i.  H×nh ¶nh ®«i m¾t diÔn t¶ chiÒu s©u cña nçi nhí.

GV: Sù kh¸c biÖt vÒ thÓ th¬ cña 2 c©u kÕt so víi 10 c©u trªn? ọ ả ờ i 10 c©u ®Çu: + DiÔn t¶ ko gian ba chiÒu cña nçi nhí (tr¶i réng theo ko gian, tr¶i dµi theo thêi gian vµ th©m nhËp vµo chiÒu s©u tiÒm thøc vµ v« thøc cña con ngêi). + ThÓ hiÖn sù vËn ®éng cø t¨ng dÇn, m·nh liÖt, s«i trµo cña nçi nhí.

HS đ c và tr  l 10 c©u ®Çu: + DiÔn t¶ ko gian ba chiÒu cña nçi nhí (tr¶i réng theo ko gian, tr¶i dµi theo thêi gian vµ th©m nhËp vµo chiÒu s©u tiÒm thøc vµ v« thøc cña con ngêi). * Nçi lo phiÒn: - ThÓ th¬: lôc b¸t (kh¸c 10 c©u trªn:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 116

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ ThÓ hiÖn sù vËn ®éng cø t¨ng dÇn, m·nh liÖt, s«i trµo cña nçi nhí. - ThÓ th¬: lôc b¸t (kh¸c 10 c©u trªn: thÓ v·n bèn) ©m ®iÖu da diÕt, kh¾c kho¶i, l¾ng s©u.

GV: Em hiÓu thÕ nµo lµ c¶m xóc lo phiÒn? - C« g¸i lo phiÒn vÒ ®iÒu g×? ọ ả ờ

thÓ v·n bèn) ©m ®iÖu da diÕt, kh¾c kho¶i, l¾ng s©u. - Lo phiÒn: lo l¾ng, phiÒn muén  t©m tr¹ng n¶y sinh khi con ngêi ®èi diÖn víi nh÷ng trë ng¹i trong cuéc sèng. - C« g¸i lo phiÒn: v× ko yªn mét bÒ.  Nçi lo cña c« g¸i tríc ngìng cöa h«n nh©n.

*Mèi quan hÖ gi÷a nçi nhí th¬ng vµnçi lo phiÒn: - Cïng mét céi rÔ nguyªn nh©n: + Th¬ng nhí: v× yªu, v× xa c¸ch. + Lo phiÒn: v× yªu, v× t×nh yªu cßn bÞ ng¨n c¸ch bëi nh÷ng trë ng¹i

HS đ c và tr  l i - Lo phiÒn: lo l¾ng, phiÒn muén  t©m tr¹ng n¶y sinh khi con ngêi ®èi diÖn víi nh÷ng trë ng¹i trong cuéc sèng. - C« g¸i lo phiÒn: v× ko yªn mét bÒ.  Nçi lo cña c« g¸i tríc ngìng cöa h«n nh©n. §Æt trong hoµn c¶nh cuéc sèng ngêi phô n÷ xa vµ trong hÖ thèng nh÷ng bµi ca dao than th©n vÒ h«n nh©n gia ®×nh  c« g¸i lo ©u v× lÔ gi¸o PK bÊt c«ng, hñ tôc cña xa héi cò khiÕn t×nh yªu dï cã thiÕt tha s©u nÆng nhng ko dÔ g× dÉn tíi ®îc h«n nh©n, ®¬m hoa kÕt tr¸i: “Th¬ng anh còng muèn nãi ra/ Sî mÑ b»ng ®Êt, sî cha b»ng trêi”.

GV: Trong 1 chØnh thÓ nghÖ thuËt, dï cã tån t¹i nh÷ng tr¹ng th¸i c¶m xóc tr¸i ngîc nhau th× sù tån t¹i cña chóng ko ®éc lËp, t¸ch rêi nhau. Bµi ca dao nµycã ®Ò cËp ®Õn 2 ý rÊt râ rµng. Theo em, gi÷a chóng cã mèi quan hÖ ntn?

ọ i

 TiÓu kÕt : Bµi ca dao thÓ hiÖn nçi nhí th¬ng bån chån, da diÕt xen lÉn nh÷ng lo ©u cña mét tr¸i tim ch©n thµnh, ch¸y báng yªu th¬ng.

îng: ọ c. Bµi 5: - Lµ lêi cña c« g¸i nãi víi chµng trai m×nh yªu. - H×nh ¶nh biÓu t + S«ng sù c¸ch trë. ả ờ HS đ c và tr  l - Cïng mét céi rÔ nguyªn nh©n: + Th¬ng nhí: v× yªu, v× xa c¸ch. + Lo phiÒn: v× yªu, v× t×nh yªu cßn bÞ ng¨n c¸ch bëi nh÷ng trë ng¹i - Bíc ph¸t triÓn tõ c¶m xóc nhí th- ¬ng ®Õn nçi lo ©u mªnh m«ng cho h¹nh phóc løa ®«i thÓ hiÖn khao kh¸t h¹nh phóc chÝnh ®¸ng cña ngêi con g¸i. ả ờ HS đ c và tr  l i  TiÓu kÕt: Bµi ca dao thÓ hiÖn

ỳ                                                                                                   Trang

GV: Bµi ca dao sè 5 lµ lêi cña ai víi ai? ? ý nghÜa cña nh÷ng ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 117

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nçi nhí th¬ng bån chån, da diÕt xen lÉn nh÷ng lo ©u cña mét tr¸i tim ch©n thµnh, ch¸y báng yªu th- ¬ng.

ọ ả ờ

h×nh ¶nh biÓu tîng s«ng, c©y cÇu? Liªn hÖ víi nh÷ng bµi ca dao cïng cã h×nh ¶nh c©y cÇu, so s¸nh ®Ó thÊy ý nghÜa ®Æc biÖt cña h×nh ¶nh “s«ng réng mét gang”, “chiÕc cÇu- d¶i yÕm”?

+ C©y cÇu n¬i gÆp gì, hß hÑn, nèi nhÞp t×nh yªu. - H×nh ¶nh “s«ng réng mét gang”  h×nh ¶nh k× ¶o íc muèn xÝch gÇn kho¶ng c¸ch t×nh yªu. - H×nh ¶nh “chiÕc cÇu- d¶i yÕm”  h×nh ¶nh k× ¶o ®éc ®¸o. D¶i yÕm lµ vËt g¾n víi ngêi con g¸i,  T×nh yªu m·nh liÖt vµ sù chñ ®éng, t¸o b¹o cña c« g¸i vît lªn mäi táa chiÕt cña lÔ gi¸o PK hµ kh¾c.  TiÓu kÕt: Bµi ca dao thÓ hiÖn íc muèn m·nh liÖt trong t×nh yªu vµ sù chñ ®éng, t¸o b¹o cña c« g¸i.

ả ờ ọ

i HS đ c và tr  l - Lµ lêi cña c« g¸i nãi víi chµng trai m×nh yªu. - H×nh ¶nh biÓu tîng: + S«ng sù c¸ch trë. + C©y cÇu n¬i gÆp gì, hß hÑn, nèi nhÞp t×nh yªu. - H×nh ¶nh “s«ng réng mét gang”   h×nh ¶nh k× ¶o íc muèn xÝch gÇn kho¶ng c¸ch t×nh yªu. - H×nh ¶nh “chiÕc cÇu- d¶i yÕm”   h×nh ¶nh k× ¶o ®éc ®¸o. D¶i yÕm lµ vËt g¾n víi ngêi con g¸i,  T×nh yªu m·nh liÖt vµ sù chñ ®éng, t¸o b¹o cña c« g¸i vît lªn mäi táa chiÕt cña lÔ gi¸o PK hµ kh¾c. HS đ c và tr  l i  TiÓu kÕt: Bµi ca dao thÓ hiÖn - íc muèn m·nh liÖt trong t×nh yªu vµ sù chñ ®éng, t¸o b¹o cña c« g¸i.

d. Bµi 6: - Muèi vµ gõng: + Lµ nh÷ng gia vÞ trong b÷a ¨n cña nh©n d©n ta. + Cßn ®îc dïng nh nh÷ng vÞ thuèc lóc ®au èm cña ngêi lao ®éng nghÌo. + Lµ nh÷ng vËt lu«n g¾n bã víi nhau. + Thö th¸ch thêi gian kh«ng lµm nh¹t phai h¬ng vÞ: Muèi- 3 n¨m- cßn mÆn/ Gõng- 9 th¸ng- cßn cay.

ọ ả ờ i

Gv yªu cÇu hs t×m vµ liªn hÖ so s¸nh víi c¸c c©u: “Qua cÇu ng¶ nãn tr«ng cÇu/ CÇu bao nhiªu nhÞp th¬ng m×nh bÊy nhiªu”; “Hai ta c¸ch mét con s«ng/ Muèn sang anh ng¶ cµnh hång cho sang”;  “C¸ch nhau cã mét con ®Çm/ Muèn sang anh bÎ cµnh hång cho sang”; “GÇn ®©y mµ ch¼ng sang ch¬i/ §Ó em ng¾t ngän mång t¬i b¾c cÇu”;... Gv dÉn d¾t: H×nh ¶nh muèi mÆn- gõng cay lµ 2 h×nh ¶nh g¾n bã, thêng ®îc nh¾c ®Õn trong ca dao nh nh÷ng biÓu tîng cho t×nh nghÜa thuû chung cña con ngêi: “Tay n©ng chÐn muèi ®Üa gõng/ Gõng cay muèi mÆn xin ®õng quªn nhau”,... îng : muèi mÆn-

GV: Bªn c¹nh viÖc dïng biÓu tîng, hai c©u cuèi bµi ca dao tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh ®iÒu g×?

HS đ c và tr  l - Muèi vµ gõng: + Lµ nh÷ng gia vÞ trong b÷a ¨n cña nh©n d©n ta. + Cßn ®îc dïng nh nh÷ng vÞ thuèc lóc ®au èm cña ngêi lao ®éng nghÌo. + Lµ nh÷ng vËt lu«n g¾n bã víi nhau. + Thö th¸ch thêi gian kh«ng lµm nh¹t phai h¬ng vÞ: Muèi- 3 n¨m- - H×nh ¶nh biÓu t gõng cay  §ã lµ nh÷ng h×nh ¶nh Èn dô tîng trng cho nh÷ng tr¶i nghiÖm cay ®¾ng, mÆn mµ cña t×nh ngêi nhÊt lµ t×nh c¶m vî chång.  §ång thêi cßn biÓu trng cho t×nh nghÜa thñy chung cña con ngêi. - T×nh nghÜa con ng êi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 118

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

îng : muèi mÆn-

Ba v¹n s¸u ngµn ngµy- míi xa.  C¶ ®êi ngêi  ChØ cã c¸i chÕt míi ®ñ søc chia l×a con ngêi.  TiÓu kÕt: Bµi ca dao trªn thÓ hiÖn sù g¾n bã thuû chung, son s¾t, bÒn v÷ng cña t×nh c¶m vî chång.

ạ ộ

îng ả ờ

Ho t đ ng 3 (4 phút) Yªu cÇu hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí (sgk). - Qua chïm ca dao ®· häc, em thÊy nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo thêng ®îc dïng trong ca dao? III. Tæng kÕt bµi häc: Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt mµ ca dao thêng dïng: - Sù lÆp l¹i c¸c c«ng thøc më ®Çu (m«tÝp nghÖ thuËt). - C¸c h×nh ¶nh biÓu t : chiÕc cÇu, tÊm kh¨n, ngän ®Ìn, gõng cay- muèi mÆn,... - C¸c biÖn ph¸p tu tõ: so s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸, ®iÖp ng÷,... cßn mÆn/ Gõng- 9 th¸ng- cßn cay. - H×nh ¶nh biÓu t gõng cay  §ã lµ nh÷ng h×nh ¶nh Èn dô t- îng trng cho nh÷ng tr¶i nghiÖm cay ®¾ng, mÆn mµ cña t×nh ng- êi nhÊt lµ t×nh c¶m vî chång.  §ång thêi sù g¾n bã tù nhiªn cña chóng cßn biÓu trng cho t×nh nghÜa thñy chung cña con ngêi. - T×nh nghÜa con ngêi: Ba v¹n s¸u ngµn ngµy- míi xa.  C¶ ®êi ngêi  ChØ cã c¸i chÕt míi ®ñ søc chia l×a con ngêi. ọ HS đ c và tr  l i  TiÓu kÕt: Bµi ca dao trªn thÓ hiÖn sù g¾n bã thuû chung, son s¾t, bÒn v÷ng cña t×nh c¶m vî chång.

ọ ả ờ - ThÓ th¬: lôc b¸t, song thÊt lôc b¸t vµ c¸c biÕn thÓ cña chóng, v·n bèn, v·n n¨m, hçn hîp,...

i HS đ c và tr  l Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt mµ ca dao thêng dïng: - Sù lÆp l¹i c¸c c«ng thøc më ®Çu (m«tÝp nghÖ thuËt). - C¸c h×nh ¶nh biÓu tîng: chiÕc cÇu, tÊm kh¨n, ngän ®Ìn, gõng cay- muèi mÆn,... - C¸c biÖn ph¸p tu tõ: so s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸, ®iÖp ng÷,... - ThÓ th¬: lôc b¸t, song thÊt lôc b¸t vµ c¸c biÕn thÓ cña chóng, v·n bèn, v·n n¨m, hçn hîp,... ạ ộ

ệ ậ :

Ho t đ ng 4 (1 phút) 3. Cñng cè, luy n t p + H×nh ¶nh so s¸nh Èn dô (lÊy tõ trong cuéc sèng ®êi thêng: TÊm lôa ®µo… cñ Êu gai, lÊy tõ thiªn nhiªn, vò trô: mÆt trêi, tr¨ng, sao). ặ      * D n dò:  gõng cay-muèi mÆn..    + ThÓ th¬ lôc b¸t, thÓ bèn chc, song thÊt lôc b¸t, thÓ hçn hîp.

+ C¸c h×nh ¶nh ®· trë thµnh biÓu tîng trong ca dao: chiÕc cÇu, tÊm kh¨n, ngän ®Ìn,

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 119

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

-> Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt trªn ®©y lµ nh÷ng nÐt riªng in ®Ëm mµu s¾c d©n gian kh¸c víi nghÖ thuËt th¬ cña v¨n häc viÕt v× ca dao lµ tiÕng nãi cña céng ®ång chø kh«ng ph¶i tiÕng nãi cña c¸ thÓ nghÖ sÜ nh th¬ cña v¨n häc viÕt. * LuyÖn tËp :- Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi míi ( T28 ).

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 120

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

®Æc ®iÓm ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ng÷ viÕt

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh:- Ph©n biÖt ®Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ng÷

I. Môc tiªu: viÕt.

- NhËn râ ®Æc ®iÓm c¸c mÆt thuËn lîi, h¹n chÕ cña ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ng÷ viÕt ®Ó diÔn ®¹t tèt khi giao tiÕp.

2. KÜ n¨ng:- RÌn kü n¨ng sö dông cã hiÖu qu¶ ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ng÷ viÕt. 3. Th¸i ®é:- Gi¸o dôc c¸c em biÕt gi÷ g×n sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1( ) 5 phút 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: Tù sù lµ gi? Sù viÖc lµ gi ? sù viÖc tiªu biÓu lµ g×? * §¸p ¸n: - Lµ kÓ chuyÖn. Lµ ph¬ng thøc tr×nh bµy mét chuçi c¸c sù viÖc, tõ sù viÖc nµy ®Õn sù viÖc kia, cuèi cïng dÉn ®Õn mét kÕt thóc, thÓ hiÖn mét ý nghÜa

ể ọ ớ i: 1. Tên:..........................................L p:................Đi m:.................. - C¸i x¶y ra ®îc nhËn thøc cã ranh giíi râ rµng, ph©n biÖt víi nh÷ng c¸i x¶y ra kh¸c…. ®éng cña nh©n vËt trong quan hÖ víi nh©n vËt kh¸c. Ngêi viÕt chän mét sè sù viÖc tiªu biÓu ®Ó c©u chuyÖn hÊp dÉn. - Sù viÖc tiªu biÓu lµ sù viÖc quan träng gãp phÇn h×nh thµnh cèt truyÖn. Mçi sù viÖc cã thÓ cã nhiÒu chi tiÕt. ả ờ * Tên h c sinh tr  l

ể ớ 2. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ể ớ 3. Tên:..........................................L p:................Đi m:...................

ớ ộ

2. N i dung bài m i:  Vào bài:   (1phút).  Thña loµi ngêi míi sinh ra trao ®æi víi nhau b»ng ng«n ng÷ hµnh ®éng. DÉn ®Õn tiÕng nãi h×nh thµnh hä trao ®æi tõ t tëng t×nh c¶m b»ng ng«n ng÷ nãi. Sau nµy t×m ra ch÷ viÕt, con ngêi dïng ch÷ viÕt bªn c¹nh lµ tiÕng nãi ®Ó th«ng tin cho nhau. Nãi vµ viÕt lµ biÓu hiÖn sù ph¸t triÓn trong lÞch sö v¨n minh nh©n lo¹i.

H§ cña GV

H§ cña HS

Néi dung GHI B NGẢ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 121

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

I. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ng÷ viÕt:

20

ả C¸c mÆt 1. Kh¸i niÖm.

ọ HS   đ c   và   tr iờ l Kh¸i niÖm. Ng«n ng÷ viÕt - Lµ ng«n ng÷ ®îc thÓ hiÖn b»ng ch÷ viÕt trong v¨n b¶n vµ ®îc tiÕp nhËn b»ng thÞ gi¸c.

Ng«n ng÷ nãi - Lµ ng«n ng÷ ©m thanh, lµ lêi nãi trong giao tiÕp hµng ngµy, ë ®ã ngêi nãi vµ ngêi nghe tiÕp xóc trùc tiÕp víi nhau, cã thÓ lu©n phiªn nhau trong vai nãi vµ vai nghe. §Æc

2. ®iÓm. a. Ph¬ng tiÖn(chÊ t liÖu). - Ph : ¬ng tiÖn chñ yÕu ch÷ viÕt- hÖ thèng kÝ tù cña ng«n ng÷ ... §Æc ®iÓm. a.Ph¬ng tiÖn(chÊt liÖu).

Ho¹t ®éng2( phút) Gv híng dÉn, gîi më cho hs b»ng c¸c c©u hái ®Ó lËp b¶ng ®èi s¸nh ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ng÷ viÕt trªn c¸c mÆt: (kh¸i niÖm, c¸c ®Æc ®Óm).

cö chØ, - Ph lêi ¬ng tiÖn chñ yÕu: nãi- chuçi ©m thanh ng«n ng÷ mµ con ngêi cã thÓ nhËn biÕt b»ng thÝnh gi¸c, tr¶i ra trong thêi gian. giäng - Ph ¬ng tiÖn hç trî: ®iÖu (ng÷ ®iÖu), nÐt mÆt, ®iÖu bé,...cña ngêi nãi.

- Cã tÝnh chÊt tøc thêi, ko ®îc dµn dùng tríc, ngêi nãi Ýt cã c¬ héi gät giòa, kiÓm tra, ngêi nghe Ýt cã ®iÒu kiÖn ph©n tÝch kÜ.

Hoµn c¶nh sö dông. b. Hoµn c¶nh sö dông.

- Cã ng , êi nghe trùc tiÕp ngêi nghe cã thÓ ph¶n håi ®Ó ngêi nãi ®iÒu chØnh, söa ®æi. GV: Ng«n ng÷ nãi ®îc ghi l¹i b»ng ch÷ viÕt trong c¸c lo¹i v¨n b¶n nµo? ? Môc ®Ých cña c¸c v¨n b¶n ®ã? ? §Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ nãi ë c¸c v¨n b¶n ®ã cã g× kh¸c víi ng«n ng÷ nãi th«ng thêng?

¬ng tiÖn hç trî: - Ph hÖ thèng dÊu c©u, c¸c kÝ hiÖu v¨n tù, c¸c h×nh ¶nh minh häa, c¸c b¶ng biÓu, s¬ ®å,... - Cã điÒu kiÖn dµn dùng, ngêi viÕt cã ®iÒu kiÖn gät giòa, kiÓm tra, ®¹t tÝnh chÝnh x¸c cao, ngêi ®äc cã ®iÒu kiÖn ®äc l¹i, ph©n tÝch kÜ. - Th êi nghe êng ko cã ng trùc tiÕp. Sè lîng ngêi ®äc ®«ng ®¶o trong ph¹m vi ko gian réng lín vµ thêi gian l©u dµi. - Ch÷ viÕt: + §óng chuÈn chÝnh t¶, tr¸nh dïng c¸c tõ ph¸t ©m ®Þa ph¬ng nÕu ko cÇn thiÕt. + §óng quy c¸ch tæ chøc v¨n b¶n, con ch÷, dÊu c©u. - Ng÷ ©m: + Sö dông ®óng vµ tèt hÖ thèng ng÷ ©m, tr¸nh lèi ph¸t ©m ®Þa ph¬ng (trõ 1 sè trêng hîp cã môc ®Ých tu tõ) + Sö dông tèt ng÷ ®iÖu.

GV: Ng«n ng÷ viÕt trong v¨n b¶n ®îc tr×nh bµy l¹i b»ng lêi nãi miÖng khi nµo? §Æc ®iÓm cña nã?

- Tõ ng÷: §a d¹ng: Tõ toµn d©n, tõ

- Tõ ng÷: + Dïng tõ phï hîp víi phong c¸ch chøc n¨ng cña v¨n b¶n ®îc t¹o lËp. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 122

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®Þa ph¬ng, khÈu ng÷, tiÕng lãng, biÖt ng÷,...

MÆt bªn kia cña hÖ thèng ng«n ng÷: c.MÆt bªn kia cña hÖ thèng ng«n ng÷:

- C©u: + Thêng ng¾n gän, dïng nhiÒu c©u tØnh lîc. + Cã c©u rêm rµ, cã yÕu tè d thõa, trïng lÆp.

+ Tr¸nh dïng tõ ng÷ riªng cña phong c¸ch héi tho¹i nÕu ko cÇn thiÕt. - C©u: + Thêng dïng c©u dµi, nhiÒu thµnh phÇn nhng ®îc tæ chøc m¹ch l¹c, chÆt chÏ. + Cã thÓ dïng c©u tØnh lîc mét thµnh phÇn (CN hoÆc VN) tr¸nh dïng c©u tØnh lîc c¶ CN vµ VN nÕu ko cã t¸c dông tu tõ.

ớ

ọ HS đ c ghi nh Sgk/88

* Chó ý: - Ng«n ng÷ nãi ®îc ghi l¹i b»ng ch÷ viÕt trong c¸c v¨n b¶n: + TruyÖn cã lêi tho¹i cña c¸c nh©n vËt. + C¸c bµi b¸o ghi l¹i c¸c cuéc pháng vÊn, täa ®µm, c¸c cuéc nãi chuyÖn. + Biªn b¶n c¸c cuéc häp, héi th¶o khoa häc,... ®îc c«ng bè. Môc ®Ých: thÓ hiÖn ng«n ng÷ nãi.  §Æc ®iÓm:+ Khai th¸c ®Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ nãi. + Thêng ®· ®îc söa ch÷a, gät giòa gÇn v¨n phong cña ng«n ng÷ viÕt gÇn v¨n phong cña ng«n ng÷ viÕt. - Ng«n ng÷ viÕt ®îc tr×nh bµy l¹i b»ng lêi nãi miÖng trong c¸c trêng hîp: + ThuyÕt tr×nh tríc héi nghÞ b»ng 1 b¸o c¸o ®· viÕt s½n. + Nãi tríc c«ng chóng theo mét v¨n b¶n...  §Æc ®iÓm: + TËn dông u thÕ cña ng«n ng÷ viÕt (cã suy nghÜ, lùa chän, s¾p xÕp ý,...) + Cã sù phèi hîp cña c¸c yÕu tè hç trî trong ng«n ng÷ nãi (cö chØ, ®iÖu bé, nÐt mÆt, ng÷ ®iÖu,...)

* Ghi nhí: ( SGK/88). HS lªn b¶ng lµm bµi tËp.

GV   khái   quát  đ cọ   ọ g i   hs   nhớ  ghi   Sgk/88

Ho¹t ®éng ) 3( 18 phút

II. LuyÖn tËp: Bµi 1: - §Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ viÕt biÓu hiÖn: + Ch÷ viÕt: ®óng chuÈn chÝnh t¶. +Tõ ng÷: Sö dông líp tõ thuËt ng÷ cña phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn (vèn ch÷, tõ vùng, ng÷ ph¸p, phong c¸ch, thÓ v¨n, v¨n nghÖ, chÝnh trÞ, khoa häc, kÜ thuËt).

ỳ                                                                                                   Trang

Hs ®äc ®Ò bµi vµ lµm c¸c bµi luyÖn ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 123

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tËp. HS lªn b¶ng lµm bµi tËp.

HS lªn b¶ng lµm bµi tËp.

C¸c tõ ng÷ chØ thø tù tr×nh bµy (1 lµ, 2 lµ, 3 lµ)  ®¸nh dÊu luËn ®iÓm râ rµng, m¹ch l¹c. Sù lùa chän vµ thay thÕ c¸c tõ: “tiÕng ta” thay cho “ng÷ ph¸p” qu¸ tr×nh suy nghÜ, nghiÒn ngÉm cña ngêi viÕt. + C©u: c¸c dÊu c©u (dÊu phÈy t¸ch vÕ, dÊu chÊm ng¾t c©u, dÊu ba chÊm biÓu thÞ ý nghÜa liÖt kª cßn cã thÓ tiÕp tôc) ®îc sö dông phï hîp. 2. Bµi 2: - Tõ ng÷: + C¸c tõ h« gäi: k×a, nµy...¬i, nhØ. + KhÈu ng÷: c« ¶, nhµ t«i, mÊy , nãi kho¸c, cã khèi, sî g×, ®»ng Êy. + Tõ t×nh th¸i: cã khèi...®Êy, ®Êy, thËt ®Êy. - C©u: Sö dông kÕt cÊu trong ng«n ng÷ nãi: Cã...th×, §· ...th×... - Sù phèi hîp gi÷a lêi nãi vµ cö chØ: Cêi nh n¾c nÎ, con cín, liÕc m¾t,... Bµi 3: a. C¸c lçi: - Ko ph©n biÖt thµnh phÇn TN- CN. - Dïng c¸c tõ thuéc ng«n ng÷ nãi: th×, ®·, hÕt ý.  Söa l¹i: Th¬ ca ViÖt Nam ®· thÓ hiÖn nhiÒu bøc tranh mïa thu ®Æc s¾c. b. C¸c lçi: - Dïng tõ khÈu ng÷: vèng lªn, ®Õn møc v« téi v¹. - Tõ thõa: nh.  Söa l¹i: Cßn m¸y mãc, thiÕt bÞ do níc ngoµi ®a vµo gãp vèn th× ko ®îc kiÓm so¸t, hä s½n sµng khai qu¸ møc thùc tÕ mét c¸ch tuú tiÖn. c. Lçi sai: - C©u tèi nghÜa, lñng cñng. - Tõ khÈu ng÷: sÊt(hÕt). - Tõ thõa: th×.  Söa l¹i: Chóng tiªu diÖt ko th¬ng tiÕc c¸c loµi sèng ë díi níc nh c¸, rïa, ba ba, Õch, nh¸i, t«m, cua, èc,... vµ ngay c¶ c¸c loµi chim quen kiÕm ¨n trªn s«ng níc nh cß, v¹c, vÞt, ngçng,... chóng còng ch¼ng bu«ng tha!

Ho¹t ®éng 4 (2 phút). 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc KN vµ ®Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ nãi vµ viÕt. * LuyÖn tËp:- Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi ( T29 ).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 124

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

ca dao hµi híc

I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - Gióp häc sinh c¶m nhËn ®îc tiÕng cêi l¹c quan trong ca dao qua nghÖ thuËt trµo léng, th«ng minh hãm hØnh cña ngêi b×nh d©n cho dï cuéc sèng cña hä cßn nhiÒu vÊt v¶, lo toan.

- HiÓu ®îc t×nh yªu tha thiÕt thuû chung vµ kh¸t väng tù do yªu ®¬ng cña c¸c chµng trai, c« g¸i Th¸i.

2. KÜ n¨ng: - TiÕp tôc rÌn luyÖn kü n¨ng tiÕp cËn vµ ph©n tÝch ca dao qua tiÕng cêi cña ca dao hµi híc. - ThÊy ®îc ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt cña truyÖn th¬.

3. Th¸i ®é:- Tr©n träng t©m hån l¹c quan yªu ®êi cña ngêi lao ®éng vµ yªu quý tiÕng cêi cña

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 125

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

hä trong ca dao II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc.

ạ ộ

Ho t đ ng 1 (5 phút)   1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: C©u hái: §äc thuéc hai bµi ca dao than th©n ®· häc? Nªu ý nghÜa biÓu tîng cña c¸c h×nh ¶nh tÊm lôa ®µo vµ cñ Êu gai? * §¸p ¸n: SGK+ bài cũ. * Tªn HS tr¶ lêi: 1......................................................Líp..................§iÓm.................. 2.....................................................Líp.................§iÓm................... 3.....................................................Líp.................§iÓm................... 4.....................................................Líp.................§iÓm................... 2. Bµi míi:

* Giíi thiÖu bµi míi: TiÕng cêi gi¶i trÝ, tiÕng cêi tù trµo (tù cêi m×nh), tiÕng cêi ch©m biÕm, phª ph¸n x· héi cña ngêi b×nh d©n viÖt nam xa kh«ng chØ thÓ hiÖn trong v¨n xu«i tù sù víi thÓ lo¹i truyÖn cêi mµ cßn ®îc thÓ hiÖn kh¸ ®éc ®¸o trong th¬ tr÷ t×nh d©n gian. §ã lµ nh÷ng bµi ca dao hµi híc, ca dao trµo phóng. TiÕng cêi l¹c quan cña ngêi lao ®éng ë ®©y sÏ ®îc biÓu hiÖn rÊt gißn gi·, khoÎ kho¾n phong phó vµ ®éc ®¸o.

H§ cña HS

ạ ộ

Néi dung GHI B NGẢ I. H íng dÉn ®äc vµ t×m hiÓu lo¹i: 1. §äc.

H§ cña GV      Ho t đ ng 2 (15 phút) Gv híng dÉn hs ®äc vµ nhËn xÐt kÕt qu¶. Bµi 1: Giäng vui t¬i, dÝ dám, mang h×nh thøc ®èi ®¸p. Bµi 2, 3, 4: Giäng vui, dÝ dám, chÕ giÔu, nhÊn m¹nh c¸c tõ: lµm trai, chång em, chång yªu vµ c¸c ®éng tõ.

ọ ả ờ

GV: - C¶ 4 bµi ca dao ®Òu thuéc lo¹i ca dao hµi híc nhng cã thÓ ph©n lo¹i cô thÓ ntn?

2. T×m hiÓu tiÓu lo¹i: - Bµi 1: Ca dao hµi híc tù trµo (tù cêi m×nh).  Môc ®Ých: mua vui, biÓu hiÖn tinh thÇn l¹c quan. - Bµi 2, 3, 4: Ca dao hµi híc ch©m biÕm, phª ph¸n.  Môc ®Ých: mua vui, ch©m biÕm, phª ph¸n c¸i xÊu. i HS đ c và tr  l Bµi 1: Ca dao hµi híc tù trµo (tù cêi m×nh).  Môc ®Ých: mua vui, biÓu hiÖn tinh thÇn l¹c quan. - Bµi 2, 3, 4: Ca dao hµi híc ch©m biÕm, phª ph¸n.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 126

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ ộ  Môc ®Ých: mua vui, ch©m biÕm, phª ph¸n c¸i xÊu.

II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. Bµi 1: - ViÕt theo thÓ ®èi ®¸p gi÷a chµng trai vµ c« g¸i (2 nh©n vËt tr÷ t×nh). ọ ả ờ i

Ho t đ ng 3 (18 phút) Gv dÉn d¾t: Cíi xin lµ viÖc hÖ träng trong cuéc ®êi mçi ngêi nªn nã thêng ®îc tæ chøc rÊt tr nhị   träng. Do ®ã, nã ph« diÔn râ gia c¶nh cña con ngêi. Th¸ch cíi vµ dÉn cíi lµ nh÷ng tôc lÖ l©u ®êi cña ngêi ViÖt Nam. GV: - Bµi ca dao sè 1 ®îc viÕt theo h×nh thøc nµo?

ả ờ *Lêi chµng trai vÒ lÔ vËt dÉn cíi: + C¸ch nãi khoa tr ¬ng, phãng ®¹i: DÉn voi- dÉn tr©u- dÉn bß lÔ vËt sang träng.

GV - C¸ch nãi cña chµng trai vÒ lÔ vËt dÉn cíi cã g× ®Æc biÖt?

+ C¸ch nãi gi¶ ®Þnh: “toan dÉn”  lµ c¸ch nãi thêng gÆp cña c¸c chµng trai nghÌo ®ang yªu ngµy xa.

+ C¸ch nãi ®èi lËp: DÉn voi  Sî quèc cÊm. DÉn tr©u  Sî hä m¸u hµn. DÉn bß  Sî hä nhµ nµng co g©n.

GV Qua ®ã, em thÊy g× vÒ gia c¶nh vµ con ngêi cña chµng trai?

 Chµng trai lµ ngêi cÈn thËn, biÕt quan t©m vµ t«n träng gia téc nhµ c« g¸i. §ång thêi, chµng cßn lµ ngêi khÐo lÐo, cã lÝ, cã t×nh, dÔ t¹o ®îc sù c¶m th«ng cña mäi ngêi vµ nhÊt lµ cña c« g¸i.

9HS đ c và tr  l Bµi 1:- ViÕt theo thÓ ®èi ®¸p gi÷a chµng trai vµ c« g¸i (2 nh©n vËt tr÷ t×nh). ọ HS đ c và tr  l i + C¸ch nãi khoa tr¬ng, phãng ®¹i: DÉn voi- dÉn tr©u- dÉn bß lÔ vËt sang träng. + C¸ch nãi gi¶ ®Þnh: “toan dÉn” lµ c¸ch nãi thêng gÆp trong lêi nãi tëng tîng vÒ c¸c lÔ vËt sang träng, linh ®×nh cña c¸c chµng trai nghÌo ®ang yªu ngµy xa. + C¸ch nãi ®èi lËp: DÉn voi  Sî quèc cÊm. DÉn tr©u  Sî hä m¸u hµn. DÉn bß  Sî hä nhµ nµng co g©n. ả ờ ọ HS đ c và tr  l i Chµng trai lµ ngêi cÈn thËn, biÕt quan t©m vµ t«n träng gia téc nhµ c« g¸i. §ång thêi, chµng cßn lµ ngêi khÐo lÐo, cã lÝ, cã t×nh, dÔ t¹o ®îc sù c¶m th«ng cña mäi ngêi vµ nhÊt lµ cña c« g¸i. GV Liªn hÖ víi mét sè bµi ca dao cã cïng chñ ®Ò?

ọ ả ờ

+ C¸ch nãi gi¶m dÇn: voi tr©u bßchuét.  TiÕng c êi bËt lªn , v×:

+ LÔ vËt cña anh “sang träng”, GV - Em hiÓu g× vÒ nghÜa cña tõ “sang” trong lêi ®¸nh gi¸ cña c« g¸i vÒ lÔ vËt dÉn cíi cña chµng trai?

+ Chµng trai khÐo nãi qu¸. i HS đ c và tr  l + C¸ch nãi gi¶m dÇn: voi tr©u bßchuét.  TiÕng cêi bËt lªn, v×: + LÔ vËt cña anh “sang träng”, kh¸c thêng qu¸, còng lµ loµi “thó bèn ch©n” ngang tÇm víi voi,

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 127

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

 Gia c¶nh thùc cña chµng trai: rÊt nghÌo.

TÝnh c¸ch cña chµng trai: cÈn thËn, chu ®¸o, khÐo lÐo, dÝ dám, a trµo léng. tr©u, bß. + Chµng trai khÐo nãi qu¸.  Gia c¶nh thùc cña chµng trai: rÊt nghÌo. TÝnh c¸ch cña chµng trai: cÈn thËn, chu ®¸o, khÐo lÐo, dÝ dám, a trµo léng.

íi cña ọ ả ờ

GV: §ã lµ lêi ®¸nh gi¸ trang trong hay lµ lêi biÓu lé tÊm lßng bao dung cña c« g¸i cïng chung c¶nh ngé víi chµng trai?

* Lêi c« g¸i: - Lêi ®¸nh gi¸ vÒ lÔ vËt dÉn c chµng trai: Sang cã gi¸ trÞ cao.  ®µng hoµng, lÞch sù.  TÊm lßng bao dung cña c« g¸i cïng chung c¶nh ngé víi chµng trai.

HS đ c và tr  l i - Lêi ®¸nh gi¸ vÒ lÔ vËt dÉn cíi cña chµng trai: Sang cã gi¸ trÞ cao.  ®µng hoµng, lÞch sù.  TÊm lßng bao dung cña c« g¸i cïng chung c¶nh ngé víi chµng trai. íi:

- C¸ch nãi vÒ lÔ vËt th¸ch c + C¸ch nãi ®èi lËp: Ngêi ta  Nhµ em Th¸ch lîn, gµ. Th¸ch mét nhµ khoai lang. “Mét nhµ khoai lang”

c:ướ

 Lêi gi¶i thÝch cña c« g¸i vÒ viÖc sö dông lÔ vËt th¸ch cíi: Cñ to - Cñ nhá- Cñ mÎ - Cñ rÝm, cñ hµ  Sù ®¶m ®ang, th¸o v¸t cña c« g¸i  Cuéc sèng hoµ thuËn, nghÜa t×nh cña nh©n d©n lao ®éng. + C¸ch nãi gi¶m dÇn:  TÝnh hÊt trµo léng, ®ïa vui.  Lµ lêi th¸ch cíi kh¸c thêng, v« t, thanh th¶n, trµn ®Çy lßng l¹c quan yªu ®êi.

- C¸ch nãi vÒ lÔ vËt th¸ch cíi: + C¸ch nãi ®èi lËp: Ngêi ta  Nhµ em Th¸ch lîn, gµ. Th¸ch mét nhµ khoai lang. “Mét nhµ khoai lang” sè lîng b»ng mét nhµ. c¶ nhµ, c¶ hä nhµ khoai lang (cñ to, cñ nhá, cñ rÝm, cñ hµ,...) LÔ vËt “mét nhµ khoai lang” võa kh¸ lín l¹i võa thËt b×nh dÞ mµ kh¸c thêng về lÒ vËt th¸ch cíi cña gia ®×nh c« g¸i lµm bËt lªn tiÕng cêi. Lêi gi¶i thÝch cña c« g¸i vÒ viÖc sö dông lÔ vËt th¸ch cíi r tấ   hài h Cñ to- mêi lµng. Cñ nhá- hä hµng ¨n ch¬i. Cñ mÎ- con trÎ ¨n ch¬i. Cñ rÝm, cñ hµ- lîn, gµ ¨n.  Sù ®¶m ®ang, th¸o v¸t, t×nh c¶m ®Ëm ®µ cña c« g¸i nghÌo víi hä hµng, gia ®×nh, lµng xãm.  Cuéc sèng sinh ho¹t hoµ thuËn, nghÜa t×nh trong nhµ ngoµi xãm cña nh©n d©n lao ®éng. + C¸ch nãi gi¶m dÇn: Cñ to cñ

ỳ                                                                                                   Trang

GV - Nªu c¶m nhËn vÒ ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 128

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tiÕng cêi cña ngêi lao ®éng trong c¶nh nghÌo? (hä cêi ®iÒu g×? cêi ai? ý nghÜa cña tiÕng cêi?) :

ọ ả ờ

êi:

GV - Kh¸i qu¸t chung vÒ nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt cña bµi ca dao trªn?

 TiÓu kÕt: - Bµi ca dao trªn lµ tiÕng cêi tù trµo vÒ c¶nh nghÌo cña ngêi lao ®éng. - ý nghÜa + ThÓ hiÖn tinh thÇn l¹c quan, yªu ®êi, vît lªn cuéc sèng khèn khã. + TriÕt lÝ nh©n sinh ®Ñp: ®Æt t×nh nghÜa cao h¬n cña c¶i. - NghÖ thuËt g©y c + C¸ch nãi khoa tr¬ng, phãng ®¹i. + C¸ch nãi gi¶m dÇn. + C¸ch nãi ®èi lËp. + Sö dông chi tiÕt, h×nh ¶nh hµi híc.

ọ GV - Bµi ca dao sè 2, 3, 4 chÕ giÔu ®èi tîng nµo trong x· héi? 2. Bµi ca dao sè 2, 3, 4: - Lµ tiÕng cêi phª ph¸n trong néi bé nh©n d©n.

nhá cñ mÎ cñ rÝm cñ hµ.  TÝnh hÊt trµo léng, ®ïa vui.  Lµ lêi th¸ch cíi kh¸c thêng, v« t, thanh th¶n, trµn ®Çy lßng l¹c quan yªu ®êi. i HS đ c và tr  l - Bµi ca dao trªn lµ tiÕng cêi tù trµo vÒ c¶nh nghÌo cña ngêi lao ®éng. - ý nghÜa : + ThÓ hiÖn tinh thÇn l¹c quan, yªu ®êi, vît lªn cuéc sèng khèn khã. + TriÕt lÝ nh©n sinh ®Ñp: ®Æt t×nh nghÜa cao h¬n cña c¶i. ả ờ HS đ c và tr  l i + C¸ch nãi khoa tr¬ng, phãng ®¹i. + C¸ch nãi gi¶m dÇn. + C¸ch nãi ®èi lËp. + Sö dông chi tiÕt, h×nh ¶nh hµi híc. Møc ®é chÕ giÔu ra sao vµ th¸i ®é cña t¸c gi¶ d©n gian ®èi víi nh÷ng ngêi ®ã ntn?

ọ ả ờ

GV - T×m mét vµi bµi ca dao cã cïng m«tÝp më ®Çu nh bµi ca dao sè 2? GV - C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®îc sö dông trong bµi nµy lµ g×? HS đ c và tr  l i Lµ tiÕng cêi phª ph¸n trong néi bé nh©n d©n. - Môc ®Ých: nh¾c nhë nhau tr¸nh nh÷ng thãi h tËt xÊu mµ con ngêi thêng m¾c ph¶i. - Th¸i ®é cña t¸c gi¶ d©n gian: nhÑ nhµng, th©n t×nh, mang tÝnh gi¸o dôc s©u s¾c.

ọ ả ờ i

- Môc ®Ých: nh¾c nhë nhau tr¸nh nh÷ng thãi h tËt xÊu mµ con ngêi th- êng m¾c ph¶i. - Th¸i ®é cña t¸c gi¶ d©n gian: nhÑ nhµng, th©n t×nh, mang tÝnh gi¸o dôc s©u s¾c. a. Bµi 2: - Më ®Çu b»ng m«tÝp quen thuéc: Lµm trai cho ®¸ng nªn trai. - §èi lËp: C©u 1  C©u 2 LÏ thêng Sù thËt vÒ anh chµng trong bµi ca dao nµy. - H×nh ¶nh phãng ®¹i, ®èi lËp: Khom lng chèng gèi  G¸nh ®«i h¹t võng (T thÕ rÊt cè g¾ng, ra søc),  C«ng viÖc qu¸ bÐ cè hÕt søc nhá. êng GV - TiÕng cêi bËt ra tõ ®©u? TiÕng cêi bËt lªn gißn gi·.

GV - ý nghÜa cña bµi ca dao nµy?

HS đ c và tr  l §èi lËp: - H×nh ¶nh phãng ®¹i, ®èi lËp: : Lµm trai ph¶i cã søc LÏ th trai khoÎ m¹nh, gi÷ vai trß trô cét trong gia ®×nh, lµ chç dùa v÷ng ch¾c cho vî con, ph¶i lµ “Xuèng ®«ng ®«ng tÜnh, lªn ®oµi ®oµi yªn”, “Phó Xu©n ®· tr¶i, §ång Nai ®· tõng”,...  TiÓu kÕt: Bµi ca dao ch©m biÕm, phª ph¸n nh÷ng anh chµng yÕu

ỳ                                                                                                   Trang

GV - T×m nh÷ng h×nh ¶nh ®èi lËp, phãng ®¹i, c- ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 129

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

êng ®iÖu ë bµi ca dao sè 3? i ữ ả ả ờ TiÕng cêi bËt ố   ừ  nh ng hình  nh đ i ọ HS đ c và tr  l lªn gißn gi· t ậ l p đó.

®uèi, ko ®¸ng søc trai, v« tÝch sù. b. Bµi 3: - Nh÷ng h×nh ¶nh ®èi lËp, phãng ®¹i, c êng ®iÖu: Chång ngêi  Chång em §i ngîc vÒ xu«i  Ngåi bÕp sê ®u«i con mÌo. ọ ả ờ

ý nghÜa cña nã?

 §©y lµ lêi than thë cña ngêi vî vÒ ®øc «ng chång cña m×nh.

êng ®iÖu:

 TiÓu kÕt: Bµi ca dao phª ph¸n lo¹i ®µn «ng lêi nh¸c, ko cã chÝ lín.

GV - C¸c biÖn ph¸p tu tõ nµo ®îc sö dông trong bµi ca dao nµy?

ọ c. Bµi 4: - NghÖ thuËt: cêng ®iÖu, ®èi lËp, liÖt kª: + Lç mòi mêi t¸m g¸nh l«ng. + Ng¸y o o + Hay ¨n quµ + Trªn ®Çu nh÷ng r¸c cïng r¬m

GV - Bµi nµy nh»m chÕ giÔu lo¹i ngêi trong gia ®×nh vµ x· héi?

GV - Th¸i ®é cña nh©n d©n ®èi víi ngêi ®ã ntn?

HS đ c và tr  l i - Nh÷ng h×nh ¶nh ®èi lËp, phãng ®¹i, cêng ®iÖu: Chång ngêi  Chång em §i ngîc vÒ xu«i  Ngåi bÕp sê ®u«i con mÌo. - Đ èi lËp, phãng ®¹i, c  §©y lµ lêi than thë cña ngêi vî vÒ ®øc «ng chång cña m×nh. - H×nh ¶nh ngêi ®µn «ng hiÖn lªn võa hµi híc võa th¶m h¹i. - T¸c gi¶ d©n gian ®· tãm ®óng thÇn th¸i nh©n vËt trong mét chi tiÕt thËt ®¾t, võa cã gi¸ trÞ kh¸i qu¸t cao cho mét lo¹i ®µn «ng Ìo uét, lêi nh¸c, ¨n b¸m vî, ru ró xã bÕp ch¼ng kh¸c g× con mÌo luêi biÕng, quanh quÈn n¬i xã bÕp sëi Êm, ¨n vông... ả ờ HS đ c và tr  l i - NghÖ thuËt: cêng ®iÖu, ®èi lËp, liÖt kª: + Lç mòi mêi t¸m g¸nh l«ng  R©u rång trêi cho h×nh d¸ng xÊu xÝ, th« kÖch. + Ng¸y o o  Ng¸y cho vui nhµ. + Hay ¨n quµ  VÒ nhµ ®ì c¬m thãi quen xÊu. + Trªn ®Çu nh÷ng r¸c cïng r¬m  Hoa th¬m r¾c ®Çu luém thuém, bÈn thØu. - §èi tîng phª ph¸n: nh÷ng ngêi ®µn bµ ®o¶ng vÞ, v« duyªn (xÊu, vông, tham ¨n)

GV - C¸ch nãi “chång yªu chång b¶o” cã dông ý g×?

- §èi t nh÷ng ngêi ®µn îng phª ph¸n: bµ ®o¶ng vÞ, v« duyªn (xÊu, vông, tham ¨n) - Th¸i ®é cña t¸c gi¶ d©n gian: + Ch©m biÕm nhÑ nhµng, nh¾c nhë khÐo. + T¹o tiÕng cêi s¶ng kho¸i mua vui, gi¶i trÝ. - C¸ch nãi “chång yªu chång b¶o” ®iÖp l¹i nhiÒu lÇn  .phª ph¸n anh chång khÐo biÖn b¸c, nÞnh hãt.  TiÓu kÕt: Bµi ca dao phª ph¸n : - Th¸i ®é cña t¸c gi¶ d©n gian: + Ch©m biÕm nhÑ nhµng  c¸i nh×n nh©n hËu nh¾c nhë khÐo.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 130

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

:ớ   Ghi   nh ạ ộ

+ T¹o tiÕng cêi s¶ng kho¸i mua vui, gi¶i trÝ. - C¸ch nãi “chång yªu chång b¶o” ®iÖp l¹i nhiÒu lÇn  yªu nhau cñ Êu nªn trßn  phª ph¸n anh chång khÐo biÖn b¸c, nÞnh hãt.

Ho t đ ng 4 (5 phút) Hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí(sgk). GV - Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt mµ ca dao hµi híc thêng sö dông lµ g×?

nh÷ng ngêi ®µn bµ ®o¶ng vÞ, v« duyªn vµ c¶ nh÷ng anh chång khÐo biÖn b¸c, nÞnh hãt. III. Tæng kÕt bµi häc: Sgk. NghÖ thuËt cña ca dao hµi híc: - BiÖn ph¸p tu tõ: phãng ®¹i, t¬ng ph¶n, ®èi lËp. - H cÊu tµi t×nh, kh¾c häa nh©n vËt b»ng nh÷ng chi tiÕt nghÖ thuËt ®Æc s¾c, cã gi¸ trÞ kh¸i qu¸t cao. - Ng«n ng÷ gi¶n dÞ mµ hµm chøa ý nghÜa s©u s¾c. HS đ c ọ

* LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T31 ) theo c©u hái híng dÉn cña GV.

ạ ộ      Ho t đ ng 5 (5 phút) 3. Cñng cè: - N¾m ®îc nghÖ thuËt trµo léng hãm hØnh, th«ng minh t¹o ra tiÕng c- êi gi¶i trÝ, tù trµo, ch©m biÕm, thÓ hiÖn t©m hån l¹c quan, triÕt lÝ nh©n sinh lµnh m¹nh. - N¾m ®îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña lêi tiÔn dÆn.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 131

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

§äc thªm:

lêi tiÔn dÆn

(TrÝch TiÔn dÆn ngêi yªu - TruyÖn th¬ d©n téc Th¸i)

I. Môc tiªu.

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - HiÓu ®îc cèt truyÖn th¬ TiÔn dÆn ngêi yªu. - N¾m ®îc vÞ trÝ, néi dung vµ gi¸ trÞ c¬ b¶n cña ®o¹n trÝch. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng tù ®äc, tù häc cã híng dÉn. 3. Th¸i ®é: - Lßng c¶m th«ng, th¬ng xãt cho cuéc sèng khæ ®au cña ngêi Th¸i, ®Æc biÖt lµ ngêi phô n÷ Th¸i trong XHPK. - Tr©n träng kh¸t väng tù do yªu ®¬ng vµ h¹nh phóc løa ®«i cña hä.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 132

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ ộ

Ho t đ ng 1 (5 phút)   1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: C©u hái: §äc thuéc hai bµi ca dao than th©n ®· häc? Nªu ý nghÜa biÓu tîng cña c¸c h×nh ¶nh tÊm lôa ®µo vµ cñ Êu gai? * §¸p ¸n: SGK+ bài cũ. * Tªn HS tr¶ lêi: 1......................................................Líp..................§iÓm.................. 2.....................................................Líp.................§iÓm................... 3.....................................................Líp.................§iÓm................... 4.....................................................Líp.................§iÓm...................

2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Trong kho tµng v¨n häc d©n gian c¸c d©n téc chóng ta kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn mét t¸c phÈm rÊt næi tiÕng cña d©n téc th¸i. §ã chÝnh lµ truyÖn th¬ TiÔn dÆn ngêi yªu (Xèng chô xon xao). V yậ søc hÊp dÉn cïng nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña truyÖn th¬ nµy ®îc thÓ hiÖn thÕ nµo chóng ta cïng t×m hiÓu trong bµi häc h«m nay. NÕu ngêi Kinh coi TruyÖn KiÒu lµ cuèn s¸ch gèi ®Çu giêng, ngêi £- ®ª mª ®¾m nghe kÓ khan sö thi §¨m S¨n,... th× ngêi Th¸i còng tù hµo cã truyÖn th¬ TiÔn dÆn ngêi yªu. §ång bµo d©n téc Th¸i tõng kh¼ng ®Þnh: “H¸t TiÔn dÆn lªn, gµ Êp ph¶i bá æ, c« g¸i quªn h¸i rau, anh ®i cµy quªn cµy”. Cßn c¸c em nghÜ sao vÒ t¸c phÈm nµy qua ®o¹n trÝch tiªu biÓu: Lêi tiÔn dÆn?

H§ cña GV

H§ cña HS

Néi dung GHI B NGẢ

ạ ộ

Ho t đ ng 2 (5 phút) GV: Yªu cÇu hs nh¾c l¹i kh¸i niÖm truyÖn th¬.

ọ I.T×m hiÓu chung: 1. Giíi thiÖu chung vÒ truyÖn th¬: a. Kh¸i niÖm:

b. C¸c chñ ®Ò chÝnh: ả ờ HS đ c và tr  l i Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian b»ng th¬, giµu chÊt tr÷ t×nh, ph¶n ¸nh sè phËn vµ kh¸t väng cña con ngêi khi h¹nh phóc løa ®«i vµ sù c«ng b»ng x· héi bÞ t- íc ®o¹t. GV:- Nªu c¸c chñ ®Ò chÝnh cña truyÖn th¬?

ọ ả ờ

c. KÕt cÊu:

ả ờ - Cèt truyÖn cña truyÖn th¬ th- êng diÔn ra qua c¸c chÆng ntn?

HS đ c và tr  l i - Cuéc sèng khæ ®au, bi th¶m, ko cã t×nh yªu tù do vµ h«n nh©n tù chñ cña con ngêi trong XHPK phª ph¸n hiÖn thùc. - Kh¸t väng tù do yªu ®¬ng vµ h¹nh phóc løa ®«i kh¼ng ®Þnh lÝ tëng, íc m¬ mang ý nghÜa nh©n v¨n. ọ HS đ c và tr  l i: Cèt truyÖn thêng diÔn ra theo 3 chÆng:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 133

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

êi

- §«i b¹n trÎ yªu nhau tha thiÕt. - T×nh yªu tan vì, ®au khæ. - Hä t×m c¸ch tho¸t khái c¶nh ngé ®¹t ®îc h¹nh phóc ë thÕ giíi bªn kia hoÆc vît khã kh¨n ®Ó trë vÒ sèng h¹nh phóc (kÕt thóc cã hËu). Song thêng lµ kÕt thóc bi th¶m, con ngêi ko ®¹t ®îc h¹nh phóc Cuéc sèng ngét ng¹t cña XHPK vµ kh¸t väng h¹nh phóc ch¸y báng cña con ngêi .

ọ ả ờ i 2. TruyÖn th¬ TiÔn dÆn ng yªu: - Dung lîng: 1846 c©u th¬. - Nh©n vËt chÝnh: Anh (chµng trai) vµ ChÞ (c« g¸i). - Tãm t¾t: (sgk) GV: - Dung lîng t¸c phÈm? Nh©n vËt chÝnh? - Tãm t¾t néi dung truyÖn th¬ trªn? Hs ®äc ®o¹n trÝch.

ạ ộ HS đ c và tr  l - Dung lîng: 1846 c©u th¬. - Nh©n vËt chÝnh: Anh (chµng trai) vµ ChÞ (c« g¸i). - Tãm t¾t: (sgk)

ọ ả ờ i

II. H íng dÉn ®äc- hiÓu ®o¹n trÝch: 1. §äc. 2. Bè côc: 2 phÇn + PhÇn 1: + PhÇn 2:

Ho t đ ng 3 (5 phút) Gv híng dÉn hs ®äc víi giäng buån rÇu, tiÕc th¬ng, tha thiÕt. GV: - T×m bè côc cña ®o¹n trÝch?

HS đ c và tr  l 2 phÇn + PhÇn 1: Tõ ®Çu “gãa bôa vÒ giµ”: T©m tr¹ng cña chµng trai vµ c« g¸i trªn ®êng tiÔn dÆn. + PhÇn 2: Cßn l¹i: Cö chØ, hµnh ®éng vµ t©m tr¹ng cña chµng trai khi ë nhµ chång c« g¸i.

3. H íng dÉn t×m hiÓu ®o¹n trÝch: - §o¹n trÝch lµ lêi cña chµng trai, c« g¸i chØ hiÖn ra qua lêi kÓvµ c¶m nhËn cña chµng. GV: - Toµn bé ®o¹n trÝch lµ lêi cña ai? ọ

ả ờ - §o¹n trÝch lµ i HS đ c và tr  l lêi cña chµng trai, c« g¸i chØ hiÖn ra qua lêi kÓvµ c¶m nhËn cña chµng.

ọ ả ờ  ngo¶nh l¹i.

Gv dÉn d¾t: §o¹n trÝch nªu nªn c¶nh ngé bi th¶m cña chµng trai vµ c« g¸i yªu nhau mµ ko lÊy ®îc nhau, ph¶i chia biÖt, tiÔn nhau ®Ó xa nhau m·i m·i... GV: - Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng cña chµng trai vµ c« g¸i qua lêi kÓ, c¶m nhËn cña chµng trai ë phÇn mét cña ®o¹n trÝch?

GV: T©m tr¹ng cña chàng trai: HS đ c và tr  l i - Chµng trai c¶m nhËn ®îc nçi ®au khæ, tuyÖt väng cña c« g¸i còng lµ t©m tr¹ng cña chÝnh anh: a. DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña êng chµng trai vµ c« g¸i trªn ® tiÔn dÆn: - Chµng trai c¶m nhËn ®îc nçi ®au khæ, tuyÖt väng cña c« g¸i còng lµ t©m tr¹ng cña chÝnh anh: + Võa ®i- võa  Sù lu luyÕn, nuèi tiÕc, ®au ®ín, nhí nhung. + C« g¸i ®i qua c¸c khu rõng: Rõng ít- cay.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 134

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

GV: T©m tr¹ng cña cô gái: Rõng cµ- ®¾ng. Rõng l¸ ngãn- ®éc ®Þa.  Sù “chê”, “®îi”, “ngãng tr«ng” cña c« g¸i lµ v« väng. - Muèn kÐo dµi gi©y phót tiÔn biÖt:

GV: T©m tr¹ng cña chàng trai:

+ Chµng trai: - Nh¾n nhñ, dÆn dß.  Lßng tr©n träng c« g¸i vµ t©m tr¹ng xãt xa, ®au ®ín cña anh. + C« g¸i: - Võa bíc ®i võa ngo¶nh l¹i.

GV: T©m tr¹ng cña cô gái:

GV: T©m tr¹ng cña chàng trai:

- ¦íc hÑn chê ®îi c« g¸i trong mäi thêi gian, t×nh huèng:  Nh÷ng kho¶ng thêi gian ®îc tÝnh b»ng mïa vô vµ ®êi ngêi.  PhÇn 1 cho thÊy t©m tr¹ng ®Çy ®au ®ín, tuyÖt väng vµ m©u thuÉn (võa ph¶i chÊp nhËn sù thËt trí trªu võa muèn kÐo dµi gi©y phót tiÔn ch©n, ©u yÕm bªn nhau). §ång thêi, nã cßn cho thÊy lêi íc hÑn quyÕt t©m chê ®îi ®oµn tô. + Võa ®i- võa ngo¶nh l¹i.  ngo¸i tr«ng.  lßng cµng ®au cµng nhí.  Sù lu luyÕn, nuèi tiÕc, ®au ®ín, nhí nhung. + C« g¸i ®i qua c¸c khu rõng: Rõng ít- cay, Rõng cµ- ®¾ng. Rõng l¸ ngãn- ®éc ®Þa.  Sù “chê”, “®îi”, “ngãng tr«ng” cña c« g¸i lµ v« väng. - Muèn kÐo dµi gi©y phót tiÔn biÖt: + Chµng trai: - Nh¾n nhñ, dÆn dß. - Muèn ngåi l¹i, ©u yÕm bªn c« g¸i. Nùng con riªng cña c« g¸i  Lßng tr©n träng c« g¸i vµ t©m tr¹ng xãt xa, ®au ®ín cña anh. + C« g¸i: - Võa bíc ®i võa ngo¶nh l¹i.- T×m cí dõng l¹i ®Ó chê chµng trai. - Chµng trai muèn mîn h¬ng ng- êi yªu tõ lóc nµy ®Ó mai ®©y “löa x¸c ®îm h¬i”  suèt ®êi anh ko cßn yªu th¬ng ai h¬n c« g¸i ®Ó ®Õn lóc chÕt x¸c chµng cã thÓ nhê cã h¬ng ngêi ®ã mµ ch¸y ®îm (theo phong tôc cña ngêi Th¸i)  kh¼ng ®Þnh t×nh yªu thuû chung, m·nh liÖt. - ¦íc hÑn chê ®îi c« g¸i trong mäi thêi gian, t×nh huèng: Th¸ng n¨m lau në Mïa níc ®á c¸ vÒ Chim t¨ng lã hãt gäi hÌ Mïa h¹- mïa ®«ng Thêi trÎ- vÒ giµ  Nh÷ng kho¶ng thêi gian ®îc tÝnh b»ng mïa vô vµ ®êi ngêi.

Gv dÉn d¾t: V¨n b¶n sgk ®· lîc ®i ®o¹n miªu t¶ c¶nh c« g¸i bÞ nhµ chång ®¸nh ®Ëp ®Õn ng· l¨n bªn miÖng cèi g¹o, bªn m¸ng lîn...§ã lµ hiÖn thùc ®au ®ín cña nh÷ng ngêi phô n÷ d©n téc xa khi bÞ g¶ b¸n... GV:- T×m c¸c cö chØ, hµnh ®éng cña chµng trai ®îc diÔn t¶ ë phÇn 2?

b. Cö chØ, hµnh ®éng vµ t©m tr¹ng cña chµng trai lóc ë nhµ chång c« g¸i: - Lµm thuèc cho c« g¸i uèng. - Gióp c« lµm lông.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 135

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ ả ờ  Sù quan t©m, s¨n sãc ©n t×nh

GV; - §iÖp tõ “chÕt” trong nh÷ng lêi th¬ mang ý nghÜa kh¼ng ®Þnh m¹nh mÏ vµ nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn trong c¸c c©u: “ChÕt ba n¨m... song song” cã ý nghÜa g×?

- §iÖp tõ “chÕt” vµ nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn: chØ sù ho¸ th©n g¾n bã kh¨ng khÝt cña hai nh©n vËt ọ ả ờ

ạ ộ

Ho t đ ng 4 (5 phút) GV: - Kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng nÐt t©m tr¹ng cña c« g¸i vµ chµng trai trong ®o¹n trÝch? - C¸c h×nh ¶nh so s¸nh t¬ng ®ång , c¸c ®iÖp ng÷  Kh¸t väng, ý chÝ ®oµn tô ko g× lay chuyÓn ®îc .

III. Tæng kÕt bµi häc: 1. T©m tr¹ng c¸c nh©n vËt:

HS đ c và tr  l i - An ñi, vç vÒ khi c« g¸i bÞ nhµ chång ®¸nh ®Ëp, h¾t hñi: “DËy ®i em... bói hé” - Gióp c« lµm lông.  Sù quan t©m, s¨n sãc ©n t×nh  chµng trai trë thµnh chç dùa tinh thÇn v÷ng ch¾c cho c« g¸i.  NiÒm xãt xa, th¬ng c¶m s©u s¾c cña chµng trai ®èi víi c« g¸i. HS đ c và tr  l i - §iÖp tõ “chÕt” vµ nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn chØ sù ho¸ th©n g¾n bã kh¨ng khÝt cña hai nh©n vËt tr÷ t×nh kh¼ng ®Þnh t×nh yªu m·nh liÖt, thuû chung son s¾t cña hä. - C¸c h×nh ¶nh so s¸nh t¬ng ®ång (t×nh ®«i ta-- t×nh Ló- ña; lßng ta th¬ng nhau- bÒn ch¾c nh vµng, ®¸) vµ c¸c ®iÖp ng÷ (yªu nhau, yªu trän)  Kh¸t väng, ý chÝ ®oµn tô ko g× lay chuyÓn ®îc .

ọ ả ờ

- C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®îc sö dông?

ọ

2. NghÖ thuËt: - C¸c biÖn ph¸p tu tõ: ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷, so s¸nh. - Ng«n ng÷: gi¶n dÞ, biÓu c¶m, giµu h×nh ¶nh thiªn nhiªn mang tÝnh biÓu tîng. - Giäng ®iÖu: ngät ngµo, thÊm ®Ém chÊt tr÷ t×nh vµ phong vÞ v¨n ho¸ d©n téc Th¸i.

HS đ c và tr  l i - C« g¸i: ®au khæ, nuèi tiÕc, mçi bíc ®i lµ nçi ®au gh×m xÐ, tuyÖt väng. - Chµng trai: ®ång c¶m vãi nçi lßng c« g¸i, t©m tr¹ng cña chµng cßn cã sù vËn ®éng tõ xãt xa, ®au ®ín ®Õn kh¼ng ®Þnh t×nh yªu chung thuû, vît qua mäi ng¸ng trë, ®éng viªn c« g¸i, íc hÑn chê ®îi, béc lé kh¸t väng t×nh yªu tù do vµ h¹nh phóc. ả ờ HS đ c và tr  l i - C¸c biÖn ph¸p tu tõ: ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷, so s¸nh. - Ng«n ng÷: gi¶n dÞ, biÓu c¶m, giµu h×nh ¶nh thiªn nhiªn mang tÝnh biÓu tîng. - Giäng ®iÖu: ngät ngµo, thÊm

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 136

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®Ém chÊt tr÷ t×nh vµ phong vÞ v¨n ho¸ d©n téc Th¸i. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV.

ạ ộ      Ho t đ ng 5 (5 phút) 3. * Cñng cè: - N¾m ®îc nghÖ thuËt trµo léng hãm hØnh, th«ng minh t¹o ra tiÕng cêi gi¶i trÝ, tù trµo, ch©m biÕm, thÓ hiÖn t©m hån l¹c quan, triÕt lÝ nh©n sinh lµnh m¹nh. - N¾m ®îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña lêi tiÔn dÆn. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò:- Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi ( T31 ) theo c©u hái híng dÉn cña GV.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 137

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh:- Gióp häc sinh n¾m ®îc c¸c lo¹i ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù.

I.Môc tiªu bµi häc. - BiÕt c¸ch viÕt mét ®o¹n v¨n, nhÊt lµ ë ®o¹n phÇn th©n bµi ®Ó gãp phÇn lµm hoµn thiÖn mét bµi v¨n tù sù

2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn viÕt ®o¹n v¨n tù sù. 3. Th¸i ®é:- N©ng cao ý thøc t×m hiÓu vµ häc tËp c¸ch viÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù.

. chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1( 5 ) phút 1.KiÓm tra bµi cò:

* C©u hái: Nªu vai trß cña miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù ? Muèn miªu t¶ vµ biÓu c¶m thµnh c«ng, ngêi viÕt cÇn ph¶i lµm g×?

* §¸p ¸n: Nhê yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m mµ c©u chuyÖn trë nªn sinh ®éng, hÊp dÉn vµ cã søc truyÒn c¶m m¹nh mÏ. Muèn miªu t¶ vµ biÓu c¶m thµnh c«ng, ngêi viÕt cÇn ph¶i quan t©m t×m hiÓu cuéc sèng, con ngêi ®ång thêi chó ý quan s¸t, liªn tëng, tëng tîng vµ l¾ng nghe nh÷ng lay

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 138

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®éng mµ sù vËt, sù viÖc kh¸ch quan gieo vµo trong t©m trÝ cña m×nh.

* Tªn HS tr¶ lêi: 1. .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2... ....................................................Líp.................§iÓm...................

3... ....................................................Líp.................§iÓm................... 4... ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. Bµi míi:

* Giíi thiÖu bµi míi: (1) : BÊt cø mét v¨n b¶n nµo còng cã thÓ bao gåm tõ mét ®Õn nhiÒu ®o¹n v¨n hîp thµnh ®Ó thÓ hiÖn mét chñ ®Ò nµo ®ã. V¨n b¶n tù sù còng vËy. Vëy ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù cã ®Æc ®iÓm nh thÕ nµo? Lµm thÕ nµo ®Ó viÕt tèt nh÷ng ®o¹n v¨n ®ã, ®Êy chÝnh lµ néi dung cña tiÕt häc h«m nay.

H§ cña GV

H§ cña HS

Néi dung GHI B NGẢ

(15phút) I. §o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù: 1. Kh¸i niÖm ®o¹n v¨n: ọ ả ờ

Ho¹t ®éng 2 Yªu cÇu hs ®äc phÇn I(sgk). Yªu cÇu hs nh¾c l¹i mét sè kiÕn thøc: - Nªu kh¸i niÖm ®o¹n v¨n? HS đ c và tr  l i Lµ mét bé phËn cña v¨n b¶n, b¾t ®Çu tõ ch÷ viÕt hoa lïi ®Çu dßng vµ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm qua hµng, thêng biÓu ®¹t mét ý t¬ng ®èi hoµn chØnh.

ọ ả ờ - CÊu tróc chung cña ®o¹n v¨n lµ g×?

HS đ c và tr  l i Thêng do nhiÒu c©u t¹o thµnh, gåm: - C©u nªu ý kh¸i qu¸t (c©u chñ ®Ò). - C¸c c©u triÓn khai.

ọ ả ờ - Em ®· ®îc häc vÒ c¸c lo¹i ®o¹n v¨n nµo? Sù ph©n lo¹i c¸c ®o¹n v¨n ®ã dùa trªn c¬ së nµo?

2. CÊu tróc chung cña ®o¹n v¨n: Thêng do nhiÒu c©u t¹o thµnh, gåm: - C©u nªu ý kh¸i qu¸t (c©u chñ ®Ò). - C¸c c©u triÓn khai. 3. C¸c lo¹i ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù: - Theo cÊu tróc vµ ph¬ng thøc t duy: + §o¹n v¨n diÔn dÞch. + §o¹n v¨n quy n¹p. + §o¹n v¨n song hµnh. + §o¹n v¨n mãc xÝch. + §o¹n v¨n tæng- ph©n - hîp. - Theo kÕt cÊu thÓ lo¹i v¨n b¶n: + C¸c ®o¹n v¨n thuéc phÇn më truyÖn. + C¸c ®o¹n v¨n thuéc phÇn th©n truyÖn. + C¸c ®o¹n v¨n thuéc phÇn kÕt truyÖn.

- Trong v¨n b¶n tù sù, ngoµi c¸ch ph©n lo¹i nh trªn, ngêi ta cßn dïng tiªu chÝ nµo ®Ó ph©n lo¹i? Theo ®ã, cã c¸c lo¹i ®o¹n v¨n tù sù nµo?

HS đ c và tr  l i - Theo cÊu tróc vµ ph¬ng thøc t duy: + §o¹n v¨n diÔn dÞch. + §o¹n v¨n quy n¹p. + §o¹n v¨n song hµnh. + §o¹n v¨n mãc xÝch. + §o¹n v¨n tæng- ph©n - hîp. - Theo kÕt cÊu thÓ lo¹i v¨n b¶n: + C¸c ®o¹n v¨n thuéc phÇn më truyÖn. + C¸c ®o¹n v¨n thuéc phÇn th©n truyÖn. + C¸c ®o¹n v¨n thuéc phÇn kÕt truyÖn.

4. Néi dung vµ nhiÖm vô cña ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù: - Néi dung vµ nhiÖm vô riªng vµ chung cña c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù lµ g×?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 139

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ ả ờ

Ho¹t ®éng 3 (20phút - Néi dung vµ nhiÖm vô riªng: t¶ c¶nh, t¶ ngêi, kÓ sù viÖc, biÓu c¶m, b×nh luËn, ®èi tho¹i, ®éc tho¹i,... - Néi dung vµ nhiÖm vô chung: thÓ hiÖn chñ ®Ò, ý nghÜa v¨n b¶n.

HS đ c và tr  l i - Néi dung vµ nhiÖm vô riªng: t¶ c¶nh, t¶ ngêi, kÓ sù viÖc, biÓu c¶m, b×nh luËn, ®èi tho¹i, ®éc tho¹i,... - Néi dung vµ nhiÖm vô chung: thÓ hiÖn chñ ®Ò, ý nghÜa v¨n b¶n.

ọ ả ờ Hs ®äc yªu cÇu bµi tËp 1. - C¸c ®o¹n v¨n ®· trÝch cã thÓ hiÖn ®óng dù kiÕn cña t¸c gi¶ ko? Néi dung vµ giäng ®iÖu cña ®o¹n v¨n më ®Çu vµ kÕt thóc cã nÐt g× gièng vµ kh¸c nhau?

- Em häc ®îc ®iÒu g× ë c¸ch viÕt ®o¹n v¨n cña Nguyªn Ngäc?

II. C¸ch viÕt ®o¹n v¨n trong bµi v¨n tù sù: 1. T×m hiÓu ng÷ liÖu: a. C¸c ®o¹n v¨n trong truyÖn ng¾n Rõng xµ nu: - NÐt gièng: + Néi dung: t¶ sù ®au th¬ng vµ søc sèng m·nh liÖt cña rõng xµ nu. + Giäng ®iÖu: ngîi ca. - NÐt kh¸c: + §o¹n më:  H×nh ¶nh c©y xµ nu gîi hiÖn thùc cuéc sèng ®au th¬ng nhng bÊt khuÊt cña con ngêi T©y Nguyªn. + §o¹n kÕt:  H×nh ¶nh c©y xµ nu gîi sù bÊt diÖt, ngµy mét trëng thµnh, lín m¹nh cña con ngêi T©y Nguyªn. - Bµi häc: + Tríc khi viÕt nªn dù kiÕn ý tëng vÒ c¸c phÇn cña truyÖn, nhÊt lµ phÇn ®Çu vµ phÇn cuèi. + PhÇn më vµ kÕt truyÖn nªn h« øng víi nhau, thÓ hiÖn râ chñ ®Ò cña truyÖn. + Thèng nhÊt vÒ giäng ®iÖu ë phÇn ®Çu vµ phÇn kÕt.

b. §o¹n v¨n trong truyÖn vÒ hËu th©n cña chÞ DËu:

- §ã lµ ®o¹n v¨n tù sù. V×: + Cã yÕu tè tù sù: cã nh©n vËt, sù viÖc, chi tiÕt.

HS đ c và tr  l i - C¸c ®o¹n v¨n thÓ hiÖn ®óng, râ, hay vµ s©u s¾c dù kiÕn cña t¸c gi¶. - NÐt gièng: + Néi dung: t¶ sù ®au th¬ng vµ søc sèng m·nh liÖt cña rõng xµ nu. + Giäng ®iÖu: ngîi ca. - NÐt kh¸c: + §o¹n më: t¶ cô thÓ, chi tiÕt, rÊt t¹o h×nh, t¹o ko khÝ, l«i cuèn ngêi ®äc.  H×nh ¶nh c©y xµ nu gîi hiÖn thùc cuéc sèng ®au th¬ng nhng bÊt khuÊt cña con ngêi T©y Nguyªn. + §o¹n kÕt: t¶ rõng xµ nu trong c¸i nh×n cña c¸c nh©n vËt chÝnh, xa, mê dÇn, hót tÇm m¾t, tr¶i réng tíi ch©n trêi.  H×nh ¶nh c©y xµ nu gîi sù bÊt diÖt, ngµy mét trëng thµnh, lín m¹nh cña con ngêi T©y Nguyªn. - Bµi häc: + Tríc khi viÕt nªn dù kiÕn ý tëng vÒ c¸c phÇn cña truyÖn, nhÊt lµ phÇn ®Çu vµ phÇn cuèi. + PhÇn më vµ kÕt truyÖn nªn h« øng víi nhau, thÓ hiÖn râ chñ ®Ò cña truyÖn. + Thèng nhÊt vÒ giäng ®iÖu ë ỳ                                                                                                   Trang

Hs ®äc yªu cÇu cña bµi tËp 2. - Cã thÓ coi ®©y lµ ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù ko?V× sao? Theo anh(chÞ), ®o¹n v¨n ®ã thuéc phÇn nµo cña “truyÖn ng¾n” mµ b¹n ®ã ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 140

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®Þnh viÕt? phÇn ®Çu vµ phÇn kÕt.

+ Cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m phô trî.  Thuéc phÇn th©n truyÖn.

ọ ả ờ i

- ViÕt ®o¹n v¨n nµy, b¹n hs ®ã ®· thµnh c«ng ë néi dung nµo? Néi dung nµo b¹n cßn ph©n v©n vµ ®Ó trèng? Anh (chÞ) h·y viÕt tiÕp vµo nh÷ng chç trèng ®ã? HS đ c và tr  l - §ã lµ ®o¹n v¨n tù sù. V×: + Cã yÕu tè tù sù: cã nh©n vËt, sù viÖc, chi tiÕt. + Cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m phô trî.  Thuéc phÇn th©n truyÖn.

- Thµnh c«ng cña ®o¹n v¨n: KÓ sù viÖc: chÞ DËu  rÊt sinh ®éng. - Néi dung cßn ph©n v©n: + T¶ c¶nh. + T¶ diÔn biÕn t©m tr¹ng (néi t©m) nh©n vËt. - Gîi ý mét vµi chi tiÕt: + T¶ c¶nh: + T©m tr¹ng chÞ DËu:

2. C¸ch viÕt ®o¹n v¨n trong bµi v¨n tù sù: - CÇn h×nh dung sù viÖc x¶y ra ntn råi lÇn lît kÓ l¹i diÔn biÕn cña nã.

- Qua kinh nghiÖm cña nhµ v¨n Nguyªn Ngäc vµ thu ho¹ch tõ hai bµi tËp trªn, anh (chÞ) h·y nªu c¸ch viÕt ®o¹n v¨n trong bµi v¨n tù sù? Yªu cÇu hs ®äc vµ th¶o luËn lµm bµi tËp 1 t¹i líp vµ vÒ nhµ hoµn thµnh bµi tËp 2. ả ờ ọ - Thµnh c«ng cña ®o¹n v¨n: KÓ sù viÖc: chÞ DËu ®· ®îc gi¸c ngé c¸ch m¹ng, ®îc cö vÒ lµng §«ng X¸ vËn ®éng bµ con vïng lªn rÊt sinh ®éng. - Néi dung cßn ph©n v©n: + T¶ c¶nh. + T¶ diÔn biÕn t©m tr¹ng (néi t©m) nh©n vËt. - Gîi ý mét vµi chi tiÕt: + T¶ c¶nh: ¸nh s¸ng rùc rì, chãi chang xua tan bãng tèi th¨m th¼m cña mµn ®ªm. + T©m tr¹ng chÞ DËu: ChÞ DËu øa níc m¾t. ChÞ nh thÊy l¹i tríc m¾t bao c¶nh cay ®¾ng ngµy nµo. §ã lµ c¸i ngµy n¾ng chang chang, chÞ ®éi ®µn chã con, tay d¾t con chã c¸i cïng c¸i TÝ lÇm lòi theo sau ®Ó sang b¸n cho nhµ NghÞ QuÕ th«n §oµi. C¸i lÇn chÞ ph¶i câng anh DËu èm ngÊt ë ngoµi ®×nh vÒ. Rßi viÖc chÞ x« ng· tªn cai lÖ, c¶ lÇn vïng tho¸t khái tay tªn tri phñ T ¢n vµ ®Þa ngôc nhµ l·o quan cô.Nhng nh÷ng c¶nh ®au buån ®ã ®· tan ®i tríc niÒm vui, niÒm tin vµo cuéc sèng hiÖn t¹i. Nh÷ng giät níc m¾t cña chj ko ph¶i dµnh cho khæ ®au ngµy cò mµ v× niÒm vui tríc sù ®æi thay cña d©n téc, khÝ thÕ c¸ch m¹ng ®· sôc s«i... HS đ c và tr  l i III. LuyÖn tËp: Bµi 1: -Sù viÖc: ph¸ bom næ chËm cña c¸c

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 141

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- CÇn h×nh dung sù viÖc x¶y ra ntn råi lÇn lît kÓ l¹i diÔn biÕn cña nã. - Chó ý sö dông c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt c©u ®Ó ®o¹n v¨n ®îc m¹ch l¹c, chÆt chÏ.

c« thanh niªn xung phong.  Thuéc phÇn th©n truyÖn: Ng«i sao xa x«i. - Sai sãt vÒ ng«i kÓ: nhÇm lÉn ng«i thø nhÊt vµ ng«i thø ba.  Söa l¹i: thay b»ng tõ “t«i”. - Kinh nghiÖm: CÇn chó ý tíi ng«i kÓ, ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vÒ ng«i kÓ. Bµi 2: (BTVN) ọ ả ờ

HS đ c và tr  l i -Sù viÖc: ph¸ bom næ chËm cña c¸c c« thanh niªn xung phong.  Thuéc phÇn th©n truyÖn: Ng«i sao xa x«i. - Sai sãt vÒ ng«i kÓ: nhÇm lÉn ng«i thø nhÊt vµ ng«i thø ba.  Söa l¹i: thay b»ng tõ “t«i”. - Kinh nghiÖm: CÇn chó ý tíi ng«i kÓ, ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vÒ ng«i kÓ.

ọ ả ờ Bµi 2: (BTVN) HS đ c và tr  l i

Ho¹t ®éng 4 (5 phút). 3. Cñng cè, luyÖn tËp. Cñng cè: - N¾m ®îc kh¸i niÖm vµ c¸c thao t¸c viÕt ®o¹n v¨n trong v¨n tù sù. LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: Bµi cò:- Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi ( T32 ) theo c©u hái híng dÉn cña GV.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 142

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

t:ế

ớ

ể

Tu n: ầ Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

«n tËp v¨n häc d©n gian

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh:- Gióp häc sinh cñng cè hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vÒ v¨n häc d©n

I.Môc tiªu bµi häc. gian ViÖt Nam ®· häc : KiÕn thøc chung, kiÕn thøc vÒ thÓ lo¹i vµ kiÕn thøc vÒ t¸c phÈm (hoÆc ®o¹n trÝch).

2. KÜ n¨ng:- BiÕt vËn dông ®Æc trng c¸c thÓ lo¹i cña VHDG ®Ó ph©n tÝch c¸c t¸c phÈm cô thÓ.

3. Th¸i ®é:- Gi¸o dôc c¸c em cã th¸i ®é tr©n träng ®èi víi di s¶n tinh thÇn cña d©n téc.

. chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1( 5 ) phút 1.KiÓm tra bµi cò:

* C©u hái: T©m tr¹ng cña chµng trai vµ c« g¸i trong ®o¹n trÝch “ Lêi tiÔn dÆn”. * §¸p ¸n: - C« g¸i : §au khæ, nuèi tiÕc, mçi bíc ®i lµ nçi ®au, c« g¸i trong hoµn c¶nh vµ t©m tr¹ng tuyÖt väng. - Chµng trai : DiÔn biÕn t©m tr¹ng tõ xãt xa ®Õn kh¶ng ®Þnh t×nh yªu vît qua mäi ng¸ng trë, ®éng viªn c« g¸i íc hÑn chê ®îi trong mäi thêi gian, béc lé kh¸t väng tù do.

* Tªn HS tr¶ lêi: 1 .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2 ....................................................Líp.................§iÓm...................

3 ....................................................Líp.................§iÓm................... 4 ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. Bµi míi: Giíi thiÖu bµi míi: (1): Ngµy h«m nay chóng ta sÏ «n tËp toµn bé ch¬ng tr×nh v¨n häc d©n gian ®· häc ë hai cÊp THCS- THPT; «n tËp theo c¸ch tr¶ lêi c¸c c©u hái «n tËp, hÖ thèng ho¸ vµ lµm bµi tËp vËn dông.

H§ cña GV

H§ cña HS

Néi dung GHI B NGẢ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 143

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®éng I. Néi dung «n tËp : : ng c¬ b¶n cña VHDG 1. §Æc tr ) Ho¹t 2( 15 phút ọ ả ờ i

HS đ c và tr  l - V¨n häc d©n gian lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miÖng. - V¨n häc d©n gian lµ s¶n phÈm cña s¸ng t¸c tËp thÓ ? Tr×nh bµy nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña VHDG (minh ho¹ b»ng c¸c t¸c phÈm, ®o¹n trÝch ®· häc)?

ọ

? V¨n häc d©n gian cã nh÷ng thÓ lo¹i nµo?

ả ờ HS đ c và tr  l i - Gåm 3 thÓ lo¹i : + TruyÖn cæ d©n gian + Th¬ ca d©n gian + S©n khÊu d©n gian

- HS lÊy VD.

ọ ả ờ 2. ThÓ lo¹i : - Gåm 3 thÓ lo¹i : + TruyÖn cæ d©n gian + Th¬ ca d©n gian + S©n khÊu d©n gian - Mçi thÓ lo¹i bao gåm nhiÒu tiÓu lo¹i VD : - TruyÖn cæ ( thÇn tho¹i, truyÒn thuyÕt sö thi, TCT, truyÖn cêi, truyÖn ngô ng«n). - Th¬ ca d©n gian : ( Ca dao, d©n ca, tôc ng÷, c©u ®èi, vÌ) - S©n khÊu d©n gian ( ChÌo, tuång, c¶i l¬ng…). - §Æc tr ng c¸c thÓ lo¹i : + Sö thi : i

? ChØ ra ®Æc trng cña c¸c thÓ lo¹i sö thi, truyÒn thuyÕt, truyÖn cæ tÝch, truyÖn cêi, ca dao, truyÖn th¬? ? Sö thi cã ®Æc trng g×? + TruyÒn thuyÕt:

? TruyÒn thuyÕt cã ®Æc trng g×?

+ TruyÖn cæ tÝch :

? TruyÖn cæ tÝch cã ®Æc trng g×?

HS đ c và tr  l §Æc trng c¸c thÓ lo¹i : + Sö thi. Dßng tù sù d©n gian cã quy m« lín. X¸c ®Þnh ®îc nh©n vËt mang cèt c¸ch céng ®ång d©n c thêi cæ ®¹i. Ng«n ng÷ cã vÇn, cã nhÞp, cã hai lo¹i : sö thi anh hïng vµ sö thi thÇn tho¹i. + TruyÒn thuyÕt. Dßng tù sù d©n gian kÓ vÒ sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö nhng kh«ng ph¶i lµ lÞch sö theo xu híng lý tîng h¬n. Qua ®ã néi dung muèn göi g¾m t©m hån vµ lý tëng cña m×nh. TruyÒn thuyÕt cã néi dung ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc, lao ®éng vµ s¸ng t¹o cña nh©n vËt trong truyÒn thuyÕt thêng nöa thÇn, nöa ngêi hoÆc cßn ngêi ®- îc lý tëng ho¸. + TruyÖn cæ tÝch. Dßng tù sù d©n gian miªu t¶ cuéc ®êi sè phËn bÊt h¹nh cña con ngêi l¬ng thiÖn, ®ång thêi thÓ hiÖn íc m¬ ®æi ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 144

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ TruyÖn cêi :

? TruyÖn cêi cã ®Æc trng g×?

+ Ca dao :

? Ca dao cã ®Æc tr- ng g×?

®êi cña hä ( truyÖn cæ tÝch thÇn kú) * KÓ vÒ sinh ho¹t cña nh©n d©n ( truyÖn cæ tÝch sinh ho¹t). * KÓ vÒ lo¹i vËt biÕt nãi tiÕng ngêi ( truyÖn cæ tÝch loµi vËt). -> Nh©n vËt trong truyÖn cæ tÝch thÇn k× thêng lµ ngêi cã sè phËn bÊt h¹nh vµ cã nh©n vËt phï trî nh Tiªn, Bôt, PhËt.Nh©n vËt truyÖn cæ tÝch sinh ho¹t lµ con ngêi ë hai ®èi cùc hoÆc th«ng minh hoÆc ®Çn ®én… TruyÖn cæ tÝch vÒ loµi vËt kÓ vÒ loµi vËt nhng vÉn híng vÒ con ngêi. + TruyÖn cêi. Ng¾n gän, nh©n vËt Ýt, truyÖn cêi gåm hai yÕu tè : C¸i cêi vµ b¶n chÊt c¸i cêi, c¸i cêi t¹o ra bëi m©u thuÉn, b×nh thêng/kh«ng b×nh thêng ; cã/kh«ng; … Thêng dùa vµo thñ ph¸p, cö chØ, lêi nãi ®Ó g©y cêi. C¸i cêi mang ý nghÜa phª ph¸n hoÆc kh«i hµi.

+ TruyÖn th¬ cã cÊu tróc ®å sé.

? TruyÖn th¬ cã kÕt cÊu nh thÕ nµo?

+ Ca dao. Lµ lêi h¸t ®· tíc bá tiÕng ®Öm, tiÕng l¸y, chØ cßn lêi. Ca dao lµ tiÕng nãi thÓ hiÖn t×nh c¶m. Ca dao cã cÊu tróc b»ng nhiÒu m« tÝp díi h×nh thøc ®èi ®¸p, sö dông nhiÒu biÖn ph¸p so s¸nh, Èn dô, ho¸n dô…

+ TruyÖn th¬ cã cÊu tróc ®å sé. * Lêi th¬ kÕt hîp gi÷a ph¬ng thøc tù sù víi tr÷ t×nh. * Néi dung thêng ph¶n ¸nh mèi t×nh oan nghiÖt cña ®«i thanh niªn nam n÷. Nã cã kÕt cÊu ë ba chÆng : GÆp gì, ®Ýnh íc, lu l¹c, ®oµn tô hoÆc yªu nhau; gÆp nhiÒu oan tr¸i, t×m c¸ch tho¸t khái c¸ch ngé chÕt cïng nhau hoÆc vît khã kh¨n ®Ó trë vÒ sèng h¹nh phóc. * KÕt thóc truyÖn th¬ thêng lµ c¸i chÕt hoÆc ph¶i xa nhau vÜnh viÔn cña ®«i b¹n t×nh. RÊt Ýt truyÖn th¬ kÕt thóc mµ ®«i b¹n t×nh ®îc cïng ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 145

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

sèng h¹nh phóc.

ả ờ ọ 3. LËp b¶ng tæng hîp vÒ c¸c thÓ lo¹i. HS đ c và tr  l i

Môc ND Tªn thÓ lo¹ NghÖ thu Ët H×nh th øc LT

? Tõ c¸c truyÖn d©n gian hoÆc c¸c ®o¹n trÝch ®· häc lËp b¶ng tæng hîp, so s¸nh c¸c thÓ lo¹i theo mÉu. - HS tr×nh bµy b¶ng chuÈn bÞ cña b¶n th©n. - GV bæ sung, nhËn xÐt, ®a ra b¶ng chuÈn. ®Ý ch s¸n g t¸c

KiÓu nh ©n vË t ch Ýn h H¸t - KÓ X· héi l¹i

T©y Nguyªn cæ ®¹i Sö thi

Ngêi AH cao ®Ñp kú vÜ cña céng ®ång ( DS) So s¸nh, phãng ®¹i, trïng ®iÖp, h×nh t- îng hµo hïng.

Ghi cuéc sèng vµ íc m¬ ph¸t triÓn céng ®éng cña ngêi d©n T©y Nguyªn cæ ®¹i ThÓ KÓ C¸c sù Nh©n Tõ c¸i lçi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 146

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

diÔn x- íng TruyÒn thuyÕt

: kiÖn, NVLS cã thËt ®îc khóc xa qua h cÊu vËt LS ®îc truyÒn thuyÕt ho¸ VD ADV

LS h cÊu t- ëng tîng thµnh c©u truyÖn mang yÕu tè kú ¶o

KÓ

Hoµn toµn h cÊu

Cæ tÝch

Xung ®ét XH ®Êu tranh gi÷a ThiÖn - ¸c Ngêi d©n tõng, ngêi con riªng, ph¬ng, vua, tiªn, bôt.

KÓ

TruyÖn KiÓu ngêi cã thãi h t©t x¸u

hiÖn th¸i ®é vµ c¸ch ®¸nh gi¸ cña ND ®èi víi sù kiÖn lÞch sö vµ NVLS ThÓ hiÖn nguyÖn väng m¬ íc cña ND trong XH cò : ThiÖn th¾ng ¸c Mua vui, gi¶i trÝ, ch©m biÕm, phª ph¸n XH cêi

Nh÷ng ®iÒu tr¸i TN, nh÷ng thßi h tËt xÊu trong XH

? Ca dao than th©n lµ lêi cña ai? Th©n phËn con ngêi Êy hiÖn lªn ntn? B»ng nh÷ng so s¸nh Èn dô g×?

TruyÖn ? Ca dao yªu th¬ng t×nh nghÜa ®Ò cËp ®Õn nh÷ng t×nh c¶m, phÈm chÊt g× cña th¬ Ngêi lao ®éng nghÌ vµ nhiÒu bÊt h¹nh êi lao ®éng?

§êi sèng vµ t©m t×nh cña ND miÒn nuÝ trong XHPK KÓ - H¸t Th©n phËn bÊt h¹nh íc m¬ h¹nh phóc cña ngêi nghÌo ? So s¸nh tiÕng cêi tù trµo vµ êi phª ph¸n cña ca dao

Ng¾n gän, t¹o t×nh huèng bÊt ngê, m©u thuÉn ph¸t triÓn nhanh, kÕt thóc ®ét ngét, g©y cêi TT dµi, kÕt hîp kÓ cèt truyÖn, sù viÖc, t¶ TN, t©m tr¹ng nh©n vËt. ? Nªu nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 147

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ả ờ ọ 4- Ca dao than th©n, yªu th¬ng t×nh nghÜa , Ca dao hµi híc : HS đ c và tr  l i

CD Hµi níc §Æc ®iÓm CD than th©n

êng sö dông trong ca Néi dung

Lêi ngêi phô n÷ bÊt h¹nh, th©n phËn phô thuéc, gi¸ trÞ kh«ng ®îc ai biÕt ®Õn, t¬ng lai mê mÞt T©m hån l¹c quan yªu ®êi trong cuéc sèng nhiÒu lo toan vÊt v¶ cña ngêi lao ®éng trong x· héi cò.

- Häc sinh tr×nh bµy b¶ng chuÈn bÞ cña b¶n th©n. - GV nhËn xÐt, bæ sung råi ®- a ra b¶ng chuÈn.

So s¸nh Èn dô, m« tÝp Th©n em… NghÖ thuËt

CD t×nh nghÜa Nh÷ng t×nh trong c¶m s¸ng cao ®Ñp cña ngêi lao ®«ng nghÌo, ©n t×nh thuû chung m¹nh liÖt thiÕt tha íc muèn h¹nh phóc Dïng h×nh ¶nh tîng trng : cÇu, Kh¨n, ®Ìn, m¾t, dßng s«ng, gõng cay, muèi mÆn. Cêng ®iÖu, phãng ®¹i, so s¸nh, ®èi lËp, h×nh ¶nh hµi híc, tù trµo, ph¸n, phª chÇm biÕm, ®¶ kÝch…

)

ọ ả ờ

Ho¹t ®éng 3( 20 phút   ? Qua ®o¹n trÝch miªu t¶ §S h·y cho biÕt nÐt næi bËt NT miªu t¶ nh©n vËt ST AH? . II. Bµi tËp vËn dông 1. §äc ®¹on v¨n miªu t¶ §¨m S¨n vµ tr¶ lêi c©u hái: a. NÐt næi bËt trong NT miªu t¶ anh hïng sö thi: - NT: so s¸nh, phãng ®¹i, trïng ®iÖp…. - DC: “ Mét lÇn xèc tíi….vît mét ®åi tranh. Mét lÇn xèc n÷a….

HS đ c và tr  l i - NT: so s¸nh, phãng ®¹i, trïng ®iÖp…. - DC: “ Mét lÇn xèc tíi….vît mét ®åi tranh. Mét lÇn xèc n÷a….vît mét ®åi lå «…vun vót qua phÝa ®«ng, vun vót qua phÝa t©y….móa trªn cao, giã nh b·o, mó díi thÊp, giã nh lèc…..b¾p ch©n to b»ng c©y xµ ngang, b¾p ®ïi to b»ng èng bÔ, søc ngang voi ®ùc…..”.

b. HiÖu qu¶ NT: LÝ tëng hãa ngêi AHST, mét vÎ ®Ñp k× vÜ trong mét kh«ng gian hoµnh tr¸ng. ọ ả ờ

? §iÒn tiÕp c¸c tõ më Th©n em, ®Çu: chiÒu chiÒu…

Bài tập:5. Ca dao a. §iÒn: GV söa bµi cña HS vµ ®äc mÉu mét sè c©u:

i  HS đ c và tr  l LÝ tëng hãa ngêi AHST, mét vÎ ®Ñp k× vÜ trong mét kh«ng gian hoµnh tr¸ng. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 148

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- HS ®äc bµi ®· chuÈn bÞ .

? H×nh ¶nh so s¸nh, Èn dô trong cµi ca dao lÊy tõ ®©u?

ọ i

ả ờ HS đ c và tr  l - Nh: tÊm lôa ®µo, cñ Êu gai, chiÕc kh¨n, ngän ®Ìn, tr¨ng, sao, mÆt trêi…. - TGDG lÊy h×nh ¶nh ®ã trong cuéc sèng

ọ ả ờ i HS đ c và tr  l - HS ®äc bài ®· chuÈn bÞ.

? T×m mét sè c©u ca dao nãi vÒ chiÕc kh¨n, chiÕc ¸o, Ty, c©y ®a, bÕn níc, con thuyÒn….?

- Th©n em nh tr¸i bÇn tr«i Giã dËp sãng dåi biÕt tÊp vµo ®©u - Th©n em nh giÕng gi÷a ®µng Ngêi kh«n röa mÆt, ngêi phµm röa ch©n - Th©n em nh h¹t cau kh« KÎ thanh tham máng, ngêi th« tham dµy - Th©n em nh h¹t ma rµo H¹t r¬i xuèng ®Êt, h¹t vµo vên hoa ... - ChiÒu chiÒu ra ®øng ngâ sau Ngãng vÒ quª mÑ ruét ®au chÝn chiÒu - ChiÒu chiÒu l¹i nhí chiÒu chiÒu Nhí ngêi yÕm tr¾ng d¶i ®iÒu th¾t lng - ChiÒu chiÒu s¸ch giá h¸i rau Nh×n lªn mé mÑ ruét ®au nh dÇn - ChiÒu chiÒu ra ®øng bê s«ng Muèn vÒ quª mÑ mµ kh«ng cã ®ß - ChiÒu chiÒu m©y phñ S¬n Trµ Lßng ta th¬ng b¹n níc m¾t vµ trén c¬m b. H×nh ¶nh so s¸nh, Èn dô trong cµi ca dao ®· häc. - Nh: tÊm lôa ®µo, cñ Êu gai, chiÕc kh¨n, ngän ®Ìn, tr¨ng, sao, mÆt trêi…. - TGDG lÊy h×nh ¶nh ®ã trong cuéc sèng thêng lÊy ë ®êi thêng ngµy gÇn gòi, trong thiªn nhiªn….n©ng lªn thµnh h×nh ¶nh Èn dô. c. T×m thªm mét sè c©u ca dao nãi vÒ: + ChiÕc kh¨n, chiÕc ¸o - Göi kh¨n, göi ¸o, göi lêi Göi ®«i chµng m¹ng cho ngêi ®µng xa - Nhí khi kh¨n göi trÇu trao MiÖng chØ cêi nô biÕt bao nhiªu t×nh - Ngêi vÒ ®Ó ¸o l¹i ®©y §Ó ®ªm em ®¾p. ®Ó ngµy em th¬ng - Ngêi vÒ ®Ó ¸o l¹i ®©y Phßng khi giã b¾c, giã t©y l¹nh lïng - ¸o x«ng h¬ng cña chµng v¾t m¾c §ªm em n»m em ®¾p lÊy h¬i + C©y ®a, bÕn níc, con thuyÒn:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 149

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ ả ờ i HS đ c và tr  l - HS ®äc bµi ®· chuÈn bÞ. ? T×m mét sè bµi th¬, c©u th¬ cña c¸c nhµ th¬ T§, H§ cã nhả h- ëng CD?

- C©y ®a cò, bÕn ®ß xa Bé hµnh cã nghÜa, n¾ng ma còng chê - Tr¨m n¨m ®µnh lçi hÑn hß C©y ®a bÕn cò, con ®ß kh¸c ®a - ThuyÒn ¬i cã nhí bÕn ch¨ng BÕn th× mét d¹ kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn. + Ca dao hµi híc. - X¾n quÇn b¾t kiÕn cìi ch¬i, TrÌo c©y rau m¸ ®¸nh r¬i mÊt quÇn. - Ngåi buån ®èt mét ®èng r¬m, Khãi bay nghi ngót ch¼ng th¬m chót nµo. Ngãi lªn ®Õn tËn thiªn Tµo, Ngäc Hoµng ph¸n hái: Th»ng nµo ®èt r¬m. 6. T×m mét sè bµi th¬, c©u th¬ cña c¸c nhµ th¬ T§, H§ cã nhả hëng CD: - TruyÖn KiÒu: ThiÕp nh hoa ®· l×a cµnh, Chµng nh con bím lîn vµnh mµ ch¬i. - Ca dao: Ai lµm cho bím l×a hoa,

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

? Nªu ®Æc s¾c NT cña truyÖn TC vÒ sù tiÕn hãa cña TÊm? - Thêi gian ®Çu. - Thêi gian sau.

Con chim xanh nì bay qua vên hång. Ai ®i mu«n dÆm non s«ng, §Ó ai chøa chÊt sÇu ®ong v¬i ®Çy. - BT “ B¸nh tr«i níc” cña HXH cã cïng c¶m høng vÒ th©n phËn phô n÷ trong ca dao than th©n. - CLV mîn h×nh ¶nh Th¸nh Giãng trong bµi “Tæ quèc bao giê ®Ñp nh thÕ nµy”. “Mçi chó bÐ ®Òu n¨m m¬ ngùa s¾t, Mçi con s«ng ®Òu muèn hãa B§. 3. PT truyÖn TÊm C¸m. - Thêi gian ®Çu: TÊm yÕu ®uèi,lu«n khãc khi gÆp khã kh¨n, chØ tr«ng cËy vµo bôt…. - Thêi gian sau, kÓ tõ khi lµm hoµng hËu, TÊm kiªn quyÕt ®Êu tranh b¶o

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 150

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

vÖ HP vµ giµnh sù sèng cho m×nh.

HS tr¶ lêi: 2. LËp b¶ng ghi néi dung theo mÉu sau. Bi kÞch ®îc Cèt lâi sù h cÊu thËt LS Bµi häc rót ra

Bi kÞch TY, G§ vµ quèc gia Cuéc XL cña T§ víi níc ¢L thêi ADV Lu«n c¶nh gi¸c tríc kÎ thï, kh«ng ®îc c¶ tin nhÑ d¹. ? LËp b¶ng so s¸nh vÒ néidung trong truyÖn ADV – MC – TT ? Chi tiÕt hoang ®- êng, k× ¶o ThÇn Kim Quy, ná thÇn, ngäc trai – giÕng níc, ADV ®I xuèng biÓn

- HS tr×nh bµy b¶ng phô. 4. §äc kÜ truyÖn cêi tr¶ tr¶ lêi c©u hái theo mÉu sau: TruyÖn §T cêi (Cêi ai) - GV nhËn xÐt vµ bæ sung. ND cêi (Cêi c¸I g×) T×nh h- íng g©y cêi

Sù dÊu dèt cña con ngêi Tam ®¹i con gµ Häc trß dèt mµ lµm thÇy ®å, «ng bè Kh«ng biÕt ch÷ kª. KhÊn hái thæ c«ng

ThÇy LÝ, C¶I, Ng«

Cao trµo ®Ó tiÕng cêi ßa ra Khi anh häc trß dèt ®äc kª thµnh Dñ dØ lµ chÞ con c«ng. Khi thÇy LÝ nãi nhng nã ph¶I b»ng hai mµy. Sù tr¬ tr¸o cña kÎ ¨n hèi lé,tÊn bi hµi kÞch cña kÎ hèi lé Nhng nã ph¶I b»ng hai mµy

Hèi lé tiÒn mµ vÊn bÞ ®¸nh. NhËn tiÒn hèi lé mµ vÊn ®¸nh con ngêi hèi lé

Ho¹t ®éng 5( 5phút ) 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· hÖ thèng hãa vÒ VHDG. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò:- Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi ( T33 ) theo c©u hái híng dÉn cña GV.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 151

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

ớ

ể

Tu n: ầ t:ế Ti ạ Ngày so n: .................................... ạ Ngày d y: L p: ..10A2...ngày......tháng........năm..... ố ệ Ki m di n sĩ s :

Tr¶ bµi sè 2 – ra ®Ò sè 3

I.Môc tiªu bµi häc. : Gióp häc sinh :- Gióp hs nhËn râ u- nhîc ®iÓm vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña 1. KiÕn thøc bµi viÕt, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng chä sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 152

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Cñng cè kiÕn thøc- kÜ n¨ng khi viÕt v¨n tù sù (bµi viÕt sè 3).

2. KÜ n¨ng: 3. Th¸i ®é:- Rót ra bµi häc kinh nghiÖm vµ cã ý thøc båi dìng thªm n¨ng lùc viÕt v¨n tù sù chuÈn bÞ

tèt cho bµi viÕt sau. II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + §Ò + §A + B§. 2. HS: ChuÈn bÞ «n tËp theo híng dÉn cña GV. 3. Ph¬ng ph¸p: Tr¶ bµi sè 2 – Bµi sè 3 Hs lµm ë nhµ. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1.KiÓm tra bµi cò: Không 2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi:

Ho¹t ®éng 2

A. Tr¶ bµi: I. Yªu cÇu: - Yªu cÇu chung:

§©y lµ lo¹i ®Ò yªu cÇu kÓ chuyÖn tëng tîng vµ s¸ng t¹o. §Ó lµm tèt lo¹i bµi nµy cÇn ph¸t huy kh¶ n¨ng tëng tîng, liªn tëng (C¸c sù vËt, chi tiÕt ®Ó t¹o thµnh cèt truyÖn). Yªu cÇu c¸c chi tiÕt, sù vËt ph¶i ®¶m b¶o l« gÝc, ph¶i phï hîp víi t©m lÝ, tÝnh c¸ch cña c¸c nh©n vËt. Kh«ng nh÷ng thÕ c¸ch gi¶i quyÕt ®a ra còng ph¶i lµm hµi lßng ngêi ®äc. Cã thÓ kÓ theo ng«i thø nhÊt vµ ng«i thø ba. HoÆc cã thÓ chän mét nh©n vËt trong t¸c phÈm lµm ng«i kÓ thø nhÊt.

- Yªu cÇu cô thÓ: 1. Më bµi:

- Sau khi an t¸ng cho vî, Träng Thuû ngµy ®ªm buån rÇu khæ n·o. - Mét h«m ®ang t¾m, Träng Thuû nh×n thÊy bãng MÞ Ch©u ë díi níc, bÌn nh¶y xuèng

giÕng «m nµng mµ chÕt. 2. Th©n bµi. a. TrängThuû l¹c xuèng thuû cung: - V× trong lßng lu«n «m nçi nhí MÞ Ch©u, nªn sau khi chÕt, linh hån Träng Thuû tù t×m ®Õn thuû cung. - Miªu t¶ c¶nh díi thuû cung (cung ®iÖn nguy nga, léng lÉy, ngêi hÇu ®i l¹i rÊt ®«ng). b. Träng Thuû gÆp l¹i MÞ Ch©u.

- §ang ng¬ ng¸c th× Träng Thuû bÞ qu©n lÝnh b¾t vµo cung ®iÖn. - Träng Thuû ®îc ®a ®Õn qu× tríc mÆt mét ngêi lµ c«ng chóa. - Sau mét håi lôc vÊn, Träng Thuû kÓ râ mäi sù t×nh. Lóc Êy MÞ Ch©u cóng r ng rng n-

íc m¾t. c. MÞ Ch©u kÓ l¹i truyÖn m×nh vµ tr¸ch Träng Thuû.

- MÞ Ch©u chÕt ®îc vua Thuû TÒ nhËn lµm con nu«i. - MÞ Ch©u cøng r¾n nÆng lêi o¸n tr¸ch Träng Thuû. + Tr¸ch chµng lµ ngêi ph¶n béi. + Tr¸ch nµng reo bao ®au ®ín cho cha con nµng . - MÞ Ch©u nhÊt quyÕt cù tuyÖt Träng Thuû råi c¶ cung ®iÖn tù nhiªn biÕn mÊt.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 153

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

d. Träng Thuû cßn l¹i mét m×nh: Buån rÇu, khæ n·o, Träng Thuû m¬ íc ngµn n¨m sÏ xo¸ s¹ch

lçi lÇm cña m×nh. 3. KÕt bµi:

Träng Thuû ho¸ thµnh mét bøc tîng ®¸ vÜnh viÔn n»m l¹i díi ®¸y ®¹i d¬ng. - Yªu cÇu chung: Kû niÖm ®îc kÓ cÇn cã chän läc (ph¶i quan träng, giµu Ên tîng vµ c¶m xóc). Khi kÓ ph¶i ®¶m b¶o ®óng ng«i kÓ thø nhÊt. ®Ò 2:

- Yªu cÇu cô thÓ: 1. Më bµi: - Giíi thiÖu mçi quan hÖ cña b¶n th©n víi ngêi thÇy (c«) mµ m×nh ®· cã ®îc kû niÖm giµu Ên tîng vµ s©u s¾c. - KÓ l¹i hoµn c¶nh n¶y sinh kû niÖm Êy (trong mét lÇn vÒ th¨m quª, trong mét lÇn cïng

c¶ líp ®i ch¬i, hay mét lÇn m¾c lçi ®îc thÇy c« réng lîng tha th...) 2. Th©n bµi:

- Giíi thiÖu chung vÒ t×nh c¶m cña b¶n th©n víi thÇy (c«). - KÓ vÒ kû niÖm. + C©u chuyÖn diÔn ra vµo khi nµo. + KÓ l¹i néi dung sù viÖc. + Sù viÖc x¶y ra nh thÕ nµo? + C¸ch øng xö gi÷a m×nh vµ thÇy (c«) ra sao? VD: Vµo giê kiÓm tra, t«i kh«ng thuéc bµi. T«i t×m lÝ do ®Ó nãi dèi c« (do mÑ t«i bÞ èm). Nhng kh«ng ngê h«m qua c« gäi ®iÖn cho mÑ trao ®æi vÒ t×nh h×nh häc tËp cña t«i. Nhng ngay lóc Êy, c« kh«ng tr¸ch ph¹t. §Ó gi÷ thÓ diÖn cho t«i, cuèi giê c« mêi t«i ë l¹i. - Kû niÖm Êy ®· ®Ó l¹i cho b¶n th©n ®iÒu g×? ( Mét bµi häc, thªm yªu quÝ thÇy c« gi¸o h¬n) 3. KÕt bµi:

- NhÊn m¹nh l¹i ý nghÜa cña kû niÖm Êy. - Tù hµo vµ h¹nh phóc v× cã ®îc thÇy (c«) nh thÕ.

Ho¹t ®éng 3

II. hËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ch÷a lçi trong bµi viÕt cña häc sinh: - ¦u ®iÓm:

§a sè c¸c em lµm ®óng kiÓu bµi, cã trÝ tëng tîng vµ sù liªn tëng phong phó. §¸p øng ®- îc néi dung yªu cÇu cña ®Ò. NhiÒu c¸ch gi¶i quyÕt ®a ra hîp lÝ. Bµi viÕt ®iÓm cao: NhËt Quúnh, Thu Quúnh, TÜnh, Phó, Nghiªn HuyÒn…. - Nhîc ®iÓm: Cã mét sè em cha biÕt kÓ chuyÖn tëng tîng dÉn ®Õn l¹c ®Ò hay vèn sèng vµ trÝ tëng tîng Ýt khiÕn cho bµi viÕt s¬ sµi, cßn m¾c lçi diÔn ®¹t. - Ch÷a lçi cô thÓ: ( GV thèng kª lçi mµ HS m¾c ph¶i µ ch÷a lçi trùc tiÕp trªn vë HS ).

III. Tr¶ bµi: (5’) - GV tr¶ bµi cho häc sinh vµ dµnh thêi gian ®Ó c¸c em tù ®äc, söa ch÷a bµi viÕt cña m×nh vµ nªu nh÷ng th¾c m¾c. - Thèng kª ®iÓm §iÓm Líp Giái Kh¸ TB YÕu 10A1

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 154

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ho¹t ®éng 4

B. ®Ò bµi viÕt sè 3. I. §Ò: §ª1:

C©y lau chøng kiÕn viÖc nµng Vò N¬ng ngåi bªn bê Hoµng Giang than thë mét m×nh råi tù vÉn. ViÕt v¨n b¶n kÓ l¹i c©u chuyÖn ®ã theo ng«i thø nhÊt hoÆc ng«i thø 3 (Më réng chuyÖn “Ngêi con g¸i Nam X¬ng” cña NguyÔn D÷. §Ò 2

“Tªn t«i lµ Oanh LiÖt. C¸i tªn nµy cËu chñ ®Æt cho t«i nhê c¸c trËn ®Êu oanh liÖt cña t«i trong c¸c síi chäi trong lµng. VËy mµ giê ®©y, cËu chñ bá r¬i t«i ®Ó ch¹y theo nh÷ng trß ch¬i míi...”. Dùa theo nh÷ng lêi t©m sù trªn, anh (chi) h·y viÕt v¨n b¶n theo ng«i kÓ thø nhÊt kÓ vÒ nçi niÒm cña con gµ chäi bÞ bá r¬i.

II. §¸p ¸n, biÓu ®iÓm: §Ò 1: * Yªu cÇu chung:

- §Ò yªu cÇu kÓ chuyÖn díi c¸i nh×n cña mét c©y lau (giäng kÓ ë ng«i thø nhÊt hoÆc ng«i thø ba). V× vËy tríc tiªn ngêi kÓ (ng«i thø 3) hoÆc chÝnh nh©n vËt c©y lau ph¶i tëng t- îng ra hoµn c¶nh gÆp gì víi nh©n vËt Vò N¬ng. - Tr×nh bµy s¹ch ®Ñp, kh«ng m¾c lçi.

* Yªu cÇu cô thÓ: Më bµi:

- Giíi thiÖu gîi më c©u chuyÖn. - Nh©n vËt “C©y lau” ph¶i tëng tîng ra hoµn c¶nh gÆp gì víi nh©n vËt Vò N¬ng (thêi

gian, khung c¶nh bê s«ng Hoµng Giang ) Th©n bµi:

- T©m tr¹ng cña Vò N¬ng khi ®Õn bê s«ng. (khãc, buån rÇu, v« cïng tuyÖt väng). - Nµng than thë (v× bÞ nghi oan nh thÕ nµo? t×nh c¶m cña nµng dµnh cho chång, con ra sao?). - Nµng mong íc (nãi víi ®øc trêi: nÕu lßng thuû chung son s¾t th× khi chÕt mong cã ngµy ®îc gi¶i oan). - Vò N¬ng trÉm minh. KÕt bµi: - C©y lau buån vµ th¬ng xãt khi nh×n Vò N¬ng trÉm m×nh xuèng dßng s«ng.

§Ò 2 : * Yªu cÇu chung: - ViÕt mét v¨n b¶n theo ng«i kÓ thø nhÊt, kÓ vÒ sè phËn vµ nçi niÒm cña mét con gµ chäi bÞ bá r¬i. - Yªu cÇu tr×nh bµy s¹ch, ®Ñp, ®óng híng, Ýt m¾c lçi.

* Yªu cÇu cô thÓ: 1. Më bµi: - Giíi thiÖu chung vÒ cuéc ®êi, sè phËn vµ nçi niÒm cña con gµ chäi. 2. Th©n bµi: - Cuéc sèng cña con gµ chäi (gµ chäi tù kÓ chuyÖn m×nh)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 155

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Lóc nhá sinh ra trong mét gia ®×nh nh thÕ nµo? (bè mÑ, c¸c anh, em). + §îc c©u chñ mua vÒ ra sao? + CËu chñ ch¨m sãc nh thÕ nµo? + Hµng ngµy niÒm vui, nçi buån g¾n víi nh÷ng cuéc chiÕn ra sao? (Vui mõng, h·nh diÖn tríc nçi chiÕn th¾ng ®au ®ín bån rÇu mçi khi thÊt trËn.

+ Nçi niÒm t©m sù. - H¹nh phóc vµ h·nh diÖn khi cã cuéc ®êi dµy d¹n kinh nghiÖm chiÕn trêng. - Buån v× cËu chñ m¶i ch¬i víi nh÷ng trß ch¬i míi. CËu l·ng quªn m×nh. 3. KÕt bµi: - ¦íc muèn cña con gµ chäi: CËu chñ nªn biÕt quý träng t×nh b¹n víi c¸c con vËt.

III. Thang ®iÓm.

- §iÓm 9,10:TriÓn khai ®Çy ®ñ nh trong ®¸p ¸n,c©u v¨n mît mµ, dÉn chøng sinh ®éng.Bè côc râ rµng vµ kh«ng m¾c lçi. - §iÓm 7,8:TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n,c©u v¨n mît mµ,dÉn chøng ®Çy ®ñ vµ sinh ®éng.Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. - §iÓm 5,6: TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n, hµnh v¨n cha mît mµ, dÉn chøng ch- a ®îc lµm râ.Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. - §iÓm 3,4: TriÓn khai ®uîc 2/3 ý trong ®¸p ¸n,thiÕu dÉn chøng.C©u v¨n ®· triÓn khai râ rµng ,bè côc ®¶m b¶o ba phÇn vµ cßn m¾c nh÷ng lçi c¬ b¶n.

- §iÓm 2:TriÓn khai c¸c ý lan man ,bè côc kh«ng râ rµng vµ m¾c qu¸ nhiÒu lçi. - §iÓm 1:Sai l¹c c¶ néi dung vµ ph¬ng ph¸p. - §iÓm 0:Kh«ng lµm bµi. :

Ho¹t ®éng 5 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - ViÕt bµi trong mét tuÇn.

- Yªu cÇu nªu cao tr¸ch nhiÖm, nhiÖt t×nh ®èi víi bµi viÕt.

* LuyÖn tËp :- Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò:- Söa ch÷a bµi ®· tr¶ vµo vë bµi tËp. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi ( T34,35heo c©u hái híng dÉn cña GV.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 156

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

TiÕt 34,35: VHS:

Kh¸i qu¸t vhvn tõ TK X ®Õn hÕt TK XIX

: Gióp häc sinh:

I.Môc tiªu bµi häc. - N¾m v÷ng c¸c thµnh phÇn chñ yÕu vµ c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña v¨n 1. KiÕn thøc häc ViÖt Nam tõ thÕ kØ X ®Õn hÕt thÕ kØ XIX. - N¾m v÷ng mét sè ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.

2. KÜ n¨ng:- RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp, ph¸t hiÖn vµ chøng minh c¸c luËn ®iÓm v¨n häc sö mét c¸ch hÖ thèng, kÜ n¨ng sö dông SGK kÕt hîp víi lêi gi¶i thÝch, ph©n tÝch cña gi¸o viªn.

3. Th¸i ®é:- Båi dìng lßng yªu mÕn, tr©n träng gi÷ g×n vµ ph¸t huy di s¶n v¨n häc d©n téc.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: HÖ thèng, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 (5phút) 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: ca dao lµ g×? ph©n biÖt gi÷a ca dao vµ d©n ca? c¸c bµi ca dao ®· häc ®îc ph©n chia theo chñ ®Ò nµo? * §¸p ¸n: Ca dao lµ lêi, d©n ca lµ nh¹c vµ lêi ®îc diÔn xíng trong ®êi sèng céng ®ång, trong lÔ héi d©n gian. - Ph©n lo¹i ca dao theo ®Ò tµi- chñ ®Ò cã:

+ Ca dao than th©n. + Ca dao yªu th¬ng t×nh nghÜa. + Ca dao hµi híc

* Tªn HS tr¶ lêi: 1.....................................................Líp..................§iÓm.................. 2 ....................................................Líp.................§iÓm...................

3 ....................................................Líp.................§iÓm................... 4 ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. Bµi míi:

* Giíi thiÖu bµi míi: (1). N¨m 938 Ng« QuyÒn ®¸nh tan qu©n Nam H¸n trªn s«ng B¹ch §»ng më ra kØ nguyªn míi cho d©n téc. Tõ ®©y ®Êt níc §¹i ViÖt b¾t tay x©y dùng chÕ ®é phong kiÕn ®éc

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 157

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

lËp tù chñ. V¨n häc b»ng ch÷ viÕt b¾t ®Çu h×nh thµnh tõ ®ã. Bªn c¹nh dßng v¨n häc d©n gian, v¨n häc viÕt ph¸t triÓn qua c¸c triÒu ®¹i: Lý, TrÇn, Lª víi thµnh tùu cña nã ®· ®ãng gãp vµo v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam cho ®Õn hÕt thÕ kØ XIX. §Ó thÊy râ diÖn m¹o cña nÒn v¨n häc Êy, chóng ta ®äc - hiÓu bµi "Kh¸i qu¸t v¨n häc ViÖt Nam tõ thÕ kØ X ®Õn hÕt thÕ kØ XIX".

H§ cña GV

H§ cña HS

Ho¹t ®éng 1 (15phút)

Néi dung GHI B NGẢ I. C¸c thµnh phÇn cña v¨n häc tõ thÕ kû X ®Õn thÕ hÕt thÕ kû XIX.

ọ ả ờ i:

HS đ c và tr  l - V¨n häc ViÖt Nam trung ®¹i gåm 2 thµnh phÇn chñ yÕu lµ: + V¨n häc ch÷ H¸n. + V¨n häc ch÷ N«m.

GV: V¨n häc viÕt ViÖt Nam tõ thÕ kû X ®Õn thÕ kû XIX lµ nÒn v¨n häc tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong x· héi phong kiÕn mêi thÕ kØ v¨n häc nµy gäi lµ v¨n häc trung ®¹i.

1. V¨n häc ch÷ H¸n: - Kh¸i niÖm: ọ ả ờ i:

- ThÓ lo¹i: Gåm chiÕu, hÞch, c¸o, truyÖn... ? Em cßn nhí trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam cã c¸c bé phËn v¨n häc nµo? ? Em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n häc ch÷ H¸n? Nªu tªn mét sè t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu ®· häc ë THCS?.

HS đ c và tr  l - Kh¸i niÖm: Lµ c¸c s¸ng t¸c v¨n häc cña ngêi ViÖt b»ng ch÷ H¸n; ra ®êi vµ tån t¹i, ph¸t triÓn cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña v¨n häc trung ®¹i. - ThÓ lo¹i: Gåm chiÕu, hÞch, c¸o, truyÖn truyÒn k×, kÝ sù, tiÓu thuyÕt ch¬ng håi, phó, th¬ cæ phong, th¬ §êng luËt. …

ọ ả ờ i:

? Gi¶i thÝch kh¸i niÖm ch÷ N«m? ? ®Æc ®iÓm cña c¸c thÓ lo¹i v¨n häc ch÷ N«m ViÖt Nam kh¸c víi v¨n häc ch÷ H¸n nh thÕ nµo? HS đ c và tr  l - Kh¸i niÖm: Ch÷ N«m lµ ch÷ ViÖt cæ do ngêi ViÖt dùa vµo ch÷ H¸n s¸ng t¹o ra ®Ó ghi ©m tiÕng ViÖt. + XuÊt hiÖn vµo thÕ kØ XIII. + Tån t¹i vµ ph¸t triÓn hÕt thêi kú v¨n häc trung ®¹i. - Chñ yÕu lµ th¬. VD: B×nh Ng« §¹i C¸o, HÞch T- íng SÜ, TruyÒn k× m¹n lôc, Hoµng lª nhÊt thèng chÝ, Qua ®Ìo ngang... + Cã nhiÒu thµnh tùu nghÖ thuËt to lín (ViÕt ch÷ H¸n nhng ®äc theo phiªn ©m ViÖt gäi lµ H¸n ViÖt). 2. V¨n häc ch÷ N«m: - Kh¸i niÖm: + XuÊt hiÖn vµo thÕ kØ XIII. + Tån t¹i vµ ph¸t triÓn hÕt thêi kú v¨n häc trung ®¹i. - Chñ yÕu lµ th¬.

VD: - TruyÖn KiÒu (NguyÔn Du). - Lôc V¨n Tiªn (NguyÔn §×nh

ỳ                                                                                                   Trang

? Em h·y nªu tªn mét vµi t¸c phÈm, t¸c phÈm v¨n häc ch÷ N«m tiªu biÓu ®· ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 158

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

häc?

Ho¹t ®éng 3 (25phút) ọ i:

? Nªu hoµn c¶nh lÞch sö x· héi cña thêi k× v¨n häc nµy?

ChiÓu) - Th¬ N«m §êng luËt. - ThÊt ng«n tø tuyÖt (th¬ Hå Xu©n H¬ng). - ThÊt ng«n b¸t có ®êng luËt (th¬ NguyÔn KhuyÕn) II. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn: 1. Tõ thÕ kØ X ®Õn hÕt thÕ kØ XIV : a. Hoµn c¶nh lÞch sö x· héi: - D©n téc dµnh ®éc lËp tõ phong kiÕn x©m lîc Trung Quèc (chiÕn th¾ng B¹ch §»ng 938) ả ờ HS đ c và tr  l - Chia ra lµm 4 giai ®o¹n. - D©n téc dµnh ®éc lËp tõ phong kiÕn x©m lîc Trung Quèc (chiÕn th¾ng B¹ch §»ng 938) - Hai lÇn th¾ng qu©n tèng. - Ba lÇn chiÕn th¾ng qu©n nguyªn m«ng. - Hai m¬i n¨m chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng qu©n Minh.

ọ ả ờ i:

? Thµnh phÇn v¨n häc cña giai ®o¹n nµy? b. C¸c bé phËn v¨n häc: - Chñ yÕu viÕt b»ng ch÷ H¸n. Tõ thÕ kû XVIII cã ch÷ N«m. ả ờ ọ i:

? Néi dung cña v¨n häc giai ®o¹n nµy? HS đ c và tr  l - Chñ yÕu viÕt b»ng ch÷ H¸n. Tõ thÕ kû XVIII cã ch÷ N«m. HS đ c và tr  l Yªu níc chèng x©m lîc vµ tù hµo d©n téc.

ọ ả ờ i:

c. Néi dung: Yªu níc chèng x©m lîc vµ tù hµo d©n téc. d. NghÖ thuËt: Nh÷ng thµnh tùu lín ®Çu tiªn cña v¨n häc ch÷ H¸n: chiÕn, hÞch, v¨n xu«i vÌ lÞch sö (§¹i viÖt sö kÝ).

? Nªu nh÷ng thµnh tùu vÒ nghÖ thuËt? ? Tªn t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu cña giai ®o¹n nµy ? HS đ c và tr  l chiÕu, hÞch, v¨n xu«i vÌ lÞch sö (§¹i viÖt sö kÝ). VD: ChiÕu ®êi §« (LÝ Th¸i Tæ); Nam Quèc S¬n Hµ (Lý Th- êng KiÖn), Tá Lßng (Ph¹m Ngò L·o); Phó S«ng B¹ch §»ng (Tr¬ng H¸n Siªu).

ọ

ả ờ

i:

? Nªu hoµn c¶nh lÞch sö x· héi cña giai ®o¹n nµy ?

HS đ c và tr  l - Sau chiÕn th¾ng qu©n Minh, níc §¹i ViÖt ph¸t triÓn tíi ®Ønh cao cña chÕ ®é phong kiÕn ViÖt Nam. Bíc sang thÕ kû XVI vµ ®Õn hÕt thÕ kû XVII x· héi phong kiÕn ViÖt Nam trît dÇn trªn mét c¸i dèc kh«ng cã g× cøu v·n næi. Xung ®ét cña c¸c tËp ®oµn phong kiÕn dÉn ®Õn néi chiÕn Lª M¹c vµ TrÞnh NguyÔn kÐo dµi gÇn mét thÕ kû.

2. Tõ thÕ kû thø XV ®Õn hÕt thÕ kû XVII: a. Hoµn c¶nh lÞch sö: - Sau chiÕn th¾ng qu©n Minh, níc §¹i ViÖt ph¸t triÓn tíi ®Ønh cao cña chÕ ®é phong kiÕn ViÖt Nam.

? Nªu nhËn xÐt vÒ c¸c bé phËn v¨n häc thêi k× nµy ? b. C¸c bé phËn v¨n häc: V¨n häc ch÷ H¸n + ch÷ N«m ®Òu ph¸t triÓn ®¹t nhiÒu thµnh tùu.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 159

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ ả ờ i:

HS đ c và tr  l V¨n häc ch÷ H¸n + ch÷ N«m ®Òu ph¸t triÓn ®¹t nhiÒu thµnh tùu.

c. Néi dung: - Ca ngîi cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Minh (B×nh Ng« §¹i C¸o- NguyÔn Tr·i). ọ ả ờ i:

? Nªu néi dung, chñ ®Ò, c¶m høng cña v¨n häc giai ®o¹n nµy ? ? KÓ tªn mét sè t¸c phÈm, t¸c phÈm tiªu biÓu ®Ó CM ?

? Nªu nh÷ng thµnh tùu vÒ nghÖ thuËt ? HS đ c và tr  l - Ca ngîi cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Minh (B×nh Ng« §¹i C¸o- NguyÔn Tr·i). Th¬ cña NguyÔn BØnh Khiªm, TruyÒn k× m¹n lôc cña NguyÔn D÷ ®· ®¸nh sù chuyÓn biÕn tõ c¶m høng ngîi ca sang phª ph¸n nh÷ng suy tho¸i vÒ ®¹o ®øc vµ hiÖn thùc x· héi. d. NghÖ thuËt: Thµnh tùu vît bËc vÒ v¨n chÝnh luËn (B×nh Ng« §¹i C¸o) v¨n xu«i tù sù (TruyÒn k× m¹n lôc). - Th¬ n«m cña NguyÔn Tr·i.

ọ ả ờ i:

HS đ c và tr  l Thµnh tùu vît bËc vÒ v¨n chÝnh luËn …

? Nªu hoµn c¶nh lÞch sö x· héi trong giai ®o¹n nµy ?

3. Tõ thÕ kØ XVIII ®Õn nöa ®Çu thÕ kØ XIX. a. Hoµn c¶nh lÞch sö x· héi: - Néi chiÕn phong kiÕn tiÕp tôc gay g¾t. - Phong trµo n«ng d©n khëi nghÜa s«i sôc ®Ønh cao lµ khëi nghÜa n«ng d©n T©y S¬n ọ ả ờ i:

? Nªu tªn mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu cho giai ®o¹n nµy. Tõ ®ã kh¸i qu¸t chñ ®Ò vµ c¶m høng chñ ®¹o ?

b. Néi dung: - XuÊt hiÖn chñ nghÜa nh©n ®¹o, c¶m høng nh©n ®¹o, nh©n v¨n.

HS đ c và tr  l - Néi chiÕn phong kiÕn tiÕp tôc gay g¾t. - Phong trµo n«ng d©n khëi nghÜa s«i sôc ®Ønh cao lµ khëi nghÜa n«ng d©n T©y S¬n diÖt TrÞnh- NguyÔn; Xiªm - Thanh ®Ó thèng nhÊt ®Êt níc. -> T©y S¬n thÊt b¹i, nhµ NguyÔn kh«i phôc V¬ng triÒu phong kiÕn chuyªn chÕ. §Êt níc tríc hiÓm ho¹ x©m l¨ng cña thùc d©n Ph¸p.

ọ ả ờ i: ? Nªu nh÷ng thµnh tùu vÒ nghÖ thuËt ? VD: Chinh phô ng©m, cung o¸n ng©m khóc truyÖn KiÒu. c. NghÖ thuËt: Ph¸t triÓn toµn diÖn c¶ vÒ th¬ ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m c¶ v¨n vÇn, v¨n xu«i.

HS đ c và tr  l - XuÊt hiÖn chñ nghÜa nh©n ®¹o, c¶m høng nh©n ®¹o, nh©n v¨n. TiÕng nãi ®ßi quyÒn sèng, quyÒn h¹nh phóc, ®Êu tranh ®ßi gi¶i phãng con ngêi c¸ nh©n.

ọ ả ờ i: 4. Nöa cuèi thÕ kØ XIX: a. Hoµn c¶nh lÞch sö x· héi: - Thùc d©n Ph¸p x©m lîc ViÖt Nam, …

HS đ c và tr  l Ph¸t triÓn toµn diÖn c¶ vÒ th¬ ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m c¶ v¨n vÇn, v¨n xu«i. ? Nªu hoµn c¶nh lÞch sö x· héi cña giai ®o¹n nµy?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 160

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®Æc biÖt, v¨n häc ch÷ N«m ®îc kh¼ng ®Þnh vµ ®¹t tíi ®Ønh cao. (TruyÖn KiÒu)

b. Néi dung: - Chñ ®Ò yªu níc chèng x©m l¨ng, c¶m høng bi tr¸ng ọ ả ờ i:

- GV hái: Chñ ®Ò vµ c¶m høng chñ ®¹o trong v¨n häc giai ®o¹n nµy lµ g×?

- T¸c phÈm tiªu biÓu cña giai ®o¹n nµy?

HS đ c và tr  l - Thùc d©n Ph¸p x©m lîc ViÖt Nam, triÒu NguyÔn ®Çu hµng tõng bíc; nh©n d©n c¶ níc kiªn cêng chèng giÆc. - X· héi chuyÓn thµnh x· héi nöa thùc d©n nöa phong kiÕn. - V¨n häc ph¬ng T©y b¾t ®Çu ¶nh h- ëng ®êi sèng x· héi.

ọ ả ờ i: c. NghÖ thuËt: V¨n th¬ ch÷ H¸n, ch÷ N«m cña NguyÔn §×nh ChiÓu, NguyÔn KhuyÕn, Tó X¬ng. ? Nªu nh÷ng thµnh tu nghÖ thuËt cña v¨n häc giai ®o¹n nµy?

III. Nh÷ng ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung ......

t 2ế Ti Ho¹t ®éng 4

(20phút)

HS đ c và tr  l - Chñ ®Ò yªu níc chèng x©m l¨ng, c¶m høng bi tr¸ng (ghi l¹i mét thêi khæ nhôc nhng vÜ ®¹i, thÊt b¹i nhng hiªn ngang). - Ngän cê ®Çu cña th¬ ca yªu níc. (NguyÔn §×nh ChiÓu víi “V¨n TÕ nghÜa SÜ CÇn Giuéc”. - Th¬ v¨n tr÷ t×nh- trµo phóng cña hai nhµ th¬ lín: NguyÔn KhuyÕn vµ Tó X- ¬ng.

ọ ả ờ i: ? V¨n häc trung ®¹i ph¸t triÓn díi sù t¸c ®éng cña nh÷ng yÕu tè nµo?

1. Chñ nghÜa yªu níc

HS đ c và tr  l V¨n th¬ ch÷ H¸n, ch÷ N«m cña NguyÔn §×nh ChiÓu, NguyÔn KhuyÕn, Tó X¬ng. + T¸c phÈm viÕt b»ng ch÷ Quèc ng÷ cña Tr¬ng VÜnh KÝ ®em ®Õn nh÷ng ®æi míi bíc ®Çu theo híng hiÖn ®¹i ho¸. ? Nh÷ng néi dung c¶m høng xuyªn suèt vµ chñ ®¹o cña v¨n häc trung ®¹i lµ g× vµ ®îc cô thÓ ho¸ nh thÕ nµo? + G¾n liÒn víi t tëng trung qu©n

+ Tinh thÇn quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng chèng ngo¹i x©m: ọ ả ờ i: ? C¶m høng yªu níc trong v¨n häc trung ®¹i g¾n víi t tëng nµo? HS đ c và tr  l - Do 3 yÕu tè t¸c ®éng:

+ Tinh thÇn d©n téc (truyÒn thèng). + Xãt xa, bi tr¸ng tríc t×nh c¶nh n- íc mÊt nhµ tan. + Tinh thÇn thêi ®¹i. ? Chñ nghÜa yªu níc ®- îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo? + BiÕt ¬n, ca ngîi nh÷ng con ngêi + ¶nh hëng tõ níc ngoµi (Trung Quèc). ? Em h·y chøng minh

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 161

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

hi sinh v× ®Êt níc

b»ng mét sè t¸c phÈm? + T×nh yªu thiªn nhiªn ®Êt níc.

- V¨n häc tõ thÕ kØ X ®Õn hÕt thÕ kØ XIX cã nh÷ng ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung ( yªu níc, nh©n ®¹o, c¶m høng thÕ sù). + Tù hµo vÒ truyÒn thèng lÞch sö.

ả ờ ọ HS đ c và tr  l i:

+ G¾n liÒn víi t tëng trung qu©n nh mét tÊt yÕu lÞch sö trong x· héi phong kiÕn: Yªu níc lµ trung víi vua.

2. Chñ nghÜa nh©n ®¹o:

- BiÓu hiÖn cô thÓ: + Tinh thÇn quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng chèng ngo¹i x©m: ý thøc ®éc lËp tù do   tù cêng, tù hµo d©n téc. (HÞch tíng sÜ, B×nh Ng« §¹i C¸o). + Th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n.

+ Xãt xa, bi tr¸ng tríc t×nh c¶nh níc mÊt nhµ tan. (V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Guéc). + Nguyªn t¾c ®¹o lÝ vµ th¸i ®é øng xö. ? CNN§ ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm cô thÓ nµo? + PhËt gi¸o lµ tõ bi, b¸c ¸i...

+ Th¸i ®é, tr¸ch nhiÖm khi x©y dùng ®Êt níc trong thêi b×nh(Tông gi¸ hoµn kinh s). + Lªn ¸n tè c¸o nh÷ng thÕ lùc tµn b¹o …

+ Kh¼ng ®Þnh ®Ò cao con ngêi tù do ... + BiÕt ¬n, ca ngîi nh÷ng con ngêi hi sinh v× ®Êt níc (V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Guéc).

VD: - TruyÖn KiÒu + T×nh yªu thiªn nhiªn ®Êt níc. (chïm th¬ thu cña NguyÔn KhuyÕn). - Th¬ Hå Xu©n H¬ng. + Tù hµo vÒ truyÒn thèng lÞch sö.

ọ ả ờ i:

3 . C¶m høng thÕ sù . HS đ c và tr  l - ChÞu ¶nh hëng vµ ph¸t triÓn t tëng nh©n ®¹o, nh©n v¨n trong truyÒn thèng cña ngêi ViÖt Nam thÓ hiÖn trong v¨n häc d©n gian, trong nh÷ng ®iÓm tÝch cùc cña c¸c t«n gi¸o Nho, PhËt, L·o.

- BiÓu hiÖn cô thÓ :

+ Th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n.

- ThÕ sù lµ cuéc sèng con ngêi, lµ viÖc ®êi. - T¸c phÈm híng vÒ hiÖn thùc cuéc sèng ®Ó ghi l¹i nh÷ng ®iÒu tr«ng thÊy. ? ThÕ nµo lµ thÕ sù? + Nguyªn t¾c ®¹o lÝ vµ th¸i ®é øng xö.

+ PhËt gi¸o lµ tõ bi, b¸c ¸i, Nho gi¸o lµ ? Néi dung c¶m høng thÕ sù ®îc biÓu hiÖn

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 162

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nh thÕ nµo?

nh©n nghÜa t tëng th©n d©n. §¹o gi¸o lµ sèng thuËn theo tù nhiªn, hoµ nhËp víi tù nhiªn.

+ Lªn ¸n tè c¸o nh÷ng thÕ lùc tµn b¹o chµ ®¹p phÈm gi¸ cña con ngêi.

IV. Nh÷ng ®Æc ®iÓm lín vÒ nghÖ thuËt…. …..

1. TÝnh quy ph¹m vµ sù ph¸ vì tÝnh quy ph¹m

- TÝnh quy ph¹m lµ sù quy ®Þnh chÆt chÏ theo khu«n mÉu. + Kh¼ng ®Þnh ®Ò cao con ngêi tù do víi phÈm, tµi n¨ng, kh¸t väng ch©n chÝnh vÒ quyÒn sèng, quyÒn h¹nh phóc, kh¸t väng ch©n lÝ chÝnh nghÜa, ®Ò cao nh÷ng quan niÖm ®¹o lÝ tèt ®Ñp. Ho¹t ®éng 5 (20phút) - Néi dung cña tÝnh quy ph¹m:

ọ ả ờ

? TÝnh quy ph¹m lµ g×? TÝnh quy ph¹m ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo?

HS đ c và tr  l i: - ThÕ sù lµ cuéc sèng con ngêi, lµ viÖc ®êi. C¶m høng thÕ sù lµ bµy tá suy nghÜ, t×nh c¶m vÒ cuéc sèng con ngêi, vÒ viÖc ®êi. - T¸c phÈm híng vÒ hiÖn thùc cuéc sèng ®Ó ghi l¹i nh÷ng ®iÒu tr«ng thÊy.

+ Lª H÷u Tr¸c víi “Thîng kinh kÝ sù”.

+ Ph¹m §×nh Hæ víi “Vò trung tuú bót”.

+ §êi sèng n«ng th«n trong th¬ NguyÔn KhuyÕn, x· héi thÞ thµnh trong th¬ Tó X¬ng. Qua ®ã c¸c t¸c gi¶ ®· béc lé yªu, ghÐt, lªn ¸n vµ c¶ hoµi b·o kh¸t väng cña m×nh.

- Sù ph¸ vì tÝnh quy n¹p: ë mét sè t¸c gi¶ cã tµi n¨ng mét mÆt võa tu©n thñ tÝnh quy ph¹m,...

ọ ả ờ i:

HS đ c và tr  l - TÝnh quy ph¹m lµ sù quy ®Þnh chÆt chÏ theo khu«n mÉu. §ã lµ quan ®iÓm cña v¨n häc. V¨n ch¬ng coi träng môc ®Ých gi¸o huÊn: ? ë mét sè t¸c phÈm tµi n¨ng ®· cã sù ph¸ vì tÝnh quy ph¹m nh thÕ nµo ?

- Néi dung cña tÝnh quy ph¹m: íng trang nh· vµ xu 2 . Khuynh h ? dÞ h íng b×nh

a. TÝnh trang nh·: + Quan ®iÓm v¨n häc: Coi träng môc ®Ých gi¸o dôc, gi¸o huÊn ngêi ®äc:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 163

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

“V¨n dÜ t¶i ®¹o” (V¨n ®Ó chë ®¹o); “Thi dÜ ng«n chÝ” (Th¬ ®Ó nãi chÝ).

? ThÕ nµo lµ khuynh híng trang nh·?

- ë t duy nghÖ thuËt: C«ng thøc tîng trng, íc lÖ.

- ThÓ lo¹i v¨n häc: §Òu qui ®inh chÆt chÏ kÕt cÊu, niªm luËt (th¬ §êng LuËt).

b. Xu híng b×nh dÞ:

- C¸ch sö dông thi v¨n liÖu: Sö dông nhiÒu ®iÓn tÝch ®iÓn cè tõ v¨n häc, lÞch sö Trung Quèc (TruyÖn KiÒu). VD: Hå Xu©n H¬ng, Tó X¬ng, NguyÔn KhuyÕn.

ọ ả ờ i:

tinh 3. TiÕp thu vµ d©n téc ho¸ íc ngoµi hoa v¨n häc n

- TiÕp thu tinh hoa v¨n häc Trung Quèc: ? ThÕ nµo lµ tÝnh b×nh dÞ? + Ng«n ng÷

HS đ c và tr  l - Sù ph¸ vì tÝnh quy n¹p: ë mét sè t¸c gi¶ cã tµi n¨ng mét mÆt võa tu©n thñ tÝnh quy ph¹m. mét mÆt ph¸ vì tÝnh quy ph¹m, ph¸t huy c¸ tÝnh s¸ng t¹o trªn c¶ hai lÜnh vùc néi dung vµ h×nh thøc. §ã lµ Hå Xu©n H¬ng, NguyÔn Du, NguyÔn KhuyÕn, TrÇn TÕ X¬ng. + ThÓ lo¹i:

V¨n xu«i:

+ Thi liÖu: ọ ? Qu¸ tr×nh tiÕp thu vµ ¶nh hëng v¨n häc níc ngoµi nh thÕ nµo? HS đ c và tr  l ả ờ i

- Trang nh· thÓ hiÖn ë ®Ò tµi, chñ ®Ò: híng tíi c¸i cao c¶ trang träng h¬n(Tá Lßng).

- Qu¸ tr×nh d©n téc ho¸ thÓ hiÖn:

- H×nh tîng nghÖ thuËt: Híng tíi vÎ tao nh·, mÜ lÖ h¬n lµ vÎ ®Ñp ®¬n s¬, méc m¹c (tïng, cóc, tróc , mai).

- ë ng«n ng÷ nghÖ thuËt: C¸ch diÔn ®¹t trau chuèt, hoa mÜ h¬n lµ th«ng tôc, tù nhiªn (th¬ §oµn ThÞ §iÓm).

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

? Qu¸ tr×nh d©n téc ho¸ thÓ hiÖn: - Cµng vÒ sau cµng ph¸t triÓn, v¨n häc thêi ®¹i ngµy cµng g¾n víi ®êi sèng hiÖn thùc x· héi ViÖt Nam.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i V. KÕt luËn:

- TiÕp thu tinh hoa v¨n häc Trung Quèc: - Tham kh¶o phÇn ghi nhí SGK trang 112

+ Ng«n ng÷ dïng ch÷ H¸n ®Ó s¸ng t¸c. - N¾m ®îc ®Æc ®iÓm lín vÒ néi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 164

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

dung . ThÓ lo¹i (phó, ®êng luËt); ®iÓn cè v¨n häc lÞch sö Trung Quèc.

+ ThÓ lo¹i: V¨n vÇn (ThÓ cæ phong vµ §êng luËt). Ho¹t ®éng 6 (5phút)

V¨n xu«i: ChiÕu, biÓu, hÞch, dô, c¸o, truyÖn kÝ truyÒn k×, tiÓu thuyÕt ch- ¬ng håi.

+ Thi liÖu: chñ yÕu ®iÓn cè, ®iÓn tÝch Trung Hoa

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

- Qu¸ tr×nh d©n téc ho¸ thÓ hiÖn:

* S¸ng t¹o ra ch÷ N«m ghi ©m biÓu ®¹t nghÜa TiÕng ViÖt. - Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ nghÖ thuËt cña v¨n häc trung ®¹i cÇn n¾m ®îc.

* ViÖt ho¸ th¬ §êng thµnh th¬ N«m §- êng luËt.

+ NhiÒu t¸c phÈm v¨n häc trung ®¹i mang tÝnh chøc n¨ng (x· héi t«n gi¸o t tëng).

* S¸ng t¹o nhiÒu thÓ th¬ d©n téc (...) -> Lôc b¸t, song thÊt lôc b¸t, h¸t nãi, c¸c thÓ ng©m khóc. TÊt c¶ ®Òu lÊy ®Ò tµi, thi liÖu tõ ®êi sèng cña nh©n d©n ViÖt Nam.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

+ T¸c phÈm v¨n häc trung ®¹i g¾n bã chÆt chÏ víi t tëng, v¨n hãa… v× vËy ph¶i tiÕp cËn t¸c phÈm tõ gãc ®é v¨n ho¸.

- v¨n häc trung ®¹i lu«n g¾n bã víi lÞch sö, vËn mÖnh ®Êt níc vµ nh©n d©n ViÖt Nam. Gãp phÇn lµm nªn diÖn m¹o hoµn chØnh cña v¨n häc ViÖt Nam. T¹o tiÒn ®Ò vµ c¬ së v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn cña v¨n häc ViÖt Nam.

+ Ph¶i hiÓu vµ thÊy ®îc c¸i hay c¸i ®Ñp cña c¸c ®iÓn tÝch ®iÓn cè ®îc sö dông trong t¸c phÈm.

+ HiÓu ®îc nh÷ng íc lÖ, tîng trng, tÝnh chÊt hµm sóc cña t¸c phÈm.

Ho¹t ®éng 7 (5phút) 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò:- Häc bµi theo híng dÉn trong SGK.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 165

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

* Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi míi ( T36).

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

Phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t

TiÕt 36 Ti ng Vi ế

ệ t

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - N¾m ®îc c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n: NNSH vµ PCNNSH cïng I. Môc tiªu. nh÷ng ®Æc trng cña PCNNSH ®Ó lµm c¬ së ph©n biÖt víi c¸c PC NN kh¸c.

- TÝch hîp víi bµi Kh¸i qu¸t VHVN tõ TK X ®Õn hÕt TK XIX , víi bµi lµm v¨n qua c¸c bµi ®· häc. 2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn vµ n©ng cao n¨ng lùc GT trong SH h»ng ngµy, nhÊt lµ viÖc dïng tõ, viÖc xng h«, biÓu hiÖn t×nh c¶m, th¸i ®é vµ nãi chung lµ thÓ hiÖn VH GT trong ®êi sèng hiÖn nay.

3. Tth¸i ®é:- H×nh thµnh ë HS cã th¸i ®é tr©n träng TV khi sö dông ng«n ng÷ ®Ó

GT . . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 166

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. ) (5 phút Ho¹t ®éng 1

1. KiÓm tra bµi cò:

* C©u hái: Bµi tËp 3 ( SGK/ 89). ? Ph©n tÝch lçi vµ ch÷a l¹i c¸c c©u díi ®©y cho phï hîp víi ng«n ng÷ viÕt. a. Trong th¬ ca ViÖt Nam th× ®· cã nhiÒu bøc tranh mïa thu ®Ñp hÕt ý.

b. Cßn nh m¸y mãc, thiÕt bÞ do níc ngoµi ®a vµo gãp vèn th× kh«ng ®îc kiÕm so¸t, hä s½n

sµng khai vèng lªn ®Õn møc v« téi v¹.

c. C¸, rïa, ba ba, Õch nh¸i, chim ë gÇn níc th× nh cß, v¹c, vÞt, ngçng… th× c¶ èc, t«m, cua,…

chóng ch¼ng chõa ai sÊt.

* §¸p ¸n: a. Lçi v× ®· sö dông ng«n ng÷ nãi: th× ®·, hÕt ý.

- Ch÷a l¹i: bá tõ th× ®·, hÕt ý thay tõ rÊt vµo tríc tõ ®Ñp ë cuèi c©u. -> Trong thi ca VN cã nhiÒu bøc tranh mïa thu rÊt ®Ñp. b. Lçi do sö dông ng«n ng÷ nãi: vèng lªn ®Õn møc v« téi v¹. - Ch÷a l¹i: Bá côm tõ vèng lªn ®Õn møc v« téi v¹ b»ng tõ qu¸ møc thùc tÕ mét c¸c tïy tiÖn.

-> Cßn nh m¸y mãc, thiÕt bÞ do níc ngoµi ®au vµo gãp vèn kh«ng ®îc kiÓm so¸t, hä s½n sµng khai qu¸ møc thùc tÕ mét c¸c tïy tiÖn. c. Lçi do c©u v¨n tèi nghÜa vµ dïng khÈu ng÷: sÊt, th×: - Ch÷a l¹i: Bá tõ th×, cßn tõ sÊt thay b»ng tõ c¶. -> Tõ c¸, rïa, ba ba, Õch nh¸i, ... chim ë gÇn níc nh cß, v¹c, vÞt, ngçng, ... ®Õn c¶ èc, t«m, cua,...chóng b¾t hÕt ch¼ng chõa loµi nµo c¶.

* Tªn HS tr¶ lêi: 1 .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2 ....................................................Líp.................§iÓm................... 3 ....................................................Líp.................§iÓm................... 4 ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. Bài m i:ớ

Giíi thiÖu bµi míi: (1). C¸c em ®· ®îc häc 2 bµi: Bµi 1: (H§ GT b»ng NN); bµi 9: (§Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ng÷ viÕt). Vµ h«m nay häc tiÕp bµi 12 ( PCNNSH). CÇn ph¶i thÊy r»ng 3 bµi nµy cã MQH rÊt mËt thiÕt víi nhau, v×: - Thø nhÊt: Con ngêi ph¶i thêng xuyªn GT b»ng ng«n ng÷ ®Ó trao ®æi th«ng tin, trao ®æi t tëng, t×nh c¶m vµ t¹o lËp quan hÖ víi nhau. - Thø hai: Trong XH loµi ngêi lu«n cã hai h×nh thøc GT b»ng NN nãi vµ NN viÕt; trong ®ã nãi lµ h×nh thøc phæ cËp nhÊt ,mµ bÊt k× ai còng cã thÓ thùc hiÖn ®îc. - Thø ba: GT b»ng h×nh thøc nãi chÝnh lµ PCNNSH, cßn gäi lµ khÈu ng÷, ng«n ng÷ nãi, ng«n ng÷ héi tho¹i.

H§ cña GV

H§ cña HS

Néi dung GHI B NGẢ

(15  Ho¹t ®éng2

I. Ng«n ng÷ sinh ho¹t: 1. Kh¸i niÖm ng«n ng÷ sinh ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 167

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

ho¹t: a. T×m hiÓu ng÷ liÖu: - Cuéc héi tho¹i diÔn ra ë: + Kh«ng gian (®Þa ®iÓm): khu tËp thÓ X. + Thêi gian: buæi tra. )   phút   Gv yªu cÇu hs ®äc diÔn c¶m VD trong sgk. - Cuéc héi tho¹i diÔn ra ë ®©u, khi nµo?

ọ Cuéc héi tho¹i diÔn ra ë: + Kh«ng gian (®Þa ®iÓm): khu tËp thÓ X. + Thêi gian: buæi tra. HS đ c và tr  l ả ờ i

- Nh©n vËt giao tiÕp: + Lan, Hïng, H¬ng: lµ c¸c nh©n vËt chÝnh, ... + MÑ H¬ng, ngêi ®µn «ng: lµ c¸c nh©n vËt phô.

? C¸c nh©n vËt giao tiÕp lµ nh÷ng ai? Quan hÖ gi÷a hä ntn?

- Nh©n vËt giao tiÕp: + Lan, Hïng, H¬ng: lµ c¸c nh©n vËt chÝnh, cã quan hÖ b¹n bÌ, b×nh ®¼ng vÒ vai giao tiÕp. + MÑ H¬ng, ngêi ®µn «ng: lµ c¸c nh©n vËt phô. MÑ H¬ng cã quan hÖ ruét thÞt víi H¬ng; ngêi ®µn «ng vµ c¸c b¹n trÎ cã quan hÖ x· héi. C¶ 2 ng- êi ®ã ®Òu ë vai bÒ trªn.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

- Néi dung giao tiÕp: Lan vµ Hïng rñ H¬ng cïng ®i häc. - H×nh thøc: gäi- ®¸p. - Môc ®Ých: cïng thóc giôc nhau ®Ó ®Õn líp ®óng giê quy ®Þnh.

- Néi dung, h×nh thøc vµ môc ®Ých giao tiÕp cña cuéc héi tho¹i lµ g×?

ọ - Néi dung giao tiÕp: Lan vµ Hïng rñ H¬ng cïng ®i häc. - H×nh thøc: gäi- ®¸p. - Môc ®Ých: cïng thóc giôc nhau ®Ó ®Õn líp ®óng giê quy ®Þnh. ả ờ i HS đ c và tr  l

- Ng«n ng÷ trong cuéc héi tho¹i cã ®Æc ®iÓm g×?

- §Æc ®iÓm ng«n ng÷: + Sö dông nhiÒu tõ h« gäi, t×nh th¸i: ¬i, ®i,µ, chø, víi, gím, Êy, chÕt th«i,... + Sö dông c¸c tõ th©n mËt suång s·, khÈu ng÷: l¹ch bµ l¹ch b¹ch. + C©u: ng¾n, cã c©u ®Æc biÖt vµ c©u tØnh lîc. ọ HS đ c và tr  l ả ờ i - §Æc ®iÓm ng«n ng÷: + Sö dông nhiÒu tõ h« gäi, t×nh th¸i: ¬i, ®i,µ, chø, víi, gím, Êy, chÕt th«i,... + Sö dông c¸c tõ th©n mËt suång s·, khÈu ng÷: l¹ch bµ l¹ch b¹ch. + C©u: ng¾n, cã c©u ®Æc biÖt vµ c©u tØnh lîc. b. Kh¸i niÖm: Sgk

Lµ lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy dïng ®Ó th«ng tin, trao ®æi ý nghÜ, t×nh c¶m, ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu trong cuéc sèng.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

- C¨n cø vµo kÕt qu¶ ph©n tÝch cuéc héi tho¹i trªn, em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ ng«n ng÷ sinh ho¹t?

2. C¸c d¹ng biÓu hiÖn cña ng«n ng÷ sinh ho¹t: - D¹ng nãi: ®éc tho¹i, ®èi tho¹i. - D¹ng viÕt: nhËt kÝ, th tõ, håi øc c¸ nh©n. - D¹ng lêi nãi t¸i hiÖn (m« pháng lêi tho¹i tù nhiªn - C¸c d¹ng biÓu hiÖn cña ng«n ng÷ sinh - D¹ng nãi: ®éc tho¹i, ®èi tho¹i. - D¹ng viÕt: nhËt kÝ, th tõ, håi øc c¸ nh©n. - D¹ng lêi nãi t¸i hiÖn (m« pháng lêi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 168

ườ ữ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ho¹t?

* Ghi nhí:(sgk).

ọ tho¹i tù nhiªn nhng ®· phÇn nµo ®îc gät ròa, biªn tËp l¹i Ýt nhiÒucã tÝnh chÊt íc lÖ, tÝnh c¸ch ®iÖu, cã chøc n¨ng nh tÝn hiÖu nghÖ thuËt): lêi nãi cña c¸c nh©n vËt trong c¸c vë kÞch, chÌo, truyÖn, tiÓu thuyÕt,... HS đ c và tr  l ả ờ i

* Ghi nhí:(sgk).

) (5 phút ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

Ho¹t ®éng 3 Hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí trong sgk.

Ho¹t ®éng 4 ) (15 phút Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu gi¶i thÝch vÒ néi dung c¸c c©u ca dao. Gv nhËn xÐt, bæ sung: II. LuyÖn tËp: a Lêi nãi ch¼ng mÊt tiÒn mua, Lùa lêi mµ nãi cho võa lßng nhau. C©u 1: Lêi nãi lµ tµi s¶n chung cña céng ®ång, ai còng cã quyÕn sö dông. C©u 2: “Lùa lêi” lùa chän tõ ng÷ vµ c¸ch nãi.  viÖc sö dông lêi nãi mét c¸ch cã ý thøc vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lêi nãi cña m×nh. “Võa lßng nhau”  thÓ hiÖn sù t«n träng, gi÷ phÐp lÞch sù, lµm vui lßng ngêi nghe.

a. Lêi nãi ch¼ng mÊt tiÒn mua, Lùa lêi mµ nãi cho võa lßng nhau. C©u 1: Lêi nãi lµ tµi s¶n chung cña céng ®ång, ai còng cã quyÕn sö dông. C©u 2: “Lùa lêi” lùa chän tõ ng÷ vµ c¸ch nãi  viÖc sö dông lêi nãi mét c¸ch cã ý thøc vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lêi nãi cña m×nh. “Võa lßng nhau”  thÓ hiÖn sù t«n träng, gi÷ phÐp lÞch sù, lµm vui lßng ngêi nghe. Trong giao tiÕp con ngêi ph¶i thÓ hiÖn ph¬ng ch©m lÞch sù.  ý nghÜa cña c©u ca dao trªn: khuyªn r¨n chóng ta ph¶i nãi n¨ng thËn träng vµ cã v¨n hãa.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

 ý nghÜa cña c©u ca dao trªn: khuyªn r¨n chóng ta ph¶i nãi n¨ng thËn träng vµ cã v¨n hãa.

Tuú trêng hîp mµ cÇn lùa chän tõ ng÷ vµ c¸ch nãi, cã khi ph¶i gi÷ ®óng phÐp t¾c x· giao, cã khi cÇn ph¶i nãi th¼ng, tr¸nh xu nÞnh ngêi ®èi tho¹i.

ọ ả ờ i HS đ c và tr  l

Lêi nãi th¼ng ko ph¶i lóc nµo còng lµm võa lßng (vui lßng) ngêi ®èi tho¹i nhng l¹i cã t¸c dông tèt... - Em h·y gi¶i thÝch ý nghÜa cña c©u ca dao trªn? NghÜa cña - Vµng th× thö löa, thö than, Chu«ng kªu thö tiÕng, ng¬ig ngoan thö lêi. + PhÐp so s¸nh ®èi chiÕu giµu h×nh tîng, dÔ hiÓu: Vµng- thö löa, thö than — Ngêi ngoan- thö lêi Chu«ng- thö tiÕng + Ngêi ngoan: ngêi cã n¨ng lùc vµ phÈm chÊt tèt ®Ñp. + Lêi: lêi nãi, ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷.

- Vµng th× thö löa, thö than, Chu«ng kªu thö tiÕng, ng¬ig ngoan thö lêi. + PhÐp so s¸nh ®èi chiÕu giµu h×nh tîng, dÔ hiÓu: Vµng- thö löa, thö than — Ngêi ngoan- thö lêi Chu«ng- thö tiÕng ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 169

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tõ “ngêi ngoan”, “lêi”?

ọ + Ngêi ngoan: ngêi cã n¨ng lùc vµ phÈm chÊt tèt ®Ñp. + Lêi: lêi nãi, ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. ả ờ i HS đ c và tr  l  ý nghÜa c©u ca dao: C¸ch sö dông ng«n ng÷ trong ho¹t ®äng giao tiÕp b»ng lêi nãi lµ mét thíc ®o quan träng cho thÊy phÈm chÊt vµ n¨ng lùc cña con ngêi.

 ý nghÜa c©u ca dao: C¸ch sö dông ng«n ng÷ trong ho¹t ®äng giao tiÕp b»ng lêi nãi lµ mét thíc ®o quan träng cho thÊy phÈm chÊt vµ n¨ng lùc cña con ngêi.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

b. NhËn xÐt vÒ d¹ng ng«n ng÷ sinh ho¹t vµ c¸ch dïng tõ ng÷ cña ®o¹n trÝch: - D¹ng ng«n ng÷ sinh ho¹t:d¹ng lêi nãi t¸i hiÖn. - Dïng nhiÒu tõ ®Þa ph¬ng Nam Bé: quíi (quý), chÐn (b¸t), ngÆt (nhng), ghe (thuyÒn nhá), rît (®uæi), cùc (®au).

- D¹ng ng«n ng÷ sinh ho¹t:d¹ng lêi nãi t¸i hiÖn. - Dïng nhiÒu tõ ®Þa ph¬ng Nam Bé: quíi (quý), chÐn (b¸t), ngÆt (nhng), ghe (thuyÒn nhá), rît (®uæi), cùc (®au). ọ HS đ c và tr  l ả ờ i Hs ®äc ®o¹n trÝch vµ tr¶ lêi c©u hái. Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n. ý nghÜa: lµm VB sinh ®éng, mang ®Ëm dÊu ¸n ®Þa ph¬ng vµ kh¾c häa ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña nh©n vËt N¨m Hªn.

ý nghÜa: lµm VB sinh ®éng, mang ®Ëm dÊu ¸n ®Þa ph¬ng vµ kh¾c häa ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña nh©n vËt N¨m Hªn.

) (5 phút Ho¹t ®éng 5 3. . Cñng cè, luyÖn tËp Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc.LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: 4. H * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi míi ( T37,38).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 170

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

TiÕt 37

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

Đ c văn ọ

Tá lßng (ThuËt hoµi) - Ph¹m Ngò L·o

I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: :- C¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp cña con ngêi vµ thêi ®¹i nhµ TrÇn, thÕ kØ XIII qua h×nh tîng trang nam nhi víi lÝ tëng vµ nh©n c¸ch lín lao, søc m¹nh vµ khÝ thÕ hµo hïng- hµo khÝ §«ng A. - Sù nghiÖp c«ng danh cña c¸ nh©n thèng nhÊt víi sù nghiÖp chung, sù nghiÖp cøu n íc, cøu d©n. - NghÖ thuËt th¬: hµm sóc, x©y dùng h×nh tîng nh©n vËt tr÷ t×nh lín lao, mang tÇm vãc sö thi. - Cã ý thøc vÒ b¶n th©n, rÌn ý chÝ, biÕt íc m¬ vµ nç lùc hÕt m×nh ®Ó thùc hiÖn íc m¬ ®ã ®Ó hoµn thiÖn b¶n th©n.

2. KÜ n¨ng:- BiÕt ph©n tÝch mét bµi th¬ ch÷ H¸n. 3. Th¸i ®é:- H×nh thµnh ë HS cã TY ®Êt níc .

. chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 ) (5 phút

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 171

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

1.KiÓm tra bµi cò:

* C©u hái: CNYN ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong v¨n häc trung ®¹i?

* §¸p ¸n:- BiÓu hiÖn cña chñ nghÜa yªu níc

+ G¾n liÒn víi t tëng trung qu©n ¸i quèc.

+ Tinh thÇn quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng chèng ngo¹i x©m, ý thøc ®éc lËp tù do, tù cêng,

tù hµo d©n téc. + Xãt xa bi tr¸ng tríc c¶nh nhµ tan, níc mÊt.

+ Th¸i ®é, tr¸ch nhiÖm khi x©y dùng ®Êt níc trong thêi b×nh.

+ BiÕt ¬n ca ngîi nh÷ng con ngêi hy sinh v× ®Êt níc.

+ T×nh yªu thiªn nhiªn ®Êt níc.

+ Tù hµo truyÒn thèng.

* Tªn HS tr¶ lêi: 1 .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2 ....................................................Líp.................§iÓm...................

3 ....................................................Líp.................§iÓm................... 4 ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: (1). Néi dung chñ ®¹o cña VHT§VN giai ®o¹n tõ thÕ kØ X-XIV lµ néi dung yªu níc víi ©m hëng hµo hïng. ¢m hëng ®ã ®îc thÓ hiÖn râ trong nh÷ng t¸c phÈm VH ®êi TrÇn. Hµo khÝ §«ng A cuén trµo trong lêi HÞch tíng sÜ vang dËy nói s«ng cña TrÇn Hng §¹o, khóc kh¶i hoµn ca ®¹i th¾ng Phß gi¸ vÒ kinh cña TrÇn Quang Kh¶i, ¸ng v¨n v« tiÒn kho¸ng hËu Phó s«ng B¹ch §»ng cña Tr¬ng H¸n Siªu,... vµ c¶ trong lêi Tá lßng cña kÎ lµm trai thêi lo¹n- Ph¹m Ngò L·o. H«m nay, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu nçi lßng cña bËc vâ tíng toµn tµi, ngêi con cña lµng Phï ñng Êy.

Khi giÆc Nguyªn - Minh sang x©m chiÕm níc ta thÕ cña chóng rÊt m¹nh, vua TrÇn ph¸i quan qu©n trong triÒu ®i t×m ngêi tµi giái gióp ®Êt níc. Trªn ®êng tíi lµng Phï òng huyÖn ¢n Thi tØnh Hng Yªn, Quan qu©n gÆp mét ngêi ®an sät gi÷a ®êng. Qu©n lÝnh qu¸t ngêi Êy kh«ng nãi g×, qu©n lÜnh ®©m mòi gi¸o vµo ®ïi kh«ng hÒ nhóc nhÝch. BiÕt lµ ngêi cã chÝ khÝ, khi ®îc hái t¹i sao kh«ng tr¸nh. Ngêi Êy tha ®ang m¶i nghÜ c¸ch ®¸nh giÆc Nguyªn. Ngêi Êy chÝnh lµ Ph¹m Ngò L·o t¸c gi¶ bµi “ Tá Lßng”.

H§ cña GV

H§ cña HS

Néi dung GHI B NGẢ

(5 I. T×m hiÓu chung: 1. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ Ph¹m Ngò L·o: ) ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

Sgk.

Ho¹t ®éng 2 phút   Yªu cÇu hs ®äc phÇn tiÓu dÉn. - PhÇn tiÓu dÉn tr×nh bµy néi dung g×? Nªu c¸c ý chÝnh cña nã? Gv kÓ cho hs c©u chuyÖn Ph¹m Ngò - Ph¹m Ngò L·o (1255-1320), ng- êi lµng Phï ñng, huyÖn §êng Hµo (¢n Thi- Hng Yªn). - Lµ gia kh¸ch, sau lµ con rÓ cña TrÇn Quèc TuÊn. - Cã nhiÒu c«ng lao trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Nguyªn- M«ng, gi÷ chøc §iÖn Suý, ®îc phong tíc Quan Néi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 172

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

L·o ®an sät gi÷a ®- êng, m¶i nghÜ c¸ch ®¸nh giÆc mµ ko hÒ biÕt TrÇn Quèc TuÊn ®i qua, cho qu©n lÝnh ®©m vµo ®ïi mµ ko hÒ nhóc nhÝch... HÇu. - §îc ca ngîi lµ ngêi v¨n vâ toµn tµi. - Lóc «ng qua ®êi, vua TrÇn Minh T«ng ra lÖnh nghØ triÒu 5 ngµy tá lßng th¬ng nhí (nghi lÔ quèc gia).

)

2. Sù nghiÖp th¬ v¨n: T¸c phÈm cßn l¹i: 2 bµi th¬ + ThuËt hoµi. + V·n Thîng tíng quèc c«ng Hng §¹o §¹i V¬ng. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

(25 phút Ho¹t ®éng 3 Yªu cÇu hs ®äc VB. Híng dÉn giäng ®äc: chËm r·i, tù tin, t©m huyÕt, m¹nh mÏ, hµo s¶ng.

ọ §äc. HS đ c và tr  l ả ờ i

2. ThÓ th¬ vµ bè côc: - ThÓ th¬: thÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt. - Bè côc: 2 phÇn. + Hai c©u ®Çu: H×nh tîng con ngêi vµ qu©n ®éi thêi TrÇn. + Hai c©u sau: ChÝ lµm trai- t©m t×nh cña t¸c gi¶.

- ThÓ th¬: thÊt ng«n tø tuyÖt §- êng luËt. - Bè côc: 2 phÇn. + Hai c©u ®Çu: H×nh tîng con ngêi vµ qu©n ®éi thêi TrÇn. + Hai c©u sau: ChÝ lµm trai- t©m t×nh cña t¸c gi¶.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

- Nªu nhËn xÐt vÒ thÓ th¬ vµ bè côc cña t¸c phÈm? Hs cã thÓ ®a ra 2 c¸ch ph©n chia bè côc: + 4 phÇn: khai- thõa- chuyÓn- hîp. + 2 phÇn: 2 c©u ®Çu (tiÒn gi¶i) vµ hai c©u sau (hËu gi¶i). Gv híng hs ®Õn c¸ch 2- c¸ch ph©n tÝch th¬ tø tuyÖt cña Kim Th¸nh Th¸n: phÇn tiÒn gi¶i- thêng nªu sù viÖc, c©u chuyÖn, c¶nh vËt; phÇn hËu gi¶i- thêng lµ c¶m nghÜ cña t¸c gi¶.

3. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Hai c©u ®Çu: - Hoµnh sãc: c¾p ngang ngän gi¸o  thÕ tÜnh t thÕ chñ ®éng, tù tin, ®iÒm tÜnh - Móa gi¸o thÕ ®éng gîi tr×nh ®é thuÇn thôc cña nghÒ cung kiÕm

- Hoµnh sãc: c¾p ngang ngän gi¸o thÕ tÜnh t thÕ chñ ®éng, tù tin, ®iÒm tÜnh cña con ngêi cã søc m¹nh, néi lùc. - Móa gi¸o thÕ ®éng gîi tr×nh ®é thuÇn thôc cña nghÒ cung kiÕm trong thao t¸c thùc hµnh, cã chót ph« tr¬ng, biÓu diÔn.  DÞch ch a thËt ®¹t ọ HS đ c và tr  l ả ờ i - So víi nguyªn t¸c (qua b¶n phiªn ©m vµ dÞch nghÜa), em h·y so s¸nh nghÜa cña tõ “hoµnh sãc” víi “móa gi¸o”, “khÝ th«n ng u” víi “nuèt tr«i tr©u”?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 173

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

 DÞch gi¶ muèn gi÷ ®óng luËt th¬ (nhÞ tø lôc ph©n minh: ch÷ 2, 4, 6 ®èi thanh, bµi th¬ cã luËt tr¾c thanh 2, 4, 6: T-B-T) C¸c c¸ch dÞch ®ã ®¹t vµ cha ®¹t ë ®iÓm nµo?

ọ  DÞch cha thËt ®¹t Th¬ §êng luËt ch÷ H¸n rÊt hµm sóc, uyªn b¸c, khã dÞch cho thÊu ®¸o. DÞch gi¶ muèn gi÷ ®óng luËt th¬ (nhÞ tø lôc ph©n minh: ch÷ 2, 4, 6 ®èi thanh, bµi th¬ cã luËt tr¾c thanh 2, 4, 6: T-B-T) HS đ c và tr  l ả ờ i

- VÎ ®Ñp cña con ng- êi thêi TrÇn còng chÝnh lµ ch©n dung tù häa cña t¸c gi¶ ®îc thÓ hiÖn ntn ë c©u1? ọ - KhÝ th«n ngu- “nuèt tr«i tr©u”  phï hîp víi h×nh ¶nh so s¸nh phãng ®¹i: “ba qu©n nh hæ b¸o” ả ờ i HS đ c và tr  l

 chñ

u- “nuèt tr«i tr©u”  phï - KhÝ th«n ng hîp víi h×nh ¶nh so s¸nh phãng ®¹i: “ba qu©n nh hæ b¸o” - VÎ ®Ñp cña con ngêi thêi TrÇn - ch©n dung tù häa cña t¸c gi¶: + T thÕ: “cÇm ngang ngän gi¸o” ®éng, hiªn ngang, oai hïng. êi ®èi diÖn víi non + TÇm vãc: con ng íc  lín lao, k× vÜ, mang s«ng ®Êt n tÇm vãc vò trô, s¸nh ngang, thËm chÝ nh ¸t c¶ ko gian b¸t ng¸t më ra theo chiÒu réng cña nói s«ng trong thêi gian d»ng dÆc (“mÊy thu”- con sè t- îng trng chØ thêi gian dµi).

ọ - VÎ ®Ñp cña con ngêi thêi TrÇn - ch©n dung tù häa cña t¸c gi¶: + T thÕ: “cÇm ngang ngän gi¸o”  chñ ®éng, hiªn ngang, oai hïng. + TÇm vãc: con ngêi ®èi diÖn víi non s«ng ®Êt níc lín lao, k× vÜ, mang tÇm vãc vò trô, s¸nh ngang, thËm chÝ nh ¸t c¶ ko gian b¸t ng¸t më ra theo chiÒu réng cña nói s«ng trong thêi gian d»ng dÆc (“mÊy thu”- con sè t- îng trng chØ thêi gian dµi). HS đ c và tr  l ả ờ i

ọ - Ba qu©n: 3 ®¹o qu©n (tiÒn- trung- hËu qu©n)  chØ qu©n ®éi nhµ TrÇn. HS đ c và tr  l ả ờ i

- “Ba qu©n” lµ g×? VÎ ®Ñp cña qu©n ®éi nhµ TrÇn ®îc biÓu hiÖn qua biÖn ph¸p nghÖ c¸ch thuËt, nh×n ntn cña t¸c gi¶?

- Ba qu©n: 3 ®¹o qu©n (tiÒn- trung- hËu qu©n)  chØ qu©n ®éi nhµ TrÇn. - BiÖn ph¸p nghÖ thuËt: so s¸nh phãng ®¹i. Søc m¹nh cña qu©n ®éi - Søc m¹nh cña hæ b¸o nhµ TrÇn (cã thÓ nuèt tr«i tr©u)  Søc m¹nh vËt chÊt vµ tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng, khÝ thÕ hµo hïng cña quân ®éi nhµ TrÇn- ®éi qu©n mang hµo khÝ §«ng A.

- BiÖn ph¸p nghÖ thuËt: so s¸nh phãng ®¹i. Søc m¹nh cña qu©n ®éi - Søc m¹nh cña hæ b¸o nhµ TrÇn (cã thÓ nuèt tr«i tr©u)  Søc m¹nh vËt chÊt vµ tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng, khÝ thÕ hµo hïngcña quan ®éi nhµ TrÇn- ®éi qu©n mang hµo khÝ §«ng A. - C¸ch nh×n cña t¸c gi¶: võa mang nh·n quan hiÖn thùc kh¸ch quan võa lµ c¶m nhËn chñ quan, kÕt hîp yÕu tè hiÖn thùc vµ l·ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 174

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

m¹n.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

b. Hai c©u sau: - C«ng danh tr¸i: mãn nî c«ng danh. - C«ng danh nam tö: sù nghiÖp c«ng danh cña kÎ lµm trai. - C«ng danh:+ lËp c«ng (®Ó l¹i sù nghiÖp) + lËp danh (®Ó l¹i tiÕng th¬m)  C«ng danh biÓu hiÖn chÝ lµm trai cña trang nam nhi thêi PK: ph¶i lµm nªn sù nghiÖp lín, v× d©n, v× níc, ®Ó l¹i tiÕng th¬m cho ®êi, ®îc mäi ngêi ngîi ca, t«n vinh. Gv gi¶i thÝch k/n: “c«ng danh tr¸i”- nî c«ng danh  C«ng danh ®îc coi lµ mãn nî víi cuéc ®êi mµ nh÷ng trang nam nhi thêi PK ph¶i tr¶. Tr¶ xong nî c«ng danh cã nghÜa lµ ®· hoµn thµnh nghÜa vô víi ®êi, víi d©n, víi n- íc, ®Ó l¹i tiÕng th¬m ®îc mäi ngêi ngîi ca...

- C«ng danh tr¸i: mãn nî c«ng danh. - C«ng danh nam tö: sù nghiÖp c«ng danh cña kÎ lµm trai. - C«ng danh:+ lËp c«ng (®Ó l¹i sù nghiÖp + lËp danh (®Ó l¹i tiÕng th¬m)  C«ng danh biÓu hiÖn chÝ lµm trai cña trang nam nhi thêi PK: ph¶i lµm nªn sù nghiÖp lín, v× d©n, v× níc, ®Ó l¹i tiÕng th¬m cho ®êi, ®îc mäi ngêi ngîi ca, t«n vinh. §ã lµ lÝ tëng sèng tÝch cùc, tiÕn bé Sù nghiÖp c«ng danh cña c¸ nh©n thèng nhÊt víi sù nghiÖp chung cña ®Êt níc- sù nghiÖp chèng giÆc ngo¹i x©m cøu d©n, cøu níc, lîi Ých c¸ nh©n thèng nhÊt víi lîi Ých cña céng ®ång.  ChÝ lµm trai cña Ph¹m Ngò L·o cã t¸c dông cæ vò con ngêi tõ bá lèi sèng tÇm thêng, Ých kØ, s½n sµng chiÕn ®Êu hi sinh cho sù nghiÖp cøu níc, cøu d©n ®Ó “cïng trêi ®Êt mu«n ®êi bÊt hñ”.  ChÝ lµm trai cña Ph¹m Ngò L·o cã t¸c dông cæ vò con ngêi tõ bá lèi sèng tÇm thêng, Ých kØ, s½n sµng chiÕn ®Êu hi sinh cho sù nghiÖp cøu níc, cøu d©n ®Ó “cïng trêi ®Êt mu«n ®êi bÊt hñ”. thi

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

- Vò HÇu- Khæng Minh Gia C¸t Lîng- bËc k× tµi, vÞ ®¹i qu©n s næi tiÕng tµi ®øc, bËc trung - Vò HÇu- Khæng Minh Gia C¸t Lîng

ỳ                                                                                                   Trang

- Nªu mét sè c©u ca dao, c©u th¬ cña c¸c nhµ th¬ trung ®¹i nãi vÒ chÝ lµm trai: “Lµm yªn”(ca trai...®oµi “ChÝ...hång dao), mao”(Chinh phô “§·...nói ng©m), tù s«ng”(§i vÞnh),... Gv nªu vÊn ®Ò: Canh c¸nh bªn lßng quyÕt t©m tr¶ mãn nî c«ng danh, thùc hiÖn lÝ t- ëng chÝ lµm trai cao ®Ñp nh vËy, t¹i sao vÞ tíng v¨n vâ toµn tµi, con rÓ cña bËc ®¹i thÇn (TrÇn Quèc TuÊn) l¹i thÑn khi nghe kÓ chuyÖn vÒ Vò HÇu? Vò HÇu lµ ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 175

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ thÇn cña Lu BÞ thêi Tam Quèc. ả ờ i HS đ c và tr  l ngêi ntn? ý nghÜa cña nçi thÑn ®ã?

- ThÑn hæ thÑn Ph¹m Ngò L·o thÑn cha cã ®îc tµi mu lîc lín nh Gia C¸t L- îng ®êi H¸n ®Ó trõ giÆc, cøu níc.

Hs th¶o luËn, nªu ý kiÕn vÒ c¸c c¸ch hiÓu: + Sù hæ thÑn cña Ph¹m Ngò L·o lµ qu¸ ®¸ng kiªu k×? (Hæ thÑn v× m×nh ko ®îc nh Khæng Minh lµ ko biÕt tù biÕt m×nh). + §ã lµ biÓu hiÖn cña mét hoµi b·o lín lao? - C¶m nhËn cña em vÒ ý nghÜa tÝch cùc cña bµi th¬ ®èi víi thÕ hÖ thanh niªn ngµy nay?

- ThÑn hæ thÑn Ph¹m Ngò L·o thÑn cha cã ®îc tµi mu lîc lín nh Gia C¸t Lîng ®êi H¸n ®Ó trõ giÆc, cøu níc. C¸c nhµ th¬ trung ®¹i mang t©m lÝ sïng cæ (lÊy gi¸ trÞ xa lµm chuÈn mùc), thªm n÷a tõ sù thËt vÒ Khæng Minh Nçi tù thÑn cña Ph¹m Ngò L·o lµ hiÓn nhiªn. Song xa nay, nh÷ng ngêi cã nh©n c¸ch lín thêng mang trong m×nh nçi thÑn víi ngêi tµi hoa, cã cèt c¸ch thanh cao cho thÊy sù ®ßi hái rÊt cao víi b¶n th©n.  Hoµi b·o lín: íc muèn trë thµnh ngêi cã tµi cao, chÝ lín, ®¾c lùc trong viÖc gióp vua, gióp níc.  §ã lµ nçi thÑn t«n lªn vÎ ®Ñp t©m hån t¸c gi¶, thÓ hiÖn c¸i t©m v× níc, v× d©n cao ®Ñp.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

Ho¹t ®éng 4( 5 phút)

- Nªu nhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬?  Hoµi b·o lín: íc muèn trë thµnh ngêi cã tµi cao, chÝ lín, ®¾c lùc trong viÖc gióp vua, gióp níc.  §ã lµ nçi thÑn t«n lªn vÎ ®Ñp t©m hån t¸c gi¶, thÓ hiÖn c¸i t©m v× níc, v× d©n cao ®Ñp. * Bµi häc ®èi víi thÕ hÖ thanh niªn ngµy nay: - Sèng ph¶i cã hoµi b·o, íc m¬ vµ biÕt m¬ íc nh÷ng ®iÒu lín lao. - Nç lùc hÕt m×nh vµ ko ngõng ®Ó thùc hiÖn hoµi b·o vµ hoµn thiÖn b¶n th©n. - G¾n kh¸t väng, lîi Ých cña b¶n th©n víi lîi Ých cña tæ quèc, nh©n d©n.

- Sèng ph¶i cã hoµi b·o, íc m¬ vµ biÕt m¬ íc nh÷ng ®iÒu lín lao. - Nç lùc hÕt m×nh vµ ko ngõng ®Ó thùc hiÖn hoµi b·o vµ hoµn thiÖn b¶n th©n. - G¾n kh¸t väng, lîi Ých cña b¶n th©n víi lîi Ých cña tæ quèc, nh©n d©n.

III. Tæng kÕt bµi häc: 1. Néi dung: Bµi th¬ lµ bøc ch©n dung tinh thÇn cña t¸c gi¶ ®ång thêi còng lµ vÎ ®Ñp cña con ngêi thêi TrÇn- cã søc m¹nh, lÝ tëng, nh©n c¸ch cao ®Ñp, mang hµo khÝ §«ng A. 2. NghÖ thuËt: - Thñ ph¸p gîi, thiªn vÒ Ên tîng bao qu¸t, hµm sóc.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 176

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Bót ph¸p nghÖ thuËt hoµnh tr¸ng cã tÝnh sö thi víi h×nh tîng th¬ lín lao, k× vÜ.

(5 phút ) : ện tập

Ho¹t ®éng 5 3. Cñng cè, luy Yªu cÇu hs: - Häc thuéc bµi th¬ (phiªn ©m vµ dÞch th¬). 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi - So¹n bµi: B¶o kÝnh c¶nh giíi sè 43 (NguyÔn Tr·i).

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

TiÕt 37

Đ c văn

ọ C¶nh ngµy hÌ NguyÔn Tr·i

I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: :- Gióp häc sinh c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp ®éc ®¸o cña bøc tranh ngµy hÌ. Qua bøc tranh thiªn nhiªn lµ vÎ ®Ñp t©m hån NguyÔn Tr¸i víi t×nh yªu thiªn nhiªn, yªu®êi, nÆng lßng víi nh©n d©n, ®Êt níc.

2. KÜ n¨ng:- Cã kü n¨ng ®äc hiÓu mét bµi th¬ N«m cña NguyÔn Tr·i; Chó ý nh÷ng c©u th¬

s¸u ch÷ dån nÐn c¶m xóc, c¸ch ng¾t nhÞp 3/4 trong c©u 7 ch÷ cã t¸c dông nhÊn m¹nh. - BiÕt ph©n tÝch mét bµi th¬ ch÷ N«m.

3. Th¸i ®é:- Båi dìng t×nh yªu thiªn nhiªn, ®Êt níc, t×nh c¶m g¾n bã víi cuéc sèng cña ngêi

d©n. II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 177

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

) (5 phút

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò:

* C©u hái: NghÖ thuËt diÔn t¶ c¶m xóc cña t¸c gi¶ Ph¹m Ngò L·o trong bµi “Tá lßng” cã

nh÷ng ®Æc ®iÓm g×? V× sao nãi bµi th¬ cã vÎ ®Ñp cña mét t©m hån mang lý tëng?

* §¸p ¸n: NÐt ®Ñp nghÖ thuËt ®éc ®¸o cña bµi th¬ lµ chÊt liÖu l·ng m¹n cña h×nh t îng. Lêi th¬ gi¶n dÞ kh«ng cã nh÷ng kÕt hîp ng«n ng÷ ®Æc biÖt nhng søc m¹nh tinh thÇn vÉn ®Çy ¾p. Ngêi ®äc thÊy søc m¹nh phi thêng vµ vÎ ®Ñp cao c¶ cña ngän gi¸o tung hoµnh v× non s«ng, ®Êt n íc, thÊy hïng khÝ cña ba qu©n dòng m·nh s½n sµng chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng. §Æc biÖt lµ thÊy ®»ng sau ®ã lµ t©m hån cña mét vÞ tíng lÜnh ®ang nãng lßng muèn lËp c«ng danh ®Òn nî níc tho¶ chÝ tang bång.

* Tªn HS tr¶ lêi: 1.....................................................Líp..................§iÓm.................. 2 ....................................................Líp.................§iÓm................... 3 ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: 4 ....................................................Líp.................§iÓm...................

* Giíi thiÖu bµi míi: (1). Xu©n DiÖu ®· tõng viÕt “ C¶nh vËt trong th¬ NguyÔn Tr·i lµ c¶nh vËt ®Çy t tëng. NguyÔn Tr·i thë b»ng phong c¶nh, tá t×nh b»ng phong c¶nh, kh«ng b¾t nã thµnh non bé cña m×nh, t×nh trong c¶nh Êy, c¶nh trong t×nh nµy” . Bµi th¬ N«m “ C¶nh ngµy hÌ” cña NguyÔn Tr·i lµ mét biÓu hiÖn cô thÓ cña tinh thÇn Êy.

H§ cña HS

Néi dung GHI B NGẢ

) ọ HS đ c và tr  l ả ờ i I. T×m hiÓu chung: 1. TËp th¬ Quèc ©m thi tËp: - Gåm 254 bµi th¬ N«m. - Gåm 254 bµi th¬ N«m.

H§ cña GV Ho¹t ®éng 2 (5   phút Hs ®äc TiÓu dÉn- sgk. - Sè lîng t¸c phÈm cña tËp th¬ Quèc ©m thi tËp? - C¸c phÇn cña tËp th¬ trªn?

- C¸c phÇn cña tËp th¬: + V« ®Ò:Ng«n chÝ, M¹n thuËt, Tù th¸n, B¶o kÝnh c¶nh giíi,... + M«n th× lÖnh: vÒ thêi tiÕt. + M«n hoa méc: vÒ c©y cá. + M«n cÇm thó: vÒ thó vËt.

ọ - C¸c phÇn cña tËp th¬: + V« ®Ò:Ng«n chÝ, M¹n thuËt, Tù th¸n, B¶o kÝnh c¶nh giíi,... + M«n th× lÖnh: vÒ thêi tiÕt. + M«n hoa méc: vÒ c©y cá. + M«n cÇm thó: vÒ thó vËt. HS đ c và tr  l ả ờ i

- Néi dung: - NghÖ thuËt:

- Néi dung vµ nghÖ thuËt cña nã?

- Néi dung: ThÓ hiÖn vÎ ®Ñp cña con ngêi NguyÔn Tr·i víi 2 ph¬ng diÖn: + Ngêi anh hïng víi lÝ tëng nh©n nghÜa, yªu níc, th¬ng d©n. + Nhµ th¬ víi t×nh yªu thiªn nhiªn, quª h¬ng, ®Êt níc, cuéc sèng, con ngêi.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 178

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

ọ - NghÖ thuËt: + ViÖt hãa th¬ thÊt ng«n b¸t có §- êng luËt, s¸ng t¹o thÓ thÊt ng«n xen lôc ng«n. + Ng«n ng÷ võa trang nh·, trau chuèt võa b×nh dÞ, tù nhiªn, gÇn víi ®êi sèng thêng ngµy. HS đ c và tr  l ả ờ i

ọ ề GV   g i   hs   nêu   nhan   đ ủ c a bài th ơ ?

- Nhan ®Ò: C¶nh ngµy hÌ do ngêi biªn so¹n sgk ®Æt. - Lµ bµi sè 43 thuéc môc B¶o kÝnh c¶nh giíi (G¬ng b¸u r¨n m×nh)

)

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

Ho¹t ®éng 3 (25 phút Yªu cÇu hs ®äc diÔn c¶m bµi th¬ víi giäng ®äc: thanh th¶n, vui. - ThÓ th¬ cña bµi th¬? T×m hiÓu bè côc?

2. Bµi th¬ B¶o kÝnh c¶nh giíi- sè 43: - Nhan ®Ò: C¶nh ngµy hÌ do ngêi biªn so¹n sgk ®Æt. - Lµ bµi sè 43 thuéc môc B¶o kÝnh c¶nh giíi (G¬ng b¸u r¨n m×nh) có 62 bài. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc. 2. ThÓ th¬ vµ bè côc: - ThÓ th¬: thÊt ng«n xen lôc ng«n. - Bè côc: 2 phÇn + C©u 2- c©u 5: vÎ ®Ñp bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng. + C©u1, c©u7-8: vÎ ®Ñp t©m hån cña NguyÔn Tr·i. §äc. - ThÓ th¬: thÊt ng«n xen lôc ng«n. - Bè côc: 2 phÇn + C©u 2- c©u 5: vÎ ®Ñp bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng. + C©u1, c©u7-8: vÎ ®Ñp t©m hån cña NguyÔn Tr·i.

Hs cã thÓ nªu c¸c c¸ch chia bè côc kh¸c nhau: + 2 phÇn: tiÒn gi¶i (4 c©u ®Çu) vµ hËu gi¶i (4 c©u sau). + 2 phÇn: c©u 1-5 (vÎ ®Ñp bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng) vµ c©u 1,7-8 (vÎ ®Ñp t©m hån NguyÔn Tr·i). + 4 phÇn: ®Ò- thùc- luËn- kÕt. ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

3. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. VÎ ®Ñp bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng: - Thêi gian: tÞch d¬ng- lóc mÆt trêi s¾p lÆn chiÒu muén, ngµy tµn. - Thêi gian: tÞch d¬ng- lóc mÆt trêi s¾p lÆn chiÒu muén, ngµy tµn.

Gv híng hs ®Õn c¸ch 2. - Bøc tranh c¶nh ngµy hÌ ®îc c¶m nhËn trong kho¶ng thêi gian nµo? - Nh÷ng h×nh ¶nh nµo, ©m thanh nµo ®îc NguyÔn Tr·i miªu t¶ trong bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng ngµy hÌ? - Nh÷ng h×nh ¶nh cña bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng ®îc miªu t¶: + C©y hße. + Hoa lùu. + Hoa sen. + ¢m thanh cña cuéc sèng con ng- - Nh÷ng h×nh ¶nh cña bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng ®îc miªu t¶: + C©y hße. + Hoa lùu. + Hoa sen. + ¢m thanh: lao xao chî c¸. + ¢m thanh cña tù nhiªn: d¾ng dái

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 179

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cÇm ve.

ọ êi: lao xao chî c¸. + ¢m thanh cña tù nhiªn: d¾ng dái cÇm ve. HS đ c và tr  l ả ờ i

¬ng

- S¾c th¸i cña c¶nh vËt: * C©y hoÌ: + §éng tõ m¹nh “®ïn ®ïn” + h×nh ”- ¶nh“t¸n rîp gi  H×nh ¶nh c©y hoÌ ®ang ë ®é ph¸t triÓn, cã søc sèng m·nh liÖt.

- T¸c gi¶ dïng nhiÒu ®éng tõ diÔn t¶ tr¹ng th¸i cña c¶nh ngµy hÌ. §ã lµ nh÷ng ®éng tõ nµo, tr¹ng th¸i cña c¶nh ®îc diÔn t¶ ra sao? - t¸n gi¬ng lªn che rîp.

ọ - S¾c th¸i cña c¶nh vËt: * C©y hoÌ: + §éng tõ m¹nh “®ïn ®ïn” gîi t¶ sù vËn ®éng cña mét nguån sèng m·nh liÖt, s«i trµo. + KÕt hîp víi h×nh ¶nh miªu t¶ “t¸n rîp gi ¬ng”  H×nh ¶nh c©y hoÌ ®ang ë ®é ph¸t triÓn, cã søc sèng m·nh liÖt. ả ờ i HS đ c và tr  l

* Hoa lùu: §éng tõ m¹nh “phun” thiªn vÒ t¶ søc sèng. Nã kh¸c víi tÝnh tõ “lËp loÌ” trong th¬ NguyÔn Du (Díi tr¨ng quyªn ®· gäi hÌ/ §Çu t- êng löa lùu lËp loÌ ®¬m b«ng) thiªn vÒ t¹o h×nh s¾c.  §éng tõ m¹nh “phun” tr¹ng th¸i tinh thÇn cña sù vËt, * Hoa sen: “tiÔn mïi h¬ng”- ng¸t mïi h¬ng.

ọ * Hoa lùu: §éng tõ m¹nh “phun” thiªn vÒ t¶ søc sèng. Nã kh¸c víi tÝnh tõ “lËp loÌ” trong th¬ NguyÔn Du (Díi tr¨ng quyªn ®· gäi hÌ/ §Çu têng löa lùu lËp loÌ ®¬m b«ng) thiªn vÒ t¹o h×nh s¾c.  §éng tõ m¹nh “phun” diÔn t¶ tr¹ng th¸i tinh thÇn cña sù vËt, gîi t¶ nh÷ng b«ng th¹ch lùu bung në tùa hå mét c¬n ma hoa. HS đ c và tr  l ả ờ i

TÝnh tõ “ng¸t” gîi sù bõng në, khoe s¾c, to¶ h ¬ng ngµo ng¹t cña hoa sen mïa h¹.  C¸c ®éng tõ m¹nh, tÝnh tõ s¾c th¸i hãa gãp phÇn diÔn t¶ mét bøc tranh thiªn nhiªn mïa hÌ trµn ®Çy søc sèng. - Ph©n tÝch, chøng minh c¶nh vËt thiªn nhiªn vµ cuéc sèng con ngêi cã sù hµi hßa vÒ ©m thanh vµ mµu s¾c, c¶nh vËt vµ con ngêi?

ọ * Hoa sen: “tiÔn mïi h¬ng”- ng¸t mïi h¬ng. TÝnh tõ “ng¸t” gîi sù bõng në, khoe s¾c, to¶ h¬ng ngµo ng¹t cña hoa sen mïa h¹.  C¸c ®éng tõ m¹nh, tÝnh tõ s¾c th¸i hãa gãp phÇn diÔn t¶ mét bøc tranh thiªn nhiªn mïa hÌ trµn ®Çy søc sèng. Nguån sèng Êy nh t¹o ra mét sù th«i thóc tù bªn trong, ®ang ø c¨ng, ®ang trµn ®Çy trong lßng thiªn nhiªn v¹n vËt, ko k×m l¹i ®îc, khiÕn chóng ph¶i “gi¬ng” lªn, “phun” ra hÕt líp nµy ®Õn líp kh¸c. ả ờ i HS đ c và tr  l

- S¾c th¸i cña ©m thanh: * Lao xao chî c¸: ng cña lµng + ¢m thanh ®Æc tr chµi- dÊu hiÖu cña sù sèng cña con ngêi - S¾c th¸i cña ©m thanh: * Lao xao chî c¸: + ¢m thanh ®Æc trng cña lµng chµi- dÊu hiÖu cña sù sèng cña

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 180

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

 c¸i + ¢m thanh tõ xa väng l¹i nghiªng tai k× diÖu, tinh tÕ vµ tÊm lßng lu«n híng ®Õn con ngêi vµ cuéc sèng cña NguyÔn Tr·i.

ọ con ngêi. + ¢m thanh tõ xa väng l¹i c¸i nghiªng tai k× diÖu, tinh tÕ vµ tÊm lßng lu«n híng ®Õn con ngêi vµ cuéc sèng cña NguyÔn Tr·i. HS đ c và tr  l ả ờ i

* D¾ng dái cÇm ve- tiÕng ve kªu inh ái nh tiÕng ®µn.  Nh÷ng ©m thanh ®îc gîi t¶ thËt ¬i vui. rén r·, t

* D¾ng dái cÇm ve- tiÕng ve kªu inh ái nh tiÕng ®µn.  Nh÷ng ©m thanh ®îc gîi t¶ thËt rén r·, t¬i vui. NhËn xÐt: ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

NhËn xÐt: - Bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng ®îc miªu t¶ vµo thêi ®iÓm cuèi ngµy nhng ko gîi c¶m gi¸c ¶m ®¹m.

- Em cã nhËn xÐt g× vÒ bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng ®îc NguyÔn Tr·i miªu t¶? Gîi më: +Søc sèng cña c¶nh vËt?

- Bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng ®îc miªu t¶ vµo thêi ®iÓm cuèi ngµy nhng ko gîi c¶m gi¸c ¶m ®¹m. Bëi ngµy s¾p t¾t nhng sù sèng ko ngõng l¹i. Thiªn nhiªn vÉn vËn ®éng víi mét nguån sèng dåi dµo, m·nh liÖt. Bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng cßn rén r· nh÷ng ©m thanh t¬i vui. ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

- Bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng cßn hÕt søc sinh ®éng.

+ Sù kÕt hîp gi÷a ®êng nÐt, mµu s¾c vµ ©m thanh, con ngêi vµ c¶nh vËt ntn?

ọ - Bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng cßn hÕt søc sinh ®éng. Bëi nã cã sù kÕt hîp hµi hßa gi÷a ®êng nÐt, mµu s¾c vµ ©m thanh, con ngêi vµ c¶nh vËt: mµu lôc cña l¸ hße lµm næi bËt mµu ®á cña hoa lùu, ¸nh mÆt trêi buæi chiÒu nh d¸t vµng trªn t¸n hße xanh; tiÕng ve inh ái- ©m thanh ®Æc trng cña mïa hÌ, hßa cïng tiÕng lao xao n¬i chî c¸- ©m thanh ®Æc trng cña cña lµng chµi tõ xa väng l¹i. HS đ c và tr  l ả ờ i - C¶nh vËt thiªn nhiªn ë ®©y mang vÎ d©n d·, gi¶n dÞ ®êi thêng nhng còng hÕt søc tinh tÕ, gîi c¶m.

- C¶nh vËt thiªn nhiªn ë ®©y mang vÎ d©n d·, gi¶n dÞ ®êi thêng nhng còng hÕt søc tinh tÕ, gîi c¶m, kh¸c víi c¸ch miªu t¶ bøc tranh mïa hÌ cã phÇn méc m¹c, th« th¸p cña t¸c gi¶ thêi Hång §øc.

ỳ                                                                                                   Trang

+ C¶nh vËt thiªn nhiªn ë ®©y mang vÎ ®µi c¸c, sang träng hay d©n d·, gi¶n dÞ ®êi thêng? So s¸nh víi c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶ thêi Hång §øc: N- íc nång sõng sùc ®Çu ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 181

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i r« trçi/ Ngµy n¾ng chang chang lìi chã lÌ( L¹i vÞnh n¾ng hÌ,3)?

ëng ® - T¸c gi¶ ®· huy ®éng: + ThÞ gi¸c: + Khøu gi¸c: + ThÝnh gi¸c: +: ThÝnh gi¸c vµ sù liªn t

+ T¸c gi¶ ®· huy ®éng c¸c gi¸c quan nµo ®Ó c¶m nhËn vµ miªu t¶ bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng c¶nh ngµy hÌ?

 §iÒu ®ã cho thÊy t¸c gi¶ cã sù giao c¶m m¹nh mÏ vµ tinh tÕ víi thiªn nhiªn c¶nh vËt vµ cuéc sèng con ng êi.

- T¸c gi¶ ®· huy ®éng: + ThÞ gi¸c: ®Ó c¶m nhËn mµu s¾c cña l¸ hße xanh, hoa th¹ch lùu ®á ngêi. + Khøu gi¸c: ®Ó c¶m nhËn h¬ng sen th¬m ng¸t. + ThÝnh gi¸c: ®Ó thu nhËn ©m thanh lao xao cña chî c¸ lµng chµi tõ xa. + ThÝnh gi¸c vµ sù liªn tëng: ®Ó thÊy tiÕng ve kªu inh ái tùa nh tiÕng ®µn.  §iÒu ®ã cho thÊy t¸c gi¶ cã sù giao c¶m m¹nh mÏ vµ tinh tÕ víi thiªn nhiªn c¶nh vËt vµ cuéc sèng con ngêi.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

- C©u th¬ ®Çu víi 6 ch÷ ®Æc biÖt cho thÊy hoµn c¶nh t¸c gi¶ s¸ng t¸c bµi th¬ nµy ntn? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu.

b. VÎ ®Ñp t©m hån cña NguyÔn Tr·i: * C©u 1: Råi- rçi r·i hoµn c¶nh ®Æc biÖt hiÕm hoi trong cuéc ®êi con ngêi “th©n” ko nhµn mµ “t©m” còng ko nhµn.  Thêi gian r¶nh rçi, t©m hån th th¸i, thanh th¶n.  Mét ngµy víi khÝ trêi m¸t mÎ, trong lµnh.  Hoµn c¶nh lÝ tëng c¶ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ chñ quan ®Ó NguyÔn Tr·i lµm th¬ vµ yªu say c¶nh ®Ñp.

ø c Trai lµ nhµ th¬ cña thiªn nhiªn :

ọ * C©u 1: Råi- rçi r·i hoµn c¶nh ®Æc biÖt hiÕm hoi trong cuéc ®êi con ngêi “th©n” ko nhµn mµ “t©m” còng ko nhµn.  Thêi gian r¶nh rçi, t©m hån th th¸i, thanh th¶n.  Mét ngµy víi khÝ trêi m¸t mÎ, trong lµnh.  Hoµn c¶nh lÝ tëng c¶ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ chñ quan ®Ó NguyÔn Tr·i lµm th¬ vµ yªu say c¶nh ®Ñp.   HS đ c và tr  l ả ờ i

Gv b×nh gi¶ng s©u h¬n.

øc Trai lµ nhµ th¬ cña thiªn nhiªn: “Non níc cïng ta ®· cã duyªn”(Tù th¸n- 4). ¤ng ®Õn víi thiªn nhiªn trong mäi hoµn c¶nh: thêi chiÕn, thêi b×nh, lóc buån, khi vui, lóc bËn rén vµ c¶ khi th nhµn. ¤ng lu«n réng më hån m×nh ®Ó ®ãn nhËn mäi vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn, ®Êt níc, cuéc sèng con ngêi: “Tói th¬ chøa hÕt mäi giang san”(Tù th¸n-2)... Mét phót thanh nhµn víi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 182

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ bËc khai quèc c«ng thÇn, tËn trung, tËn lùc gióp vua, gióp níc Êy thËt ®¸ng quý biÕt bao... HS đ c và tr  l ả ờ i

- NguyÔn Tr·i ®· më réng hån th¬, huy ®éng nhiÒu gi¸c quan vµ sù liªn tëng ®Ó c¶m nhËn, diÔn t¶ nh÷ng vÎ ®Ñp cña bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng c¶nh ngµy hÌ ch©n thùc, trµn ®Çy søc sèng, sinh ®éng , võa d©n d·, gi¶n dÞ võa gîi c¶m.

- Tõ c©u 2-5, NguyÔn Tr·i ®· më réng hån th¬ cña m×nh, huy ®éng nhiÒu gi¸c quan vµ c¶ sù liªn tëng ®Ó c¶m nhËn vµ diÔn t¶ nh÷ng vÎ ®Ñp cña bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng c¶nh ngµy hÌ rÊt ch©n thùc, sinh ®éng vµ gîi c¶m. §iÒu ®ã cho thÊy «ng cã t×nh c¶m ntn víi thiªn nhiªn vµ cuéc sèng con ngêi? ọ - NguyÔn Tr·i ®· më réng hån th¬, huy ®éng nhiÒu gi¸c quan vµ sù liªn tëng ®Ó c¶m nhËn, diÔn t¶ nh÷ng vÎ ®Ñp cña bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng c¶nh ngµy hÌ ch©n thùc, trµn ®Çy søc sèng, sinh ®éng , võa d©n d·, gi¶n dÞ võa gîi c¶m. §iÒu ®ã cho thÊy sù tinh tÕ, nh¹y c¶m, t×nh yªu thiªn nhiªn, yªu ®êi, yªu cuéc sèng cña «ng. HS đ c và tr  l ả ờ i * C©u7-8: - Ngu cÇm- ®µn cña vua Ngu ThuÊn, bËc minh qu©n g¾n víi khóc h¸t Nam Phong  m¬ íc cho nh©n d©n cã cuéc sèng giµu ®ñ.

- VÎ ®Ñp cña t©m hån NguyÔn Tr·i qua 2 c©u kÕt?

Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. ọ * C©u7-8: - Ngu cÇm- ®µn cña vua Ngu ThuÊn, bËc minh qu©n g¾n víi khóc h¸t Nam Phong m¬ - íc cho nh©n d©n cã cuéc sèng giµu ®ñ. HS đ c và tr  l ả ờ i

íc:

- C©u 8: 6 ch÷ dån nÐn c¶m xóc c¶ bµi th¬ ®iÓm kÕt tô cña hån th¬ øc Trai ko ph¶i ë thiªn nhiªn t¹o vËt mµ chÝnh ë cuéc sèng con ng- êi, ë nh©n d©n.  Kh¸t väng vÒ cuéc sèng th¸i b×nh, no Êm, h¹nh phóc cho nh©n d©n (d©n giµu ®ñ) vµ ®ã ph¶i lµ cuéc sèng th¸i b×nh, Êm no, h¹nh phóc cho tÊt c¶ mäi ngêi ë mäi n¬i (kh¾p ®ßi ph¬ng). ả ờ ọ    HS đ c và tr  l i

Gv nhËn xÐt, bæ sung, b×nh gi¶ng. - C©u 8: 6 ch÷ dån nÐn c¶m xóc c¶ bµi th¬  ®iÓm kÕt tô cña hån th¬ øc Trai ko ph¶i ë thiªn nhiªn t¹o vËt mµ chÝnh ë cuéc sèng con ngêi, ë nh©n d©n.  Kh¸t väng vÒ cuéc sèng th¸i b×nh, no Êm, h¹nh phóc cho nh©n d©n vµ ®ã ph¶i lµ cuéc sèng th¸i b×nh, Êm no, h¹nh phóc cho tÊt c¶ mäi ngêi ë mäi n¬i ng NguyÔn Tr·i yªu thiªn nhiªn nh tr íc hÕt tÊm lßng cña «ng lu«n ®au ®¸u mét niÒm víi d©n víi n Bui mét tÊc lßng u ¸i cò §ªm ngµy cuån cuén níc triÒu ®«ng. ( ThuËt høng- 5)

NguyÔn Tr·i yªu thiªn nhiªn nhng tríc hÕt tÊm lßng cña «ng lu«n ®au ®¸u mét niÒm víi d©n víi níc: Bui mét tÊc lßng u ¸i cò §ªm ngµy cuån cuén níc triÒu ®«ng. (ThuËt høng- 5) VËy nªn, NguyÔn Tr·i hiÕm khi cã gi©y phót th nhµn, thanh th¶n. Nh- ng ë trong bµi th¬ nµy, «ng cã c¶

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 183

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

êng

ọ Ho¹t ®éng 4 ) mét “ngµy tr ” thëng thøc thiªn nhiªn víi mét t©m tr¹ng l©ng l©ng, s¶ng kho¸i. Bëi niÒm m¬ íc, nçi tr¨n trë, giµy vß t©m can «ng, môc ®Ých lín nhÊt cña ®êi «ng ®· ®îc thùc hiÖn: d©n cã cuéc sèng Êm no, h¹nh phóc. ThÕ nªn, nh×n c¶nh sèng cña nh©n d©n qua cuéc sèng cña nh÷ng ngêi d©n chµi vèn lam lò nay ®îc yªn vui, no ®ñ, «ng m¬ íc cã ®îc c©y ®µn cña vua ThuÊn ®Ó g¶y khóc Nam Phong, ca ngîi c¶nh “D©n giµu ®ñ kh¾p ®ßi ph¬ng”. §ã lµ kh¸t väng cao c¶, ®Ñp ®Ï cña mét con ngêi hÕt lßng v× d©n v× níc. HS đ c và tr  l ả ờ i (5 phút

- NhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ nh÷ng nÐt ®Æc s¾c trong néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬?

ả ờ - C¸ch ng¾t nhÞp ®Æc biÖt: 3/4 ë

ọ

i

c©u 3 vµ c©u 4 tËp trung sù chó ý cña ngêi ®äc,

lµm næi bËt h¬n c¶nh vËt trong ngµy hÌ.

- Bøc tranh c¶nh ngµy hÌ trµn ®Çy søc sèng, sinh ®éng võa gi¶n dÞ, d©n d· ®êi thêng võa tinh tÕ, gîi c¶m. - T×nh yªu thiªn nhiªn, yªu ®êi, yªu cuéc sèng, tÊm lßng v× d©n, v× n- íc cña t¸c gi¶. HS đ c và tr  l III. Tæng kÕt bµi häc: 1. Néi dung: - Bøc tranh c¶nh ngµy hÌ trµn ®Çy søc sèng, sinh ®éng võa gi¶n dÞ, d©n d· ®êi thêng võa tinh tÕ, gîi c¶m. - T×nh yªu thiªn nhiªn, yªu ®êi, yªu cuéc sèng, tÊm lßng v× d©n, v× n- íc cña t¸c gi¶. 2. NghÖ thuËt: - C¸ch ng¾t nhÞp ®Æc biÖt: 3/4 ë c©u 3 vµ c©u 4 tËp trung sù chó ý cña ngêi ®äc, lµm næi bËt h¬n c¶nh vËt trong ngµy hÌ. - ThÓ th¬: thÊt ng«n xen lôc ng«n. - Ng«n ng÷: gi¶n dÞ mµ tinh tÕ, biÓu c¶m.

- ThÓ th¬: thÊt ng«n xen lôc ng«n. - Ng«n ng÷: gi¶n dÞ mµ tinh tÕ, biÓu c¶m.

)

Ho¹t ®éng5 (5 phút 3. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- §äc thuéc bµi th¬, «n l¹i kiÕn thøc bµi häc. - Lµm bµi tËp: C¶m nhËn cña anh (chÞ)vÒ vÎ ®Ñp thiªn nhiªn vµ t©m hån NguyÔn Tr·i qua bµi th¬ C¶nh ngµy hÌ. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò:- Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi - §äc tríc bµi: Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù.

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 184

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

TiÕt 39

L à m v¨ n

Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh:- Gióp hs: N¾m ®îc môc ®Ých; yªu cÇu vµ c¸ch thøc tãm t¾t

I. Môc tiªu. v¨n b¶n tù sù dùa theo nh©n vËt chÝnh. - Tãm t¾t ®îc nh÷ng v¨n b¶n tù sù ®¬n gi¶n, cã ®é dµi võa ph¶i (truyÖn ng¾n) dùa theo nh©n vËt chÝnh.

2. KÜ n¨ng: - Gióp c¸c em biÕt c¸ch ghi nhí t¸c phÈm mµ c¸c em yªu thÝch. 3. Th¸i ®é:- Båi dìng t×nh yªu thiªn nhiªn, ®Êt níc, t×nh c¶m g¾n bã víi cuéc sèng cña ngêi

d©n. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: îi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

) (5 phút

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: §äc thuéc bµi th¬ C¶nh ngµy hÌ? Nªu vÎ ®Ñp t©m hån cña NguyÔn Tr·i qua hai c©u cuèi? * §¸p ¸n:

* Tªn HS tr¶ lêi: 1.....................................................Líp..................§iÓm.................. 2 ....................................................Líp.................§iÓm...................

3 ....................................................Líp.................§iÓm................... 4 ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: (1). THCS, c¸c em ®· rÌn luyÖn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù theo cèt truyÖn. Ngµy h«m nay chóng ta sÏ rÌn luyÖn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù theo nh©n vËt.

Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù lµ mét ho¹t ®éng (thao t¸c) cã tÝnh phæ cËp cao trong ®êi sèng hµng ngµy cña con ngêi. Trong nhµ trêng THCS, c¸c em ®· ®îc rÌn luyÖn viÖc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù theo cèt truyÖn. ë líp 10, bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ t×m hiÓu vµ rÌn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù dùa theo nh©n vËt chÝnh.

H§ cña GV

H§ cña HS

Néi dung GHI B NGẢ

(5   phút

I. Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù: 1. Kh¸i niÖm: Sgk. ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

) Ho¹t ®éng 2 Gv «n l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù ë líp 8 cho hs qua c¸c c©u hái: - Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù lµ g×?

Lµ dïng lêi v¨n cña m×nh ®Ó tr×nh bµy mét c¸ch ng¾n gän néi dung chÝnh (sù viÖc tiªu biÓu vµ ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 185

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nh©n vËt quan träng) cña v¨n b¶n ®ã.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i - Môc ®Ých vµ yªu cÇu tãm t¾t v¨n b¶n tù sù?

2. Môc ®Ých vµ yªu cÇu tãm t¾t v¨n b¶n tù sù: - Môc ®Ých: ghi l¹i néi dung chÝnh ®Ó sö dông hoÆc th«ng b¸o cho ngêi kh¸c biÕt. - Yªu cÇu: ph¶n ¸nh trung thµnh néi dung v¨n b¶n ®îc tãm t¾t.

ọ - Môc ®Ých: ghi l¹i néi dung chÝnh ®Ó sö dông hoÆc th«ng b¸o cho ngêi kh¸c biÕt. - Yªu cÇu: ph¶n ¸nh trung thµnh néi dung v¨n b¶n ®îc tãm t¾t. ả ờ i HS đ c và tr  l

3. C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù: - §äc kÜ v¨n b¶n hiÓu ®óng chñ ®Ò v¨n b¶n. - §äc kÜ v¨n b¶n hiÓu ®óng chñ ®Ò v¨n b¶n. - §Ó tãm t¾t v¨n b¶n tù sù cÇn ph¶i lµm nh÷ng viÖc g×?

- VËy tãm t¾t v¨n b¶n tù sù nãi chung dùa vµo yÕu tè nµo?

- X¸c ®Þnh néi dung chÝnh cÇn tãm t¾t. - S¾p xÕp c¸c néi dung theo mét trËt tù hîp lÝ viÕt thµnh v¨n b¶n tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh,  Dùa trªn cèt truyÖn ®Ó tãm t¾t v¨n b¶n tù sù nãi chung.

- X¸c ®Þnh néi dung chÝnh cÇn tãm t¾t. - S¾p xÕp c¸c néi dung theo mét trËt tù hîp lÝ viÕt thµnh v¨n b¶n tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh, cã thÓ trÝch dÉn nguyªn v¨n mét vµi tõ ng÷, c©u v¨n trong v¨n b¶n gèc.  Dùa trªn cèt truyÖn ®Ó tãm t¾t v¨n b¶n tù sù nãi chung.

) ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

Ho¹t ®éng 3 (23 phút Hs ®äc phÇn I- sgk. - Nh©n vËt v¨n häc lµ g×?

Lµ h×nh tîng con ngêi (loµi vËt, c©y cá,... ®îc nh©n c¸ch hãa) ®- îc miªu t¶ trong v¨n b¶n v¨n häc, thêng cã tªn tuæi, lai lÞch, ngo¹i h×nh, hµnh ®éng, lêi nãi, suy nghÜ, t×nh c¶m,... cã quan hÖ víi nh÷ng nh©n vËt kh¸c vµ thêng béc lé qua diÔn biÕn cña cèt truyÖn. II. Môc ®Ých, yªu cÇu tãm t¾t v¨n b¶n tù sù dùa theo nh©n vËt chÝnh: 1. Nh©n vËt v¨n häc: Lµ h×nh tîng con ngêi (loµi vËt, c©y cá,... ®îc nh©n c¸ch hãa) ®îc miªu t¶ trong v¨n b¶n v¨n häc, thêng cã tªn tuæi, lai lÞch, ngo¹i h×nh, hµnh ®éng, lêi nãi, suy nghÜ, t×nh c¶m,... cã quan hÖ víi nh÷ng nh©n vËt kh¸c vµ thêng béc lé qua diÔn biÕn cña cèt truyÖn.

- ThÕ nµo lµ nh©n vËt chÝnh? ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

2. Nh©n vËt chÝnh: Lµ nh©n vËt gi÷ vai trß then chèt cña c©u chuyÖn, gi÷ vÞ trÝ trung t©m trong viÖc thÓ hiÖn ®Ò tµi, chñ ®Ò vµ t tëng t¸c phÈm.

Lµ nh©n vËt gi÷ vai trß then chèt cña c©u chuyÖn, gi÷ vÞ trÝ trung t©m trong viÖc thÓ hiÖn ®Ò tµi, chñ ®Ò vµ t tëng t¸c phÈm.

ỳ                                                                                                   Trang

- Môc ®Ých, yªu cÇu tãm t¾t v¨n b¶n tù sù dùa theo nh©n vËt chÝnh? ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 186

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

- Môc ®Ých: + N¾m v÷ng tÝnh c¸ch vµ sè phËn nh©n vËt chÝnh. + Gãp phÇn ®i s©u t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ t¸c phÈm. - Yªu cÇu: + §¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu chung cña mét v¨n b¶n. + Trung thµnh víi v¨n b¶n gèc. + Nªu ®îc ®Æc ®iÓm vµ nh÷ng sù viÖc x¶y ra víi nh©n vËt chÝnh. 3. Môc ®Ých, yªu cÇu tãm t¾t v¨n b¶n tù sù dùa theo nh©n vËt chÝnh: - Môc ®Ých: + N¾m v÷ng tÝnh c¸ch vµ sè phËn nh©n vËt chÝnh. + Gãp phÇn ®i s©u t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ t¸c phÈm. - Yªu cÇu: + §¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu chung cña mét v¨n b¶n. + Trung thµnh víi v¨n b¶n gèc. + Nªu ®îc ®Æc ®iÓm vµ nh÷ng sù viÖc x¶y ra víi nh©n vËt chÝnh.

ọ - X¸c ®Þnh c¸c nh©n vËt chÝnh cña truyÖn An D¬ng V- ¬ng vµ MÞ Ch©u- Träng Thñy? HS đ c và tr  l ả ờ i

¬ng V

- C¸c nh©n vËt chÝnh cña truyÖn: An D¬ng V¬ng, MÞ Ch©u vµ Träng Thñy.

- T×m hiÓu vµ tãm t¾t truyÖn dùa theo nh©n vËt An D¬ng V¬ng? ọ HS đ c và tr  l ả ờ i III. C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù dùa theo nh©n vËt chÝnh: ¬ng 1. Tãm t¾t truyÖn An D vµ MÞ Ch©u- Träng Thñy theo nh©n vËt chÝnh: - C¸c nh©n vËt chÝnh cña truyÖn: An D¬ng V¬ng, MÞ Ch©u vµ Träng Thñy.

+ Lai lÞch nh©n vËt? (hä tªn, c¬ng vÞ?)

+ C¸c hµnh ®éng, lêi nãi, viÖc lµm trong mèi quan hÖ víi nh÷ng nh©n vËt chÝnh vµ diÔn biÕn cèt truyÖn?

- Nh©n vËt An D ¬ng: ¬ng V + Lµ vua níc ¢u L¹c, hä Thôc, tªn Ph¸n. + C¸c hµnh ®éng, lêi nãi, viÖc lµm chÝnh: Qu¸ tr×nh x©y thµnh khã kh¨n ®îc Rïa Vµng gióp. §îc Rïa Vµng cho vuèt lµm lÉy ná thÇn chiÕn th¾ng TriÖu §µ. NhËn lêi cÇu hoµ, cÇu h«n cña TriÖu §µ g¶ con g¸i lµ MÞ Ch©u cho con trai TriÖu §µ lµ Träng Thñy vµ cho Träng Thñy ®îc ë rÓ. Träng Thñy tr¸o ná thÇn TriÖu ®µ x©m lîc lÇn 2 An D¬ng V¬ng thÊt b¹i, ®em con g¸i ch¹y trèn. Rïa Vµng thøc tØnh An D¬ng V¬ng chÐm con g¸i råi theo Rïa Vµng xuèng biÓn.

ọ - Nh©n vËt An D ¬ng: ¬ng V + Lµ vua níc ¢u L¹c, hä Thôc, tªn Ph¸n. + C¸c hµnh ®éng, lêi nãi, viÖc lµm chÝnh: Qu¸ tr×nh x©y thµnh khã kh¨n ®îc Rïa Vµng gióp. §îc Rïa Vµng cho vuèt lµm lÉy ná thÇn chiÕn th¾ng TriÖu §µ. NhËn lêi cÇu hoµ, cÇu h«n cña TriÖu §µ g¶ con g¸i lµ MÞ Ch©u cho con trai TriÖu §µ lµ Träng Thñy vµ cho Träng Thñy ®îc ë rÓ. Träng Thñy tr¸o ná thÇn TriÖu ®µ x©m lîc lÇn 2 An D¬ng V¬ng thÊt b¹i, ®em con g¸i ch¹y trèn. Rïa Vµng thøc tØnh An D¬ng V¬ng chÐm con g¸i råi theo Rïa Vµng xuèng biÓn. ả ờ i HS đ c và tr  l

Yªu cÇu 1-2 hs tr×nh bµy v¨n b¶n tãm t¾t cña m×nh.

- V¨n b¶n tãm t¾t: An D¬ng V- ¬ng lµ vua níc ¢u L¹c, hä Thôc ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 187

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- V¨n b¶n tãm t¾t:

ọ tªn Ph¸n, x©y thµnh ë ®Êt ViÖt Thêng nhng l¹ thay cø ®¾p ®Õn ®©u l¹i lë ®Õn ®ã. Vua bÌn lËp ®µn, trai giíi, cÇu ®¶o b¸ch thÇn. §îc sù m¸ch b¶o cña cô giµ vµ sù gióp ®ì cña Rïa Vµng, vua x©y thµnh xong trong nöa th¸ng. Khi tõ biÖt, Rïa Vµng cßn cho vua chiÕc vuèt lµm lÉy ná gi÷ níc. Nhê cã ná thÇn, vua ®· ®¸nh b¹i cuéc x©m lîc lÇn thø nhÊt cña TriÖu §µ. TriÖu §µ thua, liÒn bµy mu s©u kÕ hiÓm cÇu hßa vµ cÇu h«n cho con trai Träng Thñy lÊy MÞ Ch©u. Träng Thñy ®¸nh tr¸o lÉy thÇn, TriÖu §µ l¹i cÊt qu©n sang x©m lîc ¢u L¹c. MÊt ná thÇn, An D¬ng V¬ng thua trËn, bÌn cïng con g¸i lªn ngùa ch¹y trèn vÒ phÝa biÓn. Nhµ vua cÇu cøu Rïa Vµng vµ ®îc thÇn cho biÕt: “ KÎ nµo ngåi sau ngùa chÝnh lµ giÆc ®ã!”. HiÓu râ nguån c¬, vua rót g¬m chÐm MÞ Ch©u, sau ®ã cÇm sõng tª b¶y tÊc theo thÇn Rïa ®i xuèng biÓn. ả ờ i HS đ c và tr  l

- Qua viÖc tãm t¾t v¨n b¶n truyÖn An D- ¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u- Träng Thñy qua nh©n vËt chÝnh An D¬ng V¬ng, em h·y cho biÕt muèn tãm t¾t v¨n b¶n tù sù dùa theo nh©n vËt chÝnh, ta ph¶i thùc hiÖn nh÷ng viÖc lµm cô thÓ nµo?

(10 phút - §äc kÜ v¨n b¶n, x¸c ®Þnh nh©n vËt chÝnh. - Chän c¸c sù viÖc c¬ b¶n x¶y ra víi nh©n vËt chÝnh vµ diÔn biÕn cña c¸c sù viÖc ®ã. - Tãm t¾t c¸c hµnh ®éng, lêi nãi, t©m tr¹ng cña nh©n vËt chÝnh theo diÔn biÕn cña c¸c sù viÖc ®ã b»ng lêi v¨n cña m×nh (kÕt hîp víi viÖc dÉn nguyªn v¨n tõ ng÷, c©u v¨n trong v¨n b¶n gèc)

ọ 2. C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù theo nh©n vËt chÝnh: - §äc kÜ v¨n b¶n, x¸c ®Þnh nh©n vËt chÝnh. - Chän c¸c sù viÖc c¬ b¶n x¶y ra víi nh©n vËt chÝnh vµ diÔn biÕn cña c¸c sù viÖc ®ã. - Tãm t¾t c¸c hµnh ®éng, lêi nãi, t©m tr¹ng cña nh©n vËt chÝnh. HS đ c và tr  l ả ờ i Ho¹t ®éng 4 ) Hs ®äc yªu cÇu, th¶o luËn lµm c¸c bµi tËp trong sgk.

-VB (2) tãm t¾t phÇn 1 cña cèt truyÖn (tõ lóc Tr¬ng Sinh ®¸nh giÆc trë vÒ, hiÓu lÇm, nghi oan cho vî, ®Õn khi nghe lêi ®øa con

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 188

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

míi hiÓu râ sai lÇm cña m×nh). -Môc ®Ých tãm t¾t: VB (1)- lµm râ cèt truyÖn. VB (2)- ghi chÐp tµi liÖu ®Ó minh ho¹ cho ý kiÕn. - C¸ch tãm t¾t:VB (1)- dùa theo nh©n vËt chÝnh vµ diÔn biÕn cña sù viÖc®Çy ®ñ. VB (2)- dùa theo diÔn biÕn sù viÖc lùa chän mét sè chi tiÕt, sù viÖc tiªu biÓu ®Ó phôc vô minh häa ý kiÕn.

III. LuyÖn tËp: 1. Bµi 1: -VB (2) tãm t¾t phÇn 1 cña cèt truyÖn (tõ lóc Tr¬ng Sinh ®¸nh giÆc trë vÒ, hiÓu lÇm, nghi oan cho vî, ®Õn khi nghe lêi ®øa con míi hiÓu râ sai lÇm cña m×nh). -Môc ®Ých tãm t¾t: VB (1)- lµm râ cèt truyÖn. VB (2)- ghi chÐp tµi liÖu ®Ó minh ho¹ cho ý kiÕn. - C¸ch tãm t¾t:VB (1)- dùa theo nh©n vËt chÝnh vµ diÔn biÕn cña sù viÖc®Çy ®ñ. VB (2)- dùa theo diÔn biÕn sù viÖc lùa chän mét sè chi tiÕt, sù viÖc tiªu biÓu ®Ó phôc vô minh häa ý kiÕn.

2. Bµi 2:(BTVN)

)

(2 phút Ho¹t ®éng 5 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc. * LuyÖn tËp : Yªu cÇu hs:- Häc bµi vµ hoµn thiÖn c¸c bµi tËp cßn l¹i. - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi - So¹n bµi: Phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t (tiÕp); Nhµn (NguyÔn BØnh Khiªm).

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ

L p: .........ngày..........tháng.............năm........... ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 189

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

TiÕt 40 Phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t Ti ng Vi ế ệ t

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: N¾m ®îc c¸c ®Æc trng cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t. I. Môc tiªu. - Thùc hµnh lµm bµi tËp nhËn diÖn c¸c ®Æc trng ®ã.

2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn vµ n©ng cao n¨ng lùc GT trong SH h»ng ngµy, nhÊt lµ viÖc dïng tõ,

viÖc xng h«, biÓu hiÖn t×nh c¶m, th¸i ®é vµ nãi chung lµ thÓ hiÖn VH GT trong ®êi sèng hiÖn nay. 3. Tth¸i ®é:- H×nh thµnh ë HS cã th¸i ®é tr©n träng TV khi sö dông ng«n ng÷ ®Ó GT .

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. ) (5 phút Ho¹t ®éng 1

1. KiÓm tra bµi cò:

4 ....................................................Líp.................§iÓm...................

* C©u hái: Tãm t¾t truyÖn An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u-Träng Thñy dùa theo nh©n vËt MÞ Ch©u? * §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi: 1 .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2 ....................................................Líp.................§iÓm................... 3 ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. Bài m i:ớ Giíi thiÖu bµi míi: (1).

H§ cña GV

H§ cña HS

Néi dung GHI B NGẢ

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i ạ I. II.Phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t:

) (15 phút Ho¹t ®éng 2 - Nªu  l ệ   i khái ni m và c¸c ®Æc trng cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t?

Lµ phong c¸ch mang nh÷ng dÊu hiÖu ®Æc trng cña ng«n ng÷ dïng trong giao tiÕp sinh ho¹t hµng ngµy. - TÝnh cô thÓ. - TÝnh c¶m xóc. - TÝnh c¸ thÓ.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

1. TÝnh cô thÓ: Ng«n ng÷ sinh ho¹t cã tÝnh cô thÓ vÒ: hoµn c¶nh, con ngêi, c¸ch nãi n¨ng vµ tõ ng÷ diÔn ®¹t.

Ng«n ng÷ sinh ho¹t cã tÝnh cô thÓ vÒ: hoµn c¶nh, con ngêi, c¸ch nãi n¨ng vµ tõ ng÷ diÔn ®¹t. Hs ®äc sgk. - TÝnh cô thÓ cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t biÓu hiÖn ë nh÷ng khÝa c¹nh nµo?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 190

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

Hs ®äc sgk. - TÝnh c¶m xóc cña ng«n ng÷ sinh ho¹t biÓu hiÖn ntn?

Ng«n ng÷ sinh ho¹t cã tÝnh c¶m xóc, biÓu hiÖn: - Mçi ngêi nãi, mçi lêi nãi ®Òu biÓu thÞ th¸i ®é, t×nh c¶m qua giäng ®iÖu. - Nh÷ng tõ ng÷ cã tÝnh khÈu ng÷ vµ thÓ hiÖn c¶m xóc râ rÖt. - Nh÷ng kiÓu c©u giµu s¾c th¸i c¶m xóc (c©u c¶m th¸n, c©u cÇu khiÕn), nh÷ng lêi gäi ®¸p, tr¸ch m¾ng,... 2. TÝnh c¶m xóc: Ng«n ng÷ sinh ho¹t cã tÝnh c¶m xóc, biÓu hiÖn: th¸i ®é, t×nh c¶m qua giäng ®iÖu. - Nh÷ng tõ ng÷ cã tÝnh khÈu ng÷ vµ thÓ hiÖn c¶m xóc râ rÖt. - Nh÷ng kiÓu c©u giµu s¾c th¸i c¶m xóc (c©u c¶m th¸n, c©u cÇu khiÕn), nh÷ng lêi gäi ®¸p, tr¸ch m¾ng,...

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

Hs ®äc sgk. - BiÓu hiÖn cña tÝnh c¸ thÓ trong ng«n ng÷ sinh ho¹t?

3. TÝnh c¸ thÓ: Ng«n ng÷ béc lé nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña tõng ngêi vÒ: giäng nãi c¸ch dïng tõ ng÷, c¸ch lùa chän kiÓu c©u, c¸ch nãi riªng,... biÓu hiÖn tuæi t¸c, giíi tÝnh, ®Þa ph¬ng, nghÒ nghiÖp, c¸ tÝnh, tr×nh ®é häc vÊn,... Ng«n ng÷ sinh ho¹t cã tÝnh c¸ thÓ, béc lé nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña tõng ngêi vÒ: giäng nãi (c¸ch ph¸t ©m), c¸ch dïng tõ ng÷, c¸ch lùa chän kiÓu c©u, c¸ch nãi riªng,... biÓu hiÖn tuæi t¸c, giíi tÝnh, ®Þa ph¬ng, nghÒ nghiÖp, c¸ tÝnh, tr×nh ®é häc vÊn,...

Ho¹t ®éng 3 ) (25 phút ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

Hs ®äc ®o¹n nhËt kÝ. - Nh÷ng tõ ng÷, kiÓu c©u, kiÓu diÔn ®¹t nµo thÓ hiÖn tÝnh cô thÓ, tÝnh c¶m xóc, tÝnh c¸ thÓ cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t?

- TÝnh cô thÓ: + Thêi gian: ®ªm khuya. + Kh«ng gian: rõng nói. + Nh©n vËt: §Æng Thïy Tr©m tù ph©n th©n ®Ó ®èi tho¹i (thùc ra lµ ®éc tho¹i néi t©m). + Néi dung: tù vÊn l¬ng t©m. - TÝnh c¶m xóc: + Giäng ®iÖu: th©n mËt, cã chót nòng nÞu. + Tõ ng÷: giµu c¶m xóc, t×nh c¶m, cã s¾c th¸i v¨n ch¬ng. + C©u: sö dông c©u c¶m th¸n, c©u nghi vÊn. - TÝnh c¸ thÓ: NÐt c¸ thÓ trong ng«n ng÷ cña nhËt kÝ lµ ng«n ng÷ cña mét ngêi giµu c¶m xóc, cã ®êi sèng néi t©m phong phó, cã tr×nh ®é, vèn sèng, cã tr¸ch nhiÖm vµ niÒm tin vµo cuéc kh¸ng chiÕn cña d©n téc. III. LuyÖn tËp: Bµi 1: - TÝnh cô thÓ: + Thêi gian: ®ªm khuya. + Kh«ng gian: rõng nói. + Nh©n vËt: §Æng Thïy Tr©m tù ph©n th©n ®Ó ®èi tho¹i (thùc ra lµ ®éc tho¹i néi t©m). + Néi dung: tù vÊn l¬ng t©m. - TÝnh c¶m xóc: + Giäng ®iÖu: th©n mËt, cã chót nòng nÞu. + Tõ ng÷: giµu c¶m xóc, t×nh c¶m, cã s¾c th¸i v¨n ch¬ng. + C©u: sö dông c©u c¶m th¸n, c©u nghi vÊn. - TÝnh c¸ thÓ: NÐt c¸ thÓ trong ng«n ng÷ cña nhËt kÝ lµ ng«n ng÷ cña mét ngêi giµu c¶m xóc, cã ®êi sèng néi t©m phong phó, cã tr×nh ®é, vèn sèng, cã tr¸ch nhiÖm vµ niÒm tin vµo cuéc kh¸ng chiÕn cña d©n téc.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 191

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ọ i

Theo anh (chÞ), ghi nhËt kÝ cã lîi g× cho sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña m×nh?

- Lîi Ých cña viÖc ghi nhËt kÝ cho viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷: + RÌn kh¶ n¨ng diÔn ®¹t béc lé râ c¶m xóc, t×nh c¶m, thÓ hiÖn c¸ tÝnh. + Lµm cho vèn ng«n ng÷ thªm phong phó h¬n.

ả ờ - Lîi Ých cña viÖc HS đ c và tr  l ghi nhËt kÝ cho viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷: + RÌn kh¶ n¨ng diÔn ®¹t béc lé râ c¶m xóc, t×nh c¶m, thÓ hiÖn c¸ tÝnh. + Lµm cho vèn ng«n ng÷ thªm phong phó h¬n.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i

Bµi 2: DÊu hiÖu cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t: - C¸ch xng h« th©n mËt: m×nh- ta, c«- anh. - C¸ch dïng ng«n ng÷ ®èi tho¹i: ch¨ng, hìi. - C¸ch dïng tõ ng÷ gi¶n dÞ: ®Ëp ®Êt, trång cµ, l¹i ®©y, ®ì... - Giäng ®iÖu: t×nh tø. - ChØ ra dÊu hiÖu cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t biÓu hiÖn trong nh÷ng c©u ca dao sau: M×nh vÒ cã nhí ta ch¨ng/Ta vÒ ta nhí hµm r¨ng m×nh cêi; Hìi c« yÕm tr¾ng lßa xßa/ L¹i ®©y ®Ëp ®Êt trång cµ ®ì anh... DÊu hiÖu cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t: - C¸ch xng h« th©n mËt: m×nh- ta, c«- anh. - C¸ch dïng ng«n ng÷ ®èi tho¹i: ch¨ng, hìi. - C¸ch dïng tõ ng÷ gi¶n dÞ: ®Ëp ®Êt, trång cµ, l¹i ®©y, ®ì... - Giäng ®iÖu: t×nh tø.

ọ HS đ c và tr  l ả ờ i Hs ®äc yªu cÇu bµi tËp 3, th¶o luËn, tr¶ lêi.

3. Bµi 3: §o¹n ®èi tho¹i cña §¨m S¨n víi d©n lµng m« pháng h×nh thøc ®èi tho¹i cã h«- ®¸p, cã lu©n phiªn lît lêi nh- ng ®îc s¾p xÕp theo kiÓu: - LiÖt kª t¨ng tiÕn: “Tï trëng... môc”. - §iÖp ng÷: “Ai gi÷”. - LÆp m« h×nh cÊu tróc có ph¸p: ¬ ngh×n chim sÎ, ¬ v¹n chim ngãi,.. - Cã nhÞp ®iÖu.

 ThÓ hiÖn ®Æc trng cña ng«n ng÷ sö thi.

§o¹n ®èi tho¹i cña §¨m S¨n víi d©n lµng m« pháng h×nh thøc ®èi tho¹i cã h«- ®¸p, cã lu©n phiªn lît lêi nhng ®îc s¾p xÕp theo kiÓu: - LiÖt kª t¨ng tiÕn: “Tï trëng... môc”. - §iÖp ng÷: “Ai gi÷”. - LÆp m« h×nh cÊu tróc có ph¸p: ¬ ngh×n chim sÎ, ¬ v¹n chim ngãi,.. - Cã nhÞp ®iÖu.  ThÓ hiÖn ®Æc trng cña ng«n ng÷ sö thi.

)

(5 phút Ho¹t ®éng 4 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - LËp s¬ ®å vÒ ®Æc trng cña PC NNSH .

TÝnh cô thÓ - Cã ®Þa ®iÓm ( ë ®©u ) vµ têi gian ( khi nµo ) x¸c ®Þnh. - Cã NVGT ( nh÷ng ai ) X§. - Cã vai GT ( nãi víi ai ) GTX§. - Cã M§ ( ®Ó lµm g× ) GTX§. - Cã c¸ch diÔn ®¹t ( th©n mËt, TÝnh c¶m xóc - Th¸i ®é, t×nh c¶m ( t«n träng – coi thêng; th©n t×nh – l¹nh nh¹t….). + Giäng ®iÖu th©n mÆt hay gay g¾t. + Ng÷ ®iÖu b×nh thêng hay TÝnh c¸ thÓ - Mçi NVGT khi nãi ®Òu v« t×nh béc lé kh¸ ®Çy ®ñ c¸c nÐt riªng ( kh«ng ai gièng ai) nh sau: + Tr×nh ®é häc vÊn. + Phong v¨n hãa. + Giíi tÝnh.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 192

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

suång s·,trang träng nghiªm tóc…) b»ng ng«n ng÷ X§.

+ Tuæi t¸c. + Quª h¬ng. + Hoµn c¶nh sèng. + Së thÝch. + TÝnh c¸ch. + Vèn tõ ng÷. + Kh¶ n¨ng céng t¸c ®èi tho¹i. + ¢m s¾c, ©m ®iÖu….

thÊt thêng. + Cêng ®é, cao ®é b×nh th- êng hay qu¸ møc. - C¸ch dïng tõ ng÷: n«m na, gi¶n dÞ, dÔ hiÓu hay cÇu k×, s¸o rçng. - C¸ch duy tr× cuéc tho¹i. + Dïng c¸c c¸ch gäi, ®¸p, hái, tr¸ch mãc…quen thuéc trong ®êi sèng h»ng ngµy.

- Yªu cÇu nªu cao tr¸ch nhiÖm, nhiÖt t×nh ®èi víi bµi viÕt. * LuyÖn tËp :- Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò:- Söa ch÷a bµi ®· tr¶ vµo vë bµi tËp. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi ( T41 ).heo c©u hái híng dÉn cña GV.

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

TiÕt 41 Đ c văn ọ

®äc tiÓu thanh kÝ ( §éc TiÓu Thanh kÝ - NguyÔn Du)

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - Gióp häc sinh n¾m kiÕn thøc vÒ mét vÊn ®Ò ®îc c¸c nhµ th¬ I.Môc tiªu . ViÖt Nam thÕ kû XVIII quan t©m : Sè phËn cña nh÷ng ngêi phô n÷ tµi s¾c.

- ThÊy ®îc NguyÔn Du ®· më réng néi dung cña chñ nghÜa nh©n b¶n trong v¨n häc trung ®¹i: quan t©m ®Õn th©n phËn cña nh÷ng ngêi lµm ra gi¸ trÞ v¨n ho¸ tinh thÇn cao ®Ñp nhng bÞ x· héi ®èi xö bÊt c«ng, tåi tÖ, gi¸n tiÕp nªn vÊn ®Ò vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i t«n vinh, tr©n träng nh÷ng ng êi lµm nªn c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ tinh thÇn. - ThÊy ®îc thµnh c«ng nghÖ thuËt cña bµi th¬ vÒ thiªn nhiªn, kÕt cÊu. - TÝch hîp víi TK, Cung o¸n ng©n khóc, CPN víi PC NNSH.

2. KÜ n¨ng - RÌn kü n¨ng ®äc - hiÓu mét bµi th¬ ch÷ H¸n. 3. Th¸i ®é :- Gi¸o dôc c¸c em lßng th¬ng ngêi, tr©n träng nh÷ng con ngêi tµi n¨ng.

. chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 193

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1( 5ph) 1. KiÓm tra bµi cò:

* C©u hái:

VÎ ®Ñp cña t©m hån nhµ th¬ NguyÔn Tr·i ®îc thÓ hiÖn ntn trong bµi th¬ “C¶nh ngµy hÌ”? * §¸p ¸n: - §ã lµ thêi gian rçi r·i khi nhµ th¬ vÒ ë Èn. Nhng trong lßng vÉn lu«n canh c¸nh “ Bôi… triÒu ®«ng”. - T×nh yªu cuéc sèng, yªu nh©n d©n lao ®éng thÓ hiÖn ë c¸ch miªu t¶ c¶nh vËt vµ cuéc sèng cña nhµ th¬. TiÕng “Lao xao” cña lµng chµi hßa víi “ tiÕng ve d¾ng dái” lµm «ng thÊy vui víi cuéc sèng thanh b×nh cña mu«n d©n n¬i xãm m¹c. ¤ng m¬ íc cã ®îc chiÕc ®µn cña Vua ThuÊn ®Ó g¶y khóc Nam phong ca ngîi c¶nh d©n giµu, ®ñ, kh¾p bèn ph¬ng trêi d©n giµu níc m¹nh chÝnh lµ môc ®Ých suèt ®êi cña anh hïng NguyÔn Tr·i. * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm...................

3/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 4/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi:

* Giíi thiÖu bµi míi: (1ph).

ViÕt TruyÖn KiÒu, NguyÔn Du nãi lªn mèi ®ång c¶m s©u xa víi nh÷ng ngêi phô n÷ hång nhan ®a tru©n, tµi hoa b¹c mÖnh. Chñ ®Ò nµy cßn trë ®i trë l¹i trong th¬ ch÷ H¸n cña «ng. Mét trong nh÷ng bµi th¬ næi tiÕng lµ bµi “ §äc tiÓu thanh ký”.

* Bµi míi:

H§ cña HS Néi dung GHI B NGẢ

H§ cña GV Ho¹t ®éng 2 (15 ph) GV: Cho HS ®äc phÇn tiÓu dÉn. ? TiÓu Thanh lµ ai?

* HS tr¶ lêi: - “ §äc TiÓu thanh ký” lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ ch÷ H¸n rÊt næi tiÕng cña NguyÔn Du. - Nµng TiÓu Thanh: ( 1594 – 1612).

I.T×m hiÓu chung. 1. TiÓu dÉn: - “ §äc TiÓu thanh ký” lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ ch÷ H¸n rÊt næi tiÕng cña NguyÔn Du. - Nµng TiÓu Thanh: ( 1594 – 1612). + Lµ mét c« g¸i TQ cã tµi vµ cã s¾c, sèng vµo ®Çu thêi Minh, am hiÓu nhiÒu n«m nghÖ thuËt nh thi ca, ©m nh¹c. + Lµm vî lÏ mét gia ®×nh quyÒn quý. Vî c¶ lµ ngêi hay ghen, b¾t c« sèng riªng mét m×nh. §au buån, c« sinh bÖnh råi mÊt ë tuæi 18. + Nçi niÒm cña c« ®îc gñi vµo trong th¬ nhng phÇn lín bÞ vî c¶ ®èt. ChØ cßn mét sè bµi sãt l¹i ( phÇn d ). GV: TiÓu Thanh lµ ngêi con g¸i tµi s¾c. N¨m 16 tuæi lµm vî lÏ cña Phïng Sinh. Vî c¶ ghen b¾t ë riªng trªn mét ngän nói C« S¬n. TiÓu Thanh buån khæ lµm nhiÒu th¬. Nµng l©m

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 194

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- ND ®ång c¶m víi nµng TT v×: + V× xãt th¬ng cho nh÷ng sè phËn bÊt h¹nh cña nh÷ng ngêi phô n÷ tµi s¾c.

? V× sao ND l¹i xãt th¬ng nµng TT?

- Rót tõ tËp “Thanh hiªn thi tËp”. -> TiÓu Thanh - T©m hån th¬ gÆp NguyÔn Du - t©m hån th¬, cã sù c¶m th«ng ®ång ®iÖu tri ©m.

- §äc diÔn c¶m c¶ phiªn ©m ch÷ H¸n, dÞch nghÜa vµ ba b¶n dÞch th¬….

? C¨n cø vµo v¨n b¶n th¬, em h·y dù ®o¸n hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬?

GV: Cho HS ®äc.

bÖnh vµ mÊt n¨m 18 tuæi. TËp th¬ nµng ®Ó l¹i ®· bÞ ngêi vî c¶ ®èt. Tríc khi chÕt nµng lÊy hai tê giÊy gãi mÊy vËt trang søc göi tÆng mét c« g¸i. §ã lµ b¶n th¶o th¬ cßn l¹i cña nµng. §©y lµ phÇn d. - ND ®ång c¶m víi nµng TT v×: + V× xãt th¬ng cho nh÷ng sè phËn bÊt h¹nh cña nh÷ng ngêi phô n÷ tµi s¾c. + V× cuéc ®êi cña ND còng ba ch×m b¶y næi, long ®ong nh TT. + V× ý nghÜ kh«ng biÕt cã ai hiÓu, ®ång c¶m víi m×nh nh sù thËt thÊu hiÓu cña m×nh ®èi víi nµng TT. 2. V¨n b¶n. a. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c. - Cha râ t¸c gi¶ s¸ng t¸c bµi th¬ nµy trong hoµn c¶nh nµo, chØ biÕt sau khi ®äc xong phÇn d tËp th¬ nµng TT mµ viÕt ra. ( ND ®i sø TQ, ®Õn T©y Hå, C« S¬n th¨m mé TT hay ë VN). - Rót tõ tËp “Thanh hiªn thi tËp”. -> TiÓu Thanh - T©m hån th¬ gÆp NguyÔn Du - t©m hån th¬, cã sù c¶m th«ng ®ång ®iÖu tri ©m. b.§äc. - §äc diÔn c¶m c¶ phiªn ©m ch÷ H¸n, dÞch nghÜa vµ ba b¶n dÞch th¬ víi giäng buån th- ¬ng, c¶m th«ng da diÕt. Hai c©u cuèi ®äc ®au ®ín, lo ©u, th¶nh thèt. c. Bè côc : Cã 2 c¸ch chia: - Cã thÓ chia lµm 2 phÇn: 6/2. + 6 c©u th¬ ®Çu: NguyÔn Du th¬ng xãt TiÓu Thanh. + 2 c©u cuèi : Tè Nh b¨n kho¨n sau nµy cã ai th¬ng khãc m×nh kh«ng. - Cã thÓ chia bè côc bµi th¬ : §Ò - thùc - luËn - kÕt.( 2/2/2/2).

II. §äc hiÓu. 1. Hai c©u ®Ò.

- HS ®äc v¨n b¶n - GV nhËn xÐt vµ ®äc l¹i ? Bµi th¬ cã thÓ chia bè côc ntn?

“Hå T©y… hoang” - Lµ mét c¶m nhËn trùc tiÕp vÒ c¶nh vËt ë T©y Hå. - Cã sù ®èi lËp gi÷a qu¸ khø vµ hiÖn t¹i. + Qu¸ khø : §Ñp, ph¸t triÓn, t¬i tèt.( hoa uyÓn) vên hoa. + HiÖn t¹i : Thµnh gß hoang, b·I hoang, lôi

->Theo thêi gian, c¶nh vËt thay ®æi theo híng ®¸ng buån. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 195

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tµn, buån v¾ng, thª l¬ng. -> C©u th¬ nhãi lªn nçi buån th¬ng nh©n t×nh thÕ th¸i; sù biÕn ®æi cña c¶nh vËt trong dßng ch¶y thêi gian. GV: C©u th¬ nhuèm vÞ triÕt lÝ kinh lÞch kiÓu Tr¹ng Tr×nh.

“ThÕ gian biÕt c¶i vòng nªn ®åi MÆn nh¹t, chua cay, l©n ngät bïi”.

Ho¹t ®éng 3 (30 ph) GV: Híng dÉn HS t×m hiÓu theo 2/2/2/2 - HS ®äc 2 c©u ®Çu : c¶ phiªn ©m, dÞch nghÜa, dÞch th¬. ? C©u th¬ ®Çu cho ngêi ®äc biÕt ®iÒu g×? ? C¶nh vËt ®îc m« t¶ ntn gi÷a xa vµ nay? ? ý nghÜa triÕt lÝ s©u xa vµ t×nh c¶m g× ®· hÐ më ë ®©y?

- So s¸nh: + B¶n dÞch th¬ ®¸nh m¾t hai tõ “ §éc ®iÕu” ë phÇn phiªn ©m….

HoÆc cña chÝnh ND ®· tr¶i nghiÖm: “Tr¶i qua mét cuéc bÓ d©u, Nh÷ng ®iÒu trong thÊy mµ ®au ®ín lßng”. Gièng nh c¶nh ®Ñp T©y Hå, cuéc ®êi cña TiÓu Thanh còng bÞ huû ho¹i, chØ cßn mét vµi bµi th¬ may m¾n sãt l¹i. Nhµ th¬ nuèi tiÕc, xãt xa cho c¶nh ®Ñp cña T©y Hå nay ®· thµnh “b·i hoang”nhng thùc chÊt lµ sù xãt xa, tiÕc nuèi cho TiÓu Thanh- ngêi con g¸i tµi s¾c mµ b¹c mÖnh. - So s¸nh: + B¶n dÞch th¬ ®¸nh m¾t hai tõ “ §éc ®iÕu” ë phÇn phiªn ©m. + §éc ®iÕu : * Mé TT còng n»m mét m×nh n¬i gß hoang. * ND cung mét m×nh c« ®¬n ®äc phÇn cßn xãt l¹i vÒ th¬ cña nµng TT ( ViÕng nµng qua song tiÒn ). -> Tõ hÖ thèng ng«n tõ nµy mµ gi÷a nhµ th¬ vµ ngêi ®· khuÊt xuÊt hiÖn sù ®ång ®iÖu tri ©m. - C©u th¬ thÓ hiÖn sù xãt th¬ng cña NguyÔn Du tríc con ngêi tµi hoa mµ bÞ vïi dËp chØ cßn l¹i “ M¶nh giÊy tµn”. GV: Tõ sù xãt xa tríc c¶nh ®êi TT, ND híng suy tëng cña m×nh vÒ sù kh¸I qu¸t hãa sè mÖnh cña ngêi tµi s¾c vµ giái v¨n ch¬ng.

- C©u th¬ thÓ hiÖn sù xãt th¬ng cña NguyÔn Du tríc con ngêi tµi hoa mµ bÞ vïi dËp chØ cßn l¹i “ M¶nh giÊy tµn”.

? C©u th¬ thø 2 gîi cho ta t thÕ vµ xóc c¶m g× cña ND? ? So s¸nh nguyªn t¸c víi c¸c b¶n dÞch nghÜa, dÞch th¬ ®Ó thÊy ®îc c¸i khã cña viÖc chuyÓn nghÜa.

? C©u th¬ gîi cho ta xóc c¶m g× cña 2. Hai c©u thùc : - “Son phÊn” lµ h×nh ¶nh Èn dô tr¬ng trng cho s¾c ®Ñp phô n÷ - tøc chØ TiÓu Thanh. - “ThÇn” lµ nãi tíi sù linh thiªng phÇn linh hån cña ngêi ®· chÕt. - “ V¨n ch¬ng” - chØ tµi n¨ng cña TiÓu Thanh, v¨n ch¬ng kh«ng cã sè mÖnh, kh«ng cã téi t×nh g× mµ còng bÞ ®èt dë. - XD theo thÕ ®èi. + Son phÊn cã thÇn >< VC kh«ng mÖnh.

- “Son phÊn” lµ h×nh ¶nh Èn dô tr¬ng trng cho s¾c ®Ñp phô ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 196

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

NguyÔn Du?

? Nh¾c ®Õn “ Son phÊn” vµ “V¨n ch¬ng” em liªn tëng ®Õn ®iÒu g×? n÷ - tøc chØ TiÓu Thanh. - “ThÇn” lµ nãi tíi sù linh thiªng phÇn linh hån cña ngêi ®· chÕt. -> Son phÊn vµ v¨n ch¬ng. §ã lµ quèc s¾c vµ thiªn tµi, lµ hai vÎ ®Ñp cña con ngêi. + Ch«n vÉn hËn >< ®èt cßn v¬ng. -> Son phÊn vµ v¨n ch¬ng. §ã lµ quèc s¾c vµ thiªn tµi, lµ hai vÎ ®Ñp cña con ngêi. Tõ ®ã NguyÔn Du tr¸ch mãc ngêi ®· hµnh h¹ TiÓu Thanh vµ chÕ ®é phong kiÕn ®· kh«ng biÕt tr©n träng ngêi cã s¾c vµ cã tµi. -> TiÓu Thanh lµ ngêi con g¸i cã sè phËn bÊt h¹nh. Nµng cã tµi n¨ng vµ nhan s¾c nhng kh«ng ®îc hëng mét cuéc sèng h¹nh phóc. ThËm chÝ nh÷ng g× nµng ®Ó l¹i còng bÞ huû diÖt ®Õn cïng. 3. Hai c©u luËn: “Nçi hên…..kh«n h¬n”

- “Nçi hên kim cæ” + Lµ nçi hËn tõ xa ®Õn nay…

? ë hai c©u 3, 4 sö dông nghÖ thuËt g× ®Ó XD tµi n¨ng vµ s¾c ®Ñp cña nµng TT?

? Tõ nh÷ng ph©n tÝch cô thÓ nªu trªn ta thÊy TiÓu Thanh hiÖn lªn trong th¬ NguyÔn Du thÕ nµo?

? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ nçi hên kim cæ? Nçi hËn tõ xa ®Õn nay lµ nçi hËn g×?

? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu tróc c©u?

- “Nçi hên kim cæ” + Lµ nçi hËn tõ xa ®Õn nay, mèi hËn cña ng- êi xa vµ ngêi nay. + Lµ hËn vÒ mét sù v« lý, hÔ ngêi ®Ñp, ngêi tµi hoa ®Òu kh«ng gÆp may, bÞ vïi dËp “tµi hoa b¹c mÖnh”; “Tµi mÖnh t¬ng ®Õ”. - C©u th¬ cã cÊu tróc më, bao trïm lªn tÊt c¶ nh÷ng ai ®îc u ®·i vÒ nhan s¾c, tµi n¨ng ®Òu gièng nhau ë sù kÕt thóc ®¸ng buån, oan nghiÖt. GV: Tõ suy ngÉm vÒ sè phËn nµng TiÓu Thanh t¸c gi¶ më réng liªn tëng ®Õn sè phËn chung, «ng xem ®ã lµ c©u th¬ lín cha cã lêi ®¸p ->Sù bÕ t¾c - Tõ quy luËt nghiÖt ng· nµy, nhµ th¬ nghÜ vÒ c¸i ¸n phong lu cña cuéc ®êi m×nh vÒ sù tµi hoa nghÖ sÜ vµ sù th¨ng trÇm cña VC: + NghÖ sÜ cã tµi mµ kh«ng ®îc hëng h¹nh phóc sung síng. + VC tr¸c tuyÖt th× cha h¼n ®îc ngêi ®êi ca ngîi. -> V× thÕ, nghÖ sÜ vµ VC siªu viÖt th× thêng c« ®éc, Ýt ngêi thÊu hiÓu. GV: C©u th¬ 6 xuÊt hiÖn chñ thÓ bµi th¬: ta ( ng· ) , con ngêi nµy còng mang c¸i ¸n phong lu. Ta nh kÎ cïng héi cïng thuyÒn víi kÎ m¾c nçi oan l¹ v× hÕt phong nh·. NguyÔn Du ®· cã sù ®ång c¶m víi TiÓu Thanh ®Õn møc tri ©m. Sù c¶m th«ng ®Õn møc nhµ th¬ coi chuyÖn oan khuÊt cña TiÓu Thanh còng nh lµ chÝnh chuyÖn cña b¶n th©n m×nh. Vµ lµ chuyÖn m×nh ®· trãt sinh ra, trãt mang lÊy nghiÖp vµo

- Tõ quy luËt nghiÖt ng· nµy, nhµ th¬ nghÜ vÒ c¸i ¸n phong lu cña cuéc ®êi m×nh vÒ sù tµi hoa nghÖ sÜ vµ sù th¨ng trÇm cña VC: + NghÖ sÜ cã tµi mµ kh«ng ®îc hëng h¹nh phóc sung s- íng. + VC tr¸c tuyÖt th× cha h¼n ®îc ngêi ®êi ca ngîi. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 197

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

-> V× thÕ, nghÖ sÜ vµ VC siªu viÖt th× thêng c« ®éc, Ýt ng- êi thÊu hiÓu. - Nhµ th¬ ®ång c¶m s©u s¾c víi TiÓu Thanh.

? Tõ quy luËt nghiÖt ng· nµy, nhµ th¬ ®· nghÜ g×?

th©n, trãt cã tµi t×nh, tµi s¾c th× ®µnh ph¶i chÞu ®Ó trêi ®Êt ganh ghen, lµm cho khèn khæ. - Nhµ th¬ ®ång c¶m s©u s¾c víi TiÓu Thanh. Th¸i ®é Êy còng chÝnh lµ c¸ch nhµ th¬ bµy tá sù chia sÎ, c¶m th«ng vµ tr©n träng cña m×nh ®èi víi nh÷ng tµi tö, nh÷ng quèc s¾c thiªn h- ¬ng trong x· héi. 4. Hai c©u kÕt. - Ba tr¨m n¨m lÎ lµ tÝnh tõ khi TiÓu Thanh chÕt ®Õn lóc NguyÔn Du biÕt vµ khãc cho TiÓu Thanh. -> §ã lµ kh¸t väng ®îc lu danh hËu thÕ, ®îc ngêi ®êi sau thÊu hiÓu. - Kh«ng biÕt ngêi ®êi sau cã ai khãc cho m×nh kh«ng. - “Khãc” ë ®©y lµ ®ång c¶m, chia sÎ, tri ©m NguyÔn Du còng mong muèn m×nh ®îc may m¾n nh TiÓu Thanh, còng h¬n 300 n¨m sau cã ®îc ngêi ®ång c¶m, biÕt ®Õn NguyÔn Du vµ khãc cho NguyÔn Du.

- Ba tr¨m n¨m lÎ lµ tÝnh tõ khi TiÓu Thanh chÕt ®Õn lóc NguyÔn Du biÕt vµ khãc cho TiÓu Thanh. - Kh«ng biÕt ngêi ®êi sau cã ai khãc cho m×nh kh«ng. - “Khãc” ë ®©y lµ ®ång c¶m, chia sÎ, tri ©m NguyÔn Du còng mong…..

? Qua ®ã ta thÊy ®îc t×nh c¶m vµ th¸i ®é g× cña ND?

? Con sè 300 n¨m lÎ ë ®©y cã ý nghÜa nh thÕ nµo? ? VËy ®iÒu mµ nhµ th¬ tr¨n trë sau ba tr¨m n¨m lÎ lµ g×? ? CÇn ph¶i hiÓu “ khãc” ë ®©y nh thÕ nµo? NguyÖn väng cña NguyÔn Du tõ hai dßng th¬ nµy? - ND lµ ngêi ®Çu tiªn trong VHT§ viÕt vÒ con ngêi c¸ nh©n, ®Æc biÖt lµ vÒ th©n phËn ngêi nghÖ sÜ. -> TÊm lßng cña ND ®îc t«n cao h¬n khi «ng viÕt vÒ nçi bÊt h¹nh cña mét n÷ nghÖ sÜ. GV: Cuèi bµi th¬ míi cã tiÕng khãc cña NguyÔn Du trong íc muèn mai sau cña nhµ th¬. Nhng chÝnh tõ tiÕng khãc nµy ta cã thÓ nghe thÊy c¶ bµi th¬ lµ tiÕng khãc cña NguyÔn Du. TiÕng khãc th¬ng cho mét sè phËn oan nghiÖt, mét tµi n¨ng bÞ vïi dËp, tiÕng o¸n tr¸ch víi x· héi lu«n ®è kþ víi tµi n¨ng vµ s¾c ®Ñp cña con ngêi. C©u th¬ thÓ hiÖn c¶m nhËn cña nhµ th¬ tríc cuéc ®êi v× cha t×m thÊy ngêi ®ång c¶m. NguyÔn Du chØ cßn biÕt göi hy väng Êy vµo hËu thÕ. - Kh«ng chê ®Õn 300 n¨m sau mµ ®Õn nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû XX ®· cã nh÷ng tiÕng nãi tri ©m víi NguyÔn Du lµ Tè H÷u vµ ChÕ Lan Viªn. Vµ ®èi víi chóng ta tr©n träng tÊm lßng cña NguyÔn Du. NguyÔn Du sÏ sèng m·i trong lßng ngêi ViÖt ta.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 198

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- HS ®äc.

? Em cã nhËn xÐt g× vÒ con ngêi c¸ nh©n cña nhµ th¬? ? NÕu ®îc tr¶ lêi c©u hái cña NguyÔn Du, em sÏ nãi g× víi NguyÔn Du? GV: §äc cho HS nghe bµi “KÝnh göi cô NguyÔn Du” cña Tè H÷u. Häat ®éng 4 (3 ph)

III. Tæng kÕt: 1. Gi¸ trÞ néi dung: - §©y lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ hay bËc nhÊt cña VHT§VN. - BT n»m trong m¹ch c¶m høng nh©n ®¹o cña ND : xãt th¬ng cho th©n phËn ngêi phô n÷ tµi hoa, b¹c mÖnh v× nh÷ng quy ph¹m cña XHPK. - BT ®Æt vÊn ®Ò s©u s¾c vÒ mèi quan hÖ : nghÖ sÜ, v¨n ch¬ng vµ cuéc ®êi. - Lµ tiÕng nãi ®ång c¶m cña ND vÒ c¸c mèi hên kim cæ trong XHPK vµ trong c¶ cuéc sèng nh©n sinh. 2. NghÖ thuËt. - Ng«n ng÷ c« ®äng ®a nghÜa giµu h×nh ¶nh cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao. - KÕt cÊu bµi th¬ chÆt chÏ, thÓ hiÖn dßng vËn ®éng néi t©m cña t¸c gi¶

- §©y lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ hay bËc nhÊt cña VHT§VN. - BT n»m trong m¹ch c¶m høng nh©n ®¹o cña ND : xãt th¬ng cho th©n phËn ngêi phô n÷ tµi hoa, b¹c mÖnh v× nh÷ng quy ph¹m cña XHPK. - Ng«n ng÷ c« ®äng ®a nghÜa giµu h×nh ¶nh cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao. ? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬?

- Bµi tËp: M¹ch vËn ®éng cña tø th¬ trong bµi th¬ nh thÕ nµo?

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - Bµi th¬ kh«ng chØ lµ niÒm c¶m th«ng s©u s¾c cña t¸c gi¶ ®èi víi sè phËn nµng TiÓu Thanh nãi riªng vµ th©n phËn nh÷ng con ngêi tµi s¾c mµ bÊt h¹nh nãi chung mµ cßn lµ t©m sù s©u kÝn cña b¶n th©n NguyÔn Du. - NguyÔn Du lµ ngêi nghÖ sÜ cã tr¸i tim nh©n ®¹o. T©m hån nhµ th¬ ®Æc biÖt nh¹y c¶m víi cuéc ®êi, sè phËn oan nghiÖt cña nh÷ng ngêi tµi s¾c. - Nhµ th¬ lµ ngêi giµu t×nh c¶m yªu th¬ng tr©n träng tµi n¨ng , phÈm gi¸ cña con ngêi. - Th¬ng ngêi vµ th¬ng m×nh. Ta thÊy bªn c¹nh mét Nguyªn Du nh©n ¸i bao la, cßn cã mét NguyÔn Du c« ®¬n, nhiÒu t©m sù tríc thêi thÕ. - Th¬ v¨n NguyÔn Du giµu chÊt nh©n v¨n. - Ng«n ng÷ c« ®äng ®a nghÜa giµu h×nh ¶nh cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao - KÕt cÊu bµi th¬ chÆt chÏ - NiÒm c¶m th«ng xãt th¬ng víi con ngêi tµi n¨ng trong x· héi cò bÞ x· héi vïi dËp - Gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña t¸c phÈm * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp trong SGK/134. - Gîi ý:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 199

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Trong tiÕt thanh minh, ®øng tríc nÊm må §¹m Tiªn l¹nh lïng h¬ng khãi, Thóy kiÒu ngËm ngïi, b¨n kho¨n: “R»ng: Hång nhan........biÕt sau thÕ nµo?”. + §ã lµ nçi niÒm chÝnh cña ND víi nµng TT khi «ng ®äc tËp truyÖn kÝ viÕt vÒ cuéc ®êi bÊt h¹nh cña nµng, thªm mét lÇn cÊt lªn thµnh bµi th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi thoe híng dÉn cña GV. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T42 ).heo c©u hái híng dÉn cña GV.

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

TiÕt 42

Nhµn Đ c văn ọ NguyÔn BØnh Khiªm

I.Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - C¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp cuéc sèng, nh©n c¸ch NguyÔn BØnh Khiªm : §ã lµ cuéc sèng ®¹m b¹c, nh©n c¸ch thanh cao, trÝ tuÖ s¸ng suèt, uyªn th©m. Tõ ®ã hiÓu ®óng quan niÖm sèng “ Nhµn” cña «ng. - HiÓu nh÷ng c©u th¬ cã c¸ch nãi Èn ý, c¸ch nãi ngîc nghÜa th©m trÇm, s©u s¾c, vÎ ®Ñp ng«n ng÷ TV : Méc m¹c, tù nhiªn, ý vÞ.

2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng ®äc - hiÓu th¬ tr÷ t×nh - triÕt lý thÊt ng«n b¸t có §êng luËt ch÷ N«m cña NguyÔn BØnh Khiªm.

3. Th¸i ®é: - Thªm yªu mÕn, kÝnh träng NguyÔn BØnh Khiªm.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 200

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

1.KiÓm tra bµi cò:

* C©u hái: §äc thuéc bµi th¬ “ §äc tiÓu Thanh kÝ” vµ cho biÕt néi dung cña bµi th¬? * §¸p ¸n:- GV: NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS.

+ BT n»m trong m¹ch c¶m høng nh©n ®¹o cña ND : xãt th¬ng cho th©n phËn ngêi phô

- Néi dung: + §©y lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ hay bËc nhÊt cña VHT§VN. n÷ tµi hoa, b¹c mÖnh v× nh÷ng quy ph¹m cña XHPK. sèng nh©n sinh. * Tªn HS tr¶ lêi: 1......................................................Líp..................§iÓm.................. 2. ....................................................Líp.................§iÓm...................

+ BT ®Æt vÊn ®Ò s©u s¾c vÒ mèi quan hÖ : nghÖ sÜ, v¨n ch¬ng vµ cuéc ®êi. + Lµ tiÕng nãi ®ång c¶m cña ND vÒ c¸c mèi hên kim cæ trong XHPK vµ trong c¶ cuéc

3. ....................................................Líp.................§iÓm................... 4. ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi:

* Giíi thiÖu bµi míi: (1).

Sèng gÇn trän thÕ kØ XVI (1491 - 1585), NguyÔn BØnh Khiªm ®· chøng kiÕn biÕt bao ®iÒu bÊt c«ng ngang tr¸i, thèi n¸t cña c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn ViÖt Nam Lª, M¹c, TrÞnh. Xãt xa h¬n «ng thÊy sù b¨ng ho¹i cña ®¹o ®øc con ngêi.

Khi lµm quan «ng v¹ch téi bän gian thÇn, d©ng sí xin vua chÐm mêi t¸m tªn léng thÇn. Vua kh«ng nghe, «ng c¸o quan vÒ sèng t¹i quª nhµ víi triÕt lÝ.

“Nhµn mét ngµy lµ tiªn mét ngµy” .§Ó hiÓu quan niÖm sèng nhµn cña NguyÔn BØnh Khiªm nh thÕ nµo, ta t×m hiÓu bµi th¬ Nhµn cña «ng.

H§ cña HS Néi dung GHI B NGẢ

I. T×m hiÓu chung. 1. TiÓu dÉn: - NBK (1491 - 1585 ), quª ë lµng Trung An nay thuéc x· Lý Häc huyÖn VÜnh B¶o - H¶i Phßng. - Qu¸ tr×nh trëng thµnh : + §ç Tr¹ng Nguyªn n¨m 1535 lµm quan díi triÒu M¹c. + Sèng th¼ng th¾n, c¬ng trùc.

* Hs tr¶ lêi: - NBK (1491 - 1585 )…… - Qu¸ tr×nh trëng thµnh : + §ç Tr¹ng Nguyªn n¨m 1535 lµm quan díi triÒu M¹c. + Sèng th¼ng th¾n, c¬ng trùc. + NBK lµ mét nhµ th¬ lín vµ lµ ngêi cã häc vÊn uyªn th©m.

H§ cña GV Ho¹t ®éng 2(15 ph) ? Dùa vµo phÇn tiÓu dÉn tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ NBK? - VÒ nguån gèc ? - VÒ qu¸ tr×nh trëng thµnh cña NguyÔn BØnh Khiªm? GV: Trong khi lµm quan, «ng d©ng sí v¹ch téi vµ xin chÐm ®Çu 18 léng thÇn. Vua kh«ng nghe, «ng bÌn c¸o quan vÒ quª lËp qu¸n Trung T©n, dùng am B¹ch V©n, lÊy hiÖu lµ B¹ch V©n C sÜ. ¤ng d¹y häc, häc trß cã nhiÒu ngêi næi tiÕng nªn «ng ®îc ®êi suy t«n lµ TuyÕt Giang Phu Tö – ngê

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 201

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

thÇy s«ng TuyÕt ). + NBK lµ mét nhµ th¬ lín,lµ ngêi cã häc vÊn uyªn th©m vµ cã tµi ®o¸n ®Þnh t¬ng lai. GV: MÆc dï vÒ ë Èn, nhng NBK vÉn tham vÊn cho viÖc triÒu chÝnh nhµ M¹c…TrÞnh, NguyÔn…. nªn «ng ®îc phong tíc Tr×nh TuyÒn hÇu, Tr×nh Quèc c«ng cßn gäi lµ Tr¹ng Tr×nh. GV: Nh÷ng lêi khuyªn th©m thóy víi hä TrÞnh: ë chïa thê phËt th× ¨n o¶n; hoÆc khuyªn hä NguyÔn: Hoµnh S¬n nhÊt ®¸i v¹n ®¹i dung th©n – Mét d¶i Hoµnh S¬n cã thÓ sèng yªn æn l©u dµi. - VÒ sù nghiÖp v¨n ch¬ng? -Néi dung cña th¬ NBK?

- T¸c phÈm chÝnh: - §Æc ®iÓm: Mang ®Ëm chÊt triÕt lý gi¸o huÊn, ngîi ca chÝ cña kÎ sÜ, thó thanh nhµn, phª ph¸n thãi ®en b¹c trong x· héi..

GV : Híng dÉn ®äc vµ gi¶i nghÜa tõ khã theo chó thÝch cña sgk

- YC: nhÞp 2 - 2 – 3; 3 – 3. §äc chËm r·i, ung dung, thanh th¶n, vÎ hµi lßng.

- Theo thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có ®êng luËt chø N«m. ? BT nµy ®îc lµm theo thÓ th¬ g×? ? Em cã X§ ®îc bè côc kh«ng? V× sao?

? BT mang chñ ®Ò g×?

- T¸c phÈm chÝnh: + ¤ng ®Ó l¹i 700 bµi th¬ ch÷ H¸n trong “ B¹ch V©n Am thi tËp”. + 170 bµi ch÷ N«m trong “B¹ch V©n Quèc ng÷ thi”. - §Æc ®iÓm: Mang ®Ëm chÊt triÕt lý gi¸o huÊn, ngîi ca chÝ cña kÎ sÜ, thó thanh nhµn, phª ph¸n thãi ®en b¹c trong x· héi.. 2. V¨n b¶n. a. §äc: - YC: nhÞp 2 - 2 – 3; 3 – 3. §äc chËm r·i, ung dung, thanh th¶n, vÎ hµi lßng. - GV vµ HS ®äc nèi nhau vµi lÇn vµ nhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS. b. Gi¶i nghÜa tõ khã . - Theo 4 chó thÝch ( SGK/129). c. ThÓ lo¹i: - Theo thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có ®- êng luËt chø N«m. d. Bè côc: - Th«ng thêng BT lµm theo thÓ b¸t có cã bè côc lµ 2/2/2/2 hoÆc 4/4. - Nhng BT nµy l¹i cã kÕt cÊu vßng: + Bèn c©u: 1,2 vµ 5,6: VÎ ®Ñp cuéc sèng ë B¹ch V©n am cña NBK. + Bèn c©u: 3,4 vµ 7,8: VÎ ®Ñp nh©n c¸ch cña NBK. e. Chñ ®Ò: - Ngîi ca ch÷ Nhµn trong cuéc sèng Èn dËt n¬i rõng nói khi ch¸n c¶nh - Ngîi ca ch÷ Nhµn trong

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 202

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

quan trêng, triÒu ®×nh rèi ren.

Ho¹t ®éng 3 (30 ph) ? Em hiÓu vÒ ch÷ Nhµn cña NBK ntn?

II- §äc – HiÓu. 1. VÎ ®Ñp cuéc sèng ë B¹ch V©n Am. - Ch÷ : Nhµn + Trong th¬ NBK, nh÷ng biÓu hiÖn cña ch÷ Nhµn xuÊt hiÖn nhiÒu vµ ®a d¹ng: th©n nhµn, phËn nhµn, thanh nhµn….

+ B¶n chÊt cña ch÷ Nhµn lµ sèng thuËn theo tù nhiªn, nhµn ®èi lËp víi danh lîi, - §ã lµ cuéc sèng L§ nh mét l·o n«ng tri ®iÒn ë n«ng th«n, mét «ng tiÒu n¬i rõng nói. cuéc sèng Èn dËt n¬i rõng nói khi ch¸n c¶nh quan tr- êng, triÒu ®×nh rèi ren. - Ch÷ Nhµn: + B¶n chÊt cña ch÷ Nhµn lµ sèng thuËn theo tù nhiªn, nhµn ®èi lËp víi danh lîi thÓ hiÖn t©m tr¹ng lo ©u thêi thÕ vµ cèt c¸ch thanh cao cña mét nghÖ sÜ lín tríc thêi cuéc rèi ren cña §N. “ Mét mai, mét cuèc, mét cÇn c©u”.……. - §ã lµ cuéc sèng L§ nh mét l·o n«ng tri ®iÒn ë n«ng th«n, mét «ng tiÒu n¬i rõng nói.

+ Sè tõ “mét” ®îc lÆp l¹i ba lÇn.

GV: “ Mét mai, mét cuèc, mét cÇn c©u”. §ã lµ nh÷ng c«ng cô ®Ó L§: ®µo ®Êt, cuèc, xíi vên vµ c©u c¸. GV: Cho HS ®äc l¹i c©u 1,2 va 5, 6. ? Qua c©u th¬ nµy, em biÕt g× vÒ cuéc sèng cña NBK sau khi c¸o quan vÒ ë Èn? ? ë c©u th¬ nµy t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p NT g×? T¸c dông? GV: VËn dông L§ ®· s½n sµng vµ con ngêi còng s½n sµng cuéc sèng L§ ch©n tay Êy. §ã lµ dÊu Ên cña sù xa c¸ch danh lîi cña nhµ th¬. - NT: + Sè tõ “mét” ( sè Ýt ) ®îc lÆp l¹i ba lÇn ®· hµm chøa sù gi¶n dÞ. -> Chñ thÓ tr÷ t×nh kh«ng cã ao íc g× nhiÒu h¬n mét. BiÖn ph¸p nµy kh¾c häa râ mét tinh thÇn tù t¹i, thanh th¶n vµ dung dung cña TG.

“Th¬ thÈn dÇu ai vui thó nµo”.

? C©u th¬ thø hai kh¼ng ®Þnh néi dung g×? ? Em hiÓu g× vÒ hai ch÷ “ Th¬ thÈn”?

- C©u th¬ 2 kh¼ng ®Þnh thªm ý ë c©u 1: Dï cã c¸ch vui thó nµo còng mÆc, t«i cø thÈn th¬ víi cuéc ®êi, lèi sèng Êy. ? Tõ ai ë ®©y nghÜa lµ g×?

- C©u th¬ 2 kh¼ng ®Þnh thªm ý ë c©u 1: Dï cã c¸ch vui thó nµo còng mÆc, t«i cø thÈn th¬ víi cuéc ®êi, lèi sèng Êy. + Hai ch÷ “ Th¬ thÈn” lµ tr¹ng th¸i th¶nh th¬i, trong lßng kh«ng cßn gîn chót c¬ mu, t dôc cña con ngêi. + Ch÷ “ai”hµm nghÜa lµ ngêi kh¸c: TG ®èi lËp víi ngêi kh¸c: Ta thÝch L§, thÝch cuéc sèng ®iÒn viªn n¬i th«n d·. Ngêi thÝch kh¸c danh lîi, thÝch cuéc sèng bon chen níi chèn ®« thµnh.

? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nhÞp th¬ ë hai c©u th¬ ®Çu? GV: NguyÔn BØnh Khiªm vèn lµ mét quan lín triÒu - NhÞp th¬: + C©u 1: 2/2/3. + C©u 2: 4/3 - NhÞp th¬: + C©u 1: 2/2/3.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 203

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

§ång thêi c¸ch ng¾t nhÞp nµy cho thÊy sù khoan thai, tù t¹i cña chñ thÓ tr÷ t×nh. + C©u 2: 4/3 ( ®óng víi nhÞp th¬ §- êng ). -> §ã lµ sù s¸ng t¹o so víi th¬ §êng.

M¹c, ®îc phong tíi Tr×nh Quèc C«ng, vËy mµ b©y giê vÒ ë n¬i nói rõng, cµy ruéng mµ ¨n, ®µo giÕng mµ uèng, c©u c¸ ®Ó nh¾m rîu, d¹y häc lµm vui. §ã lµ cuéc sèng thuÇn hËu tù cung tù cÊp tõ thêi ban s¬ «ng cha cßn truyÒn l¹i. §ã lµ c¸i vui thó tù nhiªn, tù trong lßng, mÆc kÖ ngêi ®êi.

? Em cã suy nghÜ g× vÒ thêi gian, s¶n vËt, nghÖ thuËt vµ ®éng th¸i cña con ngêi ë hai c©u th¬ nµy? TD?

- C©u 5,6: + Thêi gian: bé tø b×nh bèn mïa: Xu©n – H¹ - Thu - §«ng nh»m chØ mét kho¶ng thêi gian dµi. + C¸c s¶n vËt: “m¨ng tróc”, “gi¸”- nh÷ng thùc phÈm b»ng thùc vËt dÔ t×m trong thiªn nhiªn vµ ®êi thêng. + NT: LÆp l¹i hai ®éng tõ “¨n”, “t¾m”.

- C©u 5,6: + Thêi gian: bé tø b×nh bèn mïa: Xu©n – H¹ - Thu - §«ng nh»m chØ mét kho¶ng thêi gian dµi. -> ThÓ hiÖn sù chñ ®éng cña con ngêi tríc thêi gian vµ kh¼ng ®Þnh sù tho¶i m¸i, dÔ chÞu cña con ngêi trong m«i trêng thiªn nhiªn. + C¸c s¶n vËt: “m¨ng tróc”, “gi¸”- nh÷ng thùc phÈm b»ng thùc vËt dÔ t×m trong thiªn nhiªn vµ ®êi thêng. + NT: LÆp l¹i hai ®éng tõ “¨n”, “t¾m”. -> Cuéc sèng n¬i th«n d· v× thÕ ®· ®Çy ®ñ, sung tóc, kh«ng cÇn ph¶i nhäc c«ng t×m kiÕm, tranh ®Êu. => Ph¶i cã mét b¶n lÜnh lín lao, mét t×nh yªu thiªn s©u s¾c th× nhµ th¬ míi t¹o ®îc cho m×nh sù ung dung, gi¶n dÞ ®ã. => Ph¶i cã mét b¶n lÜnh lín lao, mét t×nh yªu thiªn s©u s¾c th× nhµ th¬ míi t¹o ®îc cho m×nh sù ung dung, gi¶n dÞ ®ã.

GV: §èi tîng cña hai tr¹ng th¸i (¨n c¸I g× vµ t¾m ë ®©u? ) th× lu«n s½n cã bªn c¹nh, cã thÓ lÊy vµ thùc hiÖn bÊt cø lóc nµo mµ nhµ th¬ muèn. GV: Hai c©u th¬ nh vÏ lªn bé tø b×nh bèn mïa: Xu©n – H¹ - Thu - §«ng víi c¸c c¶nh sinh ho¹t mïa nµo thøc Êy, cã mïi vÞ, cã s¾c h¬ng nhÑ nhµng, trong s¸ng.

- Cuéc sèng nµy gîi nhí ®Õn cña NguyÔn Tr·i ë C«n S¬n: Bµi ThuËt Høng.

? Cuéc sèng nµy gîi ta nhí ®Õn cuéc sèng cña nhµ th¬ nµo? Em cã thÓ nªu dÉn chøng ®Ó CM?

- Cuéc sèng nµy gîi nhí ®Õn cña NguyÔn Tr·i ë C«n S¬n: Bµi ThuËt Høng. “Mét mai, mét cuèc thó nhµ quª, ¸ng cóc, lan chen v·i ®Ëu, kª Kh¸ch ®Õn chim rõng hoa x¶y rông

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 204

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

? Qua t×m hiÓu, em h·y rót ra tiÓu kÕt cho phÇn 1? ? So s¸nh víi cuéc sèng ë C«n S¬n cña NT ta thÊy cã ®iÓm g× chung?

+ §ã lµ c©y nhµ l¸ vên, lµ kÕt qu¶ c«ng søc L§ gieo trång, ch¨m bãn cña b¶n th©n m×nh. + Sinh ho¹t còng b×nh thêng, nh d· nh mäi ngêi: t¾m ao, t¾m hå.

ChÌ tiªn, níc ghÝn (g¸nh), nguyÖt ®eo vÒ. B¸ Di ngêi rÆng (b¶o r»ng)thanh lµ thó Nhan tö ta xem ngÆt Êy lÒ. Hai tiÕng l÷ hµnh, tai qu¶n d¾p Cçu ai khen liÔn (lÉn) lÖ (sî) ai chª”. - Hai nhµ nho – nhµ th¬ lín ë hai thÕ kØ l¹i cã hoµn c¶nh mét qu·ng ®êi gÇn nhau vµ mét tÊm lßng, mét lÏ nh©n sinh rÊt gÇn nhau. + §ã lµ cuéc sèng ®¹m b¹c, thanh cao. §¹m b¹c lµ nh÷ng thøc ¨n quª mïa, d©n d· nh m¨ng tróc, gi¸ ®ç.

-> §¹m b¹c mµ kh«ng kh¾c khæ, ®¹m b¹c mµ thanh nh·, thanh th¶n, thanh cao. §ã chÝnh lµ cuéc sèng chan hßa víi thiªn nhiªn víi tù nhiªn. 2. VÎ ®Ñp nh©n c¸ch : - VÒ n¬i nói rõng quª h¬ng lµ vÒ víi thiªn nhiªn, thuËn theo tù nhiªn, GV : Cho HS ®äc c©u 3,4 vµ 7,8 : ? TG quan niÖm ntn vÒ lÏ sèng vµ chon cuéc sèng ntn ?

GV: §ã lµ lÏ xuÊt xö, hµnh tang cña nhµ nho tøc thêi, u thêi mÉn thÕ.

VÒ n¬i nói rõng quª h¬ng lµ vÒ víi thiªn nhiªn, thuËn theo tù nhiªn tho¸t ra ngoµi vßng ganh ®ua cña thãi tôc, kh«ng bÞ cuèn hót l«i kÐo cña tiÒn, tµi, chøc tíc, danh väng, ®Þa vÞ… ®Ó t©m hån ®îc thanh th¶n.

- NghÖ thuËt ®èi lËp : + Ta - Ngêi / D¹i - kh«n. -> Tr¹nh Tr×nh võa th«ng tuÖ võa tØnh t¸o. Kh«n,

- NghÖ thuËt ®èi lËp : + Ta - Ngêi / D¹i - kh«n. D¹i n¬i «ng ®Òu xuÊt ph¸t tõ trÝ tuÖ, tõ triÕt lÝ d©n gian: ë hiÒn gÆp lµnh, ë ¸c gÆp ¸c…. ? ë hai c©u 3 - 4 t¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt g×? ý nghÜa ? GV: ¤ng tù nguyÖn lµm ngêi d¹i, mÆc kÖ nh÷ng ai kh«n. NBK tõng viÕt: “Kh«n mµ hiÓm ®éc lµ kh«n d¹i D¹i vèn hiÒn lµnh Êy d¹i kh«n”.

+ N¬i v¾ng vÎ ( n¬i tÜnh lÆng cña thiªn nhiªn trong s¹ch vµ lµ n¬i th¶nh th¬i + N¬i v¾ng vÎ ( n¬i tÜnh lÆng cña thiªn nhiªn trong s¹ch vµ lµ n¬i th¶nh th¬i nghØ ng¬i cña t©m hån )/ chèn lao xao ( chèn c«ng quyÒn, n¬i quan trêng, n¬i ®« héi.) -> §èi ý, ®èi lêi, ®èi thanh ®iÖu cïng víi c¸ch ng¾t nhÞp 2/5 ®Ó diÔn t¶ sù ®èi lËp nh©n c¸ch vµ danh lîi.

ỳ                                                                                                   Trang

GV: Tr¹nh Tr×nh lu«n tØnh t¸o vµ th«ng tuÖ thÓ hiÖn trong th¸i ®é xuÊt xö, trong c¸ch lùa chän c¸ch sèng, lu«n ý thøc chñ ®éng… Bëi «ng ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 205

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

-> Cô tr¹ng kÕt luËn hiÒn lµnh lµ c¸i kh«n vµ c¸i lao xao Êy dµnh cho ng- êi.

cßn lµ nhµ LÝ häc lín, hiÓu s©u s¾c c¸c quy luËt biÕn chuyÓn tuÇn hoµn cña vò trô: thÞnh – suy; bÜ – th¸i; cïng – th«ng; häa – phóc… “Rîu, ®Õn céi c©y, ta sÏ sèng, Nh×n xem phó quý tùa chiªm bao”.

nghØ ng¬i cña t©m hån )/ chèn lao xao ( chèn c«ng quyÒn, n¬i quan trêng, n¬i ®« héi.) -> §èi ý, ®èi lêi, ®èi thanh ®iÖu cïng víi c¸ch ng¾t nhÞp 2/5 ®Ó diÔn t¶ sù ®èi lËp nh©n c¸ch vµ danh lîi. -> Cô tr¹ng kÕt luËn hiÒn lµnh lµ c¸i kh«n vµ c¸i lao xao Êy dµnh cho ngêi.

- Phong th¸i cña mét «ng tiªn: ngæi díi céi c©y uèng rîu mét m×nh vµ nh×n phó quý tùa chiªm bao. -> Kh¼ng ®Þnh sù tù tin vµo b¶n th©n. NiÒm vui, niÒm HP kh«ng chØ t¹o dùng tõ thiªn nhiªn mµ cßn tõ chÝnh b¶n th©n m×nh.

-> Kh¼ng ®Þnh sù tù tin vµo b¶n th©n. NiÒm vui, niÒm HP kh«ng chØ t¹o dùng tõ thiªn nhiªn mµ cßn tõ chÝnh b¶n th©n m×nh.

=> C¸i tån t¹i m·i m·i, c¸i vÜnh h»ng chÝnh lµ thiªn nhiªn vµ nh©n c¸ch con ngêi. GV: Chèn ån µo, sang träng, quyÒn thÕ th× ngùa xe tÊp nËp, kÎ hÇu ngêi h¹, vµng b¹c nh níc,thñ ®o¹n bon chen, luån läc, c¬ mu, s¸t ph¹t, hiÓm ®éc chÕt ngêi, mÊt tÝnh ngêi, t×nh ngêi….Ta t×m n¬i v¾ng vÎ lµ n¬i Ýt ngêi, ch¼ng cã ai cÇu c¹nh ta, ta còng ch¼ng cÇu c¹nh ai. §ång thêi còng lµ t×m thÊy sù th th¸i cña t©m hån, niÒm vui cÊt thµnh lêi, nh hiÖn lªn trong bíc ®i ung dung, th¬ thÈn, nhÑ l©ng l©ng, tho¶i m¸i cña nhµ th¬.

=> C¸i tån t¹i m·i m·i, c¸i vÜnh h»ng chÝnh lµ thiªn nhiªn vµ nh©n c¸ch con ng- êi. ? Quan niÖm vÒ “d¹i” vµ “kh«n” cña t¸c gi¶ cã quan hÖ nh thÕ nµo víi nhau? ThÓ hiÖn vÎ ®Ñp g× cña trÝ tuÖ?

? GVNV§ : Nh vËy, thùc chÊt cã ph¶i NBK d¹i thËt ? nhiÒu ngêi ®êi kh«n thËt ? ý kiÕn em thÕ nµo ? ? “ N¬i v¾ng vΔ lµ n¬i nh thÕ nµo, “chèn lao xao” lµ chèn nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ®èi GV: T tëng nµy cña NBK ®· chÞu ¶nh hëng s©u s¾c t tëng L·o Trang ë c¸I v« vi cña nã. MÆt kh¸c, trong hoµn c¶nh lÞch sö cô thÓ cña cuéc ®êi «ng th× quan niÖm sèng Êy còng lµ mét c¸ch ph¶n ®èi l¹i chÕ ®é ®¬ng thêi. GV: Hai c©u th¬ nh cÊt lªn thµnh giäng h¸t, tù trµo, ca ngîi, cao vót nh tiÕng h¹c rõng th«ng. C¸i ®îc ®ã ®¸ng ®îc ©n hëng, chia vui. Mét b÷a nµo ®ã, ló chÊt l¹i råi, cô gäi ngêi nhµ  tôm l¹i díi gèc ®a ngoµi ®ång, bá be rîu trong tÝu ra, c¶ c¸I chÐn h¹t mÝt ®em theo, rãt thëng nh÷ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 206

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

vµ nhÞp th¬ ë ®©y?

? C¸i say vµ giÊc chiªm bao cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn ý nghÜa g×? Quan niÖm g×? ? H×nh ¶nh vµ suy nghÜ cña thi nh©n hiÖn lªn ntn?

GV: §a ra tiÓu kÕt? Ho¹t ®éng 4 (2ph) ? Qua t×m hiÓu bµi, em h·y rót ra gi¸ trÞ ND vµ NT cña BT?

- HS tù kh¸i qu¸t sau khi häc xong bµi.

tay liÒm cÇn mÉn mçi ngêi mét chÐn vµ cô còng nh¾p lu«n cïng nhau hoan hØ. Ngêi lµm vui mïa, cô Tr¹ng vui ®êi, vui t©m hån: ngµ ngµ nh×n trêi thÊy ®¸m m©y tr¾ng ®ang tô bçng tan dÇn vµ biÕn mÊt. §ã ch¼ng ph¶I lµ c¸I phó quý mµ ngêi ®êi, nh÷ng kÎ kh«n tranh nhau....... ( Lª TrÝ ViÔn - §Õn víi th¬ hay) III. Tæng kÕt. - NghÖ thuËt: gÞong th¬ nhÑ nhµng, hãm hØnh. C¸ch nãi Èn ý, nghÜa ngîc, vÎ ®Ñp méc m¹c, tù nhiªn mµ ý vÞ cña ng«n tõ. - Néi dung: thÓ hiÖn vÎ ®Ñp cuéc sèng, t©m hån , cèt c¸ch trong s¹ch cña bËc nho sÜ qua ®ã tá th¸i ®é ung dung, b×nh th¶n víi lèi sèng “ an bÇn l¹c ®¹o” theo quan niÖm cña ®¹o nho. * Ghi nhí ( SGK/130).

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña BT. - Tham kh¶o bµi th¬ cña NBK. Bµi 29 Bµi 38

Tãc ®· tha, r¨ng ®· mßn Thøc dËy, tay cßn s¸ch chöa bu«ng ViÖc nhµ ®· phã mÆc d©u con Kh¸ch nµo th¨m hái sj phao tu«ng Bµn cê, cuéc rîu, vÇy hoa cóc, Bõp trµ h©m ®·, x«i m¨ng tróc, Bã cñi, cÇn c©u, trèn níc non; N¬ng cá, cÇy th«i, v·i h¹t muång. Nhµn ®îc thó vui hay nÊn n¸ Cöa v¾ng ngùa xe kh«ng quýt rÝu B÷a chiÒu muèi bÓ chøa t¬i ngon C¬m no t«m c¸, kÎo thÌm thuång. ChÝn m¬i th× kÖ xu©n ®µ muén, S¬n t¨ng trªu kh¸ch xui ngêi bÊy, Xu©n Êy qua th× xu©n kh¸c cßn. S¬ nguyÖt k×nh k×nh ®· giãng chu«ng.

Bµi 48 bµi 60 Lµm ngêi chen chóc, nhäc ®ua h¬i, Lµm ngêi hay mét, häa hay hai, Ch¼ng kh¸c nh©n sinh ë göi ch¬i. Chí cËy r»ng h¬n, chí cËy tµi. Thoi mËt nguyÖt ®a thÊm tho¸t, Trùc tiÕt cho bÒn b»ng s¾t ®¸, ¸nh phån hoa kh¸ l¹t phai. §i ®êng s¸ l¸nh chèn tr«ng gai. Hoa cµng kheo në hoa nªn r÷a, MiÖng ngêi tùa mËt, mïi cµng ngät Níc chøa cho ®Çy, níc ¾t r¬i. D¹o th¸nh b»ng t, mèi h·y dµi. Míi biÕt danh h lµ cã sè, ë thÕ c¶ yªu lµ cña kh¸, Ai tõng dêi ®îc ®¹o ®êi. §«i co, ai dÔ kiÕm chi ai.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 207

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

( Th¬ N«m §êng luËt – L· Nh©n Th×n ).

* LuyÖn tËp : §¸nh gi¸ vÒ thó nhµn. - Nhµn ë ®©y kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn do hoµn c¶nh ngÉu nhiªn ®em ®Õn. Víi NguyÔn BØnh Khiªm «ng chñ ®éng chän lèi sèng nhµn. Sù chñ ®éng Êy trong cuéc ®êi biÓu hiÖn ë viÖc xin tõ quan khi d©ng sí chÐm léng thÇn kh«ng cã kÕt qu¶. DÊu Ên cña sù chñ ®éng thÓ hiÖn ë viÖc døt kho¸t chän cho m×nh mét c¸ch sèng riªng: “Th¬ thÈn.. vui thó nµo”. Sù lùa chän còng døt kho¸t : “ta d¹i… lao xao”. Chñ ®éng trong thÕ “ Rîu… chiªm bao”. -> Nhµn kh«ng chØ lµ t©m thÕ sèng, niÒm vui sèng mµ cßn lµ mét quan niÖm sèng, mét triÕt lÝ sèng. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi thoe híng dÉn cña GV. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T43,44 ).heo c©u hái híng dÉn cña GV.

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

TiÕt 43 LuyÖn tËp phÐp tu tõ Èn dô vµ ho¸n dô Ti ng vi ế ệ t

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: I. Môc tiªu bµi häc.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 208

ườ ữ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Gióp häc sinh cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ hai ph¸p tu tõ Èn dô vµ ho¸n dô. - TÝch hîp víi vèn sèng, vèn VC ®· häc vµ víi c¸c bµi lµm v¨n tù sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m.

2. KÜ n¨ng: - Cã kü n¨ng ph©n biÖt, ph©n tÝch, thÈm ®Þnh vµ sö dông hai ph¸p tu tõ nãi trªn. 3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - H×nh thµnh ë HS cã vèn kiÕn thøc vÒ Èn dô vµ ho¸n dô trong häc tËp vµ giao tiÕp .

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

1. KiÓm tra bµi cò:

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 * C©u hái: Cho HS lµm bµi tËp trong qu¸ tr×nh luyÖn tËp. * §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi: 1......................................................Líp..................§iÓm.................. 2. ....................................................Líp.................§iÓm...................

3. ....................................................Líp.................§iÓm................... 4. ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. Bµi míi:

* Giíi thiÖu bµi míi: (1). Èn dô vµ ho¸n dô lµ hai phÐp tu tõ kh¸ quan träng mµ ë ch¬ng tr×nh trung häc c¬ së c¸c em ®· ®îc häc. TiÕt häc h«m nay vÒ “Thùc hµnh phÐp tu tõ Èn dô vµ ho¸n dô’ sÏ gióp c¸c em «n tËp, cñng cè, n©ng cao sù hiÓu biÕt vÒ hai phÐp tu tõ Èn dô vµ ho¸n dô. * D¹y bµi míi: H§ cña HS Néi dung GHI B NGẢ HS tr¶ lêi: I. Èn dô: 1. ¤n tËp vÒ phÐp tu tõ Èn dô:

- Kh¸i niÖm: H§ cña GV Ho¹t ®éng 2 (20ph) GV: Gîi dÉn ®Ó häc sinh t¸i hiÖn kiÕn thøc ®· häc ë líp 6 vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái. ? Èn dô lµ g×?.

- Kh¸i niÖm: Èn dô lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng nµy b»ng tªn sù vËt kh¸c, hiÖn tîng kh¸c cã nÐt t¬ng ®ång víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t.

- Ph©n lo¹i Èn dô: + Nh©n ho¸: VD: M©y ®i v¾ng trêi xanh buån réng r·i. ? Cã mÊy kiÓu Èn dô? Cho vÝ dô?

- Ph©n lo¹i Èn dô: + Nh©n ho¸: Lµ Èn dô lÊy tõ ng÷ chØ hÞªn tîng, t×nh c¶m cña ngêi ®Ó chØ hÞªn tîng, tÝnh chÊt cña vËt.

+ VËt ho¸: VD: SÜ tèt kÐn tay t× hæ. BÒ t«i chän kÎ vuèt nanh. + VËt ho¸: Lµ lÊy tõ ng÷ chØ vËt (hiÖn tîng, ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 209

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c: VD: TiÕng r¬i rÊt máng nh lµ r¬i nghiªng.

+ Ph©n biÖt: dïng cho ngêi. + Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c: Lµ lÊy tõ ng÷ chØ c¶m gi¸c thuéc gi¸c quan nµy ®Ó gîi tªn c¶m gi¸c cña gi¸c quan kh¸c hoÆc c¸c c¶m gi¸c néi t©m.

Èn dô nghÖ thuËt

? Ph©n biÖt Èn dô ng«n ng÷ vµ Èn dô nghÖ thuËt?. -> GV tæng hîp b»ng b¶ng phô.

2. Thùc hµnh vÒ Èn dô: 1. Bµi tËp 1: a). “ThuyÒn ¬i... ®îi thuyÒn”.

- Lµ phÐp tu tõ ng÷ nghÜa nh»m x©y dùng h×nh t thÈm mÜ (kh«ng chØ gäi tªn l¹i mµ quan träng h¬n, gîi ra nh÷ng hiÖn t liªn quan chñ yÕu ®Õn ®êi sèng t×nh c¶m cña con ng êi). VD: “ Con cß ¨n b·i rau r¨m - §¾ng cay chÞu vËy, ®·i ®»ng cïng ai” (Ca Dao ). + Con cß: AD chØ n«ng d©n, chØ sè phËn cña ng DN. + B·i rau r¨m: chØ hoµn c¶nh sèng kh¾c nghiÖt cña ngêi ND.

Èn dô ng«n ng÷ - Lµ h×nh thøc chuyÓn ®æi tªn gäi cho sù vËt, hiÖn tîng trªn c¬ së so s¸nh ngÇm: trong ®ã cã c¸c sù vËt, hiÖn t- îng gièng nhau trÝ, vÒ vÞ thøc, h×nh chøc n¨ng, c¶m gi¸c. VD: Ch©n ngêi (n¬i tiÕp xóc víi ®Êt) thµnh ch©n nói, ch©n ch©n m©y, ch©n bµn, kiÒng, ch©n trêi…..

GV: Híng dÉn HS thùc hµnh theo nhãm. - Bµi tËp 1: Nh÷ng tõ “ThuyÒn”; “BÕn” kh«ng chØ lµ thuyÒn bÕn mµ cßn mang néi dung, ý nghÜa kh¸c. Néi dung, ý nghÜa kh¸c ®ã lµ g×?

HS tr¶ lêi: + Ph©n biÖt: - ThuyÒn: §Æc ®iÓm lu«n c¬ ®éng, ngîc xu«i -> so s¸nh ngÇm víi ngêi con trai. - BÕn: §Æc ®iÓm cè ®Þnh, thô ®éng, chê ®îi-> so s¸nh ngÇm víi ngêi con g¸i.

=> ThuyÒn lµ Èn dô chØ ngêi con trai trong x· héi cò cã quyÒn lÊy n¨m thª b¶y thiÕp, còng nh chiÕc thuyÒn ®i hÕt bÕn nµy ®Õn bÕn kh¸c.BÕn lµ Èn dô. BÕn níc cè ®Þnh chØ tÊm lßng chung thuû son s¾t cña ngêi con g¸i. b). “Tr¨m n¨m... kh¸c xa” + C©y ®a bÕn cò: n¬i hai ngêi gÆp nhau ®Ó thÒ thèt, hÑn hß. Èn dô cho mét kû niÖm ®Ñp. + Con ®ß kh¸c ®a: Èn dô vÒ viÖc c« g¸i ®· lÊy ngêi con trai kh¸c lµm chång. ? Nh÷ng tõ c©y ®a, bÕn cò, con ®ß kh«ng chØ lµ c©y ®a, bÕn cò, con ®ß mµ cßn mang néi dung ý nghÜa kh¸c. Néi dung ý nghÜa Êy lµ g×? HS tr¶ lêi: - C©y ®a bÕn cò chØ nh÷ng ngêi cã quan hÖ g¾n bã nhng ph¶i xa nhau.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 210

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ThuyÒn vµ ®ß vÒ b¶n chÊt ®Òu lµ dông cô ®Ó chuyªn chë trªn s«ng. - BÕn lµ bÕn cò ®Òu lµ ®Þa ®iÓm cè ®Þnh. => ThuyÒn vµ bÕn ë c©u (a) chØ hai ®èi tîng: chµng trai vµ c« g¸i. Cßn bÕn vµ ®ß ë c©u (b) l¹i lµ con ngêi cã quan hÖ g¾n bã nhng v× ®iÒu kiÖn nµo ®ã mµ ph¶i xa nhau. ? ThuyÒn vµ bÕn c©u (a) víi c©y ®a, bÕn cò, con ®ß ë c©u (b) cã g× kh¸c nhau?

? T×m vµ ph©n tÝch phÐp Èn dô ( 1,2,3,4,5)? ? T×m vµ ph©n tÝch phÐp Èn dô?.

? T×m vµ ph©n tÝch phÐp Èn dô? Bµi tËp 2: a). “ Díi.... ®©m b«ng”. - Löa lùu lËp loÌ: Èn dô chØ mïa hÌ. b). “Thø v¨n nghÖ ngät ngät”; “t×nh c¶nh gÇy gß” lµ Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c chØ thø vËt chÊt tho¸t li ®êi sèng v« bæ vµ thø t×nh c¶m c¸ nh©n nhá bÐ, Ých kØ. c). “¥i... høng”.

? T×m vµ ph©n tÝch phÐp Èn dô?

? T×m vµ ph©n tÝch phÐp Èn dô?

II. Ho¸n dô: 1. ¤n tËp vÒ phÐp tu tõ ho¸n dô:

- Nhãm 1 tæ 2. a). “ Díi.... ®©m b«ng”. - Löa lùu lËp loÌ: Èn dô chØ mïa hÌ. b). “Thø v¨n nghÖ ngät ngät”; “t×nh c¶nh gÇy gß” lµ Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c chØ thø vËt chÊt tho¸t li ®êi sèng v« bæ vµ thø t×nh c¶m c¸ nh©n nhá bÐ, Ých kØ. c). “¥i... høng”. - Con chim chiÒn chiÖn: Lµ Èn dô cho cuéc sèng míi. - Hãt: Èn dô cho tiÕng reo vui cña con ngêi. - Giät: Lµ Èn dô cho nh÷ng thµnh qu¶ c¸ch m¹ng vµ c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc. - Høng: Lµ Èn dô cho sù thõa hëng mét c¸ch tr©n träng nh÷ng thµnh qu¶ c¸ch m¹ng. d). “Th¸c.... trªn ®êi”. - Th¸c: lµ Èn dô chØ nh÷ng khã kh¨n cña nh©n d©n ta trong sù nghiÖp chèng MÜ cøu níc. - ThuyÒn: Lµ Èn dô chØ sù nghiÖp c¸ch m¹ng chÝnh nghÜa cña nh©n d©n ta. e). “Xa... tr«i mÊt”. - Phï du: Èn dô chØ kiÕp sèng nhá bÐ, quanh quÈn. - Phï sa: Lµ Èn dô chØ cuéc sèng míi mµu mì, t¬i ®Ñp. - Kh¸i niÖm: Ho¹t ®éng (20ph). GV: Híng dÉn HS «n tËp vÒ phÐp tu tõ ho¸n dô. ? Ho¸n dô lµ g×?

HS tr¶ lêi: Ho¸n dô lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm b»ng tªn cña sù vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm - Cã 4 kiÓu ho¸n dô: + LÊy mét bé phËn ®Ó gäi toµn

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 211

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

? Cã mÊy kiÓu ho¸n dô?

kh¸c cã quan hÖ gÇn gòi víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t.

thÓ. + LÊy vËt chøa ®ùng ®Ó gäi vËt bÞ chøa ®ùng. + LÊy dÊu hiÖu cña sù vËt ®Ó gäi sù vËt. + LÊy c¸i cô thÓ ®Ó gäi c¸i trõu t- îng. - Ph©n biÖt:

? Ph©n biÖt ho¸n dô ng«n ng÷ vµ ho¸n dô nghÖ thuËt?

- Nhãm 1 tæ 1.

(15’)

Ho¸n dô ng«n ng÷ Lµ ph¬ng thøc chuyÓn ®æi tªn gäi trªn c¬ së cña mçi quan hÖ ®i ®«i gi÷a bé phËn vµ toµn thÓ, gi÷a vËt chøa ®ùng vµ vËt bÞ chøa ®ùng, gi÷a dÊu hiÖu cña sù vËt víi sù vËt, gi÷a c¸i cô thÓ víi c¸i trõu trîng. VD: C¶ thµnh phè xuèng ®êng.

II. Thùc hµnh Bµi tËp 1: Ho¸n dô nghÖ thuËt Lµ ph¬ng thøc chuyÓn ®æi theo quan hÖ liªn tëng ®i ®«i gi÷a bé phËn víi toµn thÓ, gi÷a vËt chøa ®ùng víi vËt chøa bÞ ®ùng, gi÷a dÊu hiÖu cña sù vËt víi sù vËt, gi÷a c¸i cô thÓ víi c¸i trõu tîng. §ång thêi víi viÖc x©y dùng h×nh t- îng thÈm mÜ vÒ ®èi tîng ®· ®îc nhËn thøc. VD: VÒ ho¸n dô nghÖ thuËt “¸o n©u liÒn víi ¸o xanh N«ng

th«n ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 212

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Bµi tËp 2: GV híng dÉn HS thùc hµnh vÒ phÐp tu tõ ho¸n dô. - Bµi tËp 1: Côm tõ “®Çu xanh”; “m¸ hång” néi dung ¸m chØ ai? cïng víi thÞ thµnh ®øng lªn” ->C¸c ho¸n dô trªn x©y dùng nªn h×nh tîng vÒ t×nh ®oµn kÕt vµ søc m¹nh cña nh©n d©n.

- Bµi tËp 2: C©u th¬ nµy cã c¶ Èn dô vµ ho¸n dô. Anh (chÞ) h·y ph©n biÖt hai phÐp tu tõ ®ã? - Nhãm 2 tæ 1. a). “®Çu xanh... cha th«i” -> Mèi quan hÖ ®i ®«i. + §Çu xanh: Tuæi trÎ + M¸ hång: Ngêi con g¸i trÎ ®Ñp. (LÊy tªn cña ®èi tîng nµy ®Ó gäi mét ®èi tîng kh¸c dùa vµo sù tiÕp cËn).

“Th«n §oµi... giÇu kh«ng th«n nµo” + Th«n §oµi, Th«n §«ng lµ chØ hai ngêi trong cuéc t×nh (ho¸n dô) “Cau th«n §oµi) vµ “trÇu kh«ng th«n nµo”. L¹i lµ Èn dô trong c¸ch nãi lÊp löng cña t×nh yªu løa ®«i: Em nhí ai. ủ ệ ậ

ướ ớ ị

ố 3. C ng c , luy n t p 1. Bµi cò: - Xem l¹i lý thuyÕt. - VÒ nhµ lµm bµi tËp sè 3 trang 137. - So s¸nh Èn dô vµ ho¸n dô. ẩ ẫ ọ 4: H ng d n h c bài và chu n b  bài m i: . Bµi míi:- Giê sau tr¶ bµi sè 3.

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

TiÕt 44 c v Đọ Ậ ƯỚ (§ç Ph¸p ThuËn).

C Ọ ƯỜ (M·n Gi¸c ThiÒn S). ă n                                  V N N C¸o B NH B O M I NG Ả I

Ệ høng TR  VỞ Ề (NguyÔn Trung Ng¹n).

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: I. Môc tiªu bµi häc.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 213

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Tù ®äc- hiÓu ba bµi th¬ trªn theo c¸c c©u hái trong sgk. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc- hiÓu th¬ §êng luËt. 3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - Båi dìng t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc, tr©n träng, tin yªu cuéc sèng vµ tinh thÇn l¹c quan.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1

1. KiÓm tra bµi cò: (5 phút)

* C©u hái: §äc thuéc bµi th¬ §éc TiÓu Thanh kÝ cña NguyÔn Du?Nªu sù vËn ®éng cña m¹ch c¶m xóc trong bµi th¬? §ãng gãp míi cña «ng cho trµo lu nh©n ®¹o chñ nghÜa cña giai ®o¹n v¨n häc tõ thÕ kØ XVIII- nöa ®Çu thÕ kØ XIX? * §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi: 1......................................................Líp..................§iÓm.................. 2. ....................................................Líp.................§iÓm...................

3. ....................................................Líp.................§iÓm................... 4. ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: (1). H§ cña GV H§ cña HS Néi dung GHI B NGẢ íc):

ả ờ i:

I. Quèc té (VËn n 1. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm: Sgk. Ho¹t ®éng 2(15 ') Hs ®äc tiÓu dÉn. - Nªu nh÷ng th«ng tin quan träng vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm?

HS tr  l - ThiÒn s §ç Ph¸p ThuËn (915- 990) lµ ngêi uyªn b¸c, cã tµi v¨n ch- ¬ng. - Tõng lµ cè vÊn quan träng díi thêi TiÒn Lª, ®îc vua Lª §¹i Hµnh kÝnh träng vµ tin dïng, phong lµm ph¸p s. - T¸c phÈm cña «ng chØ cßn l¹i bµi th¬ nµy- lµ lêi ®¸p cña «ng khi vua hái vÒ vËn níc.

ả ờ i: Hs ®äc bµi th¬. Gv nhËn xÐt, híng dÉn giäng ®äc: chËm r·i, râ rµng. - ë c©u th¬ ®Çu t¸c gi¶ so s¸nh “vËn níc nh d©y m©y leo quÊn quýt nh»m diÔn t¶ ®iÒu g×?

HS tr  l C©u 1: - H×nh ¶nh so s¸nh: VËn níc- d©y m©y leo quÊn quýt. H×nh ¶nh d©y m©y leo quÊn quýt: Sù bÒn chÆt, v÷ng bÒn.  Sù phøc t¹p, nhiÒu mèi quan hÖ íng dÉn t×m hiÓu bµi 2. H th¬: a. Hai c©u ®Çu: * C©u 1: - Té: phóc, vËn may; ng«i (vua, hoµng ®Õ). - Quèc té: vËn may, thêi c¬ thuËn lîi cña ®Êt níc. - H×nh ¶nh so s¸nh: VËn níc- d©y m©y leo quÊn quýt.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 214

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

H×nh ¶nh d©y m©y leo quÊn quýt: Sù bÒn chÆt, v÷ng bÒn.

- C©u th¬ thø 2 cho thÊy cuéc sèng nµo ®· më ra cho d©n téc ta khi Êy? C¶m nhËn cña em vÒ t©m tr¹ng cña t¸c gi¶ Èn sau c©u th¬?  Sù dµi l©u, ph¸t triÓn thÞnh v- îng cña dÊt níc.  Nh vËy, h×nh ¶nh so s¸nh cho thÊy sù v÷ng bÒn, dµi l©u, ph¸t triÓn thÞnh vîng cña vËn níc. * C©u 2: - KØ nguyªn míi cña ®Êt níc: - T©m tr¹ng cña t¸c gi¶:

rµng buéc mµ vËn níc phô thuéc. §Æt c©u th¬ vµo hoµn c¶nh ®Êt n- íc ta bÊy giê: cuéc sèng th¸i b×nh thÞnh trÞ ®ang më ra, tuy cßn cã nhiÒu phøc t¹p nhng sù vËn ®éng tÊt yÕu cña vËn níc lµ ®ang ë thÕ ®i lªn sau chiÕn th¾ng qu©n Tèng n¨m 981.  Sù dµi l©u, ph¸t triÓn thÞnh vîng cña dÊt níc.  Nh vËy, h×nh ¶nh so s¸nh cho thÊy sù v÷ng bÒn, dµi l©u, ph¸t triÓn thÞnh vîng cña vËn níc. * C©u 2: - KØ nguyªn míi cña ®Êt níc: cuéc sèng th¸i b×nh, thÞnh trÞ ®ang më ra. - T©m tr¹ng cña t¸c gi¶: ph¬i phíi niÒm vui, tù hµo, l¹c quan, tin tëng vµo vËn mÖnh cña ®Êt níc. 

- Hoµn c¶nh cña ®Êt níc ®îc nãi ®Õn ë hai c©u ®Çu? - Em hiÓu ntn vÒ hai ch÷ “v« vi”?

 Hoµn c¶nh cña ®Êt níc ®îc nãi ®Õn ë hai c©u ®Çu: cuéc sèng th¸i b×nh thÞnh trÞ më ra, ®Êt níc ®ang ë thÕ v÷ng bÒn, ph¸t triÓn thÞnh vîng, dµi l©u. b. Hai c©u sau: - V« vi: ko lµm g× (nghÜa ®en) - Trong bµi th¬, “v« vi” lµ c¸ch sèng dung hßa c¶ ba t«n gi¸o: + §¹o gi¸o: + Nho gi¸o: + PhËt gi¸o:

- T¸c gi¶ khuyªn vua ®êng lèi trÞ níc ntn?

- §iÖn c¸c:

Hai c©u sau: + §¹o gi¸o: v« vi lµ th¸i ®é sèng thuËn theo tù nhiªn, ko lµm ®iÒu tr¸i tù nhiªn. + Nho gi¸o: v« vi lµ ngêi l·nh ®¹o (vua) dïng ®¹o ®øc tèt ®Ñp cña b¶n th©n ®Ó c¶m hãa d©n, khiÕn cho d©n tin phôc sÏ khiÕn x· héi tù ®¹t ®îc tr¹ng th¸i trÞ b×nh, vua ko ph¶i lµm g× h¬n. + PhËt gi¸o: cã thuyÕt v« vi ph¸p lµ c¸ch sèng tõ bi b¸c ¸i lµm cho chóng sinh ®îc yªn vui, xãa bá mäi khæ n¹n cho hä. - §iÖn c¸c: cung ®iÖn- n¬i ë vµ lµm viÖc cña vua chóa h×nh ¶nh ho¸n dô chØ vua chóa. 

- Hai c©u cuèi ph¶n ¸nh truyÒn thèng tèt ®Ñp g× cña d©n téc VN?  §êng lèi trÞ níc: thuËn theo tù nhiªn, dïng ph¬ng s¸ch ®øc trÞ ®Ó gi¸o hãa d©n, ®Êt níc sÏ ®- îc th¸i b×nh, thÞnh trÞ, ko cßn n¹n ®ao binh.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 215

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- TruyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc: nh©n ¸i, yªu chuéng hoµ b×nh.  TiÓu kÕt: -

Hs ®äc tiÓu dÉn.(14') - Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ M·n Gi¸c ThiÒn S?

- Em hiÓu g× vÒ thÓ kÖ?  TiÓu kÕt: - Tõ niÒm tin tëng, l¹c quan vµo vËn mÖnh v÷ng bÒn, thÞnh vîng, ph¸t triÓn dµi l©u cña ®Êt níc, t¸c gi¶ ®· khuyªn nhñ nhµ vua ®êng lèi trÞ níc thuËn theo tù nhiªn, dïng ph¬ng s¸ch ®øc trÞ ®Ó gi¸o hãa d©n, gi÷ v÷ng nÒn th¸i b×nh cho ®Êt níc. - Bµi th¬ cßn cho thÊy ý thøc tr¸ch nhiÖm, niÒm l¹c quan tin tëng vµo t¬ng lai ®Êt níc cña t¸c gi¶, kh¸t väng vµ truyÒn thèng yªu hßa b×nh cña ngêi ViÖt Nam. êi)

ả ờ i: II. C¸o tËt thÞ chóng (Cã bÖnh b¶o mäi ng 1. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ thÓ kÖ: a. T¸c gi¶:

. b. ThÓ kÖ:

HS tr  l - M·n Gi¸c ThiÒn S tªn lµ LÝ Trêng (1052-1096). - §îc triÒu ®×nh träng dông. ThÓ kÖ: Lµ nh÷ng bµi th¬ ®îc dïng ®Ó truyÒn b¸ gi¸o lÝ PhËt ph¸p, rÊt hµm sóc, uyªn th©m. Hs ®äc bµi th¬. - Hai c©u th¬ ®Çu nãi lªn quy luËt nµo cña tù nhiªn? (Quy luËt vËn ®éng, biÕn ®æi? Quy luËt tuÇn hoµn? Quy luËt sinh trëng?)

i:

- NÕu ®¶o c©u 2 lªn tríc th× ý th¬ cã g× kh¸c?

2. H íng dÉn t×m hiÓu bµi th¬: a. Bèn c©u ®Çu: * Hai c©u ®Çu: Xu©n qua- tr¨m hoa rông. Xu©n tíi - tr¨m hoa t¬i.  Quy luËt vËn ®éng, biÕn ®æi.  Quy luËt sinh trëng.  Quy luËt tuÇn hoµn:

- NÕu ®¶o trËt tù c©u 2 lªn tríc c©u 1 th× chØ nãi ®îc sù vËn ®éng cña mät mïa xu©n, ...

- H×nh ¶nh “m¸i ®Çu b¹c” t- îng trng cho ®iÒu g×? - Hai cÆp c©u 1-2 vµ 3-4 cã quan hÖ víi nhau ntn? - C¸ch nãi: xu©n qua  xu©n tíi, hoa rông  hoa t¬i  gîi mïa ả ờ HS tr  l Hai c©u ®Çu:  Quy luËt vËn ®éng, biÕn ®æi.  Quy luËt sinh trëng.  Quy luËt tuÇn hoµn: sù vËn ®éng, biÕn ®æi, sinh trëng cña tù nhiªn lµ vßng trßn tuÇn hoµn. - NÕu ®¶o trËt tù c©u 2 lªn tríc c©u 1( xu©n tíi  xu©n qua, hoa t¬i  hoa rông) th× chØ nãi ®îc sù vËn ®éng cña mät mïa xu©n, mét kiÕp hoa trong mét vßng sinh trëng- huû diÖt cña sù vËt. §ång thêi c¸i nh×n cña t¸c gi¶ sÏ ®äng l¹i ë sù tµn óa  bi quan. - C¸ch nãi: gîi mïa xu©n sau tiÕp nèi mïa xu©n tríc, kiÕp sau nèi tiÕp kiÕp tríc, gîi ®îc vßng b¸nh xe lu©n håi. Nã cho thÊy t¸c gi¶ nh×n

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 216

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

xu©n sau tiÕp nèi mïa xu©n tr- íc,  c¸i nh×n l¹c quan. sù vËt theo quy luËt sinh trëng, ph¸t triÓn, híng tíi sù sèng  c¸i nh×n l¹c quan.

- C©u 3-4 nªu lªn quy luËt g×?

ả ờ i:

- T©m tr¹ng cña t¸c gi¶ qua hai c©u 3-4? HS tr  l - Mèi quan hÖ ®èi lËp: C©u 1-2  C©u 3-4

* C©u 3- 4: - H×nh ¶nh “m¸i ®Çu b¹c”  h×nh ¶nh tîng trng cho tuæi giµ. - Mèi quan hÖ ®èi lËp: C©u 1-2  C©u 3-4 Hoa rông- hoa t¬i  ViÖc ®i m·i- tuæi giµ ®Õn Thiªn nhiªn tuÇn hoµn  §êi ngêi h÷u h¹n. - Quy luËt biÕn ®æi cña dêi ngêi:

- T©m tr¹ng cña t¸c gi¶: + Nuèi tiÕc, xãt xa

- Hai c©u th¬ cuèi cã ph¶i lµ th¬ t¶ thiªn nhiªn ko? C©u th¬ ®Çu kh¼ng ®Þnh “Xu©n qua, tr¨m hoa rông” vËy mµ hai c©u cuèi l¹i nãi xu©n tµn vÉn në cµnh hoa mai. Nh thÕ cã m©u thuÉn ko? V× sao? C¶m nhËn cña em vÒ h×nh tîng cµnh mai trong c©u th¬ cuèi?

- Quy luËt biÕn ®æi cña dêi ngêi: sinh- l·o- bÖnh- tö  h÷u h¹n, ng¾n ngñi. - T©m tr¹ng cña t¸c gi¶: + Nuèi tiÕc, xãt xa nhng ko bi quan, yÕm thÕ v× nã ko b¾t nguån tõ c¸i nh×n h v« víi cuéc ®êi con ngêi nh quan niÖm cña nhµ PhËt mµ b¾t nguån tõ ý thøc cao vÒ sù hiÖn h÷u, sù tån t¹i cã thùc cña ®êi ngêi, ý thøc cao vÒ ý nghÜa, gi¸ trÞ sù sèng ngêi. + Èn sau lêi th¬ lµ sù tr¨n trë vÒ ý nghÜa sù sèng cña mét con ngêi nhËp thÕ chø ko ph¶i cña mét thiÒn s xuÊt thÕ  ngÇm nh¾c nhñ con ngêi vÒ ý nghÜa sù sèng, th¸i ®é sèng tÝch cùc. Hai c©u cuèi:

+ sù tr¨n trë vÒ ý nghÜa sù sèng cña mét con ngêi nhËp thÕ  ngÇm nh¾c nhñ con ngêi vÒ ý nghÜa sù sèng, th¸i ®é sèng tÝch cùc. b. Hai c©u cuèi: - Ko ph¶i lµ t¶ c¶nh thiªn nhiªn mµ mang ý nghÜa biÓu tîng nªn nã ko m©u thuÉn víi c©u ®Çu. - H×nh ¶nh mét cµnh mai- h×nh ¶nh biÓu tîng: VÎ ®Ñp thanh cao, tinh khiÕt  NiÒm tin vµo sù sèng bÊt diÖt

- H×nh ¶nh mét cµnh mai- h×nh ¶nh biÓu tîng: VÎ ®Ñp thanh cao, tinh khiÕt vît lªn hoµn c¶nh kh¾c nghiÖt vµ vît lªn trªn sù phµm tôc.  NiÒm tin vµo sù sèng bÊt diÖt cña thiªn nhiªn vµ con ngêi, lßng l¹c quan, yªu ®êi, kiªn ®Þnh tríc nh÷ng biÕn ®æi cña thêi gian, cuéc ®êi.  TiÓu kÕt: Bµi th¬ thÓ hiÖn Hs ®äc phÇn tiÓu dÉn.(10') - Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 217

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

NguyÔn Trung Ng¹n?

 TiÓu kÕt:

nh÷ng chiªm nghiÖm s©u s¾c vÒ quy luËt vËn ®éng cña tù nhiªn vµ ®êi ngêi. Tuy nuèi tiÕc, xãt xa tríc sù h÷u h¹n cña ®êi ngêi bªn c¹nh vßng trßn tuÇn hoµn bÊt diÖt cña tù nhiªn nhng t¸c gi¶ vÉn béc lé niÒm tin tëng vµo sù sèng bÊt diÖt cña tù nhiªn vµ con ngêi, nh¾c nhñ con ngêi vÒ ý nghÜa sù sèng, th¸i ®é sèng tÝch cùc.

ả ờ i: III. Quy høng (Høng trë vÒ): 1. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶:

- T×m nh÷ng h×nh ¶nh ®îc nh¾c ®Õn trong hai c©u th¬ ®Çu? Nçi nhí quª h¬ng ë ®©y cã g× ®Æc s¾c? Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, bæ sung: Liªn hÖ víi ca dao vÒ t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc: “Anh ®i anh nhí quª nhµ...”,...

- T¸c phÈm cßn l¹i: Giíi Hiªn thi tËp.

HS tr  l - NguyÔn Trung Ng¹n (1289-1370), tù lµ bang Trùc, hiÖu lµ Giíi Hiªn. - §ç Hoµng gi¸p n¨m 16 tuæi, lµm quan ®Õn chøc thîng th, ®i sø n¨m 1314-1315. - T¸c phÈm cßn l¹i: Giíi Hiªn thi tËp.

Hai c©u ®Çu: - H×nh ¶nh:

-

íng dÉn t×m hiÓu bµi 2. H th¬: a. Hai c©u ®Çu: - H×nh ¶nh: d©u, t»m, h¬ng lóa, cua ®ång bÐo  d©n d·, b×nh dÞ, quen thuéc. - Hai c©u th¬ ngì nh thuÇn gîi t¶ nh÷ng sù vËt g¾n víi cuéc sèng b×nh dÞ cña quª h¬ng.

Nhng ®ã lµ nh÷ng h×nh ¶nh hiÖn h÷u trong t©m trÝ cña bËc quan cao chøc träng, mét sø thÇn trªn ®Êt Giang Nam phån hoa ®« héi.  

- C¸ch béc lé t©m tr¹ng, t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ë hai c©u cuèi cã g×kh¸c víi ë hai c©u ®Çu? §ã lµ t×nh c¶m g×?

 Nçi nhí quª h¬ng rÊt cô thÓ, da diÕt, ch©n thµnh.  Sù g¾n bã m¸u thÞt víi cuéc sèng b×nh dÞ, d©n d· n¬i quª nhµ, t×nh yªu quª h¬ng tha thiÕt cña t¸c gi¶.

- Sö dông nh÷ng h×nh ¶nh th¬ trªn, t¸c gi¶ cßn béc lé quan niÖm thÈm mÜ: c¸i ®êi thêng, b×nh dÞ còng lµ ®èi tîng thÈm mÜ  gãp phÇn kh¼ng ®Þnh xu híng b×nh dÞ, ph¸ vì tÝnh quy ph¹m, tÝnh trang nh· cña VHT§.  gãp phÇn kh¼ng ®Þnh xu h- íng b×nh dÞ, ph¸ vì tÝnh quy

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 218

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ph¹m, tÝnh trang nh· cña VHT§. b. Hai c©u cuèi: -

Hai c©u cuèi: - Béc lé trùc tiÕp t©m tr¹ng, t×nh c¶m. - KiÓu c©u kh¼ng ®Þnh: DÇu... ch¼ng b»ng... - BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ®èi lËp: nghÌo  vÉn tèt  NiÒm tù hµo d©n téc, lßng yªu n- íc s©u s¾c cña t¸c gi¶.  TiÓu kÕt: Tõ nçi nhí quª h¬ng ®Õn niÒm tù hµo d©n téc, t¸c gi¶ béc lé s©u s¾c t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc.

 NiÒm tù hµo d©n téc, lßng yªu níc s©u s¾c cña t¸c gi¶.  TiÓu kÕt: Tõ nçi nhí quª h- ¬ng ®Õn niÒm tù hµo d©n téc, t¸c gi¶ béc lé s©u s¾c t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc.

ẫ ọ ẩ ị ng d n h c bài và chu n b  bài m i: 3. Cñng cè, dÆn dß:(1') - Yªu cÇu hs:- Häc thuéc ba bµi th¬ trªn. 4: H  ớ ướ     - So¹n bµi: Hoµng H¹c l©u tèng M¹nh H¹o Nhiªn chi Qu¶ng L¨ng (LÝ B¹ch).

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 219

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t 45 Đ c văn TiÕ ọ

hoµng h¹c l©u tèng m¹nh h¹o nhiªn chi qu¶ng l¨ng (T¹i lÇu Hoµng H¹c tiÔn M¹nh H¹o Nhiªn ®i Qu¶ng L¨ng) LÝ B¹ch.

I. Môc tiªu bµi häc.

ố ặ

ệ

ọ

ạ

ơ

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - HiÓu ®îc t×nh c¶m ch©n thµnh cña LÝ B¹ch víi b¹n, nhËn thøc ®îc t×nh b¹n lµ t×nh c¶m ®¸ng tr©n träng. - N¾m ®îc ®Æc ®iÓm phong c¸ch th¬ tuyÖt có cña LÝ B¹ch: ng«n ng÷ gi¶n dÞ, h×nh ¶nh t¬i s¸ng, gîi c¶m, bay bæng l·ng m¹n.

t là th  văn Lí B ch.

2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc- hiÓu th¬ tø tuyÖt §êng luËt. 3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - H×nh thµnh ë HS cã vèn kiÕn thøc văn h c trung qu c đ c bi

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

1. KiÓm tra bµi cò: (5')

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 * C©u hái: Đäc thuéc 3 bµi th¬ ®· ®äc thªm? Nªu néi dung chÝnh cña mçi bµi th¬? * §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi: 1......................................................Líp..................§iÓm.................. 2. ....................................................Líp.................§iÓm...................

3. ....................................................Líp.................§iÓm................... 4. ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: (1).

H§ cña GV H§ cña HS Néi dung GHI B NGẢ

ả ờ

Ho¹t ®éng 2( 5') Hs ®äc tiÓu dÉn. - Nªu nh÷ng nÐt ®¸ng chó ý vÒ con ngêi vµ sù nghiÖp th¬ ca cña LÝ B¹ch?

I. T×m hiÓu chung: 1. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ LÝ B¹ch: êi: a. Con ng - LÝ B¹ch (701- 762). - Lµ con ngêi th«ng minh, tµi hoa, - Bi kÞch cuéc ®êi cña t¸c gi¶: - §îc mÖnh danh lµ “tiªn th¬”

i:  HS tr  l - LÝ B¹ch (701- 762). - Lµ con ngêi th«ng minh, tµi hoa, phãng tóng, ko chÞu gß m×nh theo khu«n phÐp. - Bi kÞch cuéc ®êi cña t¸c gi¶: mong c«ng thµnh th× th©n tho¸i nhng c«ng cha thµnh th× th©n ®· tho¸i. - §îc mÖnh danh lµ “tiªn th¬” do tÝnh c¸ch kho¸ng ®¹t, bay bæng,

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 220

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ả ờ i:

b. Sù nghiÖp: - HiÖn cßn trªn 1000 bµi th¬. - Néi dung: phong phó, víi c¸c chñ ®Ò chÝnh: - NghÖ thuËt:

- Bµi th¬ nµy ®îc s¸ng t¸c trong hoµn c¶nh nµo? - M¹nh H¹o Nhiªn lµ ngêi ntn? l·ng m¹n vµ hay viÕt vÒ câi tiªn. HS tr  l - HiÖn cßn trªn 1000 bµi th¬. - Néi dung: phong phó, víi c¸c chñ ®Ò chÝnh: + íc m¬ v¬n tíi lÝ tëng cao c¶. + Kh¸t väng gi¶i phãng c¸ nh©n. + BÊt b×nh tríc hiÖn thùc tÇm th- êng. + ThÓ hiÖn t×nh c¶m phong phó, m·nh liÖt. - NghÖ thuËt: + Phong c¸ch th¬ phãng tóng, bay bæng mµ tù nhiªn, tinh tÕ, gi¶n dÞ. + KÕt hîp gi÷a c¸i cao c¶ vµ c¸i ®Ñp.

ả ờ HS tr  l i:

Ho¹t ®éng 3( 30') Hs ®äc bµi th¬. Gv nhËn xÐt, híng dÉn giäng ®äc: chËm r·i, buån, b©ng khu©ng.

2. Bµi th¬: - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: Khi LÝ B¹ch tiÔn M¹nh H¹o Nhiªn ®i Qu¶ng L¨ng. - M¹nh H¹o Nhiªn (689-740): + Lµ ngêi mu cÇu c«ng danh ko ®îc to¹i nguyÖn nªn quay vÒ vui thó ë chèn non níc. + ¤ng thuéc ph¸i th¬ ®iÒn viªn s¬n thuû, cã phong c¸ch th¬ víi nhiÒu ®iÓm gièng LÝ B¹ch. + Lµ b¹n tri ©m cña LÝ B¹ch. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Hai c©u ®Çu: - So s¸nh nguyªn t¸c- dÞch th¬: ả ờ i:

- So s¸nh phÇn nguyªn t¸c víi dÞch th¬ qua c¸c tõ: cè nh©n, yªn hoa. - §äc hai c©u ®Çu, em nhËn thÊy thêi gian, n¬i tiÔn, n¬i ®Õn cña M¹nh H¹o Nhiªn ntn?

HS tr  l - So s¸nh nguyªn t¸c- dÞch th¬: + Cè nh©n: b¹n tri ©m, tri kØ, ngêi b¹n ®· g¾n bã th©n thiÕt; tõ “b¹n” chung chung, cha dÞch hÕt nghÜa. + Yªn hoa: hoa khãi; n¬i phån hoa ®« héi. B¶n dÞch lµm mÊt nghÜa thø hai. - Kh«ng gian ®a tiÔn: + N¬i ®i: phÝa t©y lÇu Hoµng H¹c. PhÝa t©y:- Theo quan niÖm cña ngêi ph¬ng §«ng lµ n¬i cã câi PhËt, câi tiªn- n¬i tho¸t tôc. - Lµ n¬i cã vïng ®Êt hoang - Kh«ng gian ®a tiÔn: + N¬i ®i: phÝa t©y lÇu Hoµng H¹c. PhÝa t©y:- lµ n¬i cã câi PhËt, câi tiªn- n¬i tho¸t tôc. - Lµ n¬i dµnh riªng cho nh÷ng Èn sÜ tu hµnh- n¬i Èn chøa nh÷ng t©m hån thanh cao, trong s¹ch.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 221

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

LÇu Hoµng H¹c:

+ N¬i ®Õn: D¬ng Ch©u- n¬i phån hoa ®« héi  cuéc ®êi trÇn tôc.  Kh«ng gian chia li: + Réng lín .

+ Lµ mét khung c¶nh ®Ñp, ®Çy l·ng m¹n:

+ Gîi nhiÒu suy nghÜ s©u kÝn:

- ë hai c©u ®Çu, t¸c gi¶ cã ®¬n thuÇn chØ têng thuËt sù viÖc, miªu t¶ bèi c¶nh chia li ko? V× sao?

s¬, bÝ hiÓm, víi nhiÒu nói cao, xa chØ dµnh riªng cho nh÷ng Èn sÜ tu hµnh- n¬i Èn chøa nh÷ng t©m hån thanh cao, trong s¹ch. LÇu Hoµng H¹c: di chØ thÇn tiªn, th¾ng c¶nh thuéc huyÖn Vò X¬ng- Hå B¾c (Trung Quèc), t¬ng truyÒn lµ n¬i PhÝ V¨n Vi tu luyÖn thµnh tiªn råi cìi h¹c vµng bay ®i. + N¬i ®Õn: D¬ng Ch©u- n¬i phån hoa ®« héi  cuéc ®êi trÇn tôc.  Kh«ng gian chia li: + Réng lín (lÇu Hoµng H¹c- s«ng Trêng Giang- D¬ng Ch©u). + Lµ mét khung c¶nh ®Ñp, ®Çy l·ng m¹n: tõ mét di chØ thÇn tiªn, mét chiÕc c¸nh buåm rÏ sãng, lít trªn nh÷ng lµn hoa khãi mïa xu©n. + Gîi nhiÒu suy nghÜ s©u kÝn: t¸c gi¶ tiÔn b¹n tõ mét di chØ thÇn tiªn, tõ híng t©y phiªu diªu, tho¸t tôc ®Õn mét n¬i phån hoa ®« héi cña cuéc ®êi trÇn tôc ë híng ®«ng T©m sù Èn kÝn thêng trùc cña t¸c gi¶: khao kh¸t ®îc nhËp thÕ, gióp ®êi nhng «ng vèn a sèng tù do, phãng kho¸ng, ko chÞu quú gèi tríc cêng cêng quyÒn nªn thùc tÕ ®· ph¶i nÕm chÞu ko Ýt chua cay. - Thêi gian ®a tiÔn: th¸ng ba- mïa hoa khãi  cuèi mïa xu©n.  Hai c©u ®Çu nªu lªn: + Bèi c¶nh chia li. + PhÇn nµo t×nh c¶m quý mÕn b¹n trong lßng ngêi ë l¹i. + Göi g¾m t©m sù s©u kÝn cña t¸c gi¶ víi cuéc ®êi vµ con ®êng c«ng danh.

- So s¸nh nguyªn t¸c vµ dÞch th¬ ë c©u 3? Trong phÇn nguyªn t¸c, h×nh ¶nh “c« phµm” vµ “bÝch ko tËn” cã quan hÖ víi nhau ntn? ý nghÜa cña mèi quan hÖ ®ã? ả ờ i:

HS tr  l C©u 3: - So s¸nh nguyªn t¸c vµ dÞch th¬:

- Thêi gian ®a tiÔn: th¸ng ba- mïa hoa khãi  cuèi mïa xu©n.  Hai c©u ®Çu nªu lªn: + Bèi c¶nh chia li. + PhÇn nµo t×nh c¶m quý mÕn b¹n trong lßng ngêi ë l¹i. + Göi g¾m t©m sù s©u kÝn cña t¸c gi¶ víi cuéc ®êi vµ con ®êng c«ng danh. 2. Hai c©u sau: * C©u 3: - So s¸nh nguyªn t¸c vµ dÞch th¬: + C« phµm (nguyªn t¸c): c¸nh buåm lÎ loi, c« ®¬n. + Bãng buåm (dÞch th¬) lµm mÊt s¾c th¸i cña c¸nh buåm. + BÝch ko tËn: mµu xanh biÕc

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 222

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

bao la rîn ngîp.  B¶n dÞch th¬ lµm mÊt s¾c mµu ®ã cña ko gian chia li.

 B¶n dÞch th¬ lµm mÊt s¾c mµu ®ã cña ko gian chia li. + C©u th¬ dÞch nªu nªn sù chuyÓn dÞch ®· hoµn tÊt: Bãng buåm ®· khuÊt bÇu ko. + Nguyªn t¸c: Bãng c¸nh buåm lÎ loi xa dÇn, mÊt hót vµo kho¶ng ko xanh biÕc.  Gîi ®îc sù dÞch chuyÓn chÇm chËm, xa mê dÇn, hót tÇm m¾t cña c¸nh buåm. - H×nh ¶nh ®èi lËp:

- S«ng Trêng Giang lµ huyÕt m¹ch giao th«ng chÝnh cña miÒn Nam Trung Quèc, h¼n cã nhiÒu thuyÒn bÌ xu«i ng- îc. Nhng trong con m¾t thi nh©n, gi÷a ko gian bao la xanh th¼m Êy chØ duy nhÊt h×nh ¶nh “c« phµm” cña “cè nh©n” vµ sù dÞch chuyÓn cña nã lµ cã ý nghÜa. §iÒu ®ã cho thÊy t×nh c¶m cña t¸c gi¶ víi b¹n ntn?

- Ko gian ®îc gîi ra ë c©u cuèi ntn? - Nã thêng gîi cho chóng ta c¶m gi¸c g×?  T« ®Ëm s¾c th¸i c« ®¬n, bÐ nhá cña con thuyÒn.  Bót ph¸p t¶ c¶nh ngô t×nh sù c« ®¬n, nhá bÐ cña con ngêi tríc thiªn nhiªn bao la. - Sù dÞch chuyÓn chÇm chËm, xa dÇn, mê dÇn råi mÊt hót vµo kho¶ng ko xanh biÕc cña c¸nh buåm  c¸i nh×n dâi theo ®au ®¸u t×nh c¶m ch©n thµnh, tha thiÕt cña t¸c gi¶ ®èi víi b¹n.

ả ờ i: - Nã cho thÊy t©m tr¹ng g× cña t¸c gi¶?

 Gîi ®îc sù dÞch chuyÓn chÇm chËm, xa mê dÇn, hót tÇm m¾t cña c¸nh buåm. - H×nh ¶nh ®èi lËp: C« phµm  bÝch ko tËn nhá bÐ, c« ®¬n mªnh m«ng, rîn ngîp.  T« ®Ëm s¾c th¸i c« ®¬n, bÐ nhá cña con thuyÒn.  Bót ph¸p t¶ c¶nh ngô t×nh sù c« ®¬n, nhá bÐ cña con ngêi tríc thiªn nhiªn bao la. - Sù dÞch chuyÓn chÇm chËm, xa dÇn, mê dÇn råi mÊt hót vµo kho¶ng ko xanh biÕc cña c¸nh buåm  c¸i nh×n dâi theo ®au ®¸u t×nh c¶m ch©n thµnh, tha thiÕt cña t¸c gi¶ ®èi víi b¹n. * C©u 4: - H×nh ¶nh dßng Trêng Giang ch¶y vµo câi trêi:  Lµ h×nh ¶nh tëng tîng phi phµm, bay bæng, l·ng m¹n.  Gîi ko gian vò trô réng lín, k× vÜ  ®em ®Õn c¶m gi¸c cho¸ng ngîp, con ngêi cµng thªm nhá bÐ, c« ®¬n.

Ho¹t ®éng 4( 3')

ọ ọ ớ

HS tr  l - H×nh ¶nh dßng Trêng Giang ch¶y vµo câi trêi:  Lµ h×nh ¶nh tëng tîng phi phµm, bay bæng, l·ng m¹n.  Gîi ko gian vò trô réng lín, k× vÜ  ®em ®Õn c¶m gi¸c cho¸ng ngîp, con ngêi cµng thªm nhá bÐ, c« ®¬n. Tríc m¾t nhµ th¬, dßng Trêng Giang nh cao dÇn lªn, hßa nhËp vµo víi trêi xanh. ¸nh m¾t nhµ th¬ ®µnh bÊt lùc tríc ko gian v« tËn ®· che khuÊt ngêi b¹n tri ©m... - T©m tr¹ng cña t¸c gi¶: nçi c« ®¬n cµng thªm vêi vîi, nçi nhí cµng thªm th¨m th¼m. GV g i hs đ c ghi nh : Sgk. - NhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 223

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

th¬? ớ

- T©m tr¹ng cña t¸c gi¶: nçi c« ®¬n cµng thªm vêi vîi, nçi nhí cµng thªm th¨m th¼m.

ả ờ i:

*.  ghi nh : Sgk. III. Tæng kÕt bµi häc: 1. Néi dung: 2. NghÖ thuËt: - T¶ c¶nh ngô t×nh. - Ng«n ng÷ hµm sóc, “ý t¹i ng«n ngo¹i”. - H×nh ¶nh th¬ tinh tÕ gîi c¶m, lín lao k× vÜ, ®Ëm mµu s¾c l·ng m¹n.  Bµi th¬ lµ mét tuyÖt bót cña LÝ B¹ch.

HS tr  l - C¶nh chia li- bøc tranh thiªn nhiªn thÊm ®îm t©m tr¹ng c« ®¬n, mong nhí cña con ngêi. - T×nh b¹n ch©n thµnh, s©u s¾c cña t¸c gi¶. - T©m sù s©u kÝn, kh¸t khao, hoµi väng vÒ cuéc ®êi mang tÝnh bi kÞch cña t¸c gi¶.

ả ờ HS tr  l i:

ẫ ọ ẩ ị ớ ng d n h c bài và chu n b  bài m i: Ho¹t ®éng 5( 2') 3. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- §äc thuéc bµi th¬, xem l¹i kiÕn thøc bµi häc. 4 .  H ướ - §äc tríc bµi:

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

t 46 Làm văn TiÕ

tr¶ bµi viÕt sè 3.

I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - NhËn râ nh÷ng u, nhîc ®iÓm vÒ kÜ n¨ng viÕt bµi v¨n tù sù.

ỳ                                                                                                   Trang

- BiÕt c¸ch tù ®¸nh gi¸ chÊt l îng häc vµ thùc hµnh viÕt v¨n tù sù ®Ó tiÕp tôc luyÖn tËp kÓ chuyÖn hoÆc viÕt bµi v¨n tù sù. 2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn tÝnh tù tin vµ kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh bµi nãi cho phï hîp víi ®èi t îng vµ ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 224

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t×nh huèng cô thÓ. 3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - Gi¸o dôc c¸c em lu«n tù tin trong giao tiÕp. Rót ra bµi häc kinh nghiÖm vµ cã ý thøc båi dìng thªm n¨ng lùc viÕt v¨n tù sù chuÈn bÞ tèt cho bµi viÕt sau.

II. chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:

- Hs xem l¹i ®Ò bµi, su tÇm c¸c tµi liÖu tham kh¶o cã liªn quan. - Gv chÊm bµi, so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc.

III. TiÕn tr×nh d¹y- häc: Ho¹t ®éng 1(1') 1. KiÓm tra bµi cò. 2. TiÕn tr×nh tr¶ bµi: Ho¹t ®éng 2 (43')

A. Tr¶ bµi: I. Yªu cÇu: - Yªu cÇu chung:

§©y lµ lo¹i ®Ò yªu cÇu kÓ chuyÖn tëng tîng vµ s¸ng t¹o. §Ó lµm tèt lo¹i bµi nµy cÇn ph¸t huy kh¶ n¨ng tëng tîng, liªn tëng (C¸c sù vËt, chi tiÕt ®Ó t¹o thµnh cèt truyÖn). Yªu cÇu c¸c chi tiÕt, sù vËt ph¶i ®¶m b¶o l« gÝc, ph¶i phï hîp víi t©m lÝ, tÝnh c¸ch cña c¸c nh©n vËt. Kh«ng nh÷ng thÕ c¸ch gi¶i quyÕt ®a ra còng ph¶i lµm hµi lßng ngêi ®äc. Cã thÓ kÓ theo ng«i thø nhÊt vµ ng«i thø ba. HoÆc cã thÓ chän mét nh©n vËt trong t¸c phÈm lµm ng«i kÓ thø nhÊt.

- Yªu cÇu cô thÓ: II.  DÀN Ý CHI TI T:Ế §Ò 1: - §Ò yªu cÇu kÓ chuyÖn díi c¸i nh×n cña mét c©y lau (giäng kÓ ë ng«i thø nhÊt hoÆc

ng«i thø ba). V× vËy tríc tiªn ngêi kÓ (ng«i thø 3) hoÆc chÝnh nh©n vËt c©y lau ph¶i tëng tîng ra hoµn c¶nh gÆp gì víi nh©n vËt Vò N¬ng. - Tr×nh bµy s¹ch ®Ñp, kh«ng m¾c lçi.

* Yªu cÇu cô thÓ: Më bµi:- Giíi thiÖu gîi më c©u chuyÖn. - Nh©n vËt “C©y lau” ph¶i tëng tîng ra hoµn c¶nh gÆp gì víi nh©n vËt Vò N¬ng (thêi

- ViÕt mét v¨n b¶n theo ng«i kÓ thø nhÊt, kÓ vÒ sè phËn vµ nçi niÒm cña mét con gµ

gian, khung c¶nh bê s«ng Hoµng Giang ) Th©n bµi: - T©m tr¹ng cña Vò N¬ng khi ®Õn bê s«ng. (khãc, buån rÇu, v« cïng tuyÖt väng). - Nµng than thë (v× bÞ nghi oan nh thÕ nµo? t×nh c¶m cña nµng dµnh cho chång, con ra sao?). - Nµng mong íc (nãi víi ®øc trêi: nÕu lßng thuû chung son s¾t th× khi chÕt mong cã ngµy ®îc gi¶i oan). - Vò N¬ng trÉm minh.

KÕt bµi: - C©y lau buån vµ th¬ng xãt khi nh×n Vò N¬ng trÉm m×nh xuèng dßng s«ng. ® Ò 2: chäi bÞ bá r¬i. - Yªu cÇu tr×nh bµy s¹ch, ®Ñp, ®óng híng, Ýt m¾c lçi.

* Yªu cÇu cô thÓ: 1. Më bµi: - Giíi thiÖu chung vÒ cuéc ®êi, sè phËn vµ nçi niÒm cña con gµ chäi. 2. Th©n bµi: - Cuéc sèng cña con gµ chäi (gµ chäi tù kÓ chuyÖn m×nh) + Lóc nhá sinh ra trong mét gia ®×nh nh thÕ nµo? (bè mÑ, c¸c anh, em).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 225

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ §îc c©u chñ mua vÒ ra sao? + CËu chñ ch¨m sãc nh thÕ nµo? + Hµng ngµy niÒm vui, nçi buån g¾n víi nh÷ng cuéc chiÕn ra sao? (Vui mõng, h·nh diÖn tríc nçi chiÕn th¾ng ®au ®ín bån rÇu mçi khi thÊt trËn.

+ Nçi niÒm t©m sù. - H¹nh phóc vµ h·nh diÖn khi cã cuéc ®êi dµy d¹n kinh nghiÖm chiÕn trêng. - Buån v× cËu chñ m¶i ch¬i víi nh÷ng trß ch¬i míi. CËu l·ng quªn m×nh. 3. KÕt bµi: - ¦íc muèn cña con gµ chäi: CËu chñ nªn biÕt quý träng t×nh b¹n víi c¸c con vËt.

B. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ch÷a lçi trong bµi viÕt cña häc sinh: I. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ch÷a lçi trong bµi viÕt - ¦u ®iÓm:

§a sè c¸c em lµm ®óng kiÓu bµi, cã trÝ tëng tîng vµ sù liªn tëng phong phó. §¸p øng ®- îc néi dung yªu cÇu cña ®Ò. NhiÒu c¸ch gi¶i quyÕt ®a ra hîp lÝ. Bµi viÕt ®iÓm cao: NhËt Quúnh, Thu Quúnh, TÜnh, Phó, Nghiªn HuyÒn…. - Nhîc ®iÓm: Cã mét sè em cha biÕt kÓ chuyÖn tëng tîng dÉn ®Õn l¹c ®Ò hay vèn sèng vµ trÝ tëng tîng Ýt khiÕn cho bµi viÕt s¬ sµi, cßn m¾c lçi diÔn ®¹t. - Ch÷a lçi cô thÓ: ( GV thèng kª lçi mµ HS m¾c ph¶i µ ch÷a lçi trùc tiÕp trªn vë HS ). - Thèng kª ®iÓm §iÓm Líp

10A1 10A4 Giái 1 0 Kh¸ 5 2 TB 26 32 YÕu 8 11

II. Thang ®iÓm.

- §iÓm 9,10:TriÓn khai ®Çy ®ñ nh trong ®¸p ¸n,c©u v¨n mît mµ, dÉn chøng sinh ®éng.Bè côc râ rµng vµ kh«ng m¾c lçi. - §iÓm 7,8:TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n,c©u v¨n mît mµ,dÉn chøng ®Çy ®ñ vµ sinh ®éng.Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. - §iÓm 5,6: TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n, hµnh v¨n cha mît mµ, dÉn chøng ch- a ®îc lµm râ.Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. - §iÓm 3,4: TriÓn khai ®uîc 2/3 ý trong ®¸p ¸n,thiÕu dÉn chøng.C©u v¨n ®· triÓn khai râ rµng ,bè côc ®¶m b¶o ba phÇn vµ cßn m¾c nh÷ng lçi c¬ b¶n.

- §iÓm 2:TriÓn khai c¸c ý lan man ,bè côc kh«ng râ rµng vµ m¾c qu¸ nhiÒu lçi. - §iÓm 1:Sai l¹c c¶ néi dung vµ ph¬ng ph¸p. - §iÓm 0:Kh«ng lµm bµi.

ỳ                                                                                                   Trang

Ho¹t ®éng 3(1'): 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - Yªu cÇu nªu cao tr¸ch nhiÖm, nhiÖt t×nh ®èi víi bµi viÕt. * LuyÖn tËp :- Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò:- Söa ch÷a bµi ®· tr¶ vµo vë bµi tËp. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi ( T47,48 heo c©u hái híng dÉn cña GV). ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 226

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

C M XÚC MÙA THU

t 47 Đ c văn TiÕ ọ

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - C¶m th«ng víi tÊm lßng §ç Phñ: nçi lo ©u cho ®Êt níc, nçi

Ả (THU HỨNG) ĐỖ PHỦ I. Môc tiªu bµi häc. buån nhí quª h¬ng vµ nçi ngËm ngïi cho th©n phËn m×nh. - N¾m ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt tiªu biÓu cña th¬ §êng: t¶ c¶nh ngô t×nh, ý t¹i ng«n ngo¹i. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc- hiÓu th¬ tø tuyÖt §êng luËt.

ố ặ

ọ

ệ

ơ

ỗ

3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - H×nh thµnh ë HS cã vèn kiÕn thøc văn h c trung qu c đ c bi

ủ t là th  văn Đ  Ph .

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

1. KiÓm tra bµi cò: (5')

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 * C©u hái: Đäc thuéc 3 bµi th¬ ®· ®äc thªm? Nªu néi dung chÝnh cña mçi bµi th¬? * §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi: 1......................................................Líp..................§iÓm.................. 2. ....................................................Líp.................§iÓm...................

3. ....................................................Líp.................§iÓm................... 4. ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. Bµi míi:

* Giíi thiÖu bµi míi: (1). Lo¹n An Léc S¬n- Sö T Minh (755- 763) khiÕn §ç Phñ vµ gia ®×nh ph¶i phiªu b¹t 7 n¨m (759- 766), ®ãi nghÌo, chÕt trong bÖnh tËt trªn mét con thuyÒn r¸ch n¸t...

H§ cña GV H§ cña HS Néi dung GHI B NGẢ

I. T×m hiÓu chung: 1. Vµi nÐt vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña §ç Phñ: - §ç Phñ (712- 770), tù lµ Tö MÜ

- §ç Phñ (712- 770), tù lµ Tö MÜ, xuÊt th©n trong mét gia ®×nh cã truyÒn thèng Nho häc vµ th¬ ca l©u ®êi ë huyÖn Cñng- tØnh Hµ

ỳ                                                                                                   Trang

Ho¹t ®éng 2( 8') Yªu cÇu hs ®äc phÇn tiÓu dÉn- sgk. - PhÇn tiÓu dÉn nªu néi dung g×? C¸c ý chÝnh cña nã? Gv bæ sung: Lo¹n An Léc ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 227

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Con ngêi vµ cuéc ®êi:

S¬n- Sö T Minh (755- 763) khiÕn §ç Phñ vµ gia ®×nh ph¶i phiªu b¹t 7 n¨m (759- 766), ®ãi nghÌo, chÕt trong bÖnh tËt trªn mét con thuyÒn r¸ch n¸t...

Nam (Trung Quèc). - Con ngêi vµ cuéc ®êi: + 7 tuæi lµm th¬ tµi n¨ng thiªn bÈm. + Con ®êng c«ng danh lËn ®Ën, ko ®îc träng dông. + Sèng nghÌo khæ, chÕt trong bÖnh tËt. - Sù nghiÖp th¬ ca: hiÖn cßn kho¶ng 1500 bµi. Néi dung:

NghÖ thuËt:

 §îc mÖnh danh lµ “thi th¸nh” (th¸nh th¬).

- Sù nghiÖp th¬ ca: hiÖn cßn kho¶ng 1500 bµi. Néi dung: + Ph¶n ¸nh sinh ®éng vµ ch©n x¸c bøc tranh hiÖn thùc x· héi ®¬ng thêi  “thi sö”. + §ång c¶m víi nh©n d©n trong khæ n¹n, chan chøa t×nh yªu níc vµ t tëng nh©n ®¹o. NghÖ thuËt: + Giäng th¬: trÇm uÊt, nghÑn ngµo. + §Æc biÖt thµnh c«ng víi thÓ luËt thi.  §îc mÖnh danh lµ “thi th¸nh” (th¸nh th¬). - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c chïm th¬ Thu høng? - VÞ trÝ, ý nghÜa bµi th¬ sÏ häc?

- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: n¨m 766, §ç Phñ ®ang l¸nh n¹n ë Quú Ch©u (thuéc ®Êt Ba Thôc, nói non hiÓm trë). - VÞ trÝ: + Lµ bµi th¬ sè 1 th¬ sè 1 thuéc chïm th¬ Thu høng (8 bµi). + Lµ c¬ng lÜnh s¸ng t¸c cña c¶ chïm th¬.

Bè côc: 2 phÇn. + 4 c©u ®Çu: c¶nh thu. + 4 c©u sau: t×nh thu.

2. Bµi th¬ Thu høng: - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: n¨m 766, §ç Phñ ®ang l¸nh n¹n ë Quú Ch©u (thuéc ®Êt Ba Thôc, nói non hiÓm trë). - VÞ trÝ: + Lµ bµi th¬ sè 1 th¬ sè 1 thuéc chïm th¬ Thu høng (8 bµi). + Lµ c¬ng lÜnh s¸ng t¸c cña c¶ chïm th¬. II. §äc- hiÓu bµi th¬: 1. §äc vµ t×m bè côc: Bè côc: 2 phÇn. + 4 c©u ®Çu: c¶nh thu. + 4 c©u sau: t×nh thu. 2. T×m hiÓu bµi th¬: a. Bèn c©u ®Çu: * C©u 1-2: - H×nh ¶nh: s¬ng mãc tr¾ng xãa; rõng phong tiªu ®iÒu. - §Þa danh: nói Vu, kÏm Vu- vïng nói hoang s¬, hïng vÜ, hiÓm trë. - So s¸nh nguyªn t¸c vµ dÞch th¬:

* C©u 1-2: - H×nh ¶nh: s¬ng mãc tr¾ng xãa; rõng phong tiªu ®iÒu. Ho¹t ®éng 3(25') Hs ®äc bµi th¬. Gv híng dÉn ®äc víi giäng: chËm, buån, trÇm uÊt ë bèn c©u ®Çu, tha thiÕt ë 4 c©u cuèi. - Em sÏ ph©n chia bµi th¬ theo bè côc nµo? - ë c©u 1-2, nh÷ng c¶nh vËt nµo ®îc miªu t¶? S¾c th¸i cña chóng? So s¸nh b¶n nguyªn t¸c vµ dÞch th¬ ®Ó thÊy râ s¾c th¸i cña c¶nh trong c¶m nhËn cña §ç Phñ? §ã lµ c¶nh thu ë ®©u? §iÓm kh¸c

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 228

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- §Þa danh: nói Vu, kÏm Vu- vïng nói hoang s¬, hïng vÜ, hiÓm trë. - So s¸nh nguyªn t¸c vµ dÞch th¬:

biÖt cña nã so víi c¶nh thu trong th¬ ViÖt Nam (th¬ NguyÔn KhuyÕn...)? - ë c©u 1, tÇm nh×n cña t¸c gi¶ lµ diÖn hay ®iÓm (bao qu¸t hay cô thÓ)?

+ C©u 1: Nguyªn t¸c: DÞch th¬: l  DÞch th¬ lµm mÊt s¾c th¸i tiªu ®iÒu cña rõng phong.  C©u 1 (nguyªn t¸c): Sù t¸c ®éng, tµn ph¸ cña s¬ng mãc lµm rõng phong tiªu ®iÒu.

- TÇm nh×n cña t¸c gi¶ cã gi÷ nguyªn ë c©u 2 ko? V× sao? - C¸i nh×n bao qu¸t trªn diÖn réng.

+ C©u 2: - So víi nguyªn t¸c.... - Hai c©u ®Çu gîi c¶nh thu víi vÎ g× ®Æc biÖt? ë ®©u?

Nguyªn t¸c: tr¾ng xo¸- dµy ®Æc, nÆng nÒ. DÞch th¬: l¸c ®¸c- mËt ®é tha thít, Ýt ái.  DÞch th¬ lµm mÊt s¾c th¸i tiªu ®iÒu cña rõng phong.  C©u 1 (nguyªn t¸c): Sù t¸c ®éng, tµn ph¸ cña s¬ng mãc lµm rõng phong tiªu ®iÒu. §ã lµ sù kh¸c thêng. Bëi mïa thu ph¬ng B¾c (Trung Quèc) thêng ®- îc miªu t¶ víi h×nh ¶nh íc lÖ lµ h×nh ¶nh rõng phong l¸ ®á. Nhng ë ®©y, tuy rõng phong ®îc nãi tíi nhng s¾c mµu rùc rì cña nã ko cßn mµ mang vÎ thª l¬ng, ¶m ®¹m, nÆng nÒ. - C¸i nh×n bao qu¸t trªn diÖn réng.

Gv bæ sung: LÏ thêng, mïa thu mang vÎ thanh tho¸t, s¸ng trong. Nhng trong th¬ §ç Phñ, b»ng c¸i nh×n t©m tr¹ng, nã ®· hiÖn lªn hoµn toµn kh¸c...

- So víi nguyªn t¸c, b¶n dÞch lµm mÊt c¸c ®Þa danh cô thÓ, gîi nhiÒu c¶m xóc. Th«ng thêng, vïng nói Vu, kÏm Vu hiÓm trë sÏ gîi c¶m gi¸c høng khëi tríc vÎ ®Ñp hoµnh tr¸ng, k× vÜ, bÝ Èn. Nhng ë ®©y, chóng chØ ®em ®Õn Ên tîng vÒ sù v¾ng lÆng ®Õn rîn ngêi. - TÇm nh×n cña t¸c gi¶ thu hÑp, h- íng lªn cao.  Hai c©u ®Çu: C¶nh thu thª l¬ng, ¶m ®¹m, l¹nh lÏo, nÆng nÒ, trÇm uÊt ë vïng nói Quú Ch©u, miÒn nói phÝa t©y Trung Quèc, thîng nguån s«ng Trêng Giang, n¬i thi nh©n l¸nh n¹n. - TÇm nh×n cña t¸c gi¶ thu hÑp, h- íng lªn cao.  Hai c©u ®Çu: C¶nh thu thª l¬ng, ¶m ®¹m, l¹nh lÏo, nÆng nÒ, trÇm uÊt ë vïng nói Quú Ch©u, miÒn nói phÝa t©y Trung Quèc, thîng nguån s«ng Trêng Giang, n¬i thi nh©n l¸nh n¹n. * C©u 3- 4: - H×nh ¶nh thiªn nhiªn: sãng trªn s«ng Trêng Giang; m©y trªn cöa ¶i. - So s¸nh nguyªn t¸c- dÞch th¬: + §éng tõ “rîn” - C¸c h×nh ¶nh thiªn nhiªn ®îc miªu t¶ ë c©u 3- 4? So s¸nh nguyªn t¸c vµ dÞch th¬? NhËn xÐt vÒ s¾c th¸i cña c¶nh thiªn nhiªn ë ®©y? (Thiªn nhiªn vËn ®éng ntn? Nã cã tÜnh t¹i nh ë c©u 1-2?)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 229

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

 vËn ®éng nhÑ nhµng, + §éng tõ “®ïn”  líp nµy chång chÊt lªn líp kh¸c,  ko truyÒn t¶i ý “m©y sa sÇm xuèng gi¸p mÆt ®Êt”. - S¾c th¸i cña thiªn nhiªn: + Thiªn nhiªn vËn ®éng m¹nh mÏ, tr¸i chiÒu nh nÐn ko gian l¹i, khiÕn trêi ®Êt nh ®¶o lén. + Thiªn nhiªn trÇm uÊt, d÷ déi.

 NhËn xÐt:

- Kh¸i qu¸t l¹i vÎ riªng cña thiªn nhiªn ë 4 c©u ®Çu? Trong c¶nh ®ã cã ngô t×nh cña t¸c gi¶ ko? §ã lµ c¶m xóc, t©m tr¹ng g×? T¬ng quan c¶nh vµ t×nh?

 nçi buån sÇu, trÇm uÊt vµ nçi lo ©u cho t×nh h×nh ®Êt níc víi biªn giíi cha thËt sù b×nh yªn sau nh÷ng n¨m chiÕn tranh, lo¹n l¹c liªn miªn (lo¹n An- Sö)  chÊt “thi sö”.

- NhËn xÐt vÒ sù thay ®æi cña tÇm nh×n tõ 4 c©u ®Çu ®Õn 4 c©u sau? T¹i sao cã sù thay ®æi Êy?

- H×nh ¶nh thiªn nhiªn: sãng trªn s«ng Trêng Giang; m©y trªn cöa ¶i. - So s¸nh nguyªn t¸c- dÞch th¬: + §éng tõ “rîn”  vËn ®éng nhÑ nhµng, ko diÔn t¶ ®îc sù vËn ®éng m¹nh mÏ cña sãng nh trong nguyªn t¸c (sãng vät lªn tËn lng trêi). + §éng tõ “®ïn”  líp nµy chång chÊt lªn líp kh¸c, chØ sù vËn ®éng ®i lªn  ko truyÒn t¶i ý “m©y sa sÇm xuèng gi¸p mÆt ®Êt”. - S¾c th¸i cña thiªn nhiªn: + Thiªn nhiªn vËn ®éng m¹nh mÏ, tr¸i chiÒu nh nÐn ko gian l¹i, khiÕn trêi ®Êt nh ®¶o lén. + Thiªn nhiªn trÇm uÊt, d÷ déi.  NhËn xÐt: + C¶nh thu ®îc nh×n tõ xa, c¶nh réng, bao qu¸t. + §ã lµ c¶nh thu ë vïng nói Quú Ch©u (Trung Quèc) thª l¬ng, ¶m ®¹m mµ ®Çy nh÷ng dån nÐn d÷ déi. + Sù vËn ®éng d÷ déi, tr¸i chiÒu cña thiªn nhiªn, trêi ®Êt nh ®¶o lén n¬i cöa ¶i nçi buån sÇu, trÇm uÊt vµ nçi lo ©u cho t×nh h×nh ®Êt níc víi biªn giíi cha thËt sù b×nh yªn sau nh÷ng n¨m chiÕn tranh, lo¹n l¹c liªn miªn (lo¹n An- Sö)  chÊt “thi sö”. + C¶nh vÉn ®Ëm h¬n t×nh, t×nh n»m Èn s©u trong c¶nh.

- T×m biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®îc sö dông ë hai c©u 5- 6? - C¸c h×nh ¶nh Èn dô tîng trng trong hai c©u ®ã lµ g×? ý nghÜa cña chóng?

- TÇm nh×n cña t¸c gi¶: tõ xa l¹i gÇn  thu hÑp dÇn (tõ khung c¶nh chung cña thiªn nhiªn ®Õn c¸c sù vËt cô thÓ g¾n bã víi riªng t¸c gi¶, ë gÇn t¸c gi¶).  Do sù vËn ®éng cña thêi gian vÒ chiÒu muén, ngµy tµn, sù nh¹t dÇn cña ¸nh s¸ng khiÕn tÇm nh×n bÞ b. Bèn c©u sau: - TÇm nh×n cña t¸c gi¶: tõ xa l¹i gÇn thu hÑp dÇn  Do sù vËn ®éng cña thêi gian vÒ chiÒu muén, ngµy tµn, sù nh¹t dÇn cña ¸nh s¸ng khiÕn tÇm nh×n bÞ thu hÑp. * C©u 5-6: - §èi chØnh. - H×nh ¶nh Èn dô tîng trng: + Hoa cóc: Lµ h×nh ¶nh íc lÖ chØ mïa thu.  Khãm cóc në hoa ®· hai lÇn – hai n¨m ®· qua, hai n¨m nhµ th¬ lu l¹c ë ®Êt Quú Ch©u.  Hai lÇn cóc në hoa lµm tu«n r¬i níc m¾t:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 230

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

thu hÑp.

 H×nh ¶nh khãm cóc lµ biÓu tîng cho nçi buån ®au d»ng dÆc, th- êng trùc cña t¸c gi¶. §ã lµ sù chÊt chång cña nçi xãt xa cho th©n phËn tha h¬ng tr«i næi vµ nçi nhí quª h¬ng da diÕt.

- So s¸nh nguyªn t¸c vµ dÞch th¬?

- T©m tr¹ng cña t¸c gi¶ ®- îc béc lé ntn ë 2 c©u trªn?

+ Con thuyÒn:  B¶n dÞch lµm mÊt s¾c th¸i c« ®¬n, lÎ loi cña con thuyÒn. Lµ h×nh ¶nh Èn dô tîng trng cho cuéc ®êi næi tr«i, lu l¹c cña t¸c gi¶. Con thuyÒn buéc chÆt mèi t×nh nhµ, mèi buéc cña con thuyÒn l¹i g¾n kÕt víi nçi nhí n¬i vên cò (quª h¬ng) chỉ t×nh c¶m g¾n bã s©u nÆng víi quª h¬ng. - T¸c gi¶ ®· ®ång nhÊt c¶nh vµ t×nh ë hai c©u trªn. - Cã g× ®Æc biÖt trong c¸ch kÕt thóc bµi th¬?

* C©u 7-8: - KÕt thóc ®ét ngét b»ng nh÷ng ©m thanh dån dËp.

Gîi më: Theo m¹ch v©n ®éng c¶m xóc tiÕp c©u 5-6, hai c©u kÕt ph¶i h- íng néi, béc lé néi t©m. Nhng ë hai c©u kÕt bµi th¬, t¸c gi¶ cã thÓ hiÖn sù v©n ®éng ®ã ko? V× sao? - TiÕng thíc ®o v¶i, dao c¾t v¶i, tiÕng chµy ®Ëp v¶i ®Ó may ¸o rÐt  Lµ nh÷ng ©m thanh ®Æc thï cña mïa thu Trung Quèc xa. - §èi chØnh. - H×nh ¶nh Èn dô tîng trng: + Hoa cóc: Lµ h×nh ¶nh íc lÖ chØ mïa thu.  Khãm cóc në hoa ®· hai lÇn – hai n¨m ®· qua, hai n¨m nhµ th¬ lu l¹c ë ®Êt Quú Ch©u.  Hai lÇn cóc në hoa lµm tu«n r¬i níc m¾t: “Níc m¾t ngµy tríc” - “dßng lÖ cò”  giät níc m¾t h«m nay(hiÖn t¹i) vµ giät ít h«m qua (qu¸ khø) ko thÓ ph©n chia, ®Òu cïng mét dßng ch¶y, ®¾ng ®ãt, mÆn ch¸t nh nhau.  H×nh ¶nh khãm cóc lµ biÓu tîng cho nçi buån ®au d»ng dÆc, th- êng trùc cña t¸c gi¶. §ã lµ sù chÊt chång cña nçi xãt xa cho th©n phËn tha h¬ng tr«i næi vµ nçi nhí quª h¬ng da diÕt. + Con thuyÒn:  B¶n dÞch lµm mÊt s¾c th¸i c« ®¬n, lÎ loi cña con thuyÒn sù c« ®¬n, lÎ loi cña con ngêi.  Lµ h×nh ¶nh Èn dô tîng trng cho cuéc ®êi næi tr«i, lu l¹c cña t¸c gi¶.  Con thuyÒn buéc chÆt mèi t×nh nhµ mèi buéc cña con thuyÒn l¹i g¾n kÕt víi nçi nhí n¬i vên cò (quª h¬ng)  t×nh c¶m g¾n bã s©u nÆng víi quª h¬ng. - T¸c gi¶ ®· ®ång nhÊt c¶nh vµ t×nh ë hai c©u trªn.

- §ã cã ph¶i lµ hai c©u t¶ c¶nh ®¬n thuÇn ko? T¹i sao? - Hai c©u th¬ híng ngo¹i, ...  Nçi lo ©u cho t×nh h×nh ®Êt níc cha yªn æn.  ¢m thanh tiÕng chµy ®Ëp v¶i, tiÕng dao thíc ®Ó may ¸o rÐt göi kÎ tha h¬ng lµm ch¹nh lßng t¸c gi¶ - KÕt thóc ®ét ngét b»ng nh÷ng ©m thanh dån dËp bëi tríc ®ã bµi th¬ ko miªu t¶ mét ©m thanh nµo. - TiÕng thíc ®o v¶i, dao c¾t v¶i, tiÕng chµy ®Ëp v¶i ®Ó may ¸o rÐt  Lµ nh÷ng ©m thanh ®Æc thï cña mïa thu Trung Quèc xa. Ngêi ë quª nhµ thêng may ¸o rÐt göi cho ngêi chinh phu ®ang trÊn thñ biªn c¬ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 231

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

(còng lµ mét kÎ tha h¬ng, lu l¹c, nghÌo khæ), kh¬i lªn nçi ngËm ngïi, xãt xa cho th©n phËn cña «ng.  Nçi buån nhí quª h¬ng cña t¸c gi¶.

- NhËn xÐt vÒ mèi quan hÖ gi÷a t×nh thu vµ c¶nh thu ë 4 c©u sau?

Ho¹t ®éng 4(5') - NhËn xÐt vÒ vÎ riªng cña bøc tranh thu? T©m tr¹ng t¸c gi¶ qua bµi th¬ nµy lµ g×?

- Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña bµi th¬?

khi mïa thu l¹nh lÐo ®Õn- bíc chuyÓn ®Ó mïa ®«ng buèt gi¸ ïa vÒ. - Hai c©u th¬ híng ngo¹i, t¶ c¶nh sinh ho¹t cña nh©n d©n vïng Quú Ch©u. Nhng ®Æt trong liªn hÖ víi c©u 3- 4 (hiÖn thùc lÞch sö: t×nh h×nh ®Êt níc cha yªn æn, bao ngêi ph¶i trÊn gi÷ biªn ¶i xa x«i), hai c©u th¬ nµy ko ph¶i t¶ c¶nh ®¬n thuÇn.  Nçi lo ©u cho t×nh h×nh ®Êt níc cha yªn æn.  ¢m thanh tiÕng chµy ®Ëp v¶i, tiÕng dao thíc ®Ó may ¸o rÐt göi kÎ tha h¬ng lµm ch¹nh lßng t¸c gi¶ (còng lµ mét kÎ tha h¬ng, lu l¹c, nghÌo khæ), kh¬i lªn nçi ngËm ngïi, xãt xa cho th©n phËn cña «ng.  Nçi buån nhí quª h¬ng cña t¸c gi¶.  NhËn xÐt: C¶nh thu ë bèn c©u sau thÊm ®îm t×nh thu, thËm chÝ cßn ®ång nhÊtvíi t×nh thu (c©u 5-6), kh¾c s©u Ên tîng vÒ sù c« ®¬n, lÎ loi, u uÊt cña kÎ tha h¬ng nÆng lßng víi quª h¬ng vµ lo ©u cho t×nh h×nh ®Êt níc cha yªn æn.

 NhËn xÐt: C¶nh thu ë bèn c©u sau thÊm ®îm t×nh thu, thËm chÝ cßn ®ång nhÊtvíi t×nh thu (c©u 5-6), kh¾c s©u Ên tîng vÒ sù c« ®¬n, lÎ loi, u uÊt cña kÎ tha h¬ng nÆng lßng víi quª h¬ng vµ lo ©u cho t×nh h×nh ®Êt níc cha yªn æn. III. Tæng kÕt bµi häc: 1. Néi dung: - Bøc tranh thu hiu h¾t, thª l¬ng, ¶m ®¹m mµ ®Çy dån nÐn d÷ déi, thÊm ®Ém t©m sù cña t¸c gi¶. - T©m tr¹ng t¸c gi¶: + Lo ©u cho ®Êt níc. + Buån nhí quª h¬ng. + NgËm ngïi, xãt xa cho th©n phËn m×nh. 2. NghÖ thuËt: - T¶ c¶nh ngô t×nh. - Ng«n ng÷ hµm sóc. - NghÖ thuËt ®èi chØnh, t¹o c¸c mèi quan hÖ ®Æc s¾c: xa- gÇn, c¶nh- t×nh, kh«ng gian- thêi gian, tÜnh- ®éng.

- Bøc tranh thu hiu h¾t, thª l¬ng, ¶m ®¹m mµ ®Çy dån nÐn d÷ déi, thÊm ®Ém t©m sù cña t¸c gi¶. - T©m tr¹ng t¸c gi¶: + Lo ©u cho ®Êt níc. + Buån nhí quª h¬ng. + NgËm ngïi, xãt xa cho th©n phËn m×nh.

- T¶ c¶nh ngô t×nh. - Ng«n ng÷ hµm sóc. - NghÖ thuËt ®èi chØnh, t¹o c¸c mèi quan hÖ ®Æc s¾c: xa- gÇn, c¶nh- t×nh, kh«ng gian- thêi gian,

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 232

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tÜnh- ®éng.

Ho¹t ®éng 5: (1') . Cñng cè, luyÖn tËp 3. Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc. LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi míi

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

t 48 Đ c thêm TiÕ ọ hoµng h¹c l©u (Th«i HiÖu).

khuª o¸n (V¬ng X¬ng Linh). ®iÓu minh gi¶n (V¬ng Duy).

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - HiÓu ®îc chñ ®Ò- c¶m høng chñ ®¹o vµ nÐt ®Æc s¾c nghÖ

I. Môc tiªu bµi häc. thuËt tiªu biÓu trong tõng bµi th¬ vµ qua ba bµi th¬ trªn hiÓu thªm vÇ gi¸ trÞ th¬ §êng. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng tù häc, tù t×m hiÓu gi¸ trÞ cña t¸c phÈm th¬ tr÷ t×nh qua hÖ thèng c©u hái trong sgk. 3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é: ệ ệ ặ ơ ọ - H×nh thµnh ë HS cã vèn kiÕn thøc văn h c trung qu c đ c bi ượ   ố t là th  văn Thôi Hi u, V ng - Cã lßng tr©n träng vÎ ®Ñp cña th¬ §êng, ®ång c¶m víi nh÷ng xóc c¶m, ươ ươ

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

X ng Linh, V ng Duy. t×nh c¶m ®Ñp cña c¸c thi nh©n ®êi §êng. II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1

1. KiÓm tra bµi cò: (không)

* C©u hái: * §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi: 1......................................................Líp..................§iÓm.................. 2. ....................................................Líp.................§iÓm...................

3. ....................................................Líp.................§iÓm................... 4. ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. Bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 233

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

* Giíi thiÖu bµi míi: (1). TruyÒn thuyÕt kÓ r»ng: xa cã chµng nho sinh PhÝ V¨n Vi buån v× thi háng, lang thang ®Õn b·i Anh Vò, bªn bê Trêng Giang vµ tu luyÖn.Sau cã h¹c vµng ®¸p xuèng vµ chµng cìi h¹c vµng bay lªn trêi. Ngêi ®êi sau x©y ng«i lÇu nµy ®Ó kØ niÖm. LÇu Hoµng H¹c lµ mét th¾ng c¶nh næi tiÕng ®ång thêi lµ mét di chØ thÇn tiªn. H§ cña GV H§ cña HS

Ho¹t ®éng 2(15') Hs ®äc tiÓu dÉn- sgk.

- Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ Th«i HiÖu?

- Th«i HiÖu (704- 754), quª ë BiÖn Ch©u- Hµ Nam (Trung Quèc), ®ç tiÕn sÜ n¨m 21 tuæi, lµ ngêi næi tiÕng tµi hoa. - Sèng vµo thêi thÞnh §êng. - ThÝch ngao du s¬n thuû. - Cßn ®Ó l¹i 40 bµi th¬. Néi dung GHI B NGẢ I. Hoµng H¹c l©u (LÇu Hoµng H¹c) : 1. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ Th«i HiÖu vµ bµi th¬ Hoµng H¹c l©u: a. T¸c gi¶: - Th«i HiÖu (704- 754), quª ë BiÖn Ch©u- Hµ Nam (Trung Quèc), - Sèng vµo thêi thÞnh §êng. - ThÝch ngao du s¬n thuû. - Cßn ®Ó l¹i 40 bµi th¬.

- Em cã hiÓu biÕt g× vÒ lÇu Hoµng H¹c vµ c¸c ý kiÕn ®¸nh gi¸ vÒ bµi th¬ nµy?

b. LÇu Hoµng H¹c: - Lµ mét ®Þa danh ë bê b¾c Tr- êng Giang, thuéc tØnh Hå B¾c (Trung Quèc). -

 LÇu Hoµng H¹c lµ mét th¾ng c¶nh næi tiÕng ®ång thêi lµ mét di chØ thÇn tiªn. - Lµ mét ®Þa danh ë bê b¾c Tr- êng Giang, thuéc tØnh Hå B¾c (Trung Quèc). - TruyÒn thuyÕt kÓ r»ng: xa cã chµng nho sinh PhÝ V¨n Vi buån v× thi háng, lang thang ®Õn b·i Anh Vò, bªn bê Trêng Giang vµ tu luyÖn.Sau cã h¹c vµng ®¸p xuèng vµ chµng cìi h¹c vµng bay lªn trêi. Ngêi ®êi sau x©y ng«i lÇu nµy ®Ó kØ niÖm.  LÇu Hoµng H¹c lµ mét th¾ng c¶nh næi tiÕng ®ång thêi lµ mét di chØ thÇn tiªn.

c. Bµi th¬ Hoµng H¹c l©u: - §îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ §êng hay nhÊt.

Yªu cÇu hs ®äc diÔn c¶m bµi th¬. - NhËn xÐt vÒ thÓ th¬ cña b¶n nguyªn t¸c vµ c¸c b¶n dÞch?

- §îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ §êng hay nhÊt. - T¬ng truyÒn, LÝ b¹ch ®Õn th¨m lÇu, thÊy bµi th¬ nµy cña Th«i HiÖu, ®· viÕt vµo v¸ch r»ng: “Nh·n tiÒn h÷u c¶nh ®¹o bÊt ®¾c/ Th«i HiÖu ®Ò thi t¹i thîng ®Çu” ( Tríc m¾t cã c¶nh ®Ñp nhng ko nãi ®- îc/ V× th¬ Th«i HiÖu ë trªn ®Çu).

+ Nguyªn t¸c vµ b¶n dÞch th¬ cña Kh¬ng H÷u Dông, thÊt ng«n b¸t có 2. H íng dÉn ®äc- hiÓu: * ThÓ th¬: + Nguyªn t¸c vµ b¶n dÞch th¬ cña Kh¬ng H÷u Dông, thÊt ng«n b¸t có - §äc hai c©u ®Çu, em thÊy cã nh÷ng h×nh ¶nh nµo ®¸ng chó ý? H¹c vµng vµ lÇu Hoµng H¹c,

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 234

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

c¸i nµo lµ c¸i cßn, c¸i mÊt? C¸i nµo thuéc vÒ câi tiªn, câi trÇn? C¸i nµo thuéc vÒ qu¸ khø, hiÖn t¹i?

§êng luËt. + B¶n dÞch cña T¶n §µ: lôc b¸t- lµ mét trong nh÷ng b¶n dÞch th¬ §- êng ®îc h©m mé, ®¸nh gi¸ cao nhÊt. a. Hai c©u ®Ò: - H×nh ¶nh: Ngêi xa vµ h¹c vµng  LÇu Hoµng H¹c C¸i ®· mÊt C¸i cßn Câi tiªn Câi trÇn Qu¸ khø HiÖn t¹i - T¸c gi¶ dông ý mîn c¶nh ®Ó luËn sù.

- T¸c gi¶ t×m ®Õn mét di chØ thÇn tiªn t¸c gi¶ ghi nhËn sù tiªu vong cña ngêi tiªn, h¹c tiªn. - C¶m nhËn cña em vÒ t©m tr¹ng cña t¸c gi¶?

- NhËn xÐt vÒ thanh ®iÖu cña hai c©u thùc? ý nghÜa?

§êng luËt. + B¶n dÞch cña T¶n §µ: lôc b¸t- lµ mét trong nh÷ng b¶n dÞch th¬ §- êng ®îc h©m mé, ®¸nh gi¸ cao nhÊt. a. Hai c©u ®Ò: - H×nh ¶nh: Ngêi xa vµ h¹c vµng  LÇu Hoµng H¹c C¸i ®· mÊt C¸i cßn Câi tiªn Câi trÇn Qu¸ khø HiÖn t¹i - Nhan ®Ò bµi th¬ lµ LÇu Hoµng H¹c nhng ngay tõ më ®Çu bµi th¬, ngoµi sù x¸c ®Þnh vÞ trÝ lÇu ë “n¬i ®©y” kh¸ chung chung, toµn bµi ko nãi g× vÒ “lÇu” c¶  dông ý mîn c¶nh ®Ó luËn sù. - T¸c gi¶ t×m ®Õn mét di chØ thÇn tiªn nhng ngêi tiªn, h¹c tiªn ®©u cßn, chØ cßn tr¬ l¹i lÇu Hoµng H¹c nh mét dÊu tÝch kØ niÖm. Tõ sù ®èi lËp cña qu¸ khø víi hiÖn t¹i, t¸c gi¶ ghi nhËn sù tiªu vong cña ngêi tiªn, h¹c tiªn. - T©m tr¹ng cña t¸c gi¶: nuèi tiÕc, bµng hoµng, ngÈn ng¬ tríc thùc t¹i biÕn c¶i.

- C©u 3: 6/7 thanh tr¾c  ©m ®iÖu tróc tr¾c  nhÊn m¹nh c¸i ®· mÊt  sù bõng tØnh, c¸i giËt m×nh sau nh÷ng d¾m ch×m cña c¶m xóc hoµi niÖm  t©m tr¹ng hÉng hôt, nuèi tiÕc, th¶ng thèt. - C©u 4: 5/7 thanh b»ng, lèi phï b×nh thanh- 3 thanh b»ng liªn tiÕp ko dÊu (ko du du)  ©m ®iÖu nhÑ nhµng.

- C¶nh thiªn nhiªn ®îc miªu t¶ lµ c¶nh cña qu¸ khø hay thùc t¹i? Nã g¾n víi câi tiªn hay ®êi thêng? - S¾c th¸i cña thiªn nhiªn ë ®©y ntn? - T©m tr¹ng cña t¸c gi¶: nuèi tiÕc, bµng hoµng, ngÈn ng¬ tríc thùc t¹i biÕn c¶i. b. Hai c©u thùc: - C©u 3: 6/7 thanh tr¾c ©m ®iÖu tróc tr¾c, nhÊn m¹nh c¸i ®· mÊt, sù bõng tØnh, c¸i giËt m×nh sau nh÷ng d¾m ch×m cña c¶m xóc hoµi niÖm  t©m tr¹ng hÉng hôt, nuèi tiÕc, th¶ng thèt. - C©u 4: 5/7 thanh b»ng, lèi phï b×nh thanh- 3 thanh b»ng liªn tiÕp ko dÊu (ko du du)  ©m ®iÖu nhÑ nhµng. + H×nh ¶nh “m©y tr¾ng ngµn n¨m cßn bay ch¬i v¬i” trªn lÇu + H×nh ¶nh “m©y tr¾ng ngµn n¨m cßn bay ch¬i v¬i” trªn lÇu  thêi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 235

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

gian vò trô vÜnh cöu, trêng tån.

- NhËn xÐt vÒ ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña hai c©u luËn?  thêi gian vò trô vÜnh cöu, trêng tån. + H×nh ¶nh ®¸m m©y ch¬i v¬i, phiªu bång  tr¹ng th¸i ch¬i v¬i, bµng hoµng cña lßng ngêi khi nhËn thøc ®îc quy luËt:

 HÖ qu¶ tÊt yÕu cña m¹ch c¶m xóc; Quy luËt cña cuéc sèng thËt m¹nh mÏ vµ l¹nh lïng.

 §iÓm nh×n cña t¸c gi¶ cã sù v©n ®éng, chuyÓn ®æi ë nh÷ng c©u tiÕp.

- Hai c©u th¬ t¶ c¶nh nh- ng Èn s©u trong c¶nh lµ t©m tr¹ng g× cña t¸c gi¶?

+ H×nh ¶nh ®¸m m©y ch¬i v¬i, phiªu bång  tr¹ng th¸i ch¬i v¬i, bµng hoµng cña lßng ngêi khi nhËn thøc ®îc quy luËt: M©y tr¾ng thuéc vÒ thiªn nhiªn vÉn tån t¹i theo n¨m th¸ngcßn huyÒn tho¹i rót côc chØ lµ huyÒn th¹i, lµ h ¶o.  HÖ qu¶ tÊt yÕu cña m¹ch c¶m xóc: t¸c gi¶ nhËn thøc ®îc thiªn nhiªn lµ c¸i vÜnh cöu, trêng tån cßn ®êi ngêi h÷u h¹n, dï huy hoµng ®Õn mÊy råi còng lui vµo qu¸ khø.  Quy luËt cña cuéc sèng thËt m¹nh mÏ vµ l¹nh lïng nªn con ngêi cÇn x¸c ®Þnh mét vÞ trÝ ®Ó thÈm ®Þnh c¸c gi¸ trÞ ë ®êi.  §iÓm nh×n cña t¸c gi¶ cã sù v©n ®éng, chuyÓn ®æi ë nh÷ng c©u tiÕp.

c. Hai c©u luËn: - C¶nh vËt: + Hµng c©y ë ®Êt H¸n D¬ng. + Dßng s«ng Trêng Giang. + Cá th¬m trªn b·i Anh Vò.  Lµ c¶nh thùc t¹i, g¾n víi ®êi th- êng, cã ®Þa danh cô thÓ. - S¾c th¸i cña c¶nh: + LÞch lÞch- râ mån mét. + Thª thª- m¬n mën xanh t¬i.  VÎ ®Ñp thanh khiÕt, trµn ®Çy søc sèng. C¶nh v¾ng lÆng, yªn tÜnh, ko mét ©m thanh, hµng c©y in h×nh trªn dßng s«ng ko mét gîn sãng xao ®éng. - Nhµ th¬ béc lé t©m tr¹ng g× trong ko gian, thêi gian nµo?

- NghÖ thuËt: ®èi chØnh

- T©m tr¹ng cña t¸c gi¶: ë 4 c©u ®Çu, Nçi c« ®¬n d©ng lªn trong lßng ngêi l÷ kh¸ch khi ph¶i ®èi diÖn víi ko gian v¾ng lÆng vµ thêi gian “nhËt mé” (chiÒu tµn). - C¶nh vËt: + Hµng c©y ë ®Êt H¸n D¬ng + Dßng s«ng Trêng Giang + Cá th¬m trªn b·i Anh Vò.  Lµ c¶nh thùc t¹i, g¾n víi ®êi th- êng, cã ®Þa danh cô thÓ. - S¾c th¸i cña c¶nh: + LÞch lÞch- râ mån mét. + Thª thª- m¬n mën xanh t¬i.  VÎ ®Ñp thanh khiÕt, trµn ®Çy søc sèng.  C¶nh v¾ng lÆng, yªn tÜnh, ko mét ©m thanh, hµng c©y in h×nh trªn dßng s«ng ko mét gîn sãng xao ®éng. - C¸ch miªu t¶: kh¸i qu¸t, chÊm ph¸. - NghÖ thuËt: ®èi chØnh bøc tranh thiªn nhiªn hµi hoµ, trang nh·. - T©m tr¹ng cña t¸c gi¶: ë 4 c©u ®Çu, t¸c gi¶ híng vÒ qu¸ khø víi c¶m høng hoµi cæ song qu¸ khø dï ®Ñp nhng ko thÓ v·n håi. Quay trë

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 236

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- §iÓm nh×n cña t¸c gi¶ l¹i cã sù vËn ®éng biÕn ®æi.

l¹i thùc t¹i (ë hai c©u thùc) nhng c¶nh vËt qu¸ tÜnh lÆng, ko mét dÊu hiÖu sù sèng, h¬i Êm con ng- êi, t¸c gi¶ ko t×m ®îc “®êng d©y liªn hÖ t×nh c¶m” nµo. Nçi c« ®¬n d©ng lªn trong lßng ngêi l÷ kh¸ch khi ph¶i ®èi diÖn víi ko gian v¾ng lÆng vµ thêi gian “nhËt mé” (chiÒu tµn). - §iÓm nh×n cña t¸c gi¶ l¹i cã sù vËn ®éng biÕn ®æi.

d. Hai c©u kÕt: - Thêi gian: chiÒu tèi. - Kh«ng gian: s«ng níc, khãi sãng.  Gîi nçi lßng “chiÒu h«m nhí nhµ”. - Quª h¬ng: + NghÜa ®en: n¬i ch«n rau c¾t rèn cña con ngêi. + NghÜa biÓu tîng: ®iÓm tùa, chèn dõng ch©n, niÒm an ñi ...

- T¹i sao nhµ th¬ l¹i b¨n kho¨n “ NhËt mé h¬ng quan hµ xø thÞ?”. Hai ch÷ “h¬ng quan” (quª h- ¬ng) cã thÓ hiÓu víi nh÷ng nghÜa g×? Gv lu ý hs ý kiÕn cña Phan Huy Dòng: “ Quª h- ¬ng ë ®©y chÝnh lµ ®iÓm tùa cña câi lßng, lµ n¬i tró Èn cuèi cïng cña nh÷ng t©m hån ko t×m ®- îc sù b×nh an khi híng ngo¹i vµ lµ ®èi cùc cña nh÷ng c¸i v¹n biÕn trong cuéc ®êi”. - Ch÷ “sÇu” kÕt l¹i bµi th¬ ph¶i ch¨ng ®em tíi ý vÞ buån b·?

- Thêi gian: chiÒu tèi. - Kh«ng gian: s«ng níc, khãi sãng.  Gîi nçi lßng “chiÒu h«m nhí nhµ”. - Quª h¬ng: + NghÜa ®en: n¬i ch«n rau c¾t rèn cña con ngêi. + NghÜa biÓu tîng: ®iÓm tùa, chèn dõng ch©n, niÒm an ñi cho nh÷ng th©n phËn næi nªnh, cho nh÷ng cuéc ®êi bÊp bªnh tr«i d¹t, ko t×m thÊy ®îc sù b×nh an.

- Ch÷ “sÇu” víi thanh b»ng gîi c¶m gi¸c mªnh mang lan to¶ cña nçi buån. - Hai c©u kÕt nµy ®· gîi tø cho Huy

Quan niÖm nh©n sinh tÝch cùc, t×nh c¶m nh©n b¶n: - Kh¼ng ®Þnh ý nghÜa cña cuéc ®êi.

- Ch÷ “sÇu” víi thanh b»ng gîi c¶m gi¸c mªnh mang lan to¶ cña nçi buån. Nçi buån lµ c¶m xóc tÊt yÕu cña con ngêi trong c¶nh tha h¬ng, chiÒu muén, ngµy tµn. §ã l¹i lµ nçi buån nhí quª h¬ng  t×nh c¶m g¾n bã, t×nh yªu quª h¬ng tha thiÕt- lµ t×nh c¶m nh©n b¶n cña con ngêi  ko bi quan. - Hai c©u kÕt nµy ®· gîi tø cho Huy CËn viÕt hai c©u cuèi trong bµi Trµng giang.  TiÓu kÕt: - NghÖ thuËt: + Ng«n ng÷: hµm sóc. + Sù ph¸ c¸ch luËt th¬ §êng tµi hoa.

 TiÓu kÕt: - Víi ba m¶ng c¶m xóc dån nÐn (câi tiªn,c¶nh thùc vµ nçi sÇu nhí), bµi th¬ tuy nãi vÒ mét di tÝch xa mµ vÉn g¾n bã víi cuéc ®êi, con ngêi, kh¬i lªn nh÷ng t×nh c¶m nh©n b¶n ®Ñp ®Ï, hµm chøa quan niÖm nh©n sinh tÝch cùc, tiÕn bé. ỳ                                                                                                   Trang

- Hån ngêi l÷ kh¸ch ko ®¾m ch×m m·i trong c¶nh tiªn, ko m·i triÒn miªn suy t vÒ qu¸ khø mµ cuèi cïng vÉn quay l¹i nh×n th¼ng vµo hiÖn ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 237

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- NghÖ thuËt: + Ng«n ng÷: hµm sóc. + Sù ph¸ c¸ch luËt th¬ §êng tµi hoa.

êi

thùc víi hµng c©y, b·i cá vµ m©y khãi mÞt mïng trªn dßng s«ng gîi nhí tíi mét miÒn quª xa v¾ng. §ã lµ t×nh c¶m nh©n b¶n lµnh m¹nh cña bµi th¬... Ho¹t ®éng 3(15') Hs ®äc phÇn tiÓu dÉn- sgk. - Nªu c¸c nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña V¬ng X¬ng Linh?

Hs ®äc diÔn c¶m bµi th¬. - DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña ngêi vî trÎ trong bµi th¬ ntn?

- Lµ nhµ th¬ næi tiÕng thêi thÞnh §êng. - HiÖn cßn ®Ó l¹i 186 bµi th¬. - §Ò tµi: chiÕn tranh (biªn t¸i) vµ t×nh b¹n. - Phong c¸ch th¬: trong trÎo, tinh tÕ.

- Ph©n tÝch râ t©m tr¹ng vµ sù chuyÓn biÕn t©m tr¹ng cña nµng trong tõng c©u th¬? V× sao cã sù chuyÓn ®æi ®ã?

Giíi thiÖu h×nh ¶nh vµ t©m tr¹ng cña ngêi thiÕu phô: + §ã lµ mét ngêi ®µn trÎ n¬i phßng khuª. + “BÊt tri sÇu”- ko biÕt buån, v« t, vui t¬i. V×:- Tuæi trÎ, giÊc méng c«ng danh víi chång, hi väng chång ®îc ban tíc hÇu vÎ vang sau chiÕn tranh.

- ý nghÜa cña h×nh ¶nh d¬ng liÔu?

II. Khuª o¸n (Nçi o¸n cña ng phßng khuª): 1. Vµi nÐt vÒ cuéc ®êi vµ sù ¬ng X ¬ng Linh nghiÖp cña V (698?-757): - Lµ nhµ th¬ næi tiÕng thêi thÞnh §êng. - HiÖn cßn ®Ó l¹i 186 bµi th¬. - §Ò tµi: chiÕn tranh (biªn t¸i) vµ t×nh b¹n. - Phong c¸ch th¬: trong trÎo, tinh tÕ. 2. H íng dÉn ®äc- hiÓu: a. C©u 1: Giíi thiÖu h×nh ¶nh vµ t©m tr¹ng cña ngêi thiÕu phô: + §ã lµ mét ngêi ®µn trÎ n¬i phßng khuª. + “BÊt tri sÇu”- ko biÕt buån, v« t, vui t¬i. V×:- Tuæi trÎ, chung giÊc méng c«ng danh víi chång, hi väng chång ®îc ban tíc hÇu vÎ vang sau chiÕn tranh. b. C©u 2: - T¶ c¶nh: ngµy xu©n, ngêi phô n÷ trang ®iÓm léng lÉy, lªn lÇu ng¾m c¶nh-  Gîi tø th¬ ®¨ng cao väng viÔn, gi·i bµy, béc lé t©m tr¹ng. ko cßn yªn tÜnh n÷a.

- Tõ “hèt” (chît) cã gi¸ trÞ biÓu c¶m ntn?

- T¶ c¶nh: ngµy xu©n, ngêi phô n÷ trang ®iÓm léng lÉy, lªn lÇu ng¾m c¶nh- nÕp sinh ho¹t cña ngêi phô n÷ quý téc, trÎ, xinh ®Ñp.  Gîi tø th¬ ®¨ng cao väng viÔn, gi·i bµy, béc lé t©m tr¹ng. - §èi diÖn víi ko gian réng lín, con ngêi thêng cã nhiÒu suy t nªn t©m hån thiÕu phô ®Õn ®©y ®· cã sù xao ®éng, ko cßn yªn tÜnh n÷a. c. C©u 3:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 238

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- D¬ng liÔu: Mïa xu©n, tuæi trÎ, h¹nh phóc... khao kh¸t h¹nh phóc.  Sù biÖt li.

- Hèt- chît: sù bõng tØnh cña nhËn thøc, khao kh¸t h¹nh phóc. HiÖn t¹i, con ngêi l¹i ph¶i biÖt li. Cµng ý thøc khao kh¸t h¹nh phóc th× giÊc m¬ c«ng hÇu cµng trë nªn bÐ nhá, v« nghÜa...

- Ngêi phô n÷ hèi hËn vÒ ®iÒu g×? Sau nçi hèi hËn ®ã, t©m tr¹ng cña ngêi phô n÷ ®ã cßn diÔn biÕn ntn?

- D¬ng liÔu: Mïa xu©n, tuæi trÎ, håi øc vÒ ngêi chång, bao liªn tëng, xóc c¶m vÒ nh÷ng ngµy h¹nh phóc... khao kh¸t h¹nh phóc.  Sù biÖt li. - Hèt- chît: sù bõng tØnh cña nhËn thøc, khao kh¸t h¹nh phóc. Mµu d¬ng liÔu ®¸nh thøc kh¸t khao h¹nh phóc vµ c¶ ý thøc vÒ sù biÖt li. Nã t¹o nªn c¸i giËt m×nh bõng thøc cña thiÕu phô ra khái giÊc méng c«ng hÇu. Mïa xu©n cña vò trô tuÇn hoµn nhng thêi gian ®êi ngêi h÷u h¹n, mïa xu©n cña ®êi ngêi (tuæi trÎ) cµng ng¾n ngñi, ®¸ng quý. HiÖn t¹i, con ngêi l¹i ph¶i biÖt li. Cµng ý thøc khao kh¸t h¹nh phóc th× giÊc m¬ c«ng hÇu cµng trë nªn bÐ nhá, v« nghÜa... - Kh¸i qu¸t l¹i qu¸ tr×nh diÔn biÕn t©m tr¹ng cña ngêi khuª phô? ý nghÜa? Nguyªn nh©n? d. C©u 4: - Hèi- hèi hËn v× ®· xui, ®· ®Ó chång ®i tßng qu©n mong lËp c«ng, kiÕm Ên phong hÇu. - Sau nçi hèi hËn sÏ lµ t©m tr¹ng o¸n sÇu

- Em cã liªn hÖ bµi th¬ nµy ®Õn t¸c phÈm nµo cña VHT§VN ®· häc?

 DiÔn biÕn t©m tr¹ng: BÊt tri sÇu- hèt- hèi- o¸n V« t- bõng tØnh- tiÕc, hèi hËn- o¸n sÇu. - ý nghÜa: tè c¸o chiÕn tranh PK phi nghÜa. - Nguyªn nh©n: Nguyªn cí tríc m¾t: mµu d¬ng liÔu. + Nguyªn nh©n s©u xa: Ên phong hÇu- chiÕn tranh PK phi nghÜa. - Liªn hÖ:

Ho¹t ®éng 4(13') Hs ®äc phÇn tiÓu dÉn- sgk. - PhÇn tiÓu dÉn- sgk- nªu vÊn ®Ò g×?

- Hèi- hèi hËn v× ®· xui, ®· ®Ó chång ®i tßng qu©n mong lËp c«ng, kiÕm Ên phong hÇu - Sau nçi hèi hËn sÏ lµ t©m tr¹ng o¸n sÇu, o¸n c¸i Ên phong hÇu, o¸n chiÕn tranh PK phi nghÜa khiÕn vî chång nµng ph¶i chia li ko biÕt ®Õn bao giê.  DiÔn biÕn t©m tr¹ng: BÊt tri sÇu- hèt- hèi- o¸n V« t- bõng tØnh- tiÕc, hèi hËn- o¸n sÇu. - ý nghÜa: tè c¸o chiÕn tranh PK phi nghÜa. - Nguyªn nh©n: + Nguyªn cí tríc m¾t: mµu d¬ng liÔu. + Nguyªn nh©n s©u xa: Ên phong hÇu- chiÕn tranh PK phi nghÜa. - Liªn hÖ: “Lóc ngo¶nh l¹i ng¾m mµu d¬ng liÔu/ Thµ khuyªn chµng ®õng chÞu tíc phong” (Chinh phô ng©m- §oµn ThÞ §iÓm). Hs ®äc diÔn c¶m bµi th¬. III. §iÓu minh gi¶n (Khe chim kªu): 1. Vµi nÐt vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña V ¬ng Duy (701- 761):

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 239

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- C©y quÕ cµnh l¸ sum suª nhng hoa l¹i rÊt nhá. Nhµ th¬ c¶m nhËn ®îc ©m thanh hoa quÕ r¬i. Chi tiÕt ®ã cho thÊy ®iÒu g× vÒ c¶nh ®ªm xu©n vµ t©m hån thi sÜ?

- Lµ ngêi sïng tÝn ®¹o PhËt, thêng sèng nh mét Èn sÜ. - Thuéc ph¸i th¬ ®iÒn viªn s¬n thuû. - Phong c¸ch th¬ trang nh·, b×nh ®¹m, trong th¬ giµu chÊt häa. - § îc mÖnh danh lµ thi PhËt (PhËt th¬).

- Tr¨ng lªn cã t¹o ra tiÕng ®éng ko? VËy t¹i sao nã khiÕn chim nói ph¶i giËt m×nh?

- Hoµn c¶nh cña t¸c gi¶: nhµn- rçi r·i, th th¸i. - Hoa quÕ rÊt nhá: ©m thanh hoa quÕ rông khÏ khµng, m¬ hå. - C¶m nhËn ®îc ©m thanh hoa quÕ rông sù tinh tÕ, nh¹y c¶m, tËp trung cña t¸c gi¶ vµ sù yªn tÜnh cña c¶nh ®ªm n¬i rõng nói.

Trùc tiÕp miªu t¶ c¸i tÜnh cña ®ªm rõng nói mïa xu©n.

- Kh¸i qu¸t ®Æc s¾c néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬?

- Lµ ngêi sïng tÝn ®¹o PhËt, thêng sèng nh mét Èn sÜ. - Thuéc ph¸i th¬ ®iÒn viªn s¬n thuû. - Phong c¸ch th¬ trang nh·, b×nh ®¹m, trong th¬ giµu chÊt häa. - §îc mÖnh danh lµ thi PhËt (PhËt th¬). 2. H íng dÉn ®äc- hiÓu: a. C©u 1: - Hoµn c¶nh cña t¸c gi¶: nhµn- rçi r·i, th th¸i. - Hoa quÕ rÊt nhá: ©m thanh hoa quÕ rông khÏ khµng, m¬ hå. - C¶m nhËn ®îc ©m thanh hoa quÕ rông  sù tinh tÕ, nh¹y c¶m, tËp trung cña t¸c gi¶ vµ sù yªn tÜnh cña c¶nh ®ªm n¬i rõng nói. b. C©u 2: Trùc tiÕp miªu t¶ c¸i tÜnh cña ®ªm rõng nói mïa xu©n. c. C©u 3: - Tr¨ng lªn- h×nh ®éng: ko t¹o ©m thanh khã nhËn biÕt râ. - Víi chim nói, tr¨ng lªn l¹i lµ sù vËn ®éng ®¸ng kÓ khiÕn chóng giËt m×nh, sî h·i.  T¸c gi¶ ®· lÊy h×nh gîi ©m, lÊy ®éng t¶ tÜnh ®Ó ®Æc t¶ sù yªn tÜnh dêng nh tuyÖt ®èi cña ®ªm. d. C©u 4: Nh÷ng tiÕng kªu cña chim nói trong khe suèi v× sî h·i lóc tr¨ng lªn- mét ©m thanh ®¸ng kÓ nhÊt cña bµi th¬  Gîi sù tÜnh lÆng v« cïng cña ®ªm xu©n.  TiÓu kÕt: - Néi dung: - NghÖ thuËt: + LÊy h×nh t¶ ©m. + LÊy ®éng t¶ tÜnh. - Gi¸ trÞ phong phó vÒ néi dung vµ ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña th¬ §êng qua ba bµi th¬ trªn?

- Tr¨ng lªn- h×nh ®éng  ko t¹o ©m thanh  khã nhËn biÕt râ. - Víi chim nói, tr¨ng lªn l¹i lµ sù vËn ®éng ®¸ng kÓ khiÕn chóng giËt m×nh, sî h·i.  T¸c gi¶ ®· lÊy h×nh gîi ©m, lÊy ®éng t¶ tÜnh ®Ó ®Æc t¶ sù yªn tÜnh dêng nh tuyÖt ®èi cña ®ªm. d. C©u 4: Nh÷ng tiÕng kªu cña chim nói trong khe suèi v× sî h·i lóc tr¨ng lªn- mét ©m thanh ®¸ng kÓ nhÊt cña bµi th¬  Gîi sù tÜnh lÆng v« cïng cña ®ªm xu©n.  TiÓu kÕt: - Néi dung: + C¶nh ®ªm xu©n n¬i rõng nói tÜnh lÆng dêng nh tuyÖt ®èi. + Sù b×nh yªn, thanh th¶n cña

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 240

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t©m hån con ngêi bÊt biÕn tríc mäi ®æi thay. - NghÖ thuËt: + LÊy h×nh t¶ ©m. + LÊy ®éng t¶ tÜnh.

IV. Tæng kÕt bµi häc: 1. Gi¸ trÞ néi dung: - Phong phó vÒ ®Ò tµi. - ThÓ hiÖn nh÷ng t×nh c¶m ®Ñp, nh÷ng gi¸ trÞ nh©n b¶n cña con ngêi:

2. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: - Ng«n ng÷: hµm sóc, tinh tÕ. - NghÖ thuËt ®Æc s¾c: lÊy h×nh gîi ©m, lÊy ®éng t¶ tÜnh, t¶ c¶nh ngô t×nh,...

- Phong phó vÒ ®Ò tµi. - ThÓ hiÖn nh÷ng t×nh c¶m ®Ñp, nh÷ng gi¸ trÞ nh©n b¶n cña con ngêi: t×nh yªu quª h¬ng, t×nh c¶m nh©n ®¹o (o¸n ghÐt chiÕn tranh PK phi nghÜa, ®ång c¶m víi kh¸t väng h¹nh phóc cña con ngêi), kh¼ng ®Þnh b¶n lÜnh cña con ng- êi tríc mäi ®æi thay cña cuéc ®êi. 2. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: - Ng«n ng÷: hµm sóc, tinh tÕ. - NghÖ thuËt ®Æc s¾c: lÊy h×nh gîi ©m, lÊy ®éng t¶ tÜnh, t¶ c¶nh ngô t×nh,...

Ho¹t ®éng 5 (1') 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - KÕ ho¹ch c¸ nh©n gióp cho mçi ngêi sèng vµ lµm viÖc cã ý nghÜa, cã tæ chøc, cã hiÖu qu¶. - KÕ ho¹ch c¸ nh©n gióp cho mçi ngêi cã thÓ lµm tõng viÖc ®Õn n¬i ®Õn chèn theo tr×nh tù, viÖc nµo cÇn thiÕt lµm tríc, viÖc nµo cha thËt cÇn thiÕt lµm sau. - KÕ ho¹ch c¸ nh©n gióp cho mçi ngêi cã thÓ chñ ®éng tæ chøc cuéc sèng cña m×nh mét c¸ch khoa häc, tho¶i m¸i. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: 4. H * Bµi cò: - Häc thuéc ghi nhí. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi ( T51 ) theo c©u hái híng dÉn ôn t pậ cña GV.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 241

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

Tr×nh bµy mét vÊn ®Ò

t 51 Làm văn TiÕ

I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - N¾m ®îc c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña viÖc tr×nh bµy mét vÊn ®Ò tríc nhiÒu ngêi, tøc lµ kh¶ n¨ng lËp ng«n vµ thuyÕt phôc ngêi nghe ®ång ý, ®ång t×nh, ®ång c¶m víi luËn ®iÓm cña m×nh. - BiÕt c¸ch tr×nh bµy mét vÊn ®Ò theo ®Ò c¬ng ®· chuÈn bÞ.

2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn tÝnh tù tin vµ kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh bµi nãi cho phï hîp víi ®èi tîng vµ t×nh

huèng cô thÓ.

3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é :- Gi¸o dôc c¸c em lu«n tù tin trong giao tiÕp,

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1.KiÓm tra bµi cò: (5') * C©u hái: Nªu bèn bíc c¬ b¶n cña viÖc lËp dµn ý? * §¸p ¸n: - N¾m v÷ng vµ vËn dông tèt c¸c kiÕn thøc vÒ dµn ý vµ kü n¨ng x©y dùng dµn ý. - Su tÇm, tÝch luü c¸c tri thøc cÇn thiÕt vµ chÝnh x¸c vÒ ®Ò tµi thuyÕt minh. - Lùa chän kÕt cÊu hîp lÝ. - Tr×nh bµy thµnh dµn ý 3 phÇn tõ s¬ lîc ®Õn chi tiÕt. * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: (1). Nh»m gióp c¸c em n¾m ®îc c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña viÖc tr×nh bµy mét vÊn ®Ò tríc nhiÒu ngêi, tøc lµ kh¶ n¨ng lËp ng«n vµ thuyÕt phôc ngêi nghe ®ång ý, ®ång t×nh, ®ång c¶m víi luËn ®iÓm cña m×nh, chóng ta t×m hiÓu bµi: Tr×nh bµy mét vÊn ®Ò. * D¹y bµi míi: H§ cña GV H§ cña HS Néi dung GHI B NGẢ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 242

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ho¹t ®éng 2 (10')

? Trong ho¹t ®éng giao tiÕp hµng ngµy th× h×nh thøc giao tiÕp nµo ®îc sö dông víi tÇn sè cao nhÊt? V× sao?.

I. TÇm quan träng cña viÖc tr×nh bµy mét vÊn ®Ò. . Trong ho¹t ®éng giao tiÕp hµng ngµy th× h×nh thøc giao tiÕp b»ng lêi nãi ®îc sö dông víi tÇn sè cao nhÊt v×: - Trong cuéc sèng hµng ngµy còng nh trong häc tËp, c«ng t¸c chóng ta th- êng xuyªn gÆp t×nh huèng ph¶i tr×nh bµy mét vÊn ®Ò nµo ®ã tríc tËp thÓ, hoÆc tríc ngêi kh¸c ®Ó bµy tá suy nghÜ cña m×nh nh»m thuyÕt phôc ngêi nghe ®ång ý, ®ång t×nh víi m×nh.  ­>  Đó là h×nh thøc giao tiÕp b»ng lêi nãi.

HS tr¶ lêi: -Trong giao tiÕp: con c¸i thêng chµo hái bè mÑ, ®Ó ®¹t nguyÖn väng ... Bè mÑ thêng dÆn dß, nh¾c nhë con c¸i ... Anh chÞ em trao ®æi t©m t t×nh c¶m víi nhau... - Khi ®Õn trêng hoÆc c¬ quan: ThÇy trß giao tiÕp víi nhau trong giê häc hay gÆp gì vµ trß chuyÖn nh©n c¸c ngµy lÔ, b¹n bÌ cïng líp, cïng trêng trß chuyÖn t©m sù...; ë c¬ quan l·nh ®¹o vµ nh©n viªn giao tiÕp trong vµ ngoµi giê hµnh chÝnh... - Trong x· héi: c¸c ho¹t ®éng giao tiÕp khi ®Õn c¸c c¬ quan kh¸c; cöa hµng... ->

- Giao tiÕp tù do. - Giao tiÕp quy ph¹m. 2. Hai h×nh thøc giao tiÕp b»ng lêi nãi: - Giao tiÕp tù do. - Giao tiÕp quy ph¹m.

? Trong cuéc sèng hµng ngµy, cã thÓ gÆp nh÷ng giao tiÕp b»ng h×nh thøc giao tiÕp b»ng lêi nãi nµo?. ? C¸c h×nh thøc nãi Êy cã g× gièng vµ kh¸c nhau?.

- Giao tiÕp tù do lµ khÈu ng÷ th©n mËt, suång s·. - Giao tiÕp qui ph¹m lµ h×nh thøc cã v¨n ho¸ cña con ngêi.

? Mçi ngêi ®Òu cã thÓ nãi ®óng, nãi hay ®îc kh«ng? T¹i sao?.

3. Hai h×nh thøc trªn kh¸c nhau ë chç: - Giao tiÕp tù do lµ khÈu ng÷ th©n mËt, suång s·. - Giao tiÕp qui ph¹m lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc ho¹t ®éng v¨n ho¸ cña con ngêi. 4. Tõ xa, «ng cha ta ®· d¹y “Häc ¨n ... häc më” nghÜa lµ muèn nªn ngêi th× c¸i g× còng ph¶i häc. -> Ai còng cã thÓ nãi ®óng, nãi hay nÕu cã quyÕt t©m häc tËp, rÌn luyÖn.

ho¹t ®éng 3 (14') ? Tríc khi tr×nh bµy mét vÊn ®Ò, ta ph¶i chän vÊn ®Ò nh thÕ nµo? Häc ¨n ... häc më” nghÜa lµ muèn nªn ngêi th× c¸i g× còng ph¶i häc. Häc bµi b¶n, rÌn luyÖn kÜ lìng th× cã thÓ nãi ®óng ®îc ®iÒu m×nh cÇn nãi, gióp cho ngêi nghe dÏ dµng hiÓu ®îc nh÷ng ®iÒu m×nh cÇn trao ®æi, bµn b¹c ®Ó t×m ra tiÕng nãi chung. -> Ai còng cã thÓ nãi ®óng, nãi hay nÕu cã quyÕt t©m häc tËp, rÌn luyÖn.

II. C«ng viÖc chuÈn bÞ: 1. Chän vÊn ®Ò tr×nh bµy.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 243

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- §iÒu kiÖn ®Ó chuÈn bÞ cho bµi nãi.

? X¸c ®Þnh ®èi tîng nghe? - X¸c ®Þnh ®èi tîng ngêi nghe.

? X¸c ®Þnh môc ®Ých nãi?

? X¸c ®Þnh c¸ch nãi ? - X¸c ®Þnh môc ®Ých nãi, x¸c ®Þnh c¸ch nãi: + Bíc 1: Nãi ®óng, chÝnh x¸c nh÷ng chuÈn mùc. + Bíc 2: Nãi hay, th«ng tin míi mÎ, ng«n ng÷ sinh ®éng, cã khÈu khÝ. - §iÒu kiÖn ®Ó chuÈn bÞ cho bµi nãi. + Ph¶i am hiÓu s©u s¾c vÊn ®Ò sÏ tr×nh bµy. + Ph¶i cã høng thó chuÈn bÞ th× míi cã høng thó tr×nh bµy. + Ph¶i cã t liÖu, sè liÖu phong phó vÒ vÊn ®Ò sÏ tr×nh bµy. - X¸c ®Þnh ®èi tîng ngêi nghe. + Tr×nh ®é, tuæi t¸c, giíi tÝnh, nghÒ nghiÖp cña ngêi nghe. - X¸c ®Þnh môc ®Ých nãi. + Nãi ®Ó tham kh¶o trong buæi ngo¹i kho¸. + Nãi ®Ó gi¸o dôc hoÆc giao nhiÖm vô. 2. LËp dµn ý cho bµi tr×nh bµy. - X¸c ®Þnh c¸ch nãi: ? Ta ph¶i lËp dµn ý nh thÕ nµo cho bµi tr×nh bµy mét vÊn ®Ò?

- Dµn ý tr×nh bµy mét vÊn ®Ò còng t¬ng tù nh dµn ý cña mét bµi v¨n.Tuy nhiªn, cÇn c©n nh¾c, tÝnh to¸n, s¾p xÕp c¸c ý chÝnh, phô sao cho phï hîp víi lîng thêi gian ®îc sö dông ®Ó tr×nh bµy. C¸c bíc cô thÓ:

VD: VÊn ®Ò “Thêi trang vµ tuæi trΔ Gåm c¸c ý chÝnh nµo?.

- C¸c bíc cô thÓ: + CÇn ph¶i tr×nh bµy bao nhiªu ý cho vÊn ®Ò ®îc lùa chän. + C¸c ý ®ã cÇn ph¶i triÓn khai thµnh bao nhiªu ý nhá. + ý nµo lµ träng t©m vµ s¾p xÕp nh thÕ nµo cho hîp lÝ. + ChuÈn bÞ nh÷ng c©u chµo hái, chuyÓn ý, giäng ®iÖu...ra sao. VD: - VÊn ®Ò “Thêi trang vµ tuæi trΔ gåm c¸c ý sau: + Trang phôc lµ thø b¾t buéc ph¶i cã ®èi víi con ngêi v¨n minh, v¨n ho¸. + Trang phôc phï hîp víi céng ®ång, hµi hoµ víi c¸ nh©n, víi thêi ®¹i. + Trang phôc ®Ñp, hiÖn ®¹i (thêi trang) tøc lµ ph¶i “y phôc xøng k× ®øc”. - Trang phôc ph¶i phï hîp víi céng ®ång. - Tµ ¸o dµi cña ngêi phô n÷ ViÖt Nam

VD: + VÊn ®Ò “Thêi trang vµ tuæi trΔ. + VÊn ®Ò “m«i trêng vµ sù sèng cña con ngêi”. + VÊn ®Ò hiÓm ho¹ “ma tuý häc ®êng”. - VÊn ®Ò “Thêi trang vµ tuæi trΔ gåm c¸c ý sau: + Trang phôc lµ thø b¾t buéc ph¶i cã ®èi víi con ngêi v¨n minh, v¨n ho¸. + Trang phôc phï hîp víi céng ®ång, hµi hoµ víi c¸ nh©n, víi thêi ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 244

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Cïng víi vÎ ®Ñp h×nh thøc cßn cÇn ph¶i ch¨m sãc vÎ ®Ñp cña nh©n c¸ch.

ho¹t ®éng 4 (5') ? C¸c bíc tr×nh bµy ®îc thùc hiÖn nh thÕ nµo?

III. Tr×nh bµy: - B¾t ®Çu tr×nh bµy: - Tr×nh bµy néi dung chÝnh: b - KÕt thóc vµ c¶m ¬n:

®¹i. + Trang phôc ®Ñp, hiÖn ®¹i (thêi trang) tøc lµ ph¶i “y phôc xøng k× ®øc”. - Trang phôc lµ thø b¾t buéc ph¶i cã. + Ngêi ViÖt ta thêng nãi “C¬m ... mÆc” víi ý nghÜa “¨n” vµ “ mÆc” lµ hai trong nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu cña con ngêi. L¹i nãi “c¬m ... Êm” víi ý nghÜa lµ c¸i ®Ých tèi thiÓu cña lao ®éng. + Tõ “c¬m... Êm” ®Õn “¨n ... ®Ñp” ®îc coi lµ chÆng ®êng phÊn ®Êu gian khæ cña con ngêi, trong ®ã c¸i ®Ých híng tíi lµ “®Ñp” -> Trang phôc lµ mét trong nh÷ng tiªu chÝ ®Ó ®¸nh gi¸ con ngêi. - Trang phôc ph¶i phï hîp víi céng ®ång. + Ngêi ViÖt cã c¸c trang phôc truyÒn thèng cña m×nh, cho nªn dï cã c¸ch t©n kiÒu g× còng ph¶i chó ý ®Õn kÕ thõa vµ ph¸t triÓn c¸i ®Ñp truyÒn thèng. - Tµ ¸o dµi cña ngêi phô n÷ ViÖt Nam +Trong thêi ®¹i giao lu héi nhËp hiÖn nay, chóng ta cã thÓ chän läc c¸c lo¹i trang phôc cña d©n téc b¹n. +Trang phôc ph¶i ®óng víi tinh thÇn “y phôc xøng k× ®øc”. - Cïng víi vÎ ®Ñp h×nh thøc cßn cÇn ph¶i ch¨m sãc vÎ ®Ñp cña nh©n c¸ch.

ho¹t ®éng 5 (10') ? Cho biÕt mçi c©u t- ¬ng øng víi phÇn nµo trong qu¸ tr×nh tr×nh bµy? * Ghi nhí ( SGK/150). VI. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1:

a. C¸c c©u b¾t ®Çu tr×nh bµy: b. Tr×nh bµy néi dung chÝnh c. ChuyÓn qua chñ ®Ò kh¸c : d. C¸c c©u tãm t¾t vµ kÕt thóc néi dung tr×nh bµy.

- B¾t ®Çu tr×nh bµy: ®i lªn diÔn ®µn, chµo cö to¹ b»ng lêi lÏ vµ cö chØ. - Tr×nh bµy néi dung chÝnh: b¾t ®Çu ý thø nhÊt, chuyÓn ý, tiÕp tôc c¸c ý kh¸c.... - KÕt thóc vµ c¶m ¬n: tãm lùc nh÷ng ý chÝnh võa tr×nh bµy, c¶m ¬n ngêi nghe. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 245

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

a. C¸c c©u b¾t ®Çu tr×nh bµy: - Chµo c¸c b¹n. T«i rÊt phÊn khëi .. Tªn t«i lµ .. - Chµo c¸c b¹n. C¶m ¬n ... c«ng ty. - Tríc khi b¾t ®Çu ... n¨m ... b. Tr×nh bµy néi dung chÝnh - Giê chóng ta h·y ®i vµo néi chñ yÕu cña ®Ò tµi. Thø nhÊt ... - §· xem xÐt ... tõng ph¬ng ¸n. c. ChuyÓn qua chñ ®Ò kh¸c : - Giê chóng ta ... m«i trêng ... phÕ th¶i.

? Chän mét trong c¸c ®Ò tµi trong bµi tËp 2 ®Ó chuÈn bÞ vµ tr×nh bµy tríc líp. b µi tËp 3: * §Ò tµi: Gi÷ g×n MT xanh- s¹ch- ®Ñp. - B¾t ®Çu tr×nh bµy: - Tr×nh bµy néi dung chÝnh: - KÕt thóc:

d. C¸c c©u tãm t¾t vµ kÕt thóc néi dung tr×nh bµy. - T«i muèn kÕt thóc bµi nãi b»ng c¸ch nh¾c l¹i ®«i ®iÒu ®· nªu lªn lóc më ®Çu… - Giê t«i s¾p kÕt thóc ... ®· nªu.

§Ò tµi: Gi÷ g×n MT xanh- s¹ch- ®Ñp. - B¾t ®Çu tr×nh bµy: + Chµo hái, tù giíi thiÖu: KÝnh chµo quý vÞ ®¹i biÓu, chµo c¸c b¹n! H«m nay, t«i rÊt h©n h¹nh ®îc bµy tá nh÷ng suy nghÜ cña m×nh vÒ viÖc “Gi÷ g×n MT xanh- s¹ch- ®Ñp ”. + Nªu vÊn ®Ò: Tr¸i ®Êt lµ ng«i nhµ chung, BVMT chÝnh lµ BV sù sèng cña mçi ngêi chóng ta. - Tr×nh bµy néi dung chÝnh: + Møc ®é « nhiÔm MT vµ t¸c h¹i nghiªm träng cña nã. + C¸c gi¶i ph¸p ®Ó BVMT. + Mçi ngêi cã thÓ lµm g× ®Ó gãp phÇn gi÷ g×n MT xanh – s¹ch - ®Ñp. - KÕt thóc: + NhÊn m¹nh: Tr¸i ®Êt ®ang bÞ « nhiÔm trÇm träng, gi÷ g×n MT lµ nghÜa vô vµ quyÒn lîi thiÕt thùc cña mäi c«ng d©n trªn hµnh tinh ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 246

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nµy. + C¶m ¬n, kªu gäi: Mçi ngêi chóng ta h·y gãp phÇn gi÷ cho MT xanh - s¹ch - ®Ñp tõ nh÷ng viÖc lµm nhá nhÊt.

ho¹t ®éng 6 (1') 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c bíc chuÈn bÞ vµ tr×nh bµy mét vÊn ®Ò. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc ghi nhí. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T52 ) theo c©u hái híng dÉn cña GV.

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

LËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - N¾m ®îc yªu cÇu cña mét b¶n kÕ ho¹ch c¸ nh©n. TiÕ t52       I. Môc tiªu bµi häc. - BiÕt x¸c ®Þnh môc tiªu, ®Þnh liÖu kÕ ho¹ch khoa häc vµ viÕt thµnh b¶n kÕ ho¹ch c¸ nh©n.

2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng biÕt lËp kÕ ho¹ch cho b¶n th©n trong häc tËp. 3.Th¸i ®é: - Gi¸o dôc hs cã ý thøc vµ thãi quen lµm viÖc theo kÕ ho¹ch mét c¸ch khoa häc.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(5') 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: Cã mÊy bíc trong khi tr×nh bµy mét vÊn ®Ò. * §¸p ¸n: Cã 3 bíc. 1. Thñ tôc cÇn thiÕt. + Chµo cö to¹ vµ mäi ngêi b»ng lêi lÏ ng¾n gän nhÊt.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 247

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Nªu lÝ do tr×nh bµy. 2. Tr×nh bµy. - Néi dung chÝnh lµ g×?. - Néi dung Êy gåm bao nhiªu vÊn ®Ò?. - Mçi vÊn ®Ò ®îc cô thÓ ho¸ nh thÕ nµo? - CÇn cã chuyÓn ý, chuyÓn ®o¹n. Mçi vÊn ®Ò cÇn liªn hÖ dÉn chøng cho sinh ®éng, cô thÓ.

3. KÕt thóc vÊn ®Ò. - Tãm t¾t nhÊn m¹nh mét sè ý chÝnh. - §Æt ra yªu cÇu cô thÓ. - C¶m ¬n ngêi nghe.

* Tªn HS tr¶ lêi: 1 .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2 ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: (1'). Nh»m gióp c¸c em biÕt h×nh thµnh ý thùc lµm viÖc khoa häc vµ hiÖu qu¶. Ngµy h«m nay chóng ta häc bµi “LËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n”. H§ cña HS Néi dung GHI B NGẢ

i. kh¸i qu¸t chung. 1. Kh¸i niÖm: Sgk. H§ cña GV ho¹t ®éng 2 (20') ? Em hiÓu kÕ ho¹ch c¸ nh©n lµ g×?

HS tr¶ lêi: - Lµ b¶n dù kiÕn néi dung, c¸ch thøc hµnh ®éng vµ ph©n bè thêi gian ®Ó hoµn thµnh mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. ? V× sao ph¶i lËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n?

-§Ó h×nh dung tríc c¸c c«ng viÖc cÇn lµm, ... - ThÓ hiÖn phong c¸ch lµm viÖc khoa häc, chñ ®éng, ®¶m b¶o c«ng viÖc ®¹t kÕt qu¶ tèt.

2. Sù cÇn thiÕt cña viÖc lËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n. - §Ó h×nh dung tríc c¸c c«ng viÖc cÇn lµm, ph©n bè thêi gian hîp lÝ, ®Ó tr¸nh bÞ ®éng, bá quªn, bá sãt c¸c c«ng viÖc cÇn lµm. - ThÓ hiÖn phong c¸ch lµm viÖc khoa häc, chñ ®éng, ®¶m b¶o c«ng viÖc ®¹t kÕt qu¶ tèt. II. C¸ch lËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n: 1. C¸c bíc: - X¸c ®Þnh yªu cÇu, néi dung vµ quÜ thêi gian c«ng viÖc. - X©y dùng kÕ ho¹ch cô thÓ. - X¸c ®Þnh yªu cÇu, néi dung vµ quÜ thêi gian c«ng viÖc. - X©y dùng kÕ ho¹ch cô thÓ.

- C¸ch thøc thùc hiÖn. - Thêi gian thùc hiÖn 2. Néi dung c«ng viÖc. - C¸ch thøc thùc hiÖn. - Thêi gian thùc hiÖn

? B¶n KHCN ®îc cÊu tróc nh thÕ nµo? Nªu c¸c bíc tiÕn hµnh x©y dùng b¶n kÕ ho¹ch c¸ nh©n? ? C¸c phÇn vµ néi dung cña mçi phÇn trong b¶n kÕ ho¹ch c¸ nh©n? ? §Æc ®iÓm ng«n ng÷ cña b¶n kÕ ho¹ch c¸ 3. Ng«n ng÷ ng¾n gän, râ rµng. VD: X©y dùng kÕ ho¹ch «n tËp m«n

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 248

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nh©n? VD?

Ng÷ V¨n. -Hä vµ tªn: -Tæ ... líp... 1. Môc tiªu cÇn ®¹t: - VÒ kiÕn thøc. - VÒ kÜ n¨ng. 2. Néi dung vµ kÕ ho¹ch «n tËp. a. Néi dung trong sgk Ng÷ v¨n 10 tËp 1. b. KÕ ho¹ch: Hoµn thµnh tríc th¸ng 1 n¨m 2009.

Thêi gian VD: X©y dùng kÕ ho¹ch «n tËp m«n Ng÷ V¨n. -Hä vµ tªn: -Tæ ... líp... 1. Môc tiªu cÇn ®¹t: - VÒ kiÕn thøc. - VÒ kÜ n¨ng. 2. Néi dung vµ kÕ ho¹ch «n tËp. a. Néi dung trong sgk Ng÷ v¨n 10 tËp 1. b. KÕ ho¹ch: Hoµn thµnh tríc th¸ng 1 n¨m 2009. C¸ch thøc tiÕn hµnh

ND «n tËp 1. V¨n 1. HÖ thèng ho¸ phÇn V, TV, LV. - TuÇn 1 th¸ng 12 hoµn thµnh môc I.

- TuÇn 2 th¸ng 12 hoµn thµnh môc II. 2. TiÕn g ViÖt.

- TuÇn 3 th¸ng 12 hoµn thµnh môc III. 2. Tãm t¾t kiÕn thøc ®· häc b»ng c¸ch hiÓu vµ lêi v¨n cña m×nh. 3. §èi chiÕu víi lêi gi¶ng cña thÇy, c«. 3. Lµm v¨n.

- TuÇn 4 th¸ng 12 hoµn thµnh môc IV.

4. §èi chiÕu víi ghi nhí. * ghi nhí (SGK/153). III. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1:

- H×nh thøc: - Néi dung: Ho¹t ®éng 3 (25') ? T×m ra nh÷ng ®iÓm cha hîp lÝ cña v¨n b¶n?

- Do vËy, chØ nªn gäi v¨n b¶n ®ã lµ thêi gian biÓu.

- H×nh thøc: cha ®Çy ®ñ kÕt cÊu cña mét b¶n kÕ ho¹ch c¸ nh©n. - Néi dung: chØ cã thêi gian vµ néi dung c«ng viÖc chø cha cã ®Þa ®iÓm vµ c¸ch thøc thùc hiÖn, thiÕu c¶ kÕt qu¶ c«ng viÖc.

b µi tËp 2: - P1: giíi thiÖu b¶n th©n cßn thiÕu: chi ®oµn nµo, trêng nµo...cÇn bæ sung. - P2: néi dung c«ng viÖc cßn thiÕu: ph©n chia thêi gian, x¸c ®Þnh ®Þe ®iÓm vµ dù kiÕn kÕt qu¶..... b µi tËp 3:

ỳ                                                                                                   Trang

GV: Híng dÉn HS lµm ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 249

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

bµi tËp 2, 3.

LËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n vÒ viÖc häc thªm bé m«n tin häc: thêi gian ®Þa ®iÓm dù kiÕn kÕt qu¶

néi dung c«ng viÖc TËp gâ bµn phÝm - N¾m ®îc kÜ thuËt ®¸nh m¸y 10 ngãn. - T¹i líp 1 ngµy. - T¹i nhµ 3 ngµy cßn l¹i. - LT: 1 ngµy, c¸c buæi chiÒu tõ 14h ®Õn 16h. - TH: 3 ngµy, c¸c buæi tèi tõ 19h ®Õn 20h. VÏ b¶ng, biÓu - LT: 2 ngµy, c¸c buæi chiÒu tõ - Häc t¹i líp. - VÏ thµnh th¹o c¸c b¶ng, biÓu ®¬n gi¶n. - Tù häc t¹i nhµ.

- Häc t¹i líp.

- Tù häc t¹i nhµ. - BiÕt c¸ch trang trÝ v¨n b¶n, sö dông thµnh th¹o c¸c kiÓu ch÷.... 14h ®Õn 16h. - TH: 3 ngµy, c¸c buæi tèi tõ 19h ®Õn 20h. - LT: 2 ngµy, c¸c buæi chiÒu tõ 14h ®Õn 16h. - TH: 3 ngµy, c¸c buæi tèi tõ 19h ®Õn 20h.

Trang trÝ v¨n b¶n, sö dông c¸c kiÓu ch÷... 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - KÕ ho¹ch c¸ nh©n gióp cho mçi ngêi sèng vµ lµm viÖc cã ý nghÜa, cã tæ chøc, cã hiÖu qu¶. - KÕ ho¹ch c¸ nh©n gióp cho mçi ngêi cã thÓ lµm tõng viÖc ®Õn n¬i ®Õn chèn theo tr×nh tù, viÖc nµo cÇn thiÕt lµm tríc, viÖc nµo cha thËt cÇn thiÕt lµm sau. - KÕ ho¹ch c¸ nh©n gióp cho mçi ngêi cã thÓ chñ ®éng tæ chøc cuéc sèng cña m×nh mét c¸ch khoa häc, tho¶i m¸i. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc ghi nhí. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T53 ) theo c©u hái híng dÉn cña GV.

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : ....................................

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 250

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

TiÕ ọ t 53 Đ c thêm Th¬ hai – K cña ba – s«

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - hiÓu ®îc th¬ hai- c vµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nã. I. Môc tiªu bµi häc.

- HiÓu ®îc ý nghÜa vµ vÎ ®Ñp cña th¬ Hai- c.

2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc - hiÓu th¬ Hai c cña Ba S«. 3. Th¸i ®é: - Thªm yªu mÕn, kÝnh träng Ba S«.

. chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò: Không 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: (1). T¸c gi¶ Ba-s« lµ mét trong nh÷ng nhµ th¬ næi tiÕng nhÊt cña v¨n häc NhËt B¶n. Ngµy h«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu vÒ th¬ cña «ng qua mét thÓ lo¹i míi: Th¬ Hai - c.

H§ cña HS Néi dung GHI B NGẢ H§ cña GV Ho¹t ®éng 2 (15')

? Tr×nh bµy tãm t¾t th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña Ba-s«? I.T×m hiÓu chung. 1.TiÓu dÉn: - Ba - s«: (1644-1694). - Sinh trëng trong mét gia ®×nh vâ sÜ ®¹o Sa-mu-rai...

- §Æc ®iÓm th¬ hai c.

? Anh (chi) h·y nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh cña th¬ Hai -c- ?

HS tr¶ lêi: - Ba - s«: (1644-1694). - Sinh trëng trong mét gia ®×nh vâ sÜ ®¹o Sa-mu-rai. «ng thÝch th¬ v¨n héi ho¹ tõ thña nhá, thÝch ®i du lÞch nhiÒu n¬i ®Ó th¨m b¹n bÌ. Cã c«ng lín trong viÖc c¸ch t©n vÒ h×nh thøc th¬ Hai-c. ¤ng lµ bËc thÇy th¬ Hai-c. -Th¬ Hai-c cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh cÇn n¾m v÷ng sau ®©y. Th¬ Hai – c cã nguån gèc tõ th¬ ren – ga NB, ®îc Ba S« s¸ng t¹o thµnh mét thÓ th¬ míi dung hîp ®îc c¶ tÝnh chÊt trµo léng ®êi thêng cña ren – ga hiÖn ®¹i vµ tÝnh chÊt t©m linh huyÒn bÝ ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 251

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ VÒ h×nh thøc: + VÒ h×nh thøc:

+ VÒ néi dung: + VÒ néi dung:

cña ren – ga cæ ®iÓn. Th¬ Hai-c rÊt ng¾n: Mét bµi chØ cã 3 c©u, toµn bµi cã 17 ©m tiÕt. Cã tõ 8 ®Õn 10 ch÷. + VÒ h×nh thøc: Hai- c ng¾n nhÊt thÕ giíi ( cã 3 dßng vµ 17 ©m tiÕt theo thø tù: 5 – 7 -5). Tuy nhiªn, vÉn cã nh÷ng bµi hai – c cã tíi 19 ©m tiÕt. ( Con Qu¹ cña Ba S«). + VÒ néi dung: Mçi bµi th¬ hai – c ®Òu cã mét tø th¬ nhÊt ®Þnh, thêng chØ ghi l¹i mét phong c¶nh víi vµi sù vËt cô thÓ, trong mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, ®Ó tõ ®ã kh¬i gîi lªn mét c¶m xóc, mét suy t nµo ®ã. + VÒ thêi gian trong th¬ hai – c: Thêng cã mét sè yÕu tè biÓu biÖn mïa: + VÒ thêi gian trong th¬ hai – c:

+ Kh«ng gian: + Kh«ng gian: RÊt nhá hÑp, gÇn gòi: mét m¸i lÒu, mét l÷ qu¸n, thËm chÝ lµ kh«ng gian díi mét chiÕc «..... + VÒ thêi gian trong th¬ hai – c: Thêng cã mét sè yÕu tè biÓu biÖn mïa: tiÕng ve mïa hÌ, anh ®µo mïa xu©n, hoa cóc mïa thu, tr¨ng thu, tiÕng c«n trïng mïa thu, tuyÕt ®«ng....C¸c tõ ng÷ liªn hÖ ®Õn mïa ®îc gäi lµ kigo (quý ng÷ ), ®îc dïng nh nh÷ng quy íc bÊt di bÊt dÞch ®Ó nhËn biÕt tÝn hiÖu thêi gian trong t¸c phÈm. Thêi gian biÓu hiÖn lµ cña hiÖn t¹i chø kh«ng cã thêi gian lÞch sö.

+ §Ò tµi:

+ Kh«ng gian: RÊt nhá hÑp, gÇn gòi: RÊt nhá hÑp, gÇn gòi: mét m¸i lÒu, mét l÷ qu¸n, thËm chÝ lµ kh«ng gian díi mét chiÕc «.....

+ §Ò tµi: RÊt ®çi gi¶n dÞ.

+ VÒ vËt chÊt:

+ §Ò tµi: RÊt ®çi gi¶n dÞ, ®ã lµ nh÷ng sù vËt, sù viÖc nho nhá trong ®êi sèng nh: chó dÕ mÌn, mét b«ng cóc tr¾ng, chiÕc cèi xay...thËm chÝ chØ mét ©m thanh nh: tiÕng vª kªu, tiÕng Õch nh¶y....Nhng nh÷ng sù vËt, hiÖn tîng Êy l¹i lu«n ®îc ®Æt trong c¸i chØnh thÓ cña vò trô, chóng ®îc ph¶n ¸nh thËt hån nhiªn ®óng nh b¶n thÓ cña chóng. + VÒ vËt chÊt: Th¬ hai – c thÊm ®Êm tinh thÇn ThiÒn t«ng phËt gi¸o, v¨n ho¸ NB vµ ph¬ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 252

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ LÝ tëng thÈm mÜ: + VÒ vËt chÊt: Th¬ hai – c thÊm ®Êm tinh thÇn ThiÒn t«ng phËt gi¸o.

+ LÝ tëng thÈm mÜ: V¬n tíi chÝnh lµ nh÷ng c¶m gi¸c gi¶n dÞ...

§«ng nãi chung. §Æc trng thi ph¸p cña hai c lµ kÕt cÊu “h kh«ng”, sö dông nh÷ng kho¶ng trèng trong th¬. Th¬ hai c lu«n ph¶n chiÕu v¹n vËt trong mèi t- ¬ng quan,giao hoµ, chuyÓn ho¸ lÉn nhau. + LÝ tëng thÈm mÜ: V¬n tíi chÝnh lµ nh÷ng c¶m gi¸c gi¶n dÞ, thanh cao nhÊt cña cuéc sèng, ®ã lµ c¸i v¾ng lÆng, ®¬n s¬, u huyÒn, nhÑ nhµng, thanh tho¸t....

GV: Th¬ Hai-c ®Ëm chÊt ThiÒn, ®a t©m tëng cña c¸i t«i hoµ nhËp vµo c¸i tÜnh lÆng v« biªn, kh«ng bÞ øc chÕ ®Ó gi¶i phãng t©m linh -> Sa bi. YÕu tè Sa bi biÓu hiÖn ë sù c« liªu; tÜnh lÆng. §ã lµ c¸ch sö dông tõ ng÷ ®Ó miªu t¶ c¶nh vËt thiªn nhiªn, khiÕn ngêi vµ vËt hoµ lµm mét.

(28') 2.V¨n b¶n. a. §äc v¨n b¶n: b. Gi¶i thÝch tõ khã: II. §äc -hiÓu: - Quý ng÷ trong th¬ Hai-c Quý ng÷ ChØ mïa GV: Cho HS ®äc vµ gi¶i thÝch c¸c tõ khã trong SGK/156. h o¹t ®éng 3 ? Qóy ng÷ trong 8 bµi th¬ lµ chØ c¸c mïa nµo?

- HS cã thÓ lËp b¶ng....

Bµi 1 2 3 4 5 6 7 8 ®ång Mïa thu Mïa hÌ Mïa thu Mïa thu Mïa ®«ng Mïa xu©n Mïa hÌ Mïa ®«ng Mïa s¬ng Chim ®ç quyªn S¬ng thu Giã mïa ®«ng Ma ®«ng Hoa ®µo TiÕng ve C¸nh hoang vu

1. - Bµi mét: Lµ nçi nhí vÒ £-®« (£-®« lµ mét T«- ki- « ngµy nay). -> T×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc ®· hoµ lµ mét. ? T×nh c¶m th©n thiÕt cña t¸c gi¶ víi £ -®« ®îc thÓ hiÖn ntn trong bµi 1 vµ 2?

2. - Bµi hai: Ki -«- t« lµ n¬i Ba -s« thêi trÎ sèng. Sau ®ã «ng chuyÓn ®Õn Ki- « -t«.

- Bµi mét: Lµ nçi nhí vÒ £-®« §· mêi mïa s¬ng xa quª tøc mêi n¨m ®»ng ®½ng nhµ th¬ sèng ë £- ®«. Cã mét lÇn trë vÒ quª cha ®Êt tæ «ng kh«ng thÓ nµo quªn ®îc £ ®«. -> T×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc ®· hoµ lµ mét. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 253

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. Bài ba: CÇm trªn tay mí tãc b¹c, di vËt cña mÑ, Ba -s« dng dng lÖ ch¶y. -> T×nh mÉu tö.

? T×nh c¶m ®èi víi mÑ vµ em bÐ bÞ bá r¬i ®îc thÓ hiÖn ntn trong bµi 3,4? - Bµi hai: Ki -«- t« lµ n¬i Ba -s« thêi trÎ sèng. Sau ®ã «ng chuyÓn ®Õn Ki- « -t«. Hai m¬i n¨m xa trë l¹i Ki- «- t« nghe chim ®ç quyªn hãt «ng lµm bµi th¬ nµy. Bµi th¬ lµ sù hoµi c¶m qua tiÕng chim ®ç quyªn, tiÕng kh¾c kho¶i gîi l¹i mét thêi kû niÖm. ®ã lµ tiÕng lßng da diÕt xen lÉn buån, vui m¬ hå vÒ mét thêi xa x¨m.

4. - Bµi bèn: Ngêi ®äc b¾t gÆp nçi buån nh©n thÕ.

- Bµi ba: CÇm trªn tay mí tãc b¹c, di vËt cña mÑ, Ba -s« dng dng lÖ ch¶y. H×nh ¶nh lµm s¬ng thu gîi ra nçi buån trèng tr¶i bëi c«ng sinh thµnh, dìng dôc cha ®îc b¸o ®Òn -> T×nh mÉu tö.

? Qua bµi th¬ h·y t×m ra vÎ ®Ñp t©m hån nhµ th¬? (bµi 5).

5. - Bµi n¨m: VÎ ®Ñp kh¸t väng trong t©m hån nhµ th¬: ma gi¨ng, mét chó khØ con thÇm íc cã mét chiÕc ¸o t¬i ®Ó che ma. -> Gi¸ trÞ nh©n ®¹o.

? Mèi t¬ng giao gi÷a c¸c sù vËt hiÖn tîng trong vò trô ®îc thÓ hiÖn ntn ë bµi 6,7?

- Bµi bèn: Ngêi ®äc b¾t gÆp nçi buån nh©n thÕ. Bè mÑ ®Î con ra kh«ng nu«i ®îc ph¶i bá vµo rõng s©u. Nçi buån ®ã göi vµo giã thu t¸i tª, nçi buån Êy ®· n©ng bæng gi¸ trÞ th¬ Ba- s« tíi ®Ønh cao cña chñ nghÜa nh©n ®¹o. - Bµi n¨m: VÎ ®Ñp kh¸t väng trong t©m hån nhµ th¬: ma gi¨ng, mét chó khØ con thÇm íc cã mét chiÕc ¸o t¬i ®Ó che ma. Mîn ma ®Ó nãi vÒ mét hiÖn thùc nµo ®ã trong cuéc ®êi (®ãi khæ , rÐt mít). Chó khØ mong hay nh©n vËt tr÷ t×nh mong lµm thÕ nµo ®Ó khái ®ãi, khái rÐt, khái khæ. -> Gi¸ trÞ nh©n ®¹o.

? Kh¸t väng sèng ®i tiÕp nh÷ng cuéc du hµnh cña Ba- s« ®îc thÓ hiÖn ntn ë bµi 8?

6. - ë bµi s¸u, b¶y: Hoa ®µo vµ sãng n- íc hå Bi-wa. -> C©u th¬ ®»m th¾m trong c¶m nhËn s©u s¾c, th¾m trong c¸i t×nh cña con ngêi víi thiªn nhiªn t¹o vËt. 7. - Bµi t¸m: B¶n chÊt Ba s« rÊt thÝch ®i l·ng du hµnh. -> L¹c quan, dïng quý ng÷ thÓ hiÖn sù g¾n bã s©u s¾c cña ngêi NhËt víi thiªn nhiªn.

- C¶m thøc thÈm mÜ vÒ sù v¾ng lÆng

- ë bµi s¸u, b¶y: Hoa ®µo vµ sãng níc hå Bi-wa. Hoa ®µo l¶ t¶ b¸o hiÖu mïa xu©n ®· qua. §Õn bµi 7, ta b¾t gÆp tiÕng “ve ng©n” ®Æc trng cña mïa hÌ. - Bµi t¸m: B¶n chÊt Ba s« rÊt thÝch ®i l·ng du. ¤ng n»m bÖnh ỳ                                                                                                   Trang

? C¶m thøc thÈm mÜ vÒ sù v¾ng lÆng, ®¬n s¬, u hoµi trong ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 254

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

c¸c bµi 6,7,8? nhng vÉn cã kh¸t väng sèng ®Ó ®i tiÕp cuéc du hµnh

®¬n s¬ u hoµi. + L¶ t¶ + Gîn sãng. + V¾ng lÆng. + L·ng du, phiªu b¹t, hoang vu. - NÐt ®Æc s¾c vÒ th¬ Hai-c. -VÎ ®Ñp t©m hån cña t¸c gi¶ Ba-s« trong c¸c bµi th¬. - C¶m thøc thÈm mÜ vÒ sù v¾ng lÆng ®¬n s¬ u hoµi. + L¶ t¶ + Gîn sãng. + V¾ng lÆng.

4(2')

h o¹t ®éng 3 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc ®Æc ®iÓm cña thÓ th¬ Hai c. * LuyÖn tËp : - Nªu ®Æc ®iÓm cña th¬ Hai-c? - Gîi ý: + Mét phong c¶nh, mét vµi sù vËt cô thÓ thÓ hiÖn trong mét tø th¬, mét xóc c¶m, suy t cña ngêi viÕt. + Tõ chØ mïa lµ b¾t buéc trong mçi bµi th¬. + Thñ ph¸p tîng trng: Hµm sóc nghÖ thuËt mang tÝnh chÊt khªu gîi lµ chñ yÕu. + Thiªn nhiªn vµ triÕt lÝ vÒ thiªn nhiªn: T×m c¸i ®Ñp trong nh÷ng h×nh ¶nh gi¶n dÞ b×nh th êng cña thiªn nhiªn. + ThÊm ®Ém tinh thÇn ThiÒn T«ng vµ tinh thÇn v¨n ho¸ ph¬ng §«ng. + M¬ hå lµ ®Æc ®iÓm ng«n ng÷ quan träng cña th¬ Hai-c. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc néi dung cña bµi häc. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T52 ) theo c©u hái híng dÉn cña GV.

Tham kh¶o th¬ hai c cña ba s« 1. Trªn cµnh kh«

chim qu¹ ®Ëu Cµnh kh« qu¹ ®Ëu chiÒu tµ chiÒu tµn mïa thu. Thêi gian thÊp tho¸t thu ®µ vÒ ®©y. 2. Tr¨ng ®i nhanh

h¹t ma trªn l¸ Lng thêi m©y phñ tr¨ng tr«i, r¬i l· ch·. §Çu cµnh ma ®äng, níc r¬i, t¬i hoµi. 3. PhËn thÊp hÌn

xin ®õng u phiÒn Tõ nay tho¸t hÕt u phiÒn, lÔ chiªu hån. Phiªu diªu tho¸t tôc vui niÒm t©y ph¬ng. 4. Con ®êng nµy

kh«ng thÊy ai qua n÷a Con ®êng qua mÊy n¨m rµy, chiÒu thu Giã may hiu h¾t, chiÒu nay v¾ng ngêi.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 255

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

5. Mïa xu©n ®ang ®i qua

chim khãc Mét mïa xu©n l¹i s¾p qua m¾t c¸ ®Ém lÖ Chim mu«ng sÇu khãc, c¸ nhoµ ®«i mi. 6. TiÕng chu«ng ®· døt

c¶m thÊy mïi h¬ng hoa Chu«ng chïa døt tiÕng ng©n nga, ch¾c h¼n hoµng h«n H¬ng hoa ph¶ng phÊt, ch¾c lµ hoµng h«n.

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

t 54 Làm văn TiÕ

tr¶ bµi viÕt sè 4.

I. Môc tiªu bµi häc. ị ậ ị ậ ®Ó tiÕp tôc luyÖn tËp

ị ậ chuÈn bÞ tèt cho bµi viÕt sau. 1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - NhËn râ nh÷ng u, nhîc ®iÓm vÒ kÜ n¨ng viÕt bµi v¨n ngh  lu n. - BiÕt c¸ch tù ®¸nh gi¸ chÊt l îng häc vµ thùc hµnh viÕt v¨n ngh  lu n viÕt bµi v¨n ngh  lu n ị ậ . 2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn tÝnh tù tin vµ kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh bµi nãi cho phï hîp víi ®èi t îng vµ t×nh huèng cô thÓ. 3. Th¸i ®é : - Gi¸o dôc c¸c em lu«n tù tin trong giao tiÕp. Rót ra bµi häc kinh nghiÖm vµ cã ý thøc båi dìng thªm n¨ng lùc viÕt v¨n ngh  lu n

II. chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:

- Hs xem l¹i ®Ò bµi, su tÇm c¸c tµi liÖu tham kh¶o cã liªn quan. - Gv chÊm bµi, so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc.

III. TiÕn tr×nh d¹y- häc: Ho¹t ®éng 1(1')

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 256

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

1. KiÓm tra bµi cò. 2. TiÕn tr×nh tr¶ bµi: Ho¹t ®éng 2( 43')

A. Tr¶ bµi: I. Yªu cÇu:

- Yªu cÇu chung:

ứ ế ợ ể ậ §©y lµ lo¹i ®Ò yªu cÇu t ng h p ki n th c, nhân bi ổ ầ ả ọ ụ ế t, thông hi u và v n d ng phân   ạ . §Ó lµm tèt lo¹i ờ trong ể ậ ế thông hi u và v n d ng phân tích đánh giá ụ t ẩ ọ ữ tích đánh giá và bình gi ng trong nh ng tác ph m văn h c th i kì trung đ i bµi nµy cÇn ph¸t huy kh¶ n¨ng nh n bi ậ tác ph m văn h c.

- Yªu cÇu cô thÓ:

§Ò kiÓm tra häc kú I

II.  DÀN Ý CHI TI T:Ế

S N LAƠ

Năm h c: ọ 2010- 2011

M«n: Ng÷ v¨n líp 10 (Thêi gian lµm bµi : 90 phót kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò) ===========================

Đ  01ề

Ở S  GD & ĐT Trêng THPT TÔNG L NHỆ

C©u 1: (2 ®iÓm) Nªu nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t? H·y chØ ra dÊu hiÖu cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t biÓu hiÖn trong c©u ca dao sau:

“ M×nh vÒ cã nhí ta ch¨ng, Ta vÒ ta nhí hµm r¨ng m×nh cêi”

C©u 2: (3 ®iÓm) ừ ph©n tÝch vÎ ®Ñp cña bµi ca dao sau: Anh ( chÞ) h·y viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n (kho ng 300 t ) ả Th©n em nh tÊm lôa ®µo

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 257

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

PhÊt ph¬ gi÷a chî biÕt vµo tay ai. ( S¸ch gi¸o khoa Ng÷ v¨n 10 tËp I/ trang 83- NXB Gi¸o dôc 2006)

ị ề ẻ ẹ ồ ủ ậ ủ ễ ả ả C nh ngày hè ” (B o kính

C©u 3: (5 ®iÓm) ả C m nh n c a anh (ch ) v  v  đ p tâm h n c a Nguy n Trãi qua bài “ ớ ­ bài 43). ả i c nh gi ồ ủ ợ ụ ự ạ ồ ễ

ầ ị ng. ắ ẽ ọ ườ ng, R i hóng mát th a ngày tr ươ Hòe l c đùn đùn tán r p gi ng. ứ ỏ Th ch l u hiên còn phun th c đ , ươ ng. H ng liên trì đã ti n mùi h ợ ư ủ Lao xao ch  cá làng ng  ph , ươ ỏ ầ D ng d i c m ve l u t ch d ộ ế ầ D  có Ngu c m đàn m t ti ng, ươ ủ ắ ng. Dân giàu đ  kh p m i ph ữ ậ ộ (Sách giáo khoa trang 118, Ng  văn 10, T p m t ­ ấ ả ụ Nhà xu t b n giáo d c ­ 2006)

ƯỚ Ố Ọ Ữ Ẫ H NG D N CH M THI H C KÌ I ­ MÔN NG  VĂN – KH I 10 Ấ ọ Năm h c:  2010­2011

Đ  01ề

Câu 1. (2,0 đi m).ể

:

ọ ữ ệ ộ ỉ ầ ề a. Yêu c u v  kĩ năng ế ­ H c sinh bi nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña m t phong cách, ch  ra nh ng dáu hi u ữ ắ ộ ọ t cách trình bày  ủ c a phong cách ngôn ng  đó m t cách chính xác, ng n g n.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 258

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ứ

b. Yêu c u v  ki n th c. ầ ề ế ­ Yªu cÇu 1: Tr×nh bµy ®îc 3 ®Æc trng c¬ b¶n cña ng«n ng÷ sinh ho¹t: (01 đi m)ể + TÝnh cô thÓ. + TÝnh c¶m xóc. + TÝnh c¸ thÓ. ­ Yªu cÇu 2: ChØ ra ®îc dÊu Ên cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t trong c©u ca dao (01

đi m)ể + Tõ ng÷ xng h«: m×nh - ta + Ng«n ng÷ ®èi tho¹i: …cã nhí ta ch¨ng + Lêi nãi hµng ngµy; m×nh vÒ…, ta vÒ…

ể

ủ ậ ầ ạ ọ ­ ộ ử ố ượ ừ ề ể ể Đi m 1: Khi trình bày đ c m t n a s  ý trên và còn m t s  sai sót v  dùng t ấ c. Cách ch m đi m. ữ ế ẩ ­ Đi m 2: Khi bài trình bày đ  các yêu c u  trên và di n đ t gãy g n, ch  vi t c n th n. ế , vi t câu. ể ậ ụ ễ ộ ố ể ụ ể ứ ự ể ợ ­ Các m c đi m khác giáo viên d a vào hai thang đi m c  th  trên đ  v n d ng cho thích h p.

Câu 2. (3,0 đi m)ể

ế ả ừ t trình bày bài văn ngh  lu n văn h c kho ng 30 dòng v  ý nghĩa đ ọ ạ ư ị ậ ẽ ắ ỗ ề ế ấ ễ ặ ả ầ ề a. Yêu c u v  kĩ năng:  ề ­ Bi ­ Bài làm có k t c u ch t ch , di n đ t l u loát, không m c l ượ i v  dùng t c rút ra t ừ ề , v  chính t câu ca dao.  ữ  và ng  pháp.

ứ

ề ễ ạ ầ ề ế b. Yêu c u v  ki n th c. H c sinh có th ư ượ ơ ả ữ ọ ả nh ng ph i nêu đ ể cã nh÷ng c¸ch ph©n tÝch kh¸c nhau, di n đ t ý nghĩa theo nhi u cách khác nhau  c nh ng ý c  b n sau: - Bµi ca dao trªn n»m trong chïm nh÷ng bµi ca dao than th©n, t×nh nghÜa më ®Çu b»ng m« tuýp quen thuéc “ Th©n em..” - Bµi ca dao lµ lêi than cña ngêi phô n÷ trong x· héi phong kiÕn:

ý thøc ®îc s¾c ®Ñp, tuæi xu©n vµ gi¸ trÞ cña m×nh ( tÊm lôa ®µo) nhng sè phËn cña hä thËt ch«ng chªnh, lu«n bÞ phô thuéc ( …biÕt vµo tay ai)

ế ố ề ầ ắ ộ c. Cách ch mấ  đi m.ể - Điểm 3: Bài vi ứ t đáp  ng t t yêu c u v  kĩ năng và n i dung sâu s c, v ạ hành văn m ch l c. t không m c l ạ Cã thÓ m¾c lçi nhưng kh«ng ®¸ng kÓ. Đ c bi ệ ặ ộ ố ộ ử ố ề ¨n di n đ t ễ ắ ỗ ề i v  hình th c. ừ ế - Điểm 2: §¸p øng mét nöa m t n a s  ý trên và còn m t s  sai sót v  dùng t ạ cã c¶m xóc, ứ - §iÓm t câu. , vi 1 : Néi dung s¬ sµi, diÔn ®¹t yÕu. - §iÓm 0 : Hoµn toµn l¹c ®Ò.

+ Khi ph©n tÝch HS ph¶i chØ ra vµ ph©n tÝch ®îc c¸c thñ ph¸p nghÖ thuËt c¬ b¶n cña c©u

* L u ý: ca dao ( h×nh ¶nh so s¸nh Èn dô; tõ l¸y gîi h×nh phÊt ph¬…) gi¸o viªn míi cho ®iÓm tèi ®a. + KhuyÕn khÝch nh÷ng häc sinh cã liªn hÖ ®èi chiÕu víi nh÷ng bµi ca dao cïng ®Ò tµi, m« tuýp.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 259

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Câu 3. (5,0 đi m)ể

ầ ề 1. Yêu c u v  kĩ năng:  ­ Trªn c¬ së h c sinh ọ ế ọ n¾m v÷ng néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ “ C¶nh ngµy hÌ” , nªu ®îc t cách làm bài phân ơ ữ ẩ ờ c¶m nhËn cña b¶n th©n vÒ vÎ ®Ñp t©m hån cña t¸c gi¶ NguyÔn Tr·i. (H c sinh bi tích tác ph m th  tr  tình th i kì trung đ i). ế ấ ạ ư ắ ỗ ề ẽ ặ ả ề ữ ừ ạ ễ ­  Bài làm có k t c u ch t ch , di n đ t l u loát, không m c l i v  chính t , v  ng  pháp, dùng t .

ứ

ế ể ữ ơ ể ọ ề ữ ả ậ t đã h c v  bài th  đ  trình bày c m nh n theo nh ng cách riêng ư

ệ ơ ượ ệ ủ ẻ ẹ ể ễ ả ồ C nh ngày hè ơ ”, bi u hi n c a v  đ p tâm h n Nguy n Trãi qua bài th . c bài “

ộ ố ủ ễ ồ ờ ợ ậ ồ ớ ơ ộ ả ở ủ ở ầ ứ ố ỗ ố ớ ấ ứ ễ ả ớ ầ ề ế 2. Yêu c u v  ki n th c. ọ ự H c sinh d a vào nh ng hi u bi ả ả ầ nh ng c n đ m b o các ý sau: ở  (0,5 đi m)ể a. M  bài: ớ ­  Gi i thi u s  l b. Thân bài.  (4 đi m)ể ­ Tâm h n yêu thiên nhiên, yêu đ i, yêu cu c s ng c a Nguy n Trãi:  + Luôn hòa h p v i thiên nhiên. + Tâm h n nhà th  r ng m  đón nh n thiên nhiên. ộ + hiên nhiên qua c m xúc c a thi sĩ tr  nên sinh đ ng, đáng yêu, đ y s c s ng. ề ư ­ Trong b t c  hoàn c nh nào Nguy n Trãi cũng canh cánh bên lòng n i ni m  u ái đ i v i dân, v i c: ấ ượ ủ ạ : ơ ướ ả ư ả ướ ế ẫ ế ớ ườ ớ ướ n            ­ Qua đó th y đ + Nhà th  vui tr c tâm tr ng c a tác gi ậ c c nh v t nh ng tr ấ c h t v n là t m lòng tha thi t v i con ng ớ   i, v i dân, v i n c.ướ ậ ộ ướ ẹ ế ể c mu n cao đ p mong có ti ng đàn c a vua Thu n ngày x a vang ấ ướ ấ ồ ị ng ư ấ ủ c thái bình ph n th nh. “ dân giàu đ  kh p đòi ph ộ ố ưở ớ ả ể ư ẹ ả + T  ni m vui đó, d y lên m t  ủ ắ i m t s  tác gi ng t ố ươ ” nhân dân no  m, đ t n  có nhân cách cao đ p nh  tác gi đ  so sánh).

ạ ẻ ẹ ồ ủ ẳ ị ể ệ ừ ề ợ ả lên đ  ca ng i c nh  ể (có th  liên t c. KÕt luËn. (0,5 đi m)ể ­ Kh ng đ nh l ơ ễ i v  đ p tâm h n c a Nguy n Trãi bi u hi n qua bài th .

ể

ấ 3. Cách ch m đi m. - Điểm 4 - 5: §¸p øng c¸c yªu cÇu trªn… V¨n viÕt cã c¶m xóc, trong s¸ng, ch÷ viÕt s¹ch ®Ñp, cã thÓ m¾c lçi kh«ng ®¸ng kÓ. - Điểm 3: §¸p øng mét nöa một nửa số ý trên và còn một số sai sót về dùng từ, viết câu. - §iÓm 1: Néi dung s¬ sµi, điÔn ®¹t yÕu. - §iÓm 0: Hoµn toµn l¹c ®Ò.

* L

ư u ý. ­ Hướng dẫn chấm thi chỉ là gợi ý. Bởi vậy người chấm thi cần phải căn cứ vào bài làm cụ thể ạ của học sinh để chấm điểm. Cần trân trọng những bài làm có tính sáng t o đ c đáo, m i m . ẻ ỏ ộ ả ữ ệ ộ ớ ệ ế t, các bi n pháp c làm sáng t ệ ằ qua vi c phân tích nh ng hình  nh, chi ti ả ế ậ ầ ượ ­ Các n i dung trên c n đ ơ ậ ụ ể ngh  thu t c  th  trong bài th , trình bày b ng c m xúc chân th t qua bài vi t.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 260

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ư ạ ạ ạ ắ ả ọ

ậ ­ T  duy m ch l c, khoa h c, đánh giá, c m nh n sâu s c, sáng t o. ­ Bài kiểm tra chấm theo thang điểm 10. Tổng điểm của bài thi là tổng điểm các câu trong bài làm.

Ở S N LAƠ S  GD & ĐT Trêng THPT TÔNG L NHỆ §Ò kiÓm tra häc kú I Năm h c: ọ 2010- 2011 M«n: Ng÷ v¨n líp 10 (Thêi gian lµm bµi : 90 phót kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò) =========================

Đ  02Ề

ế ế ừ ẩ ụ ệ ể ệ t th  nào là phép tu t n d ? Tìm bi n pháp tu t ừ ượ  đ c th  hi n trong bài ca dao Câu 1: (2 đi m)ể ị     Anh (ch ) hãy cho bi sau: ề ơ ế ề

ế ố ữ ề ả ươ ươ ọ ị kì  o trong truy n thuy t ủ  và ế “An D ng V ng và M  Châu – Tr ng Th y”

ớ ế i có nh  b n chăng? "Thuy n  ợ ộ ạ B n thì m t d  khăng khăng đ i thuy n"                                                                                            (ca dao) Câu 2: (3 đi m) ể ể        Hãy k  ra nh ng y u t ị ủ nêu giá tr  c a chúng?

Câu 3: (5 đi m) ể

ề ế ủ ễ ỉ Hãy phát bi u c m nh n c a em v  tri t lí " nhàn" trong bài th  “ơ Nhàn’’c a Nguy n B nh Khiêm?

ậ ủ ộ ầ

ể ả ộ ơ ẩ ạ ườ ơ ắ ườ ế i khôn, ng

ạ ắ ắ

ồ ế ộ ượ u, đ n c i cây, ta s  u ng,

ự ộ ầ ố M t mai, m t cu c, m t c n câu, Th  th n d u ai vui thú nào, ẻ Ta d i, ta tìm n i v ng v ,  ố Ng i đ n ch n lao xao. Thu ăn măng trúc, đông ăn giá, Xuân t m h  sen, h  t m ao, ẽ ố R Nhìn xem phú quý t a chiêm bao.

ữ ậ ộ (Sách giáo khoa trang 129, Ng  văn 10, T p m t ­ ấ ả ụ Nhà xu t b n giáo d c ­ 2006)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 261

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ƯỚ Ố Ọ Ữ Ẫ H NG D N CH M THI H C KÌ I ­ MÔN NG  VĂN – KH I 10 Ấ ọ Năm h c:  2010­2011

Đ  02Ề

Câu 1. (2,0 đi m).ể :

ề ộ ị ừ ẩ ụ ệ   n d . t cách trình bày khái ni m v  m t bi n pháp tu t ọ ắ ượ ừ ệ ộ ầ ề a. Yêu c u v  kĩ năng ế ọ ­ H c sinh bi ụ ậ  qua ví d  nh n đ nh đ ệ  đó m t cách chính xác, ng n g n. c bi n pháp tu t

ứ

ề ệ n d ọ ự ậ ừ ẩ ụ: (01 đi m)ể ữ ệ ượ ệ ượ ệ ng khác khi gi a chúng có quan h ề ộ ươ ứ ố ươ t ệ ằ ng đ ng, t c chúng gi ng nhau v  m t ph

ả + Trong bài ca dao s  d ng bi n pháp tu t ử ụ ơ ề ố ắ ớ i b. Yêu c u v  ki n th c. ầ ề ế ­ Yªu cÇu 1: Tr×nh bµy ®îc khái ni m v  bi n pháp tu t Là g i tên s  v t hi n t ng này, b ng tên s  v t hi n t ồ ng di n nào đó. ­ Yªu cÇu 2: ChØ ra ®îc trong bài ca dao s  d ng bi n pháp tu t ệ ệ ầ ướ ớ ủ ề ự ậ ệ ừ gì?(01 đi m)ể ử ụ ẩ ụ Đó là hình  nh  n d : Thuy n và b n. ế ừ n d . ề ẩ ụ + Thuy n và b n không đ n thu n là ch  s  v t c  th  mà qua hình  nh đó tác gi ả ả ỉ ự ậ ụ ể ế  mu n nh c t iườ . Đó là n i nh  c a cô gái h ng v  chàng trai. ể

ọ ữ ế ẩ ừ ề ượ ỗ con ng ấ c. Cách ch m đi m. ể ể ễ ủ c m t n a s  ý trên và còn m t s  sai sót v  dùng t t c n th n. , vi ậ ế t câu. ầ ộ ử ố ự ạ ộ ố ụ ể ể ậ ụ ứ ể ợ ­ Đi m 2: Khi bài trình bày đ  các yêu c u  trên và di n đ t gãy g n, ch  vi ­ Đi m 1: Khi trình bày đ ể ­ Các m c đi m khác giáo viên d a vào hai thang đi m c  th  trên đ  v n d ng cho thích h p.

Câu 2. (3,0 đi m)ể

ầ ề a. Yêu c u v  kĩ năng:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 262

ườ ữ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ế ề ữ ị ậ ế ố ả ụ ủ ả ­ Bi ọ t trình bày bài văn ngh  lu n văn h c kho ng 30 dòng v  nh ng y u t kì  o và tác d ng c a chúng. ắ ỗ ề ừ ề ả ạ ư ẽ ễ i v  dùng t , v  chính t ữ  và ng  pháp. ặ ứ

ạ ề ễ ế ấ ­ Bài làm có k t c u ch t ch , di n đ t l u loát, không m c l ầ ề ế b. Yêu c u v  ki n th c. H c sinh có th ư ơ ả ọ ả nh ng ph i nêu đ ể cã nh÷ng c¸ch ph©n tÝch kh¸c nhau, di n đ t ý nghĩa theo nhi u cách khác nhau  c nh ng ý c  b n sau: ữ ữ  kì  o:

ầ ả (01 đi m)ể ế ừ ể

ị ắ ỏ ầ ả ấ ẽ ướ c xu ng bi n:  t r  n ạ ọ

ươ ế ế ướ

ả ị kì  o: ế ể ệ ắ t bi u hi n

ươ ủ ủ ự ồ s  đ ng tình  ng h  c a nhân dân đ i v i s  nghi p chính nghĩa c a An D ng V ng.

ả ấ ẽ ướ ể ệ ự ủ ể ầ ọ

ượ ế ố ­ Nh ng y u t + Rùa vàng giúp xây thành và ch  vũ khí và n  th n b n bách phát bách trúng:  ố ươ + Vua An D ng V ng c m s ng tê b y t ọ + M  Châu ch t máu thành ng c trai, xác thành ng c th ch: ọ c ng c trai + Hình  nh gi ng n ả (02 đi m)ể ế ố ữ ủ ­ Giá tr  ý nghĩa c a nh ng y u t ỏ ầ ế + Rùa vàng giúp xây thành và ch  vũ khí và n  th n b n bách phát bách trúng:  là chi ti ố ớ ự ệ ừ ươ + Vua An D ng V ng c m s ng tê b y t ươ ộ ủ ươ ả ươ ủ

ươ ố c xu ng bi n: th  hi n s  kính tr ng c a nhân  ấ ử dân và trong tình c m c a nhân dân An D ng V ng v n b t t . ạ ể ệ ế ả ọ ộ ị t r  n ẫ ọ + M  Châu ch t máu thành ng c trai, xác thành ng c th ch: nhân dân ta th  hi n thái đ  thông c m

ị ớ v i M  Châu.

ế ả ướ ự ủ ọ ỗ ở ọ ị + Hình  nh gi ng n c ng c trai: là s  minh oan giãi bày dùm cho n i lòng c a M  Châu b i Tr ng

ẻ ừ ố ủ Th y là k  l a d i.

ố ề ầ ắ ộ ấ c. Cách ch m đi m. - Điểm 3: Bài vi ể ứ ế t đáp  ng t t yêu c u v  kĩ năng và n i dung sâu s c, v ạ hành văn m ch l c. t không m c l ạ Cã thÓ m¾c lçi nhưng kh«ng ®¸ng kÓ. Đ c bi ệ ặ ộ ố ộ ử ố ề ¨n di n đ t ễ ắ ỗ ề i v  hình th c. ừ ế - Điểm 2: §¸p øng mét nöa m t n a s  ý trên và còn m t s  sai sót v  dùng t ạ cã c¶m xóc, ứ - §iÓm t câu. , vi 1: Néi dung s¬ sµi, diÔn ®¹t yÕu. - §iÓm 0: Hoµn toµn l¹c ®Ò.

ế ố ầ ị ủ ẫ th n kì (có trích d n ả gi¸o viªn míi cho ®iÓm tèi ®a. . ể + Khi ph©n tÝch HS ph¶i chØ ra vµ ph©n tÝch ®îc giá tr  c a các y u t * L u ý: ứ ẫ d n ch ng trong văn b n) + KhuyÕn khÝch nh÷ng häc sinh cã liªn hÖ ®èi chiÕu đ  so sánh, phân tích

Câu 3. (5,0 đi m)ể

ầ ề 1. Yêu c u v  kĩ năng:  ­ Trªn c¬ së h c sinh ọ n¾m v÷ng néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ “Nhàn” , nªu ®îc c¶m . ỉ cña t¸c gi¶ NguyÔn B nh Khiêm ị ẻ ẹ ủ nhËn cña b¶n th©n vÒ vÎ ®Ñp cu c s ng và v  đ p trí tu  nhân cách ệ ẳ Qua đó kh ng đ nh tri ệ ả . ộ ố ồ t lí, quan ni m s ng "nhà"c a tác gi ễ ạ ư ẽ ắ ỗ ề ả ề ữ ừ i v  chính t , v  ng  pháp, dùng t . ặ ứ

ọ ề ơ ể ữ ể ế ữ ả ậ t đã h c v  bài th  đ  trình bày c m nh n theo nh ng cách riêng ế ế ấ ­  Bài làm có k t c u ch t ch , di n đ t l u loát, không m c l ầ ề ế 2. Yêu c u v  ki n th c. ọ H c sinh d a vào nh ng hi u bi ầ ự ả ư ả nh ng c n đ m b o các ý sau:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 263

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

(0,5 đi m)ể ỉ ố ễ ế ỉ ầ ế ộ ế ộ

ộ ấ ầ ễ ữ ị

ạ ư ủ ế ộ ữ

ở a. M  bài: ọ ­  Nguy n B nh Khiêm (1491 – 1585) s ng g n tr n m t th  k  đ y bi n đ ng c a ch  đ  phong  ệ t Nam: Lê – M c x ng hùng, Tr nh – Nguy n phân tranh. Trong nh ng ch n đ ng làm r n n t  ừ ạ ị ạ ế ự ữ ế ữ ệ ế ạ ứ ả ộ ầ ộ   i làm đ o l n cu c ấ ố ẹ t đ p qua nh ng bài th  giàu ch t tri

ủ ằ ầ ơ

ủ ậ ạ ượ ộ ộ ậ ẩ ộ ố ơ ấ ườ ủ ủ ầ ố t ra cái t m th

ủ ộ ế ki n Vi ố ữ nh ng quan h  n n t ng c a ch  đ  phong ki n,ông v a v ch tr n nh ng th  l c đen t ơ ố s ng nhân dân,v a b o v  trung thành cho nh ng giá tr  đ o lí t t lí  ổ ế ề v  nhân tình th  thái, b ng thái đ  thâm tr m c a b c đ i nho. “Nhàn” là bài th  Nôm n i ti ng c a nhà th nêu lên quan ni m s ng c a m t b c  n sĩ thanh cao, v ng x u xa c a cu c s ng bon  chen vì danh l ệ ề ả ừ ả ế ệ i.ợ

b. Thân bài.  (4 đi m)ể ề Hai câu đ :(1đ) ố ộ ầ

ộ ầ ộ ặ ạ ặ ắ ỏ ị ậ ử ụ ­ Ngh  thu t s  d ng t ậ ệ ứ i, ch c ch n, c ng c i, kiên đ nh,  ắ ắ ạ ộ ẵ ắ ắ ắ i, nh c đi nh c l ể ệ  th  ung dung (2/2/3) th  hi n thái đ  s n sàng ,ch c ch n. ộ                                               “M t mai m t cu c,m t c n câu , ơ ẩ                                                Th  th n d u ai vui thú nào" ừ  láy “m t” l p đi l p l ư ế ẵ s n sàng. Nh p đi u ch m dãi, t ố ộ ủ ậ ụ ầ ạ ơ ẩ ả ệ ị ệ ữ + Li t kê hàng lo t: mai, cu c, c n câu nh ng v t d ng quen thu c c a nhà nông. ạ + Tr ng thái “th  th n”: ung dung, đi m nhiên, thanh th n, tr ng thái, tho i mái, không v ề ướ ơ ạ ự ể ề ả ư ả ồ ộ ậ ề ng b n,  ả ư ư , phi n mu n. Đó là s  nhàn t n, th  thái , th nh th i, lòng ỗ ậ ự ụ d c. ặ ườ ờ ệ ồ ữ ỉ ướ ơ ư + Thú vui: “d u ai vui thú nào” m c ng i đ i, không quan tâm, ch  lo vi c đ ng áng  gi a thôn quê ữ ặ ồ tha h  dong du i, không đ  đi u gì làm  u t ng b n chút c  m u, t không v ầ ể đ  tâm h n ung dung t i m c nh ng thú vui khác c a ng ủ ề ộ ố ườ ờ i đ i. ả ệ ầ ớ ự ự ạ  t ơ ể ệ => Hai câu th  th  hi n quan ni m v  cu c s ng nhàn t n, g n gũi v i dân. Hai câu th c: V  đep nhân cách(1đ)

ố ạ i khôn ng ệ ườ ế ừ ữ ố ậ ườ ắ i; d i >< khô;  v ng v >< lao xao ... ẻ ộ ủ ằ ệ rõ thái đ  c a mình: cho th y s  khác  ụ ộ ố bi ng  đ i l p: ta >< ng ừ ữ ố ậ ự ơ ắ ệ ố ườ ả ả ả ả ọ ọ ượ ượ ủ ạ ữ ố i thích đ i thích đ ấ ự ộ ộ  ng  đ i l p nhau nh m b c l ộ ọ i khác đó là cách l a ch n cho mình m t cu c s ng” lánh đ c tìm trong”. ề ả ẻ , êm đ m. c: “n i v ng v ’: yên  ồ ồ ả ầ , đ y nh ng ganh đua, th  đo n ch n  c: “chôn lao xao”: xô b ,  n ử c a quy n. ể ệ ạ ở ẹ i s ng cao đ p, m t t ẻ ẻ ơ ắ “Ta d i ta ta tìm n i v ng v   ườ i đ n ch n lao xao ” Ng ạ ậ ử ụ ­ Ngh  thu t s  d ng t ạ ­ NBK đã t o nên h  th ng t ữ ữ t gi a ông & nh ng ng + H c sinh ph i gi + H c sinh ph i gi ề =>Nh  v y “D i “  đây th  hi n m t l ị ộ ố ố ồ ữ ế ng, nhân cách thanh cao, không  c, tham nh ng đi u phù phi m. ạ ơ ư ự ượ ự ư ạ ạ ộ ư ưở ư ậ  t ướ ợ i , không nuôi c  m u, không ch u lu n cúi, mua danh , bán t c, d i th c ch t là khôn, còn khôn th c ra l ề i là d i. Đúng nh  ông đã nói: ấ ộ ấ ạ ạ ố ơ ệ màng danh l Đây là cách nói ng ạ                           “ Khôn mà khôn đ c là khôn d i ề                            D i v n hi n lành  y d i khôn”                                                                   (Th  Nôm­94) ữ ượ              M i t , m i ch  đ ả , hi u qu . ử ụ ề ơ ắ ỗ ừ ỗ ở ề ớ Ở ườ đó con ng i và ị ồ ủ ấ ắ ấ c NBK s  d ng r t đ t, r t tinh t ế ẻ ­Tr  v  v i thiên nhiên, v  n i v ng v  là tìm đ n cu c s ng bình d  ,thanh tao.  ắ ơ ể ệ tn hòa vào nhau. Đó cũng m t l n n a th  hi n sâu s c h n v  đ p tâm h n c a NBK. ẻ ẹ ự ấ ố ỏ ế ộ ố ẻ ẹ ề ớ ộ ầ ữ ạ =>Hai câu th c nh n m nh v  đ p nhân cách NBK: v  v i thiên nhiên, s ng thoát kh i vòng danh ồ ợ ể l ạ i đ  tâm h n an nhiên, khoáng đ t. ộ ố ậ ẻ ẹ Hai câu lu n:V  đ p cu c s ng(1đ)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 264

ườ ữ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ ắ ắ ồ “Thu ăn măng trúc , đông ăn giá  Xuân t m h  sen , h  t m ao” ị ư ắ ạ ạ ổ ­ Thu­măng trúc; đông­giá ­ món ăn dân dã, thanh đ m ­ thanh đ m, bình d  nh ng không kh c kh , ơ ự c  c c. ể ả ạ ị ầ ­ xuân ­ t m h  sen ­ h  ­ t m ao ­ thú vui thanh b n, không ki u cách l ứ ấ ấ ớ ậ ườ ắ i thu n theo t ồ  nhiên,hòa h p v i thiên nhiên, mùa nào th c  y, mùa nào  ng v i thú vui  y.Nguy n ạ ắ ợ ạ ủ ộ ườ i sinh ho t gi n d . Con  ễ ấ ư ế  th i nông dân. Ta không còn th y m t Tr ng Trình,không th y t ộ ễ ớ ờ ị ệ ủ ọ ỉ ệ ợ ộ ố ộ ố ứ ạ ấ ề  đây m t lão nông tri đi n ườ  nhiên, hòa v i đ i th ng, bình d  mà không kém ầ ớ ự ng ỉ B nh Khiêm hòa cùng sinh ho t c a ng ở ộ ạ cao ng o,chi m tr  c a m t ông quan mà ch  hi n lên  ớ ự   =>NBK ch n cho mình m t cu c s ng h p v i t ph n thanh cao. ế ệ

ẻ ẹ Câu k t: V  đ p trí tu (1đ) ượ ế ộ ẽ ố u đ n c i cây ta s  u ng ự "R Nhìn xem phú quý t a chiêm bao" ộ ể ượ ấ ự ạ nhiên, Nguy n B nh Khiêm đã nói lên thái đ  s ng d t khoát đo n ­ M n đi n tích m t cách r t t ỉ ớ ạ ộ ố ế ứ ế ệ ớ ặ ư ệ ấ ố ầ ủ ộ ố ự ữ ơ ý nghĩa tích c c. Cu c s ng c a nh ng k  ch y theo ự ẻ ạ ủ ơ ề ề ế ấ ườ ạ th  m i hay ng i b c ác ễ ố ắ tuy t v i công danh phú quý. Quan ni m  y v n dĩ g n v i đ o Lão – Trang, có ph n y m th  tiêu c c,  ờ ạ ạ ộ ộ nh ng đ t trong th i đ i nhà th  đang s ng l i b c l ố công danh phú quý v n dĩ ông căm ghét và lên án trong r t nhi u bài th  v  nhân tình th  thái c a mình: Ở ế ớ " ế Giàu thì tìm đ n, khó thì lu"i

ớ ề ứ ườ ạ ủ ọ ộ ố ỉ ạ ạ ố ớ ọ ầ ạ ể ể ộ ớ ở ự ế ơ ộ ộ ố ử ơ ọ ự ủ ườ ộ ố ạ ầ ư ữ ẻ ớ ả i s  thanh th n cũng nh  gi ạ ự i bình dân đáng quý đáng tr ng vì đem l ề ủ ế ạ ồ ộ v n đ c trong xã h i ch y theo th  l c kim ti n. C i ngu n tri t lí c a Nguy n B nh ủ ườ ố ẩ ụ ớ ữ ệ ố (Thói đ i)ờ ủ ỉ ễ Phú quý đi v i ch c quy n đ i v i Nguy n B nh Khiêm ch  là cu c s ng c a b n ng i b c ác th   ẫ đo n, gi m đ p lên nhau mà s ng. B n chúng là b y chu t l n gây h i nhân dân mà ông vô cùng căm ghét  và lên án trong bài th  Tăng th  (Ghét chu t) c a mình. B i th , có th  hi u thái đ  nhìn xem phú quý t a  ố chiêm bao cũng là cách nhà th  ch n l a con đ mà thanh cao c a ng ị không b  hoen  ề ắ Khiêm g n li n v i quan ni m s ng lành v ng t ạ   ng s ng g n gũi, chia s  v i nhân dân. Cu c s ng đ m b c ọ  cho nhân cách  ế ự ỉ ễ ộ ố ẹ ủ t đ p c a nhân dân.

ị ẳ ạ ẻ ẹ ồ ủ i v  đ p tâm h n c a tác gi ộ ộ ọ ẹ ỉ t trí, tình c m, trí tu  c a Nguy n B nh Khiêm, b c l ớ ể ố ậ ệ ủ ơ ườ ế ố ố ệ t  ứ   ng suy vi th i nát. Bài th  là kinh nghi m s ng, b n lĩnh c ng c. KÕt luËn. (0,5 đi m)ể ơ ệ ả ể ­ Kh ng đ nh l  bi u hi n qua bài th . ệ ủ ộ ế ơ ễ ả  tr n v n  Bài th  Nhàn bao quát toàn b  tri ộ ộ ố ề ớ ủ ậ ạ ẩ ộ m t nhân cách c a b c đ i  n tìm v  v i thiên nhiên, v i cu c s ng c a nhân dân đ  đ i l p m t cách tri ả ộ ể ớ ả ộ đ  v i c  m t xã h i phong ki n trên con đ ườ ộ ỏ ủ c i c a m t con ng i chân chính./.

ể

ấ 3. Cách ch m đi m. - Điểm 4 - 5: §¸p øng c¸c yªu cÇu trªn… V¨n viÕt cã c¶m xóc, trong s¸ng, ch÷ viÕt s¹ch ®Ñp, cã thÓ m¾c lçi kh«ng ®¸ng kÓ. - Điểm 3: §¸p øng mét nöa một nửa số ý trên và còn một số sai sót về dùng từ, viết câu. - §iÓm 1: Néi dung s¬ sµi, điÔn ®¹t yÕu. - §iÓm 0: Hoµn toµn l¹c ®Ò.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 265

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

B. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ch÷a lçi trong bµi viÕt cña häc sinh: I. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ch÷a lçi trong bµi viÕt - ¦u ®iÓm:

§a sè c¸c em lµm ®óng kiÓu bµi, cã trÝ tëng tîng vµ sù liªn tëng phong phó. §¸p øng ®- îc néi dung yªu cÇu cña ®Ò. NhiÒu c¸ch gi¶i quyÕt ®a ra hîp lÝ. Bµi viÕt ®iÓm cao: NhËt Quúnh, Thu Quúnh, TÜnh, Phó, Nghiªn HuyÒn…. - Nhîc ®iÓm: Cã mét sè em cha biÕt kÓ chuyÖn tëng tîng dÉn ®Õn l¹c ®Ò hay vèn sèng vµ trÝ tëng tîng Ýt khiÕn cho bµi viÕt s¬ sµi, cßn m¾c lçi diÔn ®¹t. - Ch÷a lçi cô thÓ: ( GV thèng kª lçi mµ HS m¾c ph¶i µ ch÷a lçi trùc tiÕp trªn vë HS ). - Thèng kª ®iÓm §iÓm Líp

Giái 1 Kh¸ 6 TB 29 YÕu 7

1 7 23 14 10A1 43 10A4 45

II. Thang ®iÓm.

- §iÓm 9,10: TriÓn khai ®Çy ®ñ nh trong ®¸p ¸n,c©u v¨n mît mµ, dÉn chøng sinh ®éng. Bè côc râ rµng vµ kh«ng m¾c lçi. - §iÓm 7,8: TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n, c©u v¨n mît mµ,dÉn chøng ®Çy ®ñ vµ sinh ®éng. Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. - §iÓm 5,6: TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n, hµnh v¨n cha mît mµ, dÉn chøng ch- a ®îc lµm râ. Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. - §iÓm 3,4: TriÓn khai ®uîc 2/3 ý trong ®¸p ¸n,thiÕu dÉn chøng. C©u v¨n ®· triÓn khai râ rµng ,bè côc ®¶m b¶o ba phÇn vµ cßn m¾c nh÷ng lçi c¬ b¶n.

- §iÓm 2: TriÓn khai c¸c ý lan man ,bè côc kh«ng râ rµng vµ m¾c qu¸ nhiÒu lçi. - §iÓm 1: Sai l¹c c¶ néi dung vµ ph¬ng ph¸p. - §iÓm 0: Kh«ng lµm bµi.

Ho¹t ®éng 3(1') 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - Yªu cÇu nªu cao tr¸ch nhiÖm, nhiÖt t×nh ®èi víi bµi viÕt. * LuyÖn tËp :- Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: 4. H * Bµi cò:- Söa ch÷a bµi ®· tr¶ vµo vë bµi tËp. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi ( Theo c©u hái híng dÉn cña GV tiêt 55, 56).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 266

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 01/01/2011

ạ Ngày d y: L p: ớ 10A4 ngày..........tháng 01 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 01 năm 2011

TiÕ Làm văm

Ứ

Ủ

Ả

Ế

Ế

t 55 Ấ               CÁC HÌNH TH C K T C U C A VĂN B N THUY T MINH

I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - Tr×nh bµy, ph©n tÝch ®îc c¸c h×nh thøc kÕt cÊu c¬ b¶n cña v¨n b¶n thuyÕt minh: kÕt cÊu theo thêi gian, theo kh«ng gian vµ theo trËt tù l«gÝc cña t duy víi ®èi t- îng thuyÕt minh vµ nhËn thøc cña ngêi ®äc. - X©y dùng ®îc kÕt cÊu cho bµi v¨n thuyÕt minh vÒ c¸c ®èi tîng theo kiÓu giíi thiÖu, tr×nh bµy. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn, ph©n tÝch vµ x©y dùng kÕt cÊu, bè côc v¨n b¶n thuyÕt minh theo 3 kiÓu võa häc. 3. Th¸i ®é: - Cã ý thøc vËn dông kiÓu v¨n b¶n thuyÕt minh vµo ®êi sèng.

. chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(1') 1. KiÓm tra bµi cò: Không 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: (1).

Trong thùc tÕ cuéc sèng, v× ®iÒu kiÖn vµ hoµn c¶nh thùc tÕ, chóng ta cã thÓ ko ® îc ®i th¨m quan mäi th¾ng c¶nh, di tÝch lÞch sö- v¨n hãa næi tiÕng, thëng thøc c¸c s¶n vËt quý cña nhiÒu vïng quª, ko biÕt hÕt vÒ cuéc ®êi, sù nghiÖp cña nhiÒu danh nh©n hay c¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm VH næi tiÕng, cã gi¸ trÞ,... Nhng chóng ta còng cã thÓ n¾m b¾t ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm cña chóng qua c¸c bµi v¨n thuyÕt minh. ë cÊp II, c¸c em ®· ®îc häc vÒ v¨n thuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc, mét ph- ¬ng ph¸p vµ mét danh lam th¾ng c¶nh. VËy VB thuyÕt minh cã c¸c h×nh thøc kÕt cÊu ntn? Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu vÊn ®Ò ®ã.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 267

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ ộ ủ ạ ộ ủ ả Ho t đ ng c a GV Ho t đ ng c a HS N i dung ghi b ng

ộ I. KÕt cÊu cña vbtm. 1.Kh¸i niÖm:

Ho¹t ®éng 2(5') - Nh¾c l¹i k/n vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh?

Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i: - K/n: VB thuyÕt minh lµ kiÓu VB nh»m giíi thiÖu, tr×nh bµy chÝnh x¸c, kh¸ch quan vÒ cÊu t¹o, tÝnh chÊt, quan hÖ, gi¸ trÞ,... cña mét sù vËt, hiÖn tîng, mét vÊn ®Ò thuéc tù nhiªn, x· héi vµ con ngêi. - Ph©n lo¹i: cã nhiÒu lo¹i, víi 2 lo¹i chÝnh: + Chñ yÕu thiªn vÒ tr×nh bµy, giíi thiÖu. + Chñ yÕu thiªn vÒ miªu t¶.

- C¸c lo¹i VB thuyÕt minh? Lo¹i thiªn vÒ tr×nh bµy, giíi thiÖu gåm 3 thÓ nhá: + ThuyÕt minh vÒ mét t¸c gi¶, t¸c phÈm VH. + ThuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh, di tÝch lÞch sö. + ThuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p. Ho¹t ®éng 3(20') - Em hiÓu thÕ nµo lµ kÕt cÊu VB? - KÕt cÊu VB phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nµo?

KÕt cÊu cña v¨n b¶n thuyÕt minh: - KÕt cÊu VB: lµ sù tæ chøc, s¾p xÕp c¸c thµnh tè cña VB thµnh mét ®¬n vÞ thèng nhÊt, hoµn chØnh, cã ý nghÜa. - KÕt cÊu phô thuéc vµo ®èi tîng, môc ®Ých vµ ngêi tiÕp nhËn v¨n b¶n.

Hs ®äc VB. Gv chia hs thµnh 4 tæ th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk: - X¸c ®Þnh ®èi tîng vµ môc ®Ých thuyÕt minh? : Héi thæi c¬m thi – m«tl - KÕt cÊu cña v¨n b¶n thuyÕt minh lµ c¸ch tæ chøc, s¾p xÕp c¸c thµnh tè cña VBb thµnh ®¬n vÞ thèng nhÊt, hoµn chØnh, cã ý nghÜa. - H×nh thøc kÕt cÊu cña v¨n b¶n thuyÕt minh ph¶i phï hîp víi mèi liªn hÖ bªn trong cña ®èi tîng, víi m«i trêng xung quanh vµ cã qu¸ tr×nh nhËn thøc cña con ngêi. - KÕt cÊu cña VBTM phô thuéc vµo: §èi tîng, môc ®Ých vµ ngêi tiÕp nhËn. 2. Mét sè d¹ng kÕt cÊu. a. T×m hiÓu v¨n b¶n. - V¨n b¶n 1: Héi thæi c¬m thi ë §ång V¨n. - V¨n b¶n 2: Bëi Phóc Tr¹ch. * V¨n b¶n 1: îng - §èi t lÔ héi DG.

VB 1: Héi thi thæi c¬m ë §ång V©n. - §èi tîng thuyÕt minh: Héi thi thæi c¬m ë §ång V©n- §ång Th¸p - §an Phîng - Hµ T©y mét lÔ héi d©n gian. - Môc ®Ých thuyÕt minh: Gióp - Néi dung thuyÕt minh cña VB? - Môc ®Ých: H×nh dung ®îc thêi gian, ®Þa ®iÓm, diÔn biÕn vµ ý nghÜa cña lÔ héi. - Néi dung: + Thi nÊu c¬m: Thñ tôc b¾t ®Çu

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 268

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

lÊy löa, nÊu c¬m. + ChÊm thi: Tiªu chuÈn, c¸ch chÊm.

- ý nghÜa cña lÔ héi ®èi víi ®êi sèng tinh thÇn cña ngêi d©n.

- Ph©n tÝch c¸ch s¾p xÕp ý trong VB? - Gi¶i thÝch c¬ së cña c¸ch s¾p xÕp Êy?

Hs ®äc VB, th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái: - §èi tîng vµ môc ®Ých thuyÕt minh cña VB 2? : Bëi Phóc Tr¹ch (mét lo¹i ngêi ®äc (ngêi nghe) h×nh dung ®îc thêi gian, ®Þa ®iÓm, diÔn biÕn, ý nghÜa cña lÔ héi. - Néi dung thuyÕt minh: + §Þa ®iÓm: lµng §ång V©n, x· §ång Th¸p, huyÖn §an Phîng, tØnh Hµ T©y. + Thêi gian: ngµy r»m th¸ng giªng hµng n¨m. + DiÔn biÕn: Thi nÊu c¬m:- Thñ tôc b¾t ®Çu. - LÊy löa. - NÊu c¬m. ChÊm thi:- Tiªu chuÈn. - C¸ch chÊm. + ý nghÜa cña lÔ héi ®èi víi ®êi sèng tinh thÇn cña nh©n d©n. - C¸ch s¾p xÕp c¸c ý: theo tr×nh tù thêi gian. - C¬ së s¾p xÕp: Do bµi viÕt nh»m giíi thiÖu vÒ mét héi thi vµ mét c«ng viÖc cô thÓ nªn ngêi viÕt ph¶i tr×nh bµy theo trËt tù thêi gian.

- Néi dung thuyÕt minh cña VB 2? * V¨n b¶n 2: - §èi t îng tr¸i c©y næi tiÕng). - Môc ®Ých: Gióp ngêi ®äc c¶m nhËn ®îc nh÷ng gi¸ trÞ cña bëi Phóc Tr¹ch. - Néi dung thuyÕt minh.

- Ph©n tÝch c¸ch s¾p xÕp ý trong VB? - Tr×nh tù thuyÕt minh: Theo nhiÒu quan hÖ.

VB 2: B ëi Phóc Tr¹ch. - §èi tîng thuyÕt minh: bëi Phóc Tr¹ch- Mét lo¹i tr¸i c©y næi tiÕng. - Môc ®Ých thuyÕt minh: Gióp ngêi ®äc (ngêi nghe) nhËn biÕt ®- îc ®Æc ®iÓm vµ gi¸ trÞ cña bëi Phóc Tr¹ch. - Néi dung thuyÕt minh: + C¸c lo¹i bëi næi tiÕng cña ViÖt Nam. + §Æc ®iÓm cña bëi Phóc Tr¹ch: h×nh d¸ng qu¶, ®Æc ®iÓm vá, cïi bëi; vÎ ngon lµnh, hÊp dÉn cña mói bëi, tÐp bëi. + Gi¸ trÞ vµ sù bæ dìng cña bëi. + Danh tiÕng cña bëi Phóc Tr¹ch. - C¸ch s¾p xÕp c¸c ý: + Quan hÖ kh«ng gian: tõ ngoµi vµo trong. + Quan hÖ l«gÝc: c¸c ph¬ng diÖn kh¸c nhau cña qu¶ bëi (h×nh d¸ng, - Gi¶i thÝch c¬ së cña

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 269

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

c¸ch s¾p xÕp Êy?

- Tõ viÖc t×m hiÓu 2 VD trªn, em h·y nªu c¸c h×nh thøc kÕt cÊu chñ yÕu cña v¨n b¶n thuyÕt minh? b. C¸c h×nh thøc kÕt cÊu: - Theo tr×nh tù thêi gian. - Theo tr×nh tù kh«ng gian. - Theo tr×nh tù l«gÝc. - Theo tr×nh tù hçn hîp. vá, mói tÐp, mµu s¾c, h¬ng vÞ, c¶m gi¸c). + Quan hÖ nh©n- qu¶: gi¸ trÞ  danh tiÕng cña bëi Phóc Tr¹ch.  Quan hÖ hçn hîp. - C¬ së s¾p xÕp: Do môc ®Ých thuyÕt minh.

. C¸c h×nh thøc kÕt cÊu: - Theo tr×nh tù thêi gian. - Theo tr×nh tù kh«ng gian. - Theo tr×nh tù l«gÝc. - Theo tr×nh tù hçn hîp.

Ho¹t ®éng 4(15') Yªu cÇu hs th¶o luËn, thùc hµnh lµm bµi tËp 1: ThuyÕt minh vÒ bµi Tá lßng cña Ph¹m Ngò L·o? - X¸c ®Þnh h×nh thøc kÕt cÊu VB thuyÕt minh? - Néi dung thuyÕt minh?

Bµi 1: ThuyÕt minh vÒ bµi Tá lßng cña Ph¹m Ngò L·o.

- H×nh thøc kÕt cÊu: hçn hîp.

t ëng:

* Ghi nhí ( SGK/168). II. LuyÖn tËp: Bµi 1: * GT chung: - PNL (1255 – 1320), ngêi lµng Phï ñng, huyÖn §êng Hµo, tØnh Hng Yªn. - HCST: BT íc ®o¸n ®îc s¸ng t¸c trong kho¶ng thêi gian tríc khi x¶y ra cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n M«ng – Nguyªn lÇn thø 2. - ThÓ lo¹i: thÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt. - Chñ ®Ò: TP ca ngîi vÎ ®Ñp cña h×nh tîng ngêi AH vÖ quèc hiªn ngang, lÉm liÖt víi lÝ tëng vµ nh©n c¸ch lín lao. * GT néi dung, gi¸ trÞ t - Hai c©u ®Çu: H×nh tîng con ngêi vµ qu©n ®éi thêi TrÇn. - Hai c©u cuèi: Nçi lßng cña t¸c gi¶. * TG thµnh tùu nghÖ thuËt:

ự - Néi dung thuyÕt minh: + Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ Ph¹m Ngò L·o- mét ngêi v¨n vâ toµn tµi, mét vÞ tíng giái, tríc lµ m«n kh¸ch sau lµ con rÓ cña TrÇn Quèc TuÊn. + Giíi thiÖu vÒ néi dung bµi th¬: Hai c©u ®Çu: VÎ ®Ñp, søc m¹nh cña con ngêi vµ qu©n ®éi nhµ TrÇn ®ång thêi lµ bøc ch©n dung tù häa cña dòng tíng Ph¹m Ngò L·o. Hai c©u sau: ChÝ lµm trai vµ t©m t×nh cña t¸c gi¶. - ThuyÕt minh vÒ di tÝch C«n S¬n? - X¸c ®Þnh c¸c néi dung chÝnh cÇn thuyÕt minh?

Bµi 2: Néi dung thuyÕt minh c¬ b¶n vÒ di tÝch C«n S¬n:

* NhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ vÒ TP. bµi tËp 2.(v  nhà t ề  làm) - §êng ®Õn, ®Þa ®iÓm. - Khung c¶nh thiªn nhiªn s¬n thuû h÷u t×nh. - Côm di tÝch v¨n hãa: chïa Hun vµ ®Òn thê NguyÔn Tr·i. - Vµi nÐt vÒ thêi gian ë Èn cña NguyÔn Tr·i ë C«n S¬n. - C¸c lÔ héi vµ ho¹t ®éng th¨m quan du lÞch ë C«n S¬n hµng n¨m...

ỳ                                                                                                   Trang

Ho¹t ®éng 5 ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 270

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc. * LuyÖn tËp : - Lµm bµi tËp theo híng dÉn cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi ( T56).

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ạ ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 271

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ngày so nạ : 01/01/2011

ạ Ngày d y: L p: ớ 10A4 ngày..........tháng 01 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 01 năm 2011

TiÕ t 56 Làm văm

LËp dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - ThÊy ®îc sù cÇn thiÕt cña viÖc lËp dµn ý khi lµm v¨n nãi chung vµ

viÕt bµi v¨n thuyÕt minh nãi riªng. - Cñng cè v÷ng ch¾c h¬n kÜ n¨ng lËp dµn ý.

I. Môc tiªu bµi häc.

2. KÜ n¨ng: 3. Th¸i ®é: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng lËp dµn ý cho bµi v¨n thuyÕt minh. - H×nh thµnh ë HS cã kÜ n¨ng sö dông v¨n thuyÕt minh .

II. chuÈn bÞ cña GV vµ HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(5') 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: Nªu c¸c h×nh thøc kÕt cÊu cña v¨n b¶n thuyÕt minh?     * §¸p ¸n: - Theo tr×nh tù thêi gian: Sù viÖc, sù vËt theo qu¸ tr×nh h×nh thµnh, vËn ®éng, ph¸t triÓn, kÕt thóc, chÊm døt. - Theo tr×nh tù kh«ng gian: Sù vËt, sù viÖc theo tæ chøc vèn cã: Trªn- d- íi; trong- ngoµi; tríc -sau...theo tr×nh tù quan s¸t. - Theo tr×nh tù l« gÝc: Sù vËt, sù viÖc theo mèi quan hÖ nh©n -qu¶; chung- riªng; liÖt kª c¸c mÆt, c¸c ph¬ng diÖn... - Theo tr×nh tù tæng hîp: kÕt hîp c¸c tr×nh tù trªn.

* Tªn HS tr¶ lêi: 1......................................................Líp..................§iÓm.................. 2. ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: (1')

Nh»m gióp c¸c em vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng lËp dµn ý vÒ v¨n thuyÕt minh, ®Ó lËp ®îc dµn ý cho mét v¨n b¶n thuyÕt minh cã ®Ò tµi gÇn gòi quen thuéc. Ngµy h«m nay chóng ta häc bµi “LËp dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh”. LËp dµn ý lµ mét kh©u quan träng trong qu¸ tr×nh lµm v¨n. §èi víi bµi v¨n thuyÕt minh còng vËy. Song viÖc lËp dµn ý cho bµi v¨n thuyÕt minh cã g× gièng vµ kh¸c víi viÖc lËp dµn ý cho c¸c kiÓu VB kh¸c? * Bµi míi:

H§ cña HS

Néi dung ghi b¶ng

H§ cña GV Ho¹t ®éng 2 (10')

I. dµn ý bvtm:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 272

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

1. Bè côc cña BVTM. - Më bµi: Giíi thiÖu sù vËt, sù viÖc, ®êi sèng cô thÓ cña bµi viÕt. - Th©n bµi: Néi dung chÝnh cña bµi viÕt. - KÕt bµi: Nªu suy nghÜ, hµnh ®éng cña ngêi viÕt. - Nh¾c l¹i bè côc cña mét bµi lµm v¨n vµ nhiÖm vô cña mçi phÇn? - Bè côc 3 phÇn cña mét bµi lµm v¨n cã phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña bµi v¨n thuyÕt minh ko? V× sao?

- Më bµi: Giíi thiÖu sù vËt, sù viÖc, néi dung cÇn ®Ò cËp. - Th©n bµi: TriÓn khai néi dung chÝnh cña bµi viÕt. - KÕt bµi: Bµy tá suy nghÜ, ®¸nh gi¸, c¶m xóc cña ngêi viÕt.  Phï hîp víi VB thuyÕt minh. V× VB thuyÕt minh còng lµ kÕt qu¶ cña thao t¸c lµm v¨n, ngêi viÕt còng cÇn giíi thiÖu, tr×nh bµy râ c¸c néi dung thuyÕt minh, cã lóc cÇn miªu t¶, nªu c¶m xóc, tr×nh bµy sù viÖc,...

- So s¸nh sù gièng vµ kh¸c cña phÇn më bµi vµ kÕt bµi trong bµi v¨n tù sù víi bµi v¨n thuyÕt minh?

So s¸nh phÇn më bµi vµ kÕt bµi cña bµi v¨n tù sù vµ bµi v¨n thuyÕt minh:

2. So s¸nh phÇn MB, KB cña VBTM víi VBTS. - Gièng: c¬ b¶n t¬ng ®ång ë phÇn më bµi. - Kh¸c: ë phÇn kÕt bµi. + VB tù sù: chØ nªu suy nghÜ, c¶m xóc cña nh©n vËt (ngêi viÕt). + VB thuyÕt minh: võa trë l¹i ®Ò tµi thuyÕt minh võa lu l¹i c¶m xóc, suy nghÜ l©u bÒn trong lßng ®éc gi¶.

- Nªu tr×nh tù s¾p xÕp ý ë phÇn th©n bµi cña VB thuyÕt minh?

3. C¸c tr×nh tù s¾p xÕp: - Tr×nh tù thêi gian. - Tr×nh tù kh«ng gian. - §iÒu nµy tuú thuéc vµo tõng ®èi t- îng. - Tr×nh tù chøng minh.

Ho¹t ®éng 3 (25')

Tr×nh tù s¾p xÕp ý ë phÇn th©n bµi: - Thêi gian: xa  nay. - Kh«ng gian: xa  gÇn; ngoµi  trong; díi  trªn,... - NhËn thøc: dÔ  khã; quen  l¹. - Tr×nh tù chøng minh: ph¶n b¸c- chøng minh.

II. LËp dµn ý bv TM: 1. X¸c ®Þnh ®Ò tµi. - Mét danh nh©n v¨n ho¸. - §ã lµ ngêi mµ anh (chÞ) yªu thÝch vµ ®· t×m hiÓu kÜ. - NguyÔn Du, NguyÔn Tr·i....

2. X©y dùng dµn ý: - Më bµi:

X¸c ®Þnh râ ®èi tîng thuyÕt minh: - Mét danh nh©n v¨n hãa. - Mét t¸c gi¶ v¨n häc. - Mét nhµ khoa häc. - Mét danh lam th¾ng c¶nh. - Mét ph¬ng ph¸p... - Nh÷ng néi dung chÝnh cÇn nªu ë phÇn më bµi bµi v¨n thuyÕt minh?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 273

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Yªu cÇu ®èi víi më bµi cña VB thuyÕt minh?

- Th©n bµi:

- C¸c bíc cÇn lµm ®Ó cã dµn ý phÇn th©n bµi?

- C¸c viÖc cÇn lµm ë phÇn kÕt bµi? - KÕt bµi: + Nh×n l¹i nh÷ng nÐt chÝnh ®· TM vÒ danh nh©n.

+ Lu gi÷ c¶m xóc l©u bÒn trong lßng ®éc gi¶.

Yªu cÇu hs th¶o luËn, lËp dµn ý cho 2 bµi v¨n thuyÕt minh: §Ò 1: Tr×nh bµy c¸ch chÕ biÕn mãn ®Ëu phô r¸n? III. LuyÖn tËp: §Ò 1: Tr×nh bµy c¸ch chÕ biÕn mãn ®Ëu phô r¸n?

LËp dµn ý: Më bµi: - Néi dung chÝnh: nªu ®îc ®Ò tµi (giíi thiÖu ®îc ®èi tîng thuyÕt minh). - Yªu cÇu: + Gióp ngêi ®äc nhËn ra kiÓu bµi thuyÕt minh. + Thu hót ®îc sù chó ý cña ngêi ®äc Th©n bµi: - Néi dung chÝnh: triÓn khai c¸c néi dung chÝnh cÇn thuyÕt minh. - C¸c bíc cÇn lµm: + T×m ý, chän ý. + S¾p xÕp c¸c ý theo tr×nh tù kh«ng gian, thêi gian, nhËn thøc hoÆc tr×nh tù chøng minh. KÕt bµi: - Trë l¹i ®Ò tµi cña bµi v¨n thuyÕt minh. - Lu l¹i nh÷ng suy nghÜ, c¶m xóc.

§Ò 2: Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ v¨n häc NguyÔn Tr·i?

§Ò 1: Tr×nh bµy c¸ch chÕ biÕn mãn ®Ëu phô r¸n. - MB: Giíi thiÖu mãn ®Ëu phô r¸n. - TB: + Nguyªn liÖu. + C¸ch chÕ biÕn. + Yªu cÇu thµnh phÈm. - KB: + Trë l¹i vÊn ®Ò. + Nªu suy nghÜ, ®¸nh gi¸. §Ò 2: Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ v¨n häc NguyÔn Tr·i. - MB: Giíi thiÖu s¬ lîc vÒ t¸c gi¶ NguyÔn Tr·i (tªn, hiÖu, quª h¬ng, gia ®×nh vµ tÇm vãc cña «ng §Ò 2: Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ v¨n häc NguyÔn Tr·i? - LËp dµn ý giíi thiÖu vÒ mét t¸c gi¶ v¨n häc. - Giíi thiÖu ®«i nÐt vÒ tiÓu sö cña t¸c gi¶: + Hä tªn: n¨m sinh, n¨m mÊt, quª qu¸n. + §iÓm l¹i nh÷ng sù kiÖn lín trong cuéc ®êi cña t¸c gi¶. - Giíi thiÖu sù nghiÖp s¸ng t¸c cña t¸c gi¶. + §iÓm l¹i qu¸ tr×nh s¸ng t¸c vµ sè

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 274

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

lîng t¸c phÈm. + Gi¸ trÞ bao trïm vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm. + §¸nh gi¸ vÞ trÝ cña t¸c gi¶ trong v¨n häc sö.

trong lÞch sö v¨n häc d©n téc.) - TB: + Giíi thiÖu c¸c sù kiÖn næi bËt trong cuéc ®êi NguyÔn Tr·i. + Giíi thiÖu vÒ sù nghiÖp th¬ v¨n - KB: + §¸nh gi¸ vÞ trÝ cña NguyÔn Tr·i trong lÞch sö d©n téc. + Nªu c¶m xóc, suy nghÜ.

ả ụ ầ

(B ng ph  ph n 2) 2. So s¸nh phÇn MB, KB cña VBTM víi VBTS.

Bµi v¨n tù sù Bµi thuyÕt So s¸nh Gièng nhau Më bµi KÕt bµi

Kh¸c nhau Më bµi KÕt thóc c©u truyÖn

KÕt bµi

NhÊn m¹nh vai trß, vÞ trÝ, ý nghÜa trong ®êi sèng v¨n ho¸, x· héi, khoa häc, lÞch sö cña cña ®ång. Giíi thiÖu ®èi tîng (nh©n vËt, danh nh©n) NhÊn m¹nh Ên tîng chung vÒ ®èi tîng (nh©n vËt, danh nh©n), t¹o cho ngêi ®äc t×nh c¶m, c¶m xóc vÒ hä Giíi thiÖu nh©n vËt, t×nh huèng truyÖn Giíi thiÖu ®Þa ®iÓm, vai trß trong ®êi sèng lÞch sö, v¨n ho¸, kh¸i qu¸t vÒ ph¬ng ph¸p, c¸ch lµm…

Ho¹t ®éng 4 (4')  3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc. * LuyÖn tËp : - Lµm bµi tËp theo híng dÉn cña GV. * D©y dùng dµn ý cho bµi v¨n thuyÕt minh cho c¸c ®Ò sau: 1. GT mét t¸c gi¶ v¨n häc. 2. GT mét t¾m g¬ng häc tèt. 3. GT mét phong trµo cña trêng (líp) m×nh. 4. Tr×nh bµy c¸c bíc cña mét qu¸ tr×nh häc tËp. 5. GT mét t¸c phÈm v¨n häc. 6. GT mét thÓ lo¹i v¨n häc. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 275

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 01/01/2011

ạ Ngày d y: L p: ớ 10A4 ngày..........tháng 01 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 01 năm 2011

TiÕ t 5 7 Đ cọ văm

phó s«ng b¹ch ®»ng (B¹ch §»ng giang phó)

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - C¶m nhËn ®îc néi dung yªu níc vµ t tëng nh©n v¨n cña bµi

Tr¬ng H¸n Siªu. I. Môc tiªu bµi häc. th¬. - N¾m ®îc nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña thÓ phó: kÕt cÊu, h×nh tîng vµ lêi v¨n. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn, ph©n tÝch vµ x©y dùng kÕt cÊu, bè côc v¨n b¶n

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 276

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. Th¸i ®é: - - Båi dìng lßng yªu níc, niÒm tù hµo d©n téc, ý thøc tr©n träng nh÷ng ®Þa danh

lÞch sö, nh÷ng danh nh©n lÞch sö, v¨n hãa. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(1') 1. KiÓm tra bµi cò: Không 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: (1). * Giíi thiÖu bµi míi: Dßng s«ng B¹ch §»ng g¾n liÒn víi nh÷ng chiÕn c«ng vang déi cña d©n téc ta (Ng« QuyÒn th¾ng giÆc Nam H¸n, qu©n d©n nhµ TrÇn th¾ng giÆc Nguyªn- M«ng). §Þa danh lÞch sö nµy ®· trë thµnh nguån ®Ò tµi cho nhiÒu nhµ th¬ xa khai th¸c: TrÇn Minh T«ng víi bµi B¹ch §»ng giang (trong ®ã cã hai c©u: “¸nh níc chiÒu h«m mµu ®á khÐ/ Tëng r»ng m¸u giÆc vÉn cha kh«”), NguyÔn Tr·i víi B¹ch §»ng h¶i khÈu, NguyÔn Sëng víi bµi B¹ch §»ng giang,... Kh¸c víi c¸c t¸c gi¶ trªn, Tr¬ng H¸n Siªu còng viÕt vÒ ®Þa danh lÞch sö ®ã nhng l¹i sö dông thÓ phó. Bµi Phó s«ng B¹ch §»ng cña «ng ®îc ®¸nh gi¸ lµ mÉu mùc cña thÓ phó trong VHT§. ạ ộ ủ ạ ộ ủ ả Ho t đ ng c a GV Ho t đ ng c a HS N i dung ghi b ng

Ho¹t ®éng 2(13')

ộ I. T×m hiÓu chung. 1.Tiªñ dÉn. a. T¸c gi¶: (SGK). i:

Hs ®äc phÇn TiÓu dÉn- sgk. - Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ Tr¬ng H¸n Siªu?

- VÞ trÝ ®Þa lÝ vµ nh÷ng chiÕn c«ng g¾n víi ®Þa danh s«ng B¹ch §»ng?

ả ờ HS tr  l - Tù: Th¨ng Phñ. - Quª qu¸n: lµng Phóc Thµnh- huyÖn Yªn Ninh (nay thuéc thÞ x· Ninh B×nh). - Lµ m«n kh¸ch cña TrÇn Hng §¹o. - Khi mÊt ®îc vua tÆng tíc Th¸i b¶o, Th¸i phã, ®îc thê ë V¨n MiÕu. - Con ngêi: c¬ng trùc, häc vÊn uyªn th©m, ®îc vua TrÇn tin cËy, nh©n d©n kÝnh träng. - T¸c phÈm cña «ng ®Ó l¹i ko nhiÒu, hiÖn cßn 4 bµi th¬ vµ 3 bµi v¨n, trong ®ã cã Phó s«ng B¹ch §»ng. §Þa danh lÞch sö s«ng B¹ch §»ng: - Lµ mét nh¸nh s«ng ®æ ra biÓn thuéc Qu¶ng Ninh, gÇn Thuû Nguyªn (H¶i Phßng) - G¾n víi c¸c chiÕn c«ng chèng qu©n Nam H¸n (Ng« QuyÒn- 938),

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 277

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

b. ThÓ phó: - §Æc tr ng:

- Em cã hiÓu biÕt g× vÒ thÓ phó?

- Ph©n lo¹i: Cã 2 lo¹i. (Phó cæ thÓ: Phó §êng luËt).

®¹i th¾ng qu©n Nguyªn- M«ng (TrÇn Quèc TuÊn- 1288).  S«ng B¹ch §»ng- danh th¾ng lÞch sö vµ lµ nguån ®Ò tµi v¨n häc. 3. ThÓ phó: - Lµ thÓ v¨n cã vÇn hoÆc xen lÉn v¨n vÇn vµ v¨n xu«i, dïng t¶ c¶nh vËt, phong tôc, kÓ sù vËt, bµn chuyÖn ®êi. - Ph©n lo¹i: 4 lo¹i + Phó cæ thÓ: cã tríc ®êi §êng (Trung Quèc), ®Æc trng chñ yÕu lµ mîn h×nh thøc ®èi ®¸p gi÷a hai nh©n vËt chñ- kh¸ch ®Ó bµy tá, diÔn ®¹t néi dung, c©u cã vÇn, ko nhÊt thiÕt cã ®èi, kÕt b»ng th¬. Bè côc gåm 4 ®o¹n: më, gi¶i thÝch, b×nh luËn, kÕt. + Phó §êng luËt (phó cËn thÓ): xuÊt hiÖn tõ thêi §êng, cã vÇn, cã ®èi, theo luËt b»ng tr¾c. Bè côc th- êng cã 6 ®o¹n.

ứ bè côc ấ Hs ®äc diÔn c¶m bµi phó. - T×m xu t   x , cña bµi phó?

2. T¸c phÈm: a. XuÊt xø: - Bµi phó ®îc viÕt trong hoµn c¶nh sau 3 lÇn ®¸nh th¾ng qu©n M«ng – Nguyªn XL, triÒu ®¹i nhµ TrÇn b- íc vµo thêi k× hng thÞnh. - Kho¶ng 50 n¨m sau chiÕn th¾ng B§ (1288-1350-54), khi THS ®½ giµ vµ cã dÞp du ngo¹n qua vïng HP- QN.

XuÊt xø: - Bµi phó ®îc viÕt trong hoµn c¶nh sau 3 lÇn ®¸nh th¾ng qu©n M«ng – Nguyªn XL, triÒu ®¹i nhµ TrÇn b- íc vµo thêi k× hng thÞnh. - Kho¶ng 50 n¨m sau chiÕn th¾ng B§ (1288-1350-54), khi THS ®½ giµ vµ cã dÞp du ngo¹n qua vïng HP- QN. “Phó S«ng B¹ch §»ng” thuéc lo¹i phó cæ thÓ, dïng h×nh thøc chñ- kh¸ch ®èi ®¸p ®Ó bµy tá diÔn ®¹t néi dung. b. Bè côc. - KÕt cÊu 4 phÇn.

Bè côc: - §o¹n më: tõ ®Çu  “cßn lu!”  Tr¸ng chÝ vµ c¶m xóc cña nh©n vËt kh¸ch tríc c¶nh s¾c trªn s«ng B¹ch §»ng. - §o¹n gi¶i thÝch: tiÕp  “ngh×n xa ca ngîi”  C¸c b« l·o kÓ l¹i c¸c chiÕn tÝch

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 278

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ủ ề ủ ả ­ Ch  đ  c a văn b n là gì?

trªn s«ng B¹ch §»ng. - §o¹n b×nh luËn: tiÕp  “chõ lÖ chan”  C¸c b« l·o suy ngÉm vµ b×nh luËn vÒ nguyªn nh©n chiÕn th¾ng trªn s«ng B¹ch §»ng. - §o¹n kÕt: cßn l¹i.  Lêi ca kh¼ng ®Þnh, ®Ò cao vai trß, ®øc ®é cña con ngêi §¹i ViÖt cña c¸c b« l·o vµ nh©n vËt kh¸ch. c. Chñ ®Ò. - Bµi phó viÕt vÒ con s«ng B§, vÒ nh÷ng chiÕn c«ng vang déi cña qu¸ khø, vÒ niÒm tù hµo cña nh©n d©n ta. Tõ ®ã, bµi phó nh nh¾c nhë con ngêi h·y biÕt quý träng nh÷ng di s¶n v¨n ho¸, lÞch sö, kh«ng quªn nguån céi cha «ng.

Ho¹t ®éng 3 (30')

- Më ®Çu bµi phó, næi bËt lªn lµ h×nh tîng nh©n vËt kh¸ch. Anh (chÞ) h·y t×m hiÓu môc ®Ých d¹o ch¬i thiªn nhiªn, chiÕn ®Þa cña kh¸ch?

II. §äc hiÓu. 1. C¶m xóc LS cña nh©n vËt kh¸ch tr íc c¶nh s¾c SB§. §o¹n më: - Kh¸ch: -> §ã lµ mét nhµ Nho, mét viªn quan – tíng cña triÒu ®×nh – mét nhµ th¬ - nghÖ sÜ tuy ®· giµ nhng tr¸ng trÝ bèn ph¬ng vÉn cßn tha thiÕt, s«i næi.

- Kh¸ch lµ ngêi cã tr¸ng chÝ (chÝ lín), cã t©m hån ntn qua viÖc nh¾c ®Õn nh÷ng ®Þa danh lÞch sö cña Trung Quèc vµ miªu t¶ nh÷ng ®Þa danh lÞch sö cña ®Êt ViÖt?

-> NghÜa lµ, qua ®äc s¸ch vµ hoµn toµn lµ tëng tîng tõ s¸ch...nh»m ®Ó thÓ hiÖn tr¸ng trÝ h¶i hå cña bËc trîng phu tung hoµnh thiªn h¹ cña t¸c gi¶.

§o¹n më: - Nh©n vËt kh¸ch  lµ sù ph©n th©n cña t¸c gi¶, t¹o tÝnh kh¸ch quan cho nh÷ng ®iÒu sÏ nãi. - Môc ®Ých d¹o ch¬i thiªn nhiªn, chiÕn ®Þa cña kh¸ch: + Thëng thøc vÎ ®Ñp thiªn nhiªn. + T×m hiÓu c¶nh trÝ ®Êt níc, båi bæ tri thøc. - Nh÷ng ®Þa danh ®îc nãi ®Õn: + §Þa danh lÞch sö lÊy tõ trong ®iÓn cè Trung Quèc: s«ng Nguyªn, s«ng T¬ng, Cöu Giang, Ngò Hå, Tam Ng«, B¸ch ViÖt, §Çm V©n Méng.  T¸c gi¶ “®i qua” chñ yÕu b»ng tri thøc s¸ch vë, trÝ tëng tîng. + §Þa danh cña ®Êt ViÖt: cöa §¹i Than, bÕn §«ng TriÒu, s«ng B¹ch §»ng.  Kh¸ch tù häa bøc ch©n dung tinh thÇn cña m×nh lµ mét hån th¬, mét kh¸ch h¶i hå, mét kÎ sÜ thiÕt tha víi ®Êt níc vµ lÞch sö d©n téc: - C¶nh vËt hiÖn lªn thËt bao la, hïng vÜ, hoµnh tr¸ng.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 279

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Nh÷ng s¾c th¸i cña thiªn nhiªn trªn s«ng B¹ch §»ng?

+ Cã vèn hiÓu biÕt phong phó. + Yªu thiªn nhiªn, say ®¾m thëng ngo¹n, t×m hiÓu thiªn nhiªn (Gi¬ng buåm... m¶i miÕt). + Cã t©m hån kho¸ng ®¹t, cã hoµi b·o lín lao (N¬i cã ngêi ®i... tha thiÕt).

“B¸t

- C¶nh s¾c cña thiªn nhiªn trªn s«ng B¹ch §»ng: + Hïng vÜ, hoµnh tr¸ng: ng¸t...mét mµu”. + Trong s¸ng, nªn th¬: “Níc trêi...ba thu”. + ¶m ®¹m, hiu h¾t, hoang vu do dßng thêi gian ®ang lµm mê bao dÊu vÕt: “c¶nh th¶m”.

- C¶m xóc cña kh¸ch tríc khung c¶nh thiªn nhiªn s«ng B¹ch §»ng: phÊn khëi, tù hµo? Buån th¬ng, nuèi tiÕc v× nh÷ng gi¸ trÞ ®· lïi vµo qu¸ khø? LÝ gi¶i? - C¶m xóc cña kh¸ch tríc khung c¶nh thiªn nhiªn s«ng B¹ch §»ng: + §ã lµ nçi buån v× c¶nh vËt hiu qu¹nh, +§ã lµ nçi th¬ng xãt cho nh÷ng AH chiÕn trËn lõng lÉy mét thêi ®· ®i vµo dÜ v·ng. + §ã lµ nçi tiÕc nuèi, hoµi cæ vÒ qu¸ khø giê chØ cßn mét vµi dÊu vÕt mê dÇn theo n¨m th¸ng.

GV   khái   quát   và   bình  lu n?ậ - T©m tr¹ng cña t¸c gi¶ tríc nh÷ng s¾c th¸i ®èi lËp cña thiªn nhiªn: + PhÊn khëi, tù hµo tríc bøc tranh thiªn nhiªn hïng vÜ, hoµnh tr¸ng mµ trong s¸ng, th¬ méng. + Buån th¬ng, nuèi tiÕc tríc vÎ ¶m ®¹m , hiu h¾t, hoang vu do thêi gian ®ang xãa nhßa, lµm mê hÕt nh÷ng dÊu tÝch oai hïng cña chiÕn trêng xa: “Buån v× ...cßn lu”.

 KÕt qu¶ cña c¶m høng hoµi cæ- mét xóc c¶m quen thuéc cña c¸c nhµ th¬ xa tríc nh÷ng ®Þa danh lÞch sö. (Liªn hÖ B¹ch §»ng h¶i khÈu, Dôc Thóy s¬n- NguyÔn Tr·i, Th¨ng Long thµnh hoµi cæ- Bµ HuyÖn Thanh Quan).

- Giäng v¨n rÊt phï hîp: võa s¶ng kho¸i võa trÇm l¾ng, võa hµo hïng võa bi thiÕt. => M§: Kh¸ch d¹o ch¬i phong c¶nh kh«ng chØ ®Ó thëng thøc vÎ ®Ñp thiªn nhiªn mµ qua ®ã cßn nghiªn cøu c¶nh trÝ ®Êt níc, lµm giµu vèn tri thøc vµ n©ng cao nh÷ng c¶m xóc t©m hå. - NhËn xÐt: + Lêi kÓ sóc tÝch, c« ®äng, nhng vÉn gîi l¹i ®îc diÔn biÕn, kh«ng khÝ cña trËn ®¸nh. + Lêi kÓ linh ho¹t, ®ñ søc t¹o nªn nhÞp ®iÖu, giäng ®iÖu riªng qua c¸c kiÓu c©u th¬: nh÷ng c©u th¬ dµi, dâng d¹c gîi kh«ng khÝ trang nghiªm, nh÷ng c©u th¬ ng¾n gän, s¾c s¶o, dùng lªn khung c¶nh chiÕn trËn c¨ng th¼ng, gÊp g¸p.

2. Lêi c¸c b« l·o vÒ kÓ víi kh¸ch vÒ nh÷ng chiÕn c«ng LS trªn SB§.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 280

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- C¸c b« l·o lµ nh©n vËt cã thËt hay do t¸c gi¶ h cÊu?

§o¹n gi¶i thÝch: - C¸c b« l·o ®Þa ph¬ng hå hëi ®Õn gÆp vÞ ®¹i quan: + KÎ gËy lª chèng tríc. + Ngêi thuyÒn nhÑ b¬i sau. -> §ãn kh¸ch b»ng c¶ ®êng bé, thuû.

- Vai trß cña h×nh tîng c¸c b« l·o trong bµi phó? - KÓ l¹i chiÕn c«ng xa.....

- Th¸i ®é cña c¸c b« l·o ®èi víi kh¸ch?

- ChiÕn tÝch trªn s«ng B¹ch ®»ng ®îc gîi l¹i ntn qua lêi kÓ cña c¸c b« l·o?

¬ng, phãng - KÓ theo tr×nh tù diÔn biÕn trËn ®¸nh.... + KhÝ thÕ qu©n sÜ vµ vò khÝ, trang bÞ, thuyÒn bÌ, t×nh k× cê qu¹t... + T×nh thÕ trËn ®¸nh quyÕt liÖt, gay go, c¨ng th¼ng. + BiÖn ph¸p khoa tr ®¹i...

- Th¸i ®é, giäng ®iÖu cña c¸c b« l·o khi kÓ chuyÖn? Ng«n ng÷ lêi kÓ cã ®Æc ®iÓm g×?

-

a – - So s¸nh liªn t ëng ®Þch – ta, x nay... ®Ó lµm næi bËt ®¹i b¹i cña qu©n giÆc. + Tµo Th¸o ®¹i b¹i ë XÝch BÝch. + Bå Kiªn ®¹i b¹i ë trËn Hîp Ph×. - Giäng v¨n hµo høng, s«i næi, khinh bØ kÎ thï cËy m¹nh, hung ®å, lõa dèi: §o¹n gi¶i thÝch: - H×nh tîng c¸c b« l·o cã thÓ lµ nh©n vËt cã thËt (lµ nh÷ng ngêi d©n ®Þa ph¬ng ven s«ng B¹ch §»ng mµ t¸c gi¶ gÆp trªn ®êng v·n c¶nh) hoÆc cã thÓ hä lµ nh©n vËt h cÊu (lµ t©m t t×nh c¶m cña t¸c gi¶ hiÖn th©n thµnh nh©n vËt tr÷ t×nh ®Ó nh÷ng nhËn xÐt vÒ c¸c trËn chiÕn trªn s«ng B¹ch §»ng trë nªn kh¸ch quan h¬n). - Vai trß: + Lµ ngêi chøng kiÕn chiÕn tÝch lÞch sö. + Lµ ngêi kÓ l¹i c¸c chiÕn tÝch hµo hïng ®ã cho kh¸ch nghe. - Th¸i ®é cña c¸c b« l·o ®èi víi kh¸ch: nhiÖt t×nh, hiÕu kh¸ch vµ t«n kÝnh kh¸ch. - C¸c chiÕn tÝch trªn s«ng B¹ch ®»ng qua lêi kÓ cña c¸c b« l·o: + Hai chiÕn tÝch: Ng« chóa ph¸ Ho»ng Thao vµ Trïng Hng nhÞ th¸nh b¾t ¤ M·. + Quang c¶nh, ko khÝ chiÕn trËn: - Binh lùc hïng hËu: + ThuyÒn bÌ mu«n ®éi. + Tinh k× phÊp phíi. + Hïng hæ s¸u qu©n. + Gi¸o g¬m s¸ng chãi. - TÝnh chÊt gay go, quyÕt liÖt: + H×nh ¶nh phãng ®¹i: nhËt nguyÖt- mê; trêi ®Êt- ®æi. + §èi lËp: sù huyªnh hoang, hung h¨ng, kiªu ng¹o cña kÎ thï  sù thùc thÊt b¹i th¶m h¹i. + H×nh ¶nh so s¸nh: ThÕ trËn cña ta vµ ®Þch – TrËn XÝch BÝch, Hîp Ph× (nh÷ng trËn ®¸nh lín, quyÕt liÖt, næi tiÕng trong lÞch sö

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 281

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Trung Quèc)  kh¼ng ®Þnh chiÕn th¾ng hµo hïng, vang déi cña ta vµ bµy tá niÒm tù hµo d©n téc. - Th¸i ®é, giäng ®iÖu cña c¸c b« l·o khi kÓ chuyÖn: nhiÖt huyÕt, tù hµo, mang c¶m høng cña ngêi trong cuéc. - Ng«n ng÷ lêi kÓ: + Sóc tÝch, c« ®äng, võa kh¸i qu¸t, võa gîi l¹i ®îc diÔn biÕn, ko khÝ cña c¸c trËn ®¸nh rÊt sinh ®éng (“§©y lµ buæi... Ho»ng Thao”). + C¸c c©u dµi, dâng d¹c t¹o ko khÝ trang nghiªm (“§©y lµ...Ho»ng Thao”). + C¸c c©u ng¾n gän, s¾c bÐn gîi khung c¶nh chiÕn trËn c¨ng th¼ng, gÊp g¸p ( “ThuyÒn bÌ...s¸ng chãi”)

- Qua lêi b×nh luËn cña c¸c b« l·o, trong c¸c yÕu tè: thêi thÕ (thiªn thêi), ®Þa thÕ nói s«ng (®Þa lîi) vµ con ngêi th× yÕu tè nµo lµ yÕu tè gi÷ vai trß quan träng nhÊt lµm nªn th¾ng lîi?

3. Suy ngÉm vµ b×nh luËn cña c¸c b« l·o vÒ nh÷ng chiÕn c«ng x a. §o¹n b×nh luËn: - Nguyªn nh©n: Qua lêi so s¸nh c¸c b« l·o: + Thêi thÕ thuËn lîi (thiªn thêi): + §Þa thÕ nói s«ng (®Þa lîi): + Con ngêi- ngêi tµi, cã ®øc lín  gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh quan träng nhÊt ®Õn th¾ng lîi.

Gv nh¾c nhí cho hs c©u chuyÖn lÞch sö vÒ TrÇn Hng §¹o.

§o¹n b×nh luËn: - Nguyªn nh©n lµm nªn th¾ng lîi: + Thêi thÕ thuËn lîi (thiªn thêi): “trêi còng chiÒu ngêi”. + §Þa thÕ nói s«ng (®Þa lîi): “trêi ®Êt cho n¬i hiÓm trë”. + Con ngêi- ngêi tµi, cã ®øc lín  gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh quan träng nhÊt ®Õn th¾ng lîi.

- T¸c gi¶ gîi l¹i h×nh ¶nh TrÇn Quèc TuÊn vµ nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh víi ngêi xa  kh¼ng ®Þnh søc m¹nh, tµi n¨ng vµ ®øc lín cña con ngêi- nh©n tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi.

- ý nghÜa: +Röa nhôc cho ®Êt níc, t¸i t¹o c«ng lao ®Ó tiÕng th¬m cßn m·i víi LS, víi TG. + CM ch©n lÝ mang tÝnh quy luËt: AH lu danh thiªn cæ – bÊt nghÜa m·i m·i b¹i nhôc. -> §ã lµ mét ch©n lÝ vÜnh h»ng, bÊt biÕn vµ tù nhiªn nh “luång sãng lín dån vÒ biÓn §«ng” ®ªm ngµy.

 C¶m høng mang gi¸ trÞ nh©n v¨n vµ cã tÇm triÕt lÝ s©u s¾c.

§o¹n kÕt: - Tuyªn ng«n vÒ ch©n lÝ cña c¸c b« 4. Lêi ca kh¼ng ®Þnh vai trß vµ ®øc ®é cña con ng êi. §o¹n kÕt: - Lêi ca vµ lêi kh¼ng ®Þnh cña c¸c b« l·o: -> C¸c b« l·o kh¼ng ®Þnh vµ ca

ỳ                                                                                                   Trang

- Lêi ca cña c¸c b« l·o vµ cña kh¸ch nh»m kh¼ng ®Þnh ®iÒu g×? So s¸nh lêi ca cña kh¸ch vµ bµi th¬ cña NguyÔn Sëng? §iÓm t¬ng ®ång: + C¶m høng ngîi ca, tù hµo vÒ chiÕn th¾ng vµ ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 282

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ngîi bµi häc cña ND, bµi häc ch©n chÝnh cña LS, kh¼ng ®Þnh vµ ngîi ca sù bÊt tö cña nh÷ng AH lµm nªn chiÕn th¾ng. Con ngêi lµ quyÕt ®Þnh cña sù ph¸t triÓn LS bªb c¹nh c¸c yÕu tè quan träng thiªn thêi, ®Þa lîi, nh©n hoµ.

l·o: + Nh÷ng ngêi bÊt nghÜa (Lu Cung, Hèt TÊt LiÖt) sÏ tiªu vong. + Nh÷ng ngêi anh hïng, nh©n nghÜa (Ng« QuyÒn, TrÇn Hng §¹o) th× m·i lu danh thiªn cæ.  §ã lµ ch©n lÝ cã tÝnh chÊt vÜnh h»ng nh s«ng b¹ch ®»ng ngµy ®ªm “luång to sãng lín ®æ vÒ bÓ ®«ng” mu«n ®êi theo quy luËt tù nhiªn.

c¶nh nói s«ng hiÓm trë, hµo hïng. + Kh¼ng ®Þnh vai trß cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh chiÕn th¾ng cña ®Þa thÕ nói s«ng vµ con ngêi tµi ®øc. Kh¸c biÖt: + NguyÔn S ëng ®Æt hai yÕu tè trªn ngang hµng  h¹n chÕ. + Tr ¬ng H¸n Siªu ®· kh¾c phôc h¹n chÕ ®ã khi nhÊn m¹nh vai trß cèt yÕu cña con ngêi.

- Lêi ca vµ kh¼ng cña kh¸ch: + Ngîi ca sù minh anh cña hai vÞ th¸nh qu©n. + Ngîi ca chiÕn tÝch cña SB§ LS..... - Hai c©u cuèi: -> Kh¼ng ®Þnh bëi nh©n kiÖt, nªu cao vai trß, nªu cao vai trß vµ trÞ trÝ cña con ngêi, lêi ca kÕt thóc bµi phó võa mang niÒm tù hµo DT võa thÓ hiÖn t tëng nh©n v¨n cao ®Ñp.

- Lêi ca tiÕp nèi cña kh¸ch: + Ca ngîi sù anh minh cña 2 vÞ th¸nh quan (TrÇn Nh©n T«ng vµ TrÇn Th¸nh T«ng). + Ca ngîi chiÕn tÝch trªn s«ng B¹ch §»ng. + Kh¼ng ®Þnh ch©n lÝ: vai trß vµ vÞ trÝ quyÕt ®Þnh cña con ngêi trong t¬ng quan víi yÕu tè ®Êt ®ai hiÓm yÕu.  NiÒm tù hµo d©n téc vµ t tëng nh©n v¨n cao ®Ñp.

- Kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt chÝnh cña t¸c phÈm?

- ý nghÜa cña lêi ca: + Kh¼ng ®Þnh truyÒn thèng chèng giÆc ngo¹i x©m hµo hïng cña DT vµ sù bÒn v÷ng mu«n ®êi cña ®Êt níc. + Kh¼ng ®Þnh ch©n lÝ vÒ søc m¹nh cña chÝnh nghÜa vµ con ng- êi. + Võa thÓ hiÖn niÒm tù hµo DT võa thÓ hiÖn t tëng nh©n v¨n cao ®Ñp. - ChÊt hoµnh tr¸ng cña bµi phó ®îc thÓ hiÖn qua. + H×nh tîng dßng s«ng B¹ch §»ng lÞch sö + §iÓn cè ®îc sö dông cã chän läc, giµu søc gîi... + H×nh tîng t¸c gi¶ thÓ hiÖn qua bµi phó lµ mét nghÖ sÜ- tr¸ng sÜ....

III. Tæng kÕt bµi häc: 1. Gi¸ trÞ néi dung: Gi¸ trÞ néi dung: - Lßng yªu níc.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 283

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Tù hµo d©n téc vÒ truyÒn thèng anh hïng bÊt khuÊt vµ ®¹o lÝ nh©n nghÜa. - T tëng nh©n v¨n cao ®Ñp: + Kh¼ng ®Þnh vµ ®Ò cao vai trß cña con ngêi, ®¹o lÝ chÝnh nghÜa. + Nçi niÒm c¶m kh¸i tríc s«ng B¹ch ®»ng trong hiÖn t¹i. NghÖ thuËt: - CÊu tø: ®¬n gi¶n mµ hÊp dÉn.

- Lßng yªu níc. - Tù hµo d©n téc vÒ truyÒn thèng anh hïng bÊt khuÊt vµ ®¹o lÝ nh©n nghÜa. - T tëng nh©n v¨n cao ®Ñp: + Kh¼ng ®Þnh vµ ®Ò cao vai trß cña con ngêi, ®¹o lÝ chÝnh nghÜa. + Nçi niÒm c¶m kh¸i tríc s«ng B¹ch ®»ng trong hiÖn t¹i. 2. NghÖ thuËt: - Bè côc: chÆt chÏ. - H×nh tîng nghÖ thuËt: sinh ®éng, võa gîi h×nh s¾c trùc tiÕp võa mang ý nghÜa kh¸i qu¸t, triÕt lÝ. - Ng«n ng÷: trang träng, hµo s¶ng võa l¾ng ®äng, gîi c¶m.  Bµi phó lµ ®Ønh cao nghÖ thuËt cña thÓ phó trong VHT§VN.

Ho¹t ®éng 4: (1') 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - Bµi phó lµ t¸c phÈm tiªu biÓu cho v¨n häc yªu níc thêi LÝ – TrÇn v×? + Bµi phó thÓ hiÖn lßng yªu níc vµ niÒm tù hµo DT, tù hµo vÒ truyÒn thèng AH bÊt khuÊt vµ truyÒn thèng ®¹o lÝ nh©n nghÜa s¸ng ngêi cña DTVN. + Bµi phó thÓ hiÖn t tëng nh©n v¨n cao ®Ñp qua viÖc ®Ò cao vai trß, vÞ trÝ cña con ngêi. * LuyÖn tËp : ? V× sao nãi bµi phó lµ ®Ønh cao NT cña thÓ phó trong VHVN T§? - Bëi v× t¸c phÈm nµy cã nh÷ng gi¸ trÞ NT ®Æc s¾c: + CÊu tø ®¬n gi¶n mµ hÊp dÉn. + Bè côc chÆt chÏ. + Lêi v¨n linh ho¹t. + H×nh tîng NT sinh ®éng võa gîi h×nh s¾c trùc tiÕp võa mang ý nghÜa kh¸i qu¸t, triÕt lÝ. + Ng«n tõ võa trang träng, tr¸ng lÖ võa l¾ng ®äng, gîi c¶m. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 284

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 01/01/2011

ạ Ngày d y: L p: ớ 10A4 ngày..........tháng 01 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 01 năm 2011

TiÕ t 5 8 Đ cọ văm

®¹i c¸o b×nh ng« “ T¸c gØa” – NguyÔn Tr·i

I. Môc tiªu bµi häc.

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - N¾m ®îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp v¨n häc cña NguyÔn Tr·i-mét nh©n vËt vÜ ®¹i,anh hïng DT, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. - N¾m ®îc sù nghiÖp v¨n häc cña NT víi nh÷ng kiÖt t¸c cã ý nghÜa thêi ®¹i, gi¸ trÞ néi dung t tëng c¬ b¶n vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt trong s¸ng cña NT. - ThÊy ®îc vÞ trÝ cña NT trong VHDT: lµ nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt, ngêi khai s¸ng th¬ ca TV.

2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch vÒ TPVH lµm theo thÓ c¸o. 3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - Bèi dìng cho HS vÒ ý thøc d©n téc, yªu quÝ nhµ v¨n nhµ th¬ NT.

. chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: §äc thuéc lßng bµi phó SB§ cña THS vµ cho biÕt chñ ®Ò cña bµi phó? * §¸p ¸n: - GV: NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS. - Chñ ®Ò: Bµi phó viÕt vÒ con s«ng B§, vÒ nh÷ng chiÕn c«ng vang déi cña qu¸ khø, vÒ niÒm tù hµo cña nh©n d©n ta. Tõ ®ã, bµi phó nh nh¾c nhë con ngêi h·y biÕt quý träng nh÷ng di s¶n v¨n ho¸, lÞch sö, kh«ng quªn nguån céi cha «ng. * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: §Çu thÕ kØ XV, trªn bÇu trêi §¹i viÖt to¶ s¸ng r¹ng ngêi mét ng«i sao- ®¹i anh hïng d©n téc, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi, con ngêi ®Ñp nhÊt vµ oan khiªn nhÊt: øc Trai NguyÔn tr·i. Ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n THCS ®· gióp c¸c em hiÓu biÕt mét phÇn nhá vÒ «ng qua hai ®o¹n trÝch Bµi ca C«n S¬n

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 285

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

(líp 7) vµ níc §¹i ViÖt ta (trÝch §¹i c¸o b×nh Ng«- líp 8). Ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n líp 10 THPT tiÕp tôc më réng vµ ®i s©u h¬n vÒ t¸c gia v¨n häc trung ®¹i vÜ ®¹i nµy. * Bµi míi: H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng H§ cña GV

HS tr¶ lêi: H§ 2 ( 17ph)

I. Cuéc ®êi: 1. XuÊt th©n trong mét gia ®×nh truyÒn thèng.

GV: Yªu cÇu häc sinh ®äc phÇn cuéc ®êi ë sgk. ? Kh¸i qu¸t l¹i ý chÝnh vÒ cuéc ®êi cña NT?

- NguyÔn Tr·i ( 1380 – 1442), hiÖu lµ øc Trai. - Quª: Chi Ng¹i ( ChÝ Linh, H¶i D- ¬ng) sau dêi vÒ NhÞ Khª ( Thêng TÝn Hµ T©y). - Cha ®ç th¸i häc sinh (tiÕn sÜ). - «ng ngo¹i lµ quan t ®å (tÓ tíng)

2. Tr¶i qua nhiÒu biÕn cè th¨ng trÇm.

- BiÕn cè gia ®×nh: MÑ mÊt lóc 5 tuæi, mÊt «ng ngo¹i lóc 10 tuæi, 27 tuæi cha vµ em bÞ giÆc Minh b¾t ®µy sang TQ. - BiÕn cè ®Êt níc: + Nhµ Hå lªn thay thÕ nhµ TrÇn. + GiÆc Minh sang XL níc ta. + Lª lîi vµ ®oµn qu©n Lam S¬n khëi nghÜa ®¸nh tan giÆc Minh XL, lËp nªn triÒu HËu Lª. + Trong thêi hoµ b×nh, triÒu ®×nh chia rÏ.

? C«ng danh sù nghiÖp lÉy lõng nhng l¹i r¬i vµo mét oan ¸n th¶m khèc ®îc thÓ hiÖn ntn? 3. C«ng danh sù nghiÖp lÉy lõng nh ng l¹i r¬i vµo mét oan ¸n th¶m khèc.

- N¨m 1400, ®ç th¸i häc sinh, ra lµm quan nhµ Hå. - Tõ 1407, bÞ giÆc Minh giam láng ë thµnh §«ng Quan. Sau tham gia khëi nghÜa LS¬n víi vai trß cè vÊn cho Lª Lîi, gãp phÇn ®¸nh th¾ng giÆc Minh XL. - Tõ 1427 – 1428, thõa lÖnh Lª Lîi viÕt BN§C, tham gia vµo cu«ng cuéc XD ®Êt níc. - N¨m 1439 vÒ ë Èn C«n S¬n. - N¨m 1440, l¹i ®îc vua vêi ra gióp n- íc. - N¨m 1442, vua Lª Th¸i T«ng bÞ chÕt ®ét ngét, NT bÞ vu oan vµ bÞ khÐp téi “tru di tam téc”. - N¨m 1464, vua Lª Th¸nh T«ng xuèng chiÕu minh oan cho «ng. Vµ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 286

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nhËn xÐt vÒ «ng (øc trai lßng s¸ng tùa sao khuª)

-> NT lµ mét nh©n vËt LS vÜ ®¹i:

-> NT lµ mét nh©n vËt LS vÜ ®¹i: + NT lµ bËc ®¹i AH cña DT. Cuéc ®êi «ng song hµnh cïng dßng ch¶y cña LS, «ng ®· tËn lùc, tËn t©m v× quèc gia, DT, lµm nªn nhiÒu c«ng nghiÖp hiÓn h¸ch trong cuéc KC chèng qu©n Minh còng nh trong c«ng cuéc XD ®Êt níc sau nµy. + NT lµ mét nh©n vËt toµn tµi hiÕm cã trong LS thêi PK. ¤ng cã nhiÒu ®ãng gãp næi bËt trªn nhiÒu ph¬ng diÖn nh: chÝnh trÞ, qu©n sù, ngo¹i giao vµ v¨n ch¬ng nghÖ thuËt. - T tëng NT cã ¶nh hëng s©u réng ®Õn nhiÒu triÒu ®¹i, nhiÒu thÕ hÖ ngêi VN sau nµy. - N¨m 1980, «ng ®îc UNESCO c«ng nhËn lµ danh nh©n v¨n ho¸ TG. GV: NguyÔn Tr·i lµ t¸c gi¶ xuÊt s¾c vÒ thÓ lo¹i qu©n sù , chÝnh trÞ, ngo¹i giao, v¨n ho¸, v¨n ho¸ b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m. Cã nh÷ng t¸c phÈm ®¹t tíi kiÖt t¸c. Ch¼ng h¹n B×nh ng« ®¹i c¸o- ¸ng thiªn cæ hïng v¨n - b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp thø hai cña ViÖt Nam. Qu©n trung tõ mÖnh tËp cã søc m¹nh b»ng mêi v¹n qu©n, D ®Þa chÝ cuèn s¸ch ®Þa lÝ ®Çu tiªn ë níc ta. ( 28ph) H§ 3

? KÓ tªn t¸c phÈm chÝnh cña NT? II. Sù nghiÖp th¬ v¨n: 1. Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh.

2. NguyÔn Tr·i lµ nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt:

? V× sao ta kh¼ng ®Þnh NT lµ mét nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt?

- ¤ng ®Ó l¹i mét khèi lîng kh¸ lín v¨n chÝnh luËn: §¹i c¸o b×nh ng« vµ Qu©n trung tõ mÖnh tËp. - T tëng chñ ®¹o xuyªn suèt trong c¸c ¸ng v¨n chÝnh luËn cña «ng lµ t tëng nh©n nghÜa, t tëng yªu níc, th¬ng d©n. “ViÖc nh©n nghÜa cèt ë yªn d©n Qu©n ®iÕu ph¹t tríc lo trõ b¹o” - V¨n chÝnh luËn cña «ng ®¹t tíi tr×nh ®é nghÖ thuËt mÉu mùc, tõ viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng, môc ®Ých ®Ó sö dông thñ ph¸p thÝch hîp ®Õn c¸ch kÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn s¾c bÐn, nghÖ thuËt luËn chiÕn bËc thÇy. + §¹i c¸o b×nh ng«- tuyªn ng«n ®éc lËp thø hai, ¸ng thiªn cæ hïng v¨n. + Qu©n trung tõ mÖnh tËp: t¹p hîp nh÷ng t tõ göi cho tíng giÆc vµ giÊy tê giao thiÖp víi triÒu ®×nh nhµ ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 287

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Minh. -> §©y lµ v¨n kiÖn ngo¹i giao chÝnh trÞ, quan träng.

3. NguyÔn Tr·i lµ nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c:

? V× sao ta kh¼ng ®Þnh NguyÔn Tr·i lµ nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c? ? Con ngêi AH NT ®- îc thÓ hiÖn ntn?

- Hai tËp th¬:` + øc trai thi tËp (H¸n). + Quèc ©m thi tËp (N«m). -> Hai tËp th¬ ghi l¹i h×nh ¶nh NT võa lµ ngêi AH vÜ ®¹i võa lµ con ng- êi trÇn thÕ. - LÝ tëng AH: nh©n nghÜa hoµ hîp víi yªu níc th¬ng d©n. - PhÈm chÊt, ý chÝ AH: m¹nh mÏ, kiªn trung, v× d©n v× níc chiÕn ®Êu chèng ngo¹i x©m vµ chèng cêng quyÒn b¹o ngîc. -> Th¬ v¨n NguyÔn Tr·i chan chøa t×nh c¶m thiÕt tha víi lÝ tëng nh©n nghÜa yªu níc th¬ng d©n vµ ngîi ca vÎ ®Ñp cña ngêi anh hïng v× d©n v× níc.

a. Con ng êi anh hïng NT. - LÝ tëng AH: nh©n nghÜa hoµ hîp víi yªu níc th¬ng d©n. + Hoµ quyÖn gi÷a yªu níc, nh©n nghÜa. - PhÈm chÊt, ý chÝ AH: m¹nh mÏ, kiªn trung, v× d©n v× níc chiÕn ®Êu chèng ngo¹i x©m vµ chèng cêng quyÒn b¹o ngîc. + Khi cã ngo¹i x©m th× chèng x©m lîc, trong hoµ b×nh th× x©y dùng ®Êt níc. + T×nh c¶m yªn níc thiÕt tha, m·nh liÖt. + Tinh thÇn sèng hÕt m×nh cho lÝ tëng.

? Con ngêi ®êi thêng NT ®îc thÓ hiÖn ntn? b. Con ng êng NT. êi ®êi th - Nçi ®au thÕ sù , t×nh yªu th¬ng con ngêi.

- TY thiªn nhiªn, quª h¬ng, ®Êt níc. DC: - “Phîng nh÷ng tiÕc cao diÒu h·y lîn/ Hoa thêng hay hÐo, cá thêng t¬i”. - “Níc biÕc non s«ng thuyÒn gèi b·i/ §ªm thanh nguyÖt b¹c kh¸ch lªn lÇu”. - “Qu©n th©n cha b¸o lßng canh c¸nh/ T×nh phô c¬m trêi ¸o cha”. - “Lßng b¹n tr¨ng v»ng vÆc cao”.

- NghÜa vua t«i, t×nh cha con s©u nÆng. - T×nh b»ng h÷u s¸ng trong.

íc, nh©n nghÜa vµ

? T tëng yªu níc, nh©n nghÜa vµ nh©n v¨n cña NT? 4. T t ëng yªu n nh©n v¨n cña NT. - Yªu níc tha thiÕt, ch¸y báng, ®au ®ín, c¨m giËn tríc téi ¸c cña qu©n XL...

- Yªu níc tha thiÕt, ch¸y báng, ®au ®ín, c¨m giËn tríc téi ¸c cña qu©n XL, yªu níc g¾n liÒn víi tinh thÇn chiÕn ®Êu chèng ngo¹i x©m vµ tù hµo DT. - Nh©n nghÜa thÓ hiÖn ë lßng th- ¬ng d©n, t«n träng ý nguyÖn cña d©n vµ tËn t©m, t¹n tuþ, tËn lùc - Nh©n nghÜa thÓ hiÖn ë lßng th- ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 288

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

¬ng d©n.....

- Nh©n v¨n thÓ hiÖn ë lßng yªu th- ¬ng con ngêi....

®em tµi trÝ phôc vô nh©n d©n. - Nh©n v¨n thÓ hiÖn ë lßng yªu th- ¬ng con ngêi, quan t©m ®Õn nh÷ng kh¸t väng tù nhiªn cña con ngêi, yªu thiªn nhiªn vµ lu«n lu«n sèng mét ®êi sèng b×nh dÞ, gÇn gòi víi t¹o vËt, tù nhiªn vµ ®êi sèng con ngêi.

5. Th¬ v¨n NguyÔn Tr·i lµ ®Ønh cao nghÖ thuËt cña thÕ kØ XV. - Th¬ v¨n NguyÔn Tr·i më réng ®Ò tµi vµ thi liÖu.

? Th¬ v¨n NguyÔn Tr·i lµ ®Ønh cao nghÖ thuËt cña thÕ kØ XV ®îc thÓ hiÖn ntn?

- Th¬ v¨n NguyÔn Tr·i cã sù ®æi míi vÒ thÓ lo¹i vµ c¸ch t©n ng«n ng÷ thi ca:

- Th¬ v¨n NguyÔn Tr·i më réng ®Ò tµi vµ thi liÖu. + §Ò tµi: §èi diÖn víi thêi cuéc lÞch sö vµ thiªn nhiªn. + Thi liÖu b¸c häc ( bµi Tïng). + Khi d©n d· (bµi ThuËt Høng sè 24). - Th¬ v¨n NguyÔn Tr·i cã sù ®æi míi vÒ thÓ lo¹i vµ c¸ch t©n ng«n ng÷ thi ca: + ThÓ lo¹i: S¸ng t¹o th¬ §êng luËt: ThÊt ng«n chen lôc ng«n (bµi B¶o kÝnh c¶nh giíi sè 43). + Ng«n ng÷: Kh«ng hoµn toµn dùa vµo nh÷ng g× lµ khu«n vµng, thíc ngäc mµ «ng d¸m më réng c¸nh cöa cña thi ca cho ng«n ng÷ d©n téc ViÖt trµn vµo: VD: “Ao c¹n vít bÌo cÊy muèng. §×a thanh ph¸t cá ¬ng sen”. - Ngêi më ®êng cho sù ph¸t triÓn cña th¬ ViÖt Nam b»ng ch÷ N«m.

- Ngêi më ®êng cho sù ph¸t triÓn cña th¬ ViÖt Nam b»ng ch÷ N«m. III . KÕt luËn:

? Em h·y rót ra kÕt luËn vÒ con ngêi NT?

- HiÖn tîng thiªn tµi, kÕt tinh truyÒn thèng v¨n häc LÝ TrÇn më ®êng cho c¶ mét giai ®o¹n ph¸t triÓn míi. - Héi tô hai nguån c¶m høng lín: Yªu níc vµ nh©n ®¹o. - Nhµ chÝnh luËn kiÖt xuÊt, nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c, ngêi më ®êng cho ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 289

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

sù ph¸t triÓn cña th¬ ViÖt Nam viÕt b»ng tiÕng ViÖt, ch÷ N«m 1. Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh.

Ch÷ N«m Lo¹i h×nh ChÝnh trÞ-LS Ch÷ H¸n - §CBN

Q.sù-ngo¹i giao - Qu©n trung tõ mÖnh tËp

LÞch sö.

- V¨n bia vÜnh l¨ng - B¨ng hå di sù lôc - Lam s¬n thùc lôc

§Þa lÝ - D ®Þa chÝ.

Th¬ ca - øc trai thi tËp Quèc ©m thi tËp

Ho¹t ®éng 4 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - c¸ch lËp luËn trong ®o¹n trÝch sau cña t¸c phÈm “Qu©n trung tõ mÖnh tËp”? “Ngêi giái dïng binh lµ ë chç hiÓu biÕt thêi thÕ ®îc thêi vµ cã thÕ th× biÕn mÊt thµnh cßn, ho¸ nhá thµnh lín; mÊt thêi vµ kh«ng thÕ th× m¹nh ho¸ ra yÕu, yªn l¹i thµnh nguy, sù thay ®æi Êy chØ ë trong kho¶ng trë bµn tay. Nay c¸c «ng kh«ng hiÓu râ thêi thÕ, l¹i che ®Ëy b»ng lêi dèi tr¸, thÕ ch¼ng ph¶i lµ h¹ng thÊt phu ®ín hÌn ? Sao ®ñ ®Ó cïng nãi viÖc binh ®îc”. * LuyÖn tËp : ? Thiªn nhiªn trong th¬ NT ®îc thÓ hiÖn ntn? - Thiªn nhiªn trong th¬ NguyÔn Tr·i rÊt ®a d¹ng. + Khi hoµnh tr¸ng (Cöa biÓn B¹ch §»ng) + Khi xinh x¾n (C©y chuèi). + Khi ªm ®Òm ngät ngµo (C«n S¬n Ca). + Thiªn nhiªn trong th¬ NguyÔn Tr·i nhiÒu bµi g¾n víi c¶nh vËt gÇn gòi th©n quen ë quª nhµ ( ThuËt høng sè 24) - Thiªn nhiªn trong th¬ NguyÔn Tr·i phong phó ®a d¹ng bëi «ng nh×n thiªn nhiªn tõ nhiÒu gãc ®é vµ bëi thiªn nhiªn Êy còng chan chøa t©m sù vui buån cña NguyÔn Tr·i. - Thiªn nhiªn trong th¬ NguyÔn Tr·i lu«n g¾n víi c¶nh vËt gÇn gòi th©n quen ë quª nhµ v× «ng cã tÊm lßng thiÕt tha, mÆn nång víi quª h¬ng. §©y còng lµ céi nguån cña t×nh yªu níc. -> Thiªn nhiªn trong th¬ NguyÔn Tr·i ®a d¹ng vµ chøa bÇu t©m sù: NiÒm vui hay nçi ®au ®êi cña «ng. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi theo híng dÉn cña GV.

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ạ ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 290

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ngày so nạ : 01/01/2011

ạ Ngày d y: L p: ớ 10A4 ngày..........tháng 01 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 01 năm 2011

TiÕ t 5 9, 60  Đ cọ văm

®¹i c¸o b×nh ng« “ T¸c gØa” – NguyÔn Tr·i

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: -Gióp hs: HiÓu râ gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña “§¹i c¸o b×nh Ng«”; b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp, ¸ng v¨n yªu níc chãi ngêi t tëng nh©n v¨n kiÖt t¸c v¨n häc kÕt hîp hµi hoµ gi÷a yÕu tè chÝnh luËn vµ v¨n ch¬ng.

I. Môc tiªu bµi häc.

+ Lµ b¶n tuyªn ng«n vÒ chñ quyÒn ®éc lËp d©n téc, b¶n c¸o tr¹ng téi ¸c kÎ thï, b¶n hïng ca vÒ cuéc kh¸ng chiÕn Lam S¬n, lµ ¸ng v¨n yªu níc lín, ¸ng v¨n chãi ngêi t tëng nh©n v¨n.

+ §¹i c¸o b×nh ng« lµ ¸ng v¨n CL xuÊt s¾c bËc nhÊt trong v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam, cã sù kÕt hîp tuyÖt vêi gi÷a CL vµ VC; kÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn s¾c bÐn, lêi v¨n c©n xøng; võa hµo hïng, võa tha thiÕt, h×nh tîng NT sinh ®éng, phong phó. 2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch vÒ TPVH lµm theo thÓ c¸o.

- RÌn kÜ n¨ng ®äc- hiÓu t¸c phÈm chÝnh luËn viÕt b»ng thÓ v¨n biÒn ngÉu. 3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - Bèi dìng cho HS vÒ ý thøc d©n téc, yªu quÝ nhµ v¨n nhµ th¬

NT. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi, con ngêi vµ sù nghiÖp NguyÔn Tr·i?. * §¸p ¸n:

-VÒ cuéc ®êi, con ngêi NguyÔn Tr·i: bËc anh hïng d©n téc, con ngêi toµn tµi hiÕm cã, nhµ v¨n, nhµ th¬ kiÖt xuÊt, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi, ngêi chÞu nh÷ng oan khiªn th¶m khèc díi thêi phong kiÕn tíi møc hiÕm cã trong lÞch sö ViÖt Nam.

-VÒ th¬ v¨n: Thµnh tùu lín trong s¸ng t¸c ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m, chÝnh luËn tr÷ t×nh, ph¶n ¸nh vÎ ®Ñp t©m hån ngêi anh hïng vÜ ®¹i vµ con ngêi ®êi thêng b×nh dÞ. NguyÔn Tr·i lµ nh©n vËt kiÖt xuÊt, nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c ngêi më ®êng cho sù ph¸t triÓn cña th¬ tiÕng ViÖt. * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 291

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng giÆc Minh toµn th¾ng, mïa xu©n n¨m 1428, Lª Lîi lªn ng«i hoµng ®Õ, lËp ra triÒu ®×nh HËu Lª. Thõa lÖnh nhµ vua, NguyÔn Tr·i viÕt §¹i c¸o b×nh Ng«” ®Ó bè c¸o cho toµn d©n biÕt chiÕn th¾ng vÜ ®¹i cña qu©n d©n trong 10 n¨m gian khæ chiÕn ®Êu. Tõ nay, níc §¹i ViÖt ®· giµnh ®îc ®éc lËp.

H§ cña GV H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

HS tr¶ lêi:

H§ 2 (25ph) ? Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi?

I. T×m hiÓu chung 1.Hoµn c¶nh s¸ng t¸c. - Cuèi n¨m 1427, sau khi qu©n ta ®¹i th¾ng, tiªu diÖt vµ lµm tan r· 15 v¹n viÖn binh cña giÆc.

- Cuèi n¨m 1427, sau khi qu©n ta ®¹i th¾ng, tiªu diÖt vµ lµm tan r· 15 v¹n viÖn binh cña giÆc, V¬ng Th«ng buéc ph¶i gi¶ng hoµ, chÊp nhËn rót qu©n vÒ níc. - NguyÔn Tr·i thõa lÖnh Lª Lîi so¹n th¶o §CBN ®Ó tæng kÕt toµn diÖn cuéc kh¸ng chiÕn vÜ ®¹i cña DT ta, b¸o c¸o cho toµn d©n ®îc biÕt. - §CBN cã ý nghÜa träng ®¹i cña mét b¶n TN§L ®îc c«ng bè vµo th¸ng ch¹p n¨m 1428.

? C¸o lµ thÓ lo¹i ntn?

- NguyÔn Tr·i thõa lÖnh Lª Lîi so¹n th¶o §CBN ®Ó tæng kÕt toµn diÖn cuéc kh¸ng chiÕn vÜ ®¹i cña DT ta, b¸o c¸o cho toµn d©n ®îc biÕt. - §CBN cã ý nghÜa träng ®¹i cña mét b¶n TN§L ®îc c«ng bè vµo th¸ng ch¹p n¨m 1428. 2. ThÓ lo¹i c¸o: - Mét thÓ v¨n nghÞ luËn cæ, cã nguån gèc tõ TQ, ®îc vua chóa dïng ®Ó tr×nh bµy mét sù nghiÖp, tuyªn ng«n mét sù kiÖn träng ®¹i.

3. Nhan ®Ò:

- Mét thÓ v¨n nghÞ luËn cæ, cã nguån gèc tõ TQ, ®îc vua chóa dïng ®Ó tr×nh bµy mét sù nghiÖp, tuyªn ng«n mét sù kiÖn träng ®¹i. - C¸o chñ yÕu ®îc viÕt b»ng v¨n biÒn ngÉu: kh«ng vÇn hoÆc cã vÇn, cã ®èi, c©u dµi ng¾n kh«ng gß bã, mçi cÆp hai vÕ ®èi nhau. - C¸o lµ thÓ v¨n cã tÝnh chÊt hïng biÖn, do ®ã lêi lÏ ph¶i ®anh thÐp, lÝ luËn ph¶i s¾c bÐn, kÕt cÊu ph¶i chÆt chÏ, m¹ch l¹c. ? Gi¶i thÝch nhan ®Ò?

- §¹i c¸o: Tªn thÓ lo¹i - bµi c¸o lín mang tÇm quèc gia träng ®¹i. - B×nh: dÑp yªn, b×nh ®Þnh, æn ®Þnh. - Ng«: chØ giÆc ph¬ng B¾c x©m lîc víi hµm ý c¨m thï, khinh bØ. 4. Bè côc: - Bµi c¸o ®îc chia lµm 4 ®o¹n: ? Nªu bè côc cña bµi c¸o?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 292

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Bµi c¸o ®îc chia lµm 4 ®o¹n: + §1 “Tõng nghe ... cßn ghi”-> nªu cao luËn ®Ò chÝnh nghÜa. + §2 “ Võa råi ... chÞu ®îc”-> v¹ch trÇn téi ¸c giÆc Minh. + §3 “Ta ®©y... xa nay”-> kÓ l¹i diÔn biÕn cña10 n¨m chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng. + §4 “X· t¾c... ®Òu hay” ->Tuyªn ng«n ®éc l©p, ®Êt níc tõ nay mu«n thña th¸i b×nh.

GV: HD HS ®äc: - Giäng ®äc phï hîp víi tõng ®o¹n, ph¶i to, râ rµng, m¹nh l¹c, hïng hån: §o¹n mét ®äc giäng trang nghiªm. §o¹n hai ®äc giäng ®au ®ín, c¨m giËn. §o¹n ba ®äc víi giäng nhá, tha thiÕt, båi håi, ngìng mé khi kÓ vÒ chñ tíng Lª Lîi vµ nh÷ng nçi niÒm cña «ng, ®äc nhanh dÇn ë ®o¹n tÊn c«ng giÆc vµ nh÷ng chiÕn th¾ng liªn tiÕp cña ta. §o¹n bèn ®äc víi giäng ®Ünh ®¹c, tù hµo, phÊn chÊn.

II. §äc hiÓu. 1. Nªu cao luËn ®Ò chÝnh nghÜa. - LuËn ®iÓm chÝnh nghÜa:

- LuËn ®iÓm chÝnh nghÜa: + Nªu râ t tëng nh©n nghÜa. + Kh¼ng ®Þnh ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp, cã chñ quyÒn cña níc ®¹i ViÖt.

- Hai c©u ®Çu:

-> “Yªn d©n, trõ b¹o” lµ cèt lâi t tëng nh©n nghÜa cña NT.

H§ 3 (65ph) ? §1, khi nªu luËn ®Ò chÝnh nghÜa, TP ®a ra nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n nµo? GV: Hai néi dung nµy ®îc nªu lªn nh mét lÝ chÝnh nguyªn nghÜa, cã ý nghÜa nh tiÒn ®Ò cho toµn bµi, tÊt c¶ néi dung ®îc ph¸t triÓn vÒ sau ®Òu xoay quanh tiÒn ®Ò nµy. ? Hai c©u v¨n ®Çu, ngêi d©n mµ t¸c gi¶ nãi tíi lµ ai? KÎ b¹o ng- îc ë ®©y lµ ai? - T tëng nh©n nghÜa:

- Hai c©u ®Çu: + Ngêi d©n ë ®©y lµ NDVN. + KÎ b¹o ngîc ë ®©y lµ giÆc Minh x©m lîc lóc bÊy giê. -> “Yªn d©n, trõ b¹o” lµ cèt lâi t tëng nh©n nghÜa cña NT.

- T tëng nh©n nghÜa: + Nh©n nghÜa theo c¸ch hiÓu chung nhÊt lµ mèi quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a ngêi víi ngêi trªn c¬ së t×nh th- ỳ                                                                                                   Trang

? T tëng nh©n nghÜa ë ®©y ®îc t¸c gi¶ quan niÖm ntn? ? Ch©n lÝ kh¸ch ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 293

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

-> Nh©n nghÜa ë ®©y chÝnh lµ yªn d©n, tríc hÕt lµ trõ b¹o. - Ch©n lÝ kh¸ch quan vÒ sù tån t¹i ®éc lËp, cã chñ quyÒn cña níc §V: quan vÒ sù tån t¹i ®éc lËp, cã chñ quyÒn cña níc §V ®îc t¸c gi¶ thÓ hiÖn cô thÓ ntn?

-> Víi viÖc nªu ra nh÷ng yÕu tè c¨n b¶n nµy, NT ®· ph¸t biÓu hoµn chØnh quan niÖm vÒ quèc gia, vÒ DT.

¬ng vµ ®¹o lÝ. + NT ®· tiÕp thu t tëng nh©n nghÜa cña Nho gi¸o theo híng lÊy lîi Ých cña ND, DT lµm gèc. -> Nh©n nghÜa ë ®©y chÝnh lµ yªn d©n, tríc hÕt lµ trõ b¹o. - Ch©n lÝ kh¸ch quan vÒ sù tån t¹i ®éc lËp, cã chñ quyÒn cña níc §V: + Cã nÒn v¨n hiÕn l©u ®êi: “Vèn..” + Cã c¬ng vùc l·nh thæ riªng “Nói s«ng bê câi ®· chia”. + Cã phong tôc riªng: “Phong....”. + Cã chÕ ®é riªng: “bao ®êi g©y nÒn ®éc lËp”, “mçi bªn xng ®Õ mét ph¬ng”. + Cã truyÒn thèng lÞch sö riªng: “hµo kiÖt ®êi nµo còng cã”. + Cßn kÎ thï x©m lîc ®· ph¶n nh©n nghÜa nªn chóng ®· thÊt b¹i. -> Víi viÖc nªu ra nh÷ng yÕu tè c¨n b¶n nµy, NT ®· ph¸t biÓu hoµn chØnh quan niÖm vÒ quèc gia, vÒ DT. Trong ®ã, truyÒn thèng LS, truyÒn thèng v¨n ho¸ vµ con ngêi lµ nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n nhÊt, h¹t nh©n ®Ó x¸c ®Þnh DT. - Hai c©u v¨n cuèi ®o¹n: “ViÖc xa xem xÐt/ chøng cí cßn ghi”. -> NT kh¼ng ®Þnh hïng hån vÒ hai ch©n lÝ: t tëng nh©n nghÜa vµ chñ quyÒn §L DT.

- So s¸nh víi t tëng ®éc lËp chñ quyÒn trong bµi “Nam quèc s¬n hµ” sÏ thÊy râ sù më réng vµ ph¸t triÓn cña t tëng NguyÔn Tr·i. -> LÝ Thêng KiÖt kh¼ng ®Þnh §L, chñ quyÒn DT lµ dùa vµo thiªn th, NT th× dùa vµo LS.

?So s¸nh víi t tëng chñ quyÒn ®éc lËp trong bµi “Nam quèc s¬n hµ” ®Ó thÊy sù ph¸t triÓn cña t tëng NguyÔn Tr·i? - NghÖ thuËt:

? §1, t¸c gi¶ ®· sö thµnh c«ng dông nghÖ thuËt g×?

- So s¸nh víi t tëng ®éc lËp chñ quyÒn trong bµi “Nam quèc s¬n hµ” sÏ thÊy râ sù më réng vµ ph¸t triÓn cña t tëng NguyÔn Tr·i. -> LÝ Thêng KiÖt kh¼ng ®Þnh §L, chñ quyÒn DT lµ dùa vµo thiªn th, NT th× dùa vµo LS. ®ã lµ bíc tiÕn cña t tëng thêi ®¹i, nhng ®ång thêi còng lµ tÇm cao cña t tëng øc Trai. - NghÖ thuËt: + Sö dông tõ ng÷ chuÈn x¸c, trang träng, giµu h×nh ¶nh gîi c¶m, thÓ hiÖn tÝnh chÊt hiÓn nhiªn, vèn cã, l©u ®êi cña níc §V §L tù chñ: viÖc ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 294

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

=> TL: NguyÔn Tr·i ®· thÓ hiÖn ®- îc quan niÖm cña m×nh vÒ t tëng nh©n nghÜa vµ kh¼ng ®Þnh ®îc chñ quyÒn §L cña DT.

2. B¶n c¸o tr¹ng vÒ téi ¸c cña kÎ thï.

nh©n nghÜa – yªn d©n, qu©n ®iÕu ph¹t – trõ b¹o, tiªu vong, b¾t sèng, giÕt t¬i..... + Sö dông biÖn ph¸p so s¸nh: ®Æt níc ta ngang hµng víi TQ vÒ tr×nh ®é chÝnh trÞ, tæ chøc, qu¶n lÝ quèc gia vµ thÓ hiÖn niÒm tù hµo cña DT “Tõ TriÖu, §inh, LÝ, TrÇn...®êi nµo còng cã”. + Sö dông biÖn ph¸p liÖt kª ®Ó kh¾c s©u vÒ nÒn §L tù chñ cña níc ta, vÒ chiÕn th¾ng cña ta vµ thÊt b¹i cña ®Þch: “Vèn xng nÒn v¨n hiÕn ®· l©u...còng kh¸c; Lu Cung tham c«ng...giÕt t¬i ¤ M·”. + Sö dông c¸c c©u v¨n biÒn ngÉu rÊt c©n ®èi, nhÞp nhµng “Tõ TriÖu, §inh, LÝ, TrÇn...®êi nµo còng cã”. => TL: NguyÔn Tr·i ®· thÓ hiÖn ®îc quan niÖm cña m×nh vÒ t tëng nh©n nghÜa vµ kh¼ng ®Þnh ®îc chñ quyÒn §L cña DT.

? B¶n c¸o tr¹ng téi ¸c kÎ thï ®îc t¸c gi¶ thÓ hiÖn ë nh÷ng néi dung nµo?

a. V¹ch trÇn m u XL. - ChØ râ luËn ®iÖu “phï Hå diÖt TrÇn” cña giÆc Minh lµ bÞp bîm, gi¶ nh©n, gi¶ nghÜa.

- B¶n c¸o tr¹ng vÒ téi ¸c cña kÎ thï bao gåm 2 néi dung: + V¹ch trÇn ©m mu XL. + Tè c¸o vµ lªn ¸n nh÷ng chñ tr¬ng cai trÞ th©m ®éc vµ hµnh ®éng v« nh©n ®¹o cña giÆc. ? NT ®· v¹ch trÇn ©m mu XL cña giÆc ntn?

- NT ®øng trªn lËp trêng DT ®Ó v¹ch trÇn ©m mu XL cña kÎ thï. - b. Tè c¸o vµ lªn ¸n nh÷ng chñ tr ¬ng cai trÞ th©m ®éc vµ hµnh ®éng v« nh©n ®¹o cña giÆc.

- ChØ râ luËn ®iÖu “phï Hå diÖt TrÇn” cña giÆc Minh lµ bÞp bîm, gi¶ nh©n, gi¶ nghÜa. -> §Êy lµ ©m mu th«n tÝnh níc ta ®· s½n cã tõ l©u ( “nh©n”, “thõa c¬”). - NT ®øng trªn lËp trêng DT ®Ó v¹ch trÇn ©m mu XL cña kÎ thï. - Nhµ th¬ ®i s©u tè c¸o nh÷ng chñ tr¬ng cai trÞ ph¶n nh©n ®¹o cña giÆc Minh.

- Nhµ th¬ ®i s©u tè c¸o nh÷ng chñ tr- ¬ng cai trÞ ph¶n nh©n ®¹o cña giÆc Minh. + Huû ho¹i cuéc sèng con ngêi b»ng ỳ                                                                                                   Trang

? Tè c¸o vµ lªn ¸n nh÷ng chñ tr¬ng cai trÞ th©m ®éc vµ hµnh ®éng v« nh©n ®¹o cña giÆc ntn? GV: Chñ tr¬ng th©m ®éc cña chóng cßn ®îc thÓ hiÖn ë viÖc “§ång ho¸”: H¸n ho¸ ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 295

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Bèn c©u th¬ cuèi diÔn t¶ téi ¸c chÊt chång cña giÆc vµ nçi c¨m hên chÊt chøa cña ND ta:

ngêi ViÖt trªn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau nh: b¾t ngêi tµi vÒ TQ, thu gom trèng ®ång, b¾t trang phôc vµ theo phong tôc ng- êi H¸n.

GV: TÝch hîp víi m«i trêng.

- Bèn c©u th¬ cuèi diÔn t¶ téi ¸c chÊt chång cña giÆc vµ nçi c¨m hên chÊt chøa cña ND ta: ? H×nh ¶nh cña giÆc th× ntn?

? Bèn c©u th¬ cuèi ®o¹n 2 kh¾c ho¹ néi dung g×?

- T¸c gi¶ ®øng trªn lËp trêng nh©n b¶n ®Ó tè c¸o téi ¸c cña giÆc. - NghÖ thuËt:

? NghÖ thuËt ë ®o¹n 2 cã g× ®Æc s¾c?

hµnh ®äng diÖt chñng, tµn s¸t ngêi v« téi: “Níng d©n ®en, vïi con ®á”. -> §ã lµ téi ¸c man dî nhÊt cña giÆc lµ tµn s¸t ngêi v« téi theo h×nh ph¹t trung cæ. + Lõa mÞ d©n chóng, g©y c¶nh ®ao binh: “dèi trêi lõa d©n, g©y binh kÕt o¸n”. + Tham lam, v¬ vÐt cña c¶i, bãc lét ND: “nÆng thuÕ kho¸, ngêi bÞ Ðp xuèng biÓn dßng lng mß ngäc, kÎ bÞ ®em vµo nói ®·i c¸t t×m vµng, vÐt s¶n vËt, b¾t chim tr¶, bÉy h¬u ®en, no nª cha ch¸n”. + Huû ho¹i m«i trêng sèng cña con ngêi: “Tµn h¹i c¶ gièng c«n trïng c©y cá”. + N« dÞch, khæ sai d©n chóng: “x©y nhµ, ®¾p ®Êt, phu phen”. - H×nh ¶nh kÎ thï: “Th»ng h¸ miÖng, ®øa nhe r¨ng, m¸u mì bÊy no nª cha ch¸n”. -> Kh¾c ho¹ thµnh c«ng bé mÆt kh¸t m¸u cña qu©n XL. - Bèn c©u th¬ cuèi diÔn t¶ téi ¸c chÊt chång cña giÆc vµ nçi c¨m hên chÊt chøa cña ND ta: + LÊy c¸i v« h¹n “tróc Nam S¬n” ®Ó nãi v« h¹n (téi ¸c cña giÆc). + Dïng c¸i v« cïng “níc §«ng H¶i” ®Ó nãi c¸i v« cïng ( sù nh¬ bÈn cña kÎ thï). + C©u v¨n ®Çy h×nh tîng vµ ®anh thÐp ®· lét t¶ ®îc s©u s¾c téi ¸c “LÏ nµo trêi ®Êt dung tha/ Ai b¶o thÇn d©n chÞu ®îc”. - T¸c gi¶ ®øng trªn lËp trêng nh©n b¶n ®Ó tè c¸o téi ¸c cña giÆc. => §o¹n v¨n cã ©m hëng cña mét tuyªn ng«n nh©n quyÒn thêi trung ®¹i.

îng Lª Lîi vµ giai ®o¹n

3. M êi n¨m chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng vÎ vang. a. H×nh t ®Çu cña cuéc khëi nghi·. îng Lª Lîi: * H×nh t

- NghÖ thuËt: + Dïng nhiÒu h×nh ¶nh gîi c¶m, giµu tÝnh biÓu trng vµ kh¸i qu¸t ®Ó diÔn t¶ téi ¸c kÎ thï. + Sö dông thñ ph¸p ®èi lËp ®Ó kh¾c ho¹ sù ®au khæ cña ngêi d©n v« téi vµ kÎ thï XL. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 296

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Cã sù thèng nhÊt gi÷a con ngêi b×nh thêng víi ngêi l·nh tô cuéc khëi nghÜa:

? H×nh tîng Lª Lîi ®îc t¸c gi¶ kh¾c ho¹ ntn?

+ Lêi v¨n khi ®anh thÐp, khi thèng thiÕt, khi uÊt hËn trµo s«i, khi c¶m th¬ng tha thiÕt. => §o¹n v¨n cã ©m hëng cña mét tuyªn ng«n nh©n quyÒn thêi trung ®¹i. NT ®· ®øng trªn lËp trêng ND – nh©n b¶n ®Ó tè c¸o, lªn ¸n giÆc Minh, b¶o vÖ quyÒn sèng cho ND §V.

- Vai trß cña Lª Lîi trong cuéc khëi nghÜa Lam S¬n:

? Qua h×nh tîng Lª Lîi, t¸c gi¶ cho thÊy ®iÒu g× vÒ khëi nghÜa Lam S¬n?

* Giai ®o¹n ®Çu cña cuéc khëi nghÜa: - Nh÷ng khã kh¨n gian khæ mµ nghÜa qu©n Lam S¬n ph¶i tr¶i qua:

? G§ ®Çu cña cuéc khëi nghÜa, nghÜa qu©n Lam S¬n ®· gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n, gian khæ g×?

- Cã sù thèng nhÊt gi÷a con ngêi b×nh thêng víi ngêi l·nh tô cuéc khëi nghÜa: + Cã nguån gèc xuÊt th©n b×nh th- êng: “chèn hoang d· n¬ng m×nh”. + C¸ch xng h« khiªm nhêng: “d – nghÜa lµ t«i; ta kh¸c víi trÉm sau nµy”. + Cã lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c: “h¸ ®éi trêi chung, thÒ kh«ng cïng sèng”. + Cã lÝ tëng, cã hoµi h·o lín: “tÊm lßng cøu níc, vÉn ®¨m vÉn tiÕn vÒ ®«ng”. + Cã quyÕt t©m m·nh liÖt ®Ó thùc hiÖn lÝ tëng: “®au lßng nhøc ãc, quªn ¨n v× giËn, tr»n träc trong c¬n méng mÞ...b¨n kho¨n mét nçi c¬ ®å”. - Vai trß cña Lª Lîi trong cuéc khëi nghÜa Lam S¬n: + Kh¼ng ®Þnh tÝnh chÊt nh©n d©n cña cuéc khëi nghÜa Lam S¬n. -> Víi h×nh tîng nµy, ®· kh¾c ho¹ ®- îc ý chÝ quyÕt t©m cña toµn DT. + Quan hÖ gi÷a Lª Lîi vµ c¸c tíng sÜ, qu©n lÝnh lµ “phô tö chi binh”. -> Hä g¾ng chÝ vît qua gian nan, mang tÊm lßng cøu níc ®Õn ®Çu qu©n vµ trë thµnh “phô tö chi binh nhÊt t©m”. - ý chÝ quyÕt t©m cña nghÜa qu©n Lam S¬n:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 297

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

? Søc m¹nh nµo ®· gióp nghÜa qu©n Lam S¬n vît qua nh÷ng thö th¸ch gian nan ban ®Çu?

b. Giai ®o¹n ph¶n c«ng: - NghÜa qu©n Lam S¬n:

- Qu©n giÆc:

? Qu¸ tr×nh ph¶n c«ng vµ chiÕn th¾ng ®îc t¸cg gi¶ t¸i hiÖn ntn? ? G§ ph¶n c«ng ®îc NT MT ntn?

- KÕt qu¶: M¸u giÆc ch¶y thµnh s«ng, thÊy chÊt ®Çy néi. -> Giai ®o¹n ph¶n c«ng, qu©n ta ®¸nh nhanh, th¾ng nhanh, chñ yÕu lµ chiÕn trËn trªn vïng nói vµ trung du. c. Giai ®o¹n tæng ph¶n c«ng: - Søc m¹nh cña qu©n ta:

- Nh÷ng khã kh¨n gian khæ mµ nghÜa qu©n Lam S¬n ph¶i tr¶i qua: + KÎ thï tµn b¹o vµ rÊt m¹nh: “Võa khi cê nghÜa dÊy lªn, chÝnh lóc qu©n thï ®ang m¹nh; hung ®å ngang ng- îc”. + ThÕ ta cßn yÕu: “vËn níc khã kh¨n, trêi thö lßng”. + ThiÕu nh©n tµi: “TuÊn kiÖt... nh©n tµi...thiÕu kÎ ®ì ®Çn, hiÕm ng- êibµn b¹c, tr«ng ngêingêi cµng v¾ng bãng”. + ThiÕu qu©n: “qu©n kh«ng mét ®éi”. + ThiÕu l¬ng ¨n: “l¬ng hÕt mÊy tuÇn”. - ý chÝ quyÕt t©m cña nghÜa qu©n Lam S¬n: + Cã tÊm lßng cøu níc. + NhËn thøc râ khã kh¨n, kiªn tr×: “mêi mÊy n¨m trêi, h¸ ph¶i mét hai sím tèi”. + QuyÕt t©m vît qua mu«n ngµn gian khæ: “g¾ng chÝ kh¾c phôc gian nan”. + Cã tinh thÇn ®oµn kÕt, ®ång cam céng khæ: “Nh©n d©n bèn câi mét nhµ, Tíng s÷i mét lßng phô tö/ Hoµ níc s«ng chÐn rîu ngät ngµo”. + L·nh tô cã lßng cÇn hiÒn tµi: “Cç xe cÇu hiÒn, thêng ch¨m ch¾m cßn dµnh phÝa t¶”. + Cã mét binh ph¸p hîp lÝ ®Ó chiÕn ®Êu víi kÎ thï, biÕt ®Þch biÕt ta: “ThÕ trËn xuÊt k×, lÊy yÕu chèng m¹nh/ Dïng qu©n mai phôc, lÊy Ýt ®Þch nhiÒu”.

- KÕt qu¶:

? G§ tæng ph¶n công  ®îc miªu t¶ ntn?

- NghÜa qu©n Lam S¬n: + TrËn Bå §»ng sÊm vang chíp giËt. + MÒn Trµ L©n tróc chÎ tro bay. + T©y Kinh qu©n ta chiÕm l¹i. + §«ng §« ®Êt cò thu vÒ. - Qu©n giÆc: + TrÇn TrÝ, S¬n Thä nghe h¬i mµ mÊt vÝa. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 298

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ LÝ An, Ph¬ng ChÝnh nÝn thë cÇu tho¸t th©n. + Phóc t©m qu©n giÆc, TrÇn HiÖp ®· phØa bªu ®Çu. - KÕt qu¶: M¸u giÆc ch¶y thµnh s«ng, thÊy chÊt ®Çy néi. -> Giai ®o¹n ph¶n c«ng, qu©n ta ®¸nh nhanh, th¾ng nhanh, chñ yÕu lµ chiÕn trËn trªn vïng nói vµ trung du.

t ëng nh©n nghÜa: -> Giai ®o¹n tæng ph¶n c«ng, qu©n ta ®¸nh tan viÖn binh giÆc x©m lîc, ®¸nh m¹nh, ®¸nh toµn diÖn trªn mäi mÆt trËn, mäi ®Þa h×nh, ®¸nh liªn tôc, kh«ng ®Ó kÎ thï gîng dËy. d.T - Phª ph¸n kÎ thï....

tëng nh©n - Kh¼ng ®Þnh t nghÜa............... ? §3, t tëng nh©n nghÜa ®îc thÓ hiÖn ntn?

- V× nh©n d©n mµ kÕt thóc c¶nh ®ao binh

- Hµnh ®éng theo “mu kÕ k× diÖu”,...........

- Xãt xa, th¬ng c¶m khi thÊy c¶nh chÕt chãc v× binh ®ao

- Søc m¹nh cña qu©n ta: “G¬m mµi ®¸, ®¸ nói còng mßn ................................................. §¸nh hai trËn tan t¸c chim mu«ng” - KÕt qu¶: + Ngµy mêi t¸m, trËn Chi L¨ng, LiÔu Th¨ng thÊt thÕ. + Ngµy hai m¬i, trËn M· An, LiÔu Th¨ng côt ®Çu. + Ngµy h¨m l¨m, b¸ tíc L¬ng Minh b¹i trËn tö vong. + Ngµy h¨m t¸m, thîng th LÝ Kh¸nh cïng kÕ tù vÉn. + Lª Hoa, qu©n V©n Nam, nghi ngê khiÕp vÝa mµ vì mËt. + CÇn Tr¹m, qu©n Méc Th¹ch xÐo lªn nhau ch¹y ®Ó tho¸t th©n. + L¹ng Giang, L¹ng S¬n, §an X¸ thÊy chÊt ®Çy nói. + Suèi X¬ng Giang, B×nh Than, L·nh C©u...m¸u tr«i ®á níc. -> Giai ®o¹n tæng ph¶n c«ng, qu©n ta ®¸nh tan viÖn binh giÆc x©m lîc, ®¸nh m¹nh, ®¸nh toµn diÖn trªn mäi mÆt trËn, mäi ®Þa h×nh, ®¸nh liªn tôc, kh«ng ®Ó kÎ thï gîng dËy.

e. NghÖ thuËt: - H×nh tîng phong phó, ®a d¹ng, mang tÇm vãc vò trô.

- Phª ph¸n kÎ thï “chuèc téi g©y oan” cho d©n “Gi÷ ý kiÕn mét ngêi, gieo ho¹ bao nhiªu kÎ kh¸c”, “Th»ng nh·i con Tuyªn §øc ®éng binh kh«ng ngõng - §å nhót nh¸t, Th¹ch, Th¨ng ®em dÇu ch÷a ch¸y”. ỳ                                                                                                   Trang

? T¸c gi¶ sö dông bót ph¸p NT g× ®Ó diÔn ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 299

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t¶ chiÕn công vang déi cña nghÜa qu©n LS¬n?

- Ng«n ng÷: sö dông c¸c ®éng tõ m¹nh liªn kÕt víi nhau t¹o thµnh nh÷ng chuyÓn dung dån dËp....

Sö dông c©u v¨n biÒn ngÉu..

- C©u v¨n khi ng¾n khi dµi...

- Kh¼ng ®Þnh t tëng nh©n nghÜa “§am ®¹i nghÜa ®Ó th¾ng hung tµn – LÊy chÝ nh©n ®Ó thay cêng b¹o” - V× nh©n d©n mµ kÕt thóc c¶nh ®ao binh “Ta lÊy toµn qu©n lµ h¬n, ®Ó nh©n d©n nghØ søc”. - Hµnh ®éng theo “mu kÕ k× diÖu”, “Cha thÊy xa nay”, lµ “më ®êng hiÕu sinh”, “cÊp cho n¨m tr¨m chiÕc thuyÒn”, “ph¸t cho vµi ngh×n cç ngùa” vÒ níc. - Xãt xa, th¬ng c¶m khi thÊy c¶nh chÕt chãc v× binh ®ao “Suèi L·nh C©u, m¸u ch¶y tr«i chµy, níc s«ng nghÑn ngµo tiÕng khãc – Thµnh §an X¸ th©y ch¸t thµnh nói, cá néi ®Çm ®×a m¸u ®en”.

- Giäng ®iÖu khi hµo hïng, s«i næi.......

- C¸c sù kiÖt LS ®îc liÖt kª liªn tiÕp “Ngµy....ngµy....”

4. Tuyªn ng«n §L, §N th¸i b×nh. - TrÞnh träng vµ vui mõng truyÒn ®i lêi tuyªn bè nÒn §LTD cña DT ®· ®- îc lËp l¹i. - Rót ra bµi häc LS

? §o¹n kÕt, bµi c¸o ®· nªu ra nh÷ng néi dung g×?

- Kh¼ng ®Þnh viÔn c¶nh t¬i s¸ng huy hoµng cña ®Êt níc

-> §Êy còng lµ kÕt qu¶ cña viÖc kÕt hîp gi÷a søc m¹nh truyÒn thèng vµ søc m¹nh thêi ®¹i.

- H×nh t îng phong phó, ®a d¹ng, mang tÇm vãc vò trô. + ChiÕn th¾ng cña ta “sÊm vang chíp giËt...tróc chÎ tro bay...s¹ch kh«ng k×nh ng¹c....tan t¸c chim mu«ng....trót s¹ch l¸ kh«...ph¸ toang ®ª vì”. + Søc m¹nh cña ta “®¸ nói còng mßn....níc s«ng ph¶i c¹n”. + ThÊt b¹i cña giÆc “m¸u ch¶y thµnh s«ng...m¸u tr«i ®á níc...th©y chÊt ®Çy néi, ®Çy ®êng, ®Çy nói”. + Khung c¶nh chiÕn trêng th× “S¾c phong v©n ph¶i ®æi...¸nh nhËt nguyÖt ph¶i mê”. - Ng«n ng÷: sö dông c¸c ®éng tõ m¹nh liªn kÕt víi nhau t¹o thµnh nh÷ng chuyÓn dung dån dËp, sö dông c¸c tÝnh tõ chØ møc ®é ë ®iÓm tèi ®a. - Sö dông c©u v¨n biÒn ngÉu, thñ ph¸p t¬ng ph¶n ®èi lËp gi÷a ta vµ ®Þch: ta chiÕn th¾ng vang déi, cßn ®Þch thÊt b¹i th¶m h¹i. - C©u v¨n khi ng¾n khi dµi, biÕn ho¸ linh ho¹t theo tõng trËn ®¸nh, tõng giai ®o¹n, t¹o nªn nh¹c ®iÖu dån dËp, s¶ng kho¸i, bay bæng, ©m ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 300

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- NghÖ thuËt:

thanh gißn gi·, hµo hïng. - Giäng ®iÖu khi hµo hïng, s«i næi khi nãi ®µ ph¸t triÓn cña chiÕn th¾ng, khi ®Çy c¶m kh¸i th¬ng t©m khi nãi vÒ thÊt b¹i cña kÎ thï vµ sù tµn b¹o cña chiÕn tranh ®èi víi con ngêi. - C¸c sù kiÖt LS ®îc liÖt kª liªn tiÕp “Ngµy....ngµy....” -> T¸c gi¶ ®· dùng lªn bøc tranh toµn c¶nh cuéc khëi nghÜa LS víi bót ph¸p NT ®Ëm chÊt AH ca. ? Giäng v¨n ®o¹n kÕt cã g× ®Æc biÖt?

5. ý nghÜa cña bµi c¸o: - Bµi häc lÊy d©n lµm gèc, lÊy t t- ëng nh©n ®¹o, nh©n b¶n cao c¶ lµm nÒn t¶ng hµnh ®éng vÉn lµ mét tiÒn ®Ò quan träng trong c«ng cuéc dùng níc vµ gi÷ níc. - Mäi sù ph¸t triÓn cña DT, §N ®Òu lµ sù tiÕp thu, ph¸t huy vµ ph¸t triÓn c¸c gi¸ trÞ cña qu¸ khø. * Ghi nhí III. Tæng kÕt ( SGK/ 23). .

? Kh¸i qu¸t néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi c¸o?

- TrÞnh träng vµ vui mõng truyÒn ®i lêi tuyªn bè nÒn §LTD cña DT ®· ®- îc lËp l¹i “X· t¾c...s¹ch lµu”. - Rót ra bµi häc LS: Sù thay ®æi nµy thùc chÊt lµ sù phôc hng “bÜ råi l¹i th¸i...hèi råi l¹i minh”. -> §Êy lµ nguyªn nh©n, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thiÕt lËp sù v÷ng bÒn ®êi ®êi “Mu«n thña....v÷ng ch¾c”. - Kh¼ng ®Þnh viÔn c¶nh t¬i s¸ng huy hoµng cña ®Êt níc “Bèn...duy t©n kh¾p n¬i”. -> §Êy còng lµ kÕt qu¶ cña viÖc kÕt hîp gi÷a søc m¹nh truyÒn thèng vµ søc m¹nh thêi ®¹i: cã hiÖn thùc tèt ®Ñp h«m nay vµ t¬ng lai ngµy mai t- ¬i s¸ng lµ nhê “trêi ®Êt tæ t«ng kh«n thiªng ngÇm gióp” vµ còng nhê vµo chiÕn c«ng trong qu¸ khø “ Mét...ngµn n¨m”. - NghÖ thuËt: + Giäng v¨n chËn r·i, mang s¾c th¸i ®Ünh ®¹c, trang träng, trµn ®Çy l¹c quan vÒ t¬ng lai cña DT. + ¢m hëng trang träng, thiªng liªng trong lêi tuyªn bè nÒn §LTD cña DT.

- §CBN la b¶n anh hïng ca vang déi cña DTVN trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng giÆc Minh XL. - §CBN lµ b¶n tuyªn ng«n §L cña DTVN ë TK XV. TP ®¸nh dÊu mét b- ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 301

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

íc ph¸t triÓn t tëng cña DTVN trªn ®- êng ph¸t triÓn. - §CBN lµ “ ¸ng thiªn cæ hïng v¨n”cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a yÕu tè chÝnh luËn vµ v¨n ch¬ng..

- So s¸nh víi t tëng ®éc lËp chñ quyÒn trong bµi “Nam quèc s¬n hµ” sÏ thÊy râ sù më réng vµ ph¸t triÓn cña t tëng NguyÔn Tr·i.

Nam quèc s¬n hµ ThÕ kû X Nam ®Õ §CBN ThÕ kû XV C¸c ®Õ nhÊt ph¬ng

S«ng nói níc Nam §Êt ®ai bê câi ®· chia C¸c mÆt so s¸nh Thêi gian Ngêi chñ cao nhÊt §Êt ®ai l·nh thæ c¬ng vùc (yÕu tè ®Þa lÝ)

LÞch sö, v¨n ho¸, con ngêi. Phong tôc kh¸c, nhiÒu chiÒu ®Ëi ®éc lËp víi chiÒu ®¹i ph¬ng B¾c; hµo kiÖt ®êi nµo còng cã.

C¬ së LÞch sö, v¨n ho¸, con ngêi, thùc tiÔn. Thiªn th (s¸ch trêi)- ®Ëm yÕu tè thÇn linh.

Ho¹t ®éng 4 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - Néi dung: Bµi c¸o nªu luËn ®Ò chÝnh nghÜa, tè c¸o téi ¸c cña giÆc , t¸i hiÖn qu¸ tr×nh kh¸ng chiÕn th¾ng lîi ®Ó ®i ®Õn lêi tuyªn bè ®éc lËp , hoµ b×nh trang träng ë ®o¹n kÕt . Bµi c¸o kh¼ng ®Þnh sù thËt vµ ch©n lý mang tÝnh quy luËt : níc §¹i ViÖt cã quyÒn hëng ®éc lËp tù do vµ sù thËt ®· trë thµnh mét níc ®éc lËp , tù do . Tù do nµy ph¶i ®æi b»ng mêi n¨m chiÕn ®Êu gian lao anh dòng vµ biÕt bao x¬ng m¸u cña nh©n d©n ta . - NghÖ thuËt : + Bè côc bµi c¸o chÆt chÏ c©n ®èi .Tr×nh tù diÔn tiÕn cña t¸c phÈm lµ mét tr×nh tù khÐp më hoµn chØnh, ®óng lóc, ®óng chç, kh«ng mét ý hay mét chi tiÕt ngo¹i ®Ò lµm h¹i ®Õn l« gÝc m¹ch v¨n. + Cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a yÕu tè chÝnh luËn vµ yÕu tè v¨n ch¬ng (tù sù, tr÷ t×nh , biÓu c¶m) + VÒ giäng ®iÖu: linh ho¹t, uyÓn chuyÓn , liÒn h¬i, liÒn m¹ch, l«i cuèn tõ ®Çu ®Õn cuèi . * LuyÖn tËp : LËp b¶ng so s¸nh ®èi chiÕu gi÷a qu©n ta vµ giÆc Minh trong ®o¹n 3. Qu©n ta GiÆc Minh C¸c giai ®o¹n kh¸ng chiÕn Giai ®o¹n ®Çu §ang m¹nh

Giai ®o¹n sau

- BÞ tiªu diÖt, bÞ bao v©y, bÞ b¾t, bÞ ®Çu hµng, ®¹i b¹i. YÕu, thiÕu qu©n vµ l¬ng thùc - TiÕn ra phÝa B¾c… - V©y thµnh, diÖt viÖn, tæng ph¶n c«ng, toµn th¾ng…

4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò:- Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi theo híng dÉn cña GV.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 302

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ả ử

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ạ (Ph i s a)

Ả                                            Ngày so nạ : 01/01/2011

ớ ạ Ngày d y: L p: 10A4 ngày..........tháng 01 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 01 năm 2011

TiÕ t 61 Làm văm

tÝnh chuÈn x¸c, hÊp dÉn cña vb thuyÕt minh

I.Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh:

- Gióp häc sinh: n¾m ®îc tÝnh chuÈn x¸c vµ tÝnh hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh - RÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n b¶n thuyÕt minh chuÈn x¸c vµ hÊp dÉn. 2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt mét v¨n b¶n thuyÕt minh vÒ mét vÊn ®Ò. 3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - H×nh thµnh ë HS cã kÜ n¨ng sö dông v¨n thuyÕt minh .

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: * §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: (1). Nh»m gióp c¸c em n¾m ®îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ tÝnh chuÈn x¸c vµ tÝnh hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh ngµy h«m nay chóng ta häc bµi “TÝnh chuÈn x¸c vµ tÝnh hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh”. * Bµi míi: H§ cña HS

Néi dung ghi b¶ng I. ¤n tËp kiÕn thøc vÒ vb thuyÕt minh.

- Kh¸i niÖm: V¨n b¶n thuyÕt minh - Kh¸i niÖm: V¨n b¶n thuyÕt minh lµ lµ kiÓu v¨n b¶n th«ng dông trong kiÓu v¨n b¶n th«ng dông trong mäi ỳ                                                                                                   Trang

H§ cña GV H§ 2 (25ph) ? Nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh? - HS: th¶o luËn vµ tr¶ ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 303

ườ ữ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

lêi.

mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng, nh»m cung cÊp tri thøc, kiÕn thøc vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, ... cña c¸c hiÖn tîng vµ sù vËt trong tù nhiªn, x· héi b»ng ph¬ng thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch.

lÜnh vùc cña ®êi sèng, nh»m cung cÊp tri thøc, kiÕn thøc vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, ... cña c¸c hiÖn t- îng vµ sù vËt trong tù nhiªn, x· héi b»ng ph¬ng thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch. + Tri thøc trong v¨n b¶n thuyÕt minh ®ßi hái kh¸ch quan, x¸c thùc, h÷u Ých cho con ngêi. + V¨n b¶n thuyÕt minh cÇn ®îc tr×nh bµy chÝnh x¸c, râ rµng, chÆt chÏ vµ hÊp dÉn.

II. TÝnh chuÈn x¸c trong v¨n b¶n thuyÕt minh. 1. TÝnh chuÈn x¸c vµ mét sè biÖn ph¸p ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chuÈn x¸c. - Thø nhÊt ph¶i hiÓu têng tËn, thÊu ®¸o tríc khi viÕt.

GV: Yªu cÇu hs t×m hiÓu môc I. 1 trong sgk vµ tr¶ lêi c©u hái: ? ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chuÈn x¸c trong v¨n b¶n thuyÕt minh, chóng ta cÇn lu ý nh÷ng ®iÓm g×?

- Thø hai, ph¶i thu thËp cµng nhiÒu cµng tèt c¸c tµi liÖu, bµi b¸o chuyªn kh¶o...

2. LuyÖn tËp.

- Thø nhÊt ph¶i hiÓu têng tËn, thÊu ®¸o tríc khi viÕt. VD: ThuyÕt minh vÒ th¾ng c¶nh A ph¶i ®Õn tËn n¬i quan s¸t, ghi chÐp c¸c sè liÖu cô thÓ vÒ lÞch sö, ®Þa lÝ... - Thø hai, ph¶i thu thËp cµng nhiÒu cµng tèt c¸c tµi liÖu, bµi b¸o chuyªn kh¶o... ®· viÕt vÒ th¾ng c¶nh A ®Ó võa ®¶m b¶o ®é tin cËy th«ng tin, võa tr¸nh trïng lÆp kh«ng cÇn thiÕt.

a. Nh÷ng ®iÓm cha chuÈn x¸c lµ: Ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 10 kh«ng ph¶i chØ cã v¨n häc d©n gian........

a. Nh÷ng ®iÓm cha chuÈn x¸c lµ: Ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 10 kh«ng ph¶i chØ cã v¨n häc d©n gian. Ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 10 vÒ v¨n häc d©n gian kh«ng ph¶i chØ cã ca dao, tôc ng÷. ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 10 kh«ng cã c©u ®è. ? Trong mét bµi thuyÕt minh vÒ ch- ¬ng tr×nh häc, cã ng- êi viÕt: ë líp 10 THPT, häc sinh chØ ®îc häc v¨n häc d©n gian (Ca dao, tôc ng÷, c©u ®è) viÕt nh thÕ cã chuÈn x¸c kh«ng? V× sao?.

b. C©u nªu ra trong SGK cha chuÈn ë chç “thiªn cæ hïng v¨n” lµ ¸ng hïng v¨n cña ngh×n ®êi..........

b. C©u nªu ra trong SGK cha chuÈn ë chç “thiªn cæ hïng v¨n” lµ ¸ng hïng v¨n cña ngh×n ®êi (tøc lµ bÊt tö), chø kh«ng ph¶i lµ viÕt c¸ch ®©y mét ngh×n n¨m.

c. V¨n b¶n trong (sgk) kh«ng dïng ®Ó thuyÕt minh vÒ NguyÔn BØnh Khiªm ? Trong c©u sau cã ®iÓm nµo cha chuÈn x¸c: Gäi “ §¹i c¸o b×nh Ng«” lµ ¸ng thiªn cæ hïng v¨n v× ®ã lµ bµi v¨n hïng tr¸ng ®· ®îc viÕt ra tõ ngh×n n¨m tríc.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 304

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

c. (SGK) - Hs lÇn lît tr¶ lêi.

H§ 3 (20ph) c. V¨n b¶n trong (sgk) kh«ng dïng ®Ó thuyÕt minh vÒ NguyÔn BØnh Khiªm v× nã cã nãi ®Õn th©n thÕ nhng kh«ng hÒ nãi ®Õn sù nghiÖp th¬ cña NguyÔn BØnh Khiªm.

? C¸c biÖn ph¸p t¹o nªn sù hÊp dÉn cho v¨n b¶n thuyÕt minh?

III. TÝnh hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh. 1. C¸c biÖn ph¸p t¹o nªn sù hÊp dÉn cho v¨n b¶n thuyÕt minh - Sö dông nh÷ng chi tiÕt cô thÓ, sinh ®éng, nh÷ng con sè chÝnh x¸c ®Ó bµi v¨n kh«ng bÞ trõu tîng m¬ hå. - Dïng thñ ph¸p so s¸nh ®èi chiÕu ®Ó g©y cho ngêi ®äc vÒ ®èi tîng thuyÕt minh. - KÕt hîp vµ sö dông c¸c kiÓu c©u lµm cho bµi v¨n biÕn ho¸ linh ho¹t kh«ng ®¬n ®iÖu. - .......................

2. LuyÖn tËp.

Bµi tËp 1(T26) + LuËn ®iÓm “ NÕu bÞ tíc ®i...k×m h·m”.............. + C¸c chi tiÕt, sè liÖu vµ lËp luËn ë nh÷ng c©u sau........ - Sö dông nh÷ng chi tiÕt cô thÓ, sinh ®éng, nh÷ng con sè chÝnh x¸c ®Ó bµi v¨n kh«ng bÞ trõu tîng m¬ hå. - Dïng thñ ph¸p so s¸nh ®èi chiÕu ®Ó g©y cho ngêi ®äc vÒ ®èi tîng thuyÕt minh. - KÕt hîp vµ sö dông c¸c kiÓu c©u lµm cho bµi v¨n biÕn ho¸ linh ho¹t kh«ng ®¬n ®iÖu. - Khi cÇn nªn phèi hîp nhiÒu lo¹i kiÕn thøc ®Ó ®èi tîng cÇn thuyÕt minh ®îc soi räi tõ nhiÒu mÆt. - Lêi v¨n ph¶i trong s¸ng, cã h×nh ¶nh vµ c¶m xóc.

Bµi tËp 2(T26) + NÕu chØ nãi “Hå Ba BÓ...VN”........

GV: - Gäi HS ®äc v¨n b¶n vµ yªu cÇu. - Gäi HS kh¸c lªn tr¶ lêi c©u hái. - Gäi HS kh¸c nhËn xÐt.

+ Khi g¾n Hå Ba BÓ víi truyÒn thuyÕt Pß Gi¸ M¶i...

* Ghi nhí : SGK/27. + LuËn ®iÓm “ NÕu bÞ tíc ®i...k×m h·m” cã ý nghÜa kh¸i qu¸t, tr×u tîng, phÇn nµo mang tÝnh ¸p ®Æt, do ®ã cã thÓ dÔ quªn. + C¸c chi tiÕt, sè liÖu vµ lËp luËn ë nh÷ng c©u sau ®· gãp phÇn cô thÓ ho¸ luËn ®iÓm trªn mét c¸ch sinh ®éng, cô thÓ.

+ NÕu chØ nãi “Hå Ba BÓ...VN” th× còng ®ñ vµ ch¾c ch¾n kh«ng ai ph¶n ®èi nh thÕ lµ ®óng nhng cha hÊp dÉn. + Khi g¾n Hå Ba BÓ víi truyÒn thuyÕt Pß Gi¸ M¶i th× Hå Ba BÓ trë nªn hÊp dÉn h¬n vµ dÔ nhí h¬n.

Ho¹t ®éng 4

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 305

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc. * LuyÖn tËp : - Bµi tËp 1: ®o¹n v¨n thuyÕt minh sinh ®éng hÊp dÉn g×? (SGK/27). + T¸c gi¶ sö dông nhiÒu kiÓu c©u linh ho¹t dµi, ng¾n , c¶m, th¸n. + Dïng so s¸nh “Bã hµnh... m¹” + Dïng thñ ph¸p biÓu c¶m. “Tr«ng mµ thÌm qu¸! Cã ai l¹i ®õng vµo ¨n cho ®îc”

4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi.

§äc v¨n:

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 9/01/2011

ạ Ngày d y: L p: ớ 10A4 ngày..........tháng 01 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 01 năm 2011

t 62, 63  Làm văn TiÕ

Bµi viÕt sè 5

I. Môc tiªu bµi . KI M TRA Ể

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - Gióp hs nhËn râ u- nhîc ®iÓm vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña bµi viÕt, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng chä sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m.

2. KÜ n¨ng: - Cñng cè kiÕn thøc- kÜ n¨ng khi viÕt v¨n tù sù (bµi viÕt sè 4). 3. Th¸i ®é . - Rót ra bµi häc kinh nghiÖm vµ cã ý thøc båi dìng thªm n¨ng lùc viÕt v¨n tù sù chuÈn bÞ tèt cho bµi viÕt sau.

Ộ

ỳ                                                                                                   Trang

Ề II. N I DUNG Đ : ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 306

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ề 1. Đ  BÀI * §Ò 1: Anh (chÞ) h·y thuyÕt minh vÒ mét t¸c gi¶ v¨n häc.

- Yªu cÇu: ( TM vÒ TGVH). + T×m hiÓu râ vÒ t¸c gi¶. + GT nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp s¸ng t¸c cña t¸c gi¶. + Nªu nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ chung: nh÷ng thµnh tùu, ®ãng gãp, vÞ trÝ cña tac sgi¶ ®èi víi nÒn v¨n häc níc nhµ. - X§ ®èi tîng: Tªn t¸c gi¶ VH sÏ giíi thiÖu.

- LËp dµn ý: * MB: - GT tªn t¸c gi¶ vµ nªu râ kiÓu v¨n b¶n cña bµi v¨n: thuyÕt minh. - GT vai trß, vÞ trÝ cña TG trong nÒn VH níc nhµ vµ nÒn v¨n ho¸ thÕ giíi (nÕu cã). * TB: - Nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ th©n thÕ (theo tõng giai ®o¹n cuéc ®êi). - Nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ sù nghiÖp s¸ng t¸c (theo tõng giai ®o¹n, ®Ò tµi, thÓ lo¹i...). * KB: - Nªu nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ chung vÒ TG vµ nªu c¶m xóc, suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ TG.

Ò bµi 2: * ® Anh (chÞ) h·y thuyÕt minh vÒ t¸c gi¶ v¨n häc NguyÔn Tr·i. 2. §¸p ¸n: a. Më bµi: Giíi thiÖu s¬ lîc vÒ t¸c gi¶ NguyÔn Tr·i víi mét sè th«ng tin:

+ N¨m sinh, n¨m mÊt: 1380-1442. + Tªn hiÖu: øc Trai. + Quª qu¸n: lµng Chi Ng¹i (ChÝ Linh- H¶i D¬ng) sau dêi ®Õn NhÞ Khª (Thêng TÝn- Hµ T©y). + Gia ®×nh: cha, mÑ... + Nªu ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ NguyÔn Tr·i: ngêi anh hïng v¨n vâ song toµn, nhµ v¨n, nhµ th¬ lín

-

cña d©n téc. b. Th©n bµi: _. Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ cuéc ®êi NguyÔn Tr·i: Hs cã thÓ chän 1 trong 2 c¸ch: Giíi thiÖu theo trËt tù thêi gian cuéc ®êi NguyÔn Tr·i. Giíi thiÖu qua hai khÝa c¹nh:

+ Anh hïng: NguyÔn Tr·i tõng tham gia khëi nghÜa Lam S¬n víi vai trß cña mét qu©n s tµi ba, “viÕt th th¶o hÞch tµi giái h¬n hÕt mét thêi”, gióp Lª Lîi lµm nªn chiÕn th¾ng vÎ vang. + Bi kÞch:- Sím ph¶i chÞu nh÷ng nçi ®au: mÊt mÑ khi 5 tuæi, «ng ngo¹i qua ®êi khi NguyÔn Tr·i 10 tuæi. - Bi kÞch níc mÊt nhµ tan... - Suèt ®êi tËn trung víi n íc nhng bÞ gian thÇn giÌm pha, vua nghi kÞ, ph¶i chÞu ¸n tru di tam téc th¶m khèc.

_. Giíi thiÖu vÒ sù nghiÖp th¬ v¨n: - KÓ tªn c¸c t¸c phÈm viÕt b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m tiªu biÓu c¶u NguyÔn Tr·i: øc Trai thi tËp, Quèc ©m thi tËp,...

- Néi dung th¬ v¨n NguyÔn Tr·i: + NguyÔn Tr·i- nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt: Gi¶i thÝch kh¸i niÖm: nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt. KÓ tªn 2 t¸c phÈm chÝnh luËn kiÖt xuÊt cña NguyÔn Tr·i: B×nh Ng« ®¹i c¸o vµ Qu©n trung

T tëng chñ ®¹o: nh©n nghÜa, yªu níc, th¬ng d©n. NghÖ thuËt viÕt v¨n chÝnh luËn:- X¸c ®Þnh bót ph¸p lËp luËn phï hîp víi ®èi tîng, môc ®Ých

tõ mÖnh tËp. lËp luËn. - KÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn s¾c bÐn.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 307

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ NguyÔn Tr·i- nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c: Gi¶i thÝch t¹i sao nãi NguyÔn Tr·i lµ nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c: th¬ NguyÔn Tr·i biÓu hiÖn râ 2 t c¸ch cao c¶ cña con ngêi «ng- ngêi anh hïng vµ con ngêi trÇn thÕ. _. §¸nh gi¸ vÒ vÞ trÝ, tÇm vãc cña NguyÔn Tr·i: Lµ nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt, nhµ th¬ më

®Çu cho v¨n häc tiÕng ViÖt, lµ t¸c gi¶ v¨n häc lín cña níc nhµ. c. KÕt bµi: - Trë l¹i ®Ò tµi thuyÕt minh. - Nªu c¶m xóc, suy nghÜ vÒ cuéc ®êi, th¬ v¨n, tµi n¨ng vµ nh©n c¸ch cña NguyÔn Tr·i.

3. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ch÷a lçi trong bµi viÕt cña häc sinh: a. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ch÷a lçi trong bµi viÕt

- ¦u ®iÓm: §a sè c¸c em lµm ®óng kiÓu bµi, cã trÝ tëng tîng vµ sù liªn tëng phong phó. §¸p øng ®îc néi dung yªu cÇu cña ®Ò. NhiÒu c¸ch gi¶i quyÕt ®a ra hîp lÝ. Bµi viÕt ®iÓm cao: NhËt Quúnh, Thu Quúnh, TÜnh, Phó, Nghiªn HuyÒn…. - Nh îc ®iÓm: Cã mét sè em cha biÕt kÓ chuyÖn tëng tîng dÉn ®Õn l¹c ®Ò hay vèn sèng vµ trÝ tëng tîng Ýt khiÕn cho bµi viÕt s¬ sµi, cßn m¾c lçi diÔn ®¹t. - Ch÷a lçi cô thÓ: ( GV thèng kª lçi mµ HS m¾c ph¶i µ ch÷a lçi trùc tiÕp trªn vë HS ). - Thèng kª ®iÓm §iÓm Líp

Giái 1 Kh¸ 6 TB 29 YÕu 7

1 7 23 14

- §iÓm 9,10: TriÓn khai ®Çy ®ñ nh trong ®¸p ¸n,c©u v¨n mît mµ, dÉn chøng sinh ®éng. 10A1 43 10A4 45 b. Thang ®iÓm. Bè côc râ rµng vµ kh«ng m¾c lçi. - §iÓm 7,8: TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n, c©u v¨n mît mµ,dÉn chøng ®Çy ®ñ vµ sinh ®éng. Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. - §iÓm 5,6: TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n, hµnh v¨n cha mît mµ, dÉn chøng ch- a ®îc lµm râ. Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. - §iÓm 3,4: TriÓn khai ®uîc 2/3 ý trong ®¸p ¸n,thiÕu dÉn chøng. C©u v¨n ®· triÓn khai râ rµng ,bè côc ®¶m b¶o ba phÇn vµ cßn m¾c nh÷ng lçi c¬ b¶n.

- §iÓm 2: TriÓn khai c¸c ý lan man ,bè côc kh«ng râ rµng vµ m¾c qu¸ nhiÒu lçi. - §iÓm 1: Sai l¹c c¶ néi dung vµ ph¬ng ph¸p. - §iÓm 0: Kh«ng lµm bµi.

Ho¹t ®éng 3(1') 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - ViÕt bµi trong mét tuÇn. - Yªu cÇu nªu cao tr¸ch nhiÖm, nhiÖt t×nh ®èi víi bµi viÕt. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Söa ch÷a bµi ®· tr¶ vµo vë bµi tËp.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 308

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

* Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T64 theo c©u hái híng dÉn cña GV). GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 9/01/2011

ạ Ngày d y: L p: ớ 10A4 ngày..........tháng 01 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 01 năm 2011

t 64 Đ c văn TiÕ ọ

tùa trÝch diÔm thi tËp

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - Gióp hs: hiÓu ®îc tÊm lßng tr©n träng, tù hµo vµ ý thøc tr¸ch nhiÖm cña t¸c gi¶ víi di s¶n th¬ ca d©n téc trong viÖc b¶o tån di s¶n v¨n ho¸ cña tiÒn nh©n (ngêi tríc); tõ ®ã cã t×nh c¶m vµ th¸i ®é ®óng ®¾n ®èi víi di s¶n v¨n ho¸ d©n téc.

Hoµng §øc L¬ng. I. Môc tiªu bµi häc.

- N¾m ®îc c¸ch lËp luËn chÆt chÏ kÕt hîp víi tÝnh biÓu c¶m cña bµi tùa. 2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch thÓ tùa trong v¨n häc. 3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - Cã th¸i ®é tr©n träng vµ yªu quý di s¶n v¨n häc d©n téc.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(5phút) 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: LËp s¬ ®å kÕt cÊu cña bµi “§CBN”. * §¸p ¸n: TiÒn ®Ò T tëng nh©n nghÜa Ch©n lÝ ®éc lËp d©n téc

Soi s¸ng tiÒn ®Ò vµo thùc tiÔn

KÎ thï phi nghÜa (tè c¸o téi ¸c giÆc) §¹i viÖt chÝnh nghÜa (cuéc khëi nghÜa Lam S¬n)

Rót ra kÕt luËn

- ChÝnh nghÜa chiÕn th¾ng (®Êt níc ®éc lËp, t¬ng lai huy hoµng) - Bµi häc lÞch sö

* Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 309

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

* Giíi thiÖu bµi míi: Su tÇm, b¶o tån di s¶n v¨n ho¸ tinh thÇn cña tæ tiªn «ng cha lµ mét c«ng viÖc rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt nhng hÕt søc khã kh¨n. TiÕn sÜ Hoµng §øc L¬ng lµ mét trong nh÷ng tri thøc thêi Lª ë thÕ kØ XV ®· kh«ng tiÕc c«ng søc, thêi gian ®Ó lµm c«ng viÖc ®ã. Sau khi hoµn thµnh “TrÝch diÔm thi tËp” «ng l¹i tù viÕt mét bµi tùa ®Æt ë ®Çu s¸ch nãi quan ®iÓm vµ t©m sù cña m×nh vµ giíi thiÖu s¸ch víi ngêi ®äc. * Bµi míi: H§ cña GV H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

* HS tr¶ lêi:

H§1 (10ph) ? Dùa vµo phÇn tiÓu dÉn sgk tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm? I. T×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶ vµ t¸c phÈm. - Hoµng §øc L¬ng nguyªn qu¸n ë huyÖn V¨n Giang, Hng Yªn, tró qu¸n ë Gia L©m -Hµ Néi thi dç tiÕn sÜ n¨m 1478.

- Bµi tùa ®îc viÕt n¨m 1497. - “TrÝch diÔm thi tËp” bao gåm th¬ cña c¸c nhµ th¬ tõ thêi TrÇn ®Õn thêi Lª thÕ kØ XV...

- Hoµng §øc L¬ng nguyªn qu¸n ë huyÖn V¨n Giang, Hng Yªn, tró qu¸n ë Gia L©m -Hµ Néi thi dç tiÕn sÜ n¨m 1478. kh«ng râ «ng so¹n “TrÝch diÔm thi tËp” tõ khi nµo. - Bµi tùa ®îc viÕt n¨m 1497. - “TrÝch diÔm thi tËp” bao gåm th¬ cña c¸c nhµ th¬ tõ thêi TrÇn ®Õn thêi Lª thÕ kØ XV (cuèi tËp lµ th¬ cña Hoµng §øc L¬ng). ViÖc biªn so¹n “TrÝch diÔm thi tËp” n»m trong trµo lu chung cña thêi ®¹i phôc hng d©n téc ë thÕ kØ XV. 2. Gi¶i thÝch nhan ®Ò vµ x¸c ®Þnh kiÓu lo¹i v¨n b¶n.

GV: tãm t¾t: lêi nãi ®Çu s¸ch “TrÝch diÔm thi tËp” (tuyÓn tËp nh÷ng t¸c phÈm hay)

3. §äc v¨n b¶n. - Tùa: lµ bµi viÕt thêng ®Æt ë ®Çu s¸ch t¬ng tù nh c¸c lêi ®Çu, lêi giíi thiÖu. Do chÝnh t¸c gi¶ hoÆc ngêi kh¸c viÕt nh»m môc ®Ých giíi thiÖu râ thªm víi ®éc gi¶ vÒ cuèn s¸ch. - Tùa: thêng ®îc viÕt b»ng thÓ v¨n nghÞ luËn vµ thuyÕt minh, biÓu c¶m.

4. Gi¶i thÝch tõ khã . (SGK) HS: §äc chËm r·i, râ rµng c¸c vÕ c©u, c¸c luËn ®iÓm, luËn cø thÓ hiÖn c¶m xóc cña t¸c gi¶.

5. CÊu tróc cña thÓ tùa:

-Theo ch©n trang (sgk) ? Bµi tùa cã cÊu tróc ntn?

- CÊu tróc thÓ tùa chia lµm 3 phÇn: + P1: Tõ ®Çu -> n¸t tan tµnh: TG tr×nh bµy lÝ do v× sao lµm s¸ch “TrÝch diÔm thi tËp”. + P2: TiÕp -> ngêi xa vËy: TG thuËt II. §äc hiÓu.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 310

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

l¹i qu¸ tr×nh hoµn thµnh s¸ch. + P3: Cßn l¹i: PhÇn l¹c kho¶n.

1. LÝ do lµm s¸ch. - LuËn ®iÓm ®Çu tiªn: nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho th¬ v¨n kh«ng lu truyÒn hÕt ë ®êi. - C¸c ph¬ng ph¸p lËp luËn: ph©n tÝch nh÷ng luËn cø cô thÓ.........

H§ 2 (20ph) ? LuËn ®iÓm ë ®o¹n 1 t¸c gi¶ nªu lµ g×? t¸c gi¶ chän c¸ch lËp luËn nµo ®Ó chøng minh?

- LuËn ®iÓm ®Çu tiªn: nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho th¬ v¨n kh«ng lu truyÒn hÕt ë ®êi. - C¸c ph¬ng ph¸p lËp luËn: ph©n tÝch nh÷ng luËn cø cô thÓ vÒ nh÷ng mÆt kh¸c nhau ®Ó lÝ gi¶i b¶n chÊt cña hiÖn tîng vÊn ®Ò.

? T¹i sao t¸c gi¶ kh«ng b¾t ®Çu bµi tùa b»ng c¸ch tr×nh bµy nh÷ng c«ng viÖc su tÇm cña m×nh mµ l¹i gi¶i quyÕt tríc hÕt luËn ®iÓm Êy.

- Theo t¸c gi¶, cã 4 nguyªn nh©n chÝnh: + ChØ cã thi nh©n míi thÊy ®îc c¸i hay, c¸i ®Ñp cña th¬ ca.

? TG cho biÕt mÊy lÝ do khiÕn th¬ v¨n kh«ng lu truyÒn ë ®êi?

- Së dÜ t¸c gi¶ më ®Çu b»ng luËn ®iÓm trªn- vµ ®ã chÝnh lµ luËn ®iÓm quan träng nhÊt cña bµi tùa, lµ bëi «ng muèn nhÊn m¹nh viÖc lµm su tÇm, biªn so¹n cuèn s¸ch lµ xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cÊp thiÕt cña thùc tÕ chø kh«ng chØ tõ së thÝch c¸ nh©n vµ ®ã lµ c«ng viÖc vÊt v¶ nhng nhÊt ®Þnh ph¶i lµm. - Liªn hÖ ®Õn hËu qu¶ cña chÝnh s¸ch cai trÞ ®ång ho¸ th©m hiÓm cña nhµ Minh: t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó huû diÖt nÒn v¨n ho¸, v¨n häc §¹i ViÖt...thu ®èt mäi s¸ch vë. Bëi vËy , trong c¸c triÒu vua Th¸i Tæ, Th¸nh T«ng... c«ng viÖc su tÇm, thu thËp, ghi chÐp, phôc dùng c¸c di s¶n v¨n ho¸ tinh thÇn cña ngêi ViÖt bÞ t¶n m¸t sau chiÕn tranh ®îc khuyÕn khÝch tiÕn hµnh. - Theo t¸c gi¶, cã 4 nguyªn nh©n chÝnh: + ChØ cã thi nh©n míi thÊy ®îc c¸i hay, c¸i ®Ñp cña th¬ ca. C¸ch lËp luËn : liªn tëng so s¸nh th¬ v¨n nh + Ngêi cã häc, ngêi lµm quan v× kho¸i ch¸, gÊm vãc, s¾c ®Ñp ngoµi bËn viÖc mµ kh«ng quan t©m ®Õn s¾c ®Ñp, vÞ ngon ngoµi vÞ ngon th¬ v¨n. (v× trõu tîng, khã c¶m nhËn cô thÓ). + Ngêi yªu thÝch su tÇm th¬ v¨n l¹i Tõ ®ã, dÉn ®Õn kÕt luËn - dïng lèi kh«ng ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é, tÝnh qui n¹p. kiªn tr×. + Ngêi cã häc, ngêi lµm quan v× bËn + Nhµ níc kh«ng khuyÕn khÝch in viÖc mµ kh«ng quan t©m ®Õn th¬ Ên v¨n ch¬ng. v¨n (cßn m¶i häc thi). -> DÉn ®Õn th¬ v¨n bÞ thÊt + Ngêi yªu thÝch su tÇm th¬ v¨n l¹i truyÒn. C¸ch lËp luËn chung lµ ph- ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 311

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

¬ng ph¸p qui n¹p. - ngoµi ra cßn 2 nguyªn nh©n kh¸ch quan kh¸c. + §ã lµ søc ph¸ huû cña thêi gian ®èi víi s¸ch vë. + ®ã lµ chiÕn tranh, ho¶ ho¹n còng gãp phÇn thiªu huû v¨n th¬ trong s¸ch vë.

- “ §øc L¬ng....§au xãt l¾m sao”. -> Giäng ®iÖu ®o¹n v¨n trùc tiÕp bµy tá t©m tr¹ng, t©m sù cña t¸c gi¶ tríc thùc t¹i ®au lßng. ? Bªn c¹nh luËn ®iÓm, luËn cø v÷ng ch¾c, lËp luËn chÆt chÏ, ta cßn thÊy hÐ më t×nh c¶m g× cña Hoµng §øc L¬ng?

HS ®äc: “§øc L¬ng nµy....®au xãt l¾m sao” ? NhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu?

2. Qu¸ tr×nh hoµn thµnh s¸ch. - Th¸i ®é khiªm tèn cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn qua nh÷ng lêi lÏ, tõ ng÷ «ng sö dông khi thuËt l¹i qu¸ tr×nh hoµn thµnh.

? Th¸i ®é khiªm tèn cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn qua nh÷ng lêi lÏ, tõ ng÷ nµo trong bµi tùa?

- C«ng viÖc ®Ó hoµn thµnh s¸ch. + Thu thËp t liÖu. + TuyÓn chän, s¾p xÕp, ®Æt tªn. + §a thªm c¸c bµi th¬ cña m×nh vµo phÇn cuèi t¸c phÈm.

? §Ó hoµn thµnh s¸ch, t¸c gi¶ ph¶i lµm nh÷ng c«ng iÖc g×?

kh«ng ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é, tÝnh kiªn tr×. + Nhµ níc kh«ng khuyÕn khÝch in Ên v¨n ch¬ng. -> DÉn ®Õn th¬ v¨n bÞ thÊt truyÒn. C¸ch lËp luËn chung lµ ph¬ng ph¸p qui n¹p. - ngoµi ra cßn 2 nguyªn nh©n kh¸ch quan kh¸c. + §ã lµ søc ph¸ huû cña thêi gian ®èi víi s¸ch vë. + ®ã lµ chiÕn tranh, ho¶ ho¹n còng gãp phÇn thiªu huû v¨n th¬ trong s¸ch vë. - C¸ch lËp luËn dïng c©u hái tu tõ: tan n¸t tr«i ch×m, r¸ch n¸t tan tµnh... lµm sao gi÷ m·i.. ®îc mµ kh«ng ... - T×nh c¶m yªu quÝ, tr©n träng v¨n th¬ cña «ng cha, t©m tr¹ng xãt xa, th¬ng tiÕc tríc di s¶n quÝ b¸u bÞ t¶n m¸t. - “ §øc L¬ng....§au xãt l¾m sao”. -> Giäng ®iÖu ®o¹n v¨n trùc tiÕp bµy tá t©m tr¹ng, t©m sù cña t¸c gi¶ tríc thùc t¹i ®au lßng. Khã kh¨n trong viÖc kh¶o cøu th¬ v¨n LÝ- TrÇn lµm t¸c gi¶ thêng thë than,cã ý tr¸ch lçi c¸c tri thøc ®¬ng thêi; l¹i c¶m thÊy tiÕc nuèi cho nÒn v¨n ho¸ níc m×nh khi s¸nh víi v¨n ho¸ Trung Hoa. YÕu tè tr÷ t×nh, biÓu c¶m ®· tham gia vµo bµi nghÞ luËn lµm cho ngêi ®äc cïng c¶m th«ng vµ bÞ thuyÕt phôc. - Th¸i ®é khiªm tèn cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn qua nh÷ng lêi lÏ, tõ ng÷ «ng sö dông khi thuËt l¹i qu¸ tr×nh hoµn thµnh “TrÝch diÔm thi tËp” nh: “T«i kh«ng tù lîng søc m×nh...tr¸ch nhiÖm nÆng nÒ mµ tµi hµn søc män...”. - §©y lµ th¸i ®é khiªm tèn, nhón nh- êng trong c¸ch xng h« còng nh khi nãi vÒ m×nh. - C«ng viÖc ®Ó hoµn thµnh s¸ch. + Thu thËp t liÖu: “t×m quanh hái kh¾p...thu lîm nh÷ng...triÒu”. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 312

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. PhÇn l¹c kho¶n. - §îc ®Æt ë cuèi bµi tùa, bµi b¹t, nÕu ghi ®Çy ®ñ th× gåm ba néi dung sau: + Thêi gian:

+ Hä tªn, chøc danh.....

+ TuyÓn chän, s¾p xÕp, ®Æt tªn: “chän lÊy bµi hay.... TrÝch diÔm”. + §a thªm c¸c bµi th¬ cña m×nh vµo phÇn cuèi t¸c phÈm: “ë cuèi c¸c quyÓn....trong gia ®×nh”. -> T¸c gi¶ kÓ l¹i nh÷ng viÖc m×nh ®· lµm ®Ó hoµn thµnh cuèn s¸ch , söa l¹i lçi cò víi giäng ®iÖu gi¶n dÞ, khiªm nhêng: kh«ng tù lîng søc m×nh tµi hÌn søc män, tr¸ch nhiÖm nÆng nÒ ... t×m quanh, hái kh¾p, l¹i thu lîm thªm....Giíi thiÖu thªm néi dung vµ bè côc cña s¸ch ... ? PhÇn l¹c kho¶n trong bµi tùa cã ®Æc ®iÓm g×? + §Þa ®iÓm viÕt bµi tùa.....

( SGK/30). * Ghi nhí III. LuyÖn tËp.

- §îc ®Æt ë cuèi bµi tùa, bµi b¹t, nÕu ghi ®Çy ®ñ th× gåm ba néi dung sau: + Thêi gian: ghi n¨m theo can chi, niªn hiÖu vua. + Hä tªn, chøc danh, b»ng cÊp (nÕu cã), quª qu¸n, tªn tù, hiÖu cña ngêi viÕt bµi tùa. + §Þa ®iÓm viÕt bµi tùa.( bµi TrÝch diÔm kh«ng ghi phÇn nµy).

ư íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi:

3. Cñng cè, luyÖn tËp. 4. H * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn cña GV. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T65 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

H§ 3 (15ph) ọ § c Thêm.

HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia “TrÝch: Bµi kÝ ®Ò danh tiÕn sÜ khoa Nh©m TuÊt, niªn hiÖu §¹i B¶o thø ba” - Th©n Nh©n Trung -

I.Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - Gióp hs: hiÓu ®îc néi dông vµ gi¸ trÞ cña tÊm v¨n bia trong V¨n MiÕu Quèc Tö Gi¸m. Kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña hiÒn tµi ®èi víi quèc gia; kh¾c bia tiÕn sÜ lµ mét viÖc lµm cã ý nghÜa lín ®èi víi ®¬ng thêi vµ hËu thÕ; chÝnh s¸ch träng nh©n tµi cña triÒu ®¹i Lª Th¸nh T«ng. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc hiÓu mét t¸c phÈm v¨n nghÞ luËn 3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - Rót ra nh÷ng bµi häc lÞch sö quÝ b¸u vÒ v¨n ho¸ gd cho ngµy nay: cÇn biÕt quÝ träng ngêi hiÒn tµi. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 313

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: T×m c¸c dÉn chøng, chøng tá c¸c nhµ v¨n, nhµ th¬ thêi xa rÊt tù hµo vÒ nÒn v¨n hiÕn d©n téc (®äc l¹i phÇn I cña “§¹i c¸o b×nh Ng«”? * §¸p ¸n: C¶ hai v¨n hµo ®Òu xuÊt hiÖn ë thÕ kØ XV, khi mµ t tëng ®éc lËp d©n téc cña nh©n d©n ta ®ang ë ®é cao trµo (sau chiÕn th¾ng giÆc Minh). C¶ hai ®Òu ph¶n ¸nh vÒ ý thøc ®éc lËp d©n téc vÒ niÒm tù hµo vÒ v¨n hiÕn d©n téc cña nh©n d©n ViÖt Nam. * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Trong V¨n MiÕu- Quèc Tö Gi¸m Hµ Néi, tõ thÕ kØ X( triÒu LÝ ) ®· cã dùng nh÷ng hµng bia ®¸ ghi hä tªn, n¨m thi ®ç cña c¸c tiÕn sÜ §¹i ViÖt. §ã lµ mét viÖc lµm ®éc ®¸o, ®Çy ý nghÜa cña c¸c v¬ng triÒu phong kiÕn VN. Bµi ®äc thªm nµy trÝch tõ mét trong nh÷ng v¨n bia ®ã * Bµi míi: H§ cña GV H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

* HS tr¶ lêi:

Ho¹t ®éng 2 ? Nªu ý chÝnh vÒ phÇn tiÓu dÉn?

I. T×m hiÓu chung: 1. TiÔu dÉn. - T¸c gi¶: Th©n Nh©n Trung- phã nguyªn so¸i trong Tao ®µn v¨n häc do Lª Th¸nh T«ng s¸ng lËp. - T¸c phÈm:

- T¸c gi¶: Th©n Nh©n Trung- phã nguyªn so¸i trong Tao ®µn v¨n häc do Lª Th¸nh T«ng s¸ng lËp. - T¸c phÈm: + Bµi kÝ ®îc kh¾c bia n¨m 1484 tríc phÇn trÝch häc cã mét ®o¹n dµi kÓ viÖc tõ khi Lª Th¸i Tæ dùng níc (1428) ®Õn n¨m 1484, c¸c vua Lª tuy ®Òu chó ý båi dìng hiÒn tµi nhng cha cã ®iÒu kiÖn dùng bia tiÕn sÜ.Cuèi phÇn trÝch lµ danh s¸ch 33 vÞ tiÕn sÜ khoa Nh©m TuÊt 1442. + Bµi v¨n bia nµy gi÷ vai trß quan träng nh mét lêi tùa chung cho c¶ 82 tÊm bia tiÕn sÜ ë V¨n MiÕu Hµ Néi. 2. V¨n b¶n a. §äc:

- §äc: b. Gi¶i thÝch tõ khã. (sgk) - Gv vµ hs ®äc mét lÇn toµn ®o¹n trÝch víi giäng b×nh tÜnh, trang träng. - Gi¶i thÝch tõ khã. (sgk)

- Hs: xem theo c¸c chó thÝch ch©n trang. c. ThÓ lo¹i:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 314

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- ThÓ lo¹i:NghÞ luËn. ? T¸c phÈm thuéc thÓ lo¹i nµo? h Ö thèng luËn ®iÓm.

- NghÞ luËn. II. §äc - HiÓu: 1. - HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia. - Nh÷ng viÖc lµm thÓ hiÖn sù quan t©m cña c¸c th¸nh ®Õ minh v¬ng ®èi víi hiÒn tµi.

? X¸c ®Þnh hÖ thèng luËn ®iÓm trong v¨n b¶n. luËn ®iÓm nµo lµ quan träng nhÊt? V× sao?

- ý nghÜa cña viÖc kh¾c bia tiÕn sÜ.

- HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia (tÇm quan träng vµ ý nghÜa cña hiÒn tµi ®èi víi ®Êt níc). - Nh÷ng viÖc lµm thÓ hiÖn sù quan t©m cña c¸c th¸nh ®Õ minh v¬ng ®èi víi hiÒn tµi. - ý nghÜa cña viÖc kh¾c bia tiÕn sÜ. -> Trong ®ã luËn ®iÓm 1 lµ gèc, luËn ®iÓm 3 cã ý nghÜa thùc tiÕn quan träng nhÊt.

? Em hiÓu c©u: HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña Quèc gia nh thÕ nµo?

2. Nhan ®Ò “HiÒn ....Gia” - HiÒn tµi: ngêi cã tµi, ®øc. - Nguyªn khÝ: khÝ chÊt ban ®Çu lµm nªn sù sèng cßn vµ ph¸t triÓn cña sù vËt. -> Víi sù ph¸t triÓn vµ sèng cßn cña ®Êt níc, d©n téc, ngêi hiÒn tµi ®ãng vai trß v« cïng quan träng, quý gi¸, kh«ng thÓ thiÕu.

- Gv hái: T¸c gi¶ ®· ph¸t triÓn luËn ®iÓm nµy ntn? - Hs tr¶ lêi.

? C¸c th¸nh ®Õ minh v¬ng ®· lµm g× ®Ó khuyÕn khÝch hiÒn tµi? T¹i sao nãi lµm thÕ vÉn cha ®ñ?

- C¸c nhµ níc phong kiÕn ViÖt Nam- c¸c triÒu ®¹i LÝ, TrÇn, Lª ®· thÓ hiÖn sù quÝ träng hiÒn tµi, khuyÕn khÝch hiÒn tµi, ®Ò cao kÎ sÜ: ®Ò cao danh tiÕng, ban chøc tíc, cÊp bËc........

? VËy, ý nghÜa cña bia ®¸ ®Ò danh lµ g×?

- ý nghÜa cña viÖc kh¾c bia ®¸ ®Ò danh. + KhuyÕn khÝch hiÒn tµi, kÎ sÜ

- HiÒn tµi: ngêi cã tµi, ®øc. - Nguyªn khÝ: khÝ chÊt ban ®Çu lµm nªn sù sèng cßn vµ ph¸t triÓn cña sù vËt. -> Víi sù ph¸t triÓn vµ sèng cßn cña ®Êt níc, d©n téc, ngêi hiÒn tµi ®ãng vai trß v« cïng quan träng, quý gi¸, kh«ng thÓ thiÕu. - Mèi quan hÖ gi÷a hiÒn tµi vµ sù thÞnh suy cña ®Êt níc. Nguyªn khÝ thÞnh th× thÕ níc m¹nh vµ ngîc l¹i: nguyªn khÝ suy th× thÕ níc yÕu, råi xuèng thÊp. C¸ch lËp luËn theo kiÓu diÔn dÞch b»ng c¸ch so s¸nh ®èi lËp ®Ó thÊy ch©n lÝ râ rµng hiÓn nhiªn. - C¸c nhµ níc phong kiÕn ViÖt Nam- c¸c triÒu ®¹i LÝ, TrÇn, Lª ®· thÓ hiÖn sù quÝ träng hiÒn tµi, khuyÕn khÝch hiÒn tµi, ®Ò cao kÎ sÜ: ®Ò cao danh tiÕng, ban chøc tíc, cÊp bËc (tr¹ng nguyªn, th¸i häc sÜ, tiÕn sÜ...), b¶ng vµng, ban yÕn tiÖc... Nhng nh thÕ vÉn cha ®ñ v× chØ vang danh ng¾n ngñi, mµ kh«ng lu truyÒn ®îc l©u dµi: Bëi vËy míi cã bia ®¸ ®Ò danh. - ý nghÜa cña viÖc kh¾c bia ®¸ ®Ò danh. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 315

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tr«ng vµo mµ phÊn chÊn, h©m mé, rÌn luyÖn danh tiÕt, g¾ng søc gióp vua. +Ng¨n ngõa ®iÒu ¸c, kÎ ¸c.

+ DÉn viÖc dÜ v·ng, chØ lèi t¬ng lai, gãp phÇn lµm cho hiÒn tµi n¶y në, ®Êt níc hng thÞnh, ph¸t triÓn.... ? Kh¸i qu¸t néi dung cña bµi?

+ KhuyÕn khÝch hiÒn tµi, kÎ sÜ tr«ng vµo mµ phÊn chÊn, h©m mé, rÌn luyÖn danh tiÕt, g¾ng søc gióp vua. +Ng¨n ngõa ®iÒu ¸c, kÎ ¸c: ý xÊu bÞ ng¨n chÆn,lßng thiÖn trµn ®Çy, kÎ ¸c lÊy ®ã lµm r¨n, ngêi thiÖn xem ®ã mµ cè g¾ng. + DÉn viÖc dÜ v·ng, chØ lèi t¬ng lai, gãp phÇn lµm cho hiÒn tµi n¶y në, ®Êt níc hng thÞnh, ph¸t triÓn: rÌn giòa danh tiÕng cho sÜ phu, cñng cè mÖnh m¹ch cho nhµ níc. III. Tæng kÕt: - Néi dung: Kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña hiÒn tµi ®èi víi quèc gia.

? Nªu nh÷ng ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt?

- NghÖ thuËt: kÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn khóc chiÕt, giµu søc thuyÕt phôc.

- Néi dung: Kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña hiÒn tµi ®èi víi quèc gia. Cã quan hÖ sèng cßn ®èi víi sù thÞnh suy cña ®Êt níc. + Kh¾c bia tiÕn sÜ lµ viÖc lµm khÝch lÖ nh©n tµi cña triÒu ®¹i lª th¸nh t«ng. - NghÖ thuËt: kÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn khóc chiÕt, giµu søc thuyÕt phôc.

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè:

- N¾m ®îc néi dung vµ nghÖ thuËt bµi: + TÇm quan träng vµ ý nghÜa cña hiÒn tµi ®èi víi ®Êt níc. + Nh÷ng viÖc lµm thÓ hiÖn sù quan t©m cña c¸c th¸nh ®Õ minh v¬ng ®èi víi hiÒn tµi. + ý nghÜa cña viÖc kh¾c bia tiÕn sÜ. * LuyÖn tËp : - X¸c ®Þnh tÇm quan träng ®Æc biÖt cña hiÒn tµi: tõ ®ã x¸c ®Þnh ®îc tÝnh chÊt, th¸i ®é ®èi víi hiÒn tµi cña ®Êt níc, cña c¸c cÊp l·nh ®¹o vµ toµn d©n?

- Gîi ý: HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia, cã quan hÖ sèng cßn, cã tÇm quan träng bËc nhÊt ®èi víi vËn mÖnh hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña ®Êt níc. Bëi vËy c¸c cÊp chÝnh quyÒn, c¸c nhµ níc ®Òu ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Æc biÖt ®Ó khuyÕn khÝch, ph¸t triÓn hתn tµi. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc theo c©u hái phÇn HDHB.

- ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n liªn hÖ ®Õn t×nh h×nh níc ta tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m. - LËp s¬ ®å kÕt cÊu bµi v¨n cña Th©n Nh©n Trung. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T65 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 316

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 9/01/2011

ạ Ngày d y: L p: ớ 10A4 ngày..........tháng 01 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 01 năm 2011

Kh¸i qu¸t lÞch sö tiÕng viÖt TiÕ t 65 Làm văn

I. Môc tiªu bµi häc.

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - Gióp hs: N¾m ®îc mét c¸ch kh¸i qu¸t nh÷ng tri thøc cèt lâi vÒ céi nguån, quan hÖ hä hµng cña TiÕng ViÖt vµ quan hÖ tiÕp xóc gi÷a tiÕng ViÖt vµ mét sè ng«n ng÷ kh¸c trong khu vùc. - NhËn thøc nh÷ng qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña TiÕng ViÖt g¾n bã víi lÞch sö ph¸t triÓn cña d©n téc cña ®Êt níc.

- Ghi nhí lêi d¹y cña chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ tiÕng ViÖt - tiÕng nãi cña d©n téc “TiÕng nãi lµ thø cña c¶i v« cïng l©u ®êi vµ v« cïng quÝ b¸u cña d©n téc. Chóng ta ph¶i gi÷ g×n nã, lµm cho nã ngµy cµng réng kh¾p”.

2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng sö dông tiÕng ViÖt. 3. Th¸i ®é : - Gióp c¸c em gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 317

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò: 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Nh»m gióp c¸c em n¾m ®îc mét c¸ch kh¸i qu¸t nh÷ng tri thøc cèt lâi vÒ céi nguån, quan hÖ hä hµng cña tiÕng ViÖt vµ quan hÖ tiÕp xóc gi÷a tiÕng ViÖt vµ mét sè ng«n ng÷ kh¸c trong khu vùc vµ nhËn thøc nh÷ng qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña tiÕng ViÖt g¾n bã víi lÞch sö ph¸t triÓn cña d©n téc cña ®Êt níc, ngµy h«m nay chóng ta häc bµi “Kh¸i qu¸t lÞch sö tiÕng ViÖt”. H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng H§ cña GV

H§ 1 (25ph)

íc .

? Em hiÓu thÕ nµo vÒ nguån gèc cña tiÕng ViÖt?

I. LÞch sö ph¸t triÓn cña TiÕng viÖt. 1. TiÕng ViÖt trong thêi k× dùng n a. Theo c¸c nhµ ng«n ng÷ häc: tiÕng nãi cña mçi d©n téc ®Òu cã qu¸ tr×nh lÞch sö ph¸t sinh, ph¸t triÓn tån t¹i cïng víi lÞch sö ph¸t sinh, ph¸t triÓn vµ tån t¹i cña chÝnh d©n téc Êy..........

b. TiÕng ViÖt cã hä hµng víi tiÕng M«n vµ tiÕng Khme; ng«n ng÷ Tµy- Th¸i

? Theo em, tiÕng ViÖt cã quan hÖ hä hµng víi nh÷ng ng«n ng÷ nµo?

? Theo em, sù ph¸t triÓn cña tiÕng ViÖt trong thêi k× B¾c thuéc cã ®iÒu g× ®¸ng lu ý? a. Theo c¸c nhµ ng«n ng÷ häc: tiÕng nãi cña mçi d©n téc ®Òu cã qu¸ tr×nh lÞch sö ph¸t sinh, ph¸t triÓn tån t¹i cïng víi lÞch sö ph¸t sinh, ph¸t triÓn vµ tån t¹i cña chÝnh d©n téc Êy: nghÜa lµ tiÕng ViÖt còng cã nguån gèc l©u ®êi nh lÞch sö céng ®ång ngêi ViÖt. Tuy nhiªn lÞch sö cña mçi d©n téc bao giê còng g¾n liÒn víi nh÷ng biÕn cè cã liªn quan ®Õn céng ®ång l©n bang trong vïng, miÒn, do ®ã l·nh thæ quèc gia thêng kh«ng trïng khÝt víi l·nh thæ ng«n ng÷: tøc lµ ®ång thêi víi sù h×nh thµnh tiÕng nãi b¶n ®Þa thuÇn ViÖt cßn cã sù giao lu, héi nhËp víi c¸c ng«n ng÷ cña d©n téc kh¸c: giao lu gi÷a tiÕng ViÖt vµ ng«n ng÷ Trung Hoa. b. TiÕng ViÖt cã hä hµng víi tiÕng M«n vµ tiÕng Khme; ng«n ng÷ Tµy- Th¸i ->TiÕng ViÖt vÉn cßn cã qui luËt ph¸t triÓn riªng, mang tÝnh ®éc lËp vµ tÝnh æn ®Þnh t¬ng ®èi cao. VD: ( Cuèi trang) - TiÕng ViÖt vÉn ph¸t triÓn trong mèi quan hÖ víi c¸c ng«n ng÷ cïng hä hµng Nam ¸, ch¼ng h¹n trong sè nh÷ng tõ ®- îc gäi lµ tõ thuÇn ViÖt th×: - Cã nh÷ng tõ hä hµng víi tiÕng Th¸i nh: ®ång, rÉy, buéc , ng¾t... 2. TiÕng ViÖt trong thêi k× B¾c thuéc vµ chèng B¾c thuéc. - TiÕng ViÖt vÉn ph¸t triÓn trong mèi quan hÖ víi c¸c ng«n ng÷ cïng hä hµng Nam ¸, ch¼ng h¹n trong sè nh÷ng tõ ®- îc gäi lµ tõ thuÇn ViÖt th×: - Cã nh÷ng tõ hä hµng víi tiÕng Th¸i nh: ®ång, rÉy, buéc , ng¾t...

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 318

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Do hoµn c¶nh lÞch sö, sù tiÕp xóc gi÷a tiÕng ViÖt vµ tiÕng H¸n ®· diÔn ra l©u dµi nhÊt vµ s©u réng nhÊt.

íi thêi k× ®éc - Do hoµn c¶nh lÞch sö, sù tiÕp xóc gi÷a tiÕng ViÖt vµ tiÕng H¸n ®· diÔn ra l©u dµi nhÊt vµ s©u réng nhÊt. L©u dµi bëi 1000 n¨m B¾c thuéc vµ 1000 n¨m phong kiÕn ®éc lËp tù chñ vµ cho tíi t©n h«m nay, mèi quan hÖ gi÷a tiÕng ViÖt vµ tiÕng H¸n vÉn tiÕp tôc “céng sinh”. VD. Cã nh÷ng tõ gèc H¸n ®· ViÖt ho¸ ®Õn møc nhiÒu ngêi nghÜ r»ng chóng lµ tõ thuÇn ViÖt. KÝnh -> G¬ng Phô -> Vî L¬ng -> Lµnh

? Sù ph¸t triÓn cña tiÕng ViÖt trong thêi k× phong kiÕn ®éc lËp, tù chñ cã ®Æc ®iÓm g× ®Æc s¾c? 3. TiÕng ViÖt d lËp tù chñ. - B¾t ®Çu tõ thÕ kØ XI , cïng víi viÖc x©y dùng vµ cñng cè thªm mét bíc nhµ níc ®éc lËp phong kiÕn ë níc ta, Nho häc ®îc ®Ò cao.....

- Dùa vµo ch÷ H¸n, ngêi ViÖt ®· s¸ng t¹o ra ch÷ N«m.

- B¾t ®Çu tõ thÕ kØ XI , cïng víi viÖc x©y dùng vµ cñng cè thªm mét bíc nhµ níc ®éc lËp phong kiÕn ë níc ta, Nho häc ®îc ®Ò cao. Mét nÒn v¨n ch¬ng ch÷ H¸n mang s¾c th¸i ViÖt Nam h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Mét sè lîng lín tõ H¸n - ViÖt ®· du nhËp vµo níc ta nh: nh©n, nghÜa, lÔ, trÝ, tÝn ... nhng c¸ch ®äc vµ c¸ch dïng th× ®· ®îc ViÖt ho¸ s©u s¾c. - Dùa vµo ch÷ H¸n, ngêi ViÖt ®· s¸ng t¹o ra ch÷ N«m. NhiÒu tõ ng÷ gèc H¸n ®îc ViÖt ho¸ ®Ó b¶o vÖ sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt. VD: + CÇm tr¨ng->thay thÕ cho tõ “nguyÖt cÇm”. + Ngêi cò -> thay thÕ cho tõ “ cè nh©n”. “ thÊy ai ngêi cò còng ®õng nh×n chi”.

? Sù kh¸c biÖt cña tiÕng ViÖt trong thêi k× Ph¸p thuéc cã ®Æc ®iÓm g× kh¸c so víi thêi k× tríc?

4 . TiÕng ViÖt trong thêi k× Ph¸p thuéc. - TiÕng Ph¸p gi÷ vÞ trÝ ®éc t«n. - Sù ra ®êi cña ch÷ Quèc ng÷. - XuÊt hiÖn thuËt ng÷ khoa häc vay, mîn tiÕng H¸n, Ph¸p. 5. TiÕng ViÖt tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m ®Õn nay. - Mîn cña TiÕng H¸n. - Mîn phiªn ©m cña Ph¸p , Anh. - X©y dùng thuËt ng÷ cña tiÕng ViÖt............

? C¸c c¸ch x©y dùng thuËt ng÷ trong TV?

- TiÕng Ph¸p gi÷ vÞ trÝ ®éc t«n. - Sù ra ®êi cña ch÷ Quèc ng÷. - XuÊt hiÖn thuËt ng÷ khoa häc vay, m- în tiÕng H¸n, Ph¸p. VD: chÝnh ®¶ng, giai cÊp, a xÝt, ba d¬, « xi... - Mîn cña TiÕng H¸n. VD: chÝnh trÞ, kinh tÕ, triÕt häc, t t- ëng... - Mîn phiªn ©m cña Ph¸p , Anh. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 319

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

? VÞ trÝ cña tiÕng ViÖt?

VD: Ma kÐt tinh, in t¬ nÐt - X©y dùng thuËt ng÷ cña tiÕng ViÖt (thêng lµ dÞch ý): VD: Vïng trêi, vïng biÓn. - Sau ngµy 2 th¸ng 9 n¨m 1945, tiÕng ViÖt ®· cã mét vÞ trÝ xøng ®¸ng trong mét níc ViÖt Nam ®éc lËp, tù do; nã ®- îc coi lµ ng«n ng÷ quèc gia chÝnh thèng.

II. Ch÷ viÕt cña TiÕng viÖt. - Thø nhÊt, theo truyÒn thuyÕt vµ d· sö, tõ thêi xa, ngêi ViÖt ®· cã thø ch÷ tr«ng nh “ nßng näc ®ang b¬i”......... - Thø 2, ch÷ H¸n du nhËp vµo níc ta díi thêi B¾c thuéc.

H§ 2 (20ph) ? Ch÷ viÕt cña tiÕng ViÖt cã lÞch sö nh thÕ nµo?

- ¦u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm: + u ®iÓm: Ch÷ Quèc ng÷ lµ lo¹i ch÷ ghi ©m........

+ H¹n chÕ: cha hoµn toµn tu©n theo nguyªn t¾c ng÷ ©m häc.

( SGK/ 38,40).

? u ®iÓu vµ nhîc ®iÓm cña ch÷ quèc ng÷? - Gv gîi dÉn Hs trao ®æi, th¶o luËn vµ tr¶ lêi. * Ghi nhí III. LuyÖn tËp: + Lµm bµi tËp 3.

* Cñng cè vµ luyÖn tËp: (6’) - Bµi tËp: - Thø nhÊt, theo truyÒn thuyÕt vµ d· sö, tõ thêi xa, ngêi ViÖt ®· cã thø ch÷ tr«ng nh “ nßng näc ®ang b¬i” cha cã b»ng chøng khoa häc ®Ó kh¼ng ®Þnh truyÒn thuyÕt trªn lµ sù thËt. - Thø 2, ch÷ H¸n du nhËp vµo níc ta díi thêi B¾c thuéc. VÒ sau dùa vµo ch÷ H¸n ta x©y dùng ch÷ N«m. - Tõ cuèi thÕ kØ XIX ®Çu thÕ kØ XX ch÷ quèc ng÷ ra ®êi vµ ph¸t triÓn thÞnh hµnh. - ¦u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm: + u ®iÓm: Ch÷ Quèc ng÷ lµ lo¹i ch÷ ghi ©m (®äc sao viÕt vËy), t¹o ®iÒu kiÖn xo¸ n¹n mï ch÷. - Dïng ch÷ La tinh gi¶n ®¬n ,khoa häc + H¹n chÕ: cha hoµn toµn tu©n theo nguyªn t¾c ng÷ ©m häc. VD:¢m / K/ “cê” ®îc ghi b»ng ba ch÷ C /K/ q. - T¹i sao kh«ng thÓ viÕt ch÷ ( ka, qa)? - Cã qu¸ nhiÒu dÊu phô ®Ó ghi thanh ®iÖu vµ c¸c mò nh: i, ©, ¨, ª, ¬, .... + tham kh¶o c¸c ghi nhí SGK (trang 38- 40). VD : Ng.ng÷

ViÖt hai bèn tay Mêng hal pon thay Kh¬ me pi bu«n day M«n ba pon tai

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc néi dung cña bµi. * LuyÖn tËp : - H·y t×m 3 VD ®Ó minh ho¹ cho 3 c¸ch thøc ®Æt thuËt ng÷ khoa häc ®· nªu? - Gîi ý: + Phiªn ©m: gluc«, xen lu c«, pr«tªin, glu xÝt, cen ti met...

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 320

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Mîn cña tiÕng H¸n: thiªn v¨n, h¶i d¬ng, ph¸p lô©t, ph¸p quyÒn, nh©n chñng häc.... + §Æt theo tiÕng ViÖt: viªm mµng m¾t (viªm gi¸c m¹c); ch¶y m¸u n·o (xuÊt huyÕt n·o); ca móa nh¹c (ca vò nh¹c)... 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò:- Häc bµi theo híng dÉn cña GV.

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 9/01/2011

ạ Ngày d y: L p: ớ 10A4 ngày..........tháng 01 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 01 năm 2011

t 66 Đ c văn TiÕ ọ

Hng ®¹o ®¹i v¬ng trÇn quèc tuÊn “TrÝch: §¹i ViÖt sö kÝ toµn th” – Ng« SÜ Liªn

I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - Gióp hs thÊy ®îc c¸i hay, søc hÊp dÉn cña mét t¸c phÈm lÞch sö nh- ng ®Ëm chÊt v¨n häc qua nghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ kh¾c häa ch©n dung nh©n vËt lÞch sö.

- HiÓu ®îc thÕ nµo lµ “ v¨n sö bÊt ph©n”.

2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc - hiÓu mét t¸c phÈm kÕt hîp sö biªn niªn víi v¨n tù sù. 3. Th¸i ®é : - Gi¸o dôc c¸c em hiÓu vµ c¶m phôc, tù hµo vÒ tµi n¨ng, ®øc ®é lín cña anh hïng d©n téc TrÇn Quèc TuÊn vµ nh÷ng bµi häc ®¹o lÝ quÝ b¸u mµ «ng ®· ®Ó l¹i cho ®êi sau. II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(5') 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: Trong t¸c phÈm “HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia”, ý nghÜa cña bia ®¸ ®Ò danh lµ g×? * §¸p ¸n: + KhuyÕn khÝch hiÒn tµi: kÎ sÜ tr«ng vµo mµ phÊn chÊn, h©m mé, rÌn luyÖn danh tiÕt, g¾ng søc gióp vua. + Ng¨n ngõa ®iÒu ¸c, kÎ ¸c: ý xÊu bÞ ng¨n chÆn, lßng thiÖn trµn ®Çy; kÎ ¸c thÊy ®ã lµm r¨n, ngêi thiÖn xem ®ã mµ cè g¾ng. + DÉn viÖc dÜ v·ng, chØ lèi t¬ng lai, gãp phÇn lµm cho hiÒn tµi n¶y në, ®Êt níc hng thÞnh,

ph¸t triÓn: rÌn giòa danh tiÕng cho sÜ phu, cñng cè mÖnh m¹ch cho nhµ níc. * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 321

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Hng §¹o §¹i V¬ng TrÇn Quèc TuÊn lµ mét vÞ hiÒn tµi, anh hïng d©n téc, mét trong nh÷ng danh tiÕng næi tiÕng trªn toµn thÕ giíi bëi hai lÇn chØ huy qu©n ®éi nhµ TrÇn chiÕn th¾ng qu©n Nguyªn M«ng x©m lîc. Nhng ch©n dung con ngêi «ng nh thÕ nµo? chóng ta cïng t×m hiÓu bµi Hng §¹o §¹i V- ¬ng TrÇn Quèc TuÊn” * Bµi míi: H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng H§ cña GV

H§ 1 (20ph) I. T×m hiÓu chung. 1. TiÓu dÉn :

? Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ Ng« SÜ Liªn.

lµm tõng - NSL ngêi lµng Chóc LÝ ( Ch¬ng MÜ – Hµ T©y – HN), cha râ n¨m sinh, n¨m mÊt. - ¤ng tõng tham gia khëi nghÜa LS ( 1418 – 1427), ®«c tiÕn sÜ n¨m 1442, ®îc cö vµo ViÖn Hµn L©m. mét

GV: TiÕn sÜ Ng« SÜ t Liªn nghiÖp Quèc Tö Gi¸m, trong nh÷ng nhµ sö häc næi danh cña níc ta thêi trung ®¹i, tiÕp tôc sù nghiÖp lµm sö cña Lª v¨n Hu vµ Phan Phu Tiªn.

- T¸c phÈm : “§¹i ViÖt sö kÝ toµn th- ”.

? Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuèn “§¹i ViÖt sö kÝ toµn th”?

-> TP thÓ hiÖn tinh thÇn DT m¹nh mÏ võa cã gi¸ trÞ sö häc, võa cã gi¸ trÞ v¨n häc.

- NSL ngêi lµng Chóc LÝ ( Ch¬ng MÜ – Hµ T©y – HN), cha râ n¨m sinh, n¨m mÊt. - ¤ng tõng tham gia khëi nghÜa LS ( 1418 – 1427), ®«c tiÕn sÜ n¨m 1442, ®îc cö vµo ViÖn Hµn L©m. - §êi Lª Th¸nh T«ng, «ng gi÷ nhiÒu chøc vô lín ë bé LÔ, Quèc Tö Gi¸m vµ Quèc sö qu¸n, v©ng lÖnh vua biªn so¹n bé “§¹i ViÖt sö kÝ toµn th”. -> Víi c«ng tr×nh nµy, «ng ®îc xem lµ mét trong nh÷ng nhµ sö häc lín nhÊt cña níc ta thêi PK. - T¸c phÈm : “§¹i ViÖt sö kÝ toµn th”. + “§¹i ViÖt sö kÝ toµn th” lµ bé chÝnh sö lín cña VN thêi T§ do NSL biªn so¹n trªn c¬ së hai cuèn sö “§¹i ViÖt sö kÝ ” cña Lª V¨n Hu thêi TrÇn vµ “ Sö kÝ tôc biªn” cña Phan Phu Tiªn ë thêi hËu Lª vµ hoµn thµnh vµo 1479. + “§¹i ViÖt sö kÝ toµn th” gåm 15 quyÓn, ghi chÐp LS tõ thêi Hång Bµng ®Õn n¨m 1428 Lª Lîi lªn ng«i vua ( 1428). -> TP thÓ hiÖn tinh thÇn DT m¹nh mÏ võa cã gi¸ trÞ sö häc, võa cã gi¸ trÞ v¨n häc. - §äc: 2. V¨n b¶n. a. §äc:

b. Gi¶i thÝch tõ khã: - Gi¶i thÝch tõ khã: c. Bè côc: - Chó ý c¸c ®o¹n ®èi tho¹i TrÇn Quèc TuÊn víi c¸c nh©n vËt kh¸c, cÇn ®äc giäng phï hîp; c¸c lêi b×nh cña

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 322

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t¸c gi¶. - Theo c¸c chó thÝch ch©n trang (sgk) ? Chia bè côc bµi ra lµm mÊy phÇn? Néi dung chÝnh tõng phÇn?

- Bè côc: - ... “Thîng s¸ch gi÷ níc vËy”: lêi nãi cuèi cïng cña TrÇn Quèc TuÊn víi vua TrÇn vÒ kÕ s¸ch gi÷ níc. - TrÇn Quèc TuÊn víi lêi trèi cña cha, trong c¸c c©u chuyÖn víi gia n« vµ víi hai con trai. - Nh¾c l¹i nh÷ng c«ng tÝch lín, tríc t¸c chÝnh vµ lêi dÆn con cña TrÇn Quèc TuÊn. ¬ng ng §¹o §¹i V

? Em biÕt g× vÒ nh©n vËt LS nµy? 3. Nh©n vËt LS H TQT. - Hng §¹o §¹i V¬ng TQT ( 1228 – 1300) lµ anh hïng DT, nhµ v¨n ho¸ vÜ ®¹i trong LS VN. - Thêi trÎ, TQT tá ra th«ng minh xuÊt chóng, th«ng kim b¸c cæ........

- Dï cuéc ®êi tr¶i qua mét lÇn gia biÕn, ba lÇn quèc n¹n, TQT vÉn tá ra lµ mét bËc hiÒn tµi.

- Hng §¹o §¹i V¬ng TQT ( 1228 – 1300) lµ anh hïng DT, nhµ v¨n ho¸ vÜ ®¹i trong LS VN. - Thêi trÎ, TQT tá ra th«ng minh xuÊt chóng, th«ng kim b¸c cæ, v¨n vâ song toµn. Cha «ng lµ TrÇn LiÔu thÊy con nh vËy, nh÷ng mong TQT cã thÓ “röa” mèi hiÒm khÝch gi÷a c¸c chi téc chi m×nh. - Dï cuéc ®êi tr¶i qua mét lÇn gia biÕn, ba lÇn quèc n¹n, TQT vÉn tá ra lµ mét bËc hiÒn tµi. Khi lµm tíng, «ng ®· dÑp bá “thï nhµ” ®Ó dèc lßng b¸o ®Òn “nî níc”, gãp c«ng lín ba lÇn ®¸nh b¹i qu©n nguyªn. - TQT lµ t¸c gi¶ cña hai bé binh th vµ lµ ngêi th¶o ra bµi “HÞch tíng sÜ” næi tiÕng cßn lu truÒn ®Õn ngµy nay. - Khi «ng mÊt, vua phong cho «ng t- íc Hng §¹o §¹i V¬ng. TriÒu ®×nh lËp ®Òn thê «ng t¹i V¹n KiÕp, ChÝ Linh ( HD¬ng). II. §äc hiÓu: 1. PhÈm chÊt cña H - ng §¹o §¹i V ¬ng TrÇn Quèc TuÊn. - §o¹n “Th¸ng 6 ngµy 24, sao sa H- ng §¹o §¹i V¬ng èm”. H§ 2 (25ph)

- §o¹n “Th¸ng 6 ngµy 24, sao sa Hng §¹o §¹i V¬ng èm”. + §ã lµ c¸ch ghi chÐp theo tr×nh tù thêi gian n¨m th¸ng- mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm hµng ®Çu cña thÓ lo¹i sö biªn niªn. + Mèi quan hÖ gi÷a hai sù viÖc: thiªn nhiªn (sao sa) vµ con ngêi (Hng §¹o V¬ng èm nÆng, s¾p qua ®êi). - Gv hái: ®äc ®o¹n: “Th¸ng 6 ngµy 24, sao sa Hng §¹o §¹i V- ¬ng èm”. Ta cã thÓ rót ra nhËn xÐt g× vÒ mét ®Æc ®iÓm cña s¸ch sö biªn niªn trung ®¹i?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 323

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- §ã lµ lßng trung qu©n ¸i quèc. + HÕt lßng lo tÝnh kÕ s¸ch gióp vua gi÷ níc an d©n.

+ Bá qua hiÒm khÝch gi÷a cha «ng vµ TrÇn Th¸i T«ng.

V× níc, «ng s½n sµng l¾ng nghe ý kiÕn cña gia n« vµ con c¸i.

+ V× d©n, «ng quan t©m lo l¾ng mét c¸ch s©u s¾c....

Gv: Theo quan niÖm duy t©m: cã mèi liªn quan thÇn bÝ gi÷a con ng- êi vµ vò trô. Mçi v× sao trong thiªn hµ øng víi sè phËn cña mçi con ngêi. Sao sa b¸o hiÖu nh÷ng ngêi s¾p qua ®êi. ? Qua lêi dÆn vua TrÇn cña Hng §¹o §¹i V¬ng TrÇn Quèc TuÊn, c¸c em thÊy ë TQT næi bËt lªn phÈm chÊt g×? GV : §èi víi lêi cha TrÇn Quèc dÆn, TuÊn ®· cã suy nghÜ riªng cña m×nh, “«ng ®Ó ®iÒu ®ã ë trong lßng nhng kh«ng cho lµ ph¶i”, «ng ®· ®Æt quyÒn lîi cña ®Êt níc, triÒu ®×nh lªn trªn quyÒn lîi cña gia ®×nh, cña c¸ nh©n.

->¤ng kh«ng nh÷ng lµ vÞ tíng tµi, mu lîc cã lßng trung qu©n, mµ cßn biÕt th¬ng d©n lo cho d©n. 2. §øc ®é lín lao cña H ng §¹o §¹i V ¬ng TrÇn Quèc TuÊn. - §èi víi vua: mét lßng mét d¹.....

? Em cã nhËn xÐt g× vÒ TrÇn Quèc TuÊn? - §èi víi níc: s½n sµng quªn th©n......... - §ã lµ lßng trung qu©n ¸i quèc. + HÕt lßng lo tÝnh kÕ s¸ch gióp vua gi÷ níc an d©n. Tríc khi mÊt, cßn hiÕn kÕ cho vua TrÇn vÒ kÕ s¸ch gi÷ níc. + Bá qua hiÒm khÝch gi÷a cha «ng vµ TrÇn Th¸i T«ng, ®Æt ch÷ trung lªn trªn ch÷ hiÕu, nî níc lªn trªn t×nh nhµ. + V× níc, «ng s½n sµng l¾ng nghe ý kiÕn cña gia n« vµ con c¸i, song còng s½n sµng trõng trÞ nh÷ng ngêi th©n chØ cã lßng hiÕu mét c¸ch c¸ nh©n mµ quªn ®i viÖc níc cao c¶. + V× d©n, «ng quan t©m lo l¾ng mét c¸ch s©u s¾c: khi sèng «ng nh¾c nhá vua “khoan th søc d©n”, khi chÕt vÉn hiÓn linh phß trî d©n chóng chèng l¹i tai n¹n vµ dÞch bÖnh. + Sö dông hÕt tµi n¨ng vµ mu lîc ®Ó lµm nªn nhiÒu “c«ng nghiÖp hiÕm cã”, s½n sµng quªn th©n ®Ó v× níc: “BÖ h¹ chÐm ®Çu t«i tríc råi h·y hµng”. ->¤ng kh«ng nh÷ng lµ vÞ tíng tµi, mu lîc cã lßng trung qu©n, mµ cßn biÕt th¬ng d©n lo cho d©n.

- §èi víi d©n: chñ tr¬ng “an d©n”.......

- §èi víi tíng sÜ díi quyÒn: tËn t©m d¹y b¶o....

? §øc ®é lín lao cña Hng §¹o §¹i V¬ng TQT ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm nµo ?

- §èi víi con c¸i: nghiªm kh¾c gi¸o

- §èi víi vua: mét lßng mét d¹, dèc hÕt t©m t vµ suy nghÜ ®Ó t×m ra kÕ s¸ch an d©n vµ gi÷ níc. - §èi víi níc: s½n sµng quªn th©n vµ mang hÕt tµi n¨ng ®Ó cÇm qu©n dÑp giÆc. - §èi víi d©n: chñ tr¬ng “an d©n”, ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 324

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

dôc......

- §èi víi b¶n th©n: khiªm tèn gi÷ ®¹o “ kÝnh cÈn gi÷ tiÕt lµm t«i”.......

-> TrÇn Quèc TuÊn lµ ngêi trung nghÜa víi d©n, víi níc, kh«ng m¶y may t lîi.

ng §¹o §¹i

3. Tµi n¨ng lçi l¹c cña H V ¬ng TrÇn Quèc TuÊn. - Cã vèn kiÕn thøc s©u réng vµ v÷ng ch¾c vÒ mäi ph¬ng diÖn: thÓ hiÖn qua lêi lÏ ph©n tÝch víi vua vÒ lÞch sö Trung Hoa vµ VN........

quan t©m, lo l¾ng ®Õn dÉn mét c¸ch s©u s¾c. - §èi víi tíng sÜ díi quyÒn: tËn t©m d¹y b¶o, so¹n s¸ch rÌn luyÖn “Binh gia diÖu yÕu lîc, V¹n kiÕp t«ng bÝ truyÒn th”, khÝch lÖ vµ tiÕn cö ngêi tµi( c¶ tíng lÜnh, trÝ thøc vµ gia n«). - §èi víi con c¸i: nghiªm kh¾c gi¸o dôc “NgÇm cho lµ ph¶i” khi con trai lµ Hng Vò V¬ng cã suy nghÜ ®óng, rót g¬m kÓ téi “®Þnh giÕt” khi con lµ Hng Nhîc V¬ng Quèc T¶ng ¨n nãi bÊt trung. - §èi víi b¶n th©n: khiªm tèn gi÷ ®¹o “ kÝnh cÈn gi÷ tiÕt lµm t«i”, dï rÊt ®îc nhµ vua träng ®·i vµ tin dïng, trong viÖc hËu sù «ng cÈn thËn phßng xa. -> TrÇn Quèc TuÊn lµ ngêi trung nghÜa víi d©n, víi níc, kh«ng m¶y may t lîi. ¤ng còng lµ ngêi cã t×nh c¶m ch©n thµnh, nång nhiÖt, th¼ng th¾n vµ rÊt nghiªm trong gi¸o dôc con c¸i.

- Cã tµi nh×n ngêi, dïng ngêi. - Cã tÇm nh×n xa tr«ng réng, lo phßng hËu sù. - §Æc biÖt ®Çy tµi n¨ng mu lîc trong qu©n sù.......

- Cã kh¶ n¨ng tríc c¸c lËp ng«n: biªn so¹n hai cuèn“Binh gia diÖu yÕu lîc, V¹n kiÕp t«ng bÝ truyÒn th”.......

-> H×nh ¶nh Hng §¹o V¬ng ®· ®îc thÇn th¸nh ho¸ trong t©m thøc d©n gian.

- Cã vèn kiÕn thøc s©u réng vµ v÷ng ch¾c vÒ mäi ph¬ng diÖn: thÓ hiÖn qua lêi lÏ ph©n tÝch víi vua vÒ lÞch sö Trung Hoa vµ VN tõ thêi cæ ®¹i ®Õn thêi hiÖn ®¹i, vÒ phÐp dïng qu©n vµ lÝ tëng an d©n. - Cã tµi nh×n ngêi, dïng ngêi. - Cã tÇm nh×n xa tr«ng réng, lo phßng hËu sù. - §Æc biÖt ®Çy tµi n¨ng mu lîc trong qu©n sù, “lËp nªn c«ng nghiÖp hiÕm cã”, khi “ngêi Nguyªn hai lÇn vµo cíp, «ng liªn tiÕp ®¸nh b¹i chóng”. - Cã kh¶ n¨ng tríc c¸c lËp ng«n: biªn so¹n hai cuèn“Binh gia diÖu yÕu lîc, V¹n kiÕp t«ng bÝ truyÒn th”. - Râ rµng, Hng §¹o §¹i V¬ng lµ mét mÉu mùc cña mét vÞ tíng toµn tµi toµn ®øc. ¤ng kh«ng chØ ®îc nh©n d©n ngìng mé mµ c¶ qu©n giÆc ỳ                                                                                                   Trang

? Tµi n¨ng lçi l¹c cña Hng §¹o §¹i V¬ng TQT ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm nµo ? GV: - Trong c©u chuyÖn víi D· Tîng, YÕt Kiªu mang tÝnh chÊt ®i t×m phÐp thö, kiÓm chøng mét th¸i ®é øng xö ta thÊy: nh©n c¸ch cao thîng vµ tÊm lßng trung nghÜa, th¼ng th¾n cña hai ngêi n« béc trung thµnh hÕt m×nh vÒ chñ vµ kh¼ng ®Þnh t tëng cña TrÇn Quèc TuÊn lµ ®óng nªn ®· t×m ®îc sù ®ång c¶m cña mäi ngêi. Chi tiÕt «ng c¶m ®éng ®Õn khãc, khi nghe lêi gi·i bµy cña gia n« lµ mét chi tiÕt ®¾t gi¸ cho thÊy ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 325

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nh©n c¸ch cao c¶ cña TrÇn Quèc TuÊn .

còng ph¶i kÝnh phôc: “tiÕng vang ®Õn giÆc B¾c, chóng thêng gäi «ng lµ An Nam Hng §¹o V¬ng mµ kh«ng d¸m gäi tªn”. -> H×nh ¶nh Hng §¹o V¬ng ®· ®îc thÇn th¸nh ho¸ trong t©m thøc d©n gian. ¤ng trë thµnh ®øc th¸nh TrÇn linh thiªng. cã thÓ phï hé cho c«ng cuéc chiÕn ®Êu b¶o vÖ ®Êt níc cña con ch¸u ®êi sau.

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc néi dung cña bµi.

+ Nh©n vËt lÞch sö H§ §V TQT. + PhÈm chÊt, ®øc ®é vµ tµi n¨ng cña H§ §V TQT.

* LuyÖn tËp : - Lµm bµi tËp theo híng dÉn cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn cña GV. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T67 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

Ả Ạ GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 9/01/2011

ạ Ngày d y: L p: ớ 10A4 ngày..........tháng 01 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 01 năm 2011

TiÕ t 67  Đ c văn ọ

Hng ®¹o ®¹i v¬ng trÇn quèc tuÊn §T: Th¸i s trÇn thñ ®é “TrÝch: §¹i ViÖt sö kÝ toµn th” – Ng« SÜ Liªn

I. Môc tiªu bµi häc.

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - Gióp hs thÊy ®îc c¸i hay, søc hÊp dÉn cña mét t¸c phÈm lÞch sö nhng ®Ëm chÊt v¨n häc qua nghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ kh¾c häa ch©n dung nh©n vËt lÞch sö.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 326

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Gióp hs hiÓu ®îc nh©n c¸ch chÝnh trùc, chÝ c«ng v« t, biÕt l¾ng nghe vµ khuyÕn khÝch gi÷ phÐp níc cña TrÇn Thñ §é.

- HiÓu ®îc thÕ nµo lµ “ v¨n sö bÊt ph©n”. - N¾m ®îc lêi viÕt kÕt hîp sö biªn niªn vµ tù sù. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc - hiÓu mét t¸c phÈm kÕt hîp sö biªn niªn víi v¨n tù sù. 3. Th¸i ®é : - Gi¸o dôc c¸c em hiÓu vµ c¶m phôc, tù hµo vÒ tµi n¨ng, ®øc ®é lín cña anh hïng d©n téc TrÇn Quèc TuÊn vµ nh÷ng bµi häc ®¹o lÝ quÝ b¸u mµ «ng ®· ®Ó l¹i cho ®êi sau.

- Gi¸o dôc c¸c em tù hµo vÒ truyÒn thèng cña cha «ng.

. chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(không) 1.KiÓm tra bµi cò: 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: TrÇn Thñ §é tõng ®îc xem lµ nhµ chÝnh trÞ ®Çy nh÷ng mu m«, thñ ®o¹n kh¸ tµn nhÉn, dµn xÕp ®Ó ®o¹t ng«i nhµ LÝ cho nhµ TrÇn. VÒ phÝa nhµ TrÇn, «ng lµ ngêi cã c«ng ®Çu khai s¸ng, x©y dùng. «ng hÕt lßng,hÕt søc tËn tuþ trung thµnh gióp vua TrÇn gi÷ g×n c¬ nghiÖp, b¶o vÖ ®Êt níc. Ngµy nay, nh×n nhËn ®¸nh gi¸ TrÇn Thñ §é cÇn cã sù c«ng b»ng, kh¸ch quan ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng phÈm chÊt cña vÞ quan ®Çu triÒu nghiªm minh, chÝ c«ng v« t, liªm khiÕt, b¶n lÜnh. Chóng ta t×m hiÓu bµi “Th¸i S TrÇn Thñ §é” * Bµi míi: H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng H§ cña GV

H§ 1(15ph)

? Ch©n dung vÒ mèi quan hÖ vµ t×nh huèng vÒ TQT ®îc thÓ hiÖn ntn?

I. T×m hiÓu chung. II. §äc hiÓu: 4. Ch©n dung vÒ mèi quan hÖ vµ t×nh huèng vÒ TQT. - C¸c mèi quan hÖ: vua – t«i, ®Êt níc – c«ng d©n, quan – d©n, tíng – qu©n, cha – con, b¶n th©n. - C¸c t×nh huèng cã thö th¸ch: m©u thuÉn gi÷a trung vµ hiÕu....... - Sù hiÓn linh cña H§ §V TQT. “tr¸p ®ùng kiÕm cã tiÕng kªu”.

- C¸c mèi quan hÖ: vua – t«i, ®Êt níc – c«ng d©n, quan – d©n, tíng – qu©n, cha – con, b¶n th©n. - C¸c t×nh huèng cã thö th¸ch: m©u thuÉn gi÷a trung vµ hiÕu, t×nh híng giÆc m¹nh kÐo sang, t×nh híng nhµ vua thö lßng. - Sù hiÓn linh cña H§ §V TQT. “tr¸p ®ùng kiÕm cã tiÕng kªu”. + ThÓ hiÖn lßng c¶m phôc vµ ngìng mé s©u s¾c cña ND ®èi víi H§ §V, ®Õn møc hä ®· thÇn th¸nh ho¸ «ng, ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 327

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®ång thêi kh¼ng ®Þnh søc m¹nh, ý chÝ, tinh thÇn yªu níc cña «ng trong viÖc gióp d©n, cøu níc. + ThÓ hiÖn næi bËt tÊm lßng yªu n- íc th¬ng d©n vµ khÝ ph¸ch anh hïng bÊt tö cña H§ §V.

? NghÖ thuËt kÓ chuyÖn trong ®o¹n trÝch cã g× ®Æc s¾c? 5. NghÖ thuËt. - C¸ch kÓ chuyÖn lÞch sö ®Ëm chÊt v¨n ch¬ng víi nhiÒu biÕn cè.......

- Ch©n dung nh©n vËt ®îc kÓ hiÖn lªn kh¸ s¾c nÐt víi nhiÒu chi tiÕt sèng ®éng...

- C¸ch kÓ chuyÖn lÞch sö ®Ëm chÊt v¨n ch¬ng víi nhiÒu biÕn cè, t×nh huèng thö th¸ch hÊp dÉn, chi tiÕt ch©n thùc vµ giµu chÊt biÓu trng. - Ch©n dung nh©n vËt ®îc kÓ hiÖn lªn kh¸ s¾c nÐt víi nhiÒu chi tiÕt sèng ®éng, ®îc thÓ hiÖn qua nhiÒu mÆt: lêi ®èi tho¹i, th¸i ®é vµ c¶m xóc, hµnh ®éng. - Lêi v¨n kÕt hîp yÕu tè tù sù vµ nghÞ luËn. - C¸ch kÓ nµy thÓ hiÖn rÊt râ ®Æc trng cña tríc t¸c thêi T§: v¨n sö bÊt ph©n.

- Lêi v¨n kÕt hîp yÕu tè tù sù vµ nghÞ luËn. - C¸ch kÓ nµy thÓ hiÖn rÊt râ ®Æc trng cña tríc t¸c thêi T§: v¨n sö bÊt ph©n. ( SGK/45). * Ghi nhí III. §T: Th¸i S TrÇn Thñ §é. 1. Nh©n c¸ch cña TrÇn Thñ §é: H§ 2 (30ph) ? ChuyÖn 1 nãi vÒ néi dung g×?

- ë chuyÖn T1: cã ngêi hÆc téi TrÇn Thñ §é víi vua....

? ChuyÖn 2 nãi vÒ néi dung g×?

- ë chuyÖn T2: khi nghe vî khãc vµ m¸ch vÒ tªn qu©n hiÖu ng¨n kh«ng cho bíc qua thÒm cÊm.

? ChuyÖn 3 nãi vÒ néi dung g×?

- ë chuyÖn T3: cã ngêi nhê Linh Tõ Quèc MÉu xin cho lµm chøc c©u ®¬ng. TrÇn Thñ §é ®· d¹y cho tªn nµy mét bµi häc.......

- Bèn c©u chuyÖn vÒ TS TT§. + C1: Xö ngêi hÆc téi m×nh. + C 2: B¾t tªn qu©n hiÖu. + C 3: C¸i gi¸ cña chøc c©u ®¬ng. + C4: An Quèc hay lµ thÇn. - ë chuyÖn T1: cã ngêi hÆc téi TrÇn Thñ §é víi vua nhng TrÇn Thñ §é kh«ng biÖn minh cho b¶n th©n vµ tá lßng thï o¸n kÎ hÆc m×nh vµ c«ng nhËn lêi nãi ph¶i vµ ph¸t thëng cho ngêi dòng c¶m v¹ch lçi cña m×nh -> ¤ng lµ ngêi phôc thiÖn, c«ng minh, ®é lîng, cã b¶n lÜnh. - ë chuyÖn T2: khi nghe vî khãc vµ m¸ch vÒ tªn qu©n hiÖu ng¨n kh«ng cho bíc qua thÒm cÊm. ¤ng kh«ng bªnh vî b¾t téi tªn qu©n hiÖu vµ khen thëng ngêi gi÷ ®óng ph¸p luËt. -> ¤ng lµ ngêi t«n träng ph¸p luËt, kh«ng thiªn vÞ ngêi th©n. - ë chuyÖn T3: cã ngêi nhê Linh Tõ Quèc MÉu xin cho lµm chøc c©u ®- ¬ng. TrÇn Thñ §é ®· d¹y cho tªn nµy ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 328

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

? ChuyÖn 4 nãi vÒ néi dung g×? - ë chuyÖn T4: Khi vua muèn phong tíc cho An Quèc, «ng th¼ng th¾n tr×nh bµy quan ®iÓm.........

? Qua tõng chuyÖn, ta thÊy næi râ nh÷ng phÈm chÊt g× cña TrÇn Thñ §é ? -> §ã lµ con ngêi th¼ng th¾n, ®é lîng, nghiªm minh, chÝ c«ng v« t, kh«ng m¶y may t lîi cho b¶n th©n vµ cho gia ®×nh.

mét bµi häc: muèn lµm chøc quan Êy h¾n ph¶i chÆt mét ngãn ch©n ®Ó ph©n biÖt víi nh÷ng ngêi kh¸c do xøng ®¸ng mµ ®îc gi÷ -> ¤ng g×n gi÷ sù c«ng b»ng cña phÐp níc chøng tá sù chÝ c«ng v« t , c¬ng quyÕt trõng trÞ n¹n ch¹y chøc,®ót lãt ,hèi lé,dùa dÉm th©n thÝch . - ë chuyÖn T4: Khi vua muèn phong tíc cho An Quèc, «ng th¼ng th¾n tr×nh bµy quan ®iÓm: chØ nªn lùa chän ngêi giái nhÊt, cã thÓ lµ anh m×nh, cã thÓ lµ m×nh, kh«ng nªn hËu ®·i c¶ hai anh em sÏ lµm rèi triÒu chÝnh. ¤ng lµ ngêi ®Æt viÖc c«ng lªn trªn hÕt , kh«ng t lîi, kh«ng kÐo bÌ kÕt c¸nh. -> §ã lµ con ngêi th¼ng th¾n, ®é l- îng, nghiªm minh, chÝ c«ng v« t, kh«ng m¶y may t lîi cho b¶n th©n vµ cho gia ®×nh.

? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c trong nghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ kh¾c ho¹ nh©n vËt cña nhµ viÕt sö?

2. NghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ kh¾c ho¹ ch©n dung nh©n vËt: - X©y dùng nh÷ng t×nh huèng giµu kÞch tÝnh, biÕt lùa chän chi tiÕt ®¾t gi¸. + T×nh huèng thø nhÊt: xung ®ét cao trµo khi TrÇn Th¸i T«ng ®em ngêi hÆc ®i theo ®Õn kÓ l¹i lêi hÆc cho TrÇn Thñ §é nghe......

+ T×nh huèng thø 2: vî TrÇn Thñ §é khãc lãc.......

+ T×nh huèng thø 3: ngêi ®äc nhÇm tëng sù viÖc sÏ ph¸t triÓn theo l« gÝch....

+ T×nh huèng thø 4: TrÇn Thñ §é kh«ng theo thãi thêng h©n hoan khi anh, em ngêi th©n m×nh ®îc träng dông

- X©y dùng nh÷ng t×nh huèng giµu kÞch tÝnh, biÕt lùa chän chi tiÕt ®¾t gi¸. + T×nh huèng thø nhÊt: xung ®ét cao trµo khi TrÇn Th¸i T«ng ®em ng- êi hÆc ®i theo ®Õn kÓ l¹i lêi hÆc cho TrÇn Thñ §é nghe. Nhng c¸ch gi¶i quyÕt kh«ng theo lÏ thêng lµ TrÇn Thñ §é ph©n trÇn, trõng trÞ kÎ hÆc téi m×nh mµ ngîc l¹i nhËn lçi vµ khen thëng. + T×nh huèng thø 2: vî TrÇn Thñ §é khãc lãc, nhng c¸ch gi¶i quyÕt kh«ng theo l« gÝc th«ng thêng lµ bªnh vî, ngîc l¹i «ng thëng kÎ gi÷ ®óng ph¸p luËt. + T×nh huèng thø 3: ngêi ®äc nhÇm tëng sù viÖc sÏ ph¸t triÓn theo l« gÝch th«ng thêng ngêi nµy sÏ ®îc lµm chøc c©u ®¬ng theo ®óng ý muèn cña c«ng chóa nhng c¸ch xö lÝ cña «ng khiÕn “tªn kia ... míi tha ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 329

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cho” + T×nh huèng thø 4: TrÇn Thñ §é kh«ng theo thãi thêng h©n hoan khi anh, em ngêi th©n m×nh ®îc träng dông, dÔ kÐo bÌ, kÕt c¸nh mµ th¼ng th¾n ®Æt c«ng viÖc quèc gia lªn trªn.

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc nh÷ng t×nh tiÕt ®· béc lé tÝnh c¸ch cña TrÇn Thñ §é. - N¾m ®îc nh÷ng nÐt ®Æc s¾c trong nghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ kh¾c ho¹ nh©n vËt cña TG. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Hs ®äc kÜ bµi, tù tr¶ lêi c©u hái ë phÇn HDHB. - Tãm t¾t ng¾n gän néi dung chÝnh cña mçi t×nh tiÕt.

- Ph¸t hiÖn nh÷ng t×nh huèng cã tÝnh kÞch tÝnh. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T68 theo c©u hái híng dÉn cña GV). Ả Ạ GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 9/01/2011

ạ Ngày d y: L p: ớ 10A4 ngày..........tháng 01 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 01 năm 2011

t 68 Làm văn TiÕ

Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - Gióp hs n¾m ®îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ mét sè ph¬ng

I. Môc tiªu bµi häc.

ph¸p thuyÕt minh thêng gÆp.

2. KÜ n¨ng: - Bíc ®Çu vËn dông ®îc nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®Ó viÕt ®îc nh÷ng v¨n b¶n thuyÕt

minh cã søc thuyÕt phôc cao.

3. Th¸i ®é :- ThÊy ®îc vai trß vµ tÇm quan träng cña ph¬ng ph¸p thuyÕt minh trong ®êi sèng

hµng ngµy. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1: Không 1.KiÓm tra bµi cò: 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: (1). Nh»m gióp c¸c em n¾m ®îc mét sè ph¬ng ph¸p thuyÕt minh thêng gÆp vµ thÊy ®îc vai trß , tÇm quan träng cña ph¬ng ph¸p thuyÕt minh trong ®êig sèng hµng ngµy, chóng ta t×m hiÓu bµi “Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh”. * Bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 330

ườ ữ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng H§ cña GV H§1 (10ph) ¬ng

? Yªu cÇu ®Ó viÕt mét v¨n b¶n thuyÕt minh lµ g×?

- §¶m b¶o cung cÊp th«ng tin vÒ ®èi tîng mét c¸ch trung thùc, chÝnh x¸c, kh¸ch quan. - Néi dung thuyÕt minh ph¶i chuÈn x¸c, hÊp dÉn, sinh ®éng. - Tr×nh tù thuyÕt minh ph¶i hîp lÝ, khoa häc vµ nhÊt qu¸n.

i. TÇm quan träng cña ph ph¸p tm. 1. Bµi v¨n thuyÕt minh cÇn ®¹t c¸c yªu cÇu sau: - §¶m b¶o cung cÊp th«ng tin vÒ ®èi tîng mét c¸ch trung thùc, chÝnh x¸c, kh¸ch quan. - Néi dung thuyÕt minh ph¶i chuÈn x¸c, hÊp dÉn, sinh ®éng. 2. Ngoµi tri thøc vµ nhu cÇu cÇn ph¶i cã ph ¬ng ph¸p thuyÕt minh phï hîp. ¬ng ph¸p thuyÕt minh bao 3. Ph giê còng lµ c«ng cô ®Ó phôc vô cho mét môc ®Ých nµo ®ã, tøc lµ kh«ng thÓ cã mét ph ¬ng ph¸p îng. thuyÕt minh trõu t

? Muèn viÕt mét v¨n b¶n thuyÕt minh vµ nhu cÇu th× cßn cÇn ®iÒu kiÖn g×? ? CÇn ghi nhí ®iÒu g× vÒ mèi quan hÖ gi÷a ph¬ng ph¸p thuyÕt minh víi môc ®Ých thuyÕt minh?

-> ®iÒu ®¸ng ghi nhí: môc ®Ých thuyÕt minh thêng ®îc hiÖn thùc ho¸ thµnh bµi v¨n th«ng qua ph¬ng ph¸p thuyÕt minh, cßn ph¬ng ph¸p thuyÕt minh bao giê còng g¾n liÒn víi môc ®Ých thuyÕt minh cô thÓ.

¬ng ph¸p thuyÕt

II. Mét sè ph ¬ng ph¸p thuyÕt minh. 1. ¤n tËp c¸c ph minh ®· häc. a. Môc ®Ých thuyÕt minh: c«ng lao tiÕn cö ngêi tµi cho ®Êt níc cña TrÇn Quèc TuÊn.

b. Môc ®Ých thuyÕt minh: lÝ do thay ®æi bót danh cña Ba S«.

H§2 (20ph) GV: Híng dÉn HS t×m hiÓu mét sè ph- thuyÕt ¬ng ph¸p minh. - GV gîi dÉn hs lËp b¶ng «n tËp. ? Môc ®Ých thuyÕt minh vµ PP thuyÕt minh? T¸c dông?

c. Môc ®Ých: gióp ngêi ®äc hiÓu vÒ cÊu t¹o cña tÕ bµo.

? Môc ®Ých thuyÕt minh vµ PP thuyÕt minh?T¸c dông?

d. Môc ®Ých thuyÕt minh:

a. Môc ®Ých thuyÕt minh: c«ng lao tiÕn cö ngêi tµi cho ®Êt níc cña TrÇn Quèc TuÊn. - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: LiÖt kª - T¸c dông: ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c vµ tÝnh thuyÕt phôc. b. Môc ®Ých thuyÕt minh: lÝ do thay ®æi bót danh cña Ba S«. - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: ph©n tÝch. - T¸c dông: cung cÊp nhøng hiÓu biÕt míi bÊt ngê, thó vÞ. c. Môc ®Ých: gióp ngêi ®äc hiÓu vÒ cÊu t¹o cña tÕ bµo. - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: Nªu sè liÖu vµ so s¸nh. - T¸c dông: hÊp dÉn, g©y Ên tîng m¹nh. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 331

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Gióp ngêi ®äc hiÓu vÒ mét lo¹i h×nh nghÖ thuËt d©n gian. ? Môc ®Ých thuyÕt minh vµ PP thuyÕt minh?T¸c dông?

¬ng d. Môc ®Ých thuyÕt minh: - Gióp ngêi ®äc hiÓu vÒ mét lo¹i h×nh nghÖ thuËt d©n gian. - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: Ph©n tÝch,gi¶i thÝch. - T¸c dông: cung cÊp nh÷ng hiÓu biÕt míi, thó vÞ.

2. T×m hiÓu thªm mét sè ph ph¸p thuyÕt minh: a. ThuyÕt minh b»ng c¸ch chó thÝch:

? Môc ®Ých thuyÕt minh vµ PP thuyÕt minh?T¸c dông? ? TM b»ng PP chó thÝch cã ®Æc ®iÓm g×?

- Ph¬ng ph¸p: nªu ra mét tªn gäi kh¸c, hoÆc mét c¸ch nhËn biÕt kh¸c, cã thÓ cha ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ nh÷ng thuéc tÝnh b¶n chÊt cña ®èi tîng. VD: Tªn hiÖu cña NguyÔn Du lµ Thanh Hiªn. b. ThuyÕt minh b»ng c¸ch gi¶i thÝch nguyªn nh©n- kÕt qu¶.

? TM b»ng nguyªn nh©n – kÕt qu¶ cã néi dung g×?

- C¸c ý trong ®o¹n v¨n cã quan hÖ nh©n qu¶ víi nhau v× tõ niÒm say mª c©y chuèi ( nguyªn nh©n ) míi dÉn ®Õn viÖc ra ®êi (kÕt qu¶) bót danh Ba -S«.

IiI. Yªu cÇu ®èi víi viÖc vËn dông PPTM. - C¨n cø vµo môc ®Ých thuyÕt minh. - Ngoµi viÖc cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ, kh¸ch quan vÒ ®èi tîng ®- îc thuyÕt minh.. * Ghi nhí ( SGK/51).

H§3 (10ph) ? C¨n cø vµo ®©u ®Ó lùa chän ph¬ng ph¸p thuyÕt minh? ? Môc ®Ých cña viÖc lùa chän ph¬ng ph¸p thuyÕt minh lµ g×? - C¨n cø vµo môc ®Ých thuyÕt minh. - Ngoµi viÖc cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ, kh¸ch quan vÒ ®èi tîng ®îc thuyÕt minh; ph¬ng ph¸p thuyÕt minh cßn gãp phÇn sinh ®éng ho¸ v¨n b¶n thuyÕt minh ®Ó g©y høng thó cho ngêi ®äc.

1. ¤n tËp c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh ®· häc. Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh

VÝ dô - HuÕ lµ mét trung t©m v¨n ho¸, nghÖ thuËt lín cña ViÖt Nam.

- R¾n lµ loµi bß s¸t kh«ng ch©n. - NguyÔn Du lµ mét thiªn tµi vµ truyÖn KiÒu cña «ng lµ mét kiÖt t¸c.

1. Ph¬ng ph¸p nªu ®Þnh nghÜa gi¶i thÝch: a. M« h×nh A lµ B: A lµ ®èi tîng cÇn thuyÕt minh; B lµ tri thøc vÒ ®èi tîng. b. B cã thÓ lµ kiÕn thøc vÒ lÞch sö, v¨n ho¸, nguån gèc sù vËt, tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña ®èi tîng, th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña t¸c gi¶.... c. T¸c dông: gióp cho ngêi ®äc hiÓu râ vÒ ®èi tîng. 2. Ph¬ng ph¸p liÖt kª: a. C¸ch lµm: kÓ ra lÇn lît c¸c ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt... cña sù vËt theo mét trËt tù nµo ®ã. C©y dõa B×nh §Þnh: th©n c©y lµm m¸ng, l¸ c©y lµm tranh, cäng chÎ nhá lµm v¸ch, gèc dõa giµ lµm châ ®å x«i...

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 332

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

§Æc biÖt bao b× ni l«ng mµu ®ùng thùc phÈm do chøa kim lo¹i nh ch×, g©y t¸c h¹i cho n·o vµ lµ nguyªn nh©n g©y ra ung th phæi.

VD:Víi mét thanh niªn MÜ, mét ®« la mua mét bao thuèc l¸, cßn ®èi víi thanh niªn VN muèn cã 15 ngh×n mua mét bao 555 v× ®· hót th× ph¶i hót thuèc sang - chØ cã mét c¸ch lµ trém c¾p.

VD: «n dÞch thuèc l¸ ®ang ®e do¹ søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng loµi ngêi cßn nÆng h¬n c¶ AIDS. NÕu nh ®¸nh giÆc nh vò b·o th× kh«ng ®¸ng sî,®¸ng sî lµ giÆc gËm nhÊm nh t»m ¨n d©u.

b. T¸c dông: gióp ngêi ®äc hiÓu s©u s¾c, toµn diÖn vµ cã Ên tîng vÒ néi dung thuyÕt minh. 3. Ph¬ng ph¸p nªu vÝ dô: a. C¸ch lµm: dÉn ra c¸c VD cô thÓ ®Ó ngêi ®äc tin vµo néi dung ®îc thuyÕt minh. b. T¸c dông: C¸c VD cô thÓ cã t¸c dông lµm cho ngêi ®äc tin vµo nh÷ng ®iÒu mµ ngêi viÕt cung cÊp. 4. Ph¬ng ph¸p dïng sè liÖô: a. C¸ch lµm: dïng c¸c sè liÖu chÝnh x¸c ®Ó kh¼ng ®Þnh ®é tin cËy cao cña c¸c tri thøc ®îc cung cÊp. b. T¸c dông: ngêi ®äc tin vµo néi dung thuyÕt minh: 5. Ph¬ng ph¸p so s¸nh: a. C¸ch lµm: So s¸nh hai ®èi tîng cïng lo¹i hoÆc kh¸c lo¹i nh»m lµm næi bËt c¸c ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt cña ®èi tîng thuyÕt minh. b. T¸c dông: t¨ng søc thuyÕt phôc vµ ®é tin cËy cho néi dung thuyÕt minh. 6. Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i, ph©n tÝch: a. C¸ch lµm: chia ®èi tîng ra tõng mÆt, tõng khÝa c¹nh, tõng vÊn ®Ò ®Ó lÇn lît thuyÕt minh . b. T¸c dông: gióp cho ngêi ®äc hiÓu dÇn tõng mÆt cña ®èi tîng. - HuÕ lµ sù kÕt hîp hµi hoµ cña nói, s«ng, biÓn. - HuÕ cßn cã nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc næi tiÕng. - Cßn næi tiÕng víi nh÷ng mãn ¨n. - HuÕ cßn lµ thµnh phè ®Êu tranh kiªn cêng.

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh ®Ó ¸p dông vµo thùc tiÔn. * LuyÖn tËp : - Anh chÞ h·y cho biÕt, trong vÝ dô nªu díi ®©y, t¸c gi¶ ®· sö dông ph¬ng ph¸p thuyÕt minh cô thÓ nµo? “BÇu sinh quyÓn nh mét tÊm ch¨n bao bäc b¶o vÖ qu¶ ®Êt khái søc nãng vµ tia bøc x¹ cña mÆt trêi. Nhng giê ®©y, tÊm ch¨n nµy ®· bÞ thñng vµ nhiÖt cña mÆt trêi lät qua lµm cho khÝ hËu cña tr¸i ®Êt nãng lªn. C¸c nhµ khoa häc gäi hiÖn tîng nãng lªn nµy lµ hiÖu øng nhµ kÝnh”. - §A: VÝ dô nµy cã sö dông ph¬ng ph¸p so s¸nh vµ ph¬ng ph¸p chó thÝch. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc lÝ thuyÕt. - Lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T69,70 theo c©u hái híng dÉn cña GV). Ả Ạ GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 29/01/2011 ớ ạ Ngày d y: L p: 10A4 ngày..........tháng 02 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 02 năm 2011

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 333

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t 69 Làm văn TiÕ

chuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn t¶n viªn

NguyÔn D÷.

1. KiÕn thøc:Gióp häc sinh: - ThÊy ®îc phÈm chÊt kh¶ng kh¸i, dòng c¶m, chÝnh trùc, träng

I. Môc tiªu bµi häc.

c«ng lÝ cña nh©n vËt Ng« Tö V¨n- ®¹i biÓu cho chÝnh nghÜa chèng l¹i nh÷ng thÕ lùc gian tµ. - Gióp hs n¾m ®îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ mét sè ph¬ng ph¸p thuyÕt minh thêng gÆp.

2. KÜ n¨ng: - Cñng cè lßng yªu chÝnh nghÜa vµ niÒm tù hµo vÒ ngêi trÝ thøc níc ViÖt. 3. Th¸i ®é : - ThÊy ®îc nghÖ thuËt kÓ chuyÖn sinh ®éng, hÊp dÉn, giµu kÞch tÝnh, vai trß cña yÕu tè k× ¶o ®èi víi viÖc ph¶n ¸nh hiÖn thùc cuéc sèng x· héi ®¬ng thêi.

. chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1: Không 1.KiÓm tra bµi cò: 2. D¹y bµi míi: Giíi thiÖu bµi míi: (1).

Trong ch¬ng tr×nh Ng÷ V¨n líp 9- THCS, c¸c em ®· ®îc häc t¸c phÈm ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng, lµ mét trong hai m¬i c©u chuyÖn trong TruyÒn k× m¹n lôc cña NguyÔn D÷. H«m nay, chóng ta l¹i cïng t×m hiÓu vÒ mét c©u chuyÖn n÷a trong tËp truyÖn kÝ ®ãcña «ng. §ã lµ ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn, mét t¸c phÈm ca ngîi nh÷ng nho sÜ, trÝ thøc kh¶ng kh¸i, chÝnh trùc v× nghÜa lín chèng gian tµ. §ång thêi qua líp vá cña yÕu tè k× ¶o, chóng ta còng phÇn nµo thÊu hiÓu ®îc cèt lâi hiÖn thùc lÞch sö ®¬ng thêi. H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

ả ờ i:

H§ cña GV Ho¹t ®éng 2:(12') Hs ®äc phÇn TiÓu dÉn- sgk. - Nªu c¸c nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ NguyÔn D÷?

I. TiÓu dÉn: 1. T¸c gi¶ NguyÔn D÷: - Sèng vµo kho¶ng thÕ kØ XVI. - Quª qu¸n: x· §ç Tïng- huyÖn Trêng T©n (nay thuéc huyÖn Thanh MiÖn- H¶i D¬ng). - XuÊt th©n trong gia ®×nh khoa b¶ng. - Tõng ®i thi vµ ®· ra lµm quan nhng ko bao l©u th× lui vÒ Èn giËt.

HS tr  l - Sèng vµo kho¶ng thÕ kØ XVI. - Quª qu¸n: x· §ç Tïng- huyÖn Trêng T©n (nay thuéc huyÖn Thanh MiÖn- H¶i D¬ng). - XuÊt th©n trong gia ®×nh khoa b¶ng. - Tõng ®i thi vµ ®· ra lµm quan nhng ko bao l©u th× lui vÒ Èn giËt.

- Em cã hiÓu biÕt g× vÒ truyÖn truyÒn k×? Gv bæ sung: Qua truyÖn truyÒn k×, chóng ta thÊy 2. ThÓ lo¹i truyÖn truyÒn k×: - Lµ mét thÓ v¨n xu«i tù sù thêi trung ®¹i, cã thÓ xen th¬ ca, c¸c lêi b×nh luËn cña t¸c gi¶ hoÆc ngêi kh¸c ë ThÓ lo¹i truyÖn truyÒn k×: - Lµ mét thÓ v¨n xu«i tù sù thêi trung ®¹i, cã thÓ xen th¬ ca,

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 334

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cuèi mçi truyÖn. - Ph¶n ¸nh hiÖn thùc qua nh÷ng yÕu tè k× l¹, hoang ®êng. - ViÕt b»ng ch÷ H¸n.

®»ng sau nh÷ng chi tiÕt hoang ®êng k× ¶o (phi hiÖn thùc) l¹i lµ nh÷ng vÊn ®Ò cèt lâi cña hiÖn thùc, thÓ hiÖn râ quan niÖm vµ th¸i ®é cña t¸c gi¶. c¸c lêi b×nh luËn cña t¸c gi¶ hoÆc ngêi kh¸c ë cuèi mçi truyÖn. - Ph¶n ¸nh hiÖn thùc qua nh÷ng yÕu tè k× l¹, hoang ®- êng. - ViÕt b»ng ch÷ H¸n. - Gi¶i thÝch nhan ®Ò: Gv: gi¶i thÝch nhan ®Ò: Hs: gi¶i thÝch nhan ®Ò:

3. T¸c phÈm TruyÒn k× m¹n lôc: - ViÕt b»ng ch÷ H¸n. - Ra ®êi vµo nöa ®Çu thÕ kØ XVI. - Gåm 20 c©u chuyÖn. - Gi¸ trÞ néi dung: - Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: ®îc Vò Kh©m L©n (thÕ kØ XVII) khen tÆng lµ “thiªn cæ k× bót”.

- Nªu gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm? Ho¹t ®éng 3: ( 30 phút) Yªu cÇu hs ®äc diÔn c¶m nèi tiÕp c¸c phÇn cña t¸c phÈm.

T¸c phÈm TruyÒn k× m¹n lôc: - ViÕt b»ng ch÷ H¸n. - Ra ®êi vµo nöa ®Çu thÕ kØ XVI. - Gåm 20 c©u chuyÖn. - Gi¸ trÞ néi dung: + Lµ mét tiÕng nãi phª ph¸n hiÖn thùc. + C¶m th«ng, bªnh vùc nh÷ng con ngêi nhá bÐ víi sè phËn bi th¶m, ®Æc biÖt lµ ngêi phô n÷ víi kh¸t väng h¹nh phóc løa ®«i. + ThÓ hiÖn tinh thÇn d©n téc, niÒm tù hµo vÒ nh©n tµi, v¨n hãa níc ViÖt, ®Ò cao ®¹o ®øc nh©n hËu, thñy chung. + Kh¼ng ®Þnh quan ®iÓm sèng “l¸nh ®ôc vÒ trong” cña líp trÝ thøc Èn dËt ®¬ng thêi. - Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: ®îc Vò Kh©m L©n (thÕ kØ XVII) khen tÆng lµ “thiªn cæ k× bót”.

Bè côc: 4 phÇn.

- T×m bè côc cña t¸c phÈm? Gv yªu cÇu hs vÒ nhµ tãm t¾t t¸c phÈm theo bè côc ®· t×m ®îc.

II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc. 2. Bè côc: 4 phÇn. - P1: “Ng« Tö V¨n...ko cÇn g× c¶”  Giíi thiÖu nh©n vËt vµ hµnh ®éng ®èt ®Òn tµ. - P2: “§èt ®Òn xong... khã lßng tho¸t n¹n”  Tö V¨n gÆp b¸ch hé Th«i vµ Thæ thÇn. - P3: “Tö V¨n v©ng lêi...mÊt”  Tö V¨n bÞ b¾t, ®èi chÊt ë Minh ti tríc Diªm V¬ng, ®îc tha, nhËn lêi tiÕn cö lµm quan ph¸n sù ë ®Òn T¶n Viªn. - P4: cßn l¹i.  Cuéc gÆp gì t×nh cê gi÷a quan

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 335

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

êi ®èt êi

ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn vµ ngêi quen cò.  Lêi b×nh cña t¸c gi¶. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Nh©n vËt Ng« Tö V¨n- ng ®Òn tµ: - Tªn ch÷ (tù): Tªn tôc: So¹n. - Quª qu¸n: - Ngay tõ ®Çu truyÖn, t¸c gi¶ ®· giíi thiÖu g× vÒ nh©n vËt chÝnh? C¸ch giíi thiÖu nh vËy cã t¸c dông g×?

- TÝnh t×nh: - PhÈm chÊt:

 T¸c gi¶ giíi thiÖu nh©n vËt trùc tiÕp nh©n vËt.  T¸c dông: ®Þnh híng râ cho sù tiÕp nhËn c©u chuyÖn cña ngêi ®äc.

 §ã lµ c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt

- V× sao Ng« Tö V¨n quyÕt ®Þnh ®èt ®Òn?

- Chµng ®· lµm viÖc ®ã ntn? ý nghÜa?

- Tö V¨n ®èt ®Òn v× tøc giËn, ko chÞu ®îc c¶nh yªu tµ t¸c oai t¸c qu¸i h¹i d©n. - C¸ch thùc hiÖn: + T¾m géi s¹ch sÏ. + KhÊn trêi ®Êt. + Ch©m löa ®èt ®Òn. + Kh«ng hÒ lo sî hËu qu¶.  CÈn träng, c«ng khai, ®µng hoµng, quyÕt liÖt. - ý nghÜa:

Nh©n vËt Ng« Tö V¨n- ng ®èt ®Òn tµ: - Tªn ch÷ (tù): Ng« Tö V¨n. Tªn tôc: So¹n. - Quª qu¸n: ngêi huyÖn Yªn Dòng, ®Êt L¹ng Giang. - TÝnh t×nh: kh¶ng kh¸i, nãng n¶y. - PhÈm chÊt: c¬ng trùc, dòng c¶m, träng c«ng lÝ.  T¸c gi¶ giíi thiÖu nh©n vËt trùc tiÕp nh©n vËt mét c¸ch ng¾n gän vÒ tªn hä, quª qu¸n cô thÓ, ®Æc biÖt lµ tÝnh t×nh, phÈm chÊt næi bËt b»ng nh÷ng tõ ng÷ kh¼ng ®Þnh, khen ngîi.  T¸c dông: ®Þnh híng râ cho sù tiÕp nhËn c©u chuyÖn cña ngêi ®äc (biÓu hiÖn cña tÝnh kh¶ng kh¸i, c¬ng trùc cña nh©n vËt ntn?).  §ã lµ c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt (më truyÖn) truyÒn thèng, cha tho¸t khái c¸ch kÓ chuyÖn cña d©n gian. - Tö V¨n ®èt ®Òn v× tøc giËn, ko chÞu ®îc c¶nh yªu tµ t¸c oai t¸c qu¸i h¹i d©n. Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. - C¸ch thùc hiÖn: + T¾m géi s¹ch sÏ. + KhÊn trêi ®Êt. + Ch©m löa ®èt ®Òn. + Kh«ng hÒ lo sî hËu qu¶.  CÈn träng, c«ng khai, ®µng hoµng, quyÕt liÖt. - ý nghÜa: + ThÓ hiÖn sù kh¶ng kh¸i, chÝnh trùc, dòng c¶m muèn v×

ỳ                                                                                                   Trang

Gv nhËn xÐt, bæ sung: C¸ch lµm c«ng viÖc ghª gím khiÕn mäi ngêi “l¾c ®Çu, lÌ lìi, lo sî thay cho chµng” võa cÈn träng, võa c«ng khai, ®µng hoµng, quyÕt liÖt. Chµng tù tin vµo hµnh ®éng chÝnh nghÜa cña m×nh, tá th¸i ®é ch©n thµnh, trong s¹ch cña m×nh mong ®îc trêi ®ång ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 336

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t×nh, ñng hé. - HËu qu¶:

d©n trõ h¹i cña kÎ sÜ. + ThÓ hiÖn tinh thÇn d©n téc m¹nh mÏ qua viÖc diÖt trõ hån tªn tíng giÆc x©m lîc hung b¹o, b¶o vÖ Thæ thÇn níc ViÖt... - HËu qu¶ cña viÖc ®èt ®Òn víi Tö V¨n lµ g×?

- H×nh ¶nh hån ma tªn tíng giÆc:

- HËu qu¶: + Tö V¨n bÞ “sèt nãng sèt rÐt”. + BÞ hån ma tªn tíng giÆc m¾ng má. + BÞ h¾n ®e däa, quyÕt kiÖn Tö V¨n ë ©m phñ.

- Ph©n tÝch h×nh ¶nh, lêi nãi, b¶n chÊt tªn tíng giÆc?

- Th¸i ®é cña Tö V¨n: coi thêng, tù tin vµo viÖc lµm chÝnh nghÜa cña m×nh.

- H×nh ¶nh hån ma tªn tíng giÆc: + DiÖn m¹o: kh«i ng«, cao lín, ®Çu ®éi mò trô. + Lêi nãi: tá vÎ hiÓu biÕt. + B¶n chÊt thùc: x¶o tr¸, tham lam, hung ¸c. - Th¸i ®é cña Tö V¨n: coi thêng, tù tin vµo viÖc lµm chÝnh nghÜa cña m×nh.

Gv bæ sung: Nh vËy, tµ ®· ®éi nèt chÝnh, ¸c l¹i nh©n danh thiÖn ®Ó cao giäng gi¶ng gi¶i ®¹o ®øc. Bëi lÏ, lóc sèng, y ®· theo ch©n Méc Th¹nh x©m lîc ®Êt níc ta, tµn h¹i d©n ta. Khi bÞ bá x¸c n¬i chiÕn trêng, y l¹i tiÕp tôc ®¸nh ®uæi, chiÕm ®Òn cña Thæ thÇn, t¸c oai t¸c qu¸i. Y tù lËt tÈy b¶n chÊt x¶o tr¸, quan tãi läc lõa, cËy thÕ lµm cµn, tham lam, hung ¸c. - Tríc nh÷ng lêi lÏ cña tªn t- íng giÆc, Tö V¨n cã th¸i ®é ntn? Gv bæ sung: Tö V¨n biÕt râ sù thËt vÒ viÖc lµm t¸c oai t¸c qu¸i, hung ¸c cña kÎ lªn giäng gi¶ng gi¶i ®¹o ®øc cho m×nh nªn chµng coi th- êng y, vÉn cø ngåi tù nhiªn ngÊt ngëng. TÝnh chµng vèn can trêng, tù tin vµo viÖc m×nh lµm. Ho¹t ®éng 4 (2 phút) 3  . Cñng cè, luyÖn tËp.     * Cñng cè: - N¾m ®îc ®Æc ®iÓm cña thÓ truyÒn k×.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 337

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- N¾m v÷ng néi dung bµi gi¶ng. * LuyÖn tËp : - Tãm t¾t truyÖn cÇn ®Çy ®ñ nh÷ng chi tiÕt quan träng sau. + Ng« Tö V¨n, mét kÎ sÜ kh¶ng kh¸i, chÝnh trùc ®· ®èt ®Òn cña mét hung thÇn vèn lµ t íng giÆc x©m lîc, trõ h¹i cho d©n. + Tªn hung thÇn ®e do¹ Tö V¨n nhng trµng ®· ®îc Thæ ThÇn m¸ch b¶o vÒ tung tÝch vµ téi ¸c cña h¾n, ®ång thêi chØ dÉn c¸ch ®èi phã. + Ng« Tö V¨n bÞ quØ xø b¾t xuèng ©m phñ. Tríc mÆt Diªm V¬ng, Ng« Tö V¨n ®· dòng c¶m tè c¸o téi ¸c tªn hung thÇn víi ®Çy ®ñ chøng cí. Cuèi cïng c«ng lÝ ® îc kh«i phôc, kÎ ¸c bÞ trõng trÞ , Thæ thÇn ®îc phôc chøc. Tö V¨n ®îc sèng l¹i. + Ng« Tö V¨n ®îc thæ thÇn tiÕn cö gi÷ chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc lÝ thuyÕt. - Lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk.

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 29/01/2011 ớ ạ Ngày d y: L p: 10A4 ngày..........tháng 02 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 02 năm 2011

TiÕ t 7 0  Đ c văn ọ

chuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn t¶n viªn

NguyÔn D÷.

1. KiÕn thøc:Gióp häc sinh: - ThÊy ®îc phÈm chÊt kh¶ng kh¸i, dòng c¶m, chÝnh trùc, träng

I. Môc tiªu bµi häc.

c«ng lÝ cña nh©n vËt Ng« Tö V¨n- ®¹i biÓu cho chÝnh nghÜa chèng l¹i nh÷ng thÕ lùc gian tµ. - Gióp hs n¾m ®îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ mét sè ph¬ng ph¸p thuyÕt minh thêng gÆp.

2. KÜ n¨ng: - Cñng cè lßng yªu chÝnh nghÜa vµ niÒm tù hµo vÒ ngêi trÝ thøc níc ViÖt.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 338

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. Th¸i ®é : - ThÊy ®îc nghÖ thuËt kÓ chuyÖn sinh ®éng, hÊp dÉn, giµu kÞch tÝnh, vai trß cña yÕu tè k× ¶o ®èi víi viÖc ph¶n ¸nh hiÖn thùc cuéc sèng x· héi ®¬ng thêi.

ứ ế ắ ạ ế i ki n th c ti t 1:(5 ')

ả ờ ọ i:

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1: 1. KiÓm tra bµi cò: Nh c l ­ G i hs tr  l ­Cho đi m:ể

2. D¹y bµi míi: Giíi thiÖu bµi míi: (1).

Trong ch¬ng tr×nh THCS, chóng ta ®· lµm quªn víi mét truyÖn ®Æc s¾c cña NguyÔn D÷ - ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng trÝch tõ TruyÒn k× m¹n lôc, thÓ hiÖn mét trong hai chñ ®Ò chÝnh cña tËp s¸ch: - Ca ngîi vµ c¶m th«ng víi nh÷ng ngêi phô n÷ hiÒn thôc, bÊt h¹nh - Ca ngîi nh÷ng nho sÜ, trÝ thøc kh¶ng kh¸i, chÝnh trùc v× nghÜa lín chèng gian tµ; sÏ ®îc minh chøng trong truyÖn ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn. H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

H§ cña GV Ho¹t ®éng 2: (30') Gv tiÕp tôc híng dÉn hs t×m hiÓu nh©n vËt Tö V¨n theo bè côc cña truyÖn: êi

ả ậ i:

I. TiÓu dÉn: II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. Bè côc: 4 phÇn. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Nh©n vËt Ng« Tö V¨n- ng ®èt ®Òn tµ: - Cuéc gÆp gì víi «ng giµ Thæ c«ng: T¹o ra sù ph¸t triÓn l«gÝc cho c©u chuyÖn. - Cuéc gÆp gì víi nh©n vËt «ng giµ Thæ c«ng cã t¸c dông g× ®Õn sù ph¸t triÓn cña cèt truyÖn vµ nh©n vËt chÝnh?

- Khi bÞ quû sø b¾t ®em gi¶i xuèng ©m phñ:

ả ờ HS th o lu n tr  l - Cuéc gÆp gì víi «ng giµ Thæ c«ng: + Gióp Tö V¨n thÊy râ b¶n chÊt gi¶ m¹o, x¶o tr¸, nh÷ng hµnh ®éng t¸c oai t¸c qu¸i cña hån ma tªn tíng giÆc. + Thæ c«ng mong Tö V¨n quyÕt t©m vµ bµy c¸ch gióp chµng lµm viÖc nghÜa ®Õn cïng. T¹o ra sù ph¸t triÓn l«gÝc cho c©u chuyÖn. - Khi bÞ quû sø b¾t ®em gi¶i xuèng ©m phñ: + Tinh thÇn, th¸i ®é: ®iÒm nhiªn, ko hÒ khiÕp sî tríc c¶nh ®Þa - Tinh thÇn, th¸i ®é vµ lêi nãi cña Tö V¨n trªn ®êng bÞ quû sø b¾t ®i vµ trong ®iÖn, tríc Diªm V¬ng ntn?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 339

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ngôc rïng rîn, quû sø ®e däa. + VÉn mét mùc kªu oan, ®ßi ®îc ph¸n xÐt minh b¹ch, c«ng khai.

- Th¸i ®é vµ lêi lÏ cña tªn c sÜ gi¶ hiÖu:

Gv bæ sung: + C¶nh ®Þa phñ thËt ghª rîn: giã tanh s«ng x¸m, h¬i l¹nh thÊu x¬ng, hai bªn cÇu cã ®Õn mÊy v¹n quû D¹ Xoa... + Tö V¨n bÞ kÕt téi “téi s©u ¸c nÆng, ko ®îc dù vµo hµng khoan gi¶m” + Khi chµng kªu oan, l¹i bÞ kÕt thªm téi bíng bØnh, ngoan cè. Nhng bao nhiªu sù ®e däa ko hÒ lµm chµng nhôt chÝ, khiÕp sî. chµng tin vµ ®Êu tranh cho sù thËt, cho chÝnh nghÜa. Chµng tranh biÖn trùc tiÕp víi tªn ®éi mò trô víi lêi lÏ cøng cái, ko chÞu nhón nhêng, kiªn quyÕt ®Êu tranh cho ch©n lÝ, cho lÏ ph¶i, biÖn hé cho m×nh vµ cøu gióp Thæ thÇn. - Th¸i ®é vµ lêi lÏ cña tªn c sÜ gi¶ hiÖu ra sao? Nã cho thÊy ®iÒu g× ë b¶n chÊt cña y?  Y tù lËt tÈy b¶n chÊt x¶o tr¸, gi¶ hiÖu, t¹o sù s¬ hë ®Ó Diªm V¬ng nghi ngê, quyÕt t©m lµm râ sù thËt.

- ý nghÜa cña viÖc Diªm V¬ng xö kiÖn:

- Chøc quan ph¸n sù lµ chøc quan ntn? - Th¸i ®é vµ lêi lÏ cña tªn c sÜ gi¶ hiÖu: + Tá vÎ khóm nóm, bÞ oan øc, ®¸ng th¬ng, ®¸ng ®îc bªnh vùc. + Ra vÎ nhón nhêng ®Ó khÐp thªm cho Tö V¨n téi bíng bØnh, ngoan cè. + Khi Tö V¨n qu¶ quyÕt yªu cÇu Diªm V¬ng ®em t giÊy ®Õn ®Òn T¶n Viªn ®Ó l¸y chøng cí tõ ®øc Th¸nh T¶n, nÕu Diªm V¬ng lµm y lêi Tö V¨n th× h¾n hÕt ®êng bao biÖn, sù thËt sÏ ®îc ph¬i bµy...Y l¹i cè tá ra réng lîng, xin Diªm V- ¬ng khoan dung cho Tö V¨n ®Ó thÓ hiÖn ®øc hiÕu sinh.  Y tù lËt tÈy b¶n chÊt x¶o tr¸, gi¶ hiÖu, t¹o sù s¬ hë ®Ó Diªm V¬ng nghi ngê, quyÕt t©m lµm râ sù thËt. - ý nghÜa cña viÖc Diªm V¬ng xö kiÖn: + ThÓ hiÖn niÒm tin cña con ng- êi thêi trung ®¹i: bªn c¹nh câi trÇn

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 340

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- T¹i sao Tö V¨n ®îc nhËn chøc quan ®ã? ViÖc nhËn chøc cña chµng cã ý nghÜa g×? Gv bæ sung: §Òn T¶n Viªn thê ®øc Th¸nh T¶n- ngêi ph¸n xö râ mäi c«ng ®øc, téi tr¹ng cña con ngêi trÇn thÕ. Tö V¨n nhËm chøc ph¸n sù - xem xÐt c¸c vô kiÖn tông, gióp viÖc xö ¸n cho ®øc Th¸nh T¶n – gãp phÇn thùc hiÖn c«ng lÝ chÝnh nghÜa.

- Chøc quan ph¸n sù lµ chøc quan ntn?

- ý nghÜa:

- Quan ph¸n sù: chøc quan coi viÖc xö ¸n ngµy xa (xem xÐt c¸c vô kiÖn tông, gióp viÖc cho ngêi xö ¸n), lµ chøc quan thùc hiÖn c«ng lÝ. - Tö V¨n ®îc tiÕn cö nhËm chøc trªn v× chµng dòng c¶m b¶o vÖ c«ng lÝ, chÝnh nghÜa. - ý nghÜa: + Lµ mét phÇn thëng xøng ®¸ng. + KhÝch lÖ mäi ngêi dòng c¶m ®Êu tranh chèng c¸i ¸c, b¶o vÖ c«ng lÝ. cßn cã mét thÕ giíi kh¸c lµ ©m phñ, n¬i con ngêi sau khi chÕt sÏ ph¶i ®Õn ®Ó nhËn sù ph¸n xÐt vµ thëng ph¹t vÒ nh÷ng viÖc lµm cña m×nh khi cßn sèng. + ThÓ hiÖn kh¸t väng c«ng lÝ cha thùc hiÖn ®îc trong cuéc sèng trÇn thÕ cña ngêi xa. + Nh»m ®Èy xung ®ét kÞch tÝnh cña truyÖn ®Õn cao trµo ®Ó nh©n vËt chÝnh Tö V¨n cã dÞp béc lé b¶n lÜnh, khÝ ph¸ch cña m×nh. + Cã ý nghÜa khuyªn r¨n con ng- êi nªn sèng vµ hµnh ®éng thÕ nµo cho ®óng ®¾n, hîp lÏ ph¶i, tr¸nh lµm ®iÒu ¸c. - Quan ph¸n sù: chøc quan coi viÖc xö ¸n ngµy xa (xem xÐt c¸c vô kiÖn tông, gióp viÖc cho ngêi xö ¸n), lµ chøc quan thùc hiÖn c«ng lÝ. - Tö V¨n ®îc tiÕn cö nhËm chøc trªn v× chµng dòng c¶m b¶o vÖ c«ng lÝ, chÝnh nghÜa. - ý nghÜa: + Lµ mét phÇn thëng xøng ®¸ng. + KhÝch lÖ mäi ngêi dòng c¶m ®Êu tranh chèng c¸i ¸c, b¶o vÖ c«ng lÝ.

Gv chuyÓn ý, nªu vÊn ®Ò:

b. Ngô ý phª ph¸n:  §ã lµ nh÷ng chi tiÕt hoang ®- êng k× ¶o nh»m ph¶n ¸nh hiÖn thùc: hiÖn tîng oan tr¸i, bÊt c«ng cña câi trÇn, quan l¹i tham nhòng, vua xa d©n, ngêi tèt ph¶i chÞu bÊt c«ng, ngang tr¸i.

- Bªn c¹nh viÖc ®Ò cao chµng nho sÜ kiªn cêng, v× d©n trõ tµ, truyÖn cßn ngô ý phª ph¸n nh÷ng ai vµ nh÷ng hiÖn tîng, vÊn ®Ò g× trong x· héi ®¬ng thêi?

Ngô ý phª ph¸n: - Hån ma tªn tíng giÆc Minh gi¶ m¹o Thæ thÇn. Lóc sèng còng nh khi ®· lµ ma, y ®Òu hung ¸c, x¶o quyÖt, tham lam, h¹i d©n, h¹i thÇn nªn ®· bÞ Diªm V¬ng- ®¹i diÖn c«ng lÝ trõng trÞ ®Ých ®¸ng. - Th¸nh thÇn, quan l¹i ë câi ©m còng tham nhòng ®Ó c¸i ¸c léng hµnh. Diªm V¬ng vµ céng sù quan liªu, xa d©n ®Ó bao ngêi tèt ph¶i chÞu oan øc, bÊt c«ng, ngang tr¸i.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 341

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

 §ã lµ nh÷ng chi tiÕt hoang ®- êng k× ¶o nh»m ph¶n ¸nh hiÖn thùc: hiÖn tîng oan tr¸i, bÊt c«ng cña câi trÇn, quan l¹i tham nhòng, vua xa d©n, ngêi tèt ph¶i chÞu bÊt c«ng, ngang tr¸i.

- Ph©n tÝch nghÖ thuËt kÓ chuyÖn ®Æc s¾c vµ hÊp dÉn cña NguyÔn D÷?

c. NghÖ thuËt kÓ chuyÖn: - Sö dông yÕu tè k× ¶o dµy ®Æc:  T¨ng tÝnh li k×, hÊp dÉn.  Lµ ph¬ng thøc ®Æc biÖt ®Ó chuyªn chë néi dung vµ c¶m høng hiÖn thùc (lµ c¸ch ph¶n ¸nh hiÖn thùc th©m thuý, s©u s¾c). - Giµu kÞch tÝnh:

Gîi më: Vai trß cña yÕu tè k× ¶o bªn c¹nh yÕu tè hiÖn thùc? Ph©n tÝch kÞch tÝnh (c¸c bíc ph¸t triÓn) cña c©u chuyÖn?

NghÖ thuËt kÓ chuyÖn: - Sö dông yÕu tè k× ¶o dµy ®Æc: xen lÉn chuyÖn ngêi, chuyÖn ma, chuyÖn thÇn, thÕ giíi thùc- ¶o, trÇn thÕ- ®Þa ngôc, viÖc chÕt ®i- sèng l¹i, ngêi trÇn bªn c¹nh quû sø, Thæ c«ng, Diªm V¬ng,...  T¨ng tÝnh li k×, hÊp dÉn.  Lµ ph¬ng thøc ®Æc biÖt ®Ó chuyªn chë néi dung vµ c¶m høng hiÖn thùc (lµ c¸ch ph¶n ¸nh hiÖn thùc th©m thuý, s©u s¾c). - Giµu kÞch tÝnh: + PhÇn tr×nh bµy (më ®Çu): giíi thiÖu nh©n vËt (tªn, quª qu¸n, tÝnh c¸ch, phÈm chÊt). + Khai ®o¹n (th¾t nót): hµnh ®éng ®èt ®Òn tµ cña Tö V¨n. + Ph¸t triÓn: Tö V¨n lªn c¬n sèt, gÆp tªn tíng giÆc vµ Thæ thÇn, bÞ b¾t xuèng ©m phñ trÞ téi. + §Ønh ®iÓm (cao trµo): Diªm V- ¬ng chÊp nhËn yªu cÇu ®èi chÊt cña Tö V¨n. + KÕt thóc (më nót): tªn tíng giÆc bÞ trÞ téi, Tö V¨n ®îc ban thëng.

- Chñ ®Ò cña truyÖn:

Ho¹t ®éng 3: (7') - Nªu chñ ®Ò cña truyÖn? Hs suy ngÉm, ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, chèt ý, yªu cÇu hs häc phÇn ghi nhí- sgk.

III. Tæng kÕt: Chñ ®Ò cña truyÖn: - §Ò cao tinh thÇn kh¶ng kh¸i, c- ¬ng trùc, d¸m ®Êu tranh chèng l¹i c¸i ¸c trõ h¹i cho d©n cña Ng« Tö V¨n, mét ®¹i biÓu cña trÝ thøc n- íc ViÖt. - NiÒm tin c«ng lÝ, chÝnh nghÜa nhÊt ®Þnh sÏ chiÕn th¾ng gian tµ.

Ho¹t ®éng 4: (2') 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc ®Æc ®iÓm cña thÓ truyÒn k×.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 342

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- N¾m v÷ng néi dung bµi gi¶ng. * LuyÖn tËp : - Tãm t¾t truyÖn cÇn ®Çy ®ñ nh÷ng chi tiÕt quan träng sau. + Ng« Tö V¨n, mét kÎ sÜ kh¶ng kh¸i, chÝnh trùc ®· ®èt ®Òn cña mét hung thÇn vèn lµ t íng giÆc x©m lîc, trõ h¹i cho d©n. + Tªn hung thÇn ®e do¹ Tö V¨n nhng trµng ®· ®îc Thæ ThÇn m¸ch b¶o vÒ tung tÝch vµ téi ¸c cña h¾n, ®ång thêi chØ dÉn c¸ch ®èi phã. + Ng« Tö V¨n bÞ quØ xø b¾t xuèng ©m phñ. Tríc mÆt Diªm V¬ng, Ng« Tö V¨n ®· dòng c¶m tè c¸o téi ¸c tªn hung thÇn víi ®Çy ®ñ chøng cí. Cuèi cïng c«ng lÝ ® îc kh«i phôc, kÎ ¸c bÞ trõng trÞ , Thæ thÇn ®îc phôc chøc. Tö V¨n ®îc sèng l¹i. + Ng« Tö V¨n ®îc thæ thÇn tiÕn cö gi÷ chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc lÝ thuyÕt. - Lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T72 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 09/02/2011 ớ ạ Ngày d y: L p: 10A4 ngày..........tháng 02 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 02 năm 2011

t 71 Làm văn TiÕ

LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh

* Gióp häc sinh: - Gióp hs cñng cè v÷ng ch¾c kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n ®· häc, ®ång thêi thÊy ®îc mèi liªn quan chÆt chÏ gi÷a c¸c kÜ n¨ng ®ã víi kÜ n¨ng lËp dµn ý.

I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc:

2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n cã liªn kÕt c©u vµ ®óng kiÓu

bµi thuyÕt minh.

3.Th¸i ®é : - VËn dông c¸c kÜ n¨ng ®ã ®Ó viÕt ®îc mét ®o¹n v¨n TM cã ®Ò tµi

gÇn gòi víi cuéc sèng hoÆc c«ng viÖc häc tËp cña c¸c em. II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

ỳ                                                                                                   Trang

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 343

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

* §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: KiÓu bµi lµm v¨n thuyÕt minh lµ mét trong nh÷ng kiÓu bµi quan träng trong ch¬ng tr×nh Ng÷ V¨n 10. C¸c em ®· ®îc t×m hiÓu vÒ ®Æc ®iÓm, c¸ch lËp dµn ý vµ c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh thêng dïng. §Ó hiÖn thùc hãa nh÷ng hiÓu biÕt ®ã trong mét bµi v¨n cô thÓ, c¸c em cÇn ph¶i viÕt ®îc c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh râ ý, s¸ng lêi. Bµi häc h«m nay chóng ta chñ yÕu sÏ luyÖn tËp thùc hµnh thao t¸c ®ã.

ả ậ ả ờ i:

Ho¹t ®éng 2(10’) Gv yªu cÇu hs ®äc, th¶o luËn, ph¸t biÓu tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk. - ThÕ nµo lµ mét ®o¹n v¨n? I. §o¹n v¨n thuyÕt minh: 1. Quan niÖm vÒ ®o¹n v¨n: Lµ mét bé phËn cña v¨n b¶n, b¾t ®Çu tõ ch÷ viÕt hoa lïi ®Çu dßng vµ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm xuèng dßng, thêng biÓu ®¹t mét ý t¬ng ®èi hoµn chØnh.

- C¸c yªu cÇu cÇn ®Ët cña mét ®o¹n v¨n?

2. C¸c yªu cÇu ®èi víi mét ®o¹n v¨n: - TËp trung lµm râ mét ý chung, mét chñ ®Ò chung thèng nhÊt vµ duy nhÊt. - Liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸c ®o¹n v¨n ®øng tríc vµ sau nã. - DiÔn ®¹t chÝnh x¸c, trong s¸ng, biÓu c¶m.

- So s¸nh ®iÓm gièng vµ kh¸c gi÷a ®o¹n v¨n tù sù vµ ®o¹n v¨n thuyÕt minh? V× sao cã sù gièng nhau vµ kh¸c nhau ®ã?

HS th o lu n tr  l Quan niÖm vÒ ®o¹n v¨n: Lµ mét bé phËn cña v¨n b¶n, b¾t ®Çu tõ ch÷ viÕt hoa lïi ®Çu dßng vµ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm xuèng dßng, thêng biÓu ®¹t mét ý t¬ng ®èi hoµn chØnh. C¸c yªu cÇu ®èi víi mét ®o¹n v¨n: - TËp trung lµm râ mét ý chung, mét chñ ®Ò chung thèng nhÊt vµ duy nhÊt. - Liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸c ®o¹n v¨n ®øng tríc vµ sau nã. - DiÔn ®¹t chÝnh x¸c, trong s¸ng, biÓu c¶m. So s¸nh ®o¹n v¨n tù sù víi ®o¹n v¨n thuyÕt minh: - §iÓm gièng: ®¶m b¶o cÊu tróc, c¸c yªu cÇu ®èi víi mét ®o¹n v¨n.  Do chóng ®Òu mang h×nh thøc vµ yªu cÇu chung ®èi víi mét ®o¹n v¨n. - §iÓm kh¸c: + §o¹n v¨n tù sù: giµu yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. + §o¹n v¨n thuyÕt minh: thiªn vÒ cung cÊp tri thøc nªn Ýt cã (kh«ng cã) yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m.  Do chóng cã môc ®Ých biÓu ®¹t kh¸c nhau: tù sù- kÓ chuyÖn, thuyÕt minh- giíi thiÖu, tr×nh bµy. 3. So s¸nh ®o¹n v¨n tù sù víi ®o¹n v¨n thuyÕt minh: - §iÓm gièng: ®¶m b¶o cÊu tróc, c¸c yªu cÇu ®èi víi mét ®o¹n v¨n.  Do chóng ®Òu mang h×nh thøc vµ yªu cÇu chung ®èi víi mét ®o¹n v¨n. - §iÓm kh¸c: + §o¹n v¨n tù sù: giµu yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. + §o¹n v¨n thuyÕt minh: thiªn vÒ cung cÊp tri thøc nªn Ýt cã (kh«ng cã) yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m.  Do chóng cã môc ®Ých biÓu ®¹t kh¸c nhau: tù sù- kÓ chuyÖn, thuyÕt minh- giíi thiÖu, tr×nh bµy.

C¸c phÇn cña ®o¹n v¨n thuyÕt - Mét ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã thÓ bao gåm bao nhiªu phÇn chÝnh? C¸c ý 4. C¸c phÇn cña ®o¹n v¨n

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 344

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

minh: - C©u chñ ®Ò: nªu ®èi tîng cÇn thuyÕt minh. - C¸c c©u triÓn khai: nãi râ vÒ ®èi tîng thuyÕt minh. - C¸c ý trong ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã thÓ ®îc s¾p xÕp theo c¸c tr×nh tù thêi gian, nhËn thøc, ph¶n b¸c- chøng minh. V× nã phï hîp víi yªu cÇu cña mét ®o¹n v¨n nãi chung vµ ®em ®Õn cho ngêi ®äc sù tiÕp nhËn dÔ dµng, høng thó. thuyÕt minh: - C©u chñ ®Ò: nªu ®èi tîng cÇn thuyÕt minh. - C¸c c©u triÓn khai: nãi râ vÒ ®èi tîng thuyÕt minh. - C¸c ý trong ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã thÓ ®îc s¾p xÕp theo c¸c tr×nh tù thêi gian, nhËn thøc, ph¶n b¸c- chøng minh. V× nã phï hîp víi yªu cÇu cña mét ®o¹n v¨n nãi chung vµ ®em ®Õn cho ngêi ®äc sù tiÕp nhËn dÔ dµng, høng thó.

trong ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã thÓ ®îc s¾p xÕp theo c¸c tr×nh tù thêi gian, nhËn thøc, ph¶n b¸c- chøng minh ko? V× sao? Gv ®a ra mét sè ®Ò v¨n thuyÕt minh, yªu cÇu hs lùa chän, lËp dµn ý s¬ bé, tËp viÕt mét ®o¹n v¨n vÒ mét trong c¸c ý cña bµi, ®äc tríc líp. Gv nhËn xÐt, ®¸nh gi¸, bæ sung. Ho¹t ®éng (3: 30’)

§Ò 1: ThuyÕt minh vÒ t¸c gi¶ v¨n häc NguyÔn Tr·i. §Ò 2: ThuyÕt minh vÒ di tÝch C«n S¬n.

Gv híng dÉn hs t×m hiÓu ®o¹n v¨n trong sgk: - Néi dung cña ®o¹n v¨n? Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh ®îc sö dông? ý nghÜa cña ®o¹n v¨n?

§o¹n v¨n 1: NguyÔn Tr·i ®au nçi ®au cña con ng êi. C¸c ý chÝnh cÇn ®¹t: + Nçi ®au tríc thãi ®êi ®en b¹c. DÉn chøng: “Phîng nh÷ng tiÕc cao, diÒu h·y liÖng/ Hoa thêng hay hÐo, cá thêng t¬i”. + Nçi ®au tríc sù ko hoµn thiÖn cña con ngêi. DÉn chøng: “DÔ hay ruét bÓ s©u c¹n/ Kh«ng biÕt lßng ngêi v¾n dµi”; “Ngoµi chng mäi chèn ®Òu ko hÕt/ Bui mét lßng ngêi cùc hiÓm thay”... §o¹n v¨n 2: Rõng th«ng C«n S¬n. C¸c ý chÝnh cÇn ®¹t: + DiÖn tÝch. + §Æc ®iÓm ®åi nói. + §Æc ®iÓm rõng th«ng: mËt ®é c©y, h×nh d¸ng, mµu s¾c, ©m thanh, th¶m thùc vËt phÝa díi... + Rõng th«ng qua th¬ v¨n NguyÔn Tr·i. §o¹n v¨n trong sgk: - Néi dung: thuyÕt minh vÒ nghÞch lÝ gi÷a thêi gian vµ tèc ®é. - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: gi¶i thÝch, so s¸nh, dïng sè liÖu. - ý nghÜa: khuyªn con ngêi ph¶i II. ViÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh: 1. §o¹n v¨n 1: NguyÔn Tr·i ®au êi. nçi ®au cña con ng C¸c ý chÝnh cÇn ®¹t: + Nçi ®au tríc thãi ®êi ®en b¹c. DÉn chøng: “Phîng nh÷ng tiÕc cao, diÒu h·y liÖng/ Hoa thêng hay hÐo, cá thêng t¬i”. + Nçi ®au tríc sù ko hoµn thiÖn cña con ngêi. DÉn chøng: “DÔ hay ruét bÓ s©u c¹n/ Kh«ng biÕt lßng ngêi v¾n dµi”; “Ngoµi chng mäi chèn ®Òu ko hÕt/ Bui mét lßng ngêi cùc hiÓm thay”... 2. §o¹n v¨n 2: Rõng th«ng C«n S¬n. C¸c ý chÝnh cÇn ®¹t: + DiÖn tÝch. + §Æc ®iÓm ®åi nói. + §Æc ®iÓm rõng th«ng: mËt ®é c©y, h×nh d¸ng, mµu s¾c, ©m thanh, th¶m thùc vËt phÝa díi... + Rõng th«ng qua th¬ v¨n NguyÔn Tr·i. 3. §o¹n v¨n trong sgk: - Néi dung: thuyÕt minh vÒ nghÞch lÝ gi÷a thêi gian vµ tèc ®é. - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: gi¶i thÝch, so s¸nh, dïng sè liÖu. - ý nghÜa: khuyªn con ngêi ph¶i

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 345

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

biÕt t¨ng cêng ®é sèng, tËn sông thêi gian ®Ó lµm viÖc cã n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶. biÕt t¨ng cêng ®é sèng, tËn sông thêi gian ®Ó lµm viÖc cã n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶. * Ghi nhí ( SGK/63).

Gv yªu cÇu hs luyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n ng¾n thuyÕt minh vÒ t×nh yªu thiªn nhiªn cña NguyÔn Tr·i. Gv gäi mét vµi hs ®äc ®o¹n v¨n cña m×nh, yªu cÇu c¸c em kh¸c cïng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸. III. LuyÖn tËp: ViÕt ®o¹n v¨n: thuyÕt minh vÒ t×nh yªu thiªn nhiªn cña NguyÔn Tr·i C¸c ý chÝnh cÇn nªu: - Ph¸t hiÖn vÎ ®Ñp nhiÒu mÆt cña thiªn nhiªn:

- Coi thiªn nhiªn lµ bÇu b¹n cña m×nh: “L¸ng giÒng mét ¸ng m©y næi/ Kh¸ch khøa hai ngµn nói xanh”,...

- Giao c¶m víi thiªn nhiªn võa m·nh liÖt, nång nµn võa tinh tÕ, nh¹y c¶m, trang träng tríc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn: “HÐ cöa ®ªm chê h¬ng quÕ lät/ QuÐt hiªn ngµy lÖ bãng hoa tan”. LuyÖn tËp: ViÕt ®o¹n v¨n: thuyÕt minh vÒ t×nh yªu thiªn nhiªn cña NguyÔn Tr·i C¸c ý chÝnh cÇn nªu: - Ph¸t hiÖn vÎ ®Ñp nhiÒu mÆt cña thiªn nhiªn: + Thiªn nhiªn hoµnh tr¸ng, k× vÜ: “K×nh ng¹c b¨m v»m non mÊy khóc/ Gi¸o g¬m ch×m g·y b·i bao tÇng”,... + Thiªn nhiªn mÜ lÖ, th¬ méng, ph¶ng phÊt phong vÞ §êng thi: “N- íc biÕc non xanh thuyÒn gèi b·i/ §ªm thanh, nguyÖt b¹c, kh¸ch lªn lÇu”, “Kho thu phong nguyÖt ®Çy qua nãc/ ThuyÒn chë yªn hµ nÆng v¹y then”,... + Thiªn nhiªn b×nh dÞ, d©n d·: “Ao c¹n vít bÌo cÊy muèng/ §×a thanh ph¸t cá ¬ng sen”,... - Coi thiªn nhiªn lµ bÇu b¹n cña m×nh: “L¸ng giÒng mét ¸ng m©y næi/ Kh¸ch khøa hai ngµn nói xanh”,... - Giao c¶m víi thiªn nhiªn võa m·nh liÖt, nång nµn võa tinh tÕ, nh¹y c¶m, trang träng tríc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn: “HÐ cöa ®ªm chê h¬ng quÕ lät/ QuÐt hiªn ngµy lÖ bãng hoa tan”.

Ho¹t ®éng 4(4’) 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc kh¸i niÖm. - N¾m v÷ng néi dung bµi gi¶ng. * LuyÖn tËp : - Gi¸o viªn ra ®Ò më réng: ThuyÕt minh cho b¹n ®äc níc ngoµi t¸c phÈm “DÕ MÌn phiªu

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 346

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

lu kÝ” cña T« Hoµi. Gîi ý : - Häc sinh cã thÓ chän bÊt k× ý nµo ®Ó triÓn khai thµnh mét ®o¹n v¨n. - Gi¸o viªn cung cÊp ®o¹n v¨n tham kh¶o. “DÕ MÌn phiªu lu kÝ” kÓ l¹i nh÷ng cuéc phiªu lu lÝ thó dÇy sãng giã cña chµng DÕ MÌn. Kh«ng cam chÞu sèng tï tóng, tÇm thêng, DÕ MÌn cÊt bíc ra ®i t×m ý nghÜa ch©n chÝnh cña cuéc ®êi. GÆp biÕt bao khã kh¨n, tr¶i biÕt bao vÊp v¸p, sai lÇm, thËm chÝ cã khi thÊt b¹i ®au ®ín, nh ng DÕ MÌn kh«ng n¶n lßng, kh«ng chÞu lïi bíc vµ cuèi cïng ®¹t ®îc íc m¬ cña m×nh”. - Häc sinh cã thÓ dùa vµo ®o¹n v¨n trªn viÕt tiÕp c¸c ®o¹n v¨n kh¸c trong dµn ý. íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: 4. H * Bµi cò: - Häc thuéc lÝ thuyÕt. - Lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T72 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 09/02/2011 ớ ạ Ngày d y: L p: 10A4 ngày..........tháng 02 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 02 năm 2011

Tr¶ bµi sè 5 – ra ®Ò sè 6 TiÕ t 72 Làm văn

I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - Gióp hs nhËn râ u- nhîc ®iÓm cña bµi viÕt sè 5. - Rót ra nh÷ng kinh nghiÖm ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng béc lé c¶m xóc, suy nghÜ ch©n yhùc tr íc sù vËt, sù viÖc, hiÖn tîng ®êi sèng, hoÆc mét nh©n vËt, mét t¸c phÈm v¨n häc. - ViÕt ®îc mét bµi v¨n béc lé nh÷ng c¶m nghÜ ch©n thùc cña b¶n th©n vÒ mét t¸c gia v¨n häc ( Bµi viÕt sè 6). 2. KÜ n¨ng: - Cñng cè kiÕn thøc- kÜ n¨ng khi viÕt v¨n thuyÕt minh (bµi viÕt sè 6). 3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é . - Rót ra bµi häc kinh nghiÖm vµ cã ý thøc båi dìng thªm n¨ng lùc viÕt v¨n tù sù chuÈn bÞ tèt cho bµi viÕt sau.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 347

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + §Ò + §A + B§. 2. HS: ChuÈn bÞ «n tËp theo híng dÉn cña GV. 3. Ph¬ng ph¸p: Tr¶ bµi sè 5 – Bµi sè 6 HS lµm ë nhµ. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1( 45’) 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: * §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi:

A.Tr¶ bµi: I. Yªu cÇu:

- Yªu cÇu chung: §©y lµ lo¹i ®Ò v¨n thuyÕt minh vÒ mét hiÖn tîng ®êi sèng. §Ó lµm tèt lo¹i bµi nµy HS cÇn cã kiÕn thøc thùc tiÔn vÒ ®êi sèng XH vµ trªn s¸ch b¸o, th«ng tin ®¹i chóng.... Yªu cÇu c¸c chi tiÕt, sù vËt ph¶i ®¶m b¶o l« gÝc, ph¶i phï hîp víi thùc tÕ cuéc sèng.

- Yªu cÇu cô thÓ:

§Ò 1: GT mét t¸c gi¶ v¨n häc. - Yªu cÇu: ( TM vÒ TGVH). + T×m hiÓu râ vÒ t¸c gi¶. + GT nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp s¸ng t¸c cña t¸c gi¶. + Nªu nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ chung: nh÷ng thµnh tùu, ®ãng gãp, vÞ trÝ cña tac sgi¶ ®èi víi nÒn v¨n häc níc nhµ. - X§ ®èi tîng: Tªn t¸c gi¶ VH sÏ giíi thiÖu. - LËp dµn ý:

* MB: - GT tªn t¸c gi¶ vµ nªu râ kiÓu v¨n b¶n cña bµi v¨n: thuyÕt minh. - GT vai trß, vÞ trÝ cña TG trong nÒn VH níc nhµ vµ nÒn v¨n ho¸ thÕ giíi (nÕu cã). * TB: - Nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ th©n thÕ (theo tõng giai ®o¹n cuéc ®êi). - Nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ sù nghiÖp s¸ng t¸c (theo tõng giai ®o¹n, ®Ò tµi, thÓ lo¹i...). * KB: - Nªu nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ chung vÒ TG vµ nªu c¶m xóc, suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ TG.

§Ò 2: GT mét t¸c phÈm v¨n häc. - Yªu cÇu: ( TM vÒ 1 TPVH). + Nªu nhËn xÐt®¸nh gi¸ chung: KÕt qu¶, ý nghÜa, t¸c dông cña H§ ®èi víi viÖc häc tËp cña HS.......

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 348

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ GTTP ( TG, HCST, thêi ®¹i....). + Nªu tãm t¾t néi dung TP (chñ ®Ò, ®¹i ý....). + NhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ vÒ TP.

§Ò 3: GT mét thÓ lo¹i v¨n häc. - Yªu cÇu: ( TM vÒ 1 thÓ lo¹iVH).

+ GT vÒ thÓ lo¹i VH (thêng b»ng mét c©u ®Þnh nghÜa hoÆc kh¸i niÖm vÒ TLVH). + LÇn lît nªu c¸c ®Æc ®iÓm cña TLVH (DC minh ho¹). +VÞ trÝ cña thÓ lo¹i ®ã trong nÒn VH. + NhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ vÒ thµnh tùu cña TLVH.

II. hËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ch÷a lçi trong bµi viÕt cña häc sinh: - ¦u ®iÓm: §a sè c¸c em lµm ®óng kiÓu bµi, cã kiÕn thøc vÒ ®êi sèng s©u réng vµ biÕt lùa chän nh÷ng dÉn chøng tiÕu biÓu ®Ó lµm næi bËt, phong phó cho bµi viÕt. Bµi viÕt ®iÓm cao:

- Nhîc ®iÓm: Cã mét em cha cè g¾ng vµ ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o còng nh tÝch luü kiÕn thøc cuéc sèng nªn bµi viÕt cßn nghÌo nµn vÒ dÉn chøng, hµnh v¨n lñng cñng, mét sè bµi viÕt s¬ sµi vÒ kiÕn thøc vµ cßn m¾c c¸c lçi c¬ b¶n khi hµnh v¨n. - Ch÷a lçi cô thÓ: ( GV thèng kª lçi mµ HS m¾c ph¶i µ ch÷a lçi trùc tiÕp trªn vë HS ).

III. Tr¶ bµi: - GV tr¶ bµi cho häc sinh vµ dµnh thêi gian ®Ó c¸c em tù ®äc, söa ch÷a bµi viÕt cña m×nh vµ nªu nh÷ng th¾c m¾c. - Thèng kª ®iÓm §iÓm Líp Giái Kh¸ TB YÕu

10A1 10A4

B. ®Ò bµi sè 6

I. §Ò: Em h·y thuyÕt minh vÒ t¸c gia NguyÔn Tr·i ®Ó thÊy ®îc tÊm lßng yªu níc th¬ng d©n cña «ng.

II. §¸p ¸n, biÓu ®iÓm: * Yªu cÇu chung: - HT: Thuéc kiÓu v¨n thuyÕt minh, nªn HS ph¶i n¾m ch¾c vÒ kÜ n¨ng, ph¬ng ph¸p vÒ thÓ lo¹i v¨n thuyÕt minh

- ND: ThuyÕt minh vÒ mét t¸c gia v¨n häc “NguyÔn Tr·i”. - T liÖu: SGK 10 tËp 2, c¸c t liÖu vÒ NguyÔn Tr·i........ * Yªu cÇu cô thÓ:

+ N¨m sinh, n¨m mÊt: 1380-1442. + Tªn hiÖu: øc Trai. + Quª qu¸n: lµng Chi Ng¹i (ChÝ Linh- H¶i D¬ng) sau dêi ®Õn NhÞ Khª (Thêng TÝn- Hµ T©y). + Gia ®×nh: cha, mÑ...

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 349

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Nªu ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ NguyÔn Tr·i: ngêi anh hïng v¨n vâ song toµn, nhµ v¨n, nhµ th¬ lín

-

cña d©n téc. b. Th©n bµi: _. Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ cuéc ®êi NguyÔn Tr·i: Hs cã thÓ chän 1 trong 2 c¸ch: Giíi thiÖu theo trËt tù thêi gian cuéc ®êi NguyÔn Tr·i. Giíi thiÖu qua hai khÝa c¹nh:

+ Anh hïng: NguyÔn Tr·i tõng tham gia khëi nghÜa Lam S¬n víi vai trß cña mét qu©n s tµi ba, “viÕt th th¶o hÞch tµi giái h¬n hÕt mét thêi”, gióp Lª Lîi lµm nªn chiÕn th¾ng vÎ vang. + Bi kÞch:- Sím ph¶i chÞu nh÷ng nçi ®au: mÊt mÑ khi 5 tuæi, «ng ngo¹i qua ®êi khi NguyÔn Tr·i 10 tuæi. - Bi kÞch níc mÊt nhµ tan... - Suèt ®êi tËn trung víi n íc nhng bÞ gian thÇn giÌm pha, vua nghi kÞ, ph¶i chÞu ¸n tru di tam téc th¶m khèc.

_. Giíi thiÖu vÒ sù nghiÖp th¬ v¨n: - KÓ tªn c¸c t¸c phÈm viÕt b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m tiªu biÓu c¶u NguyÔn Tr·i: øc Trai thi tËp, Quèc ©m thi tËp,...

- Néi dung th¬ v¨n NguyÔn Tr·i: + NguyÔn Tr·i- nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt: Gi¶i thÝch kh¸i niÖm: nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt. KÓ tªn 2 t¸c phÈm chÝnh luËn kiÖt xuÊt cña NguyÔn Tr·i: B×nh Ng« ®¹i c¸o vµ Qu©n trung

T tëng chñ ®¹o: nh©n nghÜa, yªu níc, th¬ng d©n. NghÖ thuËt viÕt v¨n chÝnh luËn:- X¸c ®Þnh bót ph¸p lËp luËn phï hîp víi ®èi tîng, môc ®Ých

tõ mÖnh tËp. lËp luËn. - KÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn s¾c bÐn.

+ NguyÔn Tr·i- nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c: Gi¶i thÝch t¹i sao nãi NguyÔn Tr·i lµ nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c: th¬ NguyÔn Tr·i biÓu hiÖn râ 2 t c¸ch cao c¶ cña con ngêi «ng- ngêi anh hïng vµ con ngêi trÇn thÕ. _. §¸nh gi¸ vÒ vÞ trÝ, tÇm vãc cña NguyÔn Tr·i: Lµ nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt, nhµ th¬ më

®Çu cho v¨n häc tiÕng ViÖt, lµ t¸c gi¶ v¨n häc lín cña níc nhµ. c. KÕt bµi: - Trë l¹i ®Ò tµi thuyÕt minh. - Nªu c¶m xóc, suy nghÜ vÒ cuéc ®êi, th¬ v¨n, tµi n¨ng vµ nh©n c¸ch cña NguyÔn Tr·i. Kh¸i qu¸t l¹i c¸c ý ®· triÓn khai ë phÇn th©n bµi. -> NT lµ mét trong nh÷ng danh nh©n v¨n ho¸ TG ®îc tæ chøc liªn hiÖp quèc UNESCO t«n

vinh. III. Thang ®iÓm.

- §iÓm 9,10:TriÓn khai ®Çy ®ñ nh trong ®¸p ¸n,c©u v¨n mît mµ, dÉn chøng sinh ®éng.Bè côc râ rµng vµ kh«ng m¾c lçi. - §iÓm 7,8:TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n,c©u v¨n mît mµ,dÉn chøng ®Çy ®ñ vµ sinh ®éng.Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. - §iÓm 5,6: TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n, hµnh v¨n cha mît mµ, dÉn chøng cha ®îc lµm râ.Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. - §iÓm 3,4: TriÓn khai ®uîc 2/3 ý trong ®¸p ¸n,thiÕu dÉn chøng.C©u v¨n ®· triÓn khai râ rµng ,bè côc ®¶m b¶o ba phÇn vµ cßn m¾c nh÷ng lçi c¬ b¶n.

- §iÓm 2:TriÓn khai c¸c ý lan man ,bè côc kh«ng râ rµng vµ m¾c qu¸ nhiÒu lçi. - §iÓm 1:Sai l¹c c¶ néi dung vµ ph¬ng ph¸p.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 350

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- §iÓm 0:Kh«ng lµm bµi.

Cñng cè, luyÖn tËp. 3. * Cñng cè: - ViÕt bµi trong mét tuÇn. - Yªu cÇu nªu cao tr¸ch nhiÖm, nhiÖt t×nh ®èi víi bµi viÕt. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Söa ch÷a bµi ®· tr¶ vµo vë bµi tËp. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T73 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

TiÕ t 7 3  Ti ng vi ế ệ t

Nh÷ng yªu cÇu vÒ sö dông tiÕng viÖt

I.Môc tiªu bµi häc.

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - Gióp hs: n¾m ®îc nh÷ng yªu cÇu vÒ sö dông tiÕng ViÖt ë c¸c ph¬ng diÖn: ph¸t ng«n, ch÷ viÕt, dïng tõ, ®Æt c©u, cÊu t¹o v¨n b¶n vµ phong c¸ch chøc n¨ng ng«n ng÷. - Gióp hs cñng cè v÷ng ch¾c kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n ®· häc, ®ång thêi thÊy ®îc mèi liªn quan chÆt chÏ gi÷a c¸c kÜ n¨ng ®ã víi kÜ n¨ng lËp dµn ý.

2. KÜ n¨ng: - Cã th¸i ®é cÇu tiÕn, cã ý thøc v¬n tíi c¸i ®óng trong khi nãi

vµ viÕt, cã ý thøc gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt.

3. Th¸i ®é : - VËn dông c¸c kÜ n¨ng ®ã ®Ó viÕt ®îc mét ®o¹n v¨n TM cã ®Ò tµi

gÇn gòi víi cuéc sèng hoÆc c«ng viÖc häc tËp cña c¸c em. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(5 ‘) 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 351

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

?Trong ®o¹n trÝch sau t¸c gi¶ ®· chän lùa, vËn dông vµ phèi hîp c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµo? H·y chØ râ? Trong mu«n vµn loµi hoa mµ thiªn nhiªn ®· t¹o ra trªn thÕ gian nµy, hiÕm cã loµi hoa nµo mµ sù ®¸nh gi¸ vÒ nã l¹i ®îc thèng nhÊt nh loµi hoa lan. Hoa lan ®· ®îc ngêi ph¬ng §«ng t«n lµ “Loµi hoa v¬ng gi¶” (V¬ng gi¶ chØ hoa). Cßn víi ngêi ph¬ng T©y th× lan lµ “N÷ hoµng cña c¸c loµi hoa”.

Hä lan thêng ®îc chia lµm hai nhãm: Nhãm phong lan bao gåm tÊt c¶ nh÷ng loµi sèng b¸n trªn ®¸, trªn c©y, cã rÔ n»m trong kh«ng khÝ. Cßn nhãm ®Þa lan l¹i gåm nh÷ng loµi cã rÔ n»m trong ®Êt hay líp th¶m môc.

Cã thÓ nãi trong thÕ giíi cña hoa, cha cã loµi nµo ®¹t ®Õn sù phong phó tuyÖt vêi nh lan, víi nh÷ng sù biÕn th¸i rÊt ®a d¹ng vÒ rÔ, th©n, l¸ vµ ®Æc biÖt lµ hoa. ChØ riªng mêi loµi cña chi lan Hµi VÖ n÷ ®· cho ta thÊy sù ®a d¹ng tuyÖt vêi cña hoa vµ cña l¸ vÒ h×nh d¸ng, s¾c mµu. Víi c¸nh m«i cong lîn nh gãt hµi, c¸nh hoa trong m¶nh vµ mang hoµ s¾c tuyÖt diÖu cña tr¾ng, vµng, phít tÝm, n©u, khi cã lµn giã nhÑ, hoa Hµi VÖ n÷ rung rinh, tëng nh c¸nh bím m¶nh mai ®ang bay lîn.

* §¸p ¸n: - Ph¬ng ph¸p chó thÝch “ Hoa lan... c¸c loµi hoa”. - Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i: Hä Lan .... th¶m môc”. - Ph¬ng ph¸p nªu sè liÖu (chØ riªng 10 loµi... bay lîn). * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: HiÖn nay vÉn cßn rÊt nhiÒu HS sö dông tiÕng ViÖt cßn sai khi ph¸t ©m, viªt, dïng tõ, ®Æt c©u vµ sö dông cha ®óng phong c¸ch chøc n¨ng ng«n ng÷. Bµi häc ngµy h«m nay sÏ gióp c¸c em biÕt c¸ch nãi vµ viÕt chuÈn mùc vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. H§ cña HS H§ cña GV H§1 (25ph)

Néi dung ghi b¶ng I. Sö dông ®óng theo c¸c chuÈn mùc cña TV. 1. VÒ ng÷ ©m vµ ch÷ viÕt. a. Ph¸t hiÖn lçi vµ ch÷a lçi.

- Gv yªu cÇu hs t×m hiÓu môc I.1 trong sgk vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: ? Nh÷ng c©u trong môc a m¾c lçi g×? cho biÕt c¸ch söa?.

ng mê, bÈu, mê ¬ng: d a. Ph¸t hiÖn lçi vµ ch÷a lçi. - C©u 1: Dïng sai cÆp phô ©m cuèi C/T trong tiÕng “giÆc” -> kh«ng giÆt ... - C©u 2: C©u nµy dïng sai cÆp phô ©m ®Çu d/r trong tiÕng “d¸o”-> kh« r¸o. - C©u 3: Sai cÆp thanh ®iÖu hái/ng· -> lÎ, ®æi. b. TN ®Þa ph ng mµ, b¶o, mµ. -> nh

b. TN ®Þa ph¬ng: dng mê, bÈu, mê -> nhng mµ, b¶o, mµ. 2. VÒ tõ ng÷: a. Ph¸t hiÖn lçi vµ ch÷a lçi.

ỳ                                                                                                   Trang

? X¸c ®Þnh c¸c tõ ng÷ ®Þa ph¬ng trong ®o¹n héi tho¹i ë môc b vµ t×m c¸c tõ ng÷ ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 352

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

toµn d©n t¬ng øng víi c¸c tõ ng÷ ®Þa ph¬ng Êy?

? Ph¸t hiÖn vµ söa lçi vÒ tõ ng÷ trong c¸c c©u ®· cho? b. X¸c ®Þnh nh÷ng c©u dïng tõ ®óng :

a. Ph¸t hiÖn lçi vµ ch÷a lçi. - C1:.......... hiªn ngang ®Õn phót chãt. - C2: ..............mµ thÇy gi¸o truyÒn ®¹t. - C3: Sè ngêi m¾c bÖnh vµ chÕt c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm ®· gi¶m dÇn. - C4: Nh÷ng bÖnh nh©n kh«ng cÇn ph¶i mæ m¾t, mµ sÏ ®îc ®iÒu trÞ b»ng nh÷ng thø thuèc ®Æc hiÖu.

3. VÒ ng÷ ph¸p: ? X¸c ®Þnh nh÷ng c©u dïng tõ ®óng trong sè nh÷ng c©u ®· cho?

b. X¸c ®Þnh nh÷ng c©u dïng tõ ®óng : - C1: Anh Êy cã mét nhîc ®iÓm.... (dïng tõ yÕu ®iÓm lµ sai) - C2: ®óng. C3: ®óng. C4: ®óng. C5: .... thø tiÕng rÊt sinh ®éng, phong phó. (dïng tõ “linh ®éng” cha chÝnh x¸c).

? H·y ph¸t hiÖn vµ söa lçi vÒ ng÷ ph¸p trong c¸c c©u sau?.

4. VÒ phong c¸ch ng«n ng÷:

- C©u 1: Thõa tõ “qua”.Cã thÓ viÕt l¹i: Qua t¸c phÈm “T¾t ®Ìn” cña Ng« TÊt Tè, ta thÊy h×nh ¶nh ngêi phô n÷ n«ng th«n trong chÕ ®é cò. - C©u 2: ThiÕu VN. Cã thÓ viÕt l¹i : “ Lßng tin tëng s©u s¾c... ®· ®îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ”. - C©u 1: m¬ hå. ViÕt l¹i: “cã ®îc ng«i nhµ ngêi ta ®· lµm cho, bµ sèng h¹nh phóc h¬n”. C¸c c©u cßn l¹i ®óng. c. “Thuý KiÒu vµ Thuý V©n ... viªn ngo¹i. Hä sèng ªm Êm ... cha mÑ. Hä ®Òu cã ... tuyÖt vêi”. Thuý KiÒu lµ mét thiÕu .... vÑn toµn. VÎ ®Ñp cña nµng... ph¶i hên. Cßn Thuý V©n ... mÞ. VÒ tµi th× Thuý KiÒu ... Thuý V©n. ThÕ nhng, .... h¹nh phóc”.

? Ch÷a lçi dïng tõ kh«ng ®óng phong c¸ch ë nh÷ng c©u ®· cho? II. Sö dông hay, ®¹t hiÖu qu¶ giao tiÕp cao: ” 1. Trong c©u tôc ng÷, hai tõ “®øng vµ îc dïng víi nghÜa ” ® “quú chuyÓn.

1. C©u 1: tõ “hoµng h«n”. kh«ng dïng trong phong c¸ch ng«n ng÷ ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 353

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

? NhËn c¸c tõ ng÷ thuéc ng«n ng÷ nãi trong phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t ë ®o¹n v¨n ®· cho?

hµnh chÝnh -> “buæi chiÒu”. - C©u 2: tõ “hÕt søc lµ” kh«ng dïng trong phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn ph¶i thay b»ng tõ “rÊt” hoÆc “v« cïng”. 2. C¸c tõ xng h«: bÈm, cô, con. - Thµnh ng÷: “trêi .... diÖt”, “mét ...cã”. - KhÈu ng÷: “sinh ra, cã d¸m nãi gian, qu¶, vÒ lµng vÒ níc, ch¶ lµm g× nªn ¨n”. , c¸i chiÕc n«i xanh 2. C¸c côm tõ ®Òu lµ c¸ch khÝ hËu m¸y ®iÒu hoµ gäi tªn kh¸c ®Ó chØ c©y cèi...........

3. PhÐp ®iÖp vµ phÐp ®èi.

H§ 2 (20ph) ? Ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m cña hai tõ “®øng”, “quú” trong c©u mét?

( SGK/67,68).

* Ghi nhí III. LuyÖn tËp: Bµi tËp sè 1 (trang 68).

1. Trong c©u tôc ng÷, hai tõ “®øng” vµ “quú” ®îc dïng víi nghÜa chuyÓn. Chóng kh«ng miªu t¶ c¸c t thÕ cô thÓ cña con ngêi, mµ ®· chuyÓn nghÜa theo ph¬ng thøc Èn dô, tøc lµ ®îc dïng víi nghÜa bãng ®Ó nãi tíi “nh©n c¸ch, phÈm gi¸” lµm ngêi .Nh vËy, “chÕt ®øng” lµ c¸i chÕt hiªn ngang cña ngêi cã lÝ tëng, cßn “sèng quú” lµ c¸ch sèng hÌn h¹. Bµi tËp 2: ? Ph©n tÝch hiÖu qu¶ biÓu ®¹t cña Èn dô trong c©u hai?

? Ph©n tÝch gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña phÐp ®iÖp, nhÞp ®èi, ®iÖu trong ®o¹n v¨n? Bµi tËp 3:

2. C¸c côm tõ chiÕc n«i xanh, c¸i m¸y ®iÒu hoµ khÝ hËu ®Òu lµ c¸ch gäi tªn kh¸c ®Ó chØ c©y cèi, nhng ®©y lµ nh÷ng côm tõ miªu t¶ cã tÝnh h×nh tîng vµ gi¸ trÞ biÓu c¶m cao. 3. PhÐp ®iÖp vµ phÐp ®èi. “ Ai ...sóng/ Ai ... g¬m” ®ång thêi phÐp ®èi Êy còng gãp phÇn t¹o nªn tÝnh nhÞp ®iÖu phï hîp víi kh«ng khÝ khÈn tr¬ng cña v¨n b¶n “Lêi kªu gäi”

? Lùa chän nh÷ng tõ ng÷ viÕt ®óng trong c¸c trêng hîp sau?

- Bµng hoµng, chÊt ph¸c, bµng quan, l·ng m¹n, hu trÝ, uèng rîu, trau chuèt, nång nµn, ®Ñp ®Ï, chÆt chÏ.

? Ph©n tÝch chÝnh x¸c vµ tÝnh biÓu c¶m cña c¸c tõ: - Tõ “líp”, “h¹ng”. - Tõ “ph¶i”, “sÏ”. -Hs ph©n tÝch.

- Tõ “líp” ph©n biÖt theo tuæi t¸c, thÕ hÖ, kh«ng cã nÐt nghÜa xÊu. Tõ “h¹ng” cã hµm ý ph©n lo¹i tèt- xÊu kh«ng phï hîp víi c©u v¨n nµy. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 354

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Tõ “ph¶i” mang ý nghÜa b¾t buéc; tõ “sÏ” gi¶m nhÑ møc ®é b¾t buéc vµ phï hîp víi c©u nµy.

? Ph©n tÝch chç ®óng, sai cña c¸c c©u vµ cña ®o¹n v¨n sgk trang 68?

§o¹n v¨n cha cã liªn kÕt chÆt chÏ, diÔn ®¹t cha râ nghÜa .Cã thÓ viÕt l¹i: “ Trong ca dao VN, nh÷ng bµi nãi vÒ t×nh yªu nam n÷ lµ nhiÒu nhÊt, nh- ng cßn cã nhiÒu bµi thÓ hiÖn nh÷ng t×nh c¶m kh¸c. Nh÷ng con ngêi trong ca dao yªu gia ®×nh, yªu c¸i tæ Êm cïng nhau sinh sèng, yªu n¬i ch«n rau c¾t rèn. Hä yªu ngêi lµng, yªu níc, yªu tõ c¶nh ruéng ®ång ®Õn c«ng viÖc trong xãm, ngoµi lµng. T×nh yªu ®ã nång nhiÖt, ®»m th¾m vµ s©u s¾c.

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc kh¸i niÖm. - N¾m v÷ng néi dung bµi gi¶ng. - N¾m ®îc nh÷ng lçi thêng dïng trong khi sö dông ng÷ ©m vµ ch÷ viÕt, tõ ng÷, ng÷ ph¸p, phong c¸ch ®Ó tr¸nh m¾c lçi. * LuyÖn tËp : H·y tr¶ lêi c¸c c©u hái sau b»ng c¸ch khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ë ®Çu dßng mµ em cho lµ ®óng nhÊt. 1. Chän tõ thÝch hîp ®Ó diÒn vµo chç trèng (…) §Ó hoµn thµnh c©u: “VÒ phong c¸ch ng«n ng÷, cÇn nãi vµ viÕt phï hîp víi c¸c ®Æc trng vµ chuÈn mùc trong tõng (…)”. a. §o¹n v¨n. b. V¨n b¶n. c. Phong c¸ch chøc n¨ng ng«n ng÷. d. §Ò tµi 2. Lùa chän c©u ®óng trong nh÷ng c©u sau: a. Khi ra ph¸p trêng, anh Êy vÉn hiªn ngang ®Õn phót chãt lät. b. Khi b×nh minh lªn, lóc 7h30 ngµy 21.3.2006, ®ång chÝ Êy ®· mÊt. c. Hoµng h«n xuèng, anh ®a em ra phè ch¬i nhÐ. d. Chóng ta cÇn ph¶i lu«n lu«n cã ý thøc gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt. - §¸p ¸n: C©u 1: §¸p ¸n (c) C©u 2: §¸p ¸n (d) 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc lÝ thuyÕt. - Lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk. * Bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 355

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- ChuÈn bÞ bµi ( T74 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

TiÕ t 7 4 Làm văn

Tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh

I. Môc tiªu bµi häc.

danh lam th¾ng c¶nh, mét hiÖn tîng v¨n häc...

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - Gióp hs: Tãm t¾t ®îc mét v¨n b¶n thuyÕt minh cã néi dung ®¬n gi¶n vÒ mét sù vËt, mét

2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh vµ so s¸nh víi viÖc tãm

t¾t v¨n b¶n tù sù.

3. Th¸i ®é : - Gióp c¸c em thÝch thó ®äc vµ viÕt v¨n thuyÕt minh trong nhµ

trêng còng nh theo yªu cÇu cña cuéc sèng. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 356

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: * §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Trong thùc tÕ, do ®iÒu kiÖn thêi gian vµ c«ng t¸c, kh«ng ph¶i lóc nµo chóng ta còng cã thÓ ®äc nguyªn v¨n mét v¨n b¶n thuyÕt minh cho ngêi kh¸c nghe, mµ ®«i khi ph¶i tãm t¾t sao cho ng¾n gän, ®ñ ý ®Ó ngêi kh¸c cã thÓ n¾m b¾t nh÷ng th«ng tin chÝnh vÒ ®èi tîng. Nãi c¸ch kh¸c, tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh võa lµ ®ßi hái cña cuéc sèng, võa lµ mét hÖ thèng c¸c thao t¸c kÜ n¨ng cña m«n lµm v¨n. Bµi häc ngµy h«m nay sÏ gióp c¸c em biÕt tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh. H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng H§ cña GV H§1 (20ph) v¨n

I. Môc ®Ých, yªu cÇu tãm t¾t b¶n thuyÕt minh. - Môc ®Ých:

? Môc ®Ých cña viÖc tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh?

- Yªu cÇu :

? Yªu cÇu cña viÖc tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh? - Môc ®Ých: nh»m hiÓu vµ ghi nhí nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña bµi v¨n hoÆc giíi thiÖu víi ngêi kh¸c vÒ ®èi tîng thuyÕt minh hoÆc văn b¶n ®ã. - Yªu cÇu: tãm t¾t cÇn ng¾n gän, rµnh m¹ch, s¸t víi néi dung c¬ b¶n cña v¨n b¶n gèc.

ả ờ ọ HS đ c và tr  l i:

- V¨n b¶n thuyÕt minh vÒ nhµ sµn.

II. C¸ch tãm t¾t mét v¨n b¶n thuyÕt minh: - V¨n b¶n thuyÕt minh vÒ nhµ sµn. - V¨n b¶n thuyÕt minh giíi thiÖu vÒ nguån gèc, kiÕn tróc, gi¸ trÞ sö dông cña nhµ sµn. - Chia lµm 3 phÇn.

GV: yªu cÇu hs ®äc v¨n b¶n “Nhµ sµn” trong sgk. ? V¨n b¶n thuyÕt minh vÒ ®èi tîng nµo? ? §¹i ý cña v¨n b¶n lµ g×?

? Cã thÓ chia v¨n b¶n thµnh mÊy ®o¹n vµ ý chÝnh cña mçi ®o¹n lµ g×? - Tãm t¾t.

- V¨n b¶n thuyÕt minh giíi thiÖu vÒ nguån gèc, kiÕn tróc, gi¸ trÞ sö dông cña nhµ sµn. - Chia lµm 3 phÇn. + Më bµi: tõ ®Çu .. v¨n ho¸ céng ®ång: §Þnh nghÜa vµ môc ®Ých sö dông cña nhµ sµn. + Th©n bµi: “ TiÕp theo.....nhµ sµn”. ThuyÕt minh nguån gèc, cÊu t¹o, c«ng dông cña nhµ sµn. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 357

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

? ViÕt b¶n tãm t¾t v¨n b¶n vµ cho biÕt c¸ch lµm?

+ KÕt bµi: ®o¹n cßn l¹i: kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ thÈm mÜ cña nhµ sµn. - Tãm t¾t. “Nhµ sµn lµ c«ng tr×nh kiÕn tróc cã m¸i che dïng ®Ó ë hoÆc sö dông vµo mét sè môc ®Ých kh¸c. Toµn bé nhµ sµn ®îc cÊu t¹o b»ng tre, giang, nøa, gç; gåm nhiÒu cét chèng, mÆt sµn, gÇm sµn, c¸c khoang nhµ ®Ó ë hoÆc ®Ó röa r¸y. Hai ®Çu nhµ cã hai cÇu thang. Nhµ sµn xuÊt hiÖn tõ thêi ®¸ míi, tån t¹i phæ biÕn ë miÒn nói ViÖt Nam vµ §«ng Nam ¸. Nhµ sµn cã nhiÒu tiÖn Ých: võa phï hîp víi n¬i c tró miÒn nói, ®Çm lÇy, võa tËn dông nguyªn liÖu t¹i chç, gi÷ ®îc vÖ sinh vµ ®¶m b¶o an toµn cho ng- êi ë. Nhµ sµn ë mét sè vïng miÒn nói níc ta ®¹t tíi tr×nh ®é kÜ thuËt vµ thÈm mÜ cao, ®· vµ ®ang hÊp dÉn kh¸ch du lÞch”.

tắ Hs nêu cách tóm t * C¸ch tãm t¾t: ? Tõ t×m hiÓu c¸c VD trªn, em h·y nªu c¸ch tãm t¾t?

(SGK/70).

* C¸ch tãm t¾t: - Bíc 1: X¸c ®Þnh môc ®Ých, yªu cÇu tãm t¾t VB thuyÕt minh. - Bíc 2: §äc kÜ v¨n b¶n gèc. - Bíc 3: ViÕt v¨n b¶n tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh. - Bíc 4: KiÓm tra, söa ch÷a v¨n b¶n tãm t¾t. * Ghi nhí III. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1 îng thuyÕt minh... - §èi t

H§2 (25ph) ? X¸c ®Þnh ®èi tîng thuyÕt minh cña v¨n b¶n? - Bè côc:

? Bè côc cña v¨n b¶n?

- ViÕt ®o¹n v¨n tãm t¾t :

- §èi tîng thuyÕt minh cña v¨n b¶n tiÓu dÉn bµi “Th¬ Hai-c cña Ba S«” lµ tiÓu sö, sù nghiÖp nhµ th¬ Ba S« vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña thÓ th¬ hai c. - Bè côc: + §o¹n 1: Tõ ®Çu ... M.Si - Ki (1867- 1902): tãm t¾t tiÓu sö vµ giíi thiÖu nh÷ng t¸c phÈm cña Ba S«. + §o¹n 2: phÇn cßn l¹i: thuyÕt minh vÒ ®Æc ®iÓm néi dung vµ nghÖ thuËt cña th¬ hai c.

ỳ                                                                                                   Trang

? ViÕt ®o¹n v¨n b¶n ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 358

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tãm t¾t? Bµi tËp 2:

- ViÕt ®o¹n v¨n tãm t¾t : Ba-s« lµ nhµ th¬ hµng ®Çu cña NhËt B¶n. ¤ng sinh ra trong mét gia ®×nh vâ sÜ cÊp thÊp. Kho¶ng n¨m 28 tuæi, «ng chuyÓn ®Õn £ §«, sinh sèng vµ lµm th¬ Hai-c víi bót hiÖu Ba S«. So víi c¸c thÓ lo¹i th¬ kh¸c trªn thÕ giíi, th¬ Hai-c cã sè tõ vµo lo¹i Ýt nhÊt, chØ cã 17 ©m tiÕt, ®îc ng¾t ra lµm 3 ®o¹n theo thø tù th- êng lµ 5 ®Õn 7 ©m tiÕt. Th¬ Hai-c thÊm ®Ém tinh thÇn ThiÒn t«ng vµ tinh thÇn v¨n ho¸ ph¬ng §«ng nãi chung. Nh mét bøc tranh thuû mÆc, Hai- c chØ dïng nh÷ng nÐt chÊm ph¸, chØ gîi chø kh«ng t¶, chõa rÊt nhiÒu kho¶ng trèng cho trÝ tëng tîng cña ngêi ®äc. Cïng víi nghÖ thuËt v- ên c¶nh, trµ ®¹o ,... th¬ Hai- c lµ mét ®ãng gãp lín cña NhËt B¶n vµo kho tµng v¨n ho¸ nh©n lo¹i. LËp b¶ng biÓu so s¸nh. Tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh

+NhËn thøc ®îc ®èi tîng + Dùa vµo ®Þnh nghÜa, d÷ liÖu, th«ng sè, sè liÖu, nhËn ®Þnh + Bèn bíc cã néi dung cô thÓ kh¸c víi tãm t¾t v¨n b¶n tù sù.

Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù * Gièng nhau: ®Òu lµ h×nh thøc rót gän v¨n b¶n. *Kh¸c nhau: + Môc ®Ých :HiÓu ®îc t¸c phÈm. + C¸ch thøc: d¹ vµo sù viÖc chÝnh vµ nh©n vËt chÝnh + Quy tr×nh: Bèn bíc cã néi dung cô thÓ kh«ng gièng c¸c néi dung cña tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh Cñng cè, luyÖn tËp. 3. * Cñng cè: - N¾m ®îc M§, YC - N¾m ®îc c¸ch tãm t¾t mét v¨n b¶n TM. * LuyÖn tËp : - Lµm bµi tËp 2 ( SGK.72). * Bµi cò: - Häc thuéc lÝ thuyÕt. - Lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk. :- ChuÈn bÞ bµi ( T75,76 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 359

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

t 75 Làm văn TiÕ Håi trèng cæ thµnh

“TrÝch håi 28 – Tam quèc diÔn nghÜa” – La Qu¸n Trung

I. Môc tiªu bµi häc.

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - Gióp hs: HiÓu ®îc tÝnh chÊt béc trùc, ngay th¼ng cña Tr¬ng Phi còng nh t×nh nghÜa “vên ®µo” cao ®Ñp cña ba anh em kÕt nghÜa, mét biÓu hiÖn riªng biÖt cña lßng trung nghÜa. - NghÖ thuËt kÓ truyÖn ®Æc s¾c: c¶m nhËn ®îc ý vÞ chiÕn trËn cña Tam Quèc qua ®o¹n trÝch: “Håi trèng cæ thµnh”.

- Gióp häc sinh: hiÓu ®îc quan niÖm ®èi lËp vÒ anh hïng ®Õn tÝnh c¸ch ®èi lËp gi÷a Tµo Th¸o (gian hïng) vµ Lu BÞ (anh hïng) qua ngßi bót kÓ truyÖn giµu kÞch tÝnh, rÊt hÊp dÉn cña t¸c gi¶ .

2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc hiÓu thÓ lo¹i tiÓu thuyÕt ch¬ng håi. 3. Th¸i ®é : - Gi¸o dôc c¸c em lu«n cã t×nh nghÜa cao ®Ñp ®èi víi b¹n

bÌ.......... . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1( 6’) 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: ? Nh÷ng ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn trong “ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn”?

* §¸p ¸n: - NghÖ thuËt kÓ chuyÖn hÊp dÉn. YÕu tè k× ¶o dµy ®Æc lµm cho c©u chuyÖn truyÒn k× cµng thªm hÊp dÉn. K× ¶o chØ lµ ph¬ng thøc ®Æc biÖt ®Ó chuyªn chë néi dung vµ c¶m høng hiÖn thùc.

- C¸ch kÓ chuyÖn tõng ®o¹n theo thêi gian ®Çy li k×: tõ th¾t nót ®Õn nh÷ng chi tiÕt cµng thªm c¨ng th¼ng ®Õn ®Ønh cao vµ cuèi cïng ®îc gi¶i quyÕt hîp lÝ.

* Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 360

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Trªn ®êi ®· cã ai r¬i vµo c¶nh t×nh ngay, lÝ gian, kh«ng biÕt thanh minh nh thÕ nµo ®Ó bµy tá ®- îc tÊm lßng cña m×nh, ®· cã ai trong hoµn c¶nh thóc b¸ch lÊy c¸i sèng vµ c¸i chÕt ®Ó lµm tin: “Håi trèng cæ thµnh” lµ mét c©u chuyÖn nh thÕ. Khi r¬i vµo hoµn c¶nh ngÆt nghÌo thóc b¸ch, ®Ó chøng minh cho tÊm lßng kiªn trinh, nµng Xi-ta trong sö thi Ramayana ®· ph¶i lùa chän hµnh ®éng bíc lªn giµn háa thiªu. Khi bÞ Tr¬ng Phi nghi kÞ, bËc anh hïng Quan C«ng còng ph¶i lÊy c¸i sèng vµ c¸i chÕt ®Ó lµm tin. ®äc håi thø 28 cña Tam quèc diÔn nghÜa, nghe ©m vang håi trèng Cæ Thµnh, chóng ta sÏ hiÓu râ h¬n vÒ ®iÒu ®ã. Néi dung ghi b¶ng H§ cña HS H§ cña GV

I. TiÓu dÉn: 1. T¸c gi¶ La Qu¸n Trung(1330- 1400):

Ho¹t ®éng 2( 7 ‘) Yªu cÇu hs ®äc phÇn tiÓu dÉn trong sgk. - Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ La Qu¸n Trung?

- Tªn: La B¶n, hiÖu: Hå H¶i t¶n nh©n. - Quª: Th¸i Nguyªn (S¬n T©y- Trung Quèc). - Con ngêi: tÝnh c¸ch c« ®éc, lÎ loi, thÝch ngao du. - ViÕt nhiÒu tiÓu thuyÕt d· sö.

- Nªu nguån gèc vµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh t¸c phÈm?

2. T¸c phÈm Tam quèc diÔn nghÜa: - Nguån gèc vµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh t¸c phÈm:

- C¸c gi¸ trÞ cña t¸c phÈm?

- Tãm t¾t:(sgk). - Gi¸ trÞ: + Cã gi¸ trÞ lÞch sö, qu©n sù. + Gi¸ trÞ néi dung: .M t làộ : Ph¬i bµy côc diÖn chÝnh trÞ x· héi Trung Hoa cæ ®¹i- mét giai ®o¹n c¸t cø ph©n tranh, chiÕn tranh lo¹n l¹c, ®Êt níc chia c¾t, nh©n d©n cùc k× khèn khæ

- Tªn: La B¶n, hiÖu: Hå H¶i t¶n nh©n. - Quª: Th¸i Nguyªn (S¬n T©y- Trung Quèc). - Con ngêi: tÝnh c¸ch c« ®éc, lÎ loi, thÝch ngao du. - ViÕt nhiÒu tiÓu thuyÕt d· sö. T¸c phÈm Tam quèc diÔn nghÜa: - Nguån gèc vµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh t¸c phÈm: + La Qu¸n Trung c¨n cø vµo lÞch sö, c¸c truyÖn kÓ d©n gian (tho¹i b¶n), kÞch d©n gian ®Õ s¸ng t¹o. + §Õn ®êi Thanh (1644-1911), Mao T«n C¬ng nhuËn s¾c, chØnh lÝ, viÕt c¸c lêi b×nh thµnh 120 håi lu truyÒn ®Õn ngµy nay. - Tãm t¾t:(sgk). - Gi¸ trÞ: + Cã gi¸ trÞ lÞch sö, qu©n sù. + Gi¸ trÞ néi dung: - Ph¬i bµy côc diÖn chÝnh trÞ x· héi Trung Hoa cæ ®¹i- mét giai ®o¹n c¸t cø ph©n tranh, chiÕn tranh lo¹n l¹c, ®Êt níc chia c¾t, nh©n d©n cùc k× khèn khæ - NguyÖn väng hßa b×nh, thèng nhÊt, æn ®Þnh cña nh©n d©n. - T tëng ñng Lu ph¶n Tµo. + Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: - NghÖ thuËt kÓ truyÖn theo . Hai là: NguyÖn väng hßa b×nh, thèng nhÊt, æn ®Þnh cña nh©n d©n. . Ba là: T tëng ñng Lu ph¶n Tµo. + Gi¸ trÞ nghÖ thuËt:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 361

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ấ   nh t:

tr×nh tù thêi gian (®Æc trng cña tiÓu thuyÕt lÞch sö). - X©y dùng c¸c nh©n vËt ®Æc s¾c. X©y dùng c¸c nh©n vËt

: NghÖ thuËt t¶ c¸c trËn tứ ư NghÖ thuËt kÓ truyÖn ứ Th      theo tr×nh tù thêi gian (®Æc trng cña tiÓu thuyÕt lÞch sö). Th  ứ   hai:   ®Æc s¾c.   - Chän läc ®îc nhiÒu sù Th  ứ    ba:   viÖc li k×, hÊp dÉn (håi trèng Cæ Thµnh, tam cè th¶o l,...) Th    chiÕn ®Êu rÊt ®a d¹ng, phong phó. - Chän läc ®îc nhiÒu sù viÖc li k×, hÊp dÉn (håi trèng Cæ Thµnh, tam cè th¶o l,...) - NghÖ thuËt t¶ c¸c trËn chiÕn ®Êu rÊt ®a d¹ng, phong phó.

Ho¹t ®éng 3(2 7 ‘) - Yªu cÇu hs ®äc vµ tãm t¾t ®o¹n trÝch. .

3. VÞ trÝ ®o¹n trÝch: - Thuéc håi 28 cña t¸c phÈm. - Cã tiªu ®Ò lµ hai c©u th¬: ChÐm S¸i D¬ng anh em hßa gi¶i- Håi Cæ Thµnh t«i chóa ®oµn viªn. II. §äc- hiÓu: 1.§äc. 2. Tãm t¾t ®o¹n trÝch:

- Thuéc håi 28 cña t¸c phÈm. - Cã tiªu ®Ò lµ hai c©u th¬: ChÐm S¸i D¬ng anh em hßa gi¶i- Håi Cæ Thµnh t«i chóa ®oµn viªn. II. §äc- hiÓu: 1.§äc. 2. Tãm t¾t ®o¹n trÝch: Quan C«ng dÉn hai chÞ ch¹y ®Õn Cæ Thµnh, ®îc nh©n d©n ®Þa ph¬ng cho biÕt Tr¬ng Phi ®· chiÕm ®îc thµnh, mé qu©n tËu ngùa, chøa cá tÝch l¬ng, «ng rÊt mõng rì, sai T«n Cµn vµo b¸o tin cho Tr¬ng Phi th©n ra ®ãn. T«n Cµn y lêi vµo thµnh gÆp Tr¬ng Phi. Nghe T«n Cµn nãi xong, Tr¬ng Phi ch¼ng nãi ch¼ng r»ng, lËp tøc mÆc ¸o gi¸p, v¸c m©u lªn ngùa dÉn mét ngh×n qu©n, ®i t¾t ra cöa B¾c. GÆp Tr¬ng Phi, Quan C«ng v« cïng mõng rì. Nhng Tr¬ng Phi nghi ngê Quan C«ng ®· hµng Tµo, Béi nghÜa vên ®µo nªn v¸c m©u x«ng tíi ®©m Quan C«ng mÆc cho hai chÞ cã can ng¨n. Quan C«ng nhón nhêng gi¶i thÝch nhng v« hiÖu. Mét to¸n qu©n m· cña Tµo Th¸o xuÊt hiÖn cµng lµm Tr¬ng Phi ngê vùc. Quan C«ng ®· quyÕt lÊy ®Çu S¸i D¬ng- viªn tíng cÇm ®Çu to¸n qu©n Êy- trong thêi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 362

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- T×m bè côc cña ®o¹n trÝch? 3. T×m hiÓu ®o¹n trÝch: * Bè côc: 2 phÇn.

gian Tr¬ng Phi giãng ba håi trèng. nhng cha døt mét håi trèng, Quan C«ng ®· lÊy ®îc ®Çu S¸i D¬ng. Quan C«ng l¹i b¾t mét tªn lÝnh qu©n Tµo kÓ l¹i ®Çu ®u«i sù viÖc cho Tr¬ng Phi nghe. bÊy giê Tr¬ng Phi míi tin lêi Quan C«ng. Tr¬ng Phi mêi hai chÞ vµo thµnh, nghe hä kÓ l¹i mäi viÖc Quan C«ng ®· tr¶i qua, khãc vµ thôp l¹y V©n Tr- êng.

¬ng Phi:

* Bè côc: 2 phÇn. P1: M©u thuÉn gi÷a Tr¬ng phi vµ Quan C«ng. P2: ChÐm S¸i D¬ng, m©u thuÉn, hiÓu lÇm ®îc hãa gi¶i, anh em ®oµn tô.

a. H×nh t îng nh©n vËt Tr - Ph¶n øng cña Tr¬ng Phi khi nghe xong lêi T«n Cµn: + + + ọ ả ờ i:

Gv nªu c¸c c©u hái ®Ó hs th¶o luËn t×m hiÓu vÒ nh©n vËt Tr¬ng Phi: - Qua hiÓu biÕt vÒ t¸c phÈm vµ ®ọc ®o¹n trÝch nµy, em buíc ®Çu hiÓu g× vÒ nh©n vËt Tr¬ng Phi? Hs nªu c¸ch c¶m nhËn, ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t.

ậ ả HS đ c th o lu n tr  l H×nh tîng nh©n vËt Tr¬ng Phi: - Ph¶n øng cña Tr¬ng Phi khi nghe xong lêi T«n Cµn: + Ch¼ng nãi ch¼ng r»ng. + MÆc ¸o gi¸p, v¸c m©u lªn ngùa, dÉn mét ngh×n qu©n ®i t¾t qua cöa B¾c. + M¾t trîn trßn xoe, r©u hïm vÓnh ngîc, hß hÐt nh sÊm, móa xµ m©u ch¹y l¹i ®©m Quan C«ng.

 C¸c ph¶n øng kh¸c thêng.  11 ®éng tõ miªu t¶ nh÷ng ®éng t¸c

ỳ                                                                                                   Trang

Gv nhËn xÐt, bæ sung: Tr¬ng Phi lµ mét trong ngò hæ tíng cña Lu BÞ, mét anh hïng lõng lÉy thêi Tam Quèc, m×nh cao t¸m thíc, ®Çu b¸o m¾t trßn, r©u hïm hµm Ðn, tiÕng nh sÊm ®éng. TÝnh c¸ch næi bËt lµ nãng n¶y (thµnh ng÷: nãng nh Tr¬ng Phi, tÝnh Tr¬ng Phi), ngay th¼ng, ko Ýt lÇn tá ra kh«n ngoan, mu trÝ vµ lµ ngêi rÊt phôc thiÖn.Tr¬ng Phi còng cã h¹n chÕ lµ béc trùc ®Õn th« lç, nghiÖn rîu. - Khi nghe T«n Cµn nãi viÖc Quan C«ng dÉn hai ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 363

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

hÕt søc khÈn tr¬ng, døt kh¸t, quyÕt liÖt ®r biÓu thÞ th¸i ®é râ rµng, kiªn quyÕt, tÝnh c¸ch c¬ng trùc ®Õn nãng n¶y.

chÞ ®Õn thµnh cña m×nh, Tr¬ng Phi cã nh÷ng ph¶n øng, hµnh ®éng ntn? Nã cho thÊy tÝnh c¸ch g× cña Tr¬ng Phi?

 C¸c ph¶n øng kh¸c thêng.  11 ®éng tõ miªu t¶ nh÷ng ®éng t¸c hÕt søc khÈn tr¬ng, døt kh¸t, quyÕt liÖt ®r biÓu thÞ th¸i ®é râ rµng, kiªn quyÕt, tÝnh c¸ch c¬ng trùc ®Õn nãng n¶y. - V× sao Tr¬ng Phi l¹i cã nh÷ng cö chØ vµ hµnh ®éng nh vËy?

- Nguyªn nh©n: + Do tin tøc ko th«ng, Tr¬ng Phi cha biÕt râ sù thËt. + Nghi ngê Quan C«ng ®· béi nghÜa. + Do tÝnh c¸ch béc trùc, ngay th¼ng vµ quan ®iÓm riªng

 Trong m¾t Tr¬ng Phi, Quan C«ng lµ kÎ ph¶n béi lêi thÒ kÕt nghÜa vên ®µo cïng nhau gióp nhµ H¸n. Tr¬ng Phi ko hiÓu vµ ko chÊp nhËn nh÷ng viªc Quan C«ng ®· lµm. Tr¬ng Phi ®inh ninh r»ng giê Quan C«ng dang v©ng lÖnh Tµo Th¸o ®Õn lõa b¾t m×nh ®Ó lËp c«ng nªn ®· ®èi xö víi ngêi anh kÕt nghÜa nh kÎ thï.

¬ng

- Lêi buéc téi Quan C«ng cña Tr Phi: + Xng h«:

- Tr¬ng Phi ®· buéc téi Quan C«ng ntn? T¹i sao Tr¬ng Phi ko nghe lêi thanh minh cho Quan C«ng cña T«n Cµn, Cam phu nh©n vµ Mi phu nh©n?

+ C¸c téi cña Quan C«ng theo Tr¬ng Phi:

- Nguyªn nh©n: + Do tin tøc ko th«ng, Tr¬ng Phi cha biÕt râ sù thËt. + Nghi ngê Quan C«ng ®· béi nghÜa. + Do tÝnh c¸ch béc trùc, ngay th¼ng vµ quan ®iÓm riªng (trung thÇn thµ chÞu chÕt chø ko chÞu nhôc, ®¹i trîng phu ko thê hai chñ) nªn Tr¬ng Phi ko ®ñ b×nh tÜnh vµ ®é s©u s¾c ®Ó lÝ gi¶i t¹i sao Quan C«ng nhón m×nh n¬ng nhê Tµo Th¸o.  Trong m¾t Tr¬ng Phi, Quan C«ng lµ kÎ ph¶n béi lêi thÒ kÕt nghÜa vên ®µo cïng nhau gióp nhµ H¸n. Tr¬ng Phi ko hiÓu vµ ko chÊp nhËn nh÷ng viªc Quan C«ng ®· lµm. Tr¬ng Phi ®inh ninh r»ng giê Quan C«ng dang v©ng lÖnh Tµo Th¸o ®Õn lõa b¾t m×nh ®Ó lËp c«ng nªn ®· ®èi xö víi ngêi anh kÕt nghÜa nh kÎ thï. - Lêi buéc téi Quan C«ng cña Tr - ¬ng Phi: + Xng h«: xng “tao” (3 lÇn)- gäi Quan C«ng lµ “mµy” (5 lÇn), “nã” (3 lÇn), “th»ng” (1 lÇn) c¸ch xng h« ®Çy khinh bØ nh víi kÎ thï. + C¸c téi cña Quan C«ng theo Tr¬ng Phi: bá anh, hµng Tµo, ®- îc phong hÇu tø tíc, lõa em.

 Hai chÞ d©u vµ T«n Cµn cµng thanh minh l¹i cµng nh ®æ dÇu vµo löa giËn cña Tr¬ng Phi. Bëi Tr¬ng Phi cho r»ng Quan C«ng lµ “th»ng phô nghÜa”, lõa c¶ hai chÞ vµ ®Õn Cæ Thµnh lµ ®Þnh b¾t m×nh d©ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 364

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nép Tµo Th¸o.

 Hai chÞ d©u vµ T«n Cµn cµng thanh minh l ........... ¬ng xuÊt hiÖn: - ViÖc S¸i D + Hîp víi l«gic cña t¸c phÈm: - ViÖc S¸i D¬ng xuÊt hiÖn ®ãng vai trß g×? §©y lµ chi tiÕt t×nh cê, ngÉu nhiªn hay cã sù xÕp ®Æt cña t¸c gi¶?

+ Lµm mèi nghi ngê cña Tr¬ng Phi cµng t¨ng lªn  ®Èy m©u thuÉn, hiÓu lÇm gi÷a hai nh©n vËt lªn ®Ønh ®iÓm vµ kÕt thóc høng thó. Bëi Quan C«ng ®· nhê ®ã mµ ®Ò xuÊt mét c¸ch thanh minh ®éc ®¸o: chÐm S¸i D¬ng ®Ó tá lßng trung nghÜa.

- Nhng t¹i sao khi ®Çu S¸i D¬ng ®· r¬i mµ Tr¬ng Phi vÉn cßn nghi ngê, vÉn cha chÞu nhËn anh? - Khi Quan C«ng ®· chÐm ®Çu S¸i D ¬ng: + Tr¬ng Phi vÉn cha tin h¼n. - ViÖc S¸i D¬ng xuÊt hiÖn: + Hîp víi l«gic cña t¸c phÈm: Quan C«ng võa giÕt ch¸u ngo¹i cña S¸i D¬ng lµ TÇn K× bªn bê Hoµng Hµ khiÕn y ®uæi theo b¸o thï. Thªm n÷a, y tõu l©u vèn ko phôc Quan C«ng, tõng nhiÒu lÇn xin Tµo Th¸o cho lÖnh ®uæi theo, chÆn b¾t Quan C«ng. + Lµm mèi nghi ngê cña Tr¬ng Phi cµng t¨ng lªn  ®Èy m©u thuÉn, hiÓu lÇm gi÷a hai nh©n vËt lªn ®Ønh ®iÓm vµ kÕt thóc høng thó. Bëi Quan C«ng ®· nhê ®ã mµ ®Ò xuÊt mét c¸ch thanh minh ®éc ®¸o: chÐm S¸i D¬ng ®Ó tá lßng trung nghÜa.

+ Hái kÜ tªn lÝnh bÞ b¾t chuyÖn vÒ Quan C«ng ë Høa §«- mét nh©n chøng kh¸ch quan Tr¬ng Phi cßn lµm nh÷ng viÖc g× ®Ó nhËn râ sù thùc vÒ Quan C«ng?

- Khi Quan C«ng ®· chÐm ®Çu S¸i D¬ng: + Tr¬ng Phi vÉn cha tin h¼n.

 vÉn cha tá râ th¸i ®é. + Nghe lêi kÓ cña hai chÞ d©u  khãc, thôp l¹y V©n Trêng.

TÝnh c¸ch: thËn träng, kh«n ngoan, trung nghÜa vµ hÕt lßng phôc thiÖn.

Chi tiÕt Tr¬ng Phi khãc, l¹y V©n Trêng cho ta biÕt thªm tÝnh c¸ch g× cña Tr¬ng Phi? + Hái kÜ tªn lÝnh bÞ b¾t chuyÖn vÒ Quan C«ng ë Høa §«- mét nh©n chøng kh¸ch quan  vÉn cha tá râ th¸i ®é. + Nghe lêi kÓ cña hai chÞ d©u  khãc, thôp l¹y V©n Trêng.

 TÝnh c¸ch: thËn träng, kh«n ngoan, trung nghÜa vµ hÕt lßng phôc thiÖn. - TÝnh c¸ch, phÈm chÊt næi bËt cña Tr¬ng Phi qua ®o¹n trÝch?

*TÝnh c¸ch, phÈm chÊt næi bËt ¬ng Phi qua ®o¹n trÝch: cña Tr Dòng c¶m, c¬ng trùc, trung nghÜa, nãng n¶y ®Õn th« lç mµ l¹i thËn träng, kh«n ngoan, hÕt lßng phôc thiÖn Gv nªu c©u hái ®Ó hs th¶o luËn:

Dòng c¶m, c¬ng trùc, trung

ỳ                                                                                                   Trang

- Quan C«ng r¬i vµo ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 365

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nghÜa, nãng n¶y ®Õn th« lç mµ l¹i thËn träng, kh«n ngoan, hÕt lßng phôc thiÖn

hoµn c¶nh bÊt ngê vµ khã kh¨n ntn? V× sao nãi ®©y lµ cöa quan thø 6 víi viªn tíng thø 7 ®Æc biÖt nhÊt?

b. Nh©n vËt Quan C«ng: - GÆp Tr¬ng Phi ë Cæ Thµnh- cöa quan thø 6, viªn tíng thø 7 víi Quan C«ng.  Thö th¸ch lßng trung nghÜa.  Bµy tá sù trong s¸ng, t×nh nghÜa v- ên ®µo thiªng liªng.

V× sao Quan C«ng chØ mét mùc nÐ tr¸nh mòi m©u vµ thanh minh trong sù lóng tóng?

- §èi mÆt víi ngêi em kÕt nghÜa,Quan C«ng cÇn thanh minh râ lßng m×nh, ko thÓ dïng vò khÝ  chØ mét mùc nÐ tr¸nh mòi m©u vµ thanh minh trong sù lóng tóng.

- V× sao Quan C«ng ch¼ng nãi ch¼ng r»ng, x«ng vµo, cha hÕt mét håi trèng ®· chÐm r¬i ®Çu S¸i D¬ng? - GÆp Tr¬ng Phi ë Cæ Thµnh- cöa quan thø 6, viªn tíng thø 7 víi Quan C«ng.  Thö th¸ch lßng trung nghÜa.  Bµy tá sù trong s¸ng, t×nh nghÜa vên ®µo thiªng liªng. - §èi mÆt víi ngêi em kÕt nghÜa,Quan C«ng cÇn thanh minh râ lßng m×nh, ko thÓ dïng vò khÝ  chØ mét mùc nÐ tr¸nh mòi m©u vµ thanh minh trong sù lóng tóng.

- ViÖc chÐm S¸i D¬ng lµ c¸ch thanh minh thuyÕt phôc nhÊt cña Quan C«ng víi Tr¬ng Phi  Quan C«ng ch¼ng nãi ch¼ng r»ng, x«ng vµo, cha hÕt mét håi trèng ®· chÐm r¬i ®Çu S¸i D¬ng.  Tµi n¨ng phi thêng vµ lßng trung nghÜa cña Quan C«ng. ý nghÜa biÓu ®¹t cña hµnh ®éng ®ã? (cho thÊy nÐt ®Ñp nµo ë «ng?)

- ViÖc chÐm S¸i D¬ng lµ c¸ch thanh minh thuyÕt phôc nhÊt cña Quan C«ng víi Tr¬ng Phi  Quan C«ng ch¼ng nãi ch¼ng r»ng, x«ng vµo, cha hÕt mét håi trèng ®· chÐm r¬i ®Çu S¸i D- ¬ng.  Tµi n¨ng phi thêng vµ lßng trung nghÜa cña Quan C«ng.

- V× sao cã thÓ ®Æt tªn cho ®o¹n trÝch lµ Håi trèng Cæ Thµnh? (Nh÷ng ý nghÜa ®Æc biÖt cña håi trèng Cæ Thµnh?)

Nh÷ng ý nghÜa ®Æc biÖt cña håi trèng Cæ Thµnh:

Ho¹t ®éng 4( 2 ‘) Yªu cÇu hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí. 3. ¢m vang håi trèng Cæ Thµnh: Nh÷ng ý nghÜa ®Æc biÖt cña håi trèng Cæ Thµnh: - Mang tÝnh chÊt thö th¸ch ®Ó ®oµn tô anh em. - Gi¶i nghi víi Tr¬ng Phi. - Minh oan víi Quan C«ng. - Lµ biÓu tîng cña lßng trung nghÜa, tinh thÇn dòng c¶m. -ThÓ hiÖn râ tÝnh c¸ch cña Tr¬ng Phi, tµi n¨ng vµ lßng trung nghÜa cña Quan C«ng. - T¹o nªn ko khÝ chiÕn trËn hµo hïng, ý vÞ hÊp dÉn ®Æc biÖt cña t¸c phÈm. III. Tæng kÕt: Ghi nhí (sgk).

Ho¹t ®éng 5( 2 ‘) 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 366

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Håi Trèng Cæ Thµnh lµ mét vë kÞch ng¾n, s«i næi, sinh ®éng mang ý vÞ chiÕn trËn ®Ëm ®µ. §ã lµ håi trèng biÓu d¬ng tÝnh c¬ng trùc cñaTr¬ng Phi, kh¼ng ®Þnh lßng trung nghÜa cña Quan C«ng, ca ngîi t×nh nghÜa vên ®µo cña ba anh em Lu-Quan-Tr¬ng. - : x©y dùng thµnh c«ng tÝnh c¸ch nh©n vËt + §o¹n v¨n giµu kÞch tÝnh, ®Ëm ®µ kh«ng khÝ chiÕn trËn vµ khÝ ph¸ch anh hïng, + Lèi kÓ chuyÖn gi¶n dÞ. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Söa ch÷a bµi ®· tr¶ vµo vë bµi tËp. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T76 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

tµo th¸o uèng rîu luËn anh hïng

t 76 Đ c thêm TiÕ ọ

(TrÝch håi 21- Tam quèc diÔn nghÜa) La Qu¸n Trung

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - T©m tr¹ng vµ tÝnh c¸ch cña Lu BÞ khi ph¶i n¬ng nhê

I. Môc tiªu bµi häc. Tµo Th¸o. - B¶n chÊt gian hïng cña Tµo Th¸o. - §iÓm kh¸c biÖt cña hai nh©n vËt trªn. - NghÖ thuËt kÓ chuyÖn giµu kÞch tÝnh.

2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc hiÓu thÓ lo¹i tiÓu thuyÕt ch¬ng håi. 3. Th¸i ®é : - Gi¸o dôc c¸c em lu«n cã t×nh nghÜa cao ®Ñp ®èi víi b¹n

bÌ.......... II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò: Không

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 367

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: T¸c phÈm Tam quèc diÔn nghÜa dùng nªn hai ch©n dung nh©n vËt ®èi lËp: tuyÖt nh©n- Lu BÞ, tuyÖt gian- Tµo Th¸o. Lu bÞ tõng kh¼ng ®Þnh ph¬ng ch©m sèng “Ta thµ chÕt chø ko lµm ®iÒu phô nghÜa”, tr¸i l¹i Tµo Th¸o l¹i cã ch©m ng«n “Ta thµ phô ngêi chø ko ®Ó ngêi phô ta” lµm ph¬ng ch©m xö thÕ. §äc ®o¹n trÝch Tµo Th¸o uèng rîu luËn anh hïng, chóng ta sÏ thªm hiÓu vÒ hai nh©n vËt trªn. H§ cña GV H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

I. VÞ trÝ vµ bè côc ®o¹n trÝch: 1. VÞ trÝ:

Ho¹t ®éng 2(6’) Yªu cÇu hs ®äc vµ t×m vị trí và bè côc cña ®o¹n trÝch.

3. Bè côc:

Gv dÉn d¾t vÒ vÞ trÝ ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm: BÞ L· Bè lõa ®¸nh chiÕm Tõ Ch©u, ba anh em Lu- Quan- Tr¬ng ®µnh ®Õn Høa §« n¬ng nhê Tµo Th¸o, t¹m n¸u m×nh chê thêi c¬ ®Ó l¹i ra mu ®å nghiÖp lín...

VÞ trÝ Håi 21 (Tµo Th¸o uèng rîu luËn anh hïng- Quan C«ng lõa mu giÕt Xa Trô). Bè côc: + Më truyÖn: Hoµn c¶nh ¨n nhê ë ®Ëu díi tríng Tµo Th¸o cña Lu BÞ. + Th¾t nót: Tµo Th¸o cho ngêi mêi Lu BÞ ®Õn phñ. + Ph¸t triÓn: Lu BÞ ®a ra nh÷ng nh©n vËt anh hïng vµ Tµo Th¸o b¸c bá. + Cao trµo: Tµo Th¸o ®a ra quan niÖm vÒ anh hïng, kh¼ng ®Þnh m×nh vµ Lu BÞ lµ anh hïng, Lu BÞ sî h·i ®¸nh r¬i ®òa. + KÕt thóc: Nhê tiÕng sÊm, Lu BÞ khÐo lÐo qua mÆt Tµo Th¸o.

II. H íng dÉn ®äc- hiÓu: 1. T©m Tr¹ng vµ tÝnh c¸ch cña ¬ng nhê Tµo L u BÞ khi ph¶i n Th¸o: - ViÖc vun xíi, tíi t¾m vên tîc, che m¾t Tµo Th¸o. - ViÖc vun xíi, tíi t¾m vên tîc  che m¾t Tµo Th¸o.

- T©m tr¹ng: lo sî Tµo Th¸o nghi ngê, t×m c¸ch c¶n trë, h·m h¹i. - T©m tr¹ng: lo sî Tµo Th¸o nghi ngê, t×m c¸ch c¶n trë, h·m h¹i.

- Khi Tµo Th¸o cho ngêi mêi ®Õn phñ uèng rîu:

Ho¹t ®éng 3(25’) Gv yªu cÇu hs th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk: - Ph©n tÝch t©m tr¹ng vµ tÝnh c¸ch cña Lu BÞ khi ph¶i n¬ng nhê Tµo Th¸o? Gîi më: - V× sao HuyÒn §øc l¹i ngµy ngµy coi sãc viÖc lµm vên- “C¸i viÖc cña kÎ tiÓu nh©n” theo c¸ch nh×n cña Quan C«ng vµ Tr¬ng Phi- ë trong phñ Tµo Th¸o?

+ GiËt m×nh, lo l¾ng + Sî t¸i mÆt + Yªn lßng - T©m tr¹ng cña HuyÒn - Khi Tµo Th¸o cho ngêi mêi ®Õn phñ uèng rîu: + GiËt m×nh, lo l¾ng v× nghÜ Tµo

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 368

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

§øc khi bÞ Tµo Th¸o ®ét ngét cho ngêi vêi ®Õn phñ?

- Khi Tµo Th¸o bµn vÒ anh hïng: + Nhón m×nh,

- Khi Tµo Th¸o bµn luËn vÒ ngêi anh hïng, t©m tr¹ng cña Lu BÞ ntn?

+ Khi bÞ hái dån  kh«n khÐo lÇn lît ®iÓm nh÷ng g- ¬ng mÆt ®¸ng lu ý:  Cè giÊu t tëng, t×nh c¶m cña m×nh

 Cè giÊu t tëng, t×nh c¶m cña m×nh. + Sî ®Õn møc rông rêi, luèng cuèng, .........

- V×: Lu BÞ ®ang n¬ng nhê Tµo Th¸o, ®ang cè giÊu m×nh, cè tá ra m×nh lµ ngêi tÇm thêng.

- V× sao Lu BÞ sî ®Õn møc rông rêi, luèng cuèng, ®¸nh r¬i c¶ ®«i ®òa ®ang cÇm trªn tay khi Tµo Th¸o kh¼ng ®Þnh “Anh hïng thiªn h¹ b©y giê chØ cã sø qu©n vµ Th¸o mµ th«i!”?

Th¸o ®· nghi ngê m×nh. + Sî t¸i mÆt tríc c©u hái “n¾n g©n” cña Tµo Th¸o. + Yªn lßng khi biÕt râ môc ®Ých cña Tµo Th¸o. - Khi Tµo Th¸o bµn vÒ anh hïng: + Nhón m×nh, mét mùc kh¼ng ®Þnh m×nh ngu muéi ko biÕt. + Khi bÞ hái dån  kh«n khÐo lÇn l- ît ®iÓm nh÷ng g¬ng mÆt ®¸ng lu ý: Viªn ThuËt (binh l¬ng nhiÒu), Viªn ThiÖu (bèn ®êi lµm tam c«ng, bé h¹ nhiÒu tay giái), Lu BiÓu (uy danh kh¾p n¬i), T«n S¸ch (cã søc kháe, l¹i nhê danh tiÕng cña bè), L- u Ch¬ng (dßng dâi t«n thÊt)...  Cè giÊu t tëng, t×nh c¶m cña m×nh. + Sî ®Õn møc rông rêi, luèng cuèng, ®¸nh r¬i c¶ ®«i ®òa ®ang cÇm trªn tay khi Tµo Th¸o kh¼ng ®Þnh “Anh hïng thiªn h¹ b©y giê chØ cã sø qu©n vµ Th¸o mµ th«i!”. V×: - Lu BÞ ®ang n¬ng nhê Tµo Th¸o, ®ang cè giÊu m×nh, cè tá ra m×nh lµ ngêi tÇm thêng. - C©u nãi ®ã cho thÊy Tµo Th¸o ®· ®o¸n ®îc chÝ híng cña Lu BÞ. NÕu Lu BÞ kh¼ng ®Þnh sù thËt Êy th× víi b¶n chÊt tµn ¸c, nham hiÓm, ®a nghi vµ tham väng b¸ chñ thiªn h¹, Tµo Th¸o ko dÔ ®Ó Lu BÞ sèng sãt nÕu ko còng cÇm tï «ng suèt ®êi. - YÕu tè gi¶i nguy:

- §iÒu g× ®· gióp Lu BÞ gi¶i nguy t×nh thÕ trªn?

- YÕu tè gi¶i nguy: nhê trêi, tiÕng sÐt víi hµnh ®éng vµ c©u nãi cña Lu BÞ thËt khíp, thËt phï hîp  Tµo Th¸o hÕt nghi ngê.  TÝnh c¸ch tiªu biÓu cña Lu BÞ qua ®o¹n trÝch trªn:

- Kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng nÐt tÝnh c¸ch tiªu biÓu cña Lu BÞ qua ®o¹n trÝch trªn?  TÝnh c¸ch tiªu biÓu cña Lu BÞ qua ®o¹n trÝch trªn: trÇm tÜnh ®Çy b¶n lÜnh, khiªm nhêng, kh«n ngoan, kiªn tr×, nhÉn n¹i thùc hiÖn chÝ lín. 2. TÝnh c¸ch nh©n vËt Tµo Th¸o:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 369

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ả ậ ả ờ i? u- Quan- kh¸ch: t×m - Môc ®Ých cho anh em L Tr ¬ng ë nhê, ®èi ®·i nh c¸ch dß xÐt, dô hµng, thu phôc.

îu - Môc ®Ých cña viÖc bµy tiÖc r u BÞ uèng vµ bµn luËn vÒ mêi L anh hïng: dß t©m lÝ, t×nh c¶m, t t - ëng vµ ý chÝ cña L u BÞ.

HS th o lu n tr  l TÝnh c¸ch nh©n vËt Tµo Th¸o: - Môc ®Ých cho anh em Lu- Quan- Tr¬ng ë nhê, ®èi ®·i nh kh¸ch: t×m c¸ch dß xÐt, dô hµng, thu phôc. - Môc ®Ých cña viÖc bµy tiÖc rîu mêi Lu BÞ uèng vµ bµn luËn vÒ anh hïng: dß t©m lÝ, t×nh c¶m, t t- ëng vµ ý chÝ cña Lu BÞ.

Gv giíi thiÖu vÒ nh©n vËt: Tµo Th¸o lµ mét ®¹i gian hïng. Y võa lµ mét nhµ chÝnh trÞ, nhµ qu©n sù tµi ba lçi l¹c, th«ng minh c¬ trÝ, dòng c¶m h¬n ®êi, nhµ v¨n hãa xuÊt s¾c (ngêi s¸ng lËp ra níc Ngôy, thèng nhÊt c¶ miÒn B¾c Trung Quèc ®ång thêi lµ ngêi ®Ò ra chÝnh s¸ch ®ån ®iÒn, träng dông ngêi tµi... y còng lµ kÎ ®a nghi, x¶o tr¸ (®a nghi nh Tµo Th¸o), nham hiÓm, tµn b¹o víi triÕt lÝ sèng v« cïng Ých kØ. Mét vµi c©u chuyÖn: gi¶ tróng phong lõa chó, c¾t tãc thay ®Çu, gi¶ mª giÕt lÝnh hÇu, giÕt c¶ nhµ L· B¸ Sa,... - Qua c¸ch ®èi xö cña Tµo Th¸o víi Lu BÞ vµ c¸ch ®¸nh gi¸ nh÷ng nh©n vËt anh hïng mµ Lu BÞ ®Ò xuÊt, anh (chÞ) hiÓu g× vÒ tÝnh c¸ch nh©n vËt Tµo Th¸o? - C¸ch nh×n thêi thÕ vµ con ngêi: tÝnh th«ng minh, s¾c s¶o và c¸ch: tù tin, b¶n lÜnh.

- NhËn xÐt vÒ c¸ch nh×n thêi thÕ vµ con ngêi cña Tµo Th¸o?

êi anh hïng: - C¸ch nh×n thêi thÕ vµ con ngêi: th«ng minh, s¾c s¶o và tÝnh c¸ch: tù tin, b¶n lÜnh. Nh÷ng lêi b×nh luËn cña Tµo Th¸o vÒ anh hïng thiªn h¹ nh×n chung ®Òu ®óng vµ ®óng c¶ víi t¬ng lai, hÇu hÕt ®¸m qu©n phiÖt mµ Lu BÞ nªu tªn sau nµy ®Òu bÞ Tµo Th¸o tiªu diÖt hoÆc thÊt b¹i.

: êi anh hïng - Quan niÖm vÒ ng

- Quan niÖm vÒ ngêi anh hïng cña y ntn?

- Quan niÖm vÒ ng + ChØ ®Ò cao tµi n¨ng c¸ nh©n “ph¶i h¬n ®êi, chÝ lín tung hoµnh bèn ph¬ng”. + Kh«ng thÊy ®îc yªu cÇu ®¹o ®øc ®èi víi ngêi anh hïng. - ý nghÜa cña viÖc kh¼ng ®Þnh ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 370

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

u BÞ vµ

- ViÖc Tµo Th¸o kh¼ng ®Þnh trong thiªn h¹ chØ cã Lu BÞ vµ m×nh lµ anh hïng cã ý nghÜa ntn? - ý nghÜa cña viÖc kh¼ng ®Þnh trong thiªn h¹ chØ cã Lu BÞ vµ m×nh lµ anh hïng: + Thö “n¾n g©n”, dß xÐt t©m tr¹ng thËt cña Lu BÞ ®Ó liÖu c¸ch c xö. + ThÓ hiÖn b¶n lÜnh, sù ®¹i lîng, biÕt ngêi hiÒn cña Tµo Th¸o. trong thiªn h¹ chØ cã L m×nh lµ anh hïng: + Thö “n¾n g©n”, dß xÐt t©m tr¹ng thËt cña Lu BÞ ®Ó liÖu c¸ch c xö. + ThÓ hiÖn b¶n lÜnh, sù ®¹i lîng, biÕt ngêi hiÒn cña Tµo Th¸o.

 TÝnh c¸ch tiªu biÓu cña Tµo Th¸o qua ®o¹n trÝch trªn: b¶n lÜnh, tù tin ®Õn møc tù cao tù ®¹i, chñ quan, coi thêng Lu BÞ.  TÝnh c¸ch tiªu biÓu cña Tµo Th¸o qua ®o¹n trÝch trªn: b¶n lÜnh, tù tin ®Õn møc tù cao tù ®¹i, chñ quan, coi thêng Lu BÞ.

- Kh¸i qu¸t nh÷ng nÐt tÝnh c¸ch næi bËt cña Tµo Th¸o trong ®o¹n trÝch nµy?

Gv bæ sung: Sù tù cao tù ®¹i, ®¾c chÝ cho m×nh lµ nhÊt thiªn h¹ ®· khiÕn Tµo Th¸o ko chó ý ®Õn sù nhón nhêng qu¸ møc vµ hµnh ®éng bÊt cÈn do sî h·i qu¸ ®é cña Lu BÞ, ®Ó Lu BÞ qua mÆt mµ ko hay. ? Ho¹t ®éng 3( 10 ‘) - LËp b¶ng so s¸nh hai nh©n vËt B¶ng so s¸nh hai nh©n vËt Lu BÞ vµ Tµo Th¸o:

Lu BÞ (anh hïng) - Hoµn c¶nh: §ang ë thÕ thua, mÊt ®Êt, mÊt qu©n, ph¶i n¬ng nhê n¬i ë cña kÎ thï.

Tµo Th¸o (gian hïng) - Hoµn c¶nh: §ang cã quyÒn thÕ, cã ®Êt, cã qu©n, ë thÕ th¾ng, lîi dông vua H¸n ®Ó khèng chÕ ch hÇu. - Th¸i ®é: Tù tin, chñ quan, ®¾c chÝ, coi thêng ngêi kh¸c.

- TÝnh c¸ch: B¶n lÜnh, s¾c s¶o, ®a nghi. - BÞ Lu BÞ qua mÆt. - Th¸i ®é: Lo l¾ng, sî h·i, cè che giÊu ý nghÜ, t×nh c¶m, chÝ híng thùc cña m×nh, thËn träng, nhón nhêng. - TÝnh c¸ch: B¶n lÜnh, kh«n ngoan. Linh ho¹t che giÊu hµnh ®éng s¬ suÊt cña m×nh.

- V× sao c¸ch kÓ chuyÖn cña ®o¹n trÝch l¹i hÊp dÉn ngêi ®äc? Hs ph¸t biÓu th¶o luËn. 3. NghÖ thuËt: - T¹o hoµn c¶nh, t×nh huèng truyÖn võa l«gic võa tù nhiªn, khÐo lÐo. - Giµu kÞch tÝnh. Gv nhËn xÐt, bæ sung: Hs ph¸t biÓu th¶o luËn. - T¹o hoµn c¶nh, t×nh huèng truyÖn võa l«gic võa tù nhiªn, khÐo lÐo. - Giµu kÞch tÝnh.

ỳ                                                                                                   Trang

- C©u chuyÖn nh mét trß ch¬i trÝ tuÖ ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 371

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

mµ Èn chøa ®Çy nguy hiÓm ko lêng hÕt ®îc. Mét kÎ cè t×m, quyÕt t×m râ b¶n chÊt cña ®èi ph¬ng mµ ko t×m ®îc. Mét ngêi cè trèn vµ trèn tho¸t.

- C©u chuyÖn ®îc dÉn d¾t bëi nh÷ng l- ît lêi ®an xen gi÷a mét ngêi cø hái, cø gîi®Ó nghe c©u tr¶ lêi cña ngêi ®èi tho¹i thó vÞ. Mét ngêi ko muèn tr¶ lêi nhng ko thÓ ko tr¶ lêi vµ mét ngêi ®· tr¶ lêi hÕt c©u hái nµy ®Õn c©u hái kh¸c vµ cuèi cïng ®· ë thÕ thua mµ vÉn cho r»ng m×nh lµ ®Ö nhÊt.

- Chi tiÕt cao trµo: HuyÒn §øc ®¸nh r¬i ®òa vµ nhanh trÝ t×m c¸ch xö lÝ nhanh, hîp lÝ  t¸c gi¶ ngÇm ca ngîi tµi trÝ h¬n ®êi, cao thñ h¬n Tµo Th¸o cña «ng. Ho¹t ®éng 5( 2 ‘) 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: + §o¹n v¨n giµu kÞch tÝnh, ®Ëm ®µ kh«ng khÝ chiÕn trËn vµ khÝ ph¸ch anh hïng, + Lèi kÓ chuyÖn gi¶n dÞ. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Söa ch÷a bµi ®· tr¶ vµo vë bµi tËp. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T77 theo c©u hái híng dÉn cña GV). - Häc bµi, ®äc tham kh¶o t¸c phÈm Tam quèc diÔn nghÜa. - So¹n bµi: T×nh c¶nh lÎ loi cña ngêi chinh phô.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 372

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

ọ TiÕ t 77, 78 Đ c văn

t×nh c¶nh lÎ loi cña ngêi chinh phô (TrÝch Chinh phô ng©m) §Æng TrÇn C«n- §oµn ThÞ §iÓm

I . Môc tiªu bµi häc . 1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - Gióp hs: hiÓu ®îc t©m tr¹ng c« ®¬n buån khæ cña ngêi chinh phô v¾ng nhµ ra trËn; sù ®ång c¶m s©u s¾c cña t¸c gi¶ ®èi víi kh¸t väng h¹nh phóc løa ®«i cña ngêi phô n÷. Qua ®ã n¾m ®îc ý nghÜa ®Ò cao h¹nh phóc løa ®«i cña t¸c phÈm.

- NghÖ thuËt diÔn t¶ t©m tr¹ng cña nh©n vËt, ©m ®iÖu tha thiÕt triÒn miªn cña ®o¹n trÝch. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc hiÓu ®o¹n trÝch trong th¬ tr÷ t×nh. 3. Th¸i ®é : - Gi¸o dôc c¸c em cÇn cã sù ®ång c¶m víi t©m tr¹ng buån khæ cña

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

ỳ                                                                                                   Trang

ngêi phô n÷. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(5’) 1. KiÓm tra bµi cò: ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 373

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

2. D¹y bµi míi:

* C©u hái: Em cã nhËn xÐt g× vÒ quan niÖm anh hïng cña Tµo Th¸o thÓ hiÖn trong ®o¹n trÝch “Tµo Th¸o uèng rîu luËn anh hïng”.    * §¸p ¸n: - Tµo Th¸o lµ nh©n vËt gian hïng v× vËy quan niÖm cña «ng ta vÌ ngêi anh hïng còng kh«ng ph¶i lµ quan niÖm ®óng ®¾n: ThÓ hiÖn tËp trung ë c©u nãi “Anh hïng lµ ngêi trong bông cã trÝ lín, cã mu cao, cã tµi bao trïm ®îc c¶ vò trô, cã chÝ nuèt c¶ trêi ®Êt” cho thÊy quan niÖm vÒ ngêi anh hïng cña Tµo Th¸o lµ quan niÖm cña giai cÊp ¸p bøc, bãc lét trong x· héi phong kiÕn Trung Quèc lóc bÊy giê: muèn ®Ì ®Çu cìi cæ d©n chóng, lµm b¸ chñ thiªn h¹.     * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... * Giíi thiÖu bµi míi: Khi NguyÔn Du vµ TruyÖn KiÒu cha ra ®êi, mét trong nh÷ng ®Ønh cao cña V¨n häc ViÖt Nam TK XVIII lµ t¸c phÈm “Chinh phô ng©m” do §Æng TrÇn C«n viÕt. §©y lµ bµi ca dµi, lêi thë than cña ngêi vî trÎ cã chång ®i chinh chiÕn ë xa, khao kh¸t cuéc sèng løa ®«i trong hoµ b×nh yªn æn cña ngêi phô n÷. §Ó thÊy ®îc ®iÒu ®ã, ngµy h«m nay chóng ta häc bµi “T×nh c¶nh lÎ loi cña ngêi chinh phô”.

H§ cña GV H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

H§

2 (15ph) ? Dùa vµo phÇn tiÓu dÉn ë sgk vµ nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm? I. T×m hiÓu chung: 1 . Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm vµ dÞch gi¶ - §Æng TrÇn C«n lµ ngêi lµng Nh©n Môc- Thanh Tr×...

- S¸ng t¸c “ Chinh phô ng©m ” viÕt b»ng ch÷ H¸n.

- VÒ dÞch gi¶: cã gi¶ thuyÕt nãi r»ng lµ cña Phan Huy Ých. Phæ biÕn h¬n lµ §oµn ThÞ §iÓm. - VÒ t¸c phÈm tõ nguyªn t¸c ®Õn b¶n dÞch:

2. V¨n b¶n a. §äc v¨n b¶n: - §Æng TrÇn C«n lµ ngêi lµng Nh©n Môc- Thanh Tr× «ng sèng kho¶ng nöa ®Çu TK XVIII, ®Ëu h¬ng cèng, tõng lµm c¸c chøc huÊn ®¹o, tri huyÖn. Cuèi ®êi nhËn chøc ngù sö ®µi chiÕu kh¸m thêi Lª- TrÞnh. - S¸ng t¸c “ ” viÕt Chinh phô ng©m b»ng ch÷ H¸n. §©y lµ khóc ng©m cña ngêi chinh phô cã chång ra trËn. T¸c phÈm diÔn t¶ t©m tr¹ng c« ®¬n, lÎ loi, lo ©u, kh¸t väng cña ngêi chinh phô. - VÒ dÞch gi¶: cã gi¶ thuyÕt nãi r»ng lµ cña Phan Huy Ých. Phæ biÕn h¬n lµ §oµn ThÞ §iÓm. - VÒ t¸c phÈm tõ nguyªn t¸c ®Õn b¶n dÞch: + Nguyªn t¸c: thÓ lo¹i ng©m khóc; thÓ th¬ trêng ®o¶n có. + B¶n diÔn N«m: thÓ th¬ ng©m khóc, thÓ th¬ song thÊt lôc b¸t. b. Gi¶i thÝch tõ khã: GV: HS ®äc víi giäng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 374

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

§äc v¨n b¶n: c. VÞ trÝ ®o¹n trÝch vµ bè côc:

Gi¶i thÝch tõ khã: buån, ®Òu ®Òu, nhÞp chËm r·i, chó ý c¸c ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷ b¾c cÇu.

? Em h·y chia bè côc ®o¹n trÝch? Vµ kh¸i qu¸t néi dung ®o¹n trÝch?

VÞ trÝ ®o¹n trÝch vµ bè côc: - Tõ c©u 193-216. - DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña chinh phô khi chinh phu xa nhµ. +16 c©u ®Çu:D¹o hiªn v¾ng.... phÝm loan ng¹i chïng: Nçi c« ®¬n cña ngêi chinh phô trong c¶nh mét m×nh mét bãng bªn ®Ìn, ngoµi hiªn. + 8 c©u tiÕp: Lßng nµy göi... tiÕng trïng ma phun: NiÒm nhí th¬ng chång ë ph¬ng xa khiÕn lßng nµng cµng thªm ¶m ®¹m.

H§2( 25ph) ? NhËn xÐt nh÷ng ®éng t¸c cña chinh phô cã g× ®Æc biÖt? II. §äc hiÓu: 1.NghÖ thuËt diÔn t¶ t©m tr¹ng cña ng êi chinh phô trong 16 c©u ®Çu. a. 8 c©u ®Çu: - T©m tr¹ng thÓ hiÖn qua cö chØ: nµng bíc ®i tõng bíc mÖt mái gi÷a hiªn nhµ thanh v¾ng “D¹o ... tõng b- íc”.

- Cö chØ còng dêng nh lÆp l¹i “Ngåi rÌm.. ®ßi phen”.

- T©m tr¹ng thÓ hiÖn qua cö chØ: nµng bíc ®i tõng bíc mÖt mái gi÷a hiªn nhµ thanh v¾ng “D¹o ... tõng b- íc”. -> Bíc ®i nÆng nÒ Êy diÔn t¶ nçi nhí chång, vµ th©n phËn buån lÎ loi. lÆp l¹i “Ngåi êng nh - Cö chØ còng d rÌm.. ®ßi phen”. ChiÕc rÌm bu«ng xuèng råi l¹i kÐo lªn nhiÒu lÇn. - Con chim th t×nh im bÆt íc vÉn v« cµng diÔn t¶ nçi buån lÎ loi ®Õn c« ®¬n.

- Con chim thíc vÉn v« t×nh im bÆt cµng diÔn t¶ nçi buån lÎ loi ®Õn c« ®¬n.

- §iÖp ng÷ b¾c cÇu “§Ìn biÕt ch¨ng-®Ìn cã biÕt”. DiÔn t¶ t©m tr¹ng buån triÒn miªn kÐo dµi lª thª.....

GV: Mét m×nh ë nhµ, lÎ loi ngoµi hiªn, ®i ®i l¹i l¹i, quanh quÈn, bu«ng rÌm, cuèn rÌm bao nhiªu lÇn,...Nh÷ng ®éng t¸c, cö chØ, hµnh ®éng lÆp ®i lÆp lail kh«ng môc ®Ých, v« nghÜa cña chinh phô cèt chØ ®Ó biÓu lé t©m tr¹ng c« ®¬n lÎ loi cña nµng. Nçi lßng kh«ng biÕt san sÎ cïng ai. ? T×m ®iÖp ng÷ b¾c cÇu vµ ph©n tÝch t¸c dông nghÖ thuËt cña nã?

? Nh÷ng c©u hái tu tõ cã dông ý g×? - Sö dông c©u hái tu tõ “§Ìn biÕt ch¨ng- ®Ìn ch¼ng biÕt” lµm lêi than thë, nçi kh¾c kho¶i ®îi chê....

“§Ìn biÕt ch¨ng- - §iÖp ng÷ b¾c cÇu ®Ìn cã biÕt ”. DiÔn t¶ t©m tr¹ng buån triÒn miªn kÐo dµi lª thª trong thêi gian vµ kh«ng gian dêng nh kh«ng bao giê døt. “§Ìn biÕt - Sö dông c©u hái tu tõ ” lµm lêi than ch¨ng- ®Ìn ch¼ng biÕt thë, nçi kh¾c kho¶i ®îi chê vµ hy väng, trong nµng day døt kh«ng yªn. Víi 2 c©u nµy, t©m tr¹ng cña NVTT ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 375

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- H×nh ¶nh ngän ®Ìn, hoa ®Ìn cïng víi h×nh ¶nh c¸i bãng trªn têng cña chÝnh m×nh........

? H×nh ¶nh ngän ®Ìn, hoa ®Ìn gîi cho em liªn tëng ®Õn h×nh ¶nh biÓu tîng quen thuéc nµo trong bµi ca dao tr÷ t×nh mµ em ®· häc? ®· chuyÓn giäng tù nhiªn tõ lêi kÓ bªn ngoµi thµnh lêi tù ®éc tho¹i néi t©m da diÕt, tù d»n vÆt rÊt th¬ng, rÊt ngËm ngïi. - H×nh ¶nh ngän ®Ìn, hoa ®Ìn cïng víi h×nh ¶nh c¸i bãng trªn t êng cña chÝnh m×nh gîi cho ngêi ®äc nhí ®Õn h×nh ¶nh ngän ®Ìn kh«ng t¾t trong nçi nhí th¬ng cña ngêi thiÕu n÷ trong bµi ca dao: “Kh¨n th¬ng nhí ai”.

- §Õn c©u “..... kh¸ th¬ng”, giäng ®éc tho¹i l¹i chuyÓn qua giäng kÓ, lêi nhËn xÐt ®«ng c¶m cña nhµ th¬- ngêi kÓ chuyÖn. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu cña c©u“...kh¸ th¬ng”? “§Ìn th¬ng nhí ai Mµ ®Ìn kh«ng t¾t” -> Trong im lÆng d»ng dÆc, díi ¸nh ®Ìn ®ªm, chinh phô trÎ chØ cßn thÇm lÆng chuyÖn trß víi ngän ®Ìn, víi c¸i bãng cña chÝnh m×nh. - §Õn c©u “..... kh¸ th¬ng”, giäng ®éc tho¹i l¹i chuyÓn qua giäng kÓ, lêi nhËn xÐt ®«ng c¶m cña nhµ th¬- ngêi kÓ chuyÖn.

b. 8 c©u tiÕp. - Dïng c¶nh vËt thiªn nhiªn, tù nhiªn ®Ó diÔn t¶ t©m tr¹ng.........

- Dïng c¶nh vËt thiªn nhiªn, tù nhiªn ®Ó diÔn t¶ t©m tr¹ng, dïng c¸i k¸ch quan ®Ó t¶ c¸i chñ quan vÉn lµ biÖn ph¸p quen thuéc cña v¨n ch¬ng tr÷ t×nh trung ®¹i.

- TiÕng gµ eo ãc b¸o hiÖu canh n¨m, cho thÊy ngêi vî trÎ xa chång ®· thao thøc suèt c¶ ®ªm.

- Bãng c©y hoÌ ngoµi s©n ng¾n råi dµi.

ế t       78 Ti ạ ộ ủ   Ho t đ ng 1(3’) C ng ố ạ ế t 1  i ti c  l ạ ộ Ho t đ ng 2(33’) ? §Ó diÔn t¶ t©m tr¹ng buån rÇu, th¬ng nhí vµ c« ®¬n cña ngêi chinh phô, t¸c gi¶ vµ ngêi dÞch tiÕp tôc vËn dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? ? H·y t×m vµ ph©n tÝch c¸c chi tiÕt ngo¹i c¶nh cã t¸c dông diÔn t¶ nçi c« ®¬n cña ng- êi chinh phô?.

- Hµng lo¹t tõ “gîng” kÕt hîp c¸c tõ g¶y, soi, ®èt g¾n liÒn víi c¸c ®å vËt: ®µn, h¬ng, g¬ng.

? Nh÷ng hµnh ®éng gîng ®èt g¬ng, gîng soi g¬ng, gîng g¶y -> Sö dông c¸c h×nh ¶nh Èn dô tîng

- TiÕng gµ eo ãc b¸o hiÖu canh n¨m, cho thÊy ngêi vî trÎ xa chång ®· thao thøc suèt c¶ ®ªm. - Bãng c©y hoÌ ngoµi s©n ng¾n råi dµi. -> Thêi gian cña xa c¸ch vµ nhí th- ¬ng- thêi gian t©m tr¹ng-mét kh¾c, mét giê dµi nh mét n¨m. - T¸c gi¶ sö dông thªm mét biÖn ph¸p so s¸nh quen thuéc: nh niªn, tùa miÒn biÓn xa ®Ó cô thÓ ho¸ mçi sÇu d»ng dÆc. ” kÕt hîp c¸c tõ g îng - Hµng lo¹t tõ “ ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 376

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®µn ... nãi lªn ®iÒu g×? ¬ng chång ë ph ¬ng

g¶y, soi, ®èt g¾n liÒn víi c¸c ®å vËt: ®µn, h¬ng, g¬ng. Nh÷ng thó vui tao nh·, quen trang ®iÓm cña ngêi phô n÷ giê ®©y thµnh gîng g¹o. -> Sö dông c¸c h×nh ¶nh Èn dô tîng trng mang tÝnh íc lÖ ®Ó thÓ hiÖn t©m tr¹ng thùc. trng mang tÝnh íc lÖ ®Ó thÓ hiÖn t©m tr¹ng thùc. 2. NiÒm nhí th xa. - Theo diÔn biÕn t©m tr¹ng, cuèi cïng ngêi chinh phô göi tÊt c¶ nçi niÒm nhí th¬ng ®Õn chång.

? T©m tr¹ng chinh phô chuyÓn biÕn nh thÕ nµo?.

- Nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn gîi ra miÒn kh«ng gian cµng v« tËn, b¸t ng¸t h¬n víi h×nh ¶nh ®êng lªn trêi th¨m th¼m, xa x«i,

? Nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn miªu t¶ kh«ng gian ë ®©y cã g× ®¸ng chó ý?

- C©u “c¶nh .. lßng” gîi nhí c©u “c¶nh nµo ... bao giê”

-Theo diÔn biÕn t©m tr¹ng, cuèi cïng ngêi chinh phô göi tÊt c¶ nçi niÒm nhí th¬ng ®Õn chång- ®ang chinh chiÕn ë n¬i th¨m th¼m mµ chÝnh nµng chØ cã thÓ h×nh dung b»ng h×nh ¶nh íc lÖ: non Yªn; cÇn ph¶i mîn giã ®«ng míi cã thÓ chuyÓn ®îc tÊm lßng ngh×n vµng nhí th¬ng. - Nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn gîi ra miÒn kh«ng gian cµng v« tËn, b¸t ng¸t h¬n víi h×nh ¶nh ®êng lªn trêi th¨m th¼m, xa x«i, mªnh m«ng kh«ng giíi h¹n kh«ng chØ lµ kh«ng gian v« tËn ng¨n c¸ch hai vî chång mµ cßn lµ nçi nhí kh«ng ngu«i cña nµng. TÊm lßng ®au ®ín nh nhuèm vµo giät ma, vµo tiÕng trïng ra r¶. - C©u “c¶nh .. lßng” gîi nhí c©u “c¶nh nµo ... bao giê”-> mang tÝnh kh¸i qu¸t triÕt lÝ vÒ mét ql: t©m tr¹ng buån thÊm vµo c¶nh vËt.

? C©u th¬ “C¶nh buån ... lßng” gîi cho em nhí ®Õn c©u th¬ næi tiÕng nµo trong truyÖn KiÒu cña NguyÔn Du?. ? Kh¸i qu¸t néi dung ®o¹n trÝch? -> §o¹n th¬ sö dông ®éc tho¹i néi t©m trùc tiÕp bµy tá nçi lßng cña ng- êi chinh phô víi chång. ạ ộ

Ho t đ ng 3(6’) ? Nªu c¸c biÖn ph¸p biÓu thuËt nghÖ hiÖn t©m tr¹ng?

-> mang tÝnh kh¸i qu¸t triÕt lÝ vÒ mét ql: t©m tr¹ng buån thÊm vµo c¶nh vËt. * Ghi nhí (SGK/88). III. Tæng kÕt: - Néi dung: ®ång c¶m víi kh¸t khao h¹nh phóc løa ®«i cña ngêi phô n÷- gi¸ trÞ nh©n v¨n + Gi¸n tiÕp lªn ¸n chiÕn tranh phi nghÜa chia rÏ t×nh c¶m gia ®×nh. - NghÖ thuËt (cö chØ, hµnh ®éng lÆp l¹i, ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷, h×nh ¶nh nghÖ thuËt, so s¸nh, Èn dô, íc lÖ, c©u hái tu tõ).

- Néi dung: ®ång c¶m víi kh¸t khao h¹nh phóc løa ®«i cña ngêi phô n÷- gi¸ trÞ nh©n v¨n + Gi¸n tiÕp lªn ¸n chiÕn tranh phi nghÜa chia rÏ t×nh c¶m gia ®×nh. - NghÖ thuËt (cö chØ, hµnh ®éng lÆp l¹i, ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷, h×nh ¶nh nghÖ thuËt, so s¸nh, Èn dô, íc lÖ, c©u hái tu tõ). ạ ộ

Ho t đ ng 4(3’) 3. Cñng cè, luyÖn tËp.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 377

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

* Cñng cè: - N¾m ®îc thÓ ng©m khóc vµ t¸c phÈm CPN. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. H : íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi * Bµi cò: - Häc theo c©u hái phÇn híng dÉn häc bµi. - Häc thuéc lßng ®o¹n th¬. - §äc tham kh¶o mét sè ®o¹n trÝch trong “Chinh phô ng©m”.. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi ( T79 theo c©u hái híng dÉn cña GV Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

LËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn

t 79  Làm văn TiÕ

I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - N¾m ®îc t¸c dông cña lËp dµn ý vµ c¸ch thøc lËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn.

- Gióp hs cñng cè v÷ng ch¾c kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n ®· häc, ®ång thêi thÊy ®îc mèi liªn quan chÆt chÏ gi÷a c¸c kÜ n¨ng ®ã víi kÜ n¨ng lËp dµn ý.

2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ®îc dµn ý cho bµi v¨n nghÞ luËn. 3. Th¸i ®é : - Cã ý thøc vµ dÇn h×nh thµnh thãi quen lËp dµn ý tríc khi viÕt

c¸c bµi v¨n nghÞ luËn trong nhµ trêng còng nh ngoµi cuéc sèng. II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(5’) 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: Lµm bµi tËp 2. * §¸p ¸n: a. V¨n b¶n “§Òn Ngäc S¬n vµ hån th¬ Hµ Néi” thuyÕt minh vÒ mét th¾ng c¶nh. NÐt kh¸c c¸c v¨n b¶n tríc lµ ë ®èi tîng (th¾ng c¶nh) vµ ë néi dung (võa tËp trung vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm kiÕn tróc, võa ca ngîi vÎ ®Ñp nªn th¬ cña ®Òn Ngäc S¬n , ®ång thêi bµy tá t×nh yªu, niÒm tù hµo víi ®Òn Ngäc S¬n”. b, §Õn th¨m ®Òn Ngäc S¬n, h×nh tîng kiÕn tróc ®Çu tiªn g©y Ên tîng lµ th¸p Bót, §µi Nghiªn. Th¸p Bót dùng trªn nói Ngäc Béi, ®Ønh th¸p cã ngän bót trá lªn trêi xanh, trªn m×nh th¸p lµ ba ch÷ “ t¶ thanh thiªn” ®Çy kiªu h·nh. C¹nh th¸p Bót lµ cæng §µi Nghiªn. Gäi lµ “§µi Nghiªn” bëi cæng nµy lµ h×nh tîng “c¸i ®µi” ®ì “nghiªn mùc” h×nh tr¸i ®µo t¹c b»ng ®¸, ®Æt trªn ®Çu ba chó Õch víi th©m ý

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 378

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

“ao nghiªn, ruéng ch÷”. PhÝa sau §µi Nghiªn lµ c©u Thª Hóc nèi sang §¶o Ngäc- n¬i t¹o l¹c ng«i ®Òn thiªng gi÷a r× rµo sãng níc. * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: §Ó gióp c¸c em «n tËp, n©ng cao kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng lËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn ®· häc ë THCS. Ngµy h«m nay chóng ta häc bµi “LËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn”. H§ cña HS

Néi dung ghi b¶ng I. T¸c dông cña lËp dµn ý: - LËp dµn ý lµ kh©u trung gian gi÷a ®Ò bµi vµ bµi viÕt. H§ cña GV (7ph) H§2 ? T¸c dông cña viÖc lËp dµn ý ?

- LËp dµn ý lµ kh©u trung gian gi÷a ®Ò bµi vµ bµi viÕt. Nhê kh©u nµy mµ luËn ®Ò bíc ®Çu ®îc cô thÓ ho¸ thµnh mét hÖ thèng nh÷ng ý lín, ý nhá liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau vÒ néi dung. - Nãi c¸ch kh¸c, dµn ý lµ c¸i sên mµ ng- êi viÕt dùa vµo ®Ó ®Þnh híng vÒ néi dung, tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng xa ®Ò, l¹c ®Ò.

- Nãi c¸ch kh¸c, dµn ý lµ c¸i sên mµ ngêi viÕt dùa vµo ®Ó ®Þnh híng vÒ néi dung, tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng xa ®Ò, l¹c ®Ò. - Ngoµi ra, dµn ý cßn gióp ngêi viÕt ph©n bè thêi gian hîp lÝ trong qu¸ tr×nh lµm bµi. - Ngoµi ra, dµn ý cßn gióp ngêi viÕt ph©n bè thêi gian hîp lÝ trong qu¸ tr×nh lµm bµi. GV : Nãi vÒ m« h×nh cña dµn bµi ? - M« h×nh: (1) §Ò bµi- (2) Dµn ý- (3) BV trong ®ã.

ụ - M« h×nh: (1) §Ò bµi- (2) Dµn ý- (3) BV trong ®ã. (1)-C¸i cho tríc, mang tÝnh b¾t buéc. (2)-Dµn ý:c¸i tù x©y dùng, mang tÝnh s¸ng t¹o, tuú thuéc vµo tr×nh ®é, së thÝch, kü n¨ng cña mçi c¸ nh©n. (3) Bµi viÕt: S¶n phÈm ng«n ng÷ cô thÓ, hoµn chØnh lËp dµn ý, kh¶ n¨ng vËn dông tri thøc vµ kü n¨ng ... cña ng- êi viÕt. II. C¸ch lËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn: ­ Xét ví d : Sgk VD: Víi ®Ò tµi: H§ 2 (20ph) GV : Híng dÉn hs t×m hiÓu c¸ch lËp dµn ý bµi b¨n nghÞ luËn.

( T×m ý cho bµi

? Bµi v¨n cÇn lµm s¸ng tá vÊn ®Ò g×?. VD: Víi ®Ò tµi: Bµn vÒ vai trß vµ t¸c dông to lín cña s¸ch trong ®êi sèng tinh thÇn cña con ngêi, nhµ v¨n M.Gorki cã viÕt “S¸ch më réng ... ch©n trêi míi” H·y giíi thiÖu vµ b×nh luËn ý kiÕn trªn.

2 .   Nh n   xét: ậ v¨n) . a. X¸c ®Þnh luËn ®Ò: - S¸ch lµ ph¬ng tiÖn cung cÊp tri thøc cho con ngêi, gióp con ngêi trëng thµnh vÒ mÆt nhËn thøc.

- S¸ch lµ ph¬ng tiÖn cung cÊp tri thøc ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 379

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

? Quan ®iÓm cña chóng ta vÒ vÊn ®Ò ®ã ntn?. ? S¸ch lµ g×?.

cho con ngêi, gióp con ngêi trëng thµnh vÒ mÆt nhËn thøc. - §©y lµ mét luËn ®Ò (ý lín cña ®Ò) ®óng ®¾n. - S¸ch lµ s¶n tinh thÇn k× diÖu cña con ngêi bëi nã ghi l¹i nh÷ng hiÓu biÕt vÒ thêi gian tn, x· héi ®· ®îc loµi ngêi tÝch luü hµng ngµn n¨m. - §©y lµ mét luËn ®Ò (ý lín cña ®Ò) ®óng ®¾n. b. X¸c ®Þnh luËn ®iÓm: - S¸ch lµ s¶n tinh thÇnk× diÖu cña con ngêi bëi nã ghi l¹i nh÷ng hiÓu biÕt vÒ thêi gian tn, x· héi ®· ®îc loµi ngêi tÝch luü hµng ngµn n¨m. + T¸c dông th¸i ®é:

? S¸ch cã t¸c dông ntn?. ? Th¸i ®é ®èi víi s¸ch ntn?.

+ T¸c dông th¸i ®é: S¸ch më mang sù hiÓu biÕt cho con ngêi vÒ thêi gian TN vµ x· héi “m¸ch b¶o” cho con ngêi nh÷ng kinh nghiÖm øng xö víi m«i tr- êng thiªn nhiªn, x· héi (mçi quan hÖ trong con ngêi víi con ngêi).

c. X¸c ®Þnh luËn cø: - LuËn ®iÓm 1: S¸ch lµ s¶n phÈm tinh thÇn cña con ng - êi........

- LuËn ®iÓm 1: S¸ch lµ s¶n phÈm tinh thÇn cña con ngêi, “ph¶n ¸nh lu gi÷ nh÷ng thµnh tùu vÒ khoa häc vµ kinh nghiÖm sèng cña nh©n lo¹i”. - S¸ch lµ ph¬ng tiÖn cã thÓ gióp ta vît qua kh«ng gian vµ thêi gian.

- LuËn ®iiÓm 2: S¸ch gióp ta nhËn biÕt ®îc c¸c sinh vËt, hiÖn tîng Êy trong tù nhiªn vµ x· héi.........

- LuËn ®iiÓm 2: S¸ch gióp ta nhËn biÕt ®îc c¸c sinh vËt, hiÖn tîng Êy trong tù nhiªn vµ x· héi. S¸ch gióp ta nhËn thøc ®îc c¸c sinh vËt, hiÖn tîng Êy trong tù nhiªn vµ x· héi. S¸ch gióp ta n©ng cao nhËn thøc vÒ b¶n th©n, ®Ó ta biÕt ®èi nh©n xö thÕ hµi hoµ h¬n.

- LuËn ®iÓm 3: Ph¶i biÕt chän lùa s¸ch tèt, lo¹i bá s¸ch xÊu. §äc s¸ch ph¶i cã suy nghÜ. - LuËn ®iÓm 3: Ph¶i biÕt chän lùa s¸ch tèt, lo¹i bá s¸ch xÊu. §äc s¸ch ph¶i cã suy nghÜ.

? X¸c ®Þnh luËn cø cho c¸c luËn ®iÓm: h·y lÇn lît tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: - §èi víi luËn ®iÓm 1: S¸ch lµ s¶n phÈm thuéc lÜnh vùc nµo cña con ngêi? S¸ch ph¶n ¸nh, lu gi÷ nh÷ng thµnh tùu g× cña nh©n lo¹i? s¸ch cã chÞu ¶nh hëng cña thêi gian vµ kh«ng gian kh«ng?. - LuËn ®iÓm 2: s¸ch ®em l¹i cho con ngêi nh÷ng hiÓu biÕt g× vÒ tù nhiªn vµ x· héi? S¸ch cã t¸c dông nh thÕ nµo víi cuéc sèng riªng t vµ qu¸ tr×nh tù hoµn thiÖn m×nh? - LuËn ®iÓm 3: Th¸i ®é b¶n th©n ®èi víi c¸c lo¹i s¸ch? ®äc s¸ch ntn lµ tèt nhÊt? : ạ ộ 3. T×m hiÓu c¸ch lËp dµn ý   : - Ho t đ ng nhóm

1. Më bµi: - Nªu luËn ®Ò (trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp) 2.Th©n bµi: - Tr×nh bµy luËn ®iÓm 1: luËn cø a. ỳ                                                                                                   Trang

Chia hs thµnh c¸c nhãm vµ th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái trªn GV: Híng dÉn hs t×m ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 380

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

hiÓu c¸ch lËp dµn ý.

LuËn cø b - Tr×nh bµy luËn ®iÓm 2: luËn cø a. LuËn cø b 3. KÕt bµi: kh¼ng ®Þnh vai trß vµ t¸c dông cña s¸ch ®èi víi con ngêi.

* Ghi nhí ( SGK/91). III. LuyÖn tËp. : Bµi tËp 1 1. ) 10ph H§ 3 ( GV: Híng dÉn HS lµm bµi tËp trong SGK.

2. Bµi tËp 2: ( HS lµm ë nhµ).

a. Cã thÓ bæ sung 1 sè ý cßn thiÕu. - §øc vµ tµi cã quan hÖ kh¨ng khÝt víi nhau trong mçi con ngêi. - CÇn ph¶i thêng xuyªn häc tËp, rÌn luyÖn phÊn ®Êu ®Ó cã c¶ tµi lÇn ®øc. b. LËp dµn ý cho bµi v¨n: - Më bµi: + Giíi thiÖu lêi d¹y cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. + §Þnh híng tõ ng÷ cña bµi viÕt. - Th©n bµi: + Gi¶i thÝch c©u nãi cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. + Lêi d¹y cña B¸c cã ý nghÜa s©u s¾c ®èi víi viÖc rÌn luyÖn, tu dìng cña tõng c¸ nh©n. - Kõt bµi: CÇn ph¶i thêng xuyªn häc tËp, rÌn luyÖn phÊn ®Êu ®Ó cã c¶ tµi lÉn ®øc. ) 3ph

H§ 4 ( 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc M§, YC cña bµi v¨n nghÞ luËn. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc ghi nhí. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T80 theo c©u hái híng dÉn cña GV.

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

truyÖn kiÒu

t 80  Làm văn TiÕ

PhÇn I: T¸c gi¶ NguyÔn Du

I. Môc tiªu bµi häc.

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: n¾m ®îc mét sè nÐt chÝnh vÒ hoµn c¶nh x· héi vµ vÒ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 381

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

tiÓu sö cña NguyÔn Du cã ¶nh hëng ®Õn c¸c s¸ng t¸c cña «ng.

Tr b nả

- N¾m ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh trong sù nghiÖp s¸ng t¸c vµ nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt trong t¸c phÈm cña NguyÔn Du.

- N¾m ®îc mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña TruyÖn KiÒu. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng t×m hiÓu vÒ mét t¸c gi¶ v¨n häc. 3. Th¸i ®é : - Gi¸o dôc c¸c em biÕt yªu mÕn vµ tr©n träng t¸c gi¶.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: Nªu c¸c thñ ph¸p nghÖ thuËt miªu t¶ néi t©m cña ngêi chinh phô?. * §¸p ¸n: - T¶ néi t©m qua ngo¹i h×nh

- T¶ qua hµnh ®éng lÆp ®i lÆp l¹i. - T¶ ngo¹i c¶nh. - T¶ c¸c hµnh déng diÔn ra trong phßng. - T¶ thiªn nhiªn.

* Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Cuèi n¨m 1965, khi c¶ d©n téc ta n¸o nac kØ niÖm 200 n¨m ngµy sinh ®¹i thi hµo d©n téc NguyÔn Du, nh©n dÞp c«ng t¸c qua quª h¬ng NguyÔn Du, Tè H÷u ®· viÕt bµi th¬ næi tiÕng KÝnh göi cô NguyÔn Du. Tè H÷u ®· bµy tá lßng ngìng mé cña m×nh vµ còng lµ cña mäi ngêi d©n ViÖt Nam víi NguyÔn Du vµ TruyÖn KiÒu trong nh÷ng lêi th¬ ®Æc s¾c: TiÕng th¬ ai ®éng ®Êt trêi/ Nghe nh non níc väng lêi ngh×n thu/ Ngµn n¨m sau nhí NguyÔn Du/ TiÕng th¬ng nh tiÕng mÑ ru nhh÷ng ngµy/ Hìi ngêi xa cña ta nay/ Khóc vui xin l¹i so d©y cïng ngêi. Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña «ng. H§ cña GV H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

I. Cuéc ®êi.

¬ng gia ¶ nh h ëng cña quª h

H§1 (20ph) ? Cuéc ®êi NguyÔn Du cã thÓ chia lµm mÊy giai ®o¹n chÝnh?

- Quª cha Hµ TÜnh nói Hång, s«ng Lam anh kiÖt khæ nghÌo. - Quª mÑ Kinh B¾c hoµ hoa, c¸i n«i cña d©n ca quan hä. - N¬i sinh ra vµ lín lªn ë kinh 1. ®×nh, nh÷ng vïng ®Êt v¨n ho¸: - Quª cha : Hµ TÜnh nói Hång, s«ng Lam anh kiÖt khæ nghÌo. - Quª mÑ: Kinh B¾c hoµ hoa, c¸i n«i cña d©n ca quan hä. - N¬i sinh ra vµ lín lªn: ë kinh thµnhTh¨ng Long ngh×n n¨m v¨n

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 382

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

hiÕn. - Quª vî: - ®ång lóa Th¸i B×nh. - Gia ®×nh: quan l¹i cã danh väng lín, häc vÊn cao næi tiÕng.

thµnhTh¨ng Long ngh×n n¨m v¨n hiÕn. - Quª vî- ®ång lóa Th¸i B×nh. - Gia ®×nh quan l¹i cã danh väng lín, häc vÊn cao næi tiÕng. “Bao giê ... quan”. -> §óc kÕt nªn con ngêi vµ thiªn tµi NguyÔn Du.

? ND sèng trong thêi ®¹i vµ x· héi ntn?

2. Thêi ®¹i vµ x· héi (1765-1820) - X· héi phong kiÕn khñng ho¶ng trÇm träng, lo¹n l¹c bèn ph¬ng, knnd, kiªu binh næi lo¹n, T©y S¬n thay ®æi s¬n hµ huy hoµng mét thña Nhµ NguyÔn......

- X· héi phong kiÕn khñng ho¶ng trÇm träng, lo¹n l¹c bèn ph¬ng, knnd, kiªu binh næi lo¹n, T©y S¬n thay ®æi s¬n hµ huy hoµng mét thña Nhµ NguyÔn lËp l¹i chÝnh quyÒn chuyªn chÕ vµ thèng nhÊt ®Êt níc. NguyÔn Du chøng kiÕn vµ tr¶i qua ¶nh hëng ®Õn s¸ng t¸c cña «ng.

? Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi cña ND?

3. Cuéc ®êi NguyÔn Du: - Thêi th¬ Êu vµ thanh niªn sèng sung tóc vµ hµo hoa ë Th¨ng Long trong nhµ NguyÔn Kh¶n. - Mêi n¨m giã bôi lang thang ë quª vî vµ quª h¬ng trong nghÌo tóng. - Tõng mu ®å chèng T©y S¬n thÊt b¹i, bÞ b¾t råi ®îc tha, vÒ quª ë Èn ë quª néi.

-> ¤ng lµ con ng êi tµi hoa bÊt ®¾c chÝ l¹i nÕm tr¶i bao ®¾ng cay th¨ng trÇm trong cuéc ®êi, mét tr¸i tim nghÖ sÜ bÈm sinh vµ thiªn tµi.

- Thêi th¬ Êu vµ thanh niªn sèng sung tóc vµ hµo hoa ë Th¨ng Long trong nhµ NguyÔn Kh¶n. - Mêi n¨m giã bôi lang thang ë quª vî vµ quª h¬ng trong nghÌo tóng. - Tõng mu ®å chèng T©y S¬n thÊt b¹i, bÞ b¾t råi ®îc tha, vÒ quª ë Èn ë quª néi. - Lµm quan bÊt ®¾c dÜ cho triÒu NguyÔn( tham tri bé LÔ, Cai b¹ Qu¶ng B×nh, Ch¸nh sø tuÕ cèng nhµ Thanh), «ng mÊt ë HuÕ n¨m 1820. -> ¤ng lµ con ngêi tµi hoa bÊt ®¾c chÝ l¹i nÕm tr¶i bao ®¾ng cay th¨ng trÇm trong cuéc ®êi, mét tr¸i tim nghÖ sÜ bÈm sinh vµ thiªn tµi.TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã cã ¶nh hëng ®Õn sù nghiÖp v¨n häc cña NguyÔn Du.

II. Sù nghiÖp v¨n häc: 1. Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh. a. S¸ng t¸c ch÷ H¸n: - Gåm 3 tËp:

H§2 (24ph) ? Dùa vµo sgk, kÓ tªn c¸c tËp th¬ ch÷ H¸n cña NguyÔn Du, tãm t¾t gi¸ trÞ cña th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du?.

- Gåm 3 tËp: + Thanh Hiªn thi tËp (78 bµi) viÕt tríc khi lµm quan ví nhµ NguyÔn. + Nam Trung t¹p ng©m 40 bµi, viÕt khi lµm quan ë HuÕ. - Néi dung: ThÓ hiÖn trùc tiÕp t t - ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 383

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ëng, t×nh c¶m, nh©n c¸ch cña nhµ th¬.

? Néi dung chÝnh cña c¸c tËp th¬ ch÷ H¸n?.

b. S¸ng t¸c ch÷ N«m: - TruyÖn KiÒu (§TTT, 3254 c©u lôc b¸t). + B¾c hµnh t¹p lôc viÕt trong thêi gian ®i sø ë Trung quèc. - Néi dung: ThÓ hiÖn trùc tiÕp t t- ëng, t×nh c¶m, nh©n c¸ch cña nhµ th¬. §Æc biÖt trong tËp “B¾c hµnh t¹p lôc”, NguyÔn Du ®·: + Phª ph¸n C§PK Trung Hoa chµ ®¹p lªn quyÒn sèng cña con ngêi. + Ca ngîi, ®ång c¶m víi nh÷ng nghÖ sÜ tµi hoa cña Trung Hoa (§ç Phñ). - C¶m th«ng víi nh÷ng th©n phËn nghÌo khæ, ngêi phô n÷ tµi hoa b¹c mÖnh (§äc TiÓu Thanh KÝ, Së kiÕn hµnh).

? Nªu nh÷ng s¸ng t¸c b»ng ch÷ N«m cña ND?

- V¨n chiªu hån (v¨n tÕ thËp lo¹i chóng sinh) viÕt b»ng thÓ th¬ song thÊt lôc b¸t, thÓ hiÖn tÊm lßng cña NguyÔn Du.....

- TruyÖn KiÒu (§TTT, 3254 c©u lôc b¸t).Tõ tiÓu thuyÕt ch¬ng håi “Kim v©n kiÒu truyÖn” cña Thanh T©m Tµi Nh©n, NguyÔn Du ®· s¸ng t¹o nªn kiÖt t¸c tù sù- tr÷ t×nh ®éc nhÊt v« nhÞ trong v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam. - V¨n chiªu hån (v¨n tÕ thËp lo¹i chóng sinh) viÕt b»ng thÓ th¬ song thÊt lôc b¸t, thÓ hiÖn tÊm lßng cña NguyÔn Du -> nh÷ng linh hån b¬ v¬, nhÊt lµ phô n÷ vµ trÎ con trong ngµy lÔ Vu Lan.

2. Mét vµi ®Æc ®iÓm néi dung vµ nghÖ thuËt th¬ v¨n NguyÔn Du: a. Néi dung: - Tr÷ t×nh. - ThÓ hiÖn t×nh c¶m ch©n thµnh, c¶m th«ng s©u s¾c cña t¸c gi¶ ®èi víi cuéc sèng vµ con ngêi

? Nªu nh÷ng ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt trong th¬ v¨n NguyÔn Du?

- TriÕt lÝ sè phËn ngêi ®µn bµ: “§au ®ín .... chung” TruyÖn KiÒu) “§au ®ín ..... t¹i ®©u” (V¨n Chiªu Håi) - Kh¸i qu¸t b¶n chÊt tµn b¹o cña C§PK bÊt c«ng chµ ®¹p lªn quyÒn sèng cña con ngêi.

- NguyÔn Du lµ ngêi ®Çu tiªn trong V¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam ®Æt vÊn ®Ò vÒ ngêi phô n÷ hång nhan ®a tru©n,

- Tr÷ t×nh. - ThÓ hiÖn t×nh c¶m ch©n thµnh, c¶m th«ng s©u s¾c cña t¸c gi¶ ®èi víi cuéc sèng vµ con ngêi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng con ngêi nhá bÐ, nh÷ng sè phËn bÊt h¹nh, nh÷ng phô n÷ tµi hoa b¹c mÖnh. - TriÕt lÝ sè phËn ngêi ®µn bµ: “§au ®ín .... chung” TruyÖn KiÒu) “§au ®ín ..... t¹i ®©u” (V¨n Chiªu Håi) - Kh¸i qu¸t b¶n chÊt tµn b¹o cña C§PK bÊt c«ng chµ ®¹p lªn quyÒn sèng cña con ngêi. VD: TruyÖn KiÒu. - §Ò cao quyÒn sèng cña con ngêi, - NguyÔn Du lµ ngêi ®Çu tiªn trong ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 384

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®ång c¶m vµ ca ngîi t×nh yªu løa ®«i tù

V¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam ®Æt vÊn ®Ò vÒ ngêi phô n÷ hång nhan ®a tru©n, tµi hoa b¹c mÖnh víi tÊm lßng vµ c¸i nh×n nh©n ®¹o s©u s¾c. - §Ò cao quyÒn sèng cña con ngêi, ®ång c¶m vµ ca ngîi t×nh yªu løa ®«i tù do vµ h¹nh phóc cña con ngêi (dÉn chøng vÒ mèi t×nh Kim- KiÒu; vÒ nh©n vËtTõ H¶i).

b. §Æc s¾c nghÖ thuËt: - Thµnh c«ng ë nh÷ng thÓ lo¹i th¬ ca: ngò ng«n, thÊt ng«n, ca, hµnh. ®Æc biÖt th¬ lôc b¸t vµ song thÊt lôc b¸t ch÷ N«m lªn ®Õn tuyÖt ®Ønh thi ca cæ trung ®¹i (truyÖn KiÒu)

- Thµnh c«ng ë nh÷ng thÓ lo¹i th¬ ca: ngò ng«n, thÊt ng«n, ca, hµnh. ®Æc biÖt th¬ lôc b¸t vµ song thÊt lôc b¸t ch÷ N«m lªn ®Õn tuyÖt ®Ønh thi ca cæ trung ®¹i (truyÖn KiÒu) - Tinh hoa ng«n ng÷ b×nh d©n vµ b¸c häc ViÖt ®· kÕt tô n¬i thiªn tµi NguyÔn Du - nhµ ph©n tÝch t©m lÝ bËc nhÊt, thµnh c«ng trong nghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh vµ x©y dùng nh©n vËt.

Hoạt động 4 (1’) 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc cuéc ®êi, sù nghiÖp vµ phong c¸ch nghÖ thuËt cña ND. + Cuéc ®êi cña NguyÔn Du. + C¸c s¸ng t¸c chÝnh cña NguyÔn Du + §Æc ®iÓm vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña th¬ v¨n NguyÔn Du. * LuyÖn tËp : - V× sao nãi “NguyÔn Du lµ nhµ th¬ nh©n ®¹o tiªu biÓu cña v¨n häc ViÖt Nam giai ®o¹n nöa cuèi thÕ kØ XVIII, nöa ®Çu thÕ kØ XIX”? - §¸p ¸n: NguyÔn Du ®îc ®¸nh gi¸ lµ nhµ th¬ nh©n ®¹o tiªu biÓu v×: + TÊt c¶ c¸c s¸ng t¸c cña «ng dï b»ng ch÷ H¸n hay ch÷ N«m ®Òu to¸t lªn mét tinh thÇn nh©n ®¹o s©u s¾c. + §ã lµ t×nh c¶m ch©n thµnh, lµ lßng yªu th¬ng vµ sù c¶m th«ng cho nh÷ng th©n phËn ®au khæ trong x· héi, ®Æc biÖt dµnh cho nh÷ng ngêi phô n÷ tµi hoa mµ b¹c mÖnh. + ¤ng cßn bµy tá kh¸t väng vÒ t×nh yªu, h¹nh phóc vµ sù c«ng b»ng trong x· héi. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc ghi nhí vµ n¾m ®îc néi dung c¬ b¶n cña bµi häc. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T81.82 theo c©u hái híng dÉn cña GV.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 385

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

truyÖn kiÒu PhÇn II

ọ

t 81, 82  Đ c  văn TiÕ

Trao duyªn

Ạ

ĐO N TRÍCH:

“TrÝch TruyÖn KiÒu” – NguyÔn Du

ủ ề ệ ồ ờ 1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: ­ Giúp h c sinh c m nh n đ ấ ượ ươ ậ ượ ủ ọ ứ ả c “ s c c m th ủ ổ ữ ữ ử ụ ạ ả ộ ả ng l c nh ng miêu t ỡ ị c ch  đ : bi k ch tình yêu tan v   ơ ố ớ ọ  lùng c a nhà th  đ i v i nh ng khát v ng  ậ  n i tâm nhân v t và cách s  d ng  ngôn ườ ấ ượ i  y đ ệ I. Môc tiªu bµi häc. ề trong “Truy n Ki u”. Đ ng th i th y đ ỗ ạ h nh phúc và n i kh  đau c a con ng ữ ng  điêu luy n.

- C¶m nhËn ®îc t×nh yªu vµ nçi ®au khæ cña Thuý KiÒu trong ®ªm “Trao duyªn”

- ThÊy ®îc tµi nghÖ tuyÖt vêi cña NguyÔn Du trong viÖc miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc hiÓu mét ®o¹n th¬ tr÷ t×nh. 3. Th¸i ®é : - Gi¸o dôc c¸c em biÕt yªu mÕn vµ kÝnh träng t¸c phÈm vµ t¸c gi¶.

. chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 386

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

ậ ủ ệ ề ề ệ III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 (5’) 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: ữ ? Trình bày nh ng thành công v  ngh  thu t c a Nguy n ễ Du trong “Truy n Ki u” * §¸p ¸n:

ậ

ự ậ ­ Ngh  thu t xây d ng nhân v t ả ộ  n i tâm nhân v t. ­ Ngh  thu t miêu t ả  thiên nhiên ­ Ngh  thu t miêu t ữ ậ ệ ậ ệ ệ ậ ậ ử ụ ể ơ ệ ộ

­ Ngh  thu t s   d ng ngôn ng  ­ th  th  dân t c. * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi:

bµi th¬ cña Tr¬ng Nam H¬ng “T©m sù víi nµng Thuý V©n” nhµ th¬ l¾ng s©u c¶m xóc:

Xãt th¬ng lêi chÞ dÆn dß Mêi l¨m n¨m ®¾m con ®ß xu©n xanh ChÞ yªu lÖ ch¶y ®· ®µnh Chí em níc m¾t ®©u dµnh chµng Kim ¤ k×a sao chÞ ngåi im M¸u cßn biÕt ch¶y vÒ tim ®Ó hång LÊy ngêi yªu chÞ lµm chång §êi em thÓ th¾t mét vßng oan khiªn

Bµi th¬ kÕt luËn:

Em thµnh vî cña chµng Kim Ngåi ru giät m¸u tîng h×nh chÞ trao GiÊu ®Çy ®ªm nçi kh¸t khao KiÒu ¬i! Em biÕt khi nµo ®îc yªu Tríc lêi t©m sù Êy cña Thuý V©n, KiÒu biÓu hiÖn t©m tr¹ng g×, xö sù nh thÕ nµo, chóng ta t×m hiÓu “Trao duyªn” trÝch trong “TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du. * Bµi míi: H§ cña GV H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

ủ ạ ị ị Ho¹t ®éng 2 (8’) ị ? Xác đ nh v  trí c a đo n “ Trao duyên”? ầ ầ ộ ầ ộ ừ ế ề ệ ả ờ I. T×m hiÓu chung: ạ 1.V  trí đo n  trích: ư   ầ ­ Thu c đ u ph n II: gia bi n và l u ạ   l c, t  câu 723­756 nói v  vi c Thuý ề     nghĩa   cho Ki u   nh   Thuý   Vân   tr ế ề ệ ả ờ ư   ­ Thu c đ u ph n II: gia bi n và l u ạ ừ   l c, t  câu 723­756 nói v  vi c Thuý ề     nghĩa   cho Ki u   nh   Thuý   Vân   tr

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 387

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Kim Tr ng.ọ ạ ặ ề ệ ắ ướ ế ị ứ ự  t   các   s ạ   c   đo n ế ề ề ỏ ­   Gv   h i:   Tóm   t ễ ki n   di n   ra   tr trích này? ướ .   Đây   là   đêm   tr ề Kim Tr ng.ọ ­ Gia đình g p tai ho  Thuý Ki u đã quy t đ nh bán mình c u cha và em. Mã Giám Sinh đ n mua Ki u v  làm ẽ l c   ngày   Thuý Ki u đi theo Mã Giám Sinh. ị ỡ ể ị ỡ ữ ễ ề ề ậ ế ữ ấ ố ạ ủ ề 2. Ch  đ :   ­   Đó   là   bi   k ch   tình   yêu   tan   v ,   nói ệ ạ cách   khác   đo n   trích   th   hi n   mâu   ẫ ớ   ệ thu n   gi a   tình   yêu   mãnh   li t   v i ự ế  chia ly phũ phàng. th c t ố ụ 3. B  c c: ?  V n   đ   mà   Nguy n   Du mu n   đ   c p   đ n   trong đo n trích là gì? ­ Đó là bi k ch tình yêu tan v , nói ể ệ ạ cách  khác  đo n trích th  hi n mâu   ớ   ệ ẫ t   v i thu n   gi a   tình   yêu   mãnh   li ự ế th c t chia ly phũ phàng.

ồ ầ ố ụ ủ ơ ầ ề ễ ệ ạ   ?  Hãy tìm b  c c c a đo n ộ trích và nêu n i dung chính   ế ủ c a di n bi n câu truy n?

ế

ề ướ   ng ­ G m 3 ph n: ầ +  Ph n 1: Đ u – “th m lây”: Thuý   ậ ờ   ụ ế Ki u thy t ph c Thuý Vân nh n l i trao duyên  ầ + Ph n 2: “Chi c thoa”­ “thác oan”: ỷ ậ ề Thuý Ki u trao k  v t ạ ầ i: Thuý Ki u h + Ph n 3: Còn l ọ ạ ớ ớ ố i đ i tho i v i Kim Tr ng. t ễ ả ọ 4. Đ c di n c m:

ờ

ờ ộ ậ ệ

ệ ạ ở ọ

ọ

ế ẹ ậ t, ngh n ngào nh

ố ố ế ỡ

ự ọ ự ứ ề ứ ề ướ II. §äc hiÓu. ề 1.Thuý Ki u giãi bày lí do tìm cách ể ụ ế thuy t   ph c   đ   trao   duyên   cho Thuý Vân. ọ ­ Kim Tr ng chính là s  băn khoăn,   ướ   c day d t trong lòng Thuý Ki u tr lúc ra đi... ề ả ữ ế ữ ọ ế ­ Kim Tr ng chính là s  băn khoăn,   ướ   c day d t trong lòng Thuý Ki u tr ặ lúc ra đi. Vì trong khi gia đình g p tai   ắ   ế bi n, Thuý  Ki u  đã ph i  cân nh c ộ ự   l a ch n gi a m t bên ch  hi u và

ỳ                                                                                                   Trang

GV:  Híng dÉn HS ®äc ®o¹n trÝch. ặ ơ ạ   i   d n   dò, ­   Đo n   th   là   l ố   ề ự ủ tâm s  c a Thuý Ki u đ i ớ   v i Thuý Vân, c y nh  em ộ   gái   ru t   m t   vi c   thiêng liêng,   trong   tâm   tr ng   đau   ậ   ọ ớ đ n,   tuy t   v ng.   B i   v y, ệ   ớ ầ ị c n   đ c   v i   nh p   đi u ế ọ ậ   ch m, gi ng tha thi t. Càng ớ   ư ỉ ề ề v  sau, Ki u nh  ch  nói v i ọ   mình,   nên   gi ng   đ c   các ạ   đo n   sau   càng   ch m,   càng ư  ẩ kh n thi ế   ti ng khóc não nùng, c  nén, ư nh ng đ n hai câu cu i thì   ế   ế oà v  thành ti ng thét, ti ng ấ ặ khóc, ng t l ng đi…  H§3(32ph) ố   ?   Trong   đêm   cu i   cùng tr   c khi “đi theo Mã Giám Sinh” trong lòng Thuý Ki uề   ự   còn có tâm s  gì khi n nàng ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 388

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ộ day d t?ứ

ớ ề

ờ ọ ế ẽ ắ ở ề ẽ

ẻ c, l ằ ỗ i th , k ớ ế

ệ ấ     tràn   t m

ị ế ề ỉ ề ờ ấ ộ ­ ý đ nh này đ n v i  Thuý Ki u m t ộ   ớ ộ cách hoàn toàn đ t ng t, b t ng ...... ổ ắ ố

ế ị ị ớ ộ ồ ề ề ? Ý đ nh “ trao duyên” cho ế Thuý   Vân   đ n   v i   Thuý Ki u ntn?

ầ ị ế t và nàng m t bên là tình yêu tha thi   ả   ướ ế ị đã quy t đ nh “ làm con tr c ph i ề ơ đ n  n sinh thành”   GV:   Đêm   nay   Thuý   Ki u   m i   có th i gian cho riêng mình và nàng nghĩ   ế   t ngay   đ n   Kim   Tr ng:   Không   bi   chàng s  ra sao khi tr  v  mà không ặ   g p nàng, ch c chàng s  vô cùng đau ề ổ kh . Và Thuý Ki u nghĩ r ng mình   ề ẻ  ộ ướ ụ là k  ph  tình, b i  ớ gây ra đau đ n v i ng yêu. Đó là lý   ề do khi n Thuý Ki u : ỗ ữ N i riêng riêng nh ng bàn hoàn ắ ầ D u   chong   tr ng   đĩa   l khăn ­ Không ch  đau kh , Thuý Ki u còn mu n tìm cách bù đ p cho n yêu cho ổ ớ chàng b t đau kh . ­ ý đ nh này đ n v i  Thuý Ki u m t ộ   ớ ề ờ  ộ ấ cách   hoàn   toàn   đ t   ng t,   b t   ng ẵ   ng i   nh n   tàn Thuý   Ki u   khi   đã   “ ư canh” mà ch a nghĩ ra  cách nào thì   ế ấ ỉ Thuý Vân “ t nh gi c xuân   ” đ n bên ẻ ỏ ch  ân c n h i han, chia s : ờ ề ề ớ ị ủ

a. L i đ  ngh  c a Ki u v i Thuý  Vân:

ở ờ i   trao   duyên ệ ủ ự ồ ề ­   Thuý   Ki u   đã   m   l ị ề ằ b ng câu đ  ngh : ả ề ị ị ạ ề ộ ­> Đó là m t câu đ  ngh  l lùng......... ọ ế

ắ ầ ậ ở ờ i   trao   duyên ị ự   GV:   Chính   s     quan   tâm ấ   đúng   lúc,   xu t   hi n   đúng ả   lúc, s  đ ng c m c a Thuý ế Vân   đã   khi n   cho   Thuý   ạ   Ki u n y ra ý đ nh táo b o   này: Và nàng tìm m i cách ụ ể đ  thuy t ph c em. ở  ề ? Thuý Ki u đã b t đ u m ờ i trao duyên ntn? Nh n xét l   ề ờ ề v  l i đ  ngh  đó ?

ị ờ i ồ ị ạ ồ ẽ ư ộ ề lùng: L

ở ư  cách x ng hô ( i) i đ  ngh  r i ư ủ ờ ề ạ ậ ị ơ  c  vàoả ị ừ:  l y,   th a,   c y   em,   ch u

ở ả ề ờ ứ ặ ­ S c n ng c a l ữ nh ng   t i...ờ l ừ + Trong bao nhiêu t v : ả phi n em, nh  em ờ   có hàm  ý nh  Nguyễn Du là ề ­   Thuý   Ki u   đã   m   l ị ề ằ b ng câu đ  ngh : ậ C y em em có ch u l  Ng i lên cho ch  l y r i s  th a. ạ  ị ạ ­> Đó là m t câu đ  ngh  l ậ ở ư   c y em, th a, lùng  ớ   ị ờ ,  ề ủ ộ  hành đ ng c a Ki u v i ch u l ậ ạ   . Th t thiêng liêng em gái: l y em gái ậ ậ ự   mà  th t trái vói tôn ti tr t t  phong ạ ế ộ ki n. L  lùng     c  thái đ  sao mà ế ẩ kh n thi t...

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 389

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ứ ch n t ọ ừ c yậ . i đ  ngh  r i c

ị ờ

ữ ừ ờ ặ ủ   ặ ệ ứ ?    Đ c   bi t   s c   n ng   c a ề ờ ơ ị ấ   i   đ   ngh   y   r i   vào l ữ ừ ữ     ng   nào   ?   Bình nh ng   t ệ  ề ậ ả ệ lu n   v   hi u   qu   ngh ữ  ủ ậ thu t   c a   nh ng   t   ng y ?ấ

ỏ nghĩa   i” ộ ắ “ừ ị    ch u   l ộ ể ố ừ là   ch pấ   ờ +  Còn   t   ộ   ậ thu n m t cách ràng bu c, b t bu c không th  ch i t ọ ượ “ ằ ặ ề ệ ờ i” ọ ớ ị ắ ứ . Nó cũng ch ng t ể ề ­    ...Vì Ki u hi u vi c mình nh    là   ế   ệ ế ứ ộ m t vi c h t s c quan tr ng, cũng h t ầ ứ ế    nh  và đ y khó khăn v i Thuý s c t Vân. ủ ế ạ ượ ề ệ ủ ị ơ ả  ủ ờ ề ặ ­ S c n ng c a l ậ ư ạ ừ:  l y,   th a,   c y   em, ữ   vào   nh ng   t i... ch u l ờ  ừ  có hàm ý nh + Trong bao nhiêu t  Nguyễn Du là  ề v : ả phi n em, nh  em ọ ừ c yậ . Vì trong đó  hàm ch aứ     ch n t ậ ờ ờ ậ ự s   tin   c y,   nh   c y,   trông   ch   và   ự ươ ườ   i ng   d a   hoàn   toàn   vào   ng n ờ ượ ườ ượ   đ c i   đ c  nh .  Và  đòi   h i  ng ọ   ỏ ả ắ ờ nh  ph i g ng g i, nh c lòng, nh c ớ ữ   ơ ứ c. H n n a s c m i mong làm đ ơ  ệ ủ ừ c y’ậ   khi n câu th ế âm đi u c a t ạ ủ   ự ứ có s c n ng, có s  qu n qu i c a đi u khó nói. ị ờ    nghĩa là ch pấ    “ừ ch u l + Còn t ộ ộ   ộ ậ thu n m t cách ràng bu c, b t bu c ỏ  ể ố ừ không th  ch i t ủ   ả ồ  nh y c m c a tâm h n c a tinh t ị   ả ể Ki u   hi u   đ c   hoàn   c nh   ch u thi t thòi c a Thuý Vân.

ờ ề ệ ề ọ

ả ử ự ữ ừ    ng  quan GV: Đây là hai t ế   ể ọ tr ng   không   th   thay   th , ự ấ   ộ   báo   m t   đi u   b t d ườ th ng. ề ?  Vì   sao   Ki u   ph i   x   s ư ế nh  th  ? ườ ấ

ể

ặ

ề ồ ư ớ ể   ­  ...Vì Ki u hi u vi c mình nh   là ế ứ ệ ộ m t vi c h t s c quan tr ng, cũng   ớ   ị ế ứ ế ầ  nh  và đ y khó khăn v i h t s c t ở ư Thuý   Vân.   B i   x a   nay   trong   cs   ứ  ể i   ta   có   th   trao   cho   nhau   th ng ẳ ứ ọ ư   này, th  n  nh ng ch ng m y ai trao ườ i   khác   hãy tình   yêu   và   nài   ép   ng   ề   ườ ấ i mình yêu. Thuý Ki u yêu l y ng ử ủ ể ự hi u s  khó x  c a em và hi u đó là   ế   ủ ộ ự m t   s   hi   sinh   c a   Thuý   Vân   n u ờ ậ i   giúp   nàng.   Và   đó   cũng   là nh n   l   ộ ơ m t cái  n sâu n ng. ự ệ ả ậ    vi c làm Th m chí, ngay c  trình t ờ   ụ ấ ủ c a Ki u cũng r t có d ng ý: M i ạ ồ em ng i lên, l y r i m i th a. ử ố ớ

ắ ụ ả ỏ ả ạ ả ị ộ ề ­     M t   Thuý   Ki u   s c   s o,   thông ế minh, t nh , khéo léo, nh y c m.

ỉ     GV:  “Đ i v i 1 c  ch  hi sinh vì ngư iờ  khác nh  v y ư ậ   ế   ỉ ch   có   kính   ph c   và   bi t ơ ư n,ngày   x a   ph i   t     bày ạ Thuý Ki u ề đòi  ằ b ng cái l y  l y  ạ Thuý Vân  là l y cái hi ạ   ả ấ   sinh   cao   c   y”   (Lê   Trí

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 390

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ơ ừ ạ   i . ậ ề ề  ử ự  ẽ ế ộ ễ Vi n). Câu th  v a tình l ừ ễ v a l ?     Em   có   nh n   xét   gì   v Thuý Ki u qua cách x  s ấ y? N u là Thuý Vân e s hành đ ng ra sao? ế ả ạ ả

ạ ầ ề ầ ề ả ọ ố ố ấ ọ ề ắ

ộ ừ ầ ớ ư ủ ề ắ ề ộ ­     M t   Thuý   Ki u   s c   s o,   thông   ị    nh , khéo léo, nh y c m. Có minh, t ỉ  ặ ị ị ủ ẽ ế  n u đ t đ a v  c a Thuý Vân ch l ặ   ạ ế bi t   ng c   nhiên,   b i   r i   im   l ng ắ   l ng   nghe   và   c m   th y   đi u   Thuý ớ   Ki u s p nói ra quan tr ng v i nàng ắ ờ ẽ l m   mà   Thuý   Vân   bây   gi     s   có ớ ọ tr ng trách v i đi u đó. ấ ờ ư : i th a c tiên nàng giãi bày v i em gái       c a   mình, ứ   đ t   gánh ủ ậ ễ   ầ GV:  Hai   câu   đ u   Nguy n ượ   Du  đã   t o   đ c   không  khí   thiêng liêng trang tr ng ban ầ ủ đ u c a cu c trao duyên. Và   ể ệ   ngay t  đ u cũng th  hi n ẩ ấ   nh t quán ph m ch t và tính cách c a nhân v t.

ạ ề ơ ạ ả ả ề ề ề ộ   b. Thuý Ki u d n d n nói rõ v  n i dung l ướ ­  Tr ả ề v   hoàn   c nh   riêng   t ế ố ữ nh ng   bi n   c   tình   yêu:   “ ữ ườ ”. ng gi a đ ữ  ơ ử ụ + Câu th  s  d ng sáng t o thành ng ị  ườ ­ Nàng đ  ngh ữ ứ đ t gánh gi a đ ng Vân   thay   mình   tr     nghĩa   cùng   Kim Tr ng.ọ ạ   i ­>   C   đo n   th   còn   l Thuý Ki u trình bày đi u gì   ớ v i Thuý Vân?

ướ ề c tiên Ki u giãi bày ề ề ?  Tr ớ v i em v  đi u gì ?

ướ ề ớ c tiên nàng giãi bày v i em ư ủ  c a mình, ứ đ t gánh ế ng ­    Tr ả gái v  hoàn c nh riêng t ố ữ nh ng bi n c  tình yêu: “ ữ ườ ”. gi a đ

ử  ậ ề   ? Nh n xét gì v  cách  s ơ   ữ ủ ừ ụ  ng  c a câu th  ? d ng t ủ ế t ý nghĩa c a nó ? Cho bi ợ ơ ừ ” g i m i duyên tình dang ố + “T  th a ề ở ữ d  gi a Kim và Ki u. ừ ng ứ ế ố ấ ớ ề ừ ỉ ệ ở ể ỏ ở ị ở

ả ạ ơ ử ụ   +  Câu  th  s   d ng sáng t o  thành ườ . V a g i ng  ữ đ t gánh gi a đ ợ   ữ ở ủ ờ   lên bi n c  tình yêu dang d  c a đ i ề   Ki u v a cho th y tình yêu v i Ki u   đâu   ch   là   tình   mà   còn   là   nghĩa,   là trách nhi m đã gánh d  trên vai,  nay   ứ ả   đ t gánh thì không th  b  d , ph i ế ờ ườ i gánh ti p. nh ng ị ề ­   Nàng   đ   ngh   Vân   thay   mình   tr nghĩa cùng Kim Tr ng.ọ ể ề ặ ố ợ ế ề ? B i th  nàng đ  ngh  em   ư ế mình nh  th  nào?  ả  ế ?     Hi u   th   nào   cho   tho ơ ừ ”  ữ t   th a đáng   v  hai   ch  “ ề  ờ i   đ và   m c   em”   trong   l ị ủ Thuý Ki uề ? ngh  c a M c   emặ ệ ả ố ề ậ ỳ ị

ơ ừ ” g i m i duyên tình dang + “T  th a   ề ữ ở ”:  d   gi a   Kim   và   Ki u.   “ ặ   không   ph i   là   m c   k   mà   là   hoàn   toàn trông c y vào em, tu  em đ nh li u.ệ ế ạ ề ế ụ Thuý Vân c. Thuý Ki u thuy t ph c ố   GV  :Ki u   mu n   nói:   M i ở   ề tình Kim Ki u đã dang d , ệ ố ơ   i   m i   t vi c   k t   l   duyên ả ậ ị ấ   y ch  trông c y c  vào em.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 391

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

b»ng ớ ế ứ ữ ụ ế ố t 2 bi n c : ề ể ạ ắ ắ i v n t ế ắ ẹ ướ   c ề ệ ộ ữ ặ ư ấ ố

ứ ữ ả nh n ậ lêi gá nghĩa v i Kim Tr ng ọ . ­     Thuý Ki u thuy t ph c em   cách k  l +   G p  ặ Kim Tr ngọ , yêu và h n  th  nguy n.  ể ồ gia ặ +   G p   sóng   gió   b t   kì   đ   r i   ®×nh tai bi n, ế t×nh yªu dang d , r i ở ơ   vào   c nh   tình   day   d t   gi a   tình   và   hi u.ế ằ đ c ờ ề i đ  ngh

ứ ệ ộ

ờ ả   ầ ờ ể i k  ch a đ y tình c m ề t   tha   ớ Kim  ể ề ế ố i   k   v   m i   tình   v i ữ ­> Nh ng l ủ c a   Thuý   Ki u   bao   nhiêu   thi trong   l Tr ng.ọ b»ng ư ế th  keoứ ứ   Em là th  keo loan ( bằng máu chim loan) có khả  ắ   năng g n k t nh ng th  khó ể có th  hàn g n . ỉ ộ  “ Ch  m t ch  m c thôi mà   ặ   Thuý   Ki uề   nh   bu c   ch t ủ   Thuý Vân vào m i tình c a mình – làm sao Vân có thể   ố ừ ượ ” (N.Đ.Quy n) ề ch i t Þ d n lòng   ? Sau l mà   nói   ra  Thuý   Ki uề   th cự   hi n hành đ ng nào ? ­   GV   h i:  ỏ Thuý   Ki uề   ti pế   ụ Thuý   Vân  ế ụ t c   thuy t   ph c   nh  th  nào ? ụ ế ế ố t 2 bi n c : ề ể ạ ắ ắ i v n t ẹ ướ   c ệ ề ặ ấ

ạ ượ ứ ữ ả ­   Thuý Ki u thuy t ph c em  cách k  l +  G p ặ Kim Tr ngọ , yêu và h n  th  nguy n.  ể ồ gia +   G p   sóng   gió   b t   kì   đ   r i   ®×nh tai bi n, ế t×nh yªu dang d , r i ở ơ   vào c nh tình day d t gi a tình và   hi u.ế ố ụ ể ơ ề ớ Kim   Tr ng   ọ ả ế ứ ầ ờ ậ ạ c   nói   ra ?  T i   sao   l   i   đ ặ   ự ữ nh ng tâm s  tình yêu m n ồ vào  n ng   v i   ị    nh giây   phút   đang   ph i   t nh  c y Vân? ộ ằ ề ả ả ớ   ­     ...Mu n   giãi   bày   c   th   h n   v i ướ   ử ự ủ c Vân  v  cách  x   s  c a  Ki u tr ự  ể ị hoàn   c nh   bi   k ch   đ   mong   tìm   s ủ Thuý  thông c m b ng hành đ ng c a  Vân. ệ ạ c đi p l ờ  T  “khi” đ ự ế ố i   k   v   m i   tình   v i   ượ ừ ơ ả ủ

ể ư ủ ằ ằ ữ ỗ ố ệ ằ ề ắ ệ ướ ồ ặ ề ấ ổ  ố ớ Kim ể ề ế ụ ằ ể ợ ­ T×nh yªu tan v  đó là n i th ng kh ỡ ố ớ đ i v i  Ki u, là m t mát đ i v i  Tr ngọ . ườ ế ả ố  ?  Còn  vi c  k  v  bi n  c ế   Hi u – Tình nh m m c đích gì ? i gánh ti p n

ụ ể ơ ố ề ề ả ộ ế + Thuý Ki u ề vi n đ n tình máu m ,  ế ủ ệ ẩ ầ ế ạ ệ i kh n c u em  vi n đ n cái ch t l ban ấ ế

ệ ặ ế t   y u   cho   dù   t ả ắ ầ ườ

ả   ờ ể ữ i k  ch a đ y tình c m ­> Nh ng l ề ủ t   tha   c a   Thuý   Ki u  bao   nhiêu   thi ớ Kim  ể ề trong   l ầ   Tr ng.ọ i 3 l n ứ ạ   ư nh  1 s  ph i tr i c a quá kh  h nh ề   phúc   trong   tâm   trí   c a   nàng   Ki u.   Nh ng cũng là đ  nh m giãi bày cho ể   Thuý  Vân  hi u thêm   r ng  tình  yêu   gi a Kim và Ki u đã nguy n  c ba   sinh, đã đ m th m m n n ng, đã là   món n  lòng   không th  phũ phàng ợ  ỏ ở b  d , ph i có ng tình. ớ   ­   ...Mu n giãi bày c  th  h n v i ướ   ử ự ủ c Vân v  cách x  s  c a Ki u tr ự  ị ể hoàn c nh bi k ch đ  mong tìm  s ủ   ằ ả thông   c m   b ng   hành   đ ng   c a Thuý Vân. Gia đ×nh tai bi n, nàng đã l y Hi u ế   ệ   mà đ t lên tình.  Đó là trách  nhi m ư   ự ấ   nguy n.   Nh ng t ỳ                                                                                                   Trang

ấ   ơ GV:   Câu   th   đã   cho   th y NguyÔn Du b t đ u phá v ỡ    i hài hoà hình  nh con ng ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 392

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ề t×nh yªu  tan v .ỡ ữ ữ ạ ứ ả ả ế ứ gi a cái chung và cái riêng, gi a đ o đ c và tình c m. ỗ ấ ổ ố ớ

ữ ố ặ ệ ả ờ c   non’ ờ

ề ề ấ im Träng,   l ? Cu i cùng: trong cao trào ủ c a dòng c m xúc đày tính   lí   trí    Thuý   Ki uề   còn   vi nệ   ể Thuý  Vân  ẫ d n   đi u   gì   đ   ệ ố nghe theo 1 cách tuy t đ i? ự ữ “tình máu m ’ủ  ,  ­....Nh ng thành ng   ệ ờ ướ ể i   n    th   hi n   hàm   ý   tha ‘l   ổ   ế ằ ẫ ế ậ t r ng tu i thi t c y nh  em d u bi ệ ẽ t   thòi xuân   em   còn   dai,     em   s   thi   ờ ướ   c i   n nhi u   khi   l y   K ắ ặ non này n ng l m.

ầ ẩ ế ệ

ứ ạ

ử ụ   ơ ủ ? Đo n th  ch  yêú s  d ng ừ ữ ư ế ữ nh ng t  ng  nh  th  nào ?

ớ i nu c non

ờ ng mòn ố ị ườ ơ   i chín su i hãy còn th m

ế ẽ ể ỗ ậ ắ ả ­ Thuý Ki uề  th t s c s o, khôn ngoan, nàng đã bi t dùng lý trí đè nén   tình ả c m đúng lúc, đúng ch .........

t   các   lí   l

ề ữ “tình   máu     th  hi n hàm ý   ế ằ   t r ng ệ   ẽ t iờ ặ ẹ ỉ ả ơ ẽ ờ gi ặ GV: Thuý Ki u ề đã dùng r tấ   ụ   ế ề nhi u lí l  đ  thuy t ph c Thuý   Vân   thay   mình   trả  nghĩa cho Kim Träng. Đ cặ   ế   ẽ ể ệ   đ   thuy t bi Thuý   Ki uề   m i   lúc ph c,  ụ ỗ   ộ Thuý   Vân,  ộ m t   ràng   bu c   ế   Thuý Vân ch  còn khi n cho  mét cách im l ng l ng nghe ắ ặ   ậ ấ và im l ng ch p thu n. ố ­   Tâm   tr ngạ   Thuý   Ki uề   nh   nhõm,   ầ thanh th n ph n nào. C n sóng lòng   lúc  tríc  đang  trào  dâng có  l     đã ắ l ng xu ng.

ễ ề ? Qua đây em có   nhËn xÐt ề gì v  Thuý Ki u. ố ế ầ ề ỉ ậ

ẳ ở ề ỡ ừ ế ẳ ữ ỷ ậ 2. Ph n 2: Trao k  v t.    Ki u trao k  v t:     a.  ­ B i tình yêu nào mà ch ng có th ỷ ậ ẹ h n, có nh ng k  v t thiêng liêng. ế đi u đó khi n cho   Khi n nàng ph i day d t. ­  T×nh yªu  tan v  đó là n i th ng ố   ỡ ố   ề kh  đ i v i   Ki u, là m t mát đ i ả ấ   v i ớ Kim Tr ngọ . Nàng đành ph i l y   nghĩa đ t lên tình, và vi c này nàng gia ẻ nh   Vân   san   s   giúp.     đã   vì   ®×nh  mà   hi   sinh   t×nh yªu. Thuý  ố ở Thuý Vân  Ki u  ề cũng mong mu n    ể ả ể   1 s  hi sinh đ  nàng có th  tr  nghĩa cho Kim Tr ngọ . + Thuý Ki u ề vi n đ n tình máu m , ủ   ế ệ ế ạ   i kh n c u em vi n đ n cái ch t l ơ ban cho mình chút vui, chút  n, chút   ủ   ẹ ơ th m lây vì đ c hi sinh cao d p c a em  Ngày xuân em hãy còn dài ủ Xót tình máu m  thay l ị ươ Ch  dù th t nát x ậ Ng m c lây. ữ   ­....Nh ng   thành   ng ể ệ m ’ủ  , ‘l ờ ướ c non’ i n ẫ ờ ế ậ t c y nh  em d u bi tha thi ổ tu i xuân em còn dai,   em s  thi im Träng,   l ấ thòi   nhi u   khi   l y   K ắ ướ c non này n ng l m. n ấ ữ ữ “th t nát ị      Nh t là nh ng thành ng   ườ chÝn ậ ươ i   ng   mòn x ”,   “ng m   c ề su iố ”,  đ u ng m ch  cái ch t.   ế Thuý  ỉ ầ m×nh  là  mét ngêi  s pắ   Ki uề   t ự  coi   ế ắ   ch t, s p ra đi vĩnh vi n và đang nói ớ ngêi  còn   s ng.ố ờ   l i   trăng   tr i   v i   ỉ Thuý Ki uề  ch  còn ướ   Tr c khi ch t,    ờ cña mét  đi u day d t đó thôi. L i   ứ ngêi  s p ch t ch ng ai n  t ố    ch i bao gi ề ắ .ờ

ự ạ ắ

ề cña ?   D   đoán   tâm   tr ng   Thuý Ki uề  sau khi đã nói đîc đi u khó nói

ầ ở ọ ơ ồ ỷ ậ ớ ­ Quan tr ng h n, có trao k  v t cho   ứ   Thuý Vân  thì  Thuý Ki uề   m i ch ng ­  Thuý   Ki uề   th t   s c   s o,   khôn ả ậ   ế t dùng lý trí đè nén ngoan, nàng đã bi   ả ể  ỗ tình c m đúng lúc, đúng ch . Có th ngêi   lí trí  ơ ầ nói   ph n th  đ u con   cña  Thuý Ki uề   đã d n nén con ng- êi  t×nh c¶m  trong  Thuý   Ki uề   để

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 393

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ươ ụ Thuý   Vân  b»ng  m iọ ấ ng v n gì ố ế thuy t   ph c   cách. ỏ ®îc mình không còn v t ữ ớ v i m i tình cũ n a ế t         82 ạ ộ

ủ t 1 ẹ ạ ộ Ti Ho t đ ng 1: (3 phút) ứ ế ố ế C ng c  ki n th c ti Ho t đ ng 2: (35 phút) ả ơ ậ ế ẽ ờ  gi ố ­ Tâm tr ngạ   Thuý Ki uề   nh  nhõm,   ầ thanh th n ph n nào. C n sóng lòng   lúc  tríc  đang trào dâng có l    đã ắ l ng xu ng.

ề ướ ờ  gi y ghi l i th   c ươ ề ng nguy n ỉ ậ ế ứ ờ ấ ả ữ ỷ ệ   + Chi c thoa: V t làm quen, k  ni m ầ đ u tiên  ờ + T  mây: t + Phím đàn , m nh h ắ   => Đây là nh ng k  v t h t s c g n bóa, thiêng liêng... i  ờ thuyÕt  ph c,ụ   GV:  sau   l ki u  ề thùc  hi n  ệ hµnh ®éng gì ..... ? Vì sao sau khi trao duyên  cho em, Thuý Ki uề  còn trao  ỷ ậ k  v t? ở ẳ ữ ỷ ậ ủ ướ ”   t c   là   tr ỷ ủ ố ừ ờ l i nh  c y ư ẫ ợ ề ư ề ị ữ ủ   ứ ­    “C a   chung c   là   c a Ki u và Kim, nay là c a Kim và Vân,   ủ   nh ng v n xác đ nh thêm t  cách c a Ki u trong đó n a...... ư ư ấ ể ỷ ậ ạ ỷ ậ ữ ố ệ ?  Thuý   Ki uề   trao   l   i   cho ữ Thuý Vân nh ng k  v t gì?   ỉ  ế Chúng   g i   đ n   nh ng   k ni m   nào   trong   m i   tình   Kim- kiÒu . ơ

ươ ố ở ề ủ ỡ ế ả ủ i thân... ế c a emủ ” mà  ­ S  dĩ Ki u không nói “ ủ  vì tay trao  nói là  c a chung, c a tin    ư   ố mà lòng nu i ti c, trao duyên nh ng ố không mu n trao tình. ậ ỷ ệ ờ ờ ấ ả ườ ữ ứ ừ ạ ỉ  ư ?    Nh ng vì sao khi trao k ề ạ ậ Duyên này  i nói “ v t Ki u l ủ ữ ậ thì gi  v t này c a chung” ?  ủ   ấ i   còn   chút   c a “M t   ng ủ   ủ tin”   C a   chung   t c   là   c a ủ ai ? C a tin nghĩa là ntn ? ẹ ố ủ ế ợ ẽ ự ỡ t,   đ p  đ , r c  r ủ ẹ ở ờ ề ắ ư ị ư ằ ỗ   ớ ­ Đau đ n, xót xa, qu n qu i vì m i ộ ỷ ậ ề   k  v t đ u g i lên m t tình yêu   tha ớ ừ thi       v a m i   đây ề ẹ   i th  h n thôi đã tr  thành quá vãng, l ệ   ồ b i hòi hôm nào tho t đã là chuy n ủ c a ngày x a. ề ườ ớ

ỉ ữ

ặ  Thuý Vân b. D n dò   .     ự ­  Thuý   Ki uề   t coi   mình   là   ng ườ   i ề ấ     tâm  ?    Đi u   đó   cho   th y cña  Thuý   Ki uề   khi  ạ tr ng   ỷ ậ ấ ở ạ gi  l i nh ng k  v t  y? GV:  Hoài  Thanh nói “C aủ   chung”     bao   xót   xa   trong ư ữ ứ ề ở c a emủ ề  ­ B i tình yêu nào mà ch ng có th ẹ   h n, có nh ng k  v t thiêng liêng. ự Thuý Vân đã không vì s  ích k  mà   ờ ậ cña Thuý Ki uề   ch i t thì Thuý Ki uề  cũng không th  vì ích   ữ ỷ    kh  kh  l y k  v t cho k  mà gi riêng mình. ỷ ậ ọ ­ Quan tr ng h n, có trao k  v t cho   ứ   ớ Thuý Vân thì Thuý Ki uề  m i ch ng  ỏ ®îc mình không còn v ấ ng v n gì t   ử   ữ ớ v i m i tình cũ n a mà đã trao g i ồ ế h t cho em r i. Khi n cho  Thuý Vân  ỡ đ  băn khoăn; đ  ph i t Đó là: ế +   Chi c   thoa:   V t   làm   quen,   k ầ ni m đ u tiên  ề ướ ờ + T  mây: t  gi y ghi l i th   c ề ươ ng nguy n + Phím đàn , m nh h ỉ ậ ế ứ ắ   => Đây là nh ng k  v t h t s c g n ậ   bóa, thiêng liêng   đã t ng ghi nh n, ẽ   ứ ch ng   giám   cho   m i   tình   đ p   đ , ồ ề n ng nàn c a Kim và Ki u. ủ   ướ ứ ­    “C a chung  ”    t c là tr c là c a ủ Ki u   và   Kim,   nay   là   c a   Kim   và   ư  ẫ Vân,   nh ng   v n   xác   đ nh   thêm   t ủ ữ Thuý  cách   c a   Ki u   trong   đó   n a.   ớ ượ   ư c i m i đ  cách m i, ng Vân là t trao,   còn  Thuý   Ki uề   là   ng ườ   i   trao  t c làứ ư ứ ủ ể C a tin nh ng ch a d t di m.    ậ   ỉ ậ ấ nh ng   k   v t   y     đâu   ch   là   v t ch ng   giám   thiêng   liêng   mà   còn   là   ử ạ ni m tin g i l i cho nhau. ề ­ S  dĩ Ki u không nói “

” mà  ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 394

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ế ủ ệ ạ ” và d n dò Thuý Vân.. ậ ấ ị ặ “m nh b c ờ ấ ề ­   Ki u   B t   ng   nh n   th y   ngh ch ấ ả c nh m t mát...... ở ề ố ủ  vì tay trao  nói là c a chung, c a tin   ư   ố ế mà lòng nu i ti c, trao duyên nh ng ố   không  mu n trao  tình.  Vì  còn  khao c tr  v  s ng trong tình yêu khát đ   ỉ ậ ằ ấ ượ y b ng k  v t.

i d n dò cña ơ ấ ấ   ơ ừ t ng   ti ng   đ n   s   y.T t ề   ẹ ươ ữ i   đ p   đ u nh ng   gì   t ngày x aư ” còn  ộ ề thu c v  cái “ ệ ạ hi n t i chia li đau xót. ớ ự   ?  S  đau đ n, xót xa trong ể ệ ạ   tâm tr ng th  hi n ntn trong ờ ặ ữ nh ng l Thuý  Ki uề  víi Thuý V©n. ạ ấ ề ấ ờ ị ạ ấ ậ ­ Ki u B t ng  nh n th y ngh ch  ộ ả c nh m t mát: M t bên là h nh phúc ế ừ t, đ p đ , r c r ở ớ ờ i  th ồ ệ

ả ữ ấ ả ệ

ậ ớ ủ ề ả ư ầ ạ ỗ   ằ ớ ­ Đau đ n, xót xa, qu n qu i vì m i ợ ộ ỷ ậ ề   k  v t đ u g i lên m t tình yêu  tha ẽ ự ỡ ẹ    v a m i đây thi   ề    thành   quá  vãng,  l thôi   đã  tr ắ ẹ   h n   b i   hòi   hôm   nào   tho t   đã   là ấ ả ư ủ   t c  còn có chuy n c a ngày x a. t ấ ườ i đã m t, chút ý nghĩa gì đau khi ng   ủ c a tin còn cũng đanh ph i trao đi.   ứ   ỷ ậ ậ Do v y nh ng k  v t  đã làm th c ×nh yªu  mãnh   li d y  tậ t   trong  lòng   Thuý Ki uề , khi n ế Thuý Ki uề  tr  l iở ạ   ị tâm tr ng bi k ch nh  ban đ u. ỉ ậ ?  Em   c m   nh n   th y   có   ờ   ề đi u   gì   đau   đ n   trong   l i ặ d n   dò   này   c a   Ki u   khi   trao k  v t ? ấ ờ

ỗ  c.    N i đau trao duyên:   ố ế ề +   Ki u   ch ng   ch nh,   chao   đ o   khi   ư  ề ươ ng lai m , th y mình nh nghĩ v  t đã ch t...ế ự ệ coi   mình   là   ng ặ ự ỉ ườ ng nh  m t d n s  t nh ữ i nh ng k ư ấ ầ ả + Nàng d táo chìm vào mê s ng.......

ườ   i ạ ” và d n dò Thuý Vân :   ỷ  ở ạ  l Thuý Ki uề , m tộ   ồ cña  Thuý Ki uề   là ở

ươ

ượ ơ ị ự ữ

ậ ự ậ ờ ấ ư ậ ủ ồ ộ ệ ộ ủ ỉ ớ ẫ ấ ạ ớ ộ ộ ề ượ ề ớ ử c tr o v  v i ty   ướ   ẫ ử ấ ồ c ,   v n   ề t×nh ờ i   th   c   đ n   đáp   l ạ ầ   ả ng đ y ? D ng lên c nh t ố ậ   ả nh ng ngh ch c nh đ i l p y  ấ NguyÔn Du mu n   th ể  ố ố ệ hi n   s     đ i   l p   nào   là chính ? ề ngoµi c aủ   GV: Nh  v y b   ư  ạ cu c trao duyên t m coi nh ớ   ư đã xong, nh ng lúc này m i ằ   ậ ề là   lúc   Ki u   v t   vã,   qu n ỗ ớ qu i trong n i đ n đau. d.   c nguy n: ­ V n khát khao, đ ằ b ng   linh   h n   b t   t ượ ệ nguy n   đ yªu víi Kim Träng........ ư ể ụ ể ủ ộ i kh ỗ   ệ ? Bi u hi n c  th  c a n i đau trao duyên  y ?ấ ẫ ở ề ể ậ ­  Thuý   Ki uề   t “m nh b c Mai sau có khi nào gi ậ ừ v t t/y, đ ng quên   ầ ph n linh h n   trong đó. ườ ấ ủ M t   ng   i   còn   chút   c a   tin/   Phím ớ ề ả đàn   v i   m nh   h   ng   nguy n   ngày ư ố ờ   x a “Mai sau dù có bao gi /  đ t lò ấ ươ ng  y so t    phím này . Trông ra h ỏ ấ ọ ng n c  lá cây th y hiu hiu gió thì   ị ề hay ch  v ”. ấ   ngh chị ấ ề   ­  Ki u   B t   ng   nh n   th y ạ ộ ả   c nh m t mát: M t bên là h nh phúc ợ nên v  nên ch ng c a Vân m t bên   ườ   ấ ạ b t h nh c a nàng, ch  còn là ng i m tấ   ệ m nh b c; m t bên là m t mát ( iườ ) v i m t bên là còn – còn chút ng   tư¬ng  lai   mờ  ủ ộ c a   tin;   M t   bên   là   ế mai sau dù   ị m t, nh  đi vào cõi ch t (  có bao giờ) v i m t bên hi n t ổ  ệ ạ ớ đau tan v ...ỡ ượ ườ ủ ­ V n mong tr  v  đ  nh n đ ả c m   thông,   chia   xe   c a   ng ự  c  s   i   thân

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 395

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

im Träng...... ượ yêu, c a Kủ ữ ả ạ ố ậ ấ   ­   V t   lên   trên   nh ng   đ i   l p   y chÞ  –  ị chính   là   ngh ch   c nh   tình   duyên em ề ủ ứ   ­    Vì giây phút này đây ki u ý th c ầ ủ ề ự ấ đ y đ  v  s  m t mát c a mình......... ả ấ ế

ư ọ ờ   ữ ơ GV: Đo n th  là nh ng l i ữ ư ằ ườ   ng   nh   n m   gi a   cõi d ư ả   ơ ự th c và cõi m . Ta nh  c m ạ ộ ượ c   đây là  m t  đo n  văn đ   ờ   ồ chiêu   h n   thê   thi i t,   là   l ầ   nh   có   máu   trào   ra   đ u ng n bút. ấ

ư ấ ầ ự ỉ ườ ả ồ ề ộ ố   ủ ờ ặ i d n dò c a Ki u đ i ề  ự ờ ự ả ế ­  ...đ n đây, l ớ v i   em   gái   th c   ch t   đã   quay   v ướ h ấ ng vào chính mình.

ớ ỉ

ố ế ề   + Ki u ch ng ch nh, chao  đ o khi ờ ề ươ   ng   lai   m ,   th y   mình nghĩ   v   t ế Mai sau dù có bao giê /  ư nh  đã ch t:  ấ ơ ươ ố   ng   y   so   t đ t   lò   h   phím   này   / ỏ ọ trông ra ng n c  lá cây/ th y hiu hiu   ị ề gió thì hay ch  v .   + Nàng d ng nh  m t d n s  t nh   táo chìm vào mê s ng ( H n còn... ự Thuý Ki uề   t    coi mình là m t “oan ả   ồ i oan: R y h n” mà mong ch  s  gi ngêi  thác   oan”  ướ c   cho   xin   chén   n ụ  ỗ ặ ỗ n i oan mà nàng g p là n i oan ph im Träng  m i gi ả   i tình và ch  có K ượ đ c oan. ị ữ ị ị ẫ đã đ ở ơ ề ố ầ ứ ố ữ ệ ?   Tuy   nhiên   gi a   ngh ch ả c nh tình ch  duyên em, khát   æ väng yêu mà th c t ự ế v ... ỡ Thuý Ki uề  v n có  ướ   ẫ c nguy n gì ?Vì sao ? ơ ả ộ ữ ế ­ Hoà trong néi dung, nh p đi u đo n ạ     th  cũng tr  nên đ t n i, đu i d n đi, ậ   ngôn   ng   th   siêu   thoát,   tràn   ng p ủ nh ng   hình   nh   c a   cõi   m ng,   cõi   ch t........ ề ễ ế ử ...

ờ ề ọ

ượ   c ườ   i

ồ ấ ờ  R y xin i/ ủ ượ ả c gi ướ i thác oan ả ”. ờ ớ   ạ ­> Đó là 1 tâm tr ng do quá đau đ n,   c lý trí xót xa  mà không làm ch  đ và l i nói....... ề

ủ ủ ủ ướ ờ c   l ề ụ ự ở ề ớ ệ ẫ

ượ ử ề ớ   c tr o v  v i ty ­ V n khát khao, đ ồ ẫ ướ   ấ ử ằ c ,   v n   b ng   linh   h n   b t   t ề t×nh ờ ề ượ ệ nguy n đ i th   c đ n đáp l yªu  víi  Kim Träng, dù t m thân b ồ  ấ   li u   có   nát   tan   cũng   quy t   đ n   ân ẻ tình k  quân t ấ ồ th y   hiu   hiu   gió...H n   còn   mang ặ ồ ễ  th / nát thân b  li u... n ng l ẫ ậ ở ề ể ­ V n mong  tr  v   đ  nh n  đ ủ ự ả s   c m   thông,   chia   xe   c a   ng im Träng thân yêu, c a Kủ ặ ạ  “D  đài cách m t khu t l ườ chén n c cho ng ứ   ­    Vì giây phút này đây ki u ý th c ỗ   ầ ủ ề ự ấ đ y đ  v  s  m t mát c a mình, n i ự béi  ề   đau   c a   mình,   s i   th ,   ẳ ph  tình cũng ch ng qua đ u là oan   t trong nàng. trái, còn ty v n mãnh li ề ướ ng t ớ ố   i đ i ư ả   GV:     Đây   coi   nh   là   gi i ể ự ệ   pháp siêu hình đ  th c hi n kh¸t¸v ng   ty.Th ư   ế   nh ng, ử ọ ệ ị  ế n u thiên tình s  gi  M t l ố ơ ươ   N ng   r i   xu ng   chén   trà ươ thì   oan   h n   Tr   ng   Chi ể ả ượ   i to , thì có th  nói đ ệ ủ   ọ   c a t   l trong   ĐTTT,   gi ố   ơ chàng   Kim   có   r i   xu ng ố   ể cũng không th  làm tan m i ấ tinh   oan   khu t   c a   nàng   ề   v   v i   ty ki u.   Vì   s   tr   ồ   ờ ằ b ng   con   đu ng   linh   h n ự ở ề ấ ử b t t    là s  tr  v  không có g p?ặ

ề ự ạ   i, ầ Ph n 3: Thuý Ki u h  K   im Träng. ạ ớ tho i v i        ạ ừ ờ ­ T  th i gian tâm tr ng  v  th c t ệ hi n sinh. ự ặ ờ ặ ủ ?  § n đây có th  th y, tính ể ấ ế   ấ ủ ờ i tâm s  d n dò ch t c a l   ế  c a  ủ Thuý   Ki uề   nh   thư ế ­    ...đ n đây, l ề   i  d n dò c a Ki u ừ ệ ớ ố ­ T  ..đ i di n v i chính mình, Thuý

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 396

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

im ấ ể ạ ớ ỗ ị ứ ố ng. ơ ề ế ạ ớ ườ ố ể ể ậ ạ ỗ ấ ạ ề  ự ố ớ đ i v i em gái th c ch t đã quay v ướ ng vào chính mình. N i đau trao h   ấ   duyên   đã   khi n   nàng   quên   m t ồ ạ   ng i đ i tho i v i mình, ng i c nh mình. Ki uề   chuy n sang đ i tho i v i K Träng trong tâm t ưở ­  v   m t   hi n   th c   không   th   thay ệ ự ộ   ổ ỡ ề ổ ầ   đ i, ty đã đ  v , v  thân ph n đ y ủ ữ nh ng n i b t h nh c a chính nàng.

ề ế ệ ơ ị ứ ố nào ? ệ ạ   ? Hình th c, nh p đi u đo n Üa nh  th  nào ư ế   th  có ý ngh ạ ệ trong   vi c   bi u   đ t   tâm   tr ng đó ? ỗ   GV:   N i   đau   trao   duyên ấ khi n   Ki u   đánh   m t   ý   ề ự ồ ạ ủ ni m v  s  t n t   i c a thân ệ ạ ủ xác, c a hi n t i

ộ ủ nghÖ thuËt: đ iố ồ ễ ­ Sö dông th  pháp  l p.ậ

ộ ế

ề ừ ế

ạ ắ ố ơ ế ủ Thuý Ki uề ỉ ậ   ầ ?  Tóm l i, ph n trao k  v t nói   lên  t©m tr¹ng  gì   c aủ   Thuý Ki uề ẹ ế ­ Là ti ng kêu xé lòng c a  ấ ấ (1 ti ng n c u t ngh n)......... ạ

ủ ượ ớ ờ

ọ ừ ạ ạ ộ ộ ị ạ ơ ừ ờ   ế i ­> Câu th  v a là ti ng g i v a là l ệ ọ ỗ than, khi n i tuy t v ng đau xót cùng   ự ủ Thuý KiÒu. c c c a ỡ ờ ẩ ể ỉ ạ ơ ự ứ ­   Hoà   trong  néi dung,   nh p   đi u ề   ố   ở ạ đo n th  cũng tr  nên đ t n i, đu i ữ ơ ầ   d n đi, ngôn ng  th  siêu thoát, tràn ủ ả ữ ậ   ng p  nh ng hình  nh c a cõi m ng, cõi ch t ( ế ồ h n, nát thân b  li u, hiu    th¸c  oan,   mênh   b c...ạ ),  hiu   gió, ố ế   ể ữ nh ng   đi n   c ...   mang   m t   ti ng ố   ỉ ườ ậ ng,  r  máu  y u  du i đ p  khác  th ơ ồ  ộ ế ủ c a trái tim,   m t ti ng nói   m  h ộ ọ    cõi khác, m t chi c linh v ng v  t ồ h n phiêu diêu đi vào cõi vô cùng vô   ậ ủ t n c a tr ng v ng cô đ n. ... ớ   ­> Đó là 1 tâm tr ng do quá đau đ n,   xót xa  mà không làm ch  đ c lý trí và l   i nói.  Đang nói v i Thuý Vân ể ộ   ư mà Thuý Ki uề  nh  quay sang đ  đ c ố   tho i m t mình. M t tâm tr ng r i ờ   b i.   tâm   tr ng   bi   k ch   đ y   lên   cao   phá v  th i gian khách th , ch  con thêi  gian không gian tâm tr ng quá   ẫ ộ kh , mai sau l n l n m  th c... ự ậ ủ ạ ộ ?   S   v n   đ ng     c a   thòi gian tâm tr ng ?

ạ ướ ề ự   ­ T  th i gian tâm tr ng   v  th uc ạ t ừ ờ ệ i, hi n sinh.

?    Thuý   Ki uề   h ng   sang ề ề ạ ớ ố đ i tho i v i ai ? v  đi u gì ? c   tình   v i ố ệ ừ ọ   ẫ ­  Đã trao duyên cho em mà v n g i   Thuý   Ki uề   ồ ọ Kim   Tr ng   là   ch ng   vì ớ   Kim  ượ ứ ư ẫ v n   ch a   d t   đ Tr ngọ . Thuý  im ể

ề ộ ệ ổ ỡ ề ể ậ ỗ ấ ạ ủ ậ ờ

ỏ ớ ­ T  ..đ i di n v i chính mình,  ố Ki uề  chuy n sang đ i tho i v i K ạ ớ Träng trong tâm t ưở ng. ­  v  m t hi n th c không th  thay ự   ổ ầ   đ i, ty đã đ  v , v  thân ph n đ y ữ nh ng n i b t h nh c a chính nàng.  ở  ỡ +   Tình   yêu  tan  v ,   duyên  ph n  d dang: “ bây gi    trâm gãy tình tan”; “ ủ ” ắ ơ t  duyên ng n ng i + Th©n phËn b c b o, m ng manh: ạ ẽ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 397

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ ư ướ ả c   ch y   hoa ạ ủ ậ ủ ơ ử ụ ?    Đo n   th   s   d ng   th ệ pháp ngh  thu t  gì?

Ế ậ ộ : ẽ t: “ ị ễ ả ỗ ị ề ộ ộ ạ ệ t×nh yªu mãnh li ể ị ấ ị ấ   ủ ỉ ? Đ nh đi m c a bi k ch   y là gì? ế ủ Thuý ấ ấ ế ẹ Ổ III.T NG K T. ộ  1.   N i dung ư ộ ơ ạ   ­ Đo n th  nh  m t màn k ch v  tâm ỉ ạ   tr ng, nó không ch  khai phá n i tâm ườ i mà còn khai phóng m t con con ng   ằ   ả ườ ng   gi i   thoát   tâm   tr ng   b ng đ ữ ệ ể nh ng th  nghi m r t k ch tính... ị ơ ở ủ ự ệ   ­ C  s  c a bi k ch này này là s  hi n ườ ệ ủ di n c a con ng i cá nhân....... ậ ph n   b c   nh   vôi,   n trôi... nghÖ thuËt:  ­  Sö dông  th   pháp   ỡ  ộ ố ậ đ i l p. M t bên là tình yêu tan v ớ   ạ ỏ thân ph n m ng manh, b c b o v i ệ muôn  m t bên là tình yêu mãnh li vàn   ái   ân”;   “trăm   nghìn”;   ”tình   ủ quân”...Di n t   bi k ch c a n i đau   ạ ủ   Thuý   Ki uề   và  ằ ớ đ n   qu n   qu i   c a khát v ng ọ   t không thôi ­   Là   ti ng   kêu   xé   lòng   c a   Ki uề  (1 ti ng n c u t ngh n) ỡ ụ

ọ ừ

ớ

ọ ư Ôi Kim lang! H i Kim lang! ế Thôi thôi thi p đã ph  chàng ừ  đây. t ế ơ ừ ­> Câu th  v a là ti ng g i v a là ệ ọ ờ ỗ l i than, khi n i tuy t v ng đau xót ự ủ Thuý KiÒu. cùng c c c a  ­ Tên Kim Träng đîc nh c đ n 2 l n ầ   ắ ế mà Thuý Ki uề  l ạ ọ i g i là “Kim lang”   ọ ớ   ầ ế ồ –   ch ng,   g i   đ n   2   l n   cũngv i ỉ ự ệ   ừ ữ  ch  s  đau đ n, tuy t nh ng thán t ậ ỗ ớ   ạ ổ ộ ạ ọ v ng. L i th  l i v i i nh n l ,   l ụ ế Kim Tr ngọ , thi p đã ph  chàng. ổ ỗ ế ọ ? Nàng g i Kim Tr ng nh ề i đi u gì ? th  nào và th  l

tâm lý nh©n vËt ễ ậ : ệ 2. Ngh  thu t ­ NguyÔn Du r t thành công trong  ấ ả ậ ệ ngh  thu t miêu t tâm tr ng ạ Thuý Kiều....

ỉ ọ ớ ả ằ

ề ớ ọ   ẫ ­ Đã trao duyên cho em mà v n g i   Thuý  Ki uề   ồ ọ Kim   Tr ng  là   ch ng  vì ớ   Kim  ượ ứ ư ẫ c   tình   v i v n   ch a   d t   đ Tr ngọ . Đã nhờ  Thuý Vân  tr ả  nghiã   ẫ ự    cho mình là cho Kim Tr ng v n t ể  ể ẻ ụ k  ph  tình, vì nàng hi u tình có th ả ằ ả ằ   b ng   nghĩa.   b ng   tình   sao   tr tr   Thuý   Ki uề   đã  ố Nghĩa   là   Cu i   cùng   ỏ ự ệ ờ   hoàn toàn d i xa kh i s  vi c trao ữ ể ế duyên đ  đ n v i ch  tình.

ẫ ờ ế h t. ạ ộ ủ   ế GV:   Di n   bi n   tâm   lí   c a Thuý   Ki uề   trong   đêm   trao    duyên: t nh táo, lí trí, xót xa, ẹ đau   đ n,   nh   nhõm,   thanh   ớ ạ   th n,   đau   đ n,   qu n   qu i ữ   ỉ không   còn   t nh   táo.   Nh ng ằ   ứ đi u   này   ch ng   minh   r ng Thuý   Ki uề   trao   duyên   cho  Thuý V©n nh ng không th ể  ư ớ   Kim   Tr ng.ọ ứ   d t   tình   v i ủ Tình yêu c a nàng dành cho   ắ   ọ Kim   Tr ng   v n   sâu   s c, ệ ơ mãnh li t h n bao gi Ho t đ ng 3: ( 5’)

ề ộ ?   Khái   quát   v   n i   dung

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 398

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ đo n trích.

ị ộ ơ ư ỉ ườ ườ ấ ệ ạ

ị ộ ỡ ử

ườ ườ ườ ườ

ỏ ươ i r t bi th ng.

ấ ứ ả ạ ạ ớ ậ ủ ọ ữ   ?    Đo n   trích   có   nh ng ghÖ thành   công   gì   v   nề thuËt ? ề  ạ ­   Đo n   th   nh   m t   màn   k ch   v ộ   ạ tâm tr ng, nó không ch  khai phá n i i   mà   còn   khai   phóng tâm   con   ng   ạ   ả ộ ng gi m t con đ i thoát tâm tr ng ị ể ữ ằ   b ng   nh ng   th   nghi m   r t   k ch ự ễ ở ả  ế tính, có s  di n bi n tâm tr ng   c ề ậ ượ   ề ẫ ề ộ b  r ng l n b  sâu. Nó đ  c p đ c ổ ế ủ · héi ế đ n m t bi k ch ph  bi n c a x ị    tan   v ,   tình   ch cũ:   Thiên   tình   s duyên em. ự  ơ ở ủ ị ­  C   s  c a  bi  k ch  này  này  là  s ủ ệ ệ   i cá nhân. ta hi n di n c a con ng ị   ắ ặ ở i không ch u b t g p   đây con ng ứ   ủ i th c ru ng  mình, mà là con ng ế ỉ   i   khác   mà t   hi   sinh   vì   ng t nh   bi ngêi  có  ế ũng bi t thwong mình, con   ư   ọ khát v ng tình yêu cháy b ng nh ng ế ụ ạ ấ k t c c l ­  Qua đó tâm tr ngạ   Thuý Ki uề   cho  ạ   ủ th y s c c m thông l  lùng c a đ i thi hào NguyÔn Du v i thân ph n bi   ị   k ch và khát v ng tình yêu c a con ng i.ườ

ệ tâm lý ạ ư

ệ t li l

ạ

ể ậ ề ­  NguyÔn  Du r t thành công trong ấ   nh©n vËt ả ậ ngh  thu t miêu t Thuý  Kiều  hi n   ra   đa ệ tâm   tr ng     ứ ạ ế ạ   nh   chính d ng,   ph c   t p,   tinh   t   con   ngêi  th t.   Ngôn   ng   gi n   d , ị   ả ữ ậ ứ ắ ậ đ m s c thái dân gian. X ng đáng là   ệ ớ thiên phú bi  máu du i thành. ạ   ữ ­   Khái   quát   nh ng   nét   tâm   tr ng chính c a  ủ KiÒu  qua đo n trích v a ừ   h c.ọ ả ­   Cho   h/s   phát   bi u   c m   nh n   v ận c a ủ Thuý Kiều. tính cách, s  phố ạ ộ Ho t đ ng 4: ( 2’)

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch.   * LuyÖn tËp :

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 399

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Lµm bµi tËp theo SGK. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc ghi nhí vµ n¾m ®îc néi dung c¬ b¶n cña bµi häc. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T 83 theo c©u hái híng dÉn cña GV.

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

Nçi th¬ng m×nh

t 83  Đ c  văn TiÕ ọ

“TrÝch TruyÖn KiÒu” – NguyÔn Du

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 400

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - HiÓu ®îc KiÒu mét thiÕu n÷ tµi s¾c, t©m hån trong tr¾ng ®· bÞ XHPK x« ®Èy vµo c¶nh ngé nghiÖt ng· - buéc ph¶i chÊp nhËn th©n phËn kÜ n÷ tiÕp kh¸ch lµng ch¬i. Qua ®ã thÊy ®îc chñ nghÜa nh©n v¨n s©u s¾c cña t¸c gi¶: th«ng c¶m ch©n träng ®èi víi nh©n vËt.

I. Môc tiªu bµi häc.

- HiÓu ®îc r»ng KiÒu cã ý thøc cao vÒ phÈm gi¸ cña b¶n th©n. Nçi niÒm th¬ng th©n tñi phËn s©u s¾c cña nh©n vËt ph¶n ¸nh sù chuyÓn biÕn trong ý thøc vÒ c¸ nh©n cña con ngêi trong v¨n häc trung ®¹i. - N¾m ®îc nghÖ thuËt ng«n tõ cña NguyÔn Du trong viÖc t¶ t×nh c¶nh nh©n vËt còng nh néi t©m cña nh©n vËt.

2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc hiÓu mét ®o¹n th¬ tr÷ t×nh. 3. Th¸i ®é: - Gi¸o dôc c¸c em biÕt yªu mÕn vµ kÝnh träng t¸c phÈm vµ t¸c gi¶.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. (5 phót) Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò:

* §¸p ¸n: - GV: NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS.

* C©u hái: ? §äc thuéc vµ diÔn c¶m ®o¹n trÝch “Trao duyªn” vµ cho biÕt chñ ®Ò cña ®o¹n

ể ệ ạ - Chñ ®Ò: Đó là bi k ch tình yêu tan v , nói cách khác đo n trích th  hi n mâu thu n ẫ   ỡ ự ế ệ ớ t v i th c t ị  chia ly phũ phàng. * Tªn HS tr¶ lêi:

trÝch? ữ gi a tình yêu mãnh li 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi:

Khi con ngêi ý thøc ®îc nh©n phÈm cña m×nh bÞ chµ ®¹p, huû ho¹i th× nçi ®au ®ín cµng trë nªn qu»n qu¹i, cµng đáng th¬ng. §Ó thÊy râ ®iÒu nµy, chóng ta t×m hiÓu ®o¹n trÝch “Nçi th¬ng m×nh” trong “TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du.

§au ®ín thay phËn ®µn TruyÖn KiÒu lµ tiÕng khãc ®au ®ín nhÊt cho sè phËn con ngêi ®Æc biÖt lµ sè phËn cña ng- êi phô n÷, hä lµ nh÷ng n¹n nh©n cña x· héi phong kiÕn ®en tèi ®¬ng thêi. NguyÔn Du ®· giµnh nh÷ng lêi ai o¸n nhÊt ®Ó nãi vÒ c¶nh V× kh«ng cã tiÒn ®Ó cøu cha vµ em KiÒu ph¶i chÊp nhËn b¸n m×nh vµ buéc ph¶i tiÕp kh¸ch tai thanh l©u. bµ Lêi r»ng b¹c mÖnh còng lµ lêi chung

ạ ộ ủ ọ ạ ộ ộ ả ủ Ho t đ ng c a giáo viên Ho t đ ng c a h c sinh N i dung ghi b ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 401

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

(7 phót) Ho¹t ®éng 2 ọ i ả ờ  :

GV gäi hs ®äc phÇn tiÓu dÉn trong sgk vµ x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch?

I. T×m hiÓu chung: 1. VÞ trÝ cña ®o¹n trÝch: - §o¹n trÝch n»m ë phÇn II cña t¸c phÈm(gia biÕn vµ lu l¹c) tõ c©u 1229 ®Õn c©u 1248 HS: Đ c và tr  l VÞ trÝ cña ®o¹n trÝch: - §o¹n trÝch n»m ë phÇn II cña t¸c phÈm(gia biÕn vµ lu l¹c) tõ c©u 1229 ®Õn c©u 1248

- §o¹n trÝch diÔn t¶ c¶nh trí trªu vµ nçi niÒm th¬ng th©n tr¸ch phËn cña KiÒu ë trèn lÇu xanh. GV nhÊn m¹nh më réng: (Khi biÕt m×nh r¬i vµo lÇu xanh Thuý KiÒu toan tÝnh tù s¸t, Tó Bµ sî mÊt ®i mét mãn hµng hêi nªn nhÑ nhµng dïng kÕ ho·n binh, ®a KiÒu ra lÇu Ngng BÝch, Mô høa sÏ t×m n¬i xøng ®¸ng ®Ó g¶ KiÒu. Sau ®ã Mô lËp mu cho Së Khanh (mét tªn trong phêng bu«n thÞt b¸n ngêi) dô KiÒu ®i trèn vµ bÞ b¾t. TK bÞ ®¸nh ®Ëp tµn nhÉn. Mô Ðp nµng ra tiÕp kh¸ch, Thuý KiÒu buéc ph¶i chÊp nhËn).

- §o¹n trÝch diÔn t¶ c¶nh trí trªu vµ nçi niÒm th¬ng th©n tr¸ch phËn cña KiÒu ë trèn lÇu xanh. 2. Gi¶i thÝch tõ khã: SGK/ 107 Gi¶i thÝch tõ khã: SGK/ 107

GVHD: Nh÷ng tõ khã c¸c em xem phÇn chó thÝch sgk/107, 108

GV: Em h·y ®äc vµ cho biÕt cã bè côc vµ néi dung cña mçi ®o¹n?

3. Bè côc: - ba ®o¹n: + §o¹n I: (Tõ c©u ®Çu ®Õn c©u 4): Giíi thiÖu vÒ t×nh c¶nh trí trªu cña Thuý KiÒu. + §o¹n II: (Tõ c©u 5 ®Õn c©u 12) DiÔn t¶ t©m tr¹ng nçi niÒm cña KiÒu trong c¶nh sèng Êy. + §o¹n III: (Cßn l¹i) Tõ t¶ c¶nh ®Ó t¶ t×nh trong c« ®¬n ®au khæ cña KiÒu. Bè côc: HS: - ®äc. - ba ®o¹n: + §o¹n I: (Tõ c©u ®Çu ®Õn c©u 4): Giíi thiÖu vÒ t×nh c¶nh trí trªu cña Thuý KiÒu. + §o¹n II: (Tõ c©u 5 ®Õn c©u 12) DiÔn t¶ t©m tr¹ng nçi niÒm cña KiÒu trong c¶nh sèng Êy. + §o¹n III: (Cßn l¹i) Tõ t¶ c¶nh ®Ó t¶ t×nh trong c« ®¬n ®au khæ cña KiÒu.

(28 phót) Ho¹t ®éng 3 ọ

ỳ                                                                                                   Trang

ọ GV g i hs đ c: GV më réng: Do cuéc sèng tñi nhôc ë LÇu xanh nhng Thuý KiÒu vÉn «m Êp mét t×nh c¶m ®Ñp ®Ï nhÊt ®çi víi gia ®×nh vµ Kim Träng, nµng ®au xãt cho kiÕp b¹c mÖnh tñi nhôc cña m×nh. Thuý KiÒu cßn bÞ xóc ph¹m ®Õn nh©n phÈm bëi nµng cã ý thøc vÒ ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 402

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nh©n phÈm: "Th©n l¬n bao qu¶n lÊm ®Çu- chót lßng trinh b¹ch tõ nay xin chõa". cã lÏ ®©y lµ c©u th¬ ®au ®ín nhÊt cña v¨n b¶n khiÕn ta hiÓu ®îc nçi lßng cay ®¾ng cña nµng KiÒu.

II. §äc - hiÓu 1.T×nh c¶nh trí trªu cña KiÒu: ím l¶ ong l¬i " BiÕt bµo b Cuéc say ®Çy th¸ng trËn c êi suÊt ®ªm DËp d×u l¸ giã cµnh chim a Tèng Ngäc Tèi Sím ® " êng Khanh t×m Tr

Tèng Ngoc/ HS: - C¶ 2 - Ưíc lÖ: h×nh ¶nh: "ong bím"; "cuéc say"; "trËn cêi". - NT: ®iÓn cè: "l¸ giã/ cµnh chim'; Trêng Khanh... - Ưíc lÖ: h×nh ¶nh: "ong bím"; "cuéc say"; "trËn c- êi". - NT: ®iÓn cè: "l¸ giã/ cµnh chim'; Tèng Ngoc/ Trêng Khanh...

GV cã thÓ ng©m 4 c©u th¬ ®Çu vµ hái: - T¸c gi¶ ®· sö dông nghÖ thuËt t¶ hay lµ nh÷ng h×nh ¶nh íc lÖ ®Ó miªu t¶ c¶nh sèng cña TK? GV nhÊn m¹nh: Nhng t¸c gi¶ cã nhiÒu s¸ng t¹o ®îc thÓ hiÖn b»ng c¸ch sö dông c¸c cÆp ®èi xøng nh: §èi 4 ch÷ ë c©u 1,3. §èi c©u th¬ ë c©u 2,4. Nh»m nhÊn m¹nh cuéc sèng cña Thuý KiÒu.

i: dïng êi êi h¸o s¾c + B ím l¶ / ong l¬ ®Ó chØ nh÷ng con ng h¸o s¾c.

GV: Qua c¸c h×nh ¶nh trªn em cã nhËn xÐt g× vÒ cuéc sèng cña KiÒu nãi riªng vµ kÜ n÷ nãi chung?

êi :

GV g¹ch ch©n ®Ó gi¶i thÝch tõng côm tõ: Xem chó thÝch (3) /107. xem chó thÝch (3) / 107. êi cuéc

. : chØ ng êi . ¬ng êng Khanh êng

i: dïng ®Ó chØ + B ím l¶ / ong l¬ nh÷ng con ng . Côm tõ nµy y nguyªn lµ: "bím ong l¶ l¬i" chØ sù vËt nhng ë ®©y ®îc t¸c gi¶ t¸ch ra lµm hai vÕ ®èi lËp nhau ®Ó diÔn t¶ sù suång s· l¶ l¬i, nh÷ng ©n ¸i cît nh¶ cña kh¸ch lµng ch¬i. + Cuéc say/ trËn c êi : t×nh c¶nh KiÒu ph¶i buéc m×nh ®¾m m×nh trong nh÷ng trËn c say Êy.. + L¸ giã /cµnh chim kÜ n÷ tiÕp kh¸ch bèn ph + Tèng Ngäc, Tr còng vËy. Tèng Ngäc chØ lo¹i u. Trêng kh¸ch ch¬i phong l Khanh chØ lo¹i ng êi ¨n ch¬i phong lu. êi

+ Cuéc say/ trËn c t×nh c¶nh KiÒu ph¶i buéc m×nh ®¾m m×nh trong nh÷ng trËn c êi cuéc say Êy.. : chØ + L¸ giã /cµnh chim êi kÜ n÷ tiÕp kh¸ch bèn ng ph ¬ng + Tèng Ngäc, Tr Khanh . Tèng Ngäc chØ lo¹i u. kh¸ch ch¬i phong l Trêng Khanh chØ lo¹i ng ¨n ch¬i phong lu. ->DiÔn t¶ t×nh c¶nh Ðo le cña KiÒu ë t¹i lÇu xanh cña mô Tó Bµ. - Nh÷ng cÆp ®èi trªn DiÔn t¶ t×nh c¶nh Ðo le cña KiÒu ë t¹i lÇu xanh cña mô Tó Bµ. - ý nghÜa:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 403

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- GV: Nh vËy viÖc diÔn t¶ th©n phËn Ðo le cña KiÒu béc lé th¸i ®é g× cña ND ®èi víi nµng KiÒu?

- ý nghÜa: Gióp t¸c gi¶ vît qua ®- îc mét vÊn ®Ò nan gi¶i, mét mÆt vÉn t¶ thùc kh«ng nÐ tr¸nh phËn thùc tÕ cña nh©n vËt chÝnh (Cuéc sèng thùc cña KiÒu ë lÇu xanh ®©y lµ yÕu tè thùc). mÆt kh¸c, vÉn gi÷ ® îc ch©n dung cao ®Ñp cña nh©n vËt cña m×nh. * Tãm l¹i:

* Tãm l¹i: T¸c gi¶ ®· kh¾c ho¹ c¶nh sèng Ðo le cña KiÒu vµ bµy tá th¸i ®é tr©n träng, th ¬ng c¶m ®èi víi nh©n vËt cña m×nh.

- GV nãi: Qua ®ã thÓ hiÖn ®îc th¸i ®é tr©n träng c¶m th«ng vµ yªu th¬ng cña nhµ th¬ ®èi víi nh©n vËt. §©y lµ mét ý nghÜa cã tÝnh nh©n ®¹o trong ®o¹n trÝch.

2. T©m tr¹ng nçi niÒm cña KiÒu: Khi tØnh rîu lóc tµn canh GiËt m×nh m×nh l¹i th¬ng m×nh xãt xa

GV chuyÓn ý: Thuý KiÒu trong s©u th¼m nµng vÉn lu«n v¬n lªn khái vòng bïn lÇy nh¬ bÈn ®ã. VËy, t©m tr¹ng nçi niÒn cña Thuý ®îc t¸c gi¶ diÔn t¶ nh thÕ nµo? GV gäi hs ®äc ®o¹n 2 tõ c©u 5 ®Õn c©u 12: - T©m tr¹ng KiÒu ® îc t¸i hiÖn trong thêi gian vµ kh«ng gian nµo?

- Thêi gian: ®ªm tµn canh. - Kh«ng gian: ë trèn lÇu xanh cña mô Tó Bµ. -> Khi tØnh rîu lóc tµn canh KiÒu míi c¶m thÊy c« ®¬n trong thêi ®iÓm Êy. - C©u 1: NhÞp th¬ 3/3 - C©u 2: NhÞp th¬ 2/4/2 thay ®æi. -> thÓ hiÖn bíc ®i cña thêi gian

- GV: NhÞp th¬ c©u1, 2 cã g× ®Æc biÖt? DiÔn t¶ nçi niÒm g× trong con ng êi Thuý KiÒu?

m×nh

" GV: C¸ch diÔn ®¹t 3 tõ " trong mét c©u. §©y lµ nghÖ thuËt g×? Em h·y nªu t¸c dông cña nã ? - NghÖ thuËt lÆp: 3 lÇn tõ "m×nh" thÓ hiÖn nçi niÒm ®ang trµn ngËp t©m tr¹ng cña KiÒu, NhÊn m¹nh cuéc sèng ª chÒ cña KiÒu trong hiÖn t¹i. T©m tr¹ng nçi niÒm cña KiÒu: - Thêi gian: ®ªm tµn canh. - Kh«ng gian: ë trèn lÇu xanh cña mô Tó Bµ. -> Khi tØnh rîu lóc tµn canh KiÒu míi c¶m thÊy c« ®¬n trong thêi ®iÓm Êy. - C©u 1: NhÞp th¬ 3/3 - C©u 2: NhÞp th¬ 2/4/2 thay ®æi. -> thÓ hiÖn bíc ®i cña thêi gian nhÊn m¹nh ho¹t ®éng, diÔn t¶ cô thÓ sù tÜnh lÆng mªnh m«ng trong ®ªm khuya ë nhµ chøa. (NhÞp th¬ thÓ hiÖn thêi gian, kh«ng gian, t©m tr¹ng ngËm ngïi th¬ng c¶m c« ®¬n tª t¸i trong lßng KiÒu). - NghÖ thuËt lÆp: 3 lÇn tõ "m×nh" ®îc lÆp l¹i trong c©u th¬ thÓ hiÖn nçi niÒm ®ang trµn ngËp t©m tr¹ng cña KiÒu, NhÊn m¹nh cuéc sèng ª chÒ cña KiÒu

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 404

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

trong hiÖn t¹i.

=> "giËt m×nh" chÝnh lµ ý thøc s©u s¾c vÒ nçi ®au chua ch¸t nhôc nh· ª chÒ trong cuéc sèng, trçi dËy ý thøc vÒ nh©n phÈm cña m×nh,

GV gi¶i thÝch: ( M×nh 1 lµ KiÒu ®èi diÖn víi chÝnh m×nh. M×nh 2,3 lµ hai m×nh trong mét con ng- êi KiÒu ®ang soi vµo nhau, KiÒu trong qu¸ khø vµ KiÒu trong hiÖn t¹i). + Trë vÒ qu¸ khø KiÒu lµ mét c« g¸i tµi s¾c ven toµn, nµng lu«n lu«n khao kh¸t vÒ mét cuéc sèng tèt ®Ñp. + KiÒu trong hiÖn t¹i ®ang r¬i vµo mét hoµn c¶nh cùc k× tr¸i ngang , bi ®¸t. - Cho nªn tõ "giËt m×nh"có ý ĩa gì? ngh

tan t¸c nh hoa - GV: Tõ c©u 7 ®Õn c©u 10 Thuý ¬ng m×nh KiÒu t©m sù vÒ nçi th nh thÕ nµo? Nªu h×nh thøc nghÖ thuËt vµ t¸c dông cña nã? - C©u 7,8,9,10 t¸c gi¶ diÔn t¶ b»ng c¸c cÆp ®èi xøng: + Thø nhÊt: "Khi sao Giê sao = > §©y lµ sù ®èi lËp gay g¾t gi÷a qu¸ khø ªm ®Òm h¹nh phóc ng¾n ngñi víi cuéc sèng hiÖn t¹i ®Çy nghiÖt ng· , bÏ bµng cay ®¾ng.

= > V× thÕ cã biÕt bao ®ªm nµng mét m×nh suy nghÜ, tr¨n trë, xãt xa cho phËn m×nh sao l¹i bÞ ®Èy ®a ®Õn n«ng nçi nµy. Cho nªn tõ "giËt m×nh" chÝnh lµ qu¸ tr×nh tù ý thøc s©u s¾c vÒ nçi ®au chua ch¸t nhôc nh· ª chÒ trong cuéc sèng, trçi dËy ý thøc vÒ nh©n phÈm cña m×nh, cã nh÷ng gi©y phót nh vËy KiÒu míi ®îc sèng thùc víi con ngêi m×nh, míi trë vÒ víi b¶n chÊt tèt lµnh cña m×nh vµ c¶m thÊy cµng c« ®¬n lÎ loi h¬n. - C©u 7,8,9,10 t¸c gi¶ diÔn t¶ b»ng c¸c cÆp ®èi xøng: + Thø nhÊt: "Khi sao phong gÊm rñ lµ/ Giê sao gi÷a ®µng". = > §©y lµ sù ®èi lËp gay g¾t gi÷a qu¸ khø ªm ®Òm h¹nh phóc hiÖn lªn ng¾n ngñi víi cuéc sèng hiÖn t¹i ®Çy nghiÖt ng· , bÏ bµng cay ®¾ng.

+ Thø 2: "MÆt sao Th©n sao = > cã ý nghÜa so s¸nh nhÊn m¹nh vÒ th©n phËn Thuý KiÒu trong XHPK .

GV gi¶ng b×nh: NÕu nh trong ca dao d©n gian h×nh ¶nh "bÌo d¹t hoa tr«i" diÔn t¶ sù ngËm ngïi chua xãt giê ®©y l¹i lµ h×nh ¶nh "Nh hoa gi÷a ®ang" diÔn t¶ sù tËn cïng cña nçi thèng khæ mµ KiÒu phµi g¸nh chÞu. GV: VËy h×nh ¶nh ®èi xøng thø 2 lµ h×nh ¶nh nµo? nªu t¸c dông + Thø 2: "MÆt sao dµy giã d¹n s- ¬ng/ Th©n sao bím ch¸n ong ch- êng bÊy th©n".

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 405

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cña nã? HS: C©u 9, 10.

= > CÆp tiÓu ®èi thø 2: cã ý nghÜa so s¸nh nhÊn m¹nh vÒ th©n phËn Thuý KiÒu trong XHPK cßn ®au h¬n sù chua xãt bÏ bµng cña mét c« kÜ n÷ khi ph¶i sèng trong c¶nh "Sím ®a Tèng Ngäc Tèi t×m Trêng Khanh".

GV: Cuéc sèng trong qu¸ khø cña KiÒu vµ cuéc sèng trong hiÖn t¹i, mét c« ca kÜ, c«ng viÖc tiÕp kh¸ch lµng ch¬i, khi miªu t¶ nçi ®au cña KiÒu t¸c gi¶ ND ®· sö dông nhiÒu cÆp ®èi xøng. - Ngoµi h×nh thøc NT ®ã «ng cßn dïng nh÷ng côm tõ rÊt ®Æc biÖt. §ã lµ nghÖ thuËt nµo? + C©u hái tu tõ: (Tõ ®Ó hái): "Khi sao"; "giê sao"; "mÆt sao"; "th©n sao"... -> lµ nh¾c l¹i qu¸ khø vµ nhÊn m¹nh hiÖn t¹i nhng hiÖn t¹i ®îc nh¾c l¹i 3 lÇn ®Ó nhÊn m¹nh sù tiÕc th phò ¬ng ®au ®ín phµng cña KiÒu khi sèng trong c¶nh bÞ xóc ph¹m vÒ nh©n phÈm. ¬ng

+ C©u hái tu tõ: (Tõ ®Ó hái): "Khi sao"; "giê sao"; "mÆt sao"; "th©n sao"... -> lµ nh¾c l¹i qu¸ khø vµ nhÊn m¹nh hiÖn t¹i nhng hiÖn t¹i ®îc nh¾c l¹i 3 lÇn (Gièng nh c©u 5) ®Ó nhÊn m¹nh sù tiÕc th ®au ®ín phò phµng cña KiÒu khi sèng trong c¶nh bÞ xóc ph¹m vÒ nh©n phÈm.

- Tõ ng÷ ®Ó hái + thµnh ng÷ d©n gian: GV nhÊn m¹nh: HiÖn t¹i phò phµng chua xãt ch«n vïi dÜ v·ng ªm ®Ñp thêi th¬ Êu ®îc ND kh¾c ho¹ vµ t« ®Ëm ®Ó nãi ®Õn nh©n phÈm gi¸ trÞ cña nh÷ng ngêi phô n÷ hång nh©n b¹c mÖnh.

= > G©y Ên tîng chua cay bao trïm, ®Ì nÆng lªn sè phËn con ngêi TK.

- GV: VËy, nh÷ng côm tõ ®Ó hái trong c©u 7,8,9,10 kÕt hîp s¸ng t¹o víi nh÷ng thµnh ng÷ d©n gian thÓ hiÖn th¸i ®é g× cña t¸c gi¶?

Nh: Phong gÊm rñ lµ - tan t¸c nh hoa gi÷a ®µng - Dµy giã d¹n s¬ng - Bím ch¸n ong chêng ... = > G©y Ên tîng chua cay bao trïm, ®Ì nÆng lªn sè phËn con ngêi nh tÊm th©n vµng ngäc ®îc kho¸c ¸o gÊm, rñ bøc lµ, tÊm th©n bäc trong nhung lôa quý b¸u thÕ mµ nay nh - hoa gi÷a ® êng ai qua l¹i còng xÐo lªn tµn nhÉn. Nçi ®au sù th©y ®æi gi¸ ¬ng trÞ con ng êi vµ nçi niÒm th th©n tiÕc phËn cña KiÒu lµ c¸ch mµ ND thÓ hiÖn gîi lªn mét nçi niÒm xãt xa ®èi víi ng

êi ®äc. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 406

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

êi m a së

GV gîi më: TK nh ®ang ghª tëm chÝnh b¶n th©n m×nh, con ngêi khuª cóc vèn kÝn ®µo e thÑn nay ®· thµnh "dµy giã d¹n s¬ng" "bím ch¸n ong chêng". §©y kh«ng ph¶i lµ nãi kh¸ch lµng ch¬i mµ chÝnh KiÒu ®ang nãi vÒ m×nh, ch¸n ch- êng m×nh, sao l¹i trë thµnh con ngêi tiÕp kh¸ch tr¬ trÏn, v« liªm sØ. Nh mét mãn ®å ch¬i, nh mét mãn hµng mµ kh«ng ph¶i lµ mét con ngêi n÷a.

+ §©y lµ cÆp ®èi thø 3: "MÆc ng m©y tÇn ( chó thÝch (1)/108) Riªng m×nh nµo biÕt cã xu©n lµ g×? - Ngêi (kh¸ch)>< M×nh (KiÒu) thÓ hiÖn sù c« ®¬n, lÎ loi,

îc êi m a së m©y tÇn GV: Lóc nµy t©m tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh cµng chuyÓn biÕn s©u s¾c. - C©u 11, 12 t©m tr¹ng ®ã ® diÔn t¶ b»ng h×nh thøc nµo?

- Ngêi vµ Ta: nhÊn m¹nh mèi quan hÖ x¸c thÞt cña KiÒu trong c¶nh tiÕp kh¸ch

- Néi t©m nh©n vËt: KiÒu sèng trong c¶nh c« ®¬n thê ¬ víi tÊt c¶ thËm chÝ c¶ ý niÖm vÒ thêi gian.

HS: - §èi. - DiÔn t¶ néi t©m nh©n vËt. + §©y lµ cÆp ®èi thø 3: "MÆc ng ( chó thÝch (1)/108) Riªng m×nh nµo biÕt cã xu©n lµ g×? - Ngêi (kh¸ch)>< M×nh (KiÒu) thÓ hiÖn sù c« ®¬n, lÎ loi, kh«ng cã ý thøc vÒ thêi gian vµ tuæi xu©n, trë thµnh c« ®éc tr¬ träi). -> Ngêi vµ Ta: nhÊn m¹nh mèi quan hÖ x¸c thÞt cña KiÒu trong c¶nh tiÕp kh¸ch mµ kh«ng cã c¶m gi¸c h¹nh phóc vui thó g×. - Néi t©m nh©n vËt: KiÒu sèng trong c¶nh c« ®¬n thê ¬ víi tÊt c¶ thËm chÝ c¶ ý niÖm vÒ thêi êi phô gian. Bëi Thuý KiÒu lµ ng n÷ cã ý thøc s©u s¾c vÒ gi¸ trÞ nh©n phÈm mµ nµng l¹i r¬i vµo c¶nh sèng ®au khæ d»n vÆt ®ã còng lµ tÊt yÕu. §ã lµ bi kÞch tinh thÇn cña con ngêi trong thêi ®¹i phong kiÕn mµ ngêi ®¹i ®iÖn lµ Thuý kiÒu.

GV gi¶ng b×nh: Còng nh trong ®o¹n Trao duyªn KiÒu ®· ®Æt ch÷ hiÕu lªn trªn ch÷ t×nh, thÕ lµ nµng ®· lµm chän ®¹o "n÷ hiÒu"

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 407

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. NghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh

ë thêi k× phong kiÕn mµ hy sinh t×nh yªu cña m×nh. §©y còng chÝnh lµ c¸i nh×n nh©n ®¹o cña t¸c gi¶. Nhng l¹i ®Ó c« g¸i tµi s¾c vÑn toµn l¹c vµo trèn lÇ xanh. C« ch«n vïi qu¸ khø chÊp nhËn hiÖn t¹i. Trong XHPK nh÷ng c« g¸i chÞu chung sè phËn nh KiÒu kh«ng Ýt, tríc ®ã cã §¹m Tiªn sau ®ã cã Phïng TiÓu Thanh, Hå Xu©n H¬ng...hä còng sinh vµo thêi k× Mét XHPK träng nam khinh n÷ nªn sè phËn cña hä còng ch¼ng kh¸c Thuý KiÒu: HXH nãi: Ng¸n nçi xu©n ®i xu©n l¹i l¹i - m¶nh t×nh xan xÎ tÝ con con. C¸ch miªu t¶ rÊt ®Æc biÖt (m¶nh- tÝ- con - con) cuèi cïng ch¼ng cßn g×. TK còng vËy, nµng kh«ng thÓ vît ra khái vßng lÔ gi¸o phong kiÕn Êy nªn míi ph¶i trao duyªn cho em cña m×nh.

ặ ọ

ệ ằ ệ ậ GV: §äc ho c g i hs đ c ọ GV: NguyÔn Du miªu t¶ c¶nh lÇu xanh nh thÕ nµo? B ng bi n pháp   ngh  thu t gì ?

GV: C¶nh thiªn nhiªn ®îc tg miªu t¶ ntn? Nã cã liªn quan g× ®Õn nµng KiÒu? * C¶nh thiªn nhiªn: ®Ñp. cã phong, hoa, tuyÕt, nguyÖt. - §©y lµ h×nh ¶nh íc lÖ t- îng trng: tîng trng cho vÎ ®Ñp cña 4 mïa, rÊt l·ng m¹n. - T¶ vµ Èn dô: ý nãi: giã tùa- hoa kÒ chØ ngêi con trai vµ ngêi con g¸i trong c¶nh l¶ l¬i cña kh¸ch vµ c¶nh l¼ng l¬ cña ngêi kÜ n÷

GV: §ã lµ c¶nh cßn ngô t×nh ®îc thÓ hiÖn b»ng biÖn ph¸p NT g×?

HS: - 4 c©u trªn t¶ c¶nh thiªn nhiªn. - 4 c©u díi t¶ c¶nh sinh ho¹t cña con ngêi. NghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh "§ßi phen giã tùa hoa kÒ Nöa rÌm tuyÕt ngËm bèn bÒ tr¨ng th©u C¶nh nµo c¶nh ch¼ng ®eo sÇu Ngêi buån c¶nh cã vui ®©u bao giê" * C¶nh thiªn nhiªn: ®Ñp. cã phong, hoa, tuyÕt, nguyÖt. - §©y lµ h×nh ¶nh íc lÖ tîng trng: -> mét khung c¶nh ®Ñp, nªn th¬, thanh tho¸t, tîng trng cho vÎ ®Ñp cña 4 mïa, rÊt l·ng m¹n. - T¶ vµ Èn dô: ý nãi: giã tùa- hoa kÒ chØ ngêi con trai vµ ngêi con g¸i trong c¶nh l¶ l¬i cña kh¸ch vµ c¶nh l¼ng l¬ cña ngêi kÜ n÷ khi hä ngåi bªn nhau. TK ®ang trong c¶nh Êy, nµng c¶m thÊy m¬ hå kh«ng th¾m thiÕt, kh«ng sinh khÝ. khung c¶nh tuyÕt tr¨ng, giã s ¬ng

nh tr¾ng ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 408

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

xo¸ mét gãc trêi.

Cã. - V× b»ng tµi n¨ng k× diÖu vµ sù c¶m th«ng s©u s¾c, ND ®· kh¸i qu¸t thµnh c«ng hai yªu tè c¶nh vµ t×nh.

GV dÉn: "C¶nh nµo c¶nhch¼ng ®eo sÇu - Ngêi buån cã vui ®©u bao giê? GV: Hai c©u th¬ trªn ta thÊy gi÷a c¶nh vµ t©m tr¹ng cña KiÒu cã ®ång nhÊt. Em cã ®ång ý kh«ng? V× sao? Cã. - V× b»ng tµi n¨ng k× diÖu vµ sù c¶m th«ng s©u s¾c vÒ th©n phËn cña ngêi phô n÷ sèng trong x· héi phong kiÕn, ND ®· kh¸i qu¸t thµnh c«ng hai yªu tè c¶nh vµ t×nh. §ã lµ mqh cña con ng êi víi khung c¶nh thiªn nhiªn.

"§ßi phen nÐt vÏ c©u th¬ Cung cÇm díi nguyÖt nÐt cê díi hoa Vui lµ vui gîng kÎo lµ Ai tri ©m ®ã mÆn mµ víi ai?"

* C¶nh sinh ho¹t: miªu t¶ cã ®Çy ®ñ thó vui tao nh·, ch¬i ®µn, ®¸nh cê, ng©m th¬, vÏ tranh, kh¼ng ®Þnh tµi n¨ng cña nµng KiÒu.

- Thùc chÊt: lµ sù nh¬ nhíp cña phêng bu«n thÞt b¸n ngêi GV: C¶nh sinh ho¹t ë lÇu xanh thÕ nµo? ® ¬c miªu t¶ nh * C¶nh sinh ho¹t: miªu t¶ cã ®Çy ®ñ thó vui tao nh·, ch¬i ®µn, ®¸nh cê, ng©m th¬, vÏ tranh. §©y lµ nh÷ng thó ch¬i tao nh· cña giíi nghÖ sÜ, còng lµ kh¼ng ®Þnh tµi n¨ng cña nµng KiÒu.

GV: Nhng thùc chÊt lµ b¶n chÊt g×

HS: - Thùc chÊt: lµ mèi quan hÖ x¸c thÞt trèn lÇu xanh, lµ sù nh¬ nhíp cña phêng bu«n thÞt b¸n ngêi cña nh÷ng mô Tó Bµ ®- îc che ®Ëy b»ng thó ch¬i thanh tao ®ã. T©m tr¹ng KiÒu: Tñi nhôc, buån, ®au ®ín, lµ ngêi trong cuéc, t¹o niÒm vui cho ngêi kh¸c nhng Thuý KiÒu c¶m thÊy nhôc nh· ª chÒ, buån ®au v« h¹n.

? GVkh¸i qu¸t: Nh vËy em cã nhËn xÐt g× vÒ t©m tr¹ng cña Thuý KiÒu trong ®o¹n trÝch?

T©m tr¹ng KiÒu: Tñi nhôc, buån, ®au ®ín, lµ ng- êi trong cuéc, t¹o niÒm vui cho ngêi kh¸c nhng Thuý KiÒu c¶m thÊy nhôc nh· ª chÒ, buån ®au v« h¹n.

Vui lµ vui gîng kÎo lµ Ai tri ©m ®ã mÆn mµ víi ai?"

GV hái: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch viÕt cña t¸c gi¶?

HS: - C¸ch viÕt rÊt gîng Ðp kh«ng trän nghÜa trän t×nh thÓ hiÖn t©m tr¹ng bÏ bµng cña KiÒu khi ph¶i chiÒu lßng kh¸ch. Vui g-

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 409

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

îng...nh lµ thø trß ch¬i ®Ó giÕt thêi gian kh«ng niÒm h¹nh phóc, ch¼ng vui thó g×.

4. Chñ ®Ò: §o¹n trÝch thÓ hiÖn t×nh c¶nh trí trªu mµ Thuý KiÒu ph¶i nÕm tr¶i vµ ý thøc s©u s¾c cña nµng vÒ gi¸ trÞ nh©n phÈm cña m×nh.

* Ghi nhí: sgk/108

GVliªn hÖ: Nãi ®Õn c¶nh vµ t×nh ND cßn thÓ hiÖn ë rÊt nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau ®Ó diÔn t¶ t©m tr¹ng cña TK. VD: "Thê ¬ giã tróc ma mai - NgÈn ng¬ tr¨m mèi dïi mµi mét th©n - ¤m lßng ®ßi ®o¹n xa gÇn - Ch¼ng vß mµ dèi ch¼ng dÇn mµ ®au..." =>C¶nh tîng thËt vui vÎ, ®Ñp ®Ï nhng con ngêi kh«ng biÕt ®Õn, mét m×nh lñi thñi kh«ng ai ®ì ®Çn kh«ng ai t©m sù... GV: Qua t×m hiÓu ®o¹n trÝch em h·y ph¸t biÓu chñ ®Ò cña ®o¹n trÝch lµ g×?

Chñ ®Ò: §o¹n trÝch thÓ hiÖn t×nh c¶nh trí trªu mµ Thuý KiÒu ph¶i nÕm tr¶i vµ ý thøc s©u s¾c cña nµng vÒ gi¸ trÞ nh©n phÈm cña m×nh.

GV gäi hs ®äc phÇn ghi nhí. (5 phót) Ho¹t ®éng 1 Ghi nhí: sgk/108

II. LuyÖn tËp: C©u 4: §o¹n trÝch cã mét ý thøc s©u s¾c xÐt vÒ tù ý thøc cña con ngêi c¸ nh©n trong lÞch sö v¨n häc trung ®¹i.

GV kh¸i qu¸t gi¸ trÞ cña ®o¹n trÝch: B»ng viÖc sö dông tµi t×nh h×nh thøc ®èi xøng vµ c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt kh¸c kÕt hîp lèi nãi trang träng víi lèi nãi b×nh d©n, t¸c gi¶ ®· diÔn t¶ thµnh c«ng t×nh c¶nh trí trªu cña KiÒu vµ sù ý thøc s©u s¾c vÒ nh©n phÈm cña m×nh ®èi víi con ngêi trong thêi ®¹i.

GVHD HS cho hs th¶o luËn c©u 4,5 sgk. §Þnh híng th¶o luËn theo nhãm tæ. HS viÕt mét bµi c¶m xóc sau khi ®äc hiÓu ®o¹n trÝch vµ so s¸nh víi c¸c ®o¹n trÝch kh¸c trong sgk.

C©u 4:. Ngêi phô n÷ xa thêng ®- îc gi¸o dôc theo tinh thÇn an phËn thñ thêng, cam chÞu, nhÉn nhôc. Khi nh©n vËt "GiËt m×nh...xãt xa" tøc lµ ®· cã ý thøc.Con ngêi kh«ng chØ biÕt hy sinh, nh©n xnhôc, ... ®ac cã ý thøc vÒ phÈm gi¸, nh©n c¸ch b¶n th©n, tøc lµ ý thøc vÒ quyÒn sèng cña b¶n th©n. Th¬ng th©n, C©u 5: Tranh luËn vÒ ch÷ "trinh" hay "d©m" lµ mét vÊn ®Ò trong lÞch sö ®äc KiÒu.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 410

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

xãt phËn lµ mét h×nh thøc kh¸ phæ biÕn trong th¬ v¨n TK 18. ND cho r»ng ®ã lµ nÒn t¶ng v÷ng tr·i cuat lßng th¬ng ngêi. C©u 5: §o¹n trÝch nµy cho thÊy, T©m hån KiÒu lµ cao thîng, trong tr¾ng mÆc dï KiÒu sèng gi÷a trèn bïn nh¬. ND ®· kh«ng nÐ tr¸nh thùc tÕ nghiÖt ng·, nhng nhµ th¬ nh©n ®¹o vÜ ®¹i ®· ®Ò cao nh©n c¸ch cña KiÒu, phÈm gi¸ cña KiÒu b»ng chÝnh viÖc t¶ nçi buån, nçi ®au khæ, ch¸n ch- êng cña nµng gi÷a trèn bïn nh¬ cña lÇu xanh.

ạ ộ ủ

Ho t đ ng 5(2’) ệ ậ : ố 3. C ng c  , luy n t p - §äc thuéc ®o¹n th¬. - Cho biÕt hoµn c¶nh trí trªu vµ t©m tr¹ng cña KiÒu khi ë chèn lÇ xanh. 4. H : íng dÉn chuÈn bÞ bµi - So¹n bµi lµm v¨n lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn. Chó ý: C¸ch x©y dùng lËp luËn.

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

t 84  Đ c  văn TiÕ ọ Phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - N¾m ®îc kh¸i niÖm ng«n ng÷ nghÖ thuËt,

phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt víi ®Æc trng c¬ b¶n cña nã.

I. Môc tiªu bµi häc.

viÕt, cã ý thøc gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt.

- Cã kÜ n¨ng ph©n tÝch sö dông ng«n ng÷ theo phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt. 2. KÜ n¨ng: - Cã th¸i ®é cÇu tiÕn, cã ý thøc v¬n tíi c¸i ®óng trong khi nãi vµ

3. Th¸i ®é: - VËn dông c¸c kÜ n¨ng ®ã ®Ó viÕt ®îc mét ®o¹n v¨n TM cã ®Ò tµi gÇn

gòi víi cuéc sèng hoÆc c«ng viÖc häc tËp cña c¸c em. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 411

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái:

* §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp..................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp..................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi:

Ng«n ng÷ lµ mét ph¬ng tiÖn giao tiÕp quan träng bËc nhÊt, lµ c«ng cô cña t duy. Bªn c¹nh ®ã, ng«n ng÷ cßn lµ c«ng cô x©y dùng h×nh tîng nghÖ thuËt v¨n ch¬ng, ng«n ng÷ mang phong c¸ch lµ ng«n ng÷ nghÖ thuËt.

Ho¹t ®éng 2(7’) Hs ®äc sgk. - ThÕ nµo lµ ng«n ng÷ nghÖ thuËt? Lµ ng«n ng÷ gîi h×nh, gîi c¶m ®îc dïng trong v¨n b¶n nghÖ thuËt.

- Cã mÊy lo¹i ng«n ng÷ nghÖ thuËt?

Ph©n lo¹i: - Ng«n ng÷ tù sù: truyÖn, tiÓu thuyÕt, bót kÝ, kÝ sù, phãng sù,... - Ng«n ng÷ th¬: ca dao, vÌ, lôc b¸t, song thÊt lôc b¸t, h¸t nãi, th¬ tù do,... - Ng«n ng÷ s©n khÊu: kÞch nãi, chÌo, tuång,... - Ng«n ng÷ nghÖ thuËt thùc hiÖn chøc n¨ng g×?

Chøc n¨ng: - Chøc n¨ng th«ng tin. - Chøc n¨ng thÈm mÜ (biÓu hiÖn c¸i ®Ñp vµ kh¬i gîi, nu«i dìng c¶m xóc thÈm mÜ ë ngêi nghe, ngêi ®äc)

Ho¹t ®éng 3(25’) Gv yªu cÇu hs th¶o luËn, ph©n tÝch so s¸nh c¸c vÝ dô: VD 1: + Xu©n DiÖu t¶ liÔu: L¸ liÔu T×m hiÓu ng÷ liÖu: I. Ng«n ng÷ nghÖ thuËt: 1. Kh¸i niÖm: Lµ ng«n ng÷ gîi h×nh, gîi c¶m ®îc dïng trong v¨n b¶n nghÖ thuËt. 2. Ph©n lo¹i: - Ng«n ng÷ tù sù: truyÖn, tiÓu thuyÕt, bót kÝ, kÝ sù, phãng sù,... - Ng«n ng÷ th¬: ca dao, vÌ, lôc b¸t, song thÊt lôc b¸t, h¸t nãi, th¬ tù do,... - Ng«n ng÷ s©n khÊu: kÞch nãi, chÌo, tuång,... 3. Chøc n¨ng: - Chøc n¨ng th«ng tin. - Chøc n¨ng thÈm mÜ (biÓu hiÖn c¸i ®Ñp vµ kh¬i gîi, nu«i d- ìng c¶m xóc thÈm mÜ ë ngêi nghe, ngêi ®äc) II. Phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt: 1. TÝnh h×nh t îng: a. T×m hiÓu ng÷ liÖu: - VD 1:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 412

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- VD 1: + C¸ch miªu t¶ cña Xu©n DiÖu: gîi t¶ c©y liÔu nh mét sinh thÓ sèng, khi mang d¸ng h×nh thanh xu©n xinh ®Ñp cña ngêi thiÕu n÷, khi l¹i mang d¸ng u buån cña mét thiÕu phô. dµi nh mét nÐt mi; RÆng liÔu ®×u hiu ®øng chÞu tang. + LiÔu (d¬ng liÔu): c©y nhì, cµnh mÒm rñ xuèng, l¸ h×nh ngän gi¸o cã r¨ng ca nhá, thêng trång lµm c¶nh ë ven hå (theo tõ ®iÓn).

+ Tõ ®iÓn: gîi t¶ ®Æc ®iÓm sinh häc ®¬n thuÇn cña c©y liÔu.

+ C¸ch miªu t¶ cña Xu©n DiÖu: gîi t¶ c©y liÔu nh mét sinh thÓ sèng, khi mang d¸ng h×nh thanh xu©n xinh ®Ñp cña ngêi thiÕu n÷, khi l¹i mang d¸ng u buån cña mét thiÕu phô. + Tõ ®iÓn: gîi t¶ ®Æc ®iÓm sinh häc ®¬n thuÇn cña c©y liÔu. - VD 2: + Th¬ Tè H÷u: sö dông ho¸n dô “bµn ch©n” chØ d©n téc VN, nh÷ng ngêi c«ng nh©n vµ n«ng d©n. + §o¹n v¨n: diÔn ®¹t trùc tiÕp.  Th¬ Tè H÷u cô thÓ, sinh ®éng vµ hµm sóc h¬n, biÓu c¶m h¬n.

- VD 2: + Th¬ Tè H÷u: sö dông ho¸n dô “bµn ch©n” chØ d©n téc VN, nh÷ng ngêi c«ng nh©n vµ n«ng d©n. + §o¹n v¨n: diÔn ®¹t trùc tiÕp.  Th¬ Tè H÷u cô thÓ, sinh ®éng vµ hµm sóc h¬n, biÓu c¶m h¬n.

VD 2: §èi chiÕu ®o¹n th¬: “Ta lín lªn råi trong khãi löa/ Chóng nã ch¼ng cßn mong ®îc n÷a/ ChÆn bµn ch©n mét d©n téc anh hïng/ Nh÷ng bµn ch©n tõ than bôi, lÇy bïn/ §· bíc díi mÆt trêi c¸ch m¹ng” víi ®o¹n v¨n xu«i: “D©n téc ta ®· trëng thµnh trong chiÕn tranh. KÎ thï ko cßn hi väng ®Ó ng¨n c¶n sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ, to lín cña mét d©n téc tõng bÞ ¸p bøc nÆng nÒ nay ®· ®îc gi¸c ngé con ®êng c¸ch m¹ng”.

îng: BiÓu hiÖn cña tÝnh h×nh t c¸ch diÔn ®¹t th«ng qua mét hÖ thèng c¸c h×nh ¶nh, mµu s¾c, biÓu tîng,... ®Ó ngêi ®äc dïng tri thøc, vèn sèng cña m×nh liªn tëng, suy nghÜ vµ rót ra nh÷ng bµi häc nh©n sinh nhÊt ®Þnh.

- ThÕ nµo lµ tÝnh truyÒn c¶m? VD: Mïa thu ®Õn víi câi ®êi nh mét c« g¸i xa ®i vÒ nhµ chång; nµng thu bíc rÊt khoan thai, tµ ¸o thít tha, ch©n ko cã tiÕng. Th©n h×nh nµng uèn Ðo rÊt thanh quý, mÆt ngäc cña nµng che sau c¸nh qu¹t më, thØnh tho¶ng c¸nh qu¹t khÏ chÖch, ®Ó lé ®«i m¾t ªm nh trêi xanh buæi chiÒu. (Thu- Xu©n DiÖu)

TÝnh truyÒn c¶m: - ThÓ hiÖn ë viÖc ngêi nãi (viÕt) b. BiÓu hiÖn cña tÝnh h×nh t - îng: c¸ch diÔn ®¹t th«ng qua mét hÖ thèng c¸c h×nh ¶nh, mµu s¾c, biÓu tîng,... ®Ó ngêi ®äc dïng tri thøc, vèn sèng cña m×nh liªn tëng, suy nghÜ vµ rót ra nh÷ng bµi häc nh©n sinh nhÊt ®Þnh. VD: Mïa thu ®Õn víi câi ®êi nh mét c« g¸i xa ®i vÒ nhµ chång; nµng thu bíc rÊt khoan thai, tµ ¸o thít tha, ch©n ko cã tiÕng. Th©n h×nh nµng uèn Ðo rÊt thanh quý, mÆt ngäc cña nµng che sau c¸nh qu¹t më, thØnh tho¶ng c¸nh qu¹t khÏ chÖch, ®Ó lé ®«i m¾t ªm nh trêi xanh buæi chiÒu. (Thu- Xu©n DiÖu) 2. TÝnh truyÒn c¶m: - ThÓ hiÖn ë viÖc ngêi nãi (viÕt) sö dông ng«n ng÷ ko chØ ®Ó diÔn ®¹t c¶m xóc cña m×nh mµ cßn g©y hiÖu qu¶ lan

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 413

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

sö dông ng«n ng÷ ko chØ ®Ó diÔn ®¹t c¶m xóc cña m×nh mµ cßn g©y hiÖu qu¶ lan truyÒn c¶m xóc tøc lµ lµm cho ngêi ®äc còng vui, buån, tøc giËn, yªu th- ¬ng,...nh chÝnh ngêi nãi (viÕt). VD? Ph©n biÖt tÝnh truyÒn c¶m (phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt) vµ tÝnh c¶m xóc (phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t)?

Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, bæ sung:

+ TÝnh c¶m xóc (®Æc trng cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t): biÓu hiÖn s¾c th¸i c¶m xóc, t×nh c¶m cña ngêi nãi qua c¸c yÕu tè ng«n ng÷ (tõ, c©u, c¸ch nãi, giäng ®iÖu,...)

Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. - VD: ¤i ®au ®ín! Thêi gian ¨n ®êi cuéc (B«-®¬-le) Xu©n ®¬ng tíi nghÜa lµ xu©n ®¬ng qua Xu©n cßn non nghÜa lµ xu©n sÏ giµ Mµ xu©n hÕt nghÜa lµ t«i còng mÊt... (Xu©n DiÖu)  C¶m thøc thêi gian. ¤i nh÷ng c¸nh ®ång quª ch¶y m¸u D©y thÐp gai ®©m n¸t trêi chiÒu. (NguyÔn §×nh Thi) truyÒn c¶m xóc tøc lµ lµm cho ngêi ®äc còng vui, buån, tøc giËn, yªu th¬ng,...nh chÝnh ngêi nãi (viÕt). - VD: ¤i ®au ®ín! Thêi gian ¨n cuéc ®êi. (B«-®¬-le) Xu©n ®¬ng tíi nghÜa lµ xu©n ®¬ng qua Xu©n cßn non nghÜa lµ xu©n sÏ giµ Mµ xu©n hÕt nghÜa lµ t«i còng mÊt... (X u©n DiÖu) C¶m thøc thêi gian. ¤i nh÷ng c¸nh ®ång quª ch¶y m¸u D©y thÐp gai ®©m n¸t trêi chiÒu. (NguyÔn §×nh Thi)  C¶nh quª h¬ng bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ vµ nçi ®au xãt cña t¸c gi¶. Ngêi ®äc thÊu hiÓu vµ n¶y sinh xóc c¶m t¬ng tù nh t¸c gi¶. + TÝnh truyÒn c¶m (®Æc trng cña ng«n ng÷ nghÖ thuËt): thÓ hiÖn ë viÖc ngêi nãi (viÕt) béc lé c¶m xóc cña m×nh ®ång thêi lµm cho ngêi ®äc còng vui, buån, tøc giËn, yªu th¬ng,... nh chÝnh ngêi nãi (viÕt).

 C¶nh quª h¬ng bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ vµ nçi ®au xãt cña t¸c gi¶. Ngêi ®äc thÊu hiÓu vµ n¶y sinh xóc c¶m t¬ng tù nh t¸c gi¶.

- BiÓu hiÖn cña tÝnh c¸ thÓ cña ng«n ng÷ nghÖ thuËt? VD? Ph©n biÖt víi tÝnh c¸ thÓ cña ng«n ng÷ sinh ho¹t? Hs ph¸t biÓu th¶o luËn. Gv nhËn xÐt, bæ sung:

+ TÝnh c¸ thÓ cña ng«n ng÷ sinh ho¹t: mang tÝnh chÊt tù nhiªn, biÓu hiÖn ë ®Æc ®iÓm riªng vÒ giäng ®iÖu, ng«n ng÷ diÔn ®¹t cña tõng ngêi gióp chóng ta nhËn biÕt ®îc ngêi nµy víi ngêi kh¸c. TÝnh c¸ thÓ: - ThÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng vËn dông c¸c ph¬ng tiÖn diÔn ®¹t chung (ng÷ ©m, tõ vùng, có ph¸p, tu tõ,...) cña céng ®ång vµo viÖc x©y dùng h×nh tîng nghÖ thuËt cña mçi nhµ v¨n, nhµ th¬. VD: + Ng«n ng÷ th¬ Hå Xu©n H¬ng c¸ tÝnh, gãc c¹nh; ng«n ng÷ th¬ cña NguyÔn KhuyÕn l¹i th©m trÇm, 3. TÝnh c¸ thÓ: - ThÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng vËn dông c¸c ph¬ng tiÖn diÔn ®¹t chung (ng÷ ©m, tõ vùng, có ph¸p, tu tõ,...) cña céng ®ång vµo viÖc x©y dùng h×nh tîng nghÖ thuËt cña mçi nhµ v¨n, nhµ th¬. VD: + Ng«n ng÷ th¬ Hå Xu©n H¬ng c¸ tÝnh, gãc c¹nh; ng«n ng÷ th¬ cña NguyÔn KhuyÕn l¹i th©m trÇm, kÝn ®¸o, s©u s¾c. + Th¬ Xu©n DiÖu cã vèn tõ giµu h×nh ¶nh, nh¹c ®iÖu, phËp phång h¬i thë cña sù sèng; th¬ ChÕ Lan Viªn sö dông nhiÒu ng«n tõ chØ sù hÐo óa, tµn lôi,

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 414

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

câi chÕt... - ThÓ hiÖn trong vÎ riªng trong lêi nãi cña tõng nh©n vËt trong t¸c phÈm nghÖ thuËt. VD: Ng«n ng÷ cña ChÝ PhÌo du c«n, cña B¸ KiÕn kh«n ngoan, c¸o giµ; ng«n ng÷ nhón nhêng, mÒm máng cña chÞ DËu vµ nh÷ng lêi h¸ch dÞch cña lÝ tr- ëng;...

kÝn ®¸o, s©u s¾c. + Th¬ Xu©n DiÖu cã vèn tõ giµu h×nh ¶nh, nh¹c ®iÖu, phËp phång h¬i thë cña sù sèng; th¬ ChÕ Lan Viªn sö dông nhiÒu ng«n tõ chØ sù hÐo óa, tµn lôi, câi chÕt... - ThÓ hiÖn trong vÎ riªng trong lêi nãi cña tõng nh©n vËt trong t¸c phÈm nghÖ thuËt. VD: Ng«n ng÷ cña ChÝ PhÌo du c«n, cña B¸ KiÕn kh«n ngoan, c¸o giµ; ng«n ng÷ nhón nhêng, mÒm máng cña chÞ DËu vµ nh÷ng lêi h¸ch dÞch cña lÝ trëng;...

- ThÓ hiÖn ë nÐt riªng trong c¸ch diÔn ®¹t tõng sù viÖc, h×nh ¶nh, tõng t×nh huèng kh¸c nhau trong t¸c phÈm.

- ThÓ hiÖn ë nÐt riªng trong c¸ch diÔn ®¹t tõng sù viÖc, h×nh ¶nh, tõng t×nh huèng kh¸c nhau trong t¸c phÈm.

+ TÝnh c¸ thÓ cña phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt: gãp phÇn thÓ hiÖn phong c¸ch riªng cña mçi nhµ v¨n, nhµ th¬. VD cïng viÕt vÒ tr¨ng nhng mçi t¸c gi¶ l¹i cã mét c¸ch nh×n, c¸ch diÔn ®¹t kh¸c: Tr¨ng s¸ng, tr¨ng xa, tr¨ng réng qu¸/ Hai ngêi nhng ch¼ng bít b¬ v¬ (Xu©n DiÖu); Tr¨ng vµo cöa sæ ®ßi th¬/ ViÖc qu©n ®ang bËn xin chê h«m sau (Hå ChÝ Minh);... - Tr¨ng trong TruyÖn KiÒu: VÇng tr¨ng v»ng vÆc gi÷a trêi/ §inh ninh hai mÆt mét lêi song song; TuÇn tr¨ng khuyÕt, ®Üa dÇu hao/ MÆt ng¬ ngÈn mÆt, lßng ngao ng¸n lßng; VÇng tr¨ng ai xÎ lµm ®«i/ Nöa in gèi chiÕc, nöa soi dÆm trêng,...

Ho¹t ®éng 4(15’) Hs th¶o luËn lµm c¸c bµi tËp. Gv nhËn xÐt, chèt ®¸p ¸n.

III. LuyÖn tËp: 1. Bµi 1: C¸c biÖn ph¸p tu tõ t¹o tÝnh h×nh tîng: so s¸nh, Èn dô, nh©n hãa, tîng trng,... ®Æc biÖt lµ c¸ch nãi hµm Èn trong nh÷ng ng÷ c¶nh tu tõ. VD: - So s¸nh: + Sãng nh ngµn tra xanh tan xanh ra thµnh bÓ vµ th«i ko trë l¹i lµm trêi. (ChÕ Lan Viªn) + ¸o chµng ®á tùa r¸ng pha/ Ngùa chµng s¾c tr¾ng nh lµ tuyÕt in. (Chinh phô ng©m) - Èn dô:+ Con cß ¨n b·i rau r¨m/ §¾ng cay chÞu vËy ®·i ®»ng cïng ai. (ca dao) + Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶/ Cã søc ngêi sái ®¸ còng thµnh c¬m. (Hoµng Trung Th«ng) 2. Bµi 2: TÝnh h×nh tîng lµ ®Æc trng quan träng nhÊt. V×: C¸c biÖn ph¸p tu tõ t¹o tÝnh h×nh tîng: so s¸nh, Èn dô, nh©n hãa, t- îng trng,... ®Æc biÖt lµ c¸ch nãi hµm Èn trong nh÷ng ng÷ c¶nh tu tõ. VD: - So s¸nh: + Sãng nh ngµn tra xanh tan xanh ra thµnh bÓ vµ th«i ko trë l¹i lµm trêi. (ChÕ Lan Viªn) + ¸o chµng ®á tùa r¸ng pha/ Ngùa chµng s¾c tr¾ng nh lµ tuyÕt in. (Chinh phô ng©m) - Èn dô:+ Con cß ¨n b·i rau r¨m/ §¾ng cay chÞu vËy ®·i ®»ng cïng ai. (ca dao) + Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶/ Cã søc ngêi sái ®¸ còng thµnh c¬m.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 415

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

(Hoµng Trung Th«ng) Bµi 2: TÝnh h×nh tîng lµ ®Æc trng quan träng nhÊt. V×: - Nã lµ ph¬ng tiÖn t¸i hiÖn, t¸i t¹o cuéc sèng th«ng qua chñ thÓ cña nhµ v¨n. Nã thÓ hiÖn ®Æc trng cña v¨n häc- h×nh ¶nh chñ quan cña thÕ giíi kh¸ch quan. - Lµ môc ®Ých cña s¸ng t¹o nghÖ thuËt. T¸c phÈm nghÖ thuËt ®a ngêi ®äc vµo thÕ giíi cña c¸i ®Ñp th«ng qua nh÷ng xóc ®éng híng thiÖn tríc thiªn nhiªn vµ cuéc sèng  h×nh thµnh nh÷ng t×nh c¶m thÈm mÜ tèt ®Ñp cho ngêi ®äc. - Nã chi phèi c¸c ®Æc trng kh¸c: + TÝnh h×nh tîng ®îc hiÖn thùc hãa th«ng qua mét hÖ thèng ng«n ng÷ nghÖ thuËt (tõ ng÷, c©u, ®o¹n, ©m thanh, nhÞp ®iÖu, h×nh ¶nh,...) mµ b¶n th©n hÖ thèng ng«n ng÷ nghÖ thuËt nµy cã kh¶ n¨ng g©y c¶m xóc (tÝnh truyÒn c¶m). + TÝnh h×nh tîng ®îc thÓ hiÖn qua hÖ thèng ng«n ng÷ nghÖ thuËt trong t¸c phÈm mµ hÖ thèng ng«n ng÷ nghÖ thuËt nµy lµ kÕt qu¶ vËn dông ng«n ng÷ céng ®ång cña tõng nghÖ sÜ cô thÓ  mang dÊu Ên cña c¸ tÝnh s¸ng t¹o nghÖ thuËt (tÝnh c¸ thÓ).

Bµi 3: - Canh c¸nh: thêng trùc, day døt, tr¨n trë, b¨n kho¨n. - R¾c, giÕt. 4. Bµi 4: - §iÓm gièng nhau: - Kh¸c nhau: + VÒ h×nh tîng: Mïa thu trong th¬ NguyÔn KhuyÕn víi bÇu trêi bao la, trong xanh, tÜnh lÆng, nhÑ nhµng. Trong th¬ Lu Träng L, mïa - Nã lµ ph¬ng tiÖn t¸i hiÖn, t¸i t¹o cuéc sèng th«ng qua chñ thÓ cña nhµ v¨n. Nã thÓ hiÖn ®Æc trng cña v¨n häc- h×nh ¶nh chñ quan cña thÕ giíi kh¸ch quan. - Lµ môc ®Ých cña s¸ng t¹o nghÖ thuËt. T¸c phÈm nghÖ thuËt ®a ngêi ®äc vµo thÕ giíi cña c¸i ®Ñp th«ng qua nh÷ng xóc ®éng híng thiÖn tríc thiªn nhiªn vµ cuéc sèng  h×nh thµnh nh÷ng t×nh c¶m thÈm mÜ tèt ®Ñp cho ngêi ®äc. - Nã chi phèi c¸c ®Æc trng kh¸c: + TÝnh h×nh tîng ®îc hiÖn thùc hãa th«ng qua mét hÖ thèng ng«n ng÷ nghÖ thuËt (tõ ng÷, c©u, ®o¹n, ©m thanh, nhÞp ®iÖu, h×nh ¶nh,...) mµ b¶n th©n hÖ thèng ng«n ng÷ nghÖ thuËt nµy cã kh¶ n¨ng g©y c¶m xóc (tÝnh truyÒn c¶m). + TÝnh h×nh tîng ®îc thÓ hiÖn qua hÖ thèng ng«n ng÷ nghÖ thuËt trong t¸c phÈm mµ hÖ thèng ng«n ng÷ nghÖ thuËt nµy lµ kÕt qu¶ vËn dông ng«n ng÷ céng ®ång cña tõng nghÖ sÜ cô thÓ  mang dÊu Ên cña c¸ tÝnh s¸ng t¹o nghÖ thuËt (tÝnh c¸ thÓ). 3. Bµi 3: - Canh c¸nh: thêng trùc, day døt, tr¨n trë, b¨n kho¨n. - R¾c, giÕt. 4. Bµi 4: - §iÓm gièng nhau: + §Òu lÊy c¶m høng tõ mïa thu. + X©y dùng thµnh c«ng h×nh t- îng mïa thu. - Kh¸c nhau: + VÒ h×nh tîng + VÒ c¶m xóc: + VÒ tõ ng÷:. + VÒ nhÞp ®iÖu:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 416

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

 C¸c t¸c gi¶ ë c¸c thêi ®¹i kh¸c nhau, t©m tr¹ng kh¸c nhau, dÊu Ên c¸ nh©n kh¸c nhau (1 nhµ th¬ cæ ®iÓn, 1 nhµ th¬ l·ng m¹n, 1 nhµ th¬ c¸ch m¹ng)

thu cã ©m thanh xµo x¹c, l¸ vµng lóc chuyÓn mïa. Trong th¬ NguyÔn §×nh Thi, mïa thu trµn ®Çy søc sèng míi. + VÒ c¶m xóc: NguyÔn KhuyÕn yªu c¶nh trong s¸ng, tÜnh. Lu Träng L b©ng khu©ng víi sù thay ®æi nhÑ nhµng. NguyÔn §×nh Thi c¶m nhËn ®îc sù håi sinh cña d©n téc trong mïa thu. + VÒ tõ ng÷: NguyÔn KhuyÕn chó ý ®Õn c¸c tõ ng÷ chØ møc ®é vÒ kho¶ng c¸ch, mµu s¾c, tr¹ng th¸i hµnh ®éng. Lu Träng L chó ý dïng ©m thanh biÓu hiÖn c¶m xóc. NguyÔn §×nh Thi miªu t¶ trùc tiÕp h×nh ¶nh vµ c¶m xóc. + VÒ nhÞp ®iÖu: Th¬ NguyÔn KhuyÕn nhÞp ®iÖu nhÑ nhµng. Th¬ Lu Träng L nhÞp ®iÖu chËm, buån, ®Çy b¨n kho¨n, tr¨n trë. Th¬ NguyÔn §×nh Thi nhÞp ®iÖu vui say, n¸o nøc. Ho¹t ®éng 5(2’)

Ả

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc kh¸i niÖm vµ c¸c phong c¸ch ng«n ng÷ NT.   * LuyÖn tËp : - Lµm bµi tËp theo SGK. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc néi dung cña bµi. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi ( T 85 theo c©u hái híng dÉn cña GV. Ạ GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

ọ

ệ

ễ

ề Nguy n Du);

t 85, 86  Đ c  văn TiÕ ọ

ề

ệ

ề

Đ c thêm

ề Nguy n Du)

Chí khí anh hùng (Trích: Truy n Ki u ­  ễ : Th  nguy n (Trích: Truy n Ki u ­

I. Môc tiªu bµi häc. quan niÖm anh hïng cña NguyÔn Du.

1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - HiÓu ®îc “chÝ khÝ anh hïng” cña Tõ H¶i vµ - N¾m ®îc ®Æc trng nghÖ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 417

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

thuËt trong viÖc t¶ nh©n vËt anh hïng cña NguyÔn Du.

Tr b nả

2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc hiÓu mét ®o¹n th¬ tr÷ t×nh. 3. Th¸i ®é : - Gi¸o dôc c¸c em biÕt yªu mÕn vµ kÝnh träng t¸c phÈm vµ t¸c

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

gi¶. II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(7’) 1. KiÓm tra bµi cò:

* C©u hái: ?  §äc thuéc vµ diÔn c¶m ®o¹n trÝch “Nçi th¬ng m×nh” vµ cho biÕt

chñ ®Ò cña ®o¹n trÝch? * §¸p ¸n:

- GV: NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS.

- Chñ ®Ò: Miªu t¶ c¶nh sèng « nhôc, tr¸c t¸ng ë lÇu xanh vµ t©m tr¹ng ®au ®ín tñi nhôc cña Thuý KiÒu, §ång thêi thÓ hiÖn th¸i ®é thê ¬ tríc c¶nh sèng, thó vui ë lÇu xanh, béc lé ý thøc vÒ nh©n phÈm cña Thuý KiÒu. * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi:

Trong “TruyÖn KiÒu” NguyÔn Du ®ång c¶m víi kh¸t väng t×nh yªu vµ c«ng lÝ cña con ngêi. Kh¸t väng t×nh yªu tù do NguyÔn Du göi vµo nh©n vËt Thóy KiÒu. Kh¸t väng vÒ c«ng lÝ, NguyÔn Du göi vµo nh©n vËt Tõ H¶i. §Ó thÊy râ Tõ H¶i lµ ngêi nh thÕ nµo, chóng ta t×m hiÓu ®o¹n trÝch “ChÝ khÝ anh hïng” trÝch “TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du.

H§ cña GV H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

I. T×m hiÓu chung. 1. VÞ trÝ: H§1 (10ph) ? Cho biÕt vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch? - Tõ c©u 2213 - 2230

BÞ ®Èy vµo lÇu xanh lÇn thø hai, KiÒu gÆp Tõ H¶i, hai ngêi t©m ®Çu ý hîp. Tõ ®· bá tiÒn chuéc KiÒu ra khái lÇu xanh. “Nöa n¨m h¬ng löa ®- ¬ng nång”, Tõ H¶i nghe theo tiÕng gäi cña sù nghiÖp, chµng døt ¸o ra ®i. §o¹n trÝch nµy b¾t ®Çu tõ ®ã. §©y lµ ®o¹n NguyÔn Du s¸ng t¹o ra (tõ c©u 2213 ®Õn c©u 2230 trong 2. Bè côc:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 418

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

“TruyÖn KiÒu”) - Chia lµm 3 ®o¹n: ? §o¹n trÝch cã bè côc thÕ nµo?

- Chia lµm 2 ®o¹n: + §1: C¶nh chia tay cña TK – TH sau nöa n¨m chung sèng. + §2: 12: TÝnh c¸ch vµ chÝ khÝ cña TH. + §3: Hai c©u cuèi: TH røt ¸o ra ®i. 3. §¹i ý. ? X¸c ®Þnh ®¹i ý ®o¹n trÝch?

H§2 (32ph) - §o¹n trÝch thÓ hiÖn chÝ khÝ anh hïng cña Tõ H¶i qua lÝ tëng vµ lêi chia tay víi Thuý KiÒu.

II. §äc - hiÓu. 1. C¶nh chia tay cña TK – TH sau nöa n¨m chung sèng. : - Bèn c©u ®Çu ®o¹n trÝch ? Tõ H¶i chia tay víi KiÒu nh thÕ nµo?

+ Tõ H¶i kh«ng ph¶i lµ con ngêi ®am mª mµ lµ con ngêi sèng cã lÝ tëng, lÝ tëng cña Tõ H¶i lµ ®îc tù do, vÉy vïng gi÷a trêi cao ®Êt réng kh«ng chÞu mét sù trãi buéc nµo. + Tõ H¶i vèn lµ con ngêi.

-> LÝ tëng Êy lµm cho Tõ sèng cã chÝ khÝ. MÆc dï Tõ H¶i còng lµ con ngêi ®a t×nh khi gÆp KiÒu.

? Nh÷ng lêi Tõ H¶i nãi lóc chia tay víi Thuý KiÒu ®· thÓ hiÖn tÝnh c¸ch g× cña ngêi anh hïng?

- Bèn c©u ®Çu ®o¹n trÝch: “Nöa n¨m h¬ng löa ®ang nång.... Thanh g¬m yªn ngùa lªn ®êng th¼ng rong”. + §ang sèng trong ©n ¸i cña t×nh c¶m vî chång “h¬ng löa ®ang nång”. Tõ H¶i kh«ng ph¶i lµ con ngêi ®am mª mµ lµ con ngêi sèng cã lÝ tëng, lÝ tëng cña Tõ H¶i lµ ®îc tù do, vÉy vïng gi÷a trêi cao ®Êt réng kh«ng chÞu mét sù trãi buéc nµo. + Tõ H¶i vèn lµ con ngêi. “Chäc trêi khuÊy níc mÆc dÇu Däc ngang nµo biÕt trªn ®Çu cã ai” -> LÝ tëng Êy lµm cho Tõ sèng cã chÝ khÝ. MÆc dï Tõ H¶i còng lµ con ngêi ®a t×nh khi gÆp KiÒu: “Hai bªn cïng liÕc, hai lßng cïng a”. Nhng tríc hÕt Tõ lµ mét tr¸ng sÜ cã chÝ khÝ m¹nh mÏ. “Trîng phu tho¾t ®· ®éng lßng bèn ph¬ng” + “§éng lßng bèn ph¬ng” lµ thÊy trong lßng s«i næi, n¸o nøc híng tíi trêi cao ®Êt réng, tíi cuéc sèng tù do, chÝ khÝ trung thµnh ë bèn ph¬ng trêi. + Tõ H¶i cña tÊt c¶ mäi ngêi, kh«ng cña riªng ai, kh«ng gian: “Trêi bÓ -> H×nh ¶nh thËt hoµnh tr¸ng phï hîp víi lÝ tëng vµ hµnh ®éng cña Tõ H¶i “thanh g¬m yªn ngùa lªn ®êng th¼ng rong”. Con ngêi Êy ®· nãi lµ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 419

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

lµm, ®· nãi lµ ®i, ®· ®i lµ tíi. §ã lµ râ mÆt phi thêng, h¬n h¼n c¸i b×nh th- êng, h¬n ngêi kh¸c.

H§3 (10ph)

2. TÝnh c¸ch vµ chÝ khÝ cña TH. - Mét con ngêi cã chÝ khÝ phi th- êng.

mªnh mang” -> H×nh ¶nh thËt hoµnh tr¸ng phï hîp víi lÝ tëng vµ hµnh ®éng cña Tõ H¶i “thanh g¬m yªn ngùa lªn ®êng th¼ng rong”. Con ngêi Êy ®· nãi lµ lµm, ®· nãi lµ ®i, ®· ®i lµ tíi. §ã lµ râ mÆt phi thêng, h¬n h¼n c¸i b×nh thêng, h¬n ngêi kh¸c. - Chi tiÕt nµy cã ý nghÜa: §©y lµ cuéc tiÔn biÖt cña KiÒu víi ngêi anh hïng kh¸c h¼n nh÷ng ngêi nh Kim Träng: Kh¸ch ®µ lªn ngùa ngêi cßn tr«ng theo” – cuéc chia tay cña løa ®«i nam thanh n÷ tó míi gÆp nhau lÇn ®Çu. Víi Thóc Sinh: Ngêi lªn ngùa kÎ chia bµo thÓ hiÖn bÞn rÞn l¾m. Trong trêng hîp Tõ H¶i, chµng ®· ë thÕ s½n sµng lªn ®êng ngåi trªn lng ngùa mµ t¹m biÖt KiÒu.

? TÝnh c¸ch vµ chÝ khÝ cña TH ®îc thÓ hiÖn ntn ë 12 c©u th¬ tiÕp? ( T×m c¸c chi tiÕt thÓ hiÖn ®iÒu vµ ph©n tÝch)

- Tõ H¶i cßn lµ mét con ngêi rÊt tù tin.

- Mét con ngêi cã chÝ khÝ phi th- êng. + Kh«ng ®¾m m×nh trong chèn buång khuª + Sèng trong h¹nh phóc ngät ngµo, phót chèc Tõ H¶i ®· “®éng lßng bèn ph¬ng” + TiÕng gäi cña sù nghiÖp thøc tØnh tõ bªn trong, ®èi víi chµng giê ®©y sù nghiÖp lµ trªn hÕt. + Chµng kh«ng mét chót bÞn rÞn trong lêi tiÔn biÖt. §Æc biÖt chµng cßn tr¸ch Thuý KiÒu: “Sao cha tho¸t khái n÷ nhi thêng t×nh”. Ph¶i ch¨ng chµng muèn khuyªn ngêi tri kØ h·y vît lªn t×nh c¶m th«ng thêng ®Ó lµm vî mét anh hïng. - Tõ H¶i cßn lµ mét con ngêi rÊt tù tin. + Míi ra ®i, Tõ ®· kh¼ng ®Þnh:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 420

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Khuynh híng lÝ tëng ho¸ nh©n vËt.

? T×m nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh, biÖn ph¸p miªu t¶ trong ®o¹n thÓ hiÖn trÝch khuynh híng lÝ tëng ho¸ nh©n vËt Tõ H¶i.

3. TH røt ¸o ra ®i.

§µnh lßng chê ®ã Ýt l©u ChÇy ch¨ng lµ mét n¨m sau véi g× Chµng tù tin vµo m×nh, kh«ng qu¸ mét n¨m sau sÏ thùc hiÖn ®îc c¬ ®å to lín. §ã lµ kh¸t väng. Chµng kh«ng hÒ giÊu giÕm: “Bao giê .... nghi gia” Trong “TruyÖn KiÒu”. Tõ H¶i ®· lµm ®îc ®iÒu ®ã. - Khuynh híng lÝ tëng ho¸ nh©n vËt. + Hai tiÕng trîng phu kh«ng ®Ó chØ ngêi ®µn «ng b×nh thêng mµ chØ nh÷ng ngêi cã chÝ khÝ lín. + Tho¾t ®· ®éng lßng chØ quyÕt ®Þnh røt kho¸t, m¹nh mÏ. + §éng lßng bèn ph¬ng. Cô Hoµi Thanh cã lêi b×nh rÊt hay: “Kh«ng ph¶i lµ ngêi mét nhµ, mét hä, mét xãm, mét lµng mµ lµ ngêi cña trêi ®Êt, cña bèn ph¬ng”. ? H×nh ¶nh røt ¸o ra ®i cña TH cã ®Æc ®iÓm g×?

* Ghi nhí ( SGK/114).

- “Trêi bÓ mªnh mang” thÓ hiÖn c¸i nh×n cña chÝ khÝ lín lao. Con ngêi Êy híng tíi, vÉy vïng n¬i trêi cao ®Êt réng, kh«ng chÞu trãi m×nh trong cuéc sèng tï tóng chËt hÑp. - “Døt ¸o ra ®i” ? kh«ng chót bÞn rÞn, chñ ®éng l¾m - “Giã m©y b»ng ®· ®Õn k× dÆm kh¬i” ? con chim b»ng khi ®· cÊt c¸nh th× nh ®¸m m©y ngang trêi. TÊt c¶ thÓ hiÖn c¸ch miªu t¶ theo khuynh híng lÝ tëng ho¸ Tõ H¶i cña NguyÔn Du

§äc thªm ®o¹n trÝch “KiÒu b¸o ©n b¸o o¸n”. Nµng tõ ©n o¸n r¹ch rßi, BÓ oan dêng ®· v¬i v¬i c¹nh lßng. T¹ ©n, l¹y tríc Tõ c«ng : "Chót th©n bå liÔu mµ mong cã rµy! Trém nhê sÊm sÐt ra tay, TÊc riªng nh cÊt g¸nh ®Çy ®æ ®i!

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 421

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Kh¾c x¬ng ghi d¹ xiÕt chi, DÔ ®em gan ãc ®Òn ngh× trêi m©y!". Tõ r»ng : "Quèc sÜ xa nay, Chän ngêi tri kØ mét ngµy ®îc ch¨ng? Anh hïng tiÕng ®· gäi r»ng : Gi÷a ®êng dÉu thÊy bÊt b»ng mµ tha. Huèng chi viÖc còng viÖc nhµ, Lä lµ th©m t¹ míi lµ tri ©n! Xãt nµng cßn chót song th©n, BÊy nay kÎ ViÖt ngêi TÇn c¸ch xa. Sao cho mu«n dÆm mét nhµ, Cho ngêi thÊy mÆt lµ ta cam lßng". Véi truyÒn söa tiÖc qu©n trung, Mu«n binh, ngh×n tíng héi ®ång tÈy oan. Thõa c¬ tróc chÎ, ngãi tan, Binh uy tõ Êy sÊm ran trong ngoµi. TriÒu ®×nh riªng mét gãc trêi, Gåm hai v¨n vâ, r¹ch ®«i s¬n hµ. §ßi phen giã quÐt ma sa, HuyÖn thµnh ®¹p ®æ n¨m toµ câi nam. Phong trÇn mµi mét lìi g¬m, Nh÷ng phêng gi¸ ¸o, tói c¬m s¸ g×! Nghªnh ngang mét câi biªn thuú, ThiÕu g× c« qu¶, thiÕu g× b¸ v¬ng! Tríc cê, ai d¸m tranh cêng? N¨m n¨m hïng cø mét ph¬ng h¶i tÇn!

§äc thªm:

III. ThÒ nguyÒn (TrÝch TruyÖn KiÒu) NguyÔn Du

1. T×m hiÓu chung: - VÞ trÝ: ( 431 – 452). H§3 (25ph) ? Nªu vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch/

- Sau buæi du xu©n (Thuý KiÒu vµ Kim Träng gÆp nhau), Kim Träng trë vÒ t¬ng t Thuý KiÒu. Chµng thuª nhµ trä häc ë gÇn nhµ Thuý KiÒu, Thuý KiÒu bá quªn chiÕc thoa, Kim Träng b¾t ®îc trao tr¶. Mét h«m c¶ nhµ ®i mõng thä bªn ngo¹i, Thuý KiÒu chñ ®éng sang nhµ Kim Träng, hai ngêi t×nh tù ®Õn tèi míi chia tay.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 422

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Cha mÑ, c¸c em cha vÒ, KiÒu l¹i bu«ng rÌm sang nhµ Kim Träng lÇn thø hai, cïng nhau thÒ nguyÒn, chung thuû suèt ®êi. §o¹n trÝch nµy b¾t ®Çu tõ ®Êy. ? X¸c ®Þnh ®¹i ý? - §¹i ý.

2. Néi dung: - KiÒu ®· t¸o b¹o, chñ ®éng ®Õn víi Kim Träng, chµng Kim ®· thÓ hiÖn sù ®¾m say vµ t«n träng ngêi yªu. C©u 2. - C¸c chi tiÕt:

+ Chµng Kim nöa tØnh nöa mª “dë chiÒu nh tØnh, dë chiÒu nh mª”. ? T×m nh÷ng chi tiÕt thÓ hiÖn t©m tr¹ng ®¾m say vµ t«n träng ngêi yªu cña Kim Träng?

+ “Tõng bíc në hoa sen” ngÇm thÓ hiÖn t©m tr¹ng say mª, sung síng cña chµng Kim khi ngêi ®Ñp ®Õn gÇn. + Sù say mª, ®¾m ®uèi ®Õn b©ng khu©ng: “B©ng khu©ng ®Ønh Gi¸p non thÇn”.

+ Kim Träng kh«ng chØ lµ ngêi say ®¾m mµ rÊt t«n träng ngêi yªu: “Véi vµng lµm lÔ ríc vµo §µi sen nèi s¸p lß ®µo thªm h¬ng”

C©u1:

- C¸c chi tiÕt: “Sinh võa tùa ¸n thiu thiu.......... Cßn ngê giÊc méng ®ªm xu©n m¬ mµng” + Chµng Kim nöa tØnh nöa mª “dë chiÒu nh tØnh, dë chiÒu nh mª”. T¸c gi¶ mîn tÝch gãt sen, cã ngêi lÊy ®îc vî ®Ñp ®· lÊy vµng ®óc hoa sen lãt xuèng nÒn nhµ cho vî bíc lªn råi nãi. + “Tõng bíc në hoa sen” ngÇm thÓ hiÖn t©m tr¹ng say mª, sung síng cña chµng Kim khi ngêi ®Ñp ®Õn gÇn. + Sù say mª, ®¾m ®uèi ®Õn b©ng khu©ng: “B©ng khu©ng ®Ønh Gi¸p non thÇn”. ->L¹i mét lÇn n÷a sö dông ®iÓn tÝch: Vua Së n»m méng thÊy thÇn n÷ ë nói Vu Gi¸p, ë ®©y nh»m chØ Kim Träng tù hái m×nh tØnh hay m¬ ®©y. Khi gÆp ngêi m×nh thÇm yªu trém nhí “Cßn ngê giÊc méng ®ªm xu©n m¬ mµng”. + Kim Träng kh«ng chØ lµ ngêi say ®¾m mµ rÊt t«n träng ngêi yªu: “Véi vµng lµm lÔ ríc vµo §µi sen nèi s¸p lß ®µo thªm h¬ng” -> NguyÔn Du ®· t¶ kh«ng gian buæi thÒ nguyÒn rÊt th¬ méng b»ng nh÷ng ®iÓn tÝch gãt sen, b©ng khu©ng ®inh Gi¸p non thÇn, giÊc méng ®ªm xu©n, cã ¸nh s¸ng cña - Thuý KiÒu chñ ®éng ®Õn víi Kim

ỳ                                                                                                   Trang

? C©u nãi cña Thuý KiÒu khi ®Õn víi Kim ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 423

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tr¨ng v»ng vÆc nh t×nh yªu cña hä.

Träng vµ còng chñ ®éng nãi víi chµng Kim:

Träng lÇn thø hai trong ngµy lµ c©u nµo? Ph©n tÝch c©u nãi ®ã.

- Thuý KiÒu chñ ®éng ®Õn víi Kim Träng vµ còng chñ ®éng nãi víi chµng Kim: “Nµng r»ng kho¶ng v¾ng ®ªm trêng V× hoa nªn ph¶i træ ®êng t×m hoa”

-> C©u nãi nµy ch¼ng cã g× kh¸ch khÝ. Nã rÊt th¬ méng v× thÓ hiÖn t©m lÝ vµ t tëng s©u s¾c.

-> C©u nãi nµy ch¼ng cã g× kh¸ch khÝ. Nã rÊt th¬ méng v× thÓ hiÖn t©m lÝ vµ t tëng s©u s¾c. Th«ng th- êng, ngêi con trai chñ ®éng ®i t×m ngêi con g¸i. - C©u th¬ thø hai “V× hoa nªn ph¶i træ ®êng t×m hoa”. NÕu c©u nµy ë cöa miÖng Kim Träng hay ngêi con trai nµo kh¸c th× ch¼ng cã g× ®¸ng nãi. -> Nã l¹i lµ c©u nãi cña KiÒu “V× hoa” v× t×nh yªu chø kh«ng ph¶i v× Kim Träng. Bëi kh«ng ai v× con trai lµ hoa bao giê. TiÕng hoa thø hai “t×m hoa”, Thuý KiÒu dµnh cho Kim Träng ®Ó bµy tá lÝ do cña nµng ®Õn víi chµng lÇn nµy.

- C©u th¬ thø hai “V× hoa nªn ph¶i træ ®êng t×m hoa”. NÕu c©u nµy ë cöa miÖng Kim Träng hay ngêi con trai nµo kh¸c th× ch¼ng cã g× ®¸ng nãi.

ỳ                                                                                                   Trang

GV: Thêi phong kiÕn, cã nhiÒu ngêi phª ph¸n NguyÔn Du ë ®iÓm nµy. NguyÔn Du l¹i ®Ó cho KiÒu chñ ®éng t×m Kim Träng, thÓ hiÖn kh¸t väng t×nh yªu tù do díi chÕ ®é kh«ng hÒ cã tù do h«n nh©n, chÕ ®é phong kiÕn. §ã lµ t tëng tiÕn bé. Bíc ch©n x¨m x¨m b¨ng nÎo vên khuya cña nµng KiÒu cßn lµm söng sèt bao c« g¸i ®¬ng thêi. V× thÕ c©u nãi cña KiÒu ®· vît qua rµo c¶n vÒ t©m lý. Cho nªn c¸ch nhau chØ cã mét bê rµo mµ KiÒu nãi “Kho¶ng v¾ng ®ªm trêng”. Ph¶i ch¨ng ®ã lµ kh«ng gian, thêi gian rîn ngîp vÒ t©m lÝ ngêi ®êi mµ nµng ph¶i vît qua v¬n tíi lµm chñ sè phËn. GV: §ã lµ t×nh yªu cña ®«i ta. V× t×nh yªu, v× kh¸t väng cña t×nh yªu tù do. NguyÔn Du ®· ®ång c¶m víi kh¸t väng Êy. Nh÷ng tõ véi, x¨m x¨m b¨ng diÔn t¶ cö ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 424

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

chØ ®éng t¸c cña Thuý KiÒu: Nhanh, véi vµng, m¹nh mÏ, nµng chñ ®éng ®Õn víi chµng Kim, kh¸t väng h¹nh phóc thËt m·nh liÖt.

§äc ®o¹n trÝch diÔn t¶ cuéc giai ngé gi÷a TK vµ KT - khóc d¹o ®Çu trong b¶n nh¹c t×nh yªu trong s¸ng, m·nh liÖt:

Tr«ng chõng thÊy mét v¨n nh©n, Láng bu«ng tay khÊu bíc lÇn dÆm b¨ng.

§Ò huÒ lng tói giã tr¨ng,

Sau ch©n theo mét vµi th»ng con con. TuyÕt in s¾c ngùa c©u gißn,

Cá pha mµu ¸o nhuém non da trêi.

NÎo xa míi tá mÆt ngêi,

Kh¸ch ®µ xuèng ngùa tíi n¬i tù t×nh. Hµi v¨n lÇn bíc dÆm xanh,

Mét vïng nh thÓ c©y quúnh cµnh dao. Chµng V¬ng quen mÆt ra chµo, Hai kiÒu e lÖ nÐp vµo díi hoa. Nguyªn ngêi quanh quÊt ®©u xa, Hä Kim tªn Träng vèn nhµ tr©m anh. NÒn phó hËu bËc tµi danh,

V¨n ch¬ng nÕt ®Êt th«ng minh tÝnh trêi.

Phong t tµi m¹o tãt vêi,

Vµo trong phong nh· ra ngoµi hµo hoa. Chung quanh vÉn ®Êt níc nhµ, Víi V¬ng Quan tríc vèn lµ ®ång th©n. Trém nghe th¬m nøc h¬ng l©n, Mét nÒn §ång Tíc kho¸ xu©n hai KiÒu. Níc non c¸ch mÊy buång thªu,

Nh÷ng lµ trém dÊu thÇm yªu chèc mßng.

May thay gi¶i cÊu t¬ng phïng, GÆp tuÇn ®è l¸ tho¶ lßng t×m hoa. Bãng hång nh¸c thÊy nÎo xa, Xu©n lan thu cóc mÆn mµ c¶ hai. Ngêi quèc s¾c kÎ thiªn tµi, T×nh trong nh ®· mÆt ngoµi cßn e.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 425

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ChËp chên c¬n tØnh c¬n mª,

Rèn ngåi ch¼ng tiÖn døt vÒ chØn kh«n.

Bãng tµ nh giôc c¬n buån,

Kh¸ch ®µ lªn ngùa ngêi cßn ghÐ theo.

Díi cÇu níc ch¶y trong veo, Bªn cÇu t¬ liÔu bãng chiÒu thít tha.

(§µo Duy Anh, Tõ ®iÓn "TruyÖn KiÒu", NXB Khoa häc x· héi, 1974)

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch. * LuyÖn tËp : - Lµm bµi tËp theo SGK. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc ghi nhí vµ n¾m ®îc néi dung c¬ b¶n cña bµi häc. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T 87 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 426

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

t 87  Đ c  văn TiÕ ọ

ị ậ

ậ

ậ

L p lu n trong văn ngh  lu n.

- RÌn kÜ n¨ng lËp luËn trong viÕt v¨n

ị ậ

ị ậ

ự

ế

ậ

ặ

ặ

ọ t văn ngh  lu n văn h c ho c ngh  lu n xã

tin khi l p dàn ý ho c vi

bµi v¨n nghÞ luËn. I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: : - Cñng cè vµ n©ng cao hiÓu biÕt vÒ yªu cÇu vµ c¸ch thøc x©y dùng lËp luËn ®· häc ë THCS: kh¸i niÖm vÒ lËp luËn, c¸ch x¸c ®Þnh luËn ®iÓm, t×m kiÕm luËn cø vµ sö dông c¸c ph¬ng ph¸p lËp luËn. nghÞ luËn vµ dïng lÝ lÏ khi tranh luËn trong giao tiÕp hµng ngµy. ặ

2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng vµ ý thøc lËp lu nậ khi viÕt ho c trình bày 3. Th¸i ®é: - Gi¸o dôc c¸c em t

h i.ộ II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

(5 phót)

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò:

* §¸p ¸n: - GV: NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS.

* C©u hái: ? §äc thuéc vµ diÔn c¶m ®o¹n trÝch “Trao duyªn” vµ cho biÕt chñ ®Ò cña ®o¹n

ể ệ ạ - Chñ ®Ò: Đó là bi k ch tình yêu tan v , nói cách khác đo n trích th  hi n mâu thu n ẫ   ỡ ệ ớ ự ế ị  chia ly phũ phàng. t v i th c t * Tªn HS tr¶ lêi:

trÝch? ữ gi a tình yêu mãnh li 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. D¹y bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

Giíi thiÖu bµi míi: Bµi v¨n nghÞ luËn còng lµ mét d¹ng bµi quan träng trong ph©n m«n lµm v¨n líp 10. Khi viÕt mét bµi v¨n bÊt k×, viÖc lËp dµn ý cã ý nghÜa quan träng. VËy ®èi víi bµi v¨n nghÞ luËn, thao t¸c lËp dµn ý cã t¸c dông ntn vµ chóng ta sÏ ph¶i tiÕn hµnh thao t¸c ®ã ntn? §ã lµ nh÷ng néi dung cña bµi häc h«m nay. ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 427

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

H§ cña GV H§ cña HS Ho¹t ®éng 2 (5 phót)

Néi dung ghi b¶ng I. Kh¸i niÖm lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn: 1. T×m hiÓu ng÷ liÖu: - Môc ®Ých lËp luËn: - LÝ lÏ: + Ngêi dïng binh giái lµ ë chç biÕt xÐt thêi thÕ. + §îc thêi cã thÕ th× biÕn mÊt lµm cßn, hãa nhá thµnh lín. + MÊt thêi ko thÕ th× m¹nh quay thµnh yÕu, yªn thµnh nguy.  KÕt luËn: “Nay c¸c «ng...®îc”. T×m hiÓu ng÷ liÖu: - Môc ®Ých lËp luËn: thuyÕt phôc ®èi ph¬ng tõ bá ý chÝ x©m lîc. - LÝ lÏ: + Ngêi dïng binh giái lµ ë chç biÕt xÐt thêi thÕ. + §îc thêi cã thÕ th× biÕn mÊt lµm cßn, hãa nhá thµnh lín. + MÊt thêi ko thÕ th× m¹nh quay thµnh yÕu, yªn thµnh nguy.  KÕt luËn: “Nay c¸c «ng...®îc”.

Hs ®äc vµ lµm bµi tËp trong sgk. Gv nhËn xÐt, bæ sung: - §o¹n v¨n cña NguyÔn Tr·i chØ sö dông lÝ lÏ, ko dïng dÉn chøng. - XuÊt ph¸t tõ ch©n lÝ tæng qu¸t: “Ngêi dïng binh giái lµ ë chç biÕt xÐt thêi thÕ”  2 hÖ qu¶: + §îc thêi cã thÕ biÕn mÊt thµnh cßn, nhá thµnh lín. + MÊt thêi ko thÕ th× m¹nh thµnh yÕu, yªn thµnh nguy. §ã lµ c¸c c¬ së ®Ó kh¼ng ®Þnh bän V¬ng Th«ng ko hiÓu thêi thÕ, l¹i dèi tr¸ nªn chØ lµ “kÎ thÊt phu hÌn kÐm”, cÇm ch¾c thÊt b¹i.

LËp luËn: lµ ®a ra c¸c lÝ lÏ, b»ng chøng nh»m dÉn d¾t ngêi nghe (®äc) ®Õn mét kÕt luËn nµo ®ã mµ ngêi nãi (viÕt) muèn ®¹t tíi. 2. LËp luËn: lµ ®a ra c¸c lÝ lÏ, b»ng chøng nh»m dÉn d¾t ngêi nghe (®äc) ®Õn mét kÕt luËn nµo ®ã mµ ngêi nãi (viÕt) muèn ®¹t tíi.

(25

Ho¹t ®éng 3 phót) Hs ®äc sgk. - ThÕ nµo lµ luËn ®iÓm?

Hs ®äc vµ lµm bµi tËp. Gv nhËn xÐt, chèt ý ®óng.

. X¸c ®Þnh luËn ®iÓm: - LuËn ®iÓm: lµ ý kiÕn thÓ hiÖn t t- ëng, quan ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ luËn. - T×m hiÓu ng÷ liÖu: VÊn ®Ò: Thùc tr¹ng sö dông tiÕng níc ngoµi lÊn lít tiÕng ViÖt cña ngêi ViÖt  CÇn cã th¸i ®é tù träng trong viªc sö dông tiÕng mÑ ®Î (ch÷ ta). - Quan ®iÓm cña t¸c gi¶: + Khi nµo thËt cÇn thiÕt míi dïng tiÕng níc ngoµi. + Th¸i ®é tù träng vµ ®¶m b¶o quyÒn ®îc th«ng tin cña ngêi ®äc. + Phª ph¸n bÖnh sÝnh tiÕng níc ngoµi cña ngêi ViÖt. II. C¸ch x©y dùng lËp luËn: 1. X¸c ®Þnh luËn ®iÓm: - LuËn ®iÓm: lµ ý kiÕn thÓ hiÖn t tëng, quan ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ luËn. - T×m hiÓu ng÷ liÖu: VÊn ®Ò: Thùc tr¹ng sö dông tiÕng níc ngoµi lÊn lít tiÕng ViÖt cña ngêi ViÖt  CÇn cã th¸i ®é tù träng trong viªc sö dông tiÕng mÑ ®Î (ch÷ ta). - Quan ®iÓm cña t¸c gi¶: + Khi nµo thËt cÇn thiÕt + Th¸i ®é tù träng vµ ®¶m b¶o quyÒn ®îc th«ng tin + Phª ph¸n bÖnh sÝnh tiÕng níc

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 428

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- C¸c luËn ®iÓm: + TiÕng níc ngoµi (tiÕng Anh) ®ang lÊn lít tiÕng ViÖt trong c¸c b¶ng hiÖu, biÓn qu¶ng c¸o ë níc ta. + Mét sè trêng hîp tiÕng níc ngoµi ®- îc ®a vµo b¸o chÝ mét c¸ch ko cÇn thiÕt, g©y thiÖt thßi cho ngêi ®äc. ngoµi cña ngêi ViÖt. - C¸c luËn ®iÓm: + TiÕng níc ngoµi (tiÕng Anh) ®ang lÊn lít tiÕng ViÖt + Mét sè trêng hîp tiÕng níc ngoµi ®îc ®a vµo b¸o chÝ mét c¸ch ko cÇn thiÕt, g

- ThÕ nµo lµ luËn cứ?

2. T×m luËn cø: - LuËn ®iÓm 1: TiÕng níc ngoµi, chñ yÕu lµ tiÕng Anh, ®ang lÊn lít tiÕng ViÖt trong c¸c b¶ng hiÖu, biÓn qu¶ng c¸o ë níc ta. C¸c luËn cø: + Ch÷ níc ngoµi, chñ yÕu lµ tiÕng Anh,

+ §i ®©u, nh×n ®©u còng thÊy næi bËt nh÷ng b¶ng hiÖu ch÷ TriÒu Tiªn. + Trong khi ®ã th× ë mét vµi thµnh phè cña ta

T×m luËn cø: - LuËn ®iÓm 1: TiÕng níc ngoµi, chñ yÕu lµ tiÕng Anh, ®ang lÊn lít tiÕng ViÖt trong c¸c b¶ng hiÖu, biÓn qu¶ng c¸o ë níc ta. C¸c luËn cø: + Ch÷ níc ngoµi, chñ yÕu lµ tiÕng Anh, nÕu cã th× viÕt nhá ®Æt díi ch÷ TriÒu Tiªn to h¬n ë phÝa trªn. + §i ®©u, nh×n ®©u còng thÊy næi bËt nh÷ng b¶ng hiÖu ch÷ TriÒu Tiªn. + Trong khi ®ã th× ë mét vµi thµnh phè cña ta nh×n vµo ®©u còng thÊy tiÕng Anh, cã b¶ng hiÖu cña c¸c c¬ së cña ta h¼n hoi mµ ch÷ níc ngoµi l¹i lín h¬n c¶ ch÷ ViÖt, cã lóc ngì ngµng tëng nh m×nh l¹c sang mét níc kh¸c. - LuËn ®iÓm 2: Mét sè trêng hîp tiÕng níc ngoµi ®îc ®a vµo b¸o chÝ mét c¸ch ko cÇn thiÕt, g©y thiÖt thßi cho ngêi ®äc. C¸c luËn cø: + ë TriÒu Tiªn:- Cã 1 sè tê b¸o, t¹p chÝ, sè b¸o xuÊt b¶n b»ng tiÕng níc ngoµi, in rÊt ®Ñp. - Nhng c¸c tê b¸o ph¸t hµnh trog níc... cÇn ®äc. + Trong khi ®ã ë ta, kh¸ nhiÒu tê b¸o... th«ng tin.

- LuËn ®iÓm 2: Mét sè trêng hîp tiÕng níc ngoµi ®îc ®a vµo b¸o chÝ mét c¸ch ko cÇn thiÕt, g©y thiÖt thßi cho ngêi ®äc. C¸c luËn cø: + ë TriÒu Tiªn: - Cã 1 sè tê b¸o, t¹p chÝ, sè b¸o xuÊt b¶n b»ng tiÕng níc ngoµi, in rÊt ®Ñp. - Nhng c¸c tê b¸o ph¸t hµnh trog níc... cÇn ®äc. + Trong khi ®ã ë ta, kh¸ nhiÒu tê b¸o... th«ng tin.

¬ng ph¸p lËp

Lùa chän ph ¬ng ph¸p lËp luËn: - Ph¬ng ph¸p lËp luËn lµ c¸ch thøc lùa chän, s¾p xÕp luËn ®iÓm , luËn cø sao cho lËp luËn chÆt chÏ vµ thuyÕt phôc. - §o¹n v¨n cña NguyÔn Tr·i: ph¬ng 3. Lùa chän ph luËn: - Ph¬ng ph¸p lËp luËn lµ c¸ch thøc lùa chän, s¾p xÕp luËn

ỳ                                                                                                   Trang

- ThÕ nµo lµ ph¬ng ph¸p lËp luËn? - T×m ph¬ng ph¸p lËp luËn trong ®o¹n v¨n cña ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 429

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

NguyÔn Tr·i, H÷u Thä?

®iÓm , luËn cø sao cho lËp luËn chÆt chÏ vµ thuyÕt phôc. - §o¹n v¨n cña NguyÔn Tr·i: ph- ¬ng ph¸p diÔn dÞch vµ quan hÖ nh©n- qu¶. - Bµi v¨n cña H÷u Thä: ph¬ng ph¸p quy n¹p vµ so s¸nh ®èi lËp. - Ngoµi ra cßn cã c¸c ph¬ng ph¸p: + Nªu ph¶n ®Ò. + Ngôy biÖn + Lo¹i suy

ph¸p diÔn dÞch vµ quan hÖ nh©n- qu¶. - Bµi v¨n cña H÷u Thä: ph¬ng ph¸p quy n¹p vµ so s¸nh ®èi lËp. - Ngoµi ra cßn cã c¸c ph¬ng ph¸p: + Nªu ph¶n ®Ò. + Ngôy biÖn (lµ xuÊt ph¸t tõ 1 thùc tÕ hiÓn nhiªn nµo ®ã ®Ó suy ra nh÷ng kÕt luËn chñ quan nh»m b¸c bá ý kiÕn cña ®èi ph¬ng. KÕt luËn chung cã thÓ ®óng khi chØ dõng ë bÒ mÆt hiÖn tîng, sai khi xem xÐt b¶n chÊt toµn diÖn). + Lo¹i suy (dùa vµo sù so s¸nh 2 hoÆc h¬n 2 ®èi tîng, chóng ta t×m ra ®îc nh÷ng thuéc tÝnh gièng nhau nµo ®ã, tõ ®ã suy ra chóng cã nh÷ng thuéc tÝnh gièng nhau kh¸c. Ph¬ng ph¸p nµy cã tÝnh chÊt ngÉu nhiªn nªn cÇn t×m ra cµng nhiÒu thuéc tÝnh gièng nhau, ®Æc biÖt lµ c¸c thuéc tÝnh b¶n chÊt). Ho¹t ®éng 4 (7 phót)

Yªu cÇu hs th¶o luËn lµm c¸c bµi tËp.

Gv nhËn xÐt, chèt ®¸p ¸n.

Hs t×m c¸c dÉn chøng cô thÓ minh häa c¸c luËn ®iÓm. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

Bµi 1: - LuËn ®iÓm: Chñ nghÜa nh©n ®¹o trong VHT§ rÊt phong phó, ®a d¹ng. - LuËn cø: + LÝ lÏ: Chñ nghÜa nh©n ®¹o biÓu hiÖn: - Lßng th¬ng ngêi. - Lªn ¸n, tè c¸o c¸c thÕ lùc b¹o tµn chµ ®¹p lªn con ngêi. - Kh¼ng ®Þnh, ®Ò cao con ngêi vÒ c¸c mÆt phÈm chÊt, tµi n¨ng, nh÷ng kh¸t väng ch©n chÝnh,... - §Ò cao nh÷ng quan hÖ ®¹o ®øc... + DÉn chøng: - C¸c t¸c phÈm v¨n häc ®êi LÝ- TrÇn. - VHVN thÕ kØ XVIII- gi÷a thÕ kØ XIX. * Ghi nhí:(sgk). III. LuyÖn tËp: 1. Bµi 1: - LuËn ®iÓm: Chñ nghÜa nh©n ®¹o trong VHT§ rÊt phong phó, ®a d¹ng. - LuËn cø: + LÝ lÏ: Chñ nghÜa nh©n ®¹o biÓu hiÖn: - Lßng th¬ng ngêi. - Lªn ¸n, tè c¸o c¸c thÕ lùc b¹o tµn chµ ®¹p lªn con ngêi. - Kh¼ng ®Þnh, ®Ò cao con ngêi vÒ c¸c mÆt phÈm chÊt, tµi n¨ng, nh÷ng kh¸t väng ch©n chÝnh,... - §Ò cao nh÷ng quan hÖ ®¹o ®øc... + DÉn chøng: - C¸c t¸c phÈm v¨n häc ®êi LÝ- TrÇn. - VHVN thÕ kØ XVIII- gi÷a thÕ kØ XIX.

2. Bµi 2: a. §äc s¸ch mang l¹i cho ta

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 430

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Bµi 2: a. §äc s¸ch mang l¹i cho ta nhiÒu ®iÒu bæ Ých: - Gióp ta tÝch lòy vµ më réng tri thøc vÒ tù nhiªn vµ x· héi. - Gióp ta kh¸m ph¸ ra b¶n th©n m×nh. - Ch¾p c¸nh íc m¬ vµ s¸ng t¹o. - Gióp rÌn kh¶ n¨ng diÔn ®¹t. b. M«i tr êng ®ang bÞ « nhiÔm nÆng nÒ: - §Êt ®ai bÞ xãi mßn,sa m¹c hãa. - Ko khÝ « nhiÔm. - Níc bÞ nhiÔm bÈn ko thÓ tíi c©y, ¨n uèng, t¾m röa. - M«i sinh ®ang bÞ tµn ph¸, bÞ hñy diÖt. c. VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miÖng: - VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm ng«n tõ. - VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm truyÒn miÖng.

nhiÒu ®iÒu bæ Ých: - Gióp ta tÝch lòy vµ më réng tri thøc vÒ tù nhiªn vµ x· héi. - Gióp ta kh¸m ph¸ ra b¶n th©n m×nh. - Ch¾p c¸nh íc m¬ vµ s¸ng t¹o. - Gióp rÌn kh¶ n¨ng diÔn ®¹t. b. M«i tr êng ®ang bÞ « nhiÔm nÆng nÒ: - §Êt ®ai bÞ xãi mßn,sa m¹c hãa. - Ko khÝ « nhiÔm. - Níc bÞ nhiÔm bÈn ko thÓ tíi c©y, ¨n uèng, t¾m röa. - M«i sinh ®ang bÞ tµn ph¸, bÞ hñy diÖt. c. VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miÖng: - VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm ng«n tõ. - VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm truyÒn miÖng. 3. Bµi 3: Yªu cÇu hs viÕt ®o¹n v¨n lµm râ mét trong nh÷ng luËn ®iÓm cña bµi 1. NÕu ko cßn thêi gian cã thÓ giao thµnh bµi tËp vÒ nhµ.

. Bµi 3: Ho¹t ®éng 5

(3 phót) 3 . Cñng cè, luyÖn tËp . * Cñng cè: - N¾m ®îc M§, YC cña bµi v¨n nghÞ luËn.   * LuyÖn tËp :- Bµi tËp 3 (SGK) - M«i trêng sèng xung quanh chóng ta ®ang bÞ « nhiÔm nÆng nÒ. §Êt ®ai bÞ xãi mßn, sôt lë. BÇu khÝ quyÓn bÞ « nhiÔm. Hµng ngµy khÝ c¸c bon th¶i ra tõ c¸c ®éng c¬, ë khãi lß g¹ch. Nguån n íc ®ang bÞ nhiÔm bÈn bëi chÊt th¶i do chÝnh con ngêi ®æ ra hå, ao, s«ng ngßi cµng lµm cho níc bÞ « nhiÔm nÆng. Nguån níc Êy kh«ng thÓ tíi c©y, t¾m, giÆt hµng ngµy. C©y cèi, c¸c lo¹i ®éng vËt xung quanh chóng ta mÊt dÇn. Rõng ®Çu nguån bÞ tµn ph¸. Lµng m¹c, c©y xanh tha thít. TÊt c¶ ®ang ®e do¹ chóng ta. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc ghi nhí. - N¾m ®îc c¸ch lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T88 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 431

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

Tr¶ bµi sè 6

TiÕ   văn Làm t 88                                I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - Gióp hs nhËn râ u- nhîc ®iÓm cña bµi viÕt sè 6. - Rót ra nh÷ng kinh nghiÖm ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng béc lé c¶m xóc, suy nghÜ ch©n yhùc tr íc sù vËt, sù viÖc, hiÖn tîng ®êi sèng, hoÆc mét nh©n vËt, mét t¸c phÈm v¨n häc.

- ViÕt ®îc mét bµi v¨n béc lé nh÷ng c¶m nghÜ ch©n thùc cña b¶n th©n vÒ mét t¸c gia v¨n häc. 2. KÜ n¨ng: - Cñng cè kiÕn thøc- kÜ n¨ng khi viÕt v¨n thuyÕt minh. 3. Th¸i ®é: - Rót ra bµi häc kinh nghiÖm vµ cã ý thøc båi dìng thªm n¨ng lùc viÕt v¨n tù sù

chuÈn bÞ tèt cho bµi viÕt sau. II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA + §Ò + §A + B§.

2. HS: ChuÈn bÞ «n tËp theo híng dÉn cña GV. 3. Ph¬ng ph¸p: Tr¶ bµi sè 6 trªn líp.

(5 phót)

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò: Không

* §¸p ¸n: - GV: NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS.

* C©u hái: ? §äc thuéc vµ diÔn c¶m ®o¹n trÝch “Trao duyªn” vµ cho biÕt chñ ®Ò cña ®o¹n

ể ệ ạ - Chñ ®Ò: Đó là bi k ch tình yêu tan v , nói cách khác đo n trích th  hi n mâu thu n ẫ   ỡ ệ ớ ự ế ị  chia ly phũ phàng. t v i th c t * Tªn HS tr¶ lêi:

trÝch? ữ gi a tình yêu mãnh li 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. D¹y bµi míi:

Giíi thiÖu bµi míi H§ cña HS H§ cña GV Néi dung ghi b¶ng

: ả ờ Yªu i: ọ ọ

I. Yªu cÇu: * Yªu cÇu chung + §©y lµ lo¹i ®Ò v¨n thuyÕt minh vÒ mét t¸c gi¶ v¨n häc vµ mét thÓ lo¹i v¨n häc. (40 phót) Ho¹t ®éng 2 ọ GV g i h c sinh đ c   ầ ượ ạ ề l t  i đ  bài và l n l ầ ủ ề nêu yêu c u c a đ ?

HS   suy   nghĩ   tr   l cÇu chung: + §©y lµ lo¹i ®Ò v¨n thuyÕt minh vÒ mét t¸c gi¶ v¨n häc vµ mét thÓ lo¹i v¨n häc. §Ó lµm tèt lo¹i

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 432

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ HT: + ND: + T liÖu:

t r·i

bµi nµy HS cÇn cã kiÕn thøc vÒ t¸c gi¶ v¨n häc vµ thÓ lo¹i v¨n häc. Yªu cÇu c¸c chi tiÕt, sù vËt ph¶i ®¶m b¶o l« gÝc, ph¶i phï hîp víi thùc tÕ cuéc sèng. + HT: Thuéc kiÓu v¨n thuyÕt minh, nªn HS ph¶i n¾m ch¾c vÒ kÜ n¨ng, ph¬ng ph¸p vÒ thÓ lo¹i v¨n thuyÕt minh + ND: ThuyÕt minh vÒ mét t¸c gia v¨n häc “NguyÔn Tr·i” vµ thÓ lo¹i v¨n häc d©n gian. + T liÖu: SGK 10 tËp 2, c¸c t liÖu vÒ NguyÔn Tr·i vµ c¸c bµi ca dao ®· häc, ®· ®äc.... Yªu cÇu cñ thÓ là gì? §Ò 1:

* Yªu cÇu cñ thÓ: §Ò 1: ThuyÕt minh vÒ t¸c gi¶ NguyÔn - Më bµi:. - Th©n bµi: + Tªn tuæi, n¨m sinh, quª qu¸n. + Sù nghiÖp v¨n ch¬ng ( c¸c tËp th¬, v¨n tiªu biÓu, néi dung ph¶n ¸nh....) + Phong c¸ch nghÖ thuËt: ( ®èi víi tõng thÓ lo¹i v¨n....) + DC: “§¹i C¸o b×nh Ng«”, “C¶nh ngµy hÌ”. - KÕt bµi: Kh¸i qu¸t l¹i c¸c ý ®· triÓn khai ë phÇn th©n bµi. -> NT lµ mét trong nh÷ng danh nh©n v¨n ho¸ TG ®îc tæ chøc liªn hiÖp quèc UNESCO t«n vinh.

Yªu cÇu cñ thÓ là gì? §Ò 2: * Yªu cÇu cñ thÓ: §Ò 1: - Më bµi: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ nhµ th¬ lín NguyÔn Tr·i. - Th©n bµi: + Tªn tuæi, n¨m sinh, quª qu¸n. + Sù nghiÖp v¨n ch¬ng ( c¸c tËp th¬, v¨n tiªu biÓu, néi dung ph¶n ¸nh....) + Phong c¸ch nghÖ thuËt: ( ®èi víi tõng thÓ lo¹i v¨n....) + DC: “§¹i C¸o b×nh Ng«”, “C¶nh ngµy hÌ”. - KÕt bµi: Kh¸i qu¸t l¹i c¸c ý ®· triÓn khai ë phÇn th©n bµi.

§Ò 2: Më bµi: Giíi thiÖu mét c¸ch tù nhiªn mét thÓ lo¹i v¨n häc. Th©n bµi: §Ò 2: ThuyÕt minh vÒ thÓ lo¹i ca dao d©n ca. Më bµi: Th©n bµi: a. Nªu ®Þnh nghÜa c¬ b¶n vÒ ca dao b. Néi dung ca dao + Quª h¬ng ®Êt níc (nh÷ng bµi ca vÒ quª h¬ng). + Gia ®×nh (t×nh c¶m cha mÑ, con c¸i, vî chång) + X· héi (t×nh yªu nam n÷) b2: Ca dao víi ®Êu tranh chèng phong kiÕn, c-

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 433

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ạ ạ KÕt bµi: ý nghÜa t×m hiÓu néi dung ca dao.

ữ ạ - §iÓm 9,10: ạ êng quyÒn - Vua, quan - Chøc dÞch k× hµo - Víi chiÕn tranh phong kiÕn b3: Ca dao víi thãi h tËt xÊu - Ngêi lêi biÕng - Chµng trai hay ®¸nh vî b4: Ca dao víi lao ®éng s¶n xuÊt - Víi kinh nghiÖm s¶n xuÊt - Víi thµnh qu¶ lao ®éng - Víi c«ng cô lao ®éng. KÕt bµi: ý nghÜa t×m hiÓu néi dung ca dao. II. Thang ®iÓm. - §iÓm 9,10: TriÓn khai ®Çy ®ñ nh trong ®¸p ¸n,c©u v¨n mît mµ, dÉn chøng sinh ®éng. Bè côc râ rµng vµ kh«ng m¾c lçi. - §iÓm 7,8: TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n,c©u v¨n mît mµ,dÉn chøng ®Çy ®ñ vµ sinh ®éng. Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. ữ  Theo em bài đ t nh ng  ể   tiêu chí nào thì đ t đi m 9, 10?  Theo em bài đ t nh ng  ể   tiêu chí nào thì đ t đi m 7, 8?

ạ ữ - §iÓm 5,6: TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n, hµnh v¨n cha mît mµ, dÉn chøng cha ®îc lµm râ. Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. ạ

- §iÓm 7,8: TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n,c©u v¨n mît mµ,dÉn chøng ®Çy ®ñ vµ sinh ®éng. Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. ữ ạ ạ - §iÓm 5,6: Theo em bài đ t nh ng  ể   tiêu chí nào thì đ t đi m 5,6?  Theo em bài đ t nh ng  ể   tiêu chí nào thì đ t đi m 3,4? - §iÓm 3,4: TriÓn khai ®uîc 2/3 ý trong ®¸p ¸n, thiÕu dÉn chøng. C©u v¨n ®· triÓn khai râ rµng ,bè côc ®¶m b¶o ba phÇn vµ cßn m¾c nh÷ng lçi c¬ b¶n.

- §iÓm 3,4: ạ ữ - §iÓm 2: TriÓn khai c¸c ý lan man ,bè côc kh«ng râ rµng vµ m¾c qu¸ nhiÒu lçi. ạ

ữ ạ - §iÓm 2: ạ

Theo em bài đ t nh ng  ể   tiêu chí nào thì đ t đi m ,2?  Theo em bài đ t nh ng  ể   tiêu chí nào thì đ t đi m 0,1?

- §iÓm 1: Sai l¹c c¶ néi dung vµ ph¬ng ph¸p. - §iÓm 0: Kh«ng lµm bµi.

NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ch÷a lçi trong bµi viÕt cña häc sinh - ¦u ®iÓm:

- §iÓm 1: Sai l¹c c¶ néi dung vµ ph¬ng ph¸p. - §iÓm 0: Kh«ng lµm bµi. IIi. nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ch÷a lçi trong bµi viÕt cña häc sinh: - ¦u ®iÓm: §a sè c¸c em lµm ®óng kiÓu bµi, cã kiÕn thøc vÒ ®êi sèng s©u réng vµ biÕt lùa chän nh÷ng dÉn chøng tiÕu biÓu ®Ó lµm næi bËt, phong phó cho bµi viÕt. Bµi viÕt ®iÓm cao: NhËt Quúnh, Thu Quúnh, TÜnh, Phó, Nghiªn HuyÒn…. - Nhîc ®iÓm: Cã mét em cha cè g¾ng vµ ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o còng nh tÝch luü kiÕn thøc

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 434

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Nhîc ®iÓm:

Ch÷a lçi cô thÓ:

cuéc sèng nªn bµi viÕt cßn nghÌo nµn vÒ dÉn chøng, hµnh v¨n lñng cñng, mét sè bµi viÕt s¬ sµi vÒ kiÕn thøc vµ cßn m¾c c¸c lçi c¬ b¶n khi hµnh v¨n. - Ch÷a lçi cô thÓ: ( GV thèng kª lçi mµ HS m¾c ph¶i µ ch÷a lçi trùc tiÕp trªn vë HS ). IV. Tr¶ bµi: - Thèng kª ®iÓm §iÓm Líp Giái Kh¸ TB YÕu - GV tr¶ bµi cho häc sinh vµ dµnh thêi gian ®Ó c¸c em tù ®äc, söa ch÷a bµi viÕt cña m×nh vµ nªu nh÷ng th¾c m¾c. - Thèng kª ®iÓm

10A1 10a4

Ạ

Ả

Ho¹t ®éng 3 (2 phót) 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - ViÕt bµi trong mét tuÇn. - Yªu cÇu nªu cao tr¸ch nhiÖm, nhiÖt t×nh ®èi víi bµi viÕt. * LuyÖn tËp : - Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Söa ch÷a bµi ®· tr¶ vµo vë bµi tËp. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi ( T 89 theo c©u hái híng dÉn cña GV). GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

V¨n b¶n v¨n häc

TiÕ t 89 Làm  văn                               I. Môc tiªu bµi häc.

ngµy nay.

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - N¾m ®îc tiªu chÝ chñ yÕu cña v¨n b¶n v¨n häc theo quan niÖm

- N¾m ®îc cÊu tróc cña v¨n b¶n v¨n häc víi c¸c tÇng: Ng«n tõ, h×nh tîng, hµm nghÜa.

2. KÜ n¨ng: - VËn dông nh÷ng hiÓu biÕt nãi trªn ®Ó t×m hiÓu t¸c phÈm v¨n häc.

3. Th¸i ®é: - Gióp cho HS nhËn biÕt vÒ v¨n b¶n v¨n häc.

. chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 (2 phót)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 435

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp.................§iÓm...................

1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: ?  * §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi:

2. D¹y bµi míi:

Giíi thiÖu bµi míi §Ó gióp c¸c em «n tËp, n©ng cao kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng lËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn ®· häc ë THCS. Ngµy h«m nay chóng ta häc bµi “V¨n b¶n v¨n häc”. * Bµi míi: H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

ả ờ i:

I. T×m hiÓu chung. 1. Tiªu chÝ chñ yÕu cña v¨n b¶n v¨n häc. - Tiªu chÝ mét: H§ cña GV H§2(25ph) HS ®äc - SGK ? V¨n b¶n v¨n häc ®îc nhËn diÖn chñ yÕu theo tiªu chÝ nµo?

HS suy nghĩ tr  l - Tiªu chÝ mét: + Nh÷ng v¨n b¶n ®i s©u ph¶n ¸nh hiÖn thùc kh¸ch quan. + Kh¸m ph¸ thÕ giíi t×nh c¶m vµ t t- ëng + Tho¶ m·n nhu cÇu thÈm mÜ cña con ngêi. - Tiªu chÝ hai :

- Tiªu chÝ ba - Tiªu chÝ hai + X©y dùng b»ng ng«n tõ nghÖ thuËt cã h×nh tîng, sö dông nhiÒu phÐp t tõ. + V¨n b¶n v¨n häc thêng hµm sóc, gîi lªn nhiÒu tëng tîng + PhÈm chÊt cña ng«n tõ diÔn ®¹t.

2. CÊu tróc cña v¨n b¶n v¨n häc. - Tiªu chÝ ba + V¨n b¶n v¨n häc theo mét thÓ lo¹i nhÊt ®Þnh + Lµ s¸ng t¹o tinh thÇn cña nhµ v¨n. §ã lµ t tëng t×nh c¶m, tr¶i nghiÖm tr- êng ®êi cña nhµ v¨n. + NÕu kh«ng cã sù tri ©m: t×nh c¶m ®óng, kh«ng ®ång c¶m víi nçi ®au, niÒm vui cña con ngêi th× kh«ng ph¶i lµ t¸c phÈm v¨n häc.

HS ®äc - SGK a. NghÜa cña tõ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 436

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

? V× sao nãi hiÓu tÇng ng«n tõ míi lµ b- íc thø nhÊt cÇn thiÕt ®Ó ®i vµo chiÒu s©u cña v¨n b¶n v¨n häc? a. NghÜa cña tõ - NghÜa ®en (nghÜa gèc) - NghÜa bãng (nghÜa v¨n c¶nh) - NghÜa têng minh - NghÜa hµm Èn

- NghÜa ®en (nghÜa gèc) - NghÜa bãng (nghÜa v¨n c¶nh) - NghÜa têng minh - NghÜa hµm Èn b. Ng÷ ©m - Tõ l¸y - Tõ ®ång ©m

- VÝ dô:

b. Ng÷ ©m - Tõ l¸y - Tõ ®ång ©m -> V× thÕ t×m hiÓu tÇng ng«n tõ míi lµ bíc thø nhÊt cÇn thiÕt ®i vµo chiÒu s©u cña v¨n b¶n v¨n häc. Bëi míi t×m ra nghÜa cña v¨n b¶n vÝ dô t×m hiÓu bµi th¬ sau ®©y.

R»m xu©n lång léng tr¨ng soi S«ng xu©n níc lÉn mµu trêi thªm xu©n Gi÷a dßng bµn b¹c viÖc qu©n Khuya vÒ b¸t ng¸t tr¨ng ng©n ®Çy thuyÒn.

+ NghÜa gèc

+ NghÜa bãng:

+ NghÜa hµm Èn:

+ Ng÷ ©m:

-> TÊt c¶ gîi ra ¸nh tr¨ng lan to¶, th¬ méng. Râ rµng míi chØ lµ bíc ®Çu t×m hiÓu chiÒu s©u cña v¨n b¶n.

R»m xu©n lång léng tr¨ng soi S«ng xu©n níc lÉn mµu trêi thªm xu©n Gi÷a dßng bµn b¹c viÖc qu©n Khuya vÒ b¸t ng¸t tr¨ng ng©n ®Çy thuyÒn. + NghÜa gèc: Miªu t¶ ®ªm r»m mïa xu©n ë mét ®Þa ®iÓm chiÕn khu ViÖt B¾c. Nhµ th¬ giao c¶m víi c¸i ®Ñp cña thiªn nhiªn. + NghÜa bãng: ThÓ hiÖn tinh thÇn l¹c quan trong t©m hån ngêi chiÕn sÜ. + NghÜa têng minh: ¸nh tr¨ng ®ªm r»m ®· tá l¹i trßn. Ngêi nh×n xu©n, níc xu©n. T©m hån ngêi chiÕn sÜ hoµ vµo c¸i ®Ñp cña ®ªm tr¨ng. + NghÜa hµm Èn: Bµi th¬ miªu t¶ ®ªm r»m ngµy xu©n nhng muèn biÓu hiÖn søc sèng, t¬ng lai cña c¸ch m¹ng, kh¸ng chiÕn. + Ng÷ ©m: Nh÷ng tõ: ( Lång léng B¸t ng¸t...) -> TÊt c¶ gîi ra ¸nh tr¨ng lan to¶, th¬ méng. Râ rµng míi chØ lµ bíc ®Çu t×m hiÓu chiÒu s©u cña v¨n b¶n. h×nh t T ngầ 3. îng - TÝnh h×nh tîng trong t¸c phÈm

ỳ                                                                                                   Trang

HS ®äc SGK ? T ngầ h×nh tîng t¹o ra ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 437

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tõ ®©u? Nh»m môc ®Ých g×?

v¨n häc t¹o ra tõ chi tiÕt, cèt truyÖn nh©n vËt. - TÝnh h×nh tîng t¹o ra sù liªn t- ëng, tëng tîng s¸ng t¹o cña ngêi viÕt.

- VÝ dô: “Bµi c¶nh khuya”.

- Cã hai h×nh tîng ®¸ng chó ý. ? Ph©n tÝch tÝnh h×nh tîng trong bµi th¬

+ “Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa”- ¸nh tr¨ng chiÕu xuèng rõng c©y

+ “C¶nh khuya nh vÏ ngêi cha ngñ” - §ã lµ sù ®èi lËp gi÷a c¶nh vËt vµ con ngêi.

- TÝnh h×nh tîng trong t¸c phÈm v¨n häc t¹o ra tõ chi tiÕt, cèt truyÖn nh©n vËt. - TÝnh h×nh tîng t¹o ra sù liªn tëng, tëng tîng s¸ng t¹o cña ngêi viÕt. - Nhµ v¨n qua h×nh tîng ®Ó göi g¾m t×nh ý víi cuéc ®êi (®äc - ph©n tÝch nh÷ng vÝ dô SGK). - Bµi c¶nh khuya “TiÕng suèi trong nh tiÕng h¸t xa Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa C¶nh khua nh vÏ ngêi cha ngñ Cha ngñ v× lo nçi níc nhµ”. - Cã hai h×nh tîng ®¸ng chó ý. + “Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa”- ¸nh tr¨ng chiÕu xuèng rõng c©y: ¸nh tr¨ng xuyªn qua t¸n l¸ t¹o thµnh vÖt s¸ng trªn mÆt ®Êt tëng nh hoa vËy. VÎ ®Ñp mang ®Õn võa ch©n thùc, võa th¬ méng. H×nh tîng thø hai: + “C¶nh khuya nh vÏ ngêi cha ngñ” - §ã lµ sù ®èi lËp gi÷a c¶nh vËt vµ con ngêi. C¶nh cµng ®Ñp bao nhiªu con ngêi canh c¸nh thao thøc bÊy nhiªu. Ngêi “cha ngñ” kh«ng ph¶i v× xao xuyÕn tríc c¶nh ®Ñp mµ v× ý thøc tr¸ch nhiÖm víi d©n téc, ®ång chÝ, ®ång bµo. §ñ thÊy vai trß cña h×nh tîng trong v¨n b¶n v¨n häc.

HS ®äc - SGK ? Hµm nghÜa cña v¨n häc lµ g× cho vÝ dô.

4. TÇng hµm nghÜa. - Hµm nghÜa lµ ý nghÜa Èn kÝn, ý nghÜa tiÒm tµng cña v¨n b¶n v¨n häc. - Khi nghiÒn ngÉm hµm nghÜa cña mét t¸c phÈm lµ lóc ta n©ng cao t©m hån m×nh...... - VÝ dô:

- Hµm nghÜa lµ ý nghÜa Èn kÝn, ý nghÜa tiÒm tµng cña v¨n b¶n v¨n häc. - Khi nghiÒn ngÉm hµm nghÜa cña mét t¸c phÈm lµ lóc ta n©ng cao t©m hån m×nh, lµm cho cuéc sèng néi t©m trë nªn s©u s¾c phong phó h¬n. - VÝ dô: “§õng tëng xu©n tµn hoa rông hÕt / §ªm qua s©n tríc mét cµnh mai”. + Hoa mai chØ në vµo cuèi ®«ng,

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 438

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

H§3(13ph)

III. LuyÖn tËp Bµi 1. SGK ®Çu xu©n, nªn ®©y kh«ng ph¶i miªu t¶ thiªn nhiªn. Cµnh mai gióp ta cã nhiÒu c¶m nhËn. + Cµnh mai ®· phñ nhËn c¸i quy luËt vËn ®éng vµ biÕn ®æi. Dï xu©n ®i qua, mu«n loµi hoa ®· l×a cµnh nhng vÉn cßn cµnh mai hoa në tr¾ng trong ®ªm. + Cµnh mai lµ h×nh tîng nghÖ thuËt ®Ñp, kh«ng ph¶i vÎ ®Ñp cña bøc tranh tø quý tïng, cóc, tróc, mai, nã lµ vÎ ®Ñp cña tinh thÇn l¹c quan m¹nh mÏ vµ kiªn ®Þnh tríc nh÷ng biÕn ®æi cña trêi ®Êt, thêi cuéc. §ã lµ tinh thÇn ý chÝ bÊt diÖt cña nhµ PhËt dï ph¶i tr¶i qua bÊt cø hoµn c¶nh nµo. GV: Híng dÉn HS lµm bµi tËp 1,2,3 trªn líp.

- Bµi th¬ “N¬i dùa” cña NguyÔn §×nh Thi. + Hai ®o¹n cña bµi th¬ cã kÕt cÊu gièng nhau ë c©u ®Çu vµ c©u cuèi. Mét bªn lµ ngêi ®µn bµ víi ®øa bÐ. Mét bªn lµ ngêi chiÕn sÜ vµ bµ cô giµ. C¸c nh©n vËt lµm næi bËt sù t- ¬ng ph¶n.

+ §iÒu suy ngÉm cña ngêi ®äc ë ngay h×nh tîng cã sù t¬ng ph¶n. “N¬i dùa” kh«ng ph¶i lµ nh÷ng g× m¹nh mÏ, bÒ thÕ, v÷ng ch·i. “N¬i dùa” ph¶i ®ñ søc che chë cho con ngêi. ë ®©y tÊt c¶ ®Òu ngîc l¹i. Ngêi ®µn bµ khoÎ m¹nh, xinh ®Ñp l¹i dùa vµo mét ®øa bÐ míi tËp ®i. Anh bé ®éi ®· tõng vµo sinh ra tö l¹i dùa vµo mét cô giµ run rÈy.

§»ng sau nh÷ng h×nh tîng tëng chõng tr¸i víi quy luËt ®êi thêng l¹i lµ mét triÕt lÝ s©u s¾c. Con ngêi ph¶i biÕt sèng cã t×nh yªu th¬ng. §ã lµ t×nh yªu víi con c¸i, bè mÑ, biÕt tr©n träng «ng bµ, tæ tiªn, líp ngêi ®i tríc. §Æc biÖt, chóng ta ph¶i sèng víi niÒm hi väng vµo t¬ng lai vµ biÕt ¬n qu¸ khø. PhÈm gi¸ con ngêi lµ ë ®ã. “N¬i dùa” lµ mét bµi th¬ triÕt lÝ s©u s¾c. - Bµi “Thêi gian” cña V¨n Cao

- Bµi “Thêi gian” cña V¨n Cao. + C¶m xóc chung cña bµi th¬ lµ nh÷ng suy nghÜ s©u s¾c vÒ thêi gian. Thêi gian sÏ xo¸ mê ®i tÊt c¶ thµnh qu¸ch, l©u dµi. MÆc dï thêi gian kh«ng hiÖn ra b»ng søc

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 439

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

m¹nh v¹n n¨ng. Nã nhÑ nhµng tr«i ch¶y, ªm nhÑ nh “qua kÏ tay”.

Bµi 2 - SGK

+ §êi mçi con ngêi còng bÞ thêi gian phñ lªn tÊt c¶, còng mÊt ®i, tµn lôi nh chiÕc l¸. Nh÷ng kØ niÖm cña mçi chóng ta víi ®êi nh “TiÕng sái” r¬i “trong lßng giÕng c¹n” phñ ®Çy bïn, ®Êt. V« ©m. Sù thËt bao giê còng phò phµng ®Õn chua ch¸t. VËy cßn l¹i c¸i g× ë trªn ®êi nµy. §ã lµ c©u th¬, bµi h¸t, em víi ®«i m¾t “nh hai giÕng níc”, nh÷ng c©u th¬, nh÷ng bµi h¸t vµ kØ niÖm vÒ t×nh yªu sèng m·i ®Õn mu«n ®êi.

H§4(5ph) 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc néi dung cña bµi häc. * LuyÖn tËp : - Bµi tËp 3 – SGK

- Gîi ý: Bµi “M×nh vµ ta” cña ChÕ Lan Viªn Bµi th¬ thÓ hiÖn quan niÖm cña ngêi cÇm bót víi b¹n ®äc vµ cuéc ®êi. Hai tiÕng M×nh, ta lµ sù tiÕp cËn víi h¬i thë ngät ngµo cña ca dao tr÷ t×nh ®Ó kh¼ng ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a m×nh ta thËt g¾n bã.

a) M×nh lµ ta ®Êy th«i, ta vÉn göi cho m×nh S©u th¼m m×nh ? l¹i lµ ta ®Êy . Ngêi cÇm bót vµ b¹n ®äc ph¶i t¹o ra ®îc tiÕng nãi tri ©m. §ã lµ sù ®ång c¶m s©u s¾c. Nhµ th¬ ph¶i nãi ®îc nh÷ng g×, chia sÎ nh÷ng buån, vui víi cuéc ®êi, víi con ngêi. Ngêi ®äc còng t×m thÊy ë th¬ t©m tr¹ng cña m×nh. Tõ ®ã ngêi viÕt míi cã thÓ nãi tíi c¸i chung tiªu biÓu cho c¶ céng ®ång. Hai c©u cuèi l¹i lµ quan niÖm kh¸c.

“Ta göi tro, m×nh nhen thµnh löa ch¸y, Göi viªn ®¸ con, m×nh dùng l¹i nªn thµnh”

T¸c phÈm v¨n häc ®Õn víi b¹n ®äc sÏ n©ng ®ì t©m hån, ch¾p c¸nh cho nh÷ng íc m¬. Ngêi ®äc cã ®iÒu kiÖn ®Ó hoµn thiÖn m×nh. DÉu nhµ th¬ míi chØ “göi tro”, “göi viªn ®¸ nhá” nghÜa lµ cha nãi hÕt tÊt c¶, cha c¹n ý, c¹n lêi, ngêi ®äc ph¶i suy nghÜ tëng tîng ®Ó kh¸m ph¸ ra nh÷ng g× s©u s¾c h¬n, réng lín h¬n. §Êy lµ yªu cÇu cña tiÕp nhËn v¨n häc. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn cña GV. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T 90 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 440

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

ế ệ t

TiÕ t 90, 91 Ti ng vi Thùc hµnh c¸c phÐp tu tõ: phÐp ®iÖp vµ phÐp ®èi I . Môc tiªu bµi häc .

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - N©ng cao kiÕn thøc vÒ phÐp ®iÖp vµ phÐp

®èi.

- LuyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch vµ kÜ n¨ng sö dông phÐp ®iÖp vµ phÐp ®èi. 2. KÜ n¨ng: - NhËn biÕt c¸c phÐp tu tõ trong c¸c v¨n b¶n v¨n ch¬ng. 3. Th¸i ®é:- Gióp cho HS sö dông tèt c¸c phÐp tu tõ vµo bµi viÕt ®Ó ®¹t hiÖu

qu¶ cao II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: * §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm..................

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 441

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Néi dung ghi b¶ng H§ cña HS

I. Lt vÒ phÐp ®iÖp. 1. Ng÷ liÖu 1:

2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: §Ó gióp c¸c em «n tËp, n©ng cao kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng vÒ c¸ch sö dông phÐp tu tõ trong c¸c t¸c phÈm v¨n ch¬ng. Ngµy h«m nay chóng ta häc bµi “Thùc hµnh c¸c phÐp tu tõ: phÐp ®iÖp vµ phÐp ®èi”. H§ cña GV H§ 2 (45ph) GV: Cho HS ®äc VD trong SGK. ? T¸c dông cña “Nô tÇm xu©n ” ®îc lÆp l¹i nguyªn vÑn lµ g× vµ cã thÓ thay thÕ côm tõ nµy b»ng côm tõ kh¸c kh«ng? V× sao? a. Bµi ca dao “TrÌo lªn c©y bëi” cã ba ®iÖp ng÷. Mét lµ “Nô tÇm xu©n” hai lµ “c¸ m¾c c©u” ba lµ “chim vµo lång”. C¬ së t©m lÝ cña ®iÖp tõ lµ mét sù vËt, sù viÖc vµ hiÖn tîng xuÊt hiÖn liªn tiÕp nhiÒu lÇn buéc ngêi ta ph¶i chó ý.

gÇn

a. Bµi ca dao “TrÌo lªn c©y bëi” cã ba ®iÖp ng÷. Mét lµ “Nô tÇm xu©n” hai lµ “c¸ m¾c c©u” ba lµ “chim vµo lång”. C¬ së t©m lÝ cña ®iÖp tõ lµ mét sù vËt, sù viÖc vµ hiÖn tîng xuÊt hiÖn liªn tiÕp nhiÒu lÇn buéc ngêi ta ph¶i chó ý. - NÕu thay “nô tÇm xu©n” b»ng mét thø hoa sÏ lµm cho ©m hëng, ý nghÜa cña bµi ca dao thay ®æi. MÆt kh¸c, nãi tíi hoa lµ chØ chung ngêi con g¸i. Nhng nãi nô lµ kh¼ng ®Þnh ngêi con g¸i ë ®é tuæi tr¨ng trßn ë thêi ®Ñp nhÊt. V¶ l¹i “Nô tÇm xu©n në ra c¸nh biÕc” tøc lµ c« g¸i ®· ®i lÊy chång. Hoa chØ cã tµn th«i. Nô në ra hoa. V× thÕ kh«ng thÓ thay thÕ hoa vµo nô ®îc. - “C¸ m¾c c©u” vµ “chim vµo lång” ®îc ®iÖp l¹i lµm râ hoµn c¶nh cña c« g¸i, sù so s¸nh cña c« g¸i. C¸ch lÆp nµy kh«ng gièng víi “Nô tÇm xu©n” ë c©u trªn. b. Nh÷ng yÕu tè: , th×, cã......., v× lµ yÕu tè lÆp mang s¾c th¸i tu tõ. ? ViÖc lÆp tõ cã ph¶i lµ phÐp lÆp kh«ng? T¸c dông ?

2. Bµi tËp øng dông: b. Nh÷ng yÕu tè: gÇn, th×, cã, v× lµ yÕu tè lÆp mang s¾c th¸i tu tõ. + GÇn, th× ? NhÊn m¹nh mèi quan hÖ cña con ngêi víi m«i trêng sèng. §ã lµ sù ¶nh hëng cña con ngêi trong c¸c mèi quan hÖ. + Cã ? kh¼ng ®Þnh sù kiªn tr×, bÒn bØ th× cã ngµy thµnh ®¹t.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 442

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ V× ? kh¼ng ®Þnh, nhÊn m¹nh mèi quan hÖ trong so s¸nh.

a. §iÖp tõ, ®iÖp c©u kh«ng cã gi¸ trÞ tu tõ: - §iÖp tõ kh«ng mang s¾c th¸i tu tõ: ? Ba vÝ dô vÒ ®iÖp tõ vµ ®iÖp c©u kh«ng mang s¾c th¸i tu tõ?

- §iÖp c©u kh«ng mang s¾c th¸i tu tõ:

- §iÖp tõ kh«ng mang s¾c th¸i tu tõ: + “Nµy chång, nµy vî, nµy cha Nµy lµ em ruét, nµy lµ em d©u”. + C¬m kh«ng ¨n th× con ¨n g× + Ma tr¾ng níc, tr¾ng trêi - §iÖp c©u kh«ng mang s¾c th¸i tu tõ: + Lóa míi cÊy ®îc mÊy ngµy lóa ®· bÐn ch©n. + GÆp c¬m, t«i ¨n c¬m + §i, t«i ®i sî g×

b. PhÐp tu tõ trong bµi th¬ ®· häc: ? T×m ba vÝ dô cã phÐp ®iÖp trong bµi th¬ ®· häc?

- Khi tØnh rîu lóc tµn canh GiËt m×nh m×nh l¹i th¬ng m×nh xãt xa - Khi sao phong gÊm rñ lµ Giê sao tan t¸c nh hoa gi÷a ®êng - MÆt sao dµy giã d¹n s¬ng Th©n sao bím ch¸n ong chêng bÊy th©n - Vui lµ vui gîng kÎo lµ Ai tri ©m ®ã mÆn mµ chi ai... ? ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông phÐp ®iÖp víi néi dung tù chän?

c. ViÕt mét ®o¹n v¨n cã phÐp ®iÖp:

“ Ngêi lµm th¬ t×m ®Õn th¬ nh mét ph¬ng tiÖn ®Ó gi·i bµy, gi·i bµy t©m tr¹ng cña m×nh víi b¹n ®äc tri ©m. Ch¼ng cã ai lµm th¬ l¹i nghÜ th¬ lµ thø ng«n ng÷ cao siªu vµ thiªng liªng bao giê. Hä chän läc ng«n ng÷ cña ®êi thêng, c¸ch nãi cña ®êi thêng ®Ó s¸ng t¹o ra c¸ch nãi riªng. C¸ch nãi t¸c ®éng tíi t tëng, t×nh c¶m con ngêi. Ngêi lµm th¬ còng kh«ng bao giê nãi hÕt, c¹n ý, c¹n lêi. Hä biÕt dõng ®óng chç, ®óng lóc ®Ó ngêi ®äc, ngêi nghe tù suy ngÉm, suy ngÉm ®Ó hoµn thiÖn mét nh©n c¸ch”. ? Tõ nh÷ng bµi tËp trªn rót ra ®Þnh nghÜa vÒ phÐp ®iÖp

3. Kh¸i niÖm: PhÐp ®iÖp lµ mét biÖn ph¸p tu tõ. Ngêi ta lµm xuÊt

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 443

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ế

Ti

t 2         ( 91 ) H§3 (43ph) ? NhËn xÐt vÒ v¨n b¶n 1,2....?

hiÖn mét yÕu tè ng«n ng÷ nhiÒu lÇn cã t¸c dông lµm cho ngêi ®äc, ngêi nghe suy nghÜ, liªn tëng, tëng tîng, ®Ó tõ ®ã kh¾c s©u mét t t- ëng, t×nh c¶m, hµnh ®éng v¬n tíi c¸i ®Ñp.

II. lt vÒ phÐp ®èi. 1. Ng÷ liÖu 1: a.V¨n b¶n 1,2:

- “Chim cã tæ, ngêi cã t«ng”. -> §©y lµ ®èi thanh tr¾c/b»ng - “ §ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m”. -> §©y còng lµ ®èi thanh - “Ngêi cã chÝ ¾t ph¶i nªn, nhµ cã nÒn ¾t ph¶i v÷ng”. -> Còng lµ ®èi thanh. - “Tiªn häc lÔ: diÖt trß tham nhòng, HËu häc v¨n: trõ thãi cöa quyÒn” -> §èi tõ, ®èi nghÜa => KÕt luËn: ? NhËn xÐt vÒ v¨n b¶n 2,3....?

=> KÕt luËn: sù s¾p xÕp tõ ng÷ ®Ó t¹o ra sù c©n ®èi, hµi hoµ vÒ mÆt ©m thanh, ®èi vÒ nghÜa. b.V¨n b¶n 3,4: + §©y lµ phÐp ®èi vÒ tõ

- “ V©n xem trang träng kh¸c vêi Khu«n tr¨ng ®Çy ®Æn nÐt ngµi në nang Hoa cêi ngäc thèt ®oan trang M©y thua níc tãc tuyÕt nhêng mµu da” + §©y lµ phÐp ®èi vÒ tõ: Khu«n ®Çy tr¨ng/ nÐt ngµi (danh tõ); ®Æn/në nang (tÝnh tõ); Hoa/ngäc (danh tõ), cêi/thèt (®éng tõ), m©y /tuyÕt (danh tõ), thua/nhêng (tÝnh tõ), níc tãc/mµu da (danh tõ). - “R¾p mîn ®iÒn viªn vui tuÕ nguyÖt Trãt ®em th©n thÕ hÑn tang bång” + Còng t¬ng tù nh trªn ®©y lµ ®èi tõ ? T×m vÝ dô ®èi trong bµi “HÞch tíng sÜ”, “ §¹i C¸o b×nh Ng«”, “TruyÖn KiÒu” vµ th¬ §êng luËt?

c. T×m vÝ dô vÒ phÐp ®èi: - §èi trong “HÞch tíng sÜ”.

- §èi trong “HÞch tíng sÜ” + “Dù Nhîng nuèt than b¸o thï cho chñ Th©n kho¸i chÆt tay cøu n¹n cho níc” + Tíi b÷a quªn ¨n, nöa ®ªm vç gèi - §èi trong “§¹i c¸o b×nh Ng«” ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 444

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- §èi trong “§¹i c¸o b×nh Ng«”.

? Ph¸t biÓu ®Þnh nghÜa vÒ phÐp ®èi. - §èi trong “TruyÖn KiÒu”.

+ Níng d©n ®en trªn ngän löa hung tµn Vïi con ®á díi hÇm tai v¹ + G¬m mµi nói ®· ®¸ còng ph¶i mßn Voi uèng níc níc s«ng ph¶i c¹n - §èi trong “TruyÖn KiÒu”. + Ngêi lªn ngùa, kÎ chia bµo + Nöa in gèi chiÕc, nöa soi dÆm tr- êng. d. Kh¸i niÖm.

? TD cña phÐp ®èi trong c©u tôc ng÷?

- PhÐp ®èi lµ sù lùa chän tõ ng÷ ®Ó ®èi thanh, ®èi tõ ng÷ vµ ®èi nghÜa ®Ó nhÊn m¹nh néi dung nµo ®ã.

2. Ng÷ liÖu 2: - PhÐp ®èi trong tôc ng÷ nh»m lµm phong phó thªm cho ph¸n ®o¸n (mét c©u tôc ng÷ th«ng thêng lµ mét ph¸n ®o¸n) - Nã lµm râ nghÜa: t¬ng ®ång hoÆc t¬ng ph¶n. - T¹o ra sù hµi hoµ vÒ thanh. - T¹o ra sù hoµn chØnh vµ dÔ nhí.

? T×m mçi kiÓu ®èi mét vÝ dô?

- Thuèc ®¾ng d· tËt, sù thËt mÊt lßng -> §èi thanh: tËt/lßng (tr¾c/b»ng) - B¸n anh em xa, mua l¸ng giÒng gÇn. -> §èi nghÜa: B¸n/mua; xa/gÇn, anh em/l¸ng giÒng. - PhÐp ®èi trong tôc ng÷ nh»m lµm phong phó thªm cho ph¸n ®o¸n (mét c©u tôc ng÷ th«ng thêng lµ mét ph¸n ®o¸n) - Nã lµm râ nghÜa: t¬ng ®ång hoÆc t¬ng ph¶n. - T¹o ra sù hµi hoµ vÒ thanh. - T¹o ra sù hoµn chØnh vµ dÔ nhí.

- §èi thanh - §èi nghÜa

? Ra mét vÕ ®èi cho c¸c b¹n cïng ®èi? - GV gîi ý cho HS tù lµm. + TÕt ®Õn, c¶ nhµ vui nh tÕt. 3. Bµi tËp øng dông: - §èi thanh Chim cã tæ, ngêi cã t«ng Tæ/t«ng - §èi nghÜa GÆp ®©y anh n¾m cæ tay Khi xa em tr¾ng, sao dÇy em ®en Khi xa/sao dÇy Tr¾ng/®en - §èi tõ - §èi ©m.....

- §èi tõ Da tr¾ng vç b× b¹ch Rõng s©u ma l©m th©m Da tr¾ng/rõng s©u Vç/ma B× b¹ch/l©m th©m - §èi ©m.....

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 445

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

H§4 (2ph) 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc KN vµ c¸c phÐp tu tõ. * LuyÖn tËp :- Lµm bµi tËp theo híng dÉn cña GV. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc ghi nhí.

- N¾m ®îc c¸ch lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi ( T 91 theo c©u hái híng dÉn cña GV.

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

Néi dung vµ h×nh thøc cña v¨n b¶n v¨n häc TiÕ t 92 Lí lu n văn h c ọ ậ

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - Gióp HS hiÓu vµ bíc ®Çu biÕt vËn dông c¸c kh¸i niÖm thuéc

I. Môc tiªu bµi häc. néi dung vµ h×nh thøc ®Ó t×m hiÓu v¨n b¶n v¨n häc.

2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng vÒ c¸ch nhËn biÕt vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña v¨n b¶n v¨n häc.

3. Th¸i ®é: - Gióp cho HS nhËn biÕt và cã ý thøc cao trong khi tiÕp nhËn v¨n b¶n v¨n häc. .

. chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

(2 phót)

1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. D¹y bµi míi:

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: ?  * §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 446

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

* Giíi thiÖu bµi: Hµng ngµy, chóng ta ®îc tiÕp xóc, ®äc nhiÒu lo¹i v¨n b¶n: miªu t¶, tù sù, thuyÕt minh, nghÞ luËn,... trong ®ã, cã 1 sè v¨n b¶n ®îc gäi lµ v¨n b¶n v¨n häc (VBVH). VËy VBVH lµ g×? Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ t×m hiÓu c¸c tiªu chÝ ®Ó x¸c ®Þnh.

* Bµi míi: H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng H§ cña GV H§ 2 (30ph)

I. T×m hiÓu chung 1. C¸c kh¸i niÖm cña néi dung vµ h×nh thøc trong v¨n b¶n v¨n häc. - C¸c kh¸i niÖm thuéc néi dung cña v¨n b¶n v¨n häc bao gåm: §Ò tµi, chñ ®Ò, t tëng chñ ®Ò, c¶m høng nghÖ thuËt. + §Ò tµi: ? Néi dung cña v¨n b¶n v¨n häc gåm nh÷ng kh¸i niÖm nµo? H·y nªu mét c¸ch ng¾n gän vµ nªu vÝ dô (bao gåm c©u hái 1, 2, 3 - SGK)

+ Chñ ®Ò:

+ T tëng chñ ®Ò:

+ C¶m høng nghÖ thuËt:

2. C¸c kh¸i niÖm vÒ h×nh thøc cña v¨n b¶n. - C¸c kh¸i niÖm thuéc néi dung cña v¨n b¶n v¨n häc bao gåm: §Ò tµi, chñ ®Ò, t tëng chñ ®Ò, c¶m høng nghÖ thuËt. + §Ò tµi: Lµ ph¹m vi cuéc sèng ®îc nhµ v¨n lùa chän, kh¸i qu¸t, b×nh gi¸ vµ thÓ hiÖn trong v¨n b¶n. VÝ dô: “T¾t ®Ìn” cña Ng« TÊt Tè viÕt vÒ ®Ò tµi n«ng d©n. + Chñ ®Ò: Lµ néi dung cuéc sèng ®îc ph¶n ¸nh trong t¸c phÈm. VÝ dô “T¾t ®Ìn” cã chñ ®Ò: Miªu t¶ nçi thèng khæ cña ngêi n«ng d©n díi chÕ ®é su thuÕ ngÆt nghÌo cña thùc d©n vµ phong kiÕn ®Þa chñ. §ång thêi miªu t¶ m©u thuÉn gi÷a n«ng d©n víi bän c- êng hµo quan l¹i. Chñ ®Ò kh«ng lÖ thuéc vµo ®é dµi ng¾n cña v¨n b¶n vµ mçi v¨n b¶n cã thÓ cã nhiÒu chñ ®Ò. + T tëng chñ ®Ò: Lµ th¸i ®é, t tëng, t×nh c¶m cña nhµ v¨n ®èi víi cuéc sèng, con ngêi ®îc thÓ hiÖn trong t¸c phÈm. VÝ dô: “T¾t ®Ìn” thÓ hiÖn sù c¶m th«ng, chia sÎ s©u s¾c vµ g¾n bã m¸u thÞt víi ngêi n«ng d©n cña nhµ v¨n l·o thµnh Ng« TÊt Tè. §ång thêi thÓ hiÖn th¸i ®é cña nhµ v¨n víi bän quan l¹i, ®Þa chñ. + C¶m høng nghÖ thuËt: Lµ t×nh c¶m chñ yÕu cña v¨n b¶n. §ã lµ nh÷ng tr¹ng th¸i t©m hån, c¶m xóc ®îc thÓ hiÖn ®Ëm ®µ nhuÇn nhuyÔn trong v¨n b¶n. VÝ dô: C¶m høng trong “T¾t ®Ìn” lµ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 447

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

yªu th¬ng vµ c¨m giËn

a. Ng«n tõ: - §©y lµ yÕu tè thø nhÊt cña v¨n b¶n v¨n häc. Nhê ng«n tõ t¹o nªn chi tiÕt, h×nh ¶nh, nh©n vËt trong v¨n b¶n.

? C¸c kh¸i niÖm thuéc h×nh thøc v¨n b¶n bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò g×? ? H·y tr×nh bµy mét c¸ch kh¸i qu¸t vµ nªu vÝ dô?

- §©y lµ yÕu tè thø nhÊt cña v¨n b¶n v¨n häc. Nhê ng«n tõ t¹o nªn chi tiÕt, h×nh ¶nh, nh©n vËt trong v¨n b¶n. V× thÕ t×m hiÓu v¨n b¶n ph¶i ®i s©u khai th¸c c¸c líp ng«n tõ. - Ng«n tõ hiÖn diÖn trong c©u, h×nh ¶nh, giäng ®iÖu vµ mang tÝnh c¸ thÓ. Cã ng«n tõ tµi hoa cña NguyÔn Tu©n, trong s¸ng tinh tÕ cña Th¹ch Lam, ch©n chÊt mang ®Æc ®iÓm Nam Bé cña S¬n Nam... b. KÕt cÊu: - Lµ sù s¾p xÕp, tæ chøc c¸c thµnh tè cña v¨n b¶n thµnh mét ®¬n vÞ thèng nhÊt, hoµn chØnh cã ý nghÜa.

c. ThÓ lo¹i:

- Lµ sù s¾p xÕp, tæ chøc c¸c thµnh tè cña v¨n b¶n thµnh mét ®¬n vÞ thèng nhÊt, hoµn chØnh cã ý nghÜa. BÊt kÓ v¨n b¶n v¨n häc nµo còng ph¶i cã mét kÕt cÊu nhÊt ®Þnh. KÕt cÊu ph¶i phï hîp víi néi dung. + Cã kÕt cÊu hoµnh tr¸ng víi néi dung + Cã kÕt cÊu ®Çy bÊt ngê cña truyÖn cêi. + KÕt cÊu më theo dßng suy nghÜ cña tuú bót, t¹p v¨n.

? ý nghÜa cña h×nh thøc vµ néi dung v¨n b¶n v¨n häc lµ g×? 3. ý nghÜa quan träng cña néi dung vµ h×nh thøc v¨n b¶n v¨n häc. - V¨n b¶n v¨n häc cÇn cã sù thèng nhÊt cao gi÷a néi dung vµ h×nh thøc, néi dung t tëng cao

- Lµ quy t¾c tæ chøc h×nh thøc v¨n b¶n sao cho phï hîp víi néi dung v¨n b¶n. + DiÔn t¶ c¶m xóc m·nh liÖt ? cã th¬ + KÓ vÒ diÔn biÕn, mèi quan hÖ cña cuéc sèng, con ngêi ? cã truyÖn. + Miªu t¶ xung ®ét gay g¾t ? cã kÞch + ThÓ hiÖn suy nghÜ tríc cuéc sèng, con ngêi ? cã thÓ kÝ Chó ý: Ng«n tõ, kÕt cÊu, thÓ lo¹i chØ tån t¹i nh lµ h×nh thøc cña mét néi dung nµo ®ã, kh«ng thÓ cã h×nh thøc thuÇn tuý. H×nh thøc vµ néi dung lu«n g¾n bã. V× vËy khi t×m hiÓu vµ ph©n tÝch v¨n b¶n v¨n häc ph¶i kÕt hîp gi÷a néi dung vµ h×nh thøc. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 448

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®Ñp vµ h×nh thøc nghÖ thuËt hoµn mÜ.

- ý nghÜa thø hai: trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch, ta kh«ng chØ chó träng néi dung mµ bá r¬i h×nh thøc.

( SGK/129). - ý nghÜa thø ba: Trong ®êi sèng v¨n ch¬ng cã nh÷ng v¨n b¶n ®¹t néi dung coi nhÑ h×nh thøc vµ ngîc l¹i. * Ghi nhí II. LuyÖn tËp. C©u 1 - SGK H§ 3(10ph) GV: Híng dÉn HS lµm bµi tËp trªn líp?

- V¨n b¶n v¨n häc cÇn cã sù thèng nhÊt cao gi÷a néi dung vµ h×nh thøc, néi dung t tëng cao ®Ñp vµ h×nh thøc nghÖ thuËt hoµn mÜ. §©y lµ ý nghÜa v« cïng quan träng vµ còng lµ tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ mét t¸c phÈm. - ý nghÜa thø hai: trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch, ta kh«ng chØ chó träng néi dung mµ bá r¬i h×nh thøc. Ph©n tÝch bao giê còng ph¶i kÕt hîp gi÷a néi dung vµ h×nh thøc. - ý nghÜa thø ba: Trong ®êi sèng v¨n ch¬ng cã nh÷ng v¨n b¶n ®¹t néi dung coi nhÑ h×nh thøc vµ ngîc l¹i. Chóng ta cÇn nhËn biÕt ®iÒu nµy khi t×m hiÓu vµ ph©n tÝch v¨n b¶n.

- §Ò tµi: TiÓu thuyÕt “T¾t ®Ìn” cña Ng« TÊt Tè vµ “Bíc ®êng cïng” cña NguyÔn C«ng Hoan viÕt vÒ ngêi n«ng d©n díi chÕ ®é thùc d©n nöa phong kiÕn (quan l¹i, cêng hµo ®Þa chñ ë n«ng th«n). Song cã kh¸c: Ng« TÊt Tè viÕt vÒ chÕ ®é sau thuÕ bøc tö ngêi n«ng d©n. NguyÔn C«ng Hoan l¹i viÕt vÒ cho vay nÆng l·i cña quan l¹i ®Þa chñ, thùc chÊt lµ dån Ðp ngêi n«ng d©n ®Õn bíc ®êng cïng.

- N¾m ®îc KN vµ c¸c phÐp tu tõ. H§ 4(3ph) 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: * LuyÖn tËp : - C©u 2- SGK.

- Gîi ý: - Ph©n tÝch t tëng bµi th¬ “MÑ vµ qu¶” cña NguyÔn Khoa §iÒm. Ngêi mÑ hiÖn lªn thËt t¶o tÇn. Th¸ng ngµy ®æ må h«i, c«ng phu khã nhäc ch¨m sãc c©y tr¸i trong vên:

“Nh÷ng mïa qu¶ mÑ t«i h¸i ®îc MÑ vÉn tr«ng vµo tay mÑ vun trång Nh÷ng mïa qu¶ lÆn råi l¹i mäc Nh mÆt trêi, khi nh mÆt tr¨ng”

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 449

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ngêi ®äc kh«ng thÓ quªn h×nh ¶nh nh÷ng qu¶ bÝ, qu¶ bÇu lín lªn trong sù ch¨m sãc vun trång cña mÑ.

“... Cßn nh÷ng bÝ vµ bÇu th× lín xuèng Chóng mang d¸ng giät må h«i mÆn Rá xuèng lßng thÇm lÆng mÑ t«i” Sù liªn tëng tr¸i c©y mang h×nh giät må h«i lµ mét s¸ng t¹o, mét nçi niÒm thÇm lÆng biÕt ¬n ng êi mÑ t¶o tÇn. Bµi th¬ chuyÓn m¹ch c¶m xóc tõ trång c©y ®Õn chuyÖn trång ngêi.

“Vµ chóng t«i mét thø qu¶ trªn ®êi B¶y m¬i tuæi mÑ mong chê ®îc h¸i T«i ho¶ng sî ngµy bµn tay mÑ mái M×nh vÉn cßn mét thø qu¶ non xanh” Nh©n vËt tr÷ t×nh ý thøc nh mét thø qu¶ do mÑ vun trång, ch¨m bãn vµ biÕt bao hi väng ®îi chê vµo ®øa con yªu quý cña m×nh. Xin h·y ®õng phô lßng mong mái cña mÑ. C¶m xóc cña nhµ th¬ t¹o ra hai h×nh ¶nh “Bµn tay mÑ mái”. Ph¶i ch¨ng ®ã lµ sù chê ®îi mßn mái hoÆc còng cã thÓ v× tuæi t¸c giµ nua mµ ®øa con “cßn lµ thø qu¶ non xanh” cha chÝn, cha trëng thµnh. Nhng còng cã thÓ hiÓu: ngêi con h ®èn, kh«ng nªn ngêi. Bµi th¬ khÐp l¹i råi. Ngêi ®äc nhËn ë ®ã ý thøc tr¸ch nhiÖm cña ng- êi con ph¶i ®Òn ®¸p c«ng sinh thµnh dìng dôc, ngêi ®· nu«i nÊng d¹y dç m×nh. §ã lµ t tëng chñ ®¹o cña bµi th¬.

íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: 4. H * Bµi cò: - Häc thuéc ghi nhí. - N¾m ®îc c¸ch nhËn biÕt vÒ néi dung vµ h×nh thøc v¨n b¶n v¨n häc. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T 93 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 450

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

Ậ

Ị

CÁC THAO TÁC NGH  LU N

t 93Làm văn TiÕ I . Môc tiªu bµi häc .

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - HiÓu ®îc kh¸i niÖm thao t¸c nghÞ luËn - N¾m ®îc mét sè thao t¸c nghÞ luËn thêng gÆp vµ yªu cÇu ®èi víi viÖc vËn dông c¸c thao

t¸c ®ã.

2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng vÒ sö dông t¸c thao t¸c nghÞ luËn trong bµi

v¨n.

3. Th¸i ®é: - Cã ý thøc cao trong viÖc sö dông c¸c thao t¸c nghÞ luËn.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(6’) 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: C¸c yÕu tè thuéc vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña VBVH? Mèi quan hÖ gi÷a néi

* §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi:

dung vµ h×nh thøc VBVH? 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: KiÓu bµi nghÞ luËn lµ mét kiÓu bµi quan träng trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THPT. §Ó lµm tèt kiÓu bµi nµy, c¸c em cÇn n¾m ch¾c c¸c thao t¸c nghÞ luËn. Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ «n l¹i 1 sè thao t¸c nghÞ luËn ®· häc ®ång thêi t×m hiÓu vÒ thao t¸c nghÞ luËn míi- so s¸nh. H§ cña GV H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

H§ 2(29ph) ? Thao t¸c lµ g×?

- Thao t¸c: Lµ ®îc dïng ®Ó chØ viÖc thùc hiÖn nh÷ng ®éng t¸c theo tr×nh tù vµ yªu cÇu kÜ thuËt nhÊt ®Þnh.

I. T×m hiÓu chung. 1. Kh¸i niÖm. - Thao t¸c: Lµ ®îc dïng ®Ó chØ viÖc thùc hiÖn nh÷ng ®éng t¸c theo tr×nh tù vµ yªu cÇu kÜ thuËt nhÊt ®Þnh. + VÝ dô: ghÐp c©y, qu¸ tr×nh lµm ®Êt trång mµu. - Thao t¸c nghÞ luËn: ? Thao t¸c nghÞ luËn - Thao t¸c nghÞ luËn: + Thao t¸c gåm nh÷ng quy ®Þnh chÆt

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 451

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

lµ g×?

- So víi c¸c lo¹i thao t¸c kh¸c:

? So s¸nh víi thao t¸c kh¸c cã ®iÓm gi«ng vµ kh¸c nhau ntn?

chÏ vÒ ®éng t¸c, tr×nh tù kÜ thuËt vµ yªu cÇu kÜ thuËt ®Ó thuyÕt phôc ngêi kh¸c nghe theo ý kiÕn bµn luËn vÒ mét hiÖn tîng hoÆc mét vÊn ®Ò nµo ®ã. + Sö dông nh÷ng lêi nãi ( lêi lËp luËn) phï hîp víi lÏ ph¶i vµ sù thËt. nghÞ luËn lµ nh÷ng ho¹t ®éng cña t duy bao gåm nh÷ng suy nghÜ, lùa chän c¸ch thøc trong nghÞ luËn ®Ó nh»m môc ®Ých cuèi cïng thuyÕt phôc ngêi nghe theo ý kiÕn bµn luËn cña m×nh. - So víi c¸c lo¹i thao t¸c kh¸c: + Gièng: Ph¶i theo mét tr×nh tù vµ yªu cÇu kÜ thuËt + Kh¸c: §©y lµ ho¹t ®éng cña t duy. Cßn thao t¸c kh¸c lµ nh÷ng ®éng t¸c theo tr×nh tù.

2. Mét sè thao t¸c nghÞ luËn cô thÓ. a. C¸c thao t¸c ®· häc: - §iÒn c¸c tõ theo thø tù: +.....Tæng hîp lµ kÕt hîp c¸c ...... +.....Ph©n tÝch chia vÊn ®Ò cÇn..... GV: Cho Hs ®äc SGK/ 131. ? Chän nh÷ng thao t¸c phï hîp ®Ó ®iÒn vµo « tr«ng cho thÝch hîp?

+...Quy n¹p lµ tõ c¸i riªng...... +....DiÔn dÞch lµ tõ tiÒn ®Ò chung... - LËp b¶ng so s¸nh....... LËp b¶ng so s¸nh b¶n chÊt vµ t¸c dông cña c¸c thao t¸c nghÞ luËn ®· häc ë THCS.

Thao t¸c Ph©n tÝch

Tæng hîp T¸c dông Gióp ngêi ®äc cã thÓ hiÓu ®îc mét c¸c cÆn kÏ, kÜ cµng. Gióp ngêi ®äc n¾m b¾t sù vËt hiÖn t- îng mét c¸ch kh¸i qu¸t h¬n.

Quy n¹p

DiÔn dÞch HiÓu sù vËt, hiÖn tîng tõ cô thÓ ®Õn kh¸i qu¸t. N¾m b¾t ®îc vÊn ®Ò tõ kh¸i qu¸t ®Õn cô thÓ, chi tiÕt. B¶n chÊt Chia c¸c vÊn ®Ò cÇn bµn luËn ra thµnh c¸c bé phËn, c¸c ph¬ng diÖn, nh©n tè. Mang c¸c phÇn, c¸c ph¬ng diÖn, c¸c nh©n tè cña vÊn ®Ò cÇn bµn luËn kÕt hîp thµnh mét chØnh thÓ ®Ó xem xÐt. Tõ c¸i riªng suy ra c¸i chung, tõ sù vËt c¸ biÖt suy ra nguyªn lÝ phæ biÕn Tõ tiÒn ®Ò chung, cã tÝnh phæ biÕn suy ra nh÷ng kÕt luËn vÒ sù viÖc, hiÖn tîng riªng.

? Lêi ®Ò tùa “TrÝch diÔm thi”, t¸c gi¶ ®· sö dông thao t¸c g×? T¸c dông? b. V¨n b¶n cña H§L: - “Th¬ v¨n kh«ng lu truyÒn hÕt ë ®êi lµ v× nhiÒu lÝ do” sö dông thao t¸c ph©n tÝch.

- “Th¬ v¨n kh«ng lu truyÒn hÕt ë ®êi lµ v× nhiÒu lÝ do” sö dông thao t¸c ph©n tÝch. V× t¸c gi¶ chia nhËn ®Þnh chung thµnh c¸c phÇn riªng biÖt ®Ó lµm râ lÝ do -> TD: ViÖc sö dông thao t¸c nµy gióp ngêi ®äc hiÓu s©u h¬n b¶n chÊt cña

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 452

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

viÖc kh«ng ®îc lu truyÒn

? §T “HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia”, t¸c gi¶ ®· sö dông thao t¸c nµo? Cho biÕt hiÖu qu¶ cña nã? v× sao th¬ ca kh«ng ®îc truyÒn l¹i ®Çy ®ñ ®Õn thêi ®¹i bÊy giê. ®ã. - “HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia, nguyªn khÝ thÞnh......xuèng thÊp. V× vËy c¸c ®Êng.....®Çu tiªn”. + C©u ®Çu: thao t¸c ph©n tÝch. + C©u sau: thao t¸c diÔn dÞch.

? ë bµi “HÞch tíng sÜ”, TrÇn Quèc TuÊn sö dông thao t¸c nµo? T¸c dông? - “Ta thêng nghe: KØ TÝn ®em m×nh......kh«ng cã”( Hich tíng sÜ cña TrÇn Quèc TuÊn), sö dông thao t¸c quy n¹p.

- “HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia, nguyªn khÝ thÞnh......xuèng thÊp. V× vËy c¸c ®Êng.....®Çu tiªn”. + C©u ®Çu: thao t¸c ph©n tÝch. + C©u sau: thao t¸c diÔn dÞch. -> TD: Tõ ph©n tÝch“HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia”, t¸c gi¶ ®i ®Õn kÕt luËn qua diÔn dÞch r»ng: cÇn coi träng viÖc båi dìng nh©n tµi. - ë bµi “HÞch tíng sÜ”, TrÇn Quèc TuÊn sö dông thao t¸c quy n¹p. -> TD: V× c¸c dÉn chøng bªn trªn ®Òu lµ kÕt luËn: “Tõ xa c¸c bËc trung thÇn nghÜa bá m×nh v× níc, ®êi nµo kh«ng cã”. - NhËn ®Þnh 1,3 ®óng.

? Cho biÕt c¸c nhËn ®Þnh nµo trong SGK ( T132 phÇn d) lµ ®óng? V× sao ®óng?

- NhËn ®Þnh 1,3 ®óng: + NhËn ®Þnh thø nhÊt ®óng nÕu tiÒn ®Ò DD x¸ thùc vµ c¸ch suy luËn DD ph¶i chÝnh x¸c. + NhËn ®Þnh thø ba ®óng v× ph¶i cã qu¸ tr×nh tæng hîp sau khi ph©n tÝch th× qu¸ tr×nh nghiªn cøu míi thùc sù hoµn thµnh. + NhËn ®Þnh thø hai cha chÝnh x¸c v× sù quy n¹p cha ®Çy ®ñ th× mèi liªn hÖ gi÷a tiÒn ®Ò vµ kÕt luËn sÏ cha ch¾c ch¾n. ? ThÕ nµo lµ thao t¸c nghÞ luËn so s¸nh?

2. Thao t¸c so s¸nh. a. Kh¸i niÖm: - Kh¸i niÖm:

- Cã 4 kiÓu so s¸nh: ? Cã mÊy kiÓu so s¸nh? LÊy VD?

- Kh¸i niÖm: + Lµ ®èi chiÕu nh÷ng sù vËt, hiÖn tîng (tõ hai sù vËt, hiÖn t- îng trë lªn) cã liªn quan, trªn nh÷ng c¨n cø x¸c ®Þnh, ®Ó t×m ra nh÷ng chç gièng vµ kh¸c, h¬n hoÆc kÐm nhau. + Qua so s¸nh, gi¸ trÞ cña sù vËt, hiÖn tîng ®îc x¸c ®Þnh vµ lµm næi bËt lªn. - Cã 4 kiÓu so s¸nh: ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 453

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ SS gièng (A gièng B): ChÞ DËu gièng anh Pha ë c¶nh ngé bÞ ¸p bøc ®o¹ ®µy. + SS kh¸c (A kh¸c B): B¸ KiÕn kh¸c ®éi T¶o ë thñ ®o¹n th©m ®éc cña h¾n. + SS h¬n (A h¬n B): CP khæ h¬n Tù L·ng ë c¶nh c« ®¬n. + SS kÐm (A kÐm B): Mïa mµng n¨m nay kÐm h¬n n¨m ngo¸i. b. C¸c thao t¸c so s¸nh.

GV: Cho HS ®äc phÇn a,b. ? T¸c gi¶ ®· sö thao t¸c g× ®Ó t×m ra sù gièng vµ kh¸c nhau?

? Cho biÕt nhËn ®Þnh nµo lµ ®óng?

? §Ó cã thÓ so s¸nh ®óng c¸ch, ta cÇn ph¶i chó ý nh÷ng ®iÒu g×?

a. B¸c dïng thao t¸c so s¸nh ®Ó chØ ra sù gièng nhau “Nh÷ng cö chØ cao......yªu níc”. b. “ Cã ngêi.....ThÕ th× LÝ Th¸i Tæ h¬n”cña Lª V¨n Hu sö dông thao t¸c so s¸nh ®Ó chØ sù kh¸c nhau. - NhËn ®Þnh: + Nh÷ng ®èi tîng.....nµo ®ã. + Sù so s¸nh.....(sù vËt hiÖn t- îng). + Nh÷ng kÕt luËn.....s©u s¾c h¬n. - Chó ý:

H§3 (7ph) GV: Híng dÉn HS lµm bµi tËp trªn líp.

( SGK/134).

+ §o¹n ®Çu lµ thao t¸c ph©n tÝch. Dùa trªn luËn ®iÓm chung, t¸c gi¶ ®Ó chia nhá (cñ khoai, qu¶ æi, bÌ rau muèng, luèng däc mïng ... nhiªn. Tôc ng÷,, thµnh ng÷, ca dao, nh÷ng ®Æc ®iÓm thanh ®iÖu TiÕng ViÖt...) ph©n tÝch a. B¸c dïng thao t¸c so s¸nh ®Ó chØ ra sù gièng nhau “Nh÷ng cö chØ íc”. cao......yªu n b. “ êi.....ThÕ th× LÝ Th¸i Tæ Cã ng h¬n”cña Lª V¨n Hu sö dông thao t¸c so s¸nh ®Ó chØ sù kh¸c nhau. - NhËn ®Þnh: + Nh÷ng ®èi tîng.....nµo ®ã. + Sù so s¸nh.....(sù vËt hiÖn tîng). + Nh÷ng kÕt luËn.....s©u s¾c h¬n. c. Chó ý: + C¸c ®èi tîng ®îc so s¸nh ph¶i cã mèi liªn quan víi nhau vÒ mét khÝa c¹nh nµo ®ã. + C¸c ®èi tîng ®îc so s¸nh cã mèi t¬ng ®ång hoÆc t¬ng ph¶n víi nhau. + SS ph¶i dùa trªn nh÷ng tiªu chÝ cô thÓ, râ rµng vµ cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc nhËn thøc b¶n chÊt ®èi t- îng. + KL rót ra ph¶i ch©n thùc, míi mÎ gióp cho viÖc nhËn thøc ®èi tîng ®îc s¸ng tá vµ s©u s¾c h¬n. * Ghi nhí III. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1: - T¸c gi¶ muèn chøng minh: “Th¬ N«m NguyÔn Tr·i ®· tiÕp thu nhiÒu thµnh tùu cña v¨n ho¸ d©n gian, v¨n häc d©n gian” - Thao t¸c chñ yÕu sö dông cã hai ®o¹n. + §o¹n ®Çu lµ thao t¸c ph©n tÝch. + §o¹n sau, t¸c gi¶ sö dông thao t¸c quy n¹p. Tõ hai cø liÖu. 1. Mét lµ t¸c dông lµn ®iÖu d©n ca qua

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 454

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nh÷ng bé phËn nhá nµy ®Ó chøng minh cô thÓ, s©u s¾c cho luËn ®iÓm. + §o¹n sau, t¸c gi¶ sö dông thao t¸c quy n¹p. Tõ hai cø liÖu.

tiÕng h¸t «ng chµi, tiÕng s¸o cña chó ch¨n tr©u. 2. Hai lµ kh«ng gian trong th¬ NguyÔn Tr·i réng thªm ra vµ lín thªm lªn. -> Tõ hai cø liÖu nµy, ngêi viÕt rót ra kÕt luËn vÒ vai trß, sø mÖnh, chøc n¨ng cña v¨n ch¬ng nghÖ thuËt.

’)

Ho¹t ®éng 5(3 3 . Cñng cè, luyÖn tËp . * Cñng cè: - N¾m ®îc KN vµ c¸c thao t¸c nghÞ luËn. * LuyÖn tËp : ? ViÕt mét ®o¹n v¨n nghÞ luËn sao cho ®¹t ®îc yªu cÇu sau? - §Ò cËp tíi vÊn ®Ò ®ang ®îc ®Æt ra cÊp thiÕt trong ®êi sèng vµ cã sö dông nhiÒu thao t¸c nghÞ luËn.

Gîi ý: VÊn ®Ò an toµn giao th«ng ®ang ®îc ®Æt ra mét c¸ch cÊp thiÕt. Hµng ngµy chóng ta kh«ng thÓ kiÓmÊo¸t ®îc bao nhiªu ngêi tham gia giao th«ng b»ng nh÷ng ph¬ng tiÖn nµo. Tr¶ lêi c©u hái Êy thËt lµ khã. Trªn kh¾p c¸c ng¶ ®êng thµnh phè, thÞ x·, thÞ trÊn, n«ng th«n ®ång b»ng ®Õn n«ng th«n miÒn nói ... ®ñ c¸c lo¹i xe cé. HiÖn ®¹i lµ « t« ba, bèn chç ngåi, th«ng thêng lµ xe hai m¬i, ba m¬i chç ngåi, xe kh¸ch, xe t¶i, m« t« xe m¸y ®Õn c¶ xe ®¹p th« s¬ vµ sî nhÊt lµ c«ng n«ng. Ngêi tham gia giao th«ng kh«ng ph¶i ai còng cã b»ng l¸i, ®îc phÐp ®iÒu khiÓn, kh«ng ph¶i ai còng cã ý thøc chÊp hµnh luËt lÖ. Hä phãng nhanh, vît Èu, thËm chÝ kh«ng c¶ chÊp hµnh nh÷ng tÝn hiÖu giao th«ng trªn ®êng. §©y lµ cha kÓ nh÷ng ngêi mµ nång ®é cån vît qu¸ møc quy ®Þnh cho phÐp vÉn ®iÒu khiÓn m« t«. Cã nh÷ng kÎ qu¸ khÝch ®¸nh vâng trªn ®êng. §êng giao th«ng cña chóng ta ®· ®îc n©ng cÊp nhng kh«ng ph¶i ë tuyÕn ®êng nµo còng ªm ¶, bãng lo¸ng. §êng liªn x· nèi th«n nä víi th«n kia cßn gËp ghÒnh, nhiÒu æ gµ, cã nhiÒu chç sôt lë. § - êng ®îc ®æ xi m¨ng gi÷a c¸c lµng ë n«ng th«n cã rÊt nhiÒu nh¸nh ch¹y ra, ng êi ta gäi lµ x¬ng c¸ rÊt nguy hiÓm. NhiÒu tai n¹n ®¸ng tiÕc ®· x¶y ra trªn c¸c tuyÕn ®êng B¾c Nam vµ ë c¸c tØnh, ph¸ vì h¹nh phóc cña biÕt bao gia ®×nh. Tr¸ch nhiÖm cña chóng ta ph¶i lµm g× ®Ó ®¶m b¶o an toµn giao th«ng, c©u hái Êy nªn ®Æt ra ë mçi ng¶ ®êng, ®èi víi mçi ngêi. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc ghi nhí. - N¾m ®îc KN vµ t¸c thao t¸c ®· häc. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T 94 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

TiÕ t 94 Ti ng vi ế ệ t «n tËp phÇn tiÕng viÖt

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 455

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

I . Môc tiªu bµi häc .

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh - Cñng cè hÖ thèng ho¸ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vµ c¸c kÜ n¨ng chñ yÕu vÒ tiÕng ViÖt ®Ó n¾m v÷ng vµ sö dông tèt h¬n.

- TÝch hîp víi kiÕn thøc lµm v¨n, v¨n vµ víi vèn sèng thùc tÕ.

2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông TV chuÈn mùc vµ ®óng phong c¸ch. 3. Th¸i ®é: - Cã ý thøc cao trong viÖc sö dông TV chuÈn mùc vµ ®óng phong c¸ch.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(5’) 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: : Em h·y nh¾c l¹i c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc tiÕng ViÖt ®· häc? * §¸p ¸n:: C¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc tiÕng ViÖt ®· häc: Ho¹t ®éng giao tiÕp; Ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ng÷ viÕt ; V¨n b¶n; Phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t; Phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt; Kh¸i qu¸t lÞch sö tiÕng ViÖt; Nh÷ng yªu cÇu sö dông tiÕng ViÖt; Thùc hµnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ; Èn dô vµ ho¸n dô; PhÐp ®iÖp vµ phÐp ®èi. * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: §Ó gióp c¸c em «n tËp, n©ng cao kiÕn thøc vÒ sö dông c¸c theo t¸c nghÞ luËn trong khi viÕt v¨n. H«m nay h«m nay chóng ta häc bµi “C¸c theo t¸c nghÞ luËn”. H§ cña HS

H§ cña GV H§2(40ph) ? Tr×nh bµy c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn H§GT?

Néi dung ghi b¶ng C©u1: - Ho¹t ®éng giao tiÕp lµ ho¹t ®éng trao ®æi th«ng tin cña con ngêi trong x· héi ®îc tiÕn hµnh chñ yÕu b»ng ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ (nãi hoÆc viÕt, nh»m thùc hiÖn môc ®Ých vÒ nhËn thøc, t tëng t×nh c¶m vµ hµnh ®éng.

- Ho¹t ®éng giao tiÕp lµ ho¹t ®éng trao ®æi th«ng tin cña con ngêi trong x· héi ®îc tiÕn hµnh chñ yÕu b»ng ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ (nãi hoÆc viÕt, nh»m thùc hiÖn môc ®Ých vÒ nhËn thøc, t tëng t×nh c¶m vµ hµnh ®éng. - Mçi ho¹t ®éng giao tiÕp gåm hai qu¸ tr×nh + T¹o lËp v¨n b¶n (do ngêi nãi, viÕt) + LÜnh héi v¨n b¶n (ngêi nghe, ®äc) - C¸c nh©n tè giao tiÕp:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 456

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

C©u2: + Nh©n vËt giao tiÕp. + Hoµn c¶nh giao tiÕp. + Néi dung giao tiÕp. + Môc ®Ých giao tiÕp. + Ph¬ng tiÖn giao tiÕp. + C¸ch thøc giao tiÕp.

? So s¸nh ®Æc ®iÓm cña NN nãi vµ NN viÕt?

C©u 2: So s¸nh ®Æc ®iÓm cña NN nãi vµ NN viÕt Ng«n ng÷ Hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn C¸c yÕu tè phï trî §Æc ®iÓm vÒ tõ vµ c©u

Nãi - Ng÷ ®iÖu - Cö chØ - §iÖu bé cña ngêi nãi sö dông Ngêi nãi vµ nghe tiÕp xóc trùc tiÕp. Ngêi nãi Ýt ®iÒu kiÖn lùa chän ngêi nghe còng nghe kÞp thêi

ViÕt Tõ ng÷ sö dông ®a d¹ng cã c¶ khÈu ng÷, tõ ®Þa ph- ¬ng, sù hç trî cña tõ ®a ®Èy, c©u d thõa hoÆc tØnh lîc. Tr¸nh dïng tõ ®Þa ph¬ng khÈu ng÷, tiÕng lãng, tiÕng tôc. ¸p dông nhiÒu lo¹i c©u. Kh«ng cã c¸c yÕu tè phï trî nh ng«n ng÷ nãi. Cã sù hç trî cña hÖ thèng dÊu c©u, h×nh ¶nh minh ho¹ - Ngêi viÕt cã ®iÒu kiÖn suy ngÉm, lùa chän gät giòa. Nã ®Õn víi ®«ng ®¶o ngêi ®äc trong kh«ng gian réng lín, thêi gian l©u dµi

V¨n b¶n

Sinh ho¹t

B¸o chÝ

NghÖ thuËt

Khoa häc

ChÝnh luËn

Hµnh chÝnh

C©u3: C¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn v¨n b¶n:

- Kh¸i niÖm: VB lµ s¶n phÈm ®îc t¹o ra trong H§GT b»ng ng«n ng÷, thêng bao gåm nhiÒu c©u. - §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n: + Mçi v¨n b¶n tËp trung nhÊt qu¸n vµo mét chñ ®Ò vµ triÓn khai chñ ®Ò ®ã mét c¸ch trän vÑn. + C¸c c©u trong VB cã sù liªn kÕt chÆt chÏ, ®ång thêi c¶ VB ®îc XD theo mét kÕt cÊu m¹nh l¹c. + Mçi v¨n b¶n cã dÊu hiÖu h×nh thøc biÓu hiÖn tÝnh hoµn chØnh vÒ ND: Thêng më ®Çu b»ng mét tiªu ®Ò vµ cã dÊu hiÖu kÕt thóc thÝch hîp víi tõng lo¹i VB. + Mçi v¨n b¶n ®Òu thùc hiÖn mét môc ®Ých giao tiÕp nhÊt ®Þnh. - VB ph©n lo¹i theo PCNN: + VB thuéc PCNN - SH: th, nhËt kÝ.... + VB thuéc PCNN - NT: th¬, truyÖn, kÞch....

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 457

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ VB thuéc PCNN - KH: luËn v¨n, luËn ¸n, SGK.... + VB thuéc PCNN - HC: ®¬n tõ, biªn b¶n, nghÞ quyÕt.... + VB thuéc PCNN - CL: bµi x· luËn, b×nh luËn, lêi kªu gäi.... + VB thuéc PCNN - BC: b¶n tin, bµi phãng sù, bµi pháng vÊn....

C©u4: §Æc ®iÓm cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t vµ nghÖ thuËt:

TÝnh chÊt Phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt

TÝnh cô thÓ Phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t - Cã ®Þa ®iÓm, cã ngêi nãi, ngêi nghe, cã c¸ch diÔn ®¹t

H×nh tîng

TruyÒn c¶m - §Æc trng c¬ b¶n cña phong c¸ch nµy - Ngêi viÕt t¹o ra bëi tëng tîng liªn t- ëng vµ c¸c biÖn ph¸p tu tõ. T¸c ®éng tíi ngêi ®äc lµm cho ngêi ®äc vui, buån, yªu thÝch do sù lùa chän ng«n ng÷.

C¸ thÓ - Mçi nhµ v¨n cã c¸ch thÓ hiÖn riªng.

- Ngêi nãi thÓ hiÖn t×nh c¶m - Tõ ng÷ cã tÝnh khÈu ng÷ thÓ hiÖn c¶m xóc râ rÖt - C©u giµu c¶m xóc - Mçi ngêi cã lùa chän tõ ng÷ kh¸c nhau khi nãi. VËy nã mang tÝnh c¸ thÓ Ho¹t ®éng 2 (45ph). C©u5: Tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn kh¸i qu¸t lÞch sö TV? a. Kh¸i qu¸t vÒ TV STT

( nguån gèc, quan hÖ hä hµng, LS ph¸t triÓn). Thêi k× Thêi k× dùng níc (tõ cæ ®¹i – TK XI) 1

Thêi k× §LTC (tõ TKXI – 1885) 2

Thêi k× Ph¸p thuéc (tõ TK XIX ®Õn 1945) 3

4 Tõ 1945 ®Õn nay §Æc ®iÓm - Nguån gèc cña tiÕng ViÖt cã tõ l©u ®êi do téc ngêi ViÖt Cæ sinh sèng ë lu vùc s«ng Hång vµ b¾c Trung Bé. Ngêi ViÖt cæ ®· cã ®ãng gãp to lín kiÕn t¹o nÒn v¨n minh lóa níc. Nguån gèc b¶n ®Þa, thuéc hä ng«n ng÷ Nam ¸ - QH gÇn gòi víi tiÕng Mêng, tiÕng M«n - Khme vµ ng«n ng÷ ®a ®¶o. - ViÖt ho¸ nhiÒu tõ H¸n ®Ó lµm phong phó TV. - Ch÷ H¸n ®îc sö dông réng r·i trong s¸ng t¸c VC. - TV ph¸t triÓn m¹nh, xuÊt hiÖn ch÷ N«m. - NhiÒu kiÖt t¸c th¬ N«m ra ®êi, trong ®ã cã TruyÖn KiÒu. - Ch÷ H¸n mÊt ®Þa vÞ chÝnh thèng, ch÷ N«m bÞ chÌn Ðp. - Ng«n ng÷ HC, ngo¹i giao, GD lµ tiÕng Ph¸p. - Ch÷ Quèc Ng÷ ra ®êi vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. - XuÊt hiÖn viÖc vay mîn tiÕng Ph¸p, nhiÒu thuËt ng÷ KH ra ®êi. - TV thay thÕ tiÕng Ph¸p trong mäi chøc n¨ng XH. - §îc sö dông trong c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña nhµ níc. - §îc xem nh lµ ng«n ng÷ quèc gia.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 458

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Ngµy cµng ph¸t triÓn trong c«ng cuéc giao lu toµn cÇu.

b. T¸c phÈm: H¸n, N«m, QN: - T¸c phÈm viÕt b»ng ch÷ H¸n: Phß gi¸ vÒ kinh, HÞch tíng sÜ, Tá lßng, Nçi lßng, VËn níc, C¸o bÖnh b¶o mäi ngêi, øc trai thi tËp, B¹ch v©n thi tËp, Chinh phô ng©m, NhËt kÝ trong tï ... - T¸c phÈm viÕt b»ng ch÷ N«m: V¨n tÕ c¸ sÊu, Quèc ©m thi tËp, B¹ch v©n quèc ng÷ thi tËp, th¬ Hå Xu©n H¬ng, Cung o¸n ng©m, TruyÖn KiÒu. - T¸c phÈm viÕt b»ng ch÷ QN.....

C©u 6: Yªu cÇu sö dông TV ®óng chuÈn mùc theo b¶ng. Ng÷ ©m, ch÷ viÕt Tõ ng÷ Ng÷ ph¸p

Phong c¸ch ng«n ng÷ Nãi vµ viÕt phï hîp víi tõng phong c¸ch ng«n ng÷. Dïng tõ ng÷ ®óng víi h×nh thøc cÊu t¹o, víi ý nghÜa, víi ®Æc ®iÓm ng÷ ph¸p. CÇn ph¸t ©m ®óng chuÈn theo yªu cÇu cña tiÕng ViÖt. ViÕt ®óng theo yªu cÇu chÝnh t¶. CÊu t¹o c©u theo ®óng ng÷ ph¸p tiÕng ViÖt. C¸c c©u ph¶i ®- îc liªn kÕt chÆt chÏ trong v¨n b¶n.

C©u7: Cho biÕt nh÷ng c©u sau c©u nµo ®óng:

- C©u: b, d, g ...lµ c©u ®óng. - C©u: a, c, e, h.... lµ c©u sai.

C©u sai - “Muèn chiÕn th¾ng ®ßi hái ta ph¶i chñ ®éng tiÕn c«ng”. Nguyªn nh©n vµ c¸ch söa. - Thõa tõ ®ßi hái, thiÕu dÊu phÈy ng¨n c¸ch thµnh phÇn c©u. -> Söa: “Muèn chiÕn th¾ng, ta ph¶i chñ ®éng tiÕn c«ng”.

- “§îc tham quan danh lam th¾ng c¶nh lµm chóng ta thªm yªu ®Êt níc”.

- “Qua ho¹t ®éng thùc tiÔn nªn ta rót ra ®îc nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u” - Thõa tõ lµm, thiÕu dÊu phÈy. ->Söa: “§îc tham quan danh lam th¾ng c¶nh, chóng ta thªm yªu ®Êt níc”. - Thõa tõ nªn, thiÕu dÊu phÈy. -> Söa: Qua ho¹t ®éng thùc tiÔn, ta rót ra ®îc nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u”

- “Nhê tr¶i qua ho¹t ®éng thùc tiÔn, nªn ta rót ra ®îc nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u”. - “Trong nh÷ng n¨m th¸ng kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc”

- “ Ch¸u vÉn nhí kØ niÖm hÌ n¨m ngo¸i vÒ quª lïa gµ vµo chuång cïng bµ”.

- Thõa tõ nhê ®øng ë ®Çu c©uvµ tõ nªn ë gi÷a c©u. -> Söa: Tr¶i qua ho¹t ®éng thùc tiÔn, ta rót ra ®îc nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u”. - Cha ®ñ thµnh phÇn c©u. ChØ cã TN. -> Söa: “ND ta ®· lËp nªn nh÷ng chiÕn c«ng cha tõng cã trong lÞch sö nhiÒu ngh×n n¨m dùng níc vµ gi÷ níc”. - DiÔn ®¹t m¬ hå, cha râ nghÜa. - Söa l¹i: + “Ch¸u vÉn nhí kØ niÖm hÌ n¨m ngo¸i vÒ quª cïng bµ lïa gµ vµo chuång”. + “Ch¸u vÉn nhí kØ niÖm hÌ n¨m ngo¸i vÒ quª vµ hai bµ ch¸u cïng lïa gµ vµo chuång”.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 459

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- “Con cã ¨n qu¶ t¸o mÑ ®Ó trªn bnµ kh«ng”.

- “Con dêng dÉn chóng t«i men theo bê s«ng råi dõng l¹i tríc mét ng«i nhµ nhá”. - “Võa ®i häc vÒ, mÑ ®· b¶o Thuý sang ®ãn em, Thuý véi ®i ngay”. - DiÔn ®¹t m¬ hå, cha râ nghÜa. - Söa l¹i: + “Con cã ¨n vông qu¶ t¸o mÑ ®Ó trªn bnµ kh«ng”. + “Con cã thÝch ¨n qu¶ t¸o mÑ ®Ó trªn bnµ kh«ng”. - DiÔn ®¹t m¬ hå, cha râ nghÜa. - Söa l¹i: “Con dêng dÉn chóng t«i men theo bê s«ng råi chóng t«i dõng l¹i tríc mét ng«i nhµ nhá”. - DiÔn ®¹t m¬ hå, cha râ nghÜa. - Söa l¹i: “Thuý võa ®i häc vÒ, mÑ ®· b¶o Thuý sang ®ãn em, Thuý véi ®i ngay”.

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - BiÕt c¸ch hÖ thèng vµ n¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc * LuyÖn tËp :- Lµm tiÕp bµi tËp 7 theo híng dÉn cña Gv. íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: 4. H * Bµi cò:- Häc bµi theo híng dÉn cña GV. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ bµi ( T 95,96 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

LuyÖn tËp C¸c thao t¸c nghÞ luËn

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

TiÕ t 95,96 Làm văn                I. Môc tiªu bµi häc.

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh:- HiÓu ®îc kh¸i niÖm thao t¸c nghÞ luËn

- N¾m ®îc mét sè thao t¸c nghÞ luËn thêng gÆp vµ yªu cÇu ®èi víi viÖc vËn dông c¸c thao

t¸c ®ã.

- ViÕt ®îc c¸c ®o¹n v¨n nghÞ luËn phï hîp víi vÞ trÝ vµ chøc n¨ng cña chóng trong bµi v¨n nghÞ luËn.

2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng vÒ sö dông t¸c thao t¸c nghÞ luËn trong bµi v¨n.

3. Th¸i ®é: - Cã ý thøc cao trong viÖc sö dông c¸c thao t¸c nghÞ luËn.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 460

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(Không) 1. KiÓm tra bµi cò:

2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: TiÕp nèi víi viÖc t×m hiÓu, rÌn luyÖn kÜ n¨ng lËp dµn ý, t×m hiÓu vÒ c¸c ph¬ng ph¸p, thao t¸c nghÞ luËn, ®Ó viÕt ®îc c¸c bµi v¨n nghÞ luËn giµu søc thuyÕt phôc, bµi häc h«m nay chóng ta sÏ cïng rÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn * Bµi míi: H§ cña GV H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

- §Ò 1 H§2 (20ph) GV: Híng dÉn HS ®äc ®Ò vµ dµn ý.

I. Kh¸i qu¸t chung. 1. : Bµn vÒ vai trß vµ t¸c dông §Ò 1: to lín cña s¸ch trong ®êi sèng tinh thÇn cña con ngêi, nhµ v¨n M. Go- r¬-ki cã viÕt: “S¸ch më réng tríc m¾t t«i nh÷ng ch©n trêi míi”. 2. Dµn ý: 1. Më bµi:

GV: Híng dÉn HS ®äc ®Ò vµ dµn ý.

2. Th©n bµi:

- Dµn ý: Më bµi: - Nªu vai trß cña s¸ch tõ xa ®Õn nay trong ®êi sèng tinh thÇn cña con nguêi. - TrÝch dÉn c©u nãi cña M. Go-ro- ki. Th©n bµi: a. S¸ch lµ s¶n phÈm tinh thÇn k× diÖu cña con ngêi: - S¸ch lµ s¶n phÈm cña v¨n minh nh©n lo¹i. - S¸ch lµ kÕt qu¶ cña lao ®éng trÝ tuÖ. - S¸ch cã søc m¹nh vît ko gian vµ thêi gian. b. S¸ch më réng nh÷ng ch©n trêi míi: - S¸ch cung cÊp nh÷ng hiÓu biÕt vÒ thÕ giíi xung quanh, vÒ vò trô bao la, vÒ c¸c ®Êt níc xa x«i trªn thÕ giíi. - S¸ch gióp hiÓu biÕt vÒ cuéc sèng con ngêi qua c¸c thêi k× kh¸c nhau, hiÓu biÕt ®êi sèng v¨n hãa, t©m t, t×nh c¶m, kh¸t väng cña con ngêi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 461

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. KÕt bµi:

II. LuyÖn tËp. 1. §o¹n 1: - Chñ ®Ò:

nh÷ng n¬i xa x«i. - S¸ch gióp con ngêi tù kh¸m ph¸ d©n téc m×nh, b¶n th©n m×nh vµ ch¾p c¸nh nh÷ng íc m¬, nu«i dìng kh¸t väng. c. CÇn cã th¸i ®é ®óng víi s¸ch vµ viÖc ®äc s¸ch: - §äc s¸ch mang l¹i lîi Ých nªn ph¶i biÕt chän s¸ch mµ ®äc, biÕt häc hái vµ lµm theo nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp trong s¸ch. - S¸ch rÊt quan träng nhng chØ häc trong s¸ch vë th× vÉn cha ®ñ mµ ph¶i biÕt häc trong c¶ thùc tÕ. 3. KÕt bµi: - Kh¼ng ®Þnh t¸c dông to lín cña s¸ch vµ viÖc ®äc s¸ch. - Nªu ph¬ng híng hµnh ®éng cña c¸ nh©n.

H§3 (25ph) GV: Híng dÉn HS thùc hiÖn theo tæ. - 1 (a,b) Tæ 1. - 1 (c), 2 (a) Tæ 2. - 2 (b,c) Tæ 3. - 3 ( a,b) Tæ 4. -> Tæ nµy lªn tr×nh bµy th× c¸c tæ cßn l¹i nhËn xÐt vµ GV chèt l¹i.

? LÊy dÉn chøng vÒ s¸ch KHTN?

- C¸c ý c¬ b¶n: + Mçi con ngêi thêng sèng trong 1 ph¹m vi ko gian nhÊt ®Þnh, thêi gian ®êi ngêi h÷u h¹n nhng kh¸t väng hiÓu biÕt cña con ngêi l¹i lµ v« tËn........... + Nh÷ng cuèn s¸ch KHTN gióp con ngêi kh¸m ph¸ vò trô v« tËn víi nh÷ng quy luËt cña nã, b¶n chÊt nh÷ng sù vËt, hiÖn tîng tù nhiªn xung quanh ta. Nh÷ng cuèn s¸ch cña Bru-n«.............

? LÊy dÉn chøng vÒ s¸ch KHXH?

+ Nh÷ng cuèn s¸ch KHXH gióp con ngêi hiÓu biÕt vÒ ®êi sèng céng ®ång trªn c¸c ®Êt níc kh¸c nhau víi nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ, chÝnh trÞ, lÞch sö, v¨n hãa,...

- Chñ ®Ò: S¸ch cung cÊp nh÷ng hiÓu biÕt vÒ thÕ giíi xung quanh, vÒ vò trô bao la, vÒ c¸c ®Êt níc xa x«i trªn thÕ giíi. - C¸c ý c¬ b¶n: + Mçi con ngêi thêng sèng trong 1 ph¹m vi ko gian nhÊt ®Þnh, thêi gian ®êi ngêi h÷u h¹n nhng kh¸t väng hiÓu biÕt cña con ngêi l¹i lµ v« tËn. Tõ nhá, con ngêi ®· ®îc häc ch÷ ®Ó tiÕp cËn víi c«ng cô hiÓu biÕt h÷u hiÖu: s¸ch. + Nh÷ng cuèn s¸ch KHTN gióp con ngêi kh¸m ph¸ vò trô v« tËn víi nh÷ng quy luËt cña nã, b¶n chÊt nh÷ng sù vËt, hiÖn tîng tù nhiªn xung quanh ta. Nh÷ng cuèn s¸ch cña Bru-n«, Ga- li-lª vÒ tr¸i ®Êt vµ th¸i d¬ng hÖ ®· më ra thêi k× míi trªn con ®êng chinh phôc tù nhiªn; S¸ch vÒ thuyÕt tiÕn hãa cña §¸c-uyn, gen di truyÒn cña Men- ®en gióp chóng ta hiÓu râ vÒ c¸c gièng loµi sinh vËt vµ chÝnh con ngêi;... ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 462

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

? ThÕ nµo lµ s¸ch tèt, s¸ch xÊu?

+ S¸ch tèt lµ s¸ch ph¶n ¸nh ®óng quy luËt cña tù nhiªn vµ ®êi sèng x· héi; gióp con ngêi hiÓu râ b¶n th©n m×nh ®Ó cã ý thøc ®óng vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô.........

? LÊy dÉn chøng ®Ó minh ho¹?

+ S¸ch xÊu lµ s¸ch xuyªn t¹c ®êi sèng, ®em ®Õn c¸c kiÕn thøc sai lÇm; k× thÞ, chia rÏ t×nh ®oµn kÕt gi÷a c¸c d©n téc.......... ế Ti t                   96

2. §o¹n 2: - Chñ ®Ò:

H§1 0ph) H§2 (40ph)

- C¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng minh häa:

+ Nh÷ng cuèn s¸ch KHXH gióp con ngêi hiÓu biÕt vÒ ®êi sèng céng ®ång trªn c¸c ®Êt níc kh¸c nhau víi nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ, chÝnh trÞ, lÞch sö, v¨n hãa,... S¸ch triÕt häc cña C¸c-m¸c vµ ¡ng-ghen gióp con ngêi lµm nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng tiÕn bé; S¸ch v¨n häc cña Ban-d¾c gióp chóng ta hiÓu râ vÒ thÕ giíi t b¶n víi søc m¹nh l¹nh lïng cña ®ång tiÒn; §äc th¬ Ta-gor, LÝ B¹ch, §ç Phñ,... chóng ta hiÓu ®êi sèng vµ t©m hån cña c¶ d©n téc Ên §é, Trung Hoa,...; §äc NguyÔn Tr·i, NguyÔn Du, Hå Xu©n H¬ng, Cao B¸ Qu¸t,... chóng ta hiÓu «ng cha ta xa tõng ®au khæ vµ m¬ íc nh÷ng g×;... + S¸ch tèt lµ s¸ch ph¶n ¸nh ®óng quy luËt cña tù nhiªn vµ ®êi sèng x· héi; gióp con ngêi hiÓu râ b¶n th©n m×nh ®Ó cã ý thøc ®óng vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña m×nh trong ®êi sèng; gióp c¸c d©n téc hiÓu biÕt, gÇn gòi nhau h¬n, ca ngîi sù c«ng b»ng vµ t×nh h÷u nghÞ; tiÕp thªm ý chÝ, nghÞ lùc; gióp t©m hån con ng- êi trë nªn trong s¸ng, ®é lîng, phong phó h¬n, híng con ngêi ®Õn c¸c gi¸ trÞ ch©n- thiÖn- mÜ. + S¸ch xÊu lµ s¸ch xuyªn t¹c ®êi sèng, ®em ®Õn c¸c kiÕn thøc sai lÇm; k× thÞ, chia rÏ t×nh ®oµn kÕt gi÷a c¸c d©n téc; kÝch ®éng b¹o lùc, chiÕn tranh vµ nh÷ng thÞ hiÕu thÊp hÌn cña con ngêi.

+ S¸ch gióp hiÓu biÕt vÒ cuéc sèng con ngêi qua c¸c thêi k× kh¸c nhau..........

DC: ? Cô thÓ lµ nh÷ng s¸ch nµo, lÊy DC ®Ó minh ho¹?

- Chñ ®Ò: S¸ch gióp hiÓu biÕt vÒ cuéc sèng con ngêi qua c¸c thêi k× kh¸c nhau, hiÓu biÕt ®êi sèng v¨n hãa, t©m t, t×nh c¶m, kh¸t väng cña con ngêi nh÷ng n¬i xa x«i. - C¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng minh häa:

+ S¸ch gióp chóng ta hiÓu biÕt ®êi sèng v¨n hãa, t©m t, t×nh c¶m, kh¸t + S¸ch gióp hiÓu biÕt vÒ cuéc sèng väng cña con ngêi nh÷ng n¬i xa x«i. con ngêi qua c¸c thêi k× kh¸c nhau. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 463

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. §o¹n 3: - Chñ ®Ò:

DC: C¸c cuèn s¸ch lÞch sö  t¸i hiÖn ch©n thùc lÞch sö loµi ngêi qua c¸c thêi k×; c¸c cuèn s¸ch v¨n häc t¸i hiÖn hiÖn thùc kh¸ch quan th«ng qua thÕ giíi h×nh tîng;... + S¸ch gióp chóng ta hiÓu biÕt ®êi sèng v¨n hãa, t©m t, t×nh c¶m, kh¸t väng cña con ngêi nh÷ng n¬i xa x«i. DC: Nh÷ng cuèn s¸ch v¨n häc: Nh÷ng bé sö thi cæ  bøc ch©n dung tinh thÇn cña c¸c céng ®ång ngêi : Ra-ma-ya-na (Ên §é), ¤-®i-xª (Hi L¹p),...; t¸c phÈm cña Lç TÊn, M. Gor-ki, V. Huy-g«,... - C¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng minh häa: + S¸ch gióp con ngêi tù kh¸m ph¸ d©n téc m×nh: qua c¸c s¸ch lÞch sö vµ v¨n häc...

- Chñ ®Ò: S¸ch gióp con ngêi tù kh¸m ph¸ d©n téc m×nh, b¶n th©n m×nh vµ ch¾p c¸nh nh÷ng íc m¬, nu«i dìng kh¸t väng. - C¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng minh häa:

+ S¸ch gióp con ngêi tù kh¸m ph¸ b¶n th©n m×nh vµ ch¾p c¸nh nh÷ng íc m¬.....

4. §o¹n 4: - Chñ ®Ò: ? Lµm thÕ nµo ®Ó ko bÞ biÕn thµnh “c¸i tñ mät ®ùng s¸ch” khi ®äc s¸ch? - C¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng minh häa:

+ S¸ch gióp con ngêi tù kh¸m ph¸ d©n téc m×nh: qua c¸c s¸ch lÞch sö vµ v¨n häc  qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn d©n téc, qu¸ tr×nh dùng n- íc vµ gi÷ níc, nh÷ng anh hïng tªn tuæi vµ nh÷ng ngêi hi sinh thÇm lÆng, v« danh, ®Æc biÖt lµ lÞch sö t©m hån d©n téc. + S¸ch gióp con ngêi tù kh¸m ph¸ b¶n th©n m×nh vµ ch¾p c¸nh nh÷ng íc m¬, nu«i dìng kh¸t väng: soi vµo kho tµng tri thøc nh©n lo¹i  hiÓu biÕt cña mçi ngêi v« cïng nhá bÐ; thÊy ®îc mÆt tèt- xÊu cña b¶n th©n; tñ s¸ch “h¹t gièng t©m hån”  nu«i dìng íc m¬ vµ kh¸t väng,...

? Tõ viÖc viÕt c¸c ®o¹n v¨n trªn, em thÊy cÇn cã nh÷ng lu ý g× khi viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn? * Chó ý: - Khi viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn, cÇn: + Cã sù liªn kÕt víi c¸c ®o¹n v¨n tríc nã. - Chñ ®Ò: CÇn x¸c ®Þnh th¸i ®é ®óng víi s¸ch vµ viÖc ®äc s¸ch. - C¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng minh häa: + S¸ch cã nhiÒu lo¹i  cÇn chän s¸ch tèt ®Ó ®äc. + Häc hái nh÷ng ®iÒu hay cña s¸ch  ¸p dông vµ kiÓm nghiÖm l¹i b»ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 464

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

thùc tiÔn. + KÕt hîp häc ë s¸ch vµ thùc tÕ cuéc sèng. “LÝ thuyÕt th× mµu x¸m chØ cã c©y ®êi m·i m·i xanh t¬i”.

* Chó ý: - Khi viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn, cÇn: + Cã sù liªn kÕt víi c¸c ®o¹n v¨n tríc nã. + CÇn cã 1 chñ ®Ò chung. + C¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng m¹ch l¹c, hîp

H§3(5’). 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - BiÕt c¸ch viÕt mét ®o¹n v¨n nghÞ luËn. * LuyÖn tËp :- Lµm tiÕp bµi tËp trong SGK/ 140. : íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi 4. H * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn cña GV. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T 97, 98 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

«n tËp phÇn v¨n häc

TiÕ t 97 Ôn t pậ                  I . Môc tiªu bµi häc . 1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh - N¾m l¹i toµn bé hÖ thèng nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n trong ch- ¬ng tr×nh v¨n häc líp 10: tõ VHDG ®Õn VH viÕt, tõ VHVN ®Õn VHNN. - Cã n¨ng lùc ph©n tÝch v¨n häc theo tõng cÊp ®é: tõ sù kiÖn VH ®Õn t¸c gi¶, t¸c phÈm v¨n häc, tõ ng«n ng÷ ®Õn h×nh tîng nghÖ thuËt.

tr×nh Ng÷ V¨n 10.

- BiÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®· häc ®Ó tiÕp tôc häc ch¬ng tr×nh VH líp 11. 2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng biÕt hÖ thèng ho¸ c¸c kiÕn ®· häc trong ch¬ng

3. Th¸i ®é: - Cã ý thøc cao trong hÖ thèng vµ kh¸i qu¸t l¹i c¸c kiÕn thøc ®·

häc. II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 465

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. Ph¬ng ph¸p: §äc hiÓu, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1

1. KiÓm tra bµi cò:

2. D¹y bµi míi:

* Giíi thiÖu bµi míi: Chóng ta ®· häc xong toµn bé c¸c kiÕn thøc VH 10. 3 tiÕt häc tíi ®©y, chóng ta sÏ cïng tæng kÕt toµn bé c¸c kiÕn thøc ®ã 1 c¸ch kh¸i qu¸t nhÊt trªn c¬ së trao ®æi - th¶o luËn theo c¸c c©u hái trong sgk. TiÕt 1 bµi tæng kÕt, chóng ta sÏ «n l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ VHDG; tiÕt 2, «n c¸c kiÕn thøc vÒ VH viÕt VN; tiÕt 3, «n tËp vÒ VHNN vµ LLVH H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

ng c¬ b¶n cña I. ¤n tËp VHDG: 1. Nh÷ng ®Æc tr VHDG:

H§ cña GV H§2 (25ph) C©u 1: VHVN gåm c¸c bé phËn lín nµo? VHVN:- VHDG. - VH viÕt. C©u 2: Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña VHDG? - TÝnh tËp thÓ. - TÝnh truyÒn miÖng. - TÝnh thùc hµnh.

2. HÖ thèng thÓ lo¹i: - Tù sù DG: thÇn tho¹i, sö thi, truyÒn thuyÕt, truyÖn cæ tÝch, truyÖn ngô ng«n, truyÖn c êi, truyÖn th¬, vÌ. ? HÖ thèng thÓ lo¹i cña VHDG? Nªu ®Æc trng cña 6 thÓ lo¹i VHDG ®· häc?

- Tù sù DG: thÇn tho¹i, sö thi, truyÒn thuyÕt, truyÖn cæ tÝch, truyÖn ngô ng«n, truyÖn cêi, truyÖn th¬, vÌ. - Tr÷ t×nh DG: ca dao. - NghÞ luËn DG: tôc ng÷, c©u ®è. - S©n khÊu DG: chÌo, tuång, c¶i l- ¬ng.

? Nªu c¸c gi¸ trÞ c¬ b¶n cña VHDG? Ph©n tÝch biÓu hiÖn cña nã qua truyÖn cæ tÝch TÊm C¸m? êi.

3. Nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña VHDG: a. Gi¸ trÞ nhËn thøc: - Lµ kho tµng tri thøc vÒ mäi lÜnh vùc ®êi sèng tù nhiªn, x· héi vµ con ng - Lµ tri thøc cña 54 d©n téc anh em  tÝnh phong phó, ®a d¹ng. VD:

- Lµ kho tµng tri thøc vÒ mäi lÜnh vùc ®êi sèng tù nhiªn, x· héi vµ con ngêi. - Lµ tri thøc cña 54 d©n téc anh em  tÝnh phong phó, ®a d¹ng. - ThÓ hiÖn tr×nh ®é nhËn thøc vµ quan ®iÓm t tëng cña nh©n d©n lao ®éng  nh©n ®¹o vµ tiÕn bé. - Tri thøc d©n gian thêng ®îc tr×nh bµy b»ng ng«n tõ nghÖ thuËt hÊp dÉn, dÔ phæ biÕn, cã søc sèng l©u bÒn. VD: - Gi¸ trÞ nhËn thøc cña truyÖn TC: + Nh÷ng nçi khæ cña ngêi må c«i, ngêi nghÌo khæ bÊt h¹nh trong x· héi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 466

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

? Gi¸ trÞ gi¸o dôc cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g×? cò. + Sù tµn ¸c cña mÑ con mô d× ghÎ. + M©u thuÉn, xung ®ét trong gia ®×nh phô quyÒn khi ngêi phô n÷ lµm chñ.

êi. êi.

b. Gi¸ trÞ gi¸o dôc: - Tinh thÇn nh©n ®¹o: + T«n vinh gi¸ trÞ con ng ¬ng con ng + T×nh yªu th + §Êu tranh b¶o vÖ, gi¶i phãng con ng êi khái bÊt c«ng. - H×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt truyÒn thèng tèt ®Ñp: VD:

- Tinh thÇn nh©n ®¹o: + T«n vinh gi¸ trÞ con ngêi. + T×nh yªu th¬ng con ngêi. + §Êu tranh b¶o vÖ, gi¶i phãng con ngêi khái bÊt c«ng. - H×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt truyÒn thèng tèt ®Ñp: + T×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc. + Lßng vÞ tha, ®øc kiªn trung. + TÝnh cÇn kiÖm. ãc thùc tiÔn... VD: - Gi¸ trÞ gi¸o dôc cña truyÖn TC: + Gi¸o dôc ®¹o lÝ lµm ngêi: lßng yªu th¬ng con ngêi, tinh thÇn ®Êu tranh ko mÖt mái ®Ó b¶o vÖ, gi¶i phãng con ngêi khái bÊt c«ng, cêng quyÒn. + Gi¸o dôc, nu«i dìng niÒm tin “ë hiÒn gÆp lµnh”. ? Gi¸ trÞ thÈm mÜ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g×? ìng VH viÕt ph¸t

c. Gi¸ trÞ thÈm mÜ: - NhiÒu t¸c phÈm VHDG trë thµnh mÉu mùc nghÖ thuËt ®Ó ng êi ®êi häc tËp. - Lµ nguån nu«i d triÓn. VD:

4. LËp b¶ng so s¸nh VHDG vµ VH viÕt: ? HS lËp b¶ng so s¸nh? - NhiÒu t¸c phÈm VHDG trë thµnh mÉu mùc nghÖ thuËt ®Ó ngêi ®êi häc tËp. - Lµ nguån nu«i dìng VH viÕt ph¸t triÓn. VD: - Gi¸ trÞ thÈm mÜ cña truyÖn TC: h×nh tîng nh©n vËt TÊm gîi c¶m høng nghÖ thuËt cho VH viÕt.

LËp b¶ng so s¸nh VHDG vµ VH viÕt:

VHDG VH viÕt

STT 1 - RÊt sím, khi cha cã ch÷ viÕt. - Khi ®· cã ch÷ viÕt (tõ thÕ kØ X).

§Æc ®iÓm Thêi ®iÓm ra ®êi. T¸c gi¶. 2 - TËp thÓ. - C¸ nh©n.

- Ch÷ viÕt, ch÷ in, v¨n b¶n. 3 4 P.T lu truyÒn. H×nh thøc tån - TruyÒn miÖng. - G¾n liÒn víi nh÷ng sinh ho¹t kh¸c - V¨n b¶n viÕt cè ®Þnh.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 467

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t¹i. nhau trong ®êi sèng céng ®ång (m«i trêng diÔn xíng).

5 Vai trß, vÞ trÝ. - NÒn t¶ng cña VH d©n téc.

- N©ng cao, kÕt tinh nh÷ng thµnh tùu nghÖ thuËt. II. VH viÕt ViÖt Nam: 1. C¸c bé phËn: ? C¸c bé phËn lín cña VH viÕt ViÖt Nam? - VHT§ (tõ thÕ kØ X- XIX). - VHH§ (tõ ®Çu thÕ kØ XX- nay).

? Nh÷ng néi dung lín cña VHVN trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn?

2. Nh÷ng néi dung lín cña VHVN trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn: - ThÓ hiÖn t tëng, t×nh c¶m cña con ngêi VN trong 5 mèi quan hÖ ®a d¹ng: víi thÕ giíi tù nhiªn, quèc gia d©n téc, x· hé vµ b¶n th©n. - ¶nh hëng truyÒn thèng vµ tiÕp biÕn VHNN. - VD:

? VHVN ph¸t triÓn trong sù ¶nh hëng qua l¹i víi c¸c yÕu tè truyÒn thèng d©n téc, tiÕp biÕn VHNN ntn? Nªu 1 sè hiÖn t- îng v¨n häc chøng minh?

- ThÓ hiÖn t tëng, t×nh c¶m cña con ngêi VN trong 5 mèi quan hÖ ®a d¹ng: víi thÕ giíi tù nhiªn, quèc gia d©n téc, x· hé vµ b¶n th©n. - Hai néi dung c¶m høng lín xuyªn suèt: yªu níc vµ nh©n ®¹o. - ¶nh hëng truyÒn thèng vµ tiÕp biÕn VHNN. - VD: + VHT§: NguyÔn Tr·i, NguyÔn Du, Hå Xu©n H¬ng,... + VHH§: Hå ChÝ Minh, Tè H÷u, Nam Cao,... - C¸c t¸c gi¶ VHT§: + TiÕp thu lêi ¨n tiÕng nãi, t tëng nh©n ®¹o cña VHDG vµ truyÒn thèng v¨n hãa d©n téc. + ViÖt hãa c¸c yÕu tè tiÕp thu tõ VH Trung Quèc: thÓ lo¹i, ®Ò tµi, thi liÖu,... 3. So s¸nh VHT§ vµ VHH§:

? HS tr×nh bµy b¶ng so s¸nh VHT§ vµ VHH§?

So s¸nh VHT§ vµ VHH§:

§Æc ®iÓm VHT§ VHH§

Ch÷ viÕt. ThÓ lo¹i.

- Ch÷ quèc ng÷. - TiÕp thu tõ VHT§: th¬ §êng luËt, c©u ®èi,... - ThÓ lo¹i VHH§: th¬ tù do, truyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt, phãng sù, kÞch nãi,...

- Ch÷ H¸n, ch÷ N«m. - TiÕp thu tõ VH Trung Quèc: c¸o, hÞch, phó, th¬ §êng luËt, truyÖn kÝ, tiÓu thuyÕt ch¬ng håi,... - S¸ng t¹o trªn c¬ së tiÕp thu: th¬ §- êng luËt viÕt b»ng ch÷ N«m. - ThÓ lo¹i VH d©n téc: truyÖn th¬, ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 468

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ng©m khóc, h¸t nãi. - V¨n hãa, v¨n häc Trung Quèc. TiÕp thu tõ níc ngoµi.

H§3 (20ph)

- V¨n hãa, v¨n häc Trung Quèc. - V¨n hãa, v¨n häc ph¬ng T©y, Nga- X« ViÕt, MÜ- Latinh. 4. VH viÕt VN tõ thÕ kØ X-XIX: a. C¸c thµnh phÇn chñ yÕu cña VHT§:

? C¸c thµnh phÇn chñ yÕu cña VHT§? b. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn: - VH viÕt b»ng ch÷ H¸n. - VH viÕt b»ng ch÷ N«m.

? C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña VHT§?

- Tõ thÕ kØ X- XIV. - Tõ thÕ kØ XV- XVII. - Tõ thÕ kØ XVIII- nöa ®Çu XIX. - Nöa cuèi thÕ kØ XIX. íc: - §Æc ®iÓm:

? Nªu c¸c ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung? tÝch dÉn Ph©n chøng minh häa? ? §Æc ®iÓm vµ biÓu hiÖn cña néi dung yªu níc? Nªu dÉn chøng minh häa? c. Nh÷ng ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung: * Néi dung yªu n - §Æc ®iÓm: + G¾n liÒn víi t tëng “trung qu©n ¸i quèc”. + Ko t¸ch rêi truyÒn thèng yªu níc cña d©n téc. - BiÓu hiÖn: + ý thøc ®éc lËp, tù chñ, tù cêng, tù hµo d©n téc.

+ Lßng c¨m thï giÆc, tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc.

+ Tù hµo tríc chiÕn c«ng thêi ®¹i, tr- íc truyÒn thèng lÞch sö.

+ BiÕt ¬n, ca ngîi nh÷ng anh hïng d©n téc, nh÷ng ngêi hi sinh v× ®Êt níc.

+ T×nh yªu thiªn nhiªn.

* Néi dung nh©n ®¹o:

VD: B×nh Ng« ®¹i c¸o (NguyÔn Tr·i), Quèc té (§ç Ph¸p ThuËn), Quy høng (NguyÔn Trung Ng¹n), Tùa TrÝch diÔm thi tËp (Hoµng §øc L¬ng),... + Lßng c¨m thï giÆc, tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc. VD: B×nh Ng« ®¹i c¸o (NguyÔn Tr·i), ThuËt hoµi (Ph¹m Ngò L·o),... + Tù hµo tríc chiÕn c«ng thêi ®¹i, tríc truyÒn thèng lÞch sö. VD: B×nh Ng« ®¹i c¸o (NguyÔn Tr·i), HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia (Th©n Nh©n Trung), B¹ch §»ng giang phó (Tr¬ng H¸n Siªu),... + BiÕt ¬n, ca ngîi nh÷ng anh hïng d©n téc, nh÷ng ngêi hi sinh v× ®Êt níc. VD: §¹i ViÖt sö kÝ toµn th (Ng« SÜ Liªn). + T×nh yªu thiªn nhiªn. VD: C¶nh ngµy hÌ (NguyÔn Tr·i). ỳ                                                                                                   Trang

? §Æc ®iÓm vµ biÓu ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 469

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

hiÖn cña néi dung nh©n ®¹o? Nªu dÉn chøng minh häa?

- §Æc ®iÓm: + B¾t nguån tõ truyÒn thèng nh©n ®¹o, th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n cña d©n téc ta. + ¶nh hëng tõ t tëng nh©n v¨n tÝch cùc cña t«n gi¸o. - BiÓu hiÖn: + Lßng th¬ng yªu con ngêi, c¶m th«ng th¬ng xãt nh÷ng khæ ®au cña con ngêi. - §Æc ®iÓm: + B¾t nguån tõ truyÒn thèng nh©n ®¹o, th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n cña d©n téc ta. + ¶nh hëng tõ t tëng nh©n v¨n tÝch cùc cña t«n gi¸o. - BiÓu hiÖn: + Lßng th¬ng yªu con ngêi, c¶m th«ng th¬ng xãt nh÷ng khæ ®au cña con ngêi.

+ Lªn ¸n, tè c¸o c¸c thÕ lùc b¹o tµn chµ ®¹p lªn con ngêi.

+ Kh¼ng ®Þnh, ®Ò cao con ngêi vÒ c¸c mÆt phÈm chÊt, tµi n¨ng, nh÷ng kh¸t väng ch©n chÝnh (c«ng lÝ, t×nh yªu tù do, h¹nh phóc løa ®«i).

+ §Ò cao nh÷ng quan hÖ ®¹o ®øc, ®¹o lÝ tèt ®Ñp cña con ngêi.

+ Lèi sèng hßa hîp víi tù nhiªn, xa l¸nh vßng danh lîi.

+ NiÒm tin, l¹c quan tríc cuéc sèng.

? C¸c ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt?

VD: §éc TiÓu Thanh kÝ, TruyÖn KiÒu, Chinh phô ng©m, Cung o¸n ng©m,... + Lªn ¸n, tè c¸o c¸c thÕ lùc b¹o tµn chµ ®¹p lªn con ngêi. VD: Tè c¸o chiÕn tranh phi nghÜa (Chinh phô ng©m), bé mÆt tµn ¸c, Ých kØ cña giai cÊp thèng trÞ (Cung o¸n ng©m khóc), bé mÆt tham nhòng, bÊt c«ng cña giai cÊp thèng trÞ (ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn),... + Kh¼ng ®Þnh, ®Ò cao con ngêi vÒ c¸c mÆt phÈm chÊt, tµi n¨ng, nh÷ng kh¸t väng ch©n chÝnh (c«ng lÝ, t×nh yªu tù do, h¹nh phóc løa ®«i). VD: ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn  Ng« Tö V¨n c¬ng trùc, dòng c¶m, ®Êu tranh ®Õn cïng víi c¸i xÊu, c¸i ¸c. Chinh phô ng©m  ®Ò cao kh¸t väng h¹nh phóc løa ®«i... + §Ò cao nh÷ng quan hÖ ®¹o ®øc, ®¹o lÝ tèt ®Ñp cña con ngêi. VD: Nµng KiÒu hiÕu nghÜa ®ñ ®- êng. + Lèi sèng hßa hîp víi tù nhiªn, xa l¸nh vßng danh lîi. VD: Nhµn (NguyÔn BØnh Khiªm). + NiÒm tin, l¹c quan tríc cuéc sèng. VD: C¸o tËt thÞ chóng (M·n Gi¸c thiÒn s).  Hai c¶m høng trªn cã quan hÖ biÖn chøng víi nhau. d. C¸c ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt: - TÝnh quy ph¹m vµ ph¸ vì tÝnh quy ph¹m.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 470

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Khuynh híng trang nh· vµ xu híng b×nh dÞ.

? Nªu tªn c¸c thÓ lo¹i VHT§ ®· häc?

- TÝnh quy ph¹m vµ ph¸ vì tÝnh quy ph¹m. - Khuynh híng trang nh· vµ xu híng b×nh dÞ. - TiÕp thu vµ d©n téc hãa tinh hoa v¨n häc níc ngoµi.

e. C¸c thÓ lo¹i VHT§ ®· häc: - Th¬ §êng luËt ch÷ H¸n. - Th¬ N«m §êng luËt. - C¸o. - Phó.

Hs lµm ë nhµ, tr×nh bµy tríc líp. Gv nhËn xÐt, ®¸nh gi¸. - Th¬ §êng luËt ch÷ H¸n. - Th¬ N«m §êng luËt. - C¸o. - Phó. - Ng©m khóc. - TruyÖn th¬.

H§4. 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc. * LuyÖn tËp : - Lµm tiÕp bµi tËp trong SGK. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn cña GV. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T 98 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

«n tËp phÇn v¨n häc

t 98 Ôn t pậ TiÕ                  I . Môc tiªu bµi häc . 1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh - N¾m l¹i toµn bé hÖ thèng nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n trong ch- ¬ng tr×nh v¨n häc líp 10: tõ VHDG ®Õn VH viÕt, tõ VHVN ®Õn VHNN. - Cã n¨ng lùc ph©n tÝch v¨n häc theo tõng cÊp ®é: tõ sù kiÖn VH ®Õn t¸c gi¶, t¸c phÈm v¨n häc, tõ ng«n ng÷ ®Õn h×nh tîng nghÖ thuËt.

tr×nh Ng÷ V¨n 10.

- BiÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®· häc ®Ó tiÕp tôc häc ch¬ng tr×nh VH líp 11. 2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng biÕt hÖ thèng ho¸ c¸c kiÕn ®· häc trong ch¬ng

3. Th¸i ®é: - Cã ý thøc cao trong hÖ thèng vµ kh¸i qu¸t l¹i c¸c kiÕn thøc ®·

ỳ                                                                                                   Trang

häc. II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 471

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc hiÓu, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1

1. KiÓm tra bµi cò: 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Chóng ta ®· häc xong toµn bé c¸c kiÕn thøc VH 10. 3 tiÕt häc tíi ®©y,

chóng ta sÏ cïng tæng kÕt toµn bé c¸c kiÕn thøc ®ã 1 c¸ch kh¸i qu¸t nhÊt trªn c¬ së trao ®æi - th¶o luËn theo c¸c c©u hái trong sgk. TiÕt 1 bµi tæng kÕt, chóng ta sÏ «n l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ VHDG; tiÕt 2, «n c¸c kiÕn thøc vÒ VH viÕt VN; tiÕt 3, «n tËp vÒ VHNN vµ LLVH. H§ cña HS H§ cña GV H§2 (25ph)

Néi dung ghi b¶ng i. LËp b¶ng tªn t¸c gi¶, t¸c phÈm, ®Æc ®iÓm néi dung vµ nghÖ thuËt c¬ b¶n cña c¸c t¸c phÈm ®· häc.

i. LËp b¶ng tªn t¸c gi¶, t¸c phÈm, ®Æc ®iÓm néi dung vµ nghÖ thuËt c¬ b¶n cña c¸c t¸c phÈm ®· häc. TP Néi dung

T¸c gi¶ 1. Ph¹m Ngò L·o

ThuËt hoµi Bøc ch©n dung tinh thÇn cña t¸c gi¶ ®ång thêi còng lµ ch©n dung tinh thÇn cña con ngêi thêi TrÇn cã søc m¹nh, cã lÝ tëng, nh©n c¸ch cao ®Ñp, mang hµo khÝ §«ng A.

2. NguyÔ n Tr·i B¶o kÝnh c¶nh giíi sè 43.

Nhµn

NghÖ thuËt - Thñ ph¸p gîi, thiªn vÒ Ên tîng bao qu¸t, hµm sóc. - Bót ph¸p nghÖ thuËt hoµnh tr¸ng cã tÝnh sö thi víi h×nh tîng th¬ lín lao k× vÜ, biÖn ph¸p so s¸nh phãng ®¹i. - ThÓ th¬ thÊt ng«n xen lôc ng«n. - C¸ch ng¾t nhÞp 3/4. - Ng«n ng÷ gi¶n dÞ, tinh tÕ, biÓu c¶m. - ThÓ th¬ §êng luËt thÊt ng«n b¸t có. - §èi chØnh. - H×nh ¶nh th¬ gi¶n dÞ, biÓu c¶m. - Ng«n ng÷ hµm sóc, tinh tÕ. - Sù ph¸ c¸ch khu«n mÉu th¬ §êng luËt. 3. NguyÔ n BØnh Khiªm. 4. NguyÔ n Du. §éc TiÓu Thanh kÝ.

- Bøc tranh thiªn nhiªn c¶nh ngµy hÌ sinh ®éng vµ trµn ®Çy søc sèng. - T×nh yªu thiªn nhiªn, yªu ®êi, yªu nh©n d©n, ®Êt níc. TriÕt lÝ sèng “nhµn” cña t¸c gi¶: - Sèng hßa hîp víi thiªn nhiªn. - Phñ nhËn danh lîi, gi÷ cèt c¸ch thanh cao. - Xãt xa, th¬ng c¶m cho nµng TiÓu Thanh còng nh bao ngêi phô n÷ tµi hoa b¹c mÖnh. - Suy nghÜ vÒ sè phËn cña nh÷ng ngêi tµi hoa, tµi tö, NguyÔn Du ®Æt vÊn ®Ò quyÒn sèng, yªu cÇu ph¶i tr©n träng nh÷ng ngêi nghÖ sÜ- ngêi s¸ng t¹o ra c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa tinh thÇn. - Tù th¬ng cho sè phËn t¬ng lai cña m×nh, khao kh¸t tri ©m.  Gi¸ trÞ nh©n ®¹o s©u s¾c, míi mÎ.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 472

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

§ç - So s¸nh ®éc ®¸o. - Ng«n ng÷ hµm sóc. 5. Ph¸p ThuËn. Quèc té.

- ThÓ kÖ. - Ng«n ng÷ hµm sóc, uyªn th©m. C¸o tËt thÞ chóng. 6. M·n Gi¸c thiÒn s.

Quy høng. - H×nh ¶nh th¬ b×nh dÞ, d©n d·. - BiÖn ph¸p ®èi lËp.

Tr-

7. NguyÔ n Trung Ng¹n. 8. ¬ng H¸n Siªu. Phó s«ng B¹ch §»ng.

- T©m tr¹ng ph¬i phíi niÒm vui, tù hµo, l¹c quan, tin tëng vµo vËn mÖnh cña ®Êt níc. - Kh¼ng ®Þnh ®êng lèi trÞ níc: thuËn theo tù nhiªn, dïng ph¬ng s¸ch “®øc trÞ” ®Ó ®Êt níc ko cßn n¹n ®ao binh.  TruyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc: yªu chuéng hßa b×nh. - Tõ quy luËt vËn ®äng ®èi lËp cña thiªn nhiªn vµ ®êi ngêi, t¸c gi¶ thÓ hiÖn ý thøc cao vÒ ý nghÜa, gi¸ trÞ sù sèng ngêi. - NiÒm tin vµo sù sèng bÊt diÖt, lßmh l¹c quan, yªu ®êi cña t¸c gi¶. - Nh÷ng h×nh ¶nh d©n d· quen thuéc cña lµng quª qua nçi nhí quª rÊt cô thÓ, da diÕt, ch©n thµnh. - Lßng tù hµo d©n téc, lßng yªu níc s©u s¾c. - Khung c¶nh thiªn nhiªn B¹ch §»ng- danh th¾ng lÞch sö- hiÖn lªn ch©n thùc, sinh ®éng th«ng qua c¸ch nh×n, miªu t¶ cña nh©n vËt “kh¸ch” vµ lêi kÓ cña c¸c b« l·o. - Lßng yªu níc, tù hµo d©n téc. - T tëng nh©n v¨n cao ®Ñp: ®Ò cao vai trß, vÞ trÝ cña con ngêi.

9. NguyÔ n Tr·i. B×nh Ng« ®¹i c¸o. - Lµ ®Ønh cao nghÖ thuËt cña thÓ phó trong VHT§: + CÊu tø ®¬n gi¶n, hÊp dÉn. + Bè côc chÆt chÏ. + H×nh tîng nghÖ thuËt sinh ®éng võa gîi h×nh s¾c trùc tiÕp võa mang ý nghÜa kh¸i qu¸t triÕt lÝ. + Ng«n ng÷ trang träng, hµo s¶ng, l¾ng ®äng, gîi c¶m. - KÕt hîp hµi hßa 2 yÕu tè: chÝnh luËn s¾c bÐn vµ v¨n ch¬ng tr÷ t×nh. - Mang ®Ëm c¶m høng anh hïng ca.  Lµ ¸ng “thiªn cæ hïng v¨n”.

NghÖ thuËt lËp luËn chÆt chÏ b»ng ph¬ng thøc quy n¹p, ph©n tÝch- tæng hîp. 10. Hoµng §øc L- ¬ng. Tùa TrÝch diÔm thi tËp.

Lµ b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp lÇn thø 2: - Nªu cao t tëng nh©n nghÜa, ch©n lÝ ®éc lËp d©n téc. - Tè c¸o téi ¸c cña kÎ thï. - T¸i hiÖn qu¸ tr×nh kh¸ng chiÕn hµo hïng. - Tuyªn bè ®éc lËp, rót ra bµi häc lÞch sö. - Nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn th¬ v¨n bik thÊt truyÒn. - T©m sù vµ c«ng viÖc su tÇm th¬ v¨n cña t¸c gi¶.  NiÒm tù hµo, sù tr©n träng vµ ý thøc b¶o vÖ di s¶n v¨n hãa cña d©n téc.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 473

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

NghÖ thuËt lËp luËn tam ®o¹n luËn.

11. Th©n Nh©n Trung. HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia.

12. Ng« SÜ Liªn. - Vai trß quan träng cña hiÒn tµi ®èi víi vËn mÖnh ®Êt níc. - Nh÷ng viÖc lµm khuyÕn khÝch hiÒn tµi. - ý nghÜa quan träng cña viÖc kh¾c bia tiÕn sÜ. - VÎ ®Ñp nh©n c¸ch vÜ ®¹i cña TrÇn Quèc TuÊn: trung qu©n ¸i quèc, tµi n¨ng mu lîc, ®øc ®é lín. Hng §¹o V- ¬ng TrÇn Quèc TuÊn.

Th¸i s TrÇn Thñ §é. - NghÖ thuËt kh¾c häa nh©n vËt: + §Æt nh©n vËt trong nhiÒu mèi quan hÖ. + §Æt nh©n vËt trong nh÷ng t×nh huèng cã thö th¸ch. + Sö dông nhiÒu chi tiÕt ®Æc s¾c. - NghÖ thuËt kh¾c häa nh©n vËt: + C¸c t×nh huèng giµu kÞch tÝnh. + Sö dông nhiÒu chi tiÕt ®Æc s¾c.

13. NguyÔ n D÷. - Sö dông dµy ®Æc c¸c yÕu tè k× ¶o. - Giµu kÞch tÝnh.

ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn.

- §éc tho¹i néi t©m. - T¶ c¶nh ngô t×nh. - Ng«n ng÷ giµu søc biÓu c¶m. 14. §oµn ThÞ §iÓm.

15. NguyÔ n Du. Trao - §éc tho¹i néi t©m. - KÕt hîp ng«n ng÷ d©n gian vµ b¸c häc. §o¹n trÝch: T×nh c¶nh lÎ loi cña ngêi chinh phô. TruyÖn KiÒu: - duyªn.

- Nh©n c¸ch vÜ ®¹i cña TrÇn Thñ §é: trung thùc, nghiªm minh, liªm khiÕt, chÝ c«ng v« t. - Gi¸ trÞ hiÖn thùc: + Phª ph¸n hån ma tªn tíng giÆc gi¶ m¹o thæ thÇn. + Phª ph¸n th¸nh thÇn, quan l¹i ë câi ©m.  HiÖn tîng oan tr¸i, bÊt c«ng ë câi trÇn: quan l¹i tham nhòng, vua xa d©n, ngêi d©n l¬ng thiÖn chÞu nhiÒu bÊt c«ng, ngang tr¸i. - Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: + §Ò cao tinh thÇn kh¶ng kh¸i, c¬ng trùc, d¸m ®Êu tranh chèng l¹i c¸i ¸c trõ h¹i cho d©n cña Ng« Tö V¨n- ngêi ®¹i biÓu cña trÝ thøc níc ViÖt. + NiÒm tin c«ng lÝ chÝnh nghÜa nhÊt ®Þnh th¾ng gian tµ. - T©m tr¹ng c« ®¬n, buån sÇu, mong nhí da diÕt vµ kh¸t väng h¹nh phóc løa ®«i cña ngêi chinh phô. - Gi¸n tiÕp lªn ¸n chiÕn tranh phong kiÕn phi nghÜa. - Nçi ®au khæ, tuyÖt väng cña Thóy KiÒu trong ®ªm trao duyªn. - VÎ ®Ñp nh©n c¸ch cña KiÒu: ®øc hi sinh, lßng vÞ tha. - Nçi th¬ng th©n xãt phËn vµ ý thøc cao vÒ nh©n phÈm cña Thóy KiÒu. - Nçi th¬ng m×nh. - ¦íc lÖ tîng trng. - §èi, ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷. - T¶ c¶nh ngô t×nh.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 474

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- ChÝ khÝ anh hïng.

- Bót ph¸p lÝ tëng hãa, l·ng m¹n hãa víi c¶m høng vò trô. - Sö dông nhiÒu h×nh ¶nh íc lÖ. - Sö dông lêi tho¹i trùc tiÕp thÓ hiÖn tÝnh c¸ch tù tin, b¶n lÜnh cña nh©n vËt. - VÎ ®Ñp cña nh©n vËt Tõ H¶i: + ChÝ khÝ phi thêng, mu cÇu nghiÖp lín. + Tù tin, b¶n lÜnh. + Døt kho¸t, kiªn quyÕt mµ l¹i rÊt t©m lÝ, s©u s¾c vµ gÇn gòi. H§ 3 (20ph)

III. ¤n tËp vÒ c¸c bé sö thi: 1. §Æc ®iÓm chung: a. Chñ ®Ò:

? Nªu chñ ®Ò, nh©n vËt vµ ng«n ng÷ cña sö thi?

- Híng ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò chung cña c¶ céng ®ång. - Ph¶n ¸nh hiÖn thùc ®êi sèng vµ t t- ëng con ngêi thêi cæ ®¹i. ëng

êng, tµi n¨ng, b. Nh©n vËt: - Tiªu biÓu cho søc m¹nh, lÝ t cña céng ®ång. - Cã søc m¹nh phi th trÝ th«ng minh....

- Tiªu biÓu cho søc m¹nh, lÝ tëng cña céng ®ång. - Cã søc m¹nh phi thêng, tµi n¨ng, trÝ th«ng minh, lßng qu¶ c¶m, ®¹o ®øc cao c¶, ®Êu tranh ko mÖt mái chinh phôc thiªn nhiªn, chiÕn th¾ng c¸i ¸c v× ch©n, thiÖn, mÜ.

c. Ng«n ng÷: - Trang träng. - H×nh t îng nghÖ thuËt víi vÎ ®Ñp k× vÜ, mÜ lÖ......

- Trang träng. - H×nh tîng nghÖ thuËt víi vÎ ®Ñp k× vÜ, mÜ lÖ, huyÒn ¶o qua trÝ tëng t- îng phong phó, bay bæng. 2. §Æc ®iÓm riªng: a. §¨m S¨n:

- Kh¸t väng chinh phôc tù nhiªn, xãa bá nh÷ng tËp tôc l¹c hËu v× sù hïng m¹nh cña bé téc. ? So s¸nh ®Ó rót ra vµi nhËn xÐt vÒ sù gièng nhau, kh¸c nhau vÒ néi dung vµ h×nh thøc gi÷a c¸c thiªn sö thi: §¨m S¨n, ¤-®i-xª vµ Ra-ma-ya- na? b. ¤- ®i- xª:

- Con ngêi hµnh ®éng. - BiÓu tîng søc m¹nh trÝ tuÖ, tinh thÇn qu¶ c¶m trong chinh phôc thiªn nhiªn ®Ó khai s¸ng v¨n hãa, më réng giao lu v¨n hãa. - Kh¾c häa nh©n vËt qua hµnh ®éng. c. Ra-ma-ya-na:

- ChiÕn ®Êu dòng c¶mchèng c¸i ¸c, c¸i xÊu v× c¸i thiÖn, c¸i ®Ñp. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 475

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- §Ò cao danh dù vµ bæn phËn. - T×nh yªu tha thiÕt víi con ngêi, cuéc ®êi, thiªn nhiªn. - Con ngêi ®îc miªu t¶ vÒ t©m linh, tÝnh c¸ch. Chµng ®îc miªu t¶ víi c¶ nÐt tÝnh c¸ch cña con ngêi trÇn tôc- mang t©m lÝ ghen tu«ng.

êi. ? Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt th¬ §- êng? LÊy DC ®Ó CM?

II. Th¬ § : êng vµ th¬ Hai-c êng: 1. Th¬ § a. Néi dung : - Phong phó, ®a d¹ng, ph¶n ¸nh trung thùc, toµn diÖn cuéc sèng x· héi vµ ®êi sèng t×nh c¶m cña con ng - Nh÷ng ®Ò tµi quen thuéc: thiªn nhiªn, chiÕn tranh, t×nh yªu, t×nh êi phô n÷. b¹n, ng

- Phong phó, ®a d¹ng, ph¶n ¸nh trung thùc, toµn diÖn cuéc sèng x· héi vµ ®êi sèng t×nh c¶m cña con ngêi. - Nh÷ng ®Ò tµi quen thuéc: thiªn nhiªn, chiÕn tranh, t×nh yªu, t×nh b¹n, ngêi phô n÷. - Hoµng H¹c l©u tèng M¹nh H¹o Nhiªn chi Qu¶ng L¨ng (LÝ B¹ch): + C¶nh chia li- bøc tranh thiªn nhiªn th¬ méng, huyÒn ¶o ®ong ®Çy t©m tr¹ng con ngêi. + T×nh b¹n ch©n thµnh, s©u s¾c vµ t©m sù s©u kÝn, kh¸t khao, hoµi väng cña LÝ B¹ch. + T¶ c¶nh ngô t×nh. + Ng«n ng÷ hµm sóc, ý t¹i ng«n ngo¹i. - Thu høng (§ç Phñ): + Bøc tranh thiªn nhiªn mïa thu hiu h¾t, ¶m ®¹m mµ ®µy dån nÐn, d÷ déi, chÊt chøa t©m sù cña t¸c gi¶. + T©m tr¹ng t¸c gi¶: lo ©u cho t×nh h×nh ®Êt níc ko æn ®Þnh; nçi buån nhí quª h¬ng; nçi ngËm ngïi, xãt xa cho th©n phËn. + T¶ c¶nh ngô t×nh. + Ng«n ng÷ hµm sóc. + NghÖ thuËt ®èi, t¹o c¸c mèi quan hÖ. b. NghÖ thuËt: - ThÓ th¬: cæ phong (cæ thÓ), § - êng luËt (cËn thÓ). - Ng«n ng÷: gi¶n dÞ mµ tinh luyÖn, hµm sóc, giµu søc gîi.

: 2. Th¬ Hai- c a. Néi dung:

- ThÓ th¬: cæ phong (cæ thÓ), §êng luËt (cËn thÓ). - Ng«n ng÷: gi¶n dÞ mµ tinh luyÖn, hµm sóc, giµu søc gîi. - Thanh luËt hµi hßa, cÊu tø ®éc ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 476

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®¸o. b. NghÖ thuËt:

? Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt th¬ Hai-c- ?

- Ghi l¹i phong c¶nh víi vµi sù vËt cô thÓ, ë 1 thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong hiÖn t¹i, tõ ®ã kh¬i gîi ®îc 1 c¶m xóc, suy t s©u s¾c nµo ®ã.

IV. TiÓu thuyÕt cæ ®iÓn Trung Quèc: 1. NghÖ thuËt kÕt cÊu vµ kh¾c häa nh©n vËt:

- Dïng nhiÒu c¸c quý ®Ò, quý ng÷. - Thiªn vÒ gîi, sö dông nh÷ng kho¶ng trèng cho trÝ tëng tîng cña ngêi ®äc. - Ng«n ng÷ c« ®äng, c¶ bµi chØ trªn díi 17 ©m tiÕt. - Tø th¬ hµm sóc, giµu søc gîi.

”. - Lèi kÓ chuyÖn: + Theo sù viÖc. + Theo kÕt cÊu ch¬ng håi. - Kh¾c häa tÝnh c¸ch nh©n vËt: qua hµnh ®éng.

? Nh¾c l¹i tªn c¸c ®o¹n trÝch ®· häc cña tiÓu thuyÕt Tam quèc diÔn nghÜa?

2. Ch©n dung c¸c nh©n vËt tiªu biÓu trong t¸c phÈm: a. §o¹n trÝch Håi trèng Cæ Thµnh: ¬ng Phi: “ tuyÖt dòng - Tr + Dòng c¶m, cu¬ng trùc, trung nghÜa. + Nãng n¶y ®Õn th« lç mµ l¹i thËn träng, kh«n ngoan. + HÕt lßng phôc thiÖn. - Quan C«ng: “tuyÖt nghÜa”. + Tµi n¨ng phi th êng. ? NhËn xÐt vÒ lèi kÓ chuyÖn vµ kh¾c häa tÝnh c¸ch nh©n vËt cña t¸c phÈm? îu b. §o¹n trÝch: Tµo Th¸o uèng r luËn anh hïng:

- Tr¬ng Phi: “tuyÖt dòng”. + Dòng c¶m, cu¬ng trùc, trung nghÜa. + Nãng n¶y ®Õn th« lç mµ l¹i thËn träng, kh«n ngoan. + HÕt lßng phôc thiÖn. - Quan C«ng: “tuyÖt nghÜa”. + Tµi n¨ng phi thêng. + Dòng c¶m, trung nghÜa.

? Nªu nh÷ng nÐt tÝnh c¸ch næi bËt cña c¸c nh©n vËt trong c¸c ®o¹n trÝch Tam quèc diÔn nghÜa mµ em ®· häc?

V. C¸c kiÕn thøc LLVH: 1. Nh÷ng tiªu chÝ chñ yÕu cña VBVH: a. VBVH ph¶n ¸nh hiÖn thùc kh¸ch quan.....

? Nh÷ng tiªu chÝ chñ yÕu cña VBVH?

- Lu BÞ: “tuyÖt nh©n”. + Lµ bËc ®¹i anh hïng. + Kh«n ngoan, mu lîc. + ThËn träng, biÕt nhón nhêng, kiªn tr× thùc hiÖn trÝ lín. - Tµo Th¸o: “tuyÖt gian”. + Lµ 1 ®¹i gian hïng. + RÊt tù tin, b¶n lÜnh song còng rÊt tù cao, tù ®¹i, chñ quan, coi thêng Lu BÞ nhng bÞ Lu BÞ qua mÆt mµ ko hay. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 477

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

b. VBVH ® îc x©y dùng b»ng ng«n tõ nghÖ thuËt...

c. Mçi VBVH ®Òu thuéc vÒ 1 thÓ lo¹i nhÊt ®Þnh........ 2. CÊu tróc cña VBVH:

a. VBVH ph¶n ¸nh hiÖn thùc kh¸ch quan, kh¸m ph¸ thÕ giíi t×nh c¶m vµ t tëng, tháa m·n nhu cÇu thÈm mÜ cña con ngêi. b. VBVH ®îc x©y dùng b»ng ng«n tõ nghÖ thuËt cã tÝnh h×nh tîng, tÝnh thÈm mÜ vµ tÝnh hµm sóc. c. Mçi VBVH ®Òu thuéc vÒ 1 thÓ lo¹i nhÊt ®Þnh vµ ph¶i tu©n theo nh÷ng quy íc, c¸ch thøc riªng cña nã. ? Nªu nh÷ng tÇng cÊu tróc cña VBVH?

- TÇng ng«n tõ. - TÇng h×nh tîng. - TÇng hµm nghÜa. 3. C¸c kh¸i niÖm thuéc vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña VBVH: a. C¸c kh¸i niÖm thuéc vÒ néi dung: b. C¸c kh¸i niÖm thuéc vÒ h×nh thøc:

? Nªu c¸c kh¸i niÖm thuéc vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña VBVH? VD minh häa?

- §Ò tµi. - Chñ ®Ò. - T tëng v¨n b¶n. - C¶m høng nghÖ thuËt. i. - Ng«n tõ.- KÕt cÊu.- ThÓ lo¹i

? Mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc cña VBVH? VD minh häa? 4. Mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc cña VBVH: + Néi dung t tëng cao ®Ñp. + H×nh thøc nghÖ thuËt hoµn mÜ.  T¸c phÈm VH ph¶i lµ 1 kh¸m ph¸ vÒ néi dung, 1 ph¸t minh vÒ h×nh thøc. - Lµ mèi quan hÖ biÖn chøng, thèng nhÊt víi nhau. - Yªu cÇu víi 1 t¸c phÈm VH:

H§4. 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc. + TiÕp tôc «n tËp, hÖ thèng hãa toµn bé c¸c kiÕn thøc ®· häc. + huyÕt minh vÒ 1 t¸c gi¶ (1 t¸c phÈm) VH trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 10 mµ em yªu thÝch. + C¶m nhËn vÒ 1 nh©n vËt VH trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 10 mµ em yªu thÝch nhÊt. * LuyÖn tËp : - Lµm tiÕp bµi tËp trong SGK. + So víi nh÷ng ®o¹n trÝch ®· häc ë THCS, nh÷ng ®o¹n trÝch trong B×nh Ng« ®¹i c¸o vµ TruyÖn KiÒu ®îc häc ë líp 10 ®· cho em nh÷ng hiÓu biÕt g× míi, s©u s¾c h¬n, më réng h¬n? 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn cña GV. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T 99 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 478

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

«n tËp phÇn lµm v¨n

TiÕ t 99 Ôn t pậ I . Môc tiªu bµi häc . 1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh- ¤n l¹i tri thøc vµ kÜ n¨ng viÕt c¸c kiÓu v¨n b¶n ®· häc ë THCS vµ n©ng cao ë líp 10.

tr×nh Ng÷ V¨n 10.

- ChuÈn bÞ tèt cho bµi kiÓm tra cuèi n¨m. 2. KÜ n¨ng:- RÌn luyÖn kÜ n¨ng biÕt hÖ thèng ho¸ c¸c kiÕn ®· häc trong ch¬ng

3. Th¸i ®é:- Cã ý thøc cao trong hÖ thèng vµ kh¸i qu¸t l¹i c¸c kiÕn thøc ®·

häc. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1(5’) 1. KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: Em h·y nh¾c l¹i c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc Lµm v¨n ®· häc ë ch¬ng tr×nh Ng÷ V¨n 10? * §¸p ¸n: - C¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc Lµm v¨n ®· häc ë ch¬ng tr×nh Ng÷ V¨n 10: V¨n tù sù, thuyÕt minh, nghÞ luËn; C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù, thuyÕt minh; LËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n vµ viÕt qu¶ng c¸o; C¸ch thøc tr×nh bµy mét vÊn ®Ò. * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm..................

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 479

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: H§ cña GV H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng I. LÝ thuyÕt: C©u 1:

a. V¨n b¶n tù sù: - Kh¸i niÖm:

thuyÕt

H§2 (20ph) ? Nªu ®Æc ®iÓm cña c¸c kiÓu v¨n b¶n tù sù, minh, nghÞ luËn vµ c¸c yªu cÇu kÕt hîp chóng trong thùc tÕ v¨n b¶n? - Kh¸i niÖm: Tù sù lµ tr×nh bµy c¸c sù viÖc (sù kiÖn) cã quan hÖ nh©n qu¶ dÉn ®Õn kÕt côc, biÓu lé ý nghÜa. - Môc ®Ých: BiÓu hiÖn con ngêi, quy luËt ®êi sèng, bµy tá th¸i ®é, t×nh c¶m. - Môc ®Ých: b. V¨n b¶n thuyÕt minh: - Kh¸i niÖm:

- Môc ®Ých:

c. NghÞ luËn: - Kh¸i niÖm:

- Môc ®Ých:

- Kh¸i niÖm: ThuyÕt minh lµ kiÓu v¨n b¶n nh»m gi¶i thÝch, tr×nh bµy chÝnh x¸c, kh¸ch quan vÒ cÊu t¹o, tÝnh chÊt, quan hÖ, gi¸ trÞ,...cña mét sù vËt, hiÖn tîng, mét vÊn ®Ò thuéc tù nhiªn, x· héi vµ con ngêi. - Môc ®Ých: Gióp ngêi ®äc cã tri thøc kh¸ch quan vµ th¸i ®é ®óng ®¾n víi chóng. - Kh¸i niÖm: NghÞ luËn lµ tr×nh bµy t tëng, quan ®iÓm ®èi víi tù nhiªn, x· héi vµ con ngêi b»ng c¸c luËn ®iÓm, luËn cø vµ c¸ch lËp luËn. - Môc ®Ých: ThuyÕt phôc mäi ngêi tin theo c¸i ®óng, c¸i tèt, tõ bá c¸i sai, c¸i xÊu.

? MQH gi÷a c¸c v¨n b¶n trªn thÓ hiÖn ntn?

d. Mèi quan hÖ gi÷a 3 lo¹i v¨n b¶n trªn: - Tù sù: cã sö dông yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, thuyÕt minh, nghÞ luËn. - ThuyÕt minh: cã sö dông yÕu tè miªu t¶, tù sù, nghÞ luËn. - NghÞ luËn: cã sö dông yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, thuyÕt minh.

- Tù sù: cã sö dông yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, thuyÕt minh, nghÞ luËn. - ThuyÕt minh: cã sö dông yÕu tè miªu t¶, tù sù, nghÞ luËn. - NghÞ luËn: cã sö dông yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, thuyÕt minh.  viÖc sö dông kÕt hîp c¸c kiÓu v¨n b¶n trªn nh»m t¹o sù linh ho¹t, thuyÕt phôc vµ hÊp dÉn cho c¸c lo¹i v¨n b¶n. C©u 2: - Sù viÖc lµ c¸i x¶y ra ®îc nhËn thøc cã ranh giíi râ rµng, ph©n biÖt víi nh÷ng c¸i x¶y ra kh¸c.

ỳ                                                                                                   Trang

? Sù viÖc vµ chi tiÕt tiªu biÓu trong v¨n ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 480

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

b¶n tù sù lµ g×? Cho biÕt c¸ch chän sù viÖc vµ chi tiÕt tiªu biÓu khi viÕt kiÓu v¨n b¶n nµy?

- Sù viÖc tiªu biÓu lµ nh÷ng sù viÖc quan träng gãp phÇn h×nh thµnh cèt truyÖn. - Chi tiÕt lµ tiÓu tiÕt cña t¸c phÈm mang søc chøa lín vÒ c¶m xóc vµ t tëng. - Chi tiÕt ®Æc s¾c lµ chi tiÕt tËp trung thÓ hiÖn râ nÐt sù viÖc tiªu biÓu.

? Tr×nh bµy c¸ch lËp dµn ý, viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m? - Sù viÖc lµ c¸i x¶y ra ®îc nhËn thøc cã ranh giíi râ rµng, ph©n biÖt víi nh÷ng c¸i x¶y ra kh¸c. - Sù viÖc tiªu biÓu lµ nh÷ng sù viÖc quan träng gãp phÇn h×nh thµnh cèt truyÖn. - Chi tiÕt lµ tiÓu tiÕt cña t¸c phÈm mang søc chøa lín vÒ c¶m xóc vµ t tëng. - Chi tiÕt ®Æc s¾c lµ chi tiÕt tËp trung thÓ hiÖn râ nÐt sù viÖc tiªu biÓu. - C¸c bíc thùc hiÖn viÖc lùa chän sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu: + X¸c ®Þnh ®Ò tµi, chñ ®Ò c©u chuyÖn. + Dù kiÕn cèt truyÖn (sù viÖc tiªu biÓu). + TriÓn khai sù viÖc b»ng c¸c chi tiÕt. C©u 3: - C¸ch lËp dµn ý: + X¸c ®Þnh ®Ò tµi: KÓ vÒ viÖc g×, chuyÖn g×? + X¸c ®Þnh nh©n vËt. + Dù kiÕn cèt truyÖn: Sù viÖc 1, 2, 3,... - Dµn ý chung:

C©u 4: - C¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh th«ng dông: + §Þnh nghÜa. + Ph©n tÝch, ph©n lo¹i. + LiÖt kª, nªu vÝ dô. Tr×nh bµy c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh th- êng ®îc sö dông trong 1 bµi v¨n thuyÕt minh?

- C¸ch lËp dµn ý: + X¸c ®Þnh ®Ò tµi: KÓ vÒ viÖc g×, chuyÖn g×? + X¸c ®Þnh nh©n vËt. + Dù kiÕn cèt truyÖn: Sù viÖc 1, 2, 3,... - Dµn ý chung: + MB: Giíi thiÖu c©u chuyÖn (hoµn c¶nh, ko gian, thêi gian, nh©n vËt,...) + TB: KÓ nh÷ng sù viÖc, chi tiÕt chÝnh theo diÔn biÕn c©u chuyÖn, kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. + KB: Nªu c¶m nghÜ cña nh©n vËt hoÆc mét chi tiÕt ®Æc s¾c.

? Lµm thÕ nµo ®Ó viÕt ®îc bµi v¨n thuyÕt minh chuÈn x¸c, hÊp dÉn?

C©u 5: a.Yªu cÇu ®¶m b¶o tÝnh chuÈn x¸c: - C¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh th«ng - T×m hiÓu thÊu ®¸o tríc khi viÕt. dông: - Thu thËp ®Çy ®ñ tµi liÖu tham + §Þnh nghÜa. kh¶o, c¸c tµi liÖu cã gi¸ trÞ. + Ph©n tÝch, ph©n lo¹i. - Chó ý vÊn ®Ò thêi ®iÓm xuÊt b¶n + LiÖt kª, nªu vÝ dô. cña tµi liÖu ®Ó cËp nhËt th«ng tin. + Gi¶ng gi¶i nguyªn nh©n- kÕt qu¶ b. Yªu cÇu ®¶m b¶o tÝnh hÊp dÉn: + So s¸nh. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 481

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Dïng sè liÖu.

- §a ra c¸c chi tiÕt cô thÓ, sinh ®éng, nh÷ng con sè chÝnh x¸c ®Ó bµi v¨n ko trõu tîng, m¬ hå.

C©u 6: a. C¸ch lËp dµn ý:

? Tr×nh bµy c¸ch lËp dµn ý vµ viÕt c¸c thuyÕt ®o¹n v¨n minh?

b. C¸ch viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh: a.Yªu cÇu ®¶m b¶o tÝnh chuÈn x¸c: - T×m hiÓu thÊu ®¸o tríc khi viÕt. - Thu thËp ®Çy ®ñ tµi liÖu tham kh¶o, c¸c tµi liÖu cã gi¸ trÞ. - Chó ý vÊn ®Ò thêi ®iÓm xuÊt b¶n cña tµi liÖu ®Ó cËp nhËt th«ng tin. b. Yªu cÇu ®¶m b¶o tÝnh hÊp dÉn: - §a ra c¸c chi tiÕt cô thÓ, sinh ®éng, nh÷ng con sè chÝnh x¸c ®Ó bµi v¨n ko trõu tîng, m¬ hå. - So s¸nh ®Ó lµm næi bËt sù kh¸c biÖt, t¹o Ên tîng. - KÕt hîp vµ sö dông c¸c kiÓu c©u linh ho¹t. - Khi cÇn nªn phèi hîp nhiÒu lo¹i kiÕn thøc ®Ó ®èi tîng thuyÕt minh ®îc soi räi tõ nhiÒu mÆt.

C©u 7: a. CÊu t¹o cña 1 lËp luËn:

b. C¸c thao t¸c nghÞ luËn:

H§3 (20ph) ? Tr×nh bµy cÊu t¹o cña 1 lËp luËn, c¸c thao t¸c nghÞ luËn vµ c¸ch lËp dµn ý cho bµi v¨n nghÞ luËn?

a. C¸ch lËp dµn ý: - MB: Giíi thiÖu ®èi tîng thuyÕt minh. - TB: Cung cÊp c¸c ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, sè liÖu,... vÒ ®èi tîng. - KB: Vai trß, ý nghÜa cña ®èi t- îng®èi víi ®êi sèng. b. C¸ch viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh: - X¸c ®Þnh chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n. - Sö dông hîp lÝ c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. - §¶m b¶o tÝnh liªn kÕt vÒ h×nh thøc vµ néi dung. - Dïng tõ, ®Æt c©u trong s¸ng, ®óng phong c¸ch ng«n ng÷.

c. C¸ch lËp dµn ý:

C©u 8: - Yªu cÇu cña tãm t¾t VB tù sù:

a. CÊu t¹o cña 1 lËp luËn: - LuËn ®iÓm. - C¸c luËn cø. - C¸c ph¬ng ph¸p lËp luËn. b. C¸c thao t¸c nghÞ luËn: - DiÔn dÞch. - Quy n¹p. - Ph©n tÝch. - Tæng hîp. - So s¸nh. ỳ                                                                                                   Trang

? Tr×nh bµy yªu cÇu vµ c¸ch thøc tãm t¾t VB tù sù vµ VB thuyÕt minh? ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 482

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Tãm t¾t VB tù sù theo nh©n vËt chÝnh: - Môc ®Ých: c. C¸ch lËp dµn ý: - N¾m ch¾c c¸c yªu cÇu cña ®Ò bµi. - T×m hÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø. - S¾p xÕp c¸c luËn ®iÓm, luËn cø hîp lÝ.

- C¸ch thøc tãm t¾t VB tù sù:

? C¸c c¸ch tãm t¾t VB tù sù: tãm t¾t theo cèt truyÖn vµ tãm t¾t theo nh©n vËt chÝnh.

? Tãm t¾t Vb thuyÕt minh nh»m hiÓu vµ n¾m ®îc nh÷ng néi dung chÝnh cña VB ®ã. - Yªu cÇu cña tãm t¾t VB thuyÕt minh: VB tãm t¾t ph¶i râ rµng, chÝnh x¸c so víi n«i dung v¨n b¶n gèc. - C¸ch thøc tãm t¾t VB thuyÕt minh:

? Nªu ®Æc ®iÓm c¸ch viÕt kÕ ho¹ch c¸ nh©n vµ qu¶ng c¸o? C©u 9: - §Æc ®iÓm c¸ch viÕt b¶n kÕ ho¹ch c¸ nh©n: + ThÓ hiÖn râ môc tiªu, néi dung, c¸ch thøc vµ thêi gian tiÕn hµnh.

- §Æc ®iÓm c¸ch viÕt qu¶ng c¸o:

- Yªu cÇu cña tãm t¾t VB tù sù: + T«n träng néi dung c¬ b¶n cña t¸c phÈm. + Tháa m·n nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña 1 v¨n b¶n. + §¸p øng ®îc môc ®Ých tãm t¾t. - Tãm t¾t VB tù sù theo nh©n vËt chÝnh: - Môc ®Ých: + Gióp ta n¾m v÷ng tÝnh c¸ch , sè phËn nh©n vËt chÝnh.+ Gãp phÇn t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ t¸c phÈm. - C¸ch thøc tãm t¾t VB tù sù: + X¸c ®Þnh môc ®Ých tãm t¾t. + §äc kÜ VB, x¸c ®Þnh nh©n vËt chÝnh, ®Æt nh©n vËt trong mèi quan hÖ víi c¸c nh©n vËt kh¸c vµ diÔn biÕn cña c¸c sù viÖc trong cèt truyÖn. + ViÕt VB tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh, cã thÓ trÝch dÉn nguyªn v¨n 1 sè tõ ng÷, c©u v¨n trong t¸c phÈm. - Yªu cÇu cña tãm t¾t VB thuyÕt minh: VB tãm t¾t ph¶i râ rµng, chÝnh x¸c so víi n«i dung v¨n b¶n gèc. - C¸ch thøc tãm t¾t VB thuyÕt minh: + X¸c ®Þnh môc ®Ých, yªu cÇu tãm t¾t. + §äc kÜ VB gèc ®Ó n¾m ®îc ®èi t- îng thuyÕt minh. + T×m bè côc v¨n b¶n. + ViÕt b¶n tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh.

- §Æc ®iÓm c¸ch viÕt b¶n kÕ ho¹ch c¸ nh©n: + ThÓ hiÖn râ môc tiªu, néi dung, c¸ch thøc vµ thêi gian tiÕn hµnh. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 483

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

C©u 10: - C¸ch thøc tr×nh bµy 1 vÊn ®Ò:

? Nªu c¸ch thøc tr×nh bµy 1 vÊn ®Ò?

- Yªu cÇu: ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ néi dung, ng÷ ®iÖu...

II. LuyÖn tËp: GV: Híng dÉn HS lµm bµi tËp ë nhµ.

+ Lêi v¨n ng¾n gän, thÓ hiÖn díi c¸c môc lín nhá kh¸c nhau, cÇn thiÕt cã thÓ kÎ b¶ng. - §Æc ®iÓm c¸ch viÕt qu¶ng c¸o: + Ng¾n gän, sóc tÝch, hÊp dÉn, t¹o Ên tîng. + Trung thùc, t«n träng ph¸p luËt vµ thuÇn phong mÜ tôc. + Chän ®îc 1 néi dung ®éc ®¸o, g©y Ên tîng, thÓ hiÖn tÝnh u viÖt cña s¶n phÈm, dÞch vô råi tr×nh bµy theo kiÓu quy n¹p hoÆc so s¸nh vµ sö dông nh÷ng tõ ng÷ kh¼ng ®Þnh tuyÖt ®èi. + KÕt hîp sö dông c¸c tõ ng÷ vµ h×nh ¶nh minh häa.

- C¸ch thøc tr×nh bµy 1 vÊn ®Ò: + Tríc khi tr×nh bµy cÇn t×m hiÓu, suy nghÜ, n¾m ch¾c c¸c ®Æc ®iÓm cña vÊn ®Ò, ®èi tîng cÇn tr×nh bµy. + ChuÈn bÞ ®Ò tµi, ®Ò c¬ng cho bµi nãi. + Khi tr×nh bµy cÇn tu©n thñ tr×nh tù: khëi ®Çu- diÔn biÕn- kÕt thóc. - Yªu cÇu: ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ néi dung, ng÷ ®iÖu, cö chØ, ¸nh m¾t, ®iÖu bé, c¶m xóc,...®Ó l«i cuèn ngêi nghe.

H§4. 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc. * LuyÖn tËp : - Lµm tiÕp bµi tËp trong SGK. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn cña GV. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T 99 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 484

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : 9/01/2011

ạ Ngày d y: L p: ớ 10A4 ngày..........tháng 01 năm 2011

ớ L p: 10A1 ngày..........tháng 01 năm 2011

Làm văn t  100,101

TiÕ Bµi viÕt sè 7 ố

ợ

ổ

ể

(Ki m tra t ng h p cu i kì II)

I. Môc tiªu bµi . KI M TRA Ể

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - Gióp hs nhËn râ u- nhîc ®iÓm vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña bµi viÕt, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng chä sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m.

2. KÜ n¨ng: - Cñng cè kiÕn thøc- kÜ n¨ng khi viÕt v¨n tù sù (bµi viÕt sè 4). 3. Th¸i ®é . - Rót ra bµi häc kinh nghiÖm vµ cã ý thøc båi dìng thªm n¨ng lùc viÕt v¨n tù sù chuÈn bÞ tèt cho bµi viÕt sau.

Ộ Ề II. N I DUNG Đ :

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 485

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ậ

ạ

ử ế

ấ ầ

ể ỉ

ậ

ế

Ề 1. MA TR N Đ :   ướ

i ma tr n và có th  ch nh s a n u th y c n thi

t.

c 9. Đánh giá l

B

ế

ậ Nh n bi

t

C ngộ

M c ứ độ

Thông  hi uể

ậ ụ   V n d ng th pấ

ậ ụ   V n d ng cao

Ch  đủ ề 1. Tác giả

ả

ễ

ủ ườ

ớ ­  Nh  và ghi  ạ ượ ữ i đ l c nh ng  ể ặ đ c đi m sáng  ủ tác c a các tác  gi  Nguy n  Tuân, Hoàng  ọ Ph  Ng c  T ng, Tô  Hoài, Kim Lân 1

1

10%= 1 đi mể

2. Văn h cọ

ệ

ể ủ  Hi u   ch ị  ề đ ,   giá   tr ộ n i   dung,   ậ   ngh  thu t ắ   ặ đ c   s c ừ   ủ c a   t ng tác ph m.ẩ

ố   ớ ­    Nh   rõ   c t ệ     nhân truy n, ự  ậ ế v t, chi ti t, s ệ ủ   vi c   chính   c a ệ   ỗ truy n m i ư cũng   nh   dòng   ả ủ   c m   xúc   c a ỳ  ỗ m i   thiên   tu bút 1

1

0,5

1,5

20%= 2 đi mể

3. Làm văn

ế t bài văn Vi   ề  ị ậ ngh  lu n v ộ m t tác  ẩ ph m văn  h c.ọ 1

7

1

2

1

70%= 7 đi mể 10 đi mể

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 486

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

1,5 = 15%

1,5 = 15%

70%

Tr b nả

Ề 2. Đ  BÀI * §Ò 1: Anh (chÞ) h·y thuyÕt minh vÒ mét t¸c gi¶ v¨n häc.

- Yªu cÇu: ( TM vÒ TGVH). + T×m hiÓu râ vÒ t¸c gi¶. + GT nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp s¸ng t¸c cña t¸c gi¶. + Nªu nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ chung: nh÷ng thµnh tùu, ®ãng gãp, vÞ trÝ cña tac sgi¶ ®èi víi nÒn v¨n häc níc nhµ. - X§ ®èi tîng: Tªn t¸c gi¶ VH sÏ giíi thiÖu.

- LËp dµn ý: * MB: - GT tªn t¸c gi¶ vµ nªu râ kiÓu v¨n b¶n cña bµi v¨n: thuyÕt minh. - GT vai trß, vÞ trÝ cña TG trong nÒn VH níc nhµ vµ nÒn v¨n ho¸ thÕ giíi (nÕu cã). * TB: - Nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ th©n thÕ (theo tõng giai ®o¹n cuéc ®êi). - Nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ sù nghiÖp s¸ng t¸c (theo tõng giai ®o¹n, ®Ò tµi, thÓ lo¹i...). * KB: - Nªu nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ chung vÒ TG vµ nªu c¶m xóc, suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ TG.

Ẫ Ấ Ể NG D N CH M VÀ BIÊU ĐI M:

* ® Ò bµi 2: Anh (chÞ) h·y thuyÕt minh vÒ t¸c gi¶ v¨n häc NguyÔn Tr·i. III. H ƯỚ 1. Gợi ý: a. Më bµi: Giíi thiÖu s¬ lîc vÒ t¸c gi¶ NguyÔn Tr·i víi mét sè th«ng tin:

+ N¨m sinh, n¨m mÊt: 1380-1442. + Tªn hiÖu: øc Trai. + Quª qu¸n: lµng Chi Ng¹i (ChÝ Linh- H¶i D¬ng) sau dêi ®Õn NhÞ Khª (Thêng TÝn- Hµ T©y). + Gia ®×nh: cha, mÑ... + Nªu ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ NguyÔn Tr·i: ngêi anh hïng v¨n vâ song toµn, nhµ v¨n, nhµ th¬ lín

-

cña d©n téc. b. Th©n bµi: _. Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ cuéc ®êi NguyÔn Tr·i: Hs cã thÓ chän 1 trong 2 c¸ch: Giíi thiÖu theo trËt tù thêi gian cuéc ®êi NguyÔn Tr·i. Giíi thiÖu qua hai khÝa c¹nh:

+ Anh hïng: NguyÔn Tr·i tõng tham gia khëi nghÜa Lam S¬n víi vai trß cña mét qu©n s tµi ba, “viÕt th th¶o hÞch tµi giái h¬n hÕt mét thêi”, gióp Lª Lîi lµm nªn chiÕn th¾ng vÎ vang. + Bi kÞch:- Sím ph¶i chÞu nh÷ng nçi ®au: mÊt mÑ khi 5 tuæi, «ng ngo¹i qua ®êi khi NguyÔn Tr·i 10 tuæi. - Bi kÞch níc mÊt nhµ tan... - Suèt ®êi tËn trung víi n íc nhng bÞ gian thÇn giÌm pha, vua nghi kÞ, ph¶i chÞu ¸n tru di tam téc th¶m khèc.

_. Giíi thiÖu vÒ sù nghiÖp th¬ v¨n: - KÓ tªn c¸c t¸c phÈm viÕt b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m tiªu biÓu c¶u NguyÔn Tr·i: øc Trai thi tËp, Quèc ©m thi tËp,...

- Néi dung th¬ v¨n NguyÔn Tr·i: + NguyÔn Tr·i- nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt: Gi¶i thÝch kh¸i niÖm: nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt. KÓ tªn 2 t¸c phÈm chÝnh luËn kiÖt xuÊt cña NguyÔn Tr·i: B×nh Ng« ®¹i c¸o vµ Qu©n trung

T tëng chñ ®¹o: nh©n nghÜa, yªu níc, th¬ng d©n.

ỳ                                                                                                   Trang

tõ mÖnh tËp. ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 487

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

NghÖ thuËt viÕt v¨n chÝnh luËn:- X¸c ®Þnh bót ph¸p lËp luËn phï hîp víi ®èi tîng, môc ®Ých

lËp luËn. - KÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn s¾c bÐn.

+ NguyÔn Tr·i- nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c: Gi¶i thÝch t¹i sao nãi NguyÔn Tr·i lµ nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c: th¬ NguyÔn Tr·i biÓu hiÖn râ 2 t c¸ch cao c¶ cña con ngêi «ng- ngêi anh hïng vµ con ngêi trÇn thÕ. _. §¸nh gi¸ vÒ vÞ trÝ, tÇm vãc cña NguyÔn Tr·i: Lµ nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt, nhµ th¬ më

®Çu cho v¨n häc tiÕng ViÖt, lµ t¸c gi¶ v¨n häc lín cña níc nhµ. c. KÕt bµi: - Trë l¹i ®Ò tµi thuyÕt minh. - Nªu c¶m xóc, suy nghÜ vÒ cuéc ®êi, th¬ v¨n, tµi n¨ng vµ nh©n c¸ch cña NguyÔn Tr·i.

- §iÓm 9,10: TriÓn khai ®Çy ®ñ nh trong ®¸p ¸n,c©u v¨n mît mµ, dÉn chøng sinh ®éng. 2. Thang ®iÓm. Bè côc râ rµng vµ kh«ng m¾c lçi. - §iÓm 7,8: TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n, c©u v¨n mît mµ,dÉn chøng ®Çy ®ñ vµ sinh ®éng. Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. - §iÓm 5,6: TriÓn khai ®Çy ®ñ c¸c ý trong ®¸p ¸n, hµnh v¨n cha mît mµ, dÉn chøng ch- a ®îc lµm râ. Bè côc râ rµng vµ cßn m¾c vµi lçi nhá. - §iÓm 3,4: TriÓn khai ®uîc 2/3 ý trong ®¸p ¸n,thiÕu dÉn chøng. C©u v¨n ®· triÓn khai râ rµng ,bè côc ®¶m b¶o ba phÇn vµ cßn m¾c nh÷ng lçi c¬ b¶n.

- §iÓm 2: TriÓn khai c¸c ý lan man ,bè côc kh«ng râ rµng vµ m¾c qu¸ nhiÒu lçi. - §iÓm 1: Sai l¹c c¶ néi dung vµ ph¬ng ph¸p.

- §iÓm 0: Kh«ng lµm bµi. IV. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ch÷a lçi trong bµi viÕt cña häc sinh: a. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ch÷a lçi trong bµi viÕt

- ¦u ®iÓm: §a sè c¸c em lµm ®óng kiÓu bµi, cã trÝ tëng tîng vµ sù liªn tëng phong phó. §¸p øng ®îc néi dung yªu cÇu cña ®Ò. NhiÒu c¸ch gi¶i quyÕt ®a ra hîp lÝ. Bµi viÕt ®iÓm cao: NhËt Quúnh, Thu Quúnh, TÜnh, Phó, Nghiªn HuyÒn…. - Nh îc ®iÓm: Cã mét sè em cha biÕt kÓ chuyÖn tëng tîng dÉn ®Õn l¹c ®Ò hay vèn sèng vµ trÝ tëng tîng Ýt khiÕn cho bµi viÕt s¬ sµi, cßn m¾c lçi diÔn ®¹t. - Ch÷a lçi cô thÓ: ( GV thèng kª lçi mµ HS m¾c ph¶i µ ch÷a lçi trùc tiÕp trªn vë HS ). - Thèng kª ®iÓm §iÓm Líp

Giái 1 Kh¸ 6 TB 29 YÕu 7

1 7 23 14 10A1 43 10A4 45

ỳ                                                                                                   Trang

Ho¹t ®éng 3(1') 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - ViÕt bµi trong mét tuÇn. - Yªu cÇu nªu cao tr¸ch nhiÖm, nhiÖt t×nh ®èi víi bµi viÕt. * LuyÖn tËp : ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 488

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Hoµn thµnh bµi tËp theo yªu cÇu cña GV. 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Söa ch÷a bµi ®· tr¶ vµo vë bµi tËp. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi ( T64 theo c©u hái híng dÉn cña GV).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 489

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ả

Ạ

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

TiÕ t 102 Làm văn ViÕt qu¶ng c¸o

I . Môc tiªu bµi häc . 1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh-- N¾m ®îc c¸ch viÕt qu¶ng c¸o cho 1 s¶n phÈm hoÆc dÞch

vô.

- HiÓu yªu cÇu vµ c¸ch viÕt qu¶ng c¸o cho mét s¶n phÈm hoÆc mét dÞch vô.

- ViÕt ®îc v¨n b¶n qu¶ng c¸o. 2. KÜ n¨ng:- RÌn luyÖn kÜ n¨ng biÕt viÕt v¨n b¶n qu¶ng c¸o. 3. Th¸i ®é:- Cã ý thøc cao trong viÖc t duy vµ s¸ng t¹o ®Ó viÕt v¨n b¶n qu¶ng c¸o.

. chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: Gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò:

ỳ                                                                                                   Trang

2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Hµng ngµy, c¸c em b¾t gÆp rÊt nhiÒu c¸c v¨n b¶n qu¶ng c¸o trªn b¸o chÝ, tê r¬i, ®µi ph¸t thanh, truyÒn h×nh,... VËy, vai trß vµ c¸c yªu cÇu cña 1 v¨n b¶n qu¶ng c¸o lµ g×? Lµm thÕ nµo ®Ó viÕt ®îc 1 v¨n b¶n qu¶ng c¸o hÊp dÉn, thuyÕt phôc? Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò ®ã. * Bµi míi: ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 490

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

H§ cña HS H§ cña GV H§2 (20ph)

? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n qu¶ng c¸o? Néi dung ghi b¶ng I. Vai trß vµ yªu cÇu chung cña v¨n b¶n qu¶ng c¸o: 1. V¨n b¶n qu¶ng c¸o trong ®êi sèng: a. Kh¸i niÖm v¨n b¶n qu¶ng c¸o:

b. T×m hiÓu 1 sè v¨n b¶n qu¶ng c¸o: ? C¸c v¨n b¶n qu¶ng c¸o trong sgk nãi vÒ ®iÒu g×? ? C¸c v¨n b¶n trªn th- êng gÆp ë ®©u?

a. Kh¸i niÖm v¨n b¶n qu¶ng c¸o: Lµ v¨n b¶n th«ng tin vÒ s¶n phÈm hay dÞch vô nh»m thu hót vµ thuyÕt phôc kh¸ch hµng tin vµo chÊt lîng, lîi Ých, sù tiÖn lîi cña s¶n phÈm, dÞch vô mµ ham thÝch mua hµng vµ sö dông dÞch vô ®ã. b. T×m hiÓu 1 sè v¨n b¶n qu¶ng c¸o: - V¨n b¶n qu¶ng c¸o: B¸n m¸y vi tÝnh.  qu¶ng c¸o cho c«ng ti b¸n m¸y vi tÝnh. - V¨n b¶n qu¶ng c¸o: Phßng kh¸m ®a khoa H.D.  qu¶ng c¸o cho dÞch vô kh¸m ch÷a bÖnh. - C¸c v¨n b¶n trªn thêng gÆp ë c¸c tê r¬i, trªn ti vi, b¸o chÝ,... - Mét sè lo¹i v¨n b¶n qu¶ng c¸o: c¸c dÞch vô ®iÖn tho¹i di ®éng, xi m¨ng, thÐp, dÇu géi,... ? KÓ tªn mét sè lo¹i v¨n b¶n qu¶ng c¸o th- êng gÆp? ? §Ó t¹o sù hÊp dÉn, c¸c v¨n b¶n trªn ®îc tr×nh bµy ntn?

2. Yªu cÇu chung cña v¨n b¶n qu¶ng c¸o: a. C¸ch tr×nh bµy t¹o sù hÊp dÉn:

? Ph©n tÝch mÆt h¹n chÕ cña 2 v¨n b¶n qu¶ng c¸o trong sgk? b. VD:

? C¸c yªu cÇu cña v¨n b¶n qu¶ng c¸o?

- KÕt hîp sö dông c¸c tõ ng÷ vµ h×nh ¶nh minh häa. - V¨n b¶n ®îc chia t¸ch thµnh c¸c phÇn râ rµng, c¸ch tr×nh bµy c¸c tõ ng÷ t¹o Ên tîng thÞ gi¸c. - Tõ ng÷ dÔ hiÓu, c©u v¨n ng¾n gän b. VD: - VD (1): V¨n b¶n qu¶ng c¸o 1 lo¹i níc gi¶i kh¸t.  Dµi dßng, ko lµm râ ®Æc tÝnh u viÖt cña s¶n phÈm cÇn qu¶ng c¸o. - VD (2): V¨n b¶n qu¶ng c¸o cho 1 lo¹i kem tr¾ng da.  Qu¸ cêng ®iÖu c«ng dông cña s¶n phÈm khiÕn ngêi nghe khã tin.

c. C¸c yªu cÇu cña v¨n b¶n qu¶ng îng.

c. C¸c yªu cÇu cña v¨n b¶n qu¶ng c¸o: - V¨n b¶n qu¶ng c¸o cÇn ng¾n gän. Trung - HÊp dÉn, g©y Ên t ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 491

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

H§ 3 (25ph) thùc. - T«n träng ph¸p luËt. - §¶m b¶o tÝnh v¨n ho¸, thÈm mÜ.

c¸o: - Néi dung th«ng tin: lµm râ träng t©m, trung thùc, t«n träng ph¸p luËt vµ thuÇn phong mÜ tôc. - TÝnh hÊp dÉn: ng«n ng÷ ng¾n gän, sóc tÝch, míi mÎ, t¹o Ên tîng. - TÝnh thuyÕt phôc: t¹o ®îc niÒm tin n¬i ngêi nghe, ngêi ®äc.

II. C¸ch viÕt v¨n b¶n qu¶ng c¸o: 1. X¸c ®Þnh néi dung c¬ b¶n cho lêi qu¶ng c¸o: - Ch¨m bãn: GV: HD HS viÕt qu¶ng c¸o cho s¶n phÈm rau s¹ch. ? Nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm u viÖt cña rau s¹ch vÒ c¸c mÆt: ch¨m bãn, sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt, chÊt lîng, gi¸ c¶?

îng: - ChÊt l

- Gi¸ c¶ vµ chñng lo¹i:

2. Chän h×nh thøc qu¶ng c¸o: ? ViÕt v¨n b¶n qu¶ng c¸o theo ®o¹n v¨n nµo?

- Ch¨m bãn: + §îc trång trªn ®Êt rau truyÒn thèng, ko bÞ pha t¹p bëi hãa chÊt ®éc h¹i. + §îc tíi b»ng níc s¹ch. + Ko sö dông thuèc trõ s©u, thuèc diÖt cá vµ thuèc kÝch thÝch t¨ng tr- ëng. - ChÊt lîng: + T¬i ngon. + Cã t¸c dông tèt cho søc kháe: cung cÊp c¸c vitamin thiÕt yÕu, gi¶i nhiÖt, ®iÒu hßa tiªu hãa,... - Gi¸ c¶ vµ chñng lo¹i: + Chñng lo¹i phong phó, ®¸p øng mäi khÈu vÞ. + Gi¸ c¶ hîp lÝ. 3. Chó ý:

? §Ó viÕt ®îc mét v¨n b¶n qu¶ng c¸o ta cÇn chó ý ®Õn ®iÓm nµo? - Dïng c¸ch quy n¹p. - Dïng c¸ch so s¸nh.

* Ghi nhí : ( SGK/ 144).

GV: - HDHS lµm bµi tËp. - GV chèt l¹i.

- X¸c ®Þnh néi dung c¬ b¶n thÓ hiÖn tÝnh ®éc ®¸o g©y Ên tîng, tÝnh u viÖt cña s¶n phÈm, dÞch vô. - Tr×nh bµy theo c¸ch quy n¹p hay so s¸nh. Tõ ng÷ sö dông mang ý nghÜa kh¼ng ®Þnh tuyÖt ®èi.

III. LuyÖn tËp: Bµi 1: - C¸c qu¶ng c¸o ®Òu rÊt ng¾n gän, sóc tÝch nh ng ®· nªu ®Çy ®ñ n«i dung cÇn qu¶ng c¸o:

- C¸c qu¶ng c¸o ®Òu rÊt ng¾n gän, sóc tÝch nhng ®· nªu ®Çy ®ñ n«i dung cÇn qu¶ng c¸o:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 492

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Bµi 2: (BTVN).

+ VB 1: Xe F.X ko nh÷ng lµ s¶n phÈm vît tréi (sang träng, tinh tÕ, m¹nh mÏ, quyÕn rò) mµ cßn lµ ngêi b¹n ®¸ng tin cËy. + VB 2: S÷a t¾m H. ®Æc biÖt- th¬m ng¸t h¬ng hoa vµ lµ bÝ quyÕt lµm ®Ñp. + VB 3: Sù th«ng minh, tù ®éng hãa cña m¸y ¶nh M. lµm cho nã tiÖn lîi, dÔ sö dông.

H§4. 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc. * LuyÖn tËp :- Lµm tiÕp bµi tËp trong SGK. 4. H íng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò:- Häc bµi theo híng dÉn cña GV. * Bµi míi:- ChuÈn bÞ «n tËp ®Ó kiÓm tra häc k×.

®Ò thi kh¶o s¸t chÊt lîng häc k× 2 n¨m häc 2008-2009.

ỳ                                                                                                   Trang

C©u 1:(3®) ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 493

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

T×m vµ ph©n tÝch t¸c dông cña biÖn ph¸p tu tõ trong c¸c c©u th¬ sau:

BiÕt bao bím l¶ ong l¬i, Cuéc say ®Çy th¸ng trËn cêi suèt ®ªm. DËp d×u l¸ giã cµnh chim, Sím ®a Tèng Ngäc, tèi t×m Trêng Khanh. (TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du)

C©u 2:(7®) NhËn xÐt vÒ ®o¹n trÝch Trao duyªn (TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du), cã ý kiÕn cho r»ng: “C¸i thÇn cña ®o¹n th¬ lµ ë chç: Trao duyªn mµ kh«ng trao ®îc t×nh! §au khæ v« tËn! Cao ®Ñp v« ngÇn!” Anh (chÞ) h·y ph©n tÝch ®o¹n trÝch Trao duyªn ®Ó lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn.

®Ò thi kh¶o s¸t chÊt lîng häc k× 2 n¨m häc 2008-2009.

C©u 1:(3®) Anh (chÞ) h·y nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm néi dung trong c¸c s¸ng t¸c cña NguyÔn Du? §ãng gãp míi cña «ng cho chñ nghÜa nh©n ®¹o trong v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam giai ®o¹n tõ thÕ kØ XVIII ®Õn nöa ®Çu thÕ kØ XIX lµ g×? C©u 2:(7®) C¶nh ngé vµ t©m tr¹ng cña nµng KiÒu trong ®o¹n trÝch Nçi th¬ng m×nh (TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du)

§¸p ¸n:

C©u 1:(3®) BiÖn ph¸p tu tõ ®èi (®èi t¬ng thµnh): Bím l¶- ong l¬i, cuéc say ®Çy th¸ng- trËn cêi suèt ®ªm, l¸ giã- cµnh chim, sím ®a Tèng Ngäc- tèi t×m Trêng Khanh.(1®) T¸c dông: ph¬i bµy hiÖn thùc t×nh c¶nh trí trªu, « nhôc kÐo dµi cña KiÒu ë chèn lÇu xanh, bän kh¸ch lµng ch¬i ra vµo dËp d×u tÊp nËp. C¸ch dïng c¸c h×nh ¶nh íc lÖ cã tÝnh ®èi xøng trªn cßn thÓ hiÖn th¸i ®é tr©n träng, c¶m th«ng cña t¸c gi¶ víi nh©n vËt, gióp nh©n vËt vÉn gi÷ ® îc ch©n dung cao ®Ñp.(2®) C©u 2:(7®) 1. Më bµi:(0.5®) - Giíi thiÖu vÒ NguyÔn Du, TruyÖn KiÒu vµ trÝch ®o¹n Trao duyªn. - DÉn nhËn ®Þnh. 2. Th©n bµi:(6®)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 494

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

a. Gi¶i thÝch nhËn ®Þnh:(1®) Lêi nhËn ®Þnh ®· chØ ra “c¸i thÇn”- linh hån, ®iÒu cèt lâi, ®iÓm ®Æc s¾c cña ®o¹n Trao duyªn. Nã hoµn toµn ®óng ®¾n, lµ kim chØ nam ®Ó chóng ta t×m hiÓu ®o¹n trÝch. - “Trao duyªn mµ kh«ng trao ®îc t×nh!”: ch÷ “duyªn” ban ®Çu lµ thuËt ng÷ cña PhËt gi¸o chØ sù g¾n bã víi nhau tõ kiÕp tríc, sau chuyÓn thµnh tõ toµn d©n cã ý nghÜa chØ h«n nh©n nam – n÷. Qua ®o¹n trÝch, chóng ta thÊy KiÒu ®· trao ®îc mèi nh©n duyªn cña m×nh vµ Kim Träng cho Thuý V©n nhng kh«ng thÓ trao ®îc t×nh yªu cña nµng dµnh cho Kim Träng. - “§au khæ v« tËn!”: §ã lµ t©m tr¹ng cña KiÒu khi ph¶i d»n lßng trao mèi duyªn ®Ñp ®Ï, trao ®i kh¸t khao h¹nh phóc vµ c¶ sau khi nhê ®îc V©n tr¶ nghÜa cho chµng Kim råi nhng KiÒu kh«ng thanh th¶n mµ ®au ®ín tét cïng. - “Cao ®Ñp v« ngÇn!”: Qua ®o¹n trÝch chóng ta thÊy ®îc quan niÖm vÒ t×nh yªu ®Ñp ®Ï, ®óng ®¾n, tiÕn bé vµ vÎ ®Ñp ®¸ng quý cña trÝ tuÖ vµ nh©n c¸ch cña Thuý KiÒu. b. Ph©n tÝch- chøng minh:(5®) - KiÒu trao ®îc duyªn cho Thuý V©n:(2®) + Hoµn c¶nh ®Æc biÖt kh¸c thêng (2 c©u ®Çu). + íc nguyÖn cña KiÒu (2 c©u tiÕp). + Lêi thuyÕt phôc cña KiÒu: KiÒu kÓ l¹i v¾n t¾t c©u chuyÖn t×nh yªu cña m×nh cho V©n hiÓu vµ thÊy t×nh yªu ®ã lµ thiªng liªng ®îc trêi ®Êt chøng gi¸m nªn KiÒu kh«ng thÓ phô b¹c chµng Kim. Nhng nµng còng nh¾c ®Õn hoµn c¶nh hiÖn t¹i Ðo le, kh«ng thÓ vÑn hiÕu trän t×nh ®îc. Nµng chän ch÷ hiÕu nªn ®· trë thµnh kÎ phô b¹c Kim Träng. Do vËy, nµng ®· cËy nhê V©n gióp m×nh ®îc sèng vÑn nghÜa trän t×nh víi chµng. Ba lÝ do thuyÕt phôc:- V©n cßn trÎ.

- T×nh c¶m chÞ em ruét thÞt. - NÕu V©n gióp th× dï cã chÕt KiÒu còng vui lßng, m·n nguyÖn v× ®îc th¬m l©y lµ ngêi sèng vÑn nghÜa trän t×nh.

+ Trao kØ vËt  hoµn tÊt viÖc trao duyªn. - KiÒu kh«ng thÓ trao ®îc t×nh yªu:(2®) + BiÓu hiÖn:- V× cã sù gi»ng xÐ d÷ déi gi÷a lÝ trÝ vµ t×nh c¶m trong hµnh ®éng trao kØ vËt (ptÝch hai ch÷ “cña chung”) - Khi trao duyªn, nµng ®au khæ v« tËn. Sau khi trao ®îc duyªn råi, nµng coi m×nh nh ®· chÕt  qu¸ khø t¬i ®Ñp, h¹nh phóc rùc rì trë thµnh ¶o ¶nh xa x«i (ptÝch “ngµy xa”).  tëng tîng ra viÔn c¶nh t¬ng lai chÕt oan, chÕt hËn, ¶m ®¹m (ptÝch “Mai sau....th¸c oan”).  ý thøc vÒ hiÖn t¹i chia li, tan vì ®ét ngét, th¶m khèc, ®au ®ín ®Õn mª s¶ng (ptÝch “B©y giê...tõ ®©y)”. - Cao ®Ñp v« ngÇn:(1®) + Qua ®o¹n trÝch, ta thÊy ®îc quan niÖm vÒ t×nh yªu cña KiÒu: t/y- t×nh c¶m thuû chung, m·nh liÖt vµ thiªng liªng, t×nh g¾n víi nghÜa  ®óng ®¾n, tiÕn bé. + Trong hoµn c¶nh bi kÞch, KiÒu vÉn thÓv hiÖn ®îc vÎ ®Ñp cña 1 trÝ tuÖ th«ng minh s¾c s¶o ( qua lêi thuyÕt phôc thÊu lÝ ®¹t t×nh) + §øc hi sinh, lßng vÞ tha cña KiÒu. 3. KÕt bµi:(0.5®) - Kh¼ng ®Þnh l¹i gi¸ trÞ cña lêi nhËn ®Þnh.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 495

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Nªu c¶m xóc, suy nghÜ vÒ tµi n¨ng (nghÖ thuËt ng«n tõ, miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt) vµ tÊm lßng cña NguyÔn Du qua ®o¹n trÝch.

,

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 496

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Tr¶ bµi lµm v¨n sè 7

* Yªu cÇu: Thùc hiÖn ®óng c¸c bíc 1. ChÐp ®Ò, nªu yªu cÇu vÒ néi dung cña ®Ò 2. NhËn xÐt bµi lµm cña häc sinh trªn c¸c mÆt

- Néi dung - Bè côc - DiÔn ®¹t, dïng tõ, ®Æt c©u, vµ chÝnh t¶.

3. LÊy ®iÓm vµ ®äc bµi kh¸ nhÊt

Yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS

Th¶o luËn vÒ §Ò 1

Më bµi: Giíi thiÖu ®îc mét trong nh÷ng nÐt ®Ñp truyÒn thèng cña d©n téc ta lµ “T«n s träng ®¹o” Th©n bµi: - HiÓu t«n s träng ®¹o nh thÕ nµo? + ThÕ nµo lµ t«n s? + §¹o lµ g×? + ThÕ nµo lµ t«n s träng ®¹o? + T«n s träng ®¹o ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo? KÕt bµi: Nªu ý nghÜa truyÒn thèng t«n s träng ®¹o vµ cÇn bæ sung nh thÕ nµo?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 497

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Th¶o luËn vÒ §Ò 2

Th¶o luËn vÒ §Ò 3

Th¶o luËn vÒ §Ò 4

§Ò yªu cÇu bµn luËn vÒ tÝnh xÊu vµ ¶nh hëng nhanh chãng cña nã víi con ngêi. Më bµi: Giíi thiÖu ®îc ý kiÕn mét c¸ch tù nhiªn Th©n bµi: Quan niÖm vÒ thãi xÊu + TÊt c¶ nh÷ng g× ngîc l¹i víi c¸i tèt + Nã dÔ ¶nh hëng, l«i cuèn (Tõ ngêi kh¸ch qua ®êng ®Õn sèng chung trong nhµ vµ trë thµnh «ng chñ khã tÝnh). - VÊn ®Ò cÇn bµn luËn ph¶i c¶nh gi¸c víi c¸i xÊu vµ sù ¶nh hëng cña nã. - Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò - Më réng bµn b¹c - Nªu ý nghÜa vÊn ®Ò KÕt bµi: Rót ra bµi häc trong rÌn luyÖn. Më bµi: Giíi thiÖu ®îc vÊn ®Ò cÇn héi th¶o, h·y v× m¸i trêng xanh - s¹ch - ®Ñp. Th©n bµi: - ThÕ nµo lµ m¸i trêng xanh s¹ch ®Ñp - §èi chiÕu víi yªu cÇu, trêng chóng ta hiÖn nay ra sao. - Lµm thÕ nµo ®Ó trêng chóng ta xanh - s¹ch - ®Ñp KÕt hîp: Nªu ý nghÜa ®Ò tµi héi th¶o. Më bµi: Giíi thiÖu vÒ bµi th¬ “Tá lßng” vµ ý kiÕn cña mét bµn häc sinh. Th©n bµi: V× sao cã lêi nhËn ®Þnh kh¸c nhau. + LÝ lÏ b»ng chøng dÉn ®Õn quan niÖm kh¸c nhau. + ý kiÕn cña anh (chÞ). KÕt qu¶: Nªu ý nghÜa vÊn ®Ò.

Tr b nả

LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn

A. môc tiªu bµi häc Gióp HS viÕt ®îc c¸c ®o¹n v¨n phï hîp víi vÞ trÝ vµ chøc n¨ng cña chóng trong bµi

v¨n nghÞ luËn.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 498

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi häc C. c¸ch thøc tiÕn hµnh GV cã thÓ tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp gi÷a ®äc víi trao ®æi th¶o luËn,

tr¶ lêi c¸c c©u hái.

D. tiÕn tr×nh d¹y häc

Yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS

N¾m ®îc dµn ý chi tiÕt SGK tr×nh bµy

I. T×m hiÓu chung HS ®äc SGK Yªu cÇu chän mét môc nhá trong dµn bµi ®Ó viÕt thµnh mét, hai ®o¹n v¨n ng¾n (25ph)

- Tæ 1 + tæ 2: ViÕt phÇn 2 trong dµn ý: S¸ch më réng nh÷ng ch©n trêi míi - Tæ 3: ViÕt phÇn 1 trong dµn ý S¸ch lµ s¶n phÈm tinh thÇn k× diÖu cña con ngêi - Tæ 4: ViÕt phÇn 3 trong dµn ý CÇn cã th¸i ®é ®óng víi s¸ch vµ viÖc ®äc s¸ch (§äc nhËn xÐt ®¸nh gi¸)

¤n tËp phÇn lµm v¨n

A. môc tiªu bµi häc Gióp HS: 1. ¤n l¹i tri thøc vµ kÜ n¨ng viÕt c¸c kiÓu v¨n b¶n ®· häc ë THCS vµ n©ng cao ë líp

10. ¤n c¸c kiÓu v¨n b¶n míi ®· häc ë líp 10

2. ChuÈn bÞ tèt cho bµi kiÓm tra cuèi n¨m. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi häc C. c¸ch thøc tiÕn hµnh GV cã thÓ tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp gi÷a ®äc víi trao ®æi th¶o luËn,

tr¶ lêi c¸c c©u hái.

D. tiÕn tr×nh d¹y häc

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 499

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS

I. ¤n tËp 1. LÝ thuyÕt Th¶o luËn vÒ c©u hái 1 - SGK

Th¶o luËn vÒ c©u 2 - SGK

- §Æc ®iÓm cña kiÓu v¨n b¶n tù sù lµ biÕt kÓ l¹i tr×nh tù mét cèt truyÖn, trong ®ã ph¶i chän lùa nh÷ng chi tiÕt, nh©n vËt tiªu biÓu. - §Æc ®iÓm cña kiÓu v¨n b¶n thuyÕt minh lµ giíi thiÖu cho ngêi ®äc, ngêi nghe hiÓu ®îc mét c¸ch râ rµng vÒ mét sù vËt, sù viÖc theo tr×nh tù kÕt cÊu cña kh«ng gian, thêi gian, vµ ®¶m b¶o tÝnh l« gÝch cña sù vËt, sù viÖc Êy. - §Æc ®iÓm cña kiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn lµ x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng luËn ®iÓm râ rµng. Tõ ®ã mµ thiÕt kÕ hÖ thèng nh÷ng luËn cø, thuyÕt phôc ®îc ngêi ®äc, ngêi nghe. Trong thùc tÕ ta ph¶i kÕt hîp gi÷a chóng v× ®Ó cho ngêi ®äc, ngêi nghe hiÓu râ, hiÓu ®óng, hiÓu s©u vµ cã sù rung c¶m cÇn thiÕt. - Sù viÖc tiªu biÓu lµ sù viÖc quan träng thµnh cèt truyÖn - Chi tiÕt tiªu biÓu lµ mét tiÓu tiÕt cña v¨n b¶n mang søc chøa lín vÒ c¶m xóc vµ t tëng. Chän lùa sù viÖc, chi tiÕt lµ kh©u quan träng trong qu¸ tr×nh viÕt hoÆc kÓ l¹i mét c©u chuyÖn.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 500

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Th¶o luËn vÒ c©u 3 - SGK

Th¶o luËn vÒ c©u hái 4 - SGK

Th¶o luËn vÒ c©u hái 5 - SGK

Th¶o luËn vÒ c©u 6 - SGK

Muèn lËp dµn ý mét bµi v¨n tù sù ta ph¶i - H×nh thµnh ý tëng, dù kiÕn cèt truyÖn - LËp dµn ý: Dµn ý cã 3 phÇn Më bµi (giíi thiÖu sù viÖc, sù vËt hoÆc chi tiÕt chÝnh cña cèt truyÖn) Th©n bµi: DiÔn biÕn cèt truyÖn KÕt bµi: Nh÷ng suy nghÜ cña nh©n vËt, hoÆc gîi ra híng ph¸t triÓn míi cña truyÖn. Trong c¸ch lËp dµn ý nµy khi kÓ l¹i diÔn biÕn cèt truyÖn, ta ph¶i kÕt hîp víi yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m ®Ó lµm cho c©u chuyÖn, cho t×nh tiÕt, sù vËt sinh ®éng. - Cã ba ph¬ng ph¸p trong khi thuyÕt minh. Mét lµ giíi thiÖu sù vËt, sù viÖc theo kh«ng gian Hai lµ giíi thiÖu sù vËt, sù viÖc theo thêi gian Ba lµ ®¶m b¶o tÝnh l«gÝch chÆt chÏ - KÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m trong khi thuyÕt minh. - ViÕt mét bµi v¨n thuyÕt minh chuÈn x¸c vµ hÊp dÉn ®ßi hái ngêi viÕt. + T×m hiÓu kÜ ®Ó cã nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ sù vËt, viÖc thuyÕt minh. + Cã bè côc vµ ph¬ng ph¸p thuyÕt minh tèt + KÕt hîp tèt víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. Mét ®o¹n v¨n thuyÕt minh th× dµn ý hoµn toµn phô thuéc vµo kÕt cÊu cña bµi thuyÕt minh Êy. MÆt kh¸c ®o¹n v¨n Êy muèn giíi thiÖu sù vËt, sù viÖc g×? nh thÕ nµo? c¨n cø vµo ®ã ta míi lËp dµn ý ®îc.

Tr b nả

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 501

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Th¶o luËn vÒ c©u 7 - SGK

Th¶o luËn vÒ c©u 8 - SGK

- LËp luËn trong v¨n nghÞ luËn lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh ®îc luËn ®iÓm, luËn cø ®Ó thuyÕt phôc ngêi ®äc, ngêi nghe. CÊu t¹o cña lËp luËn lµ bao gåm nh÷ng luËn ®iÓm luËn cø. - C¸c thao t¸c cña v¨n nghÞ luËn gåm: Quy n¹p, diÔn dÞch, tæng hîp, gi¶i thÝch, chøng minh, ph©n tÝch, b×nh gi¶ng, b×nh luËn, so s¸nh. - LËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn Më bµi: Giíi thiÖu ®îc ®èi tîng cÇn nghÞ luËn Th©n bµi: Phèi hîp c¸c thao t¸c lÇn lît tr×nh bµy c¸c luËn ®iÓm, luËn cø theo yªu cÇu cña ®Ò ra. KÕt bµi: - T×m hiÓu ý nghÜa vÊn ®Ò hoÆc rót ra bµi häc - C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù Dùa vµo cèt truyÖn, dïng lêi v¨n cña m×nh giíi thiÖu mét c¸ch ng¾n gän néi dung chÝnh bao gåm sù viÖc tiªu biÓu vµ nh©n vËt quan träng cña t¸c phÈm ®ã. - C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh. + X¸c ®Þnh môc ®Ých yªu cÇu tãm t¾t + §äc v¨n b¶n gèc ®Ó n¾m v÷ng ®èi t- îng thuyÕt minh + T×m bè côc cña v¨n b¶n, tõ ®ã viÕt tãm lîc c¸c ý ®Ó h×nh thµnh v¨n b¶n tãm t¾t.

Tr b nả

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 502

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Th¶o luËn vÒ c©u 9 - SGK

Th¶o luËn vÒ c©u 10 - SGK

a. §Æc ®iÓm c¸ch viÕt kÕ ho¹ch c¸ nh©n Qu¸n triÖt ®Çy ®ñ c«ng viÖc c¸ nh©n m×nh T¹p trung viÕt: - Tiªu ®Ò - PhÇn 1: (Nªu hä tªn, n¬i lµm viÖc, häc tËp cña ngêi lËp kÕ ho¹ch, nÕu lËp cho riªng m×nh th× kh«ng cã phÇn nµy). - PhÇn 2: (Nªu néi dung c«ng viÖc, thêi gian vµ dù kiÕn kÕt qu¶ ®¹t ®îc). Lêi v¨n ng¾n gän, cÇn thiÕt kÎ b¶ng. b. §Æc ®iÓm c¸ch viÕt b¸o c¸o 1, Tiªu ®Ò qu¶ng c¸o 2, Néi dung c¬ b¶n cho qu¶ng c¸o 3, Chän h×nh thøc qu¶ng c¸o (quy n¹p hoÆc so s¸nh) Cã ba bíc khi tr×nh bµy vÊn ®Ò 1, Thñ tôc cÇn thiÕt (®Æt vÊn ®Ò) + Chµo cö to¹ vµ mäi ngêi + Nªu lÝ do tr×nh bµy 2, Tr×nh bµy + Néi dung chÝnh lµ g× + Néi dung Êy gåm bao nhiÒu vÊn ®Ò + Mçi vÊn ®Ò ®îc cô thÓ ho¸ nh thÕ nµo. + Cã dÉn chøng cô thÓ cho sinh ®éng.

Tr b nả

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 503

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

II. LuyÖn tËp 1. Tãm t¾t bµi kh¸i qu¸t vÒ v¨n häc d©n gian ViÖt Nam

V¨n häc d©n gian ViÖt Nam lµ nh÷ng s¸ng t¸c cña nh©n d©n lao ®éng. V¨n häc d©n gian ViÖt Nam cã hai ®Æc tr- ng: §ã lµ s¶n phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miÖng vµ lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh s¸ng t¹o tËp thÓ. V¨n häc d©n gian cã hÖ thèng thÓ lo¹i rÊt phong phó: ThÇn tho¹i, sö thi, truyÒn thuyÕt, truyÖn cæ tÝch, truyÖn ngô ng«n, truyÖn cêi, tôc ng÷, c©u ®è, ca dao, hß vÌ, truyÖn th¬ vµ c¸c h×nh thøc s©n khÊu d©n gian. Nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña v¨n häc d©n gian ®îc thÓ hiÖn cô thÓ. §ã lµ kho tri thøc v« cïng phong phó vÒ ®êi sèng c¸c d©n téc. V¨n häc d©n gian cã gi¸ trÞ gi¸o dôc s©u s¾c vÒ ®¹o lÝ lµm ngêi. V¨n häc d©n gian cã gi¸ trÞ thÈm mÜ to lín, gãp phÇn quan träng t¹o nªn b¶n s¾c riªng cho nÒn v¨n häc d©n téc.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 504

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ạ

Ả

GIÁO ÁN GI NG D Y

Ngày so nạ : .................................... ớ ạ Ngày d y: L p: .........ngày..........tháng.............năm..........

ớ L p: .........ngày..........tháng.............năm...........

ị ậ

ậ

ậ

t 87  Đ c  văn TiÕ ọ L p lu n trong văn ngh  lu n.

- RÌn kÜ n¨ng lËp luËn trong viÕt v¨n

ị ậ

ị ậ

ự

ế

ậ

ặ

ặ

ọ t văn ngh  lu n văn h c ho c ngh  lu n xã

tin khi l p dàn ý ho c vi

bµi v¨n nghÞ luËn. I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: : - Cñng cè vµ n©ng cao hiÓu biÕt vÒ yªu cÇu vµ c¸ch thøc x©y dùng lËp luËn ®· häc ë THCS: kh¸i niÖm vÒ lËp luËn, c¸ch x¸c ®Þnh luËn ®iÓm, t×m kiÕm luËn cø vµ sö dông c¸c ph¬ng ph¸p lËp luËn. nghÞ luËn vµ dïng lÝ lÏ khi tranh luËn trong giao tiÕp hµng ngµy. ặ

2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng vµ ý thøc lËp lu nậ khi viÕt ho c trình bày 3. Th¸i ®é: - Gi¸o dôc c¸c em t

h i.ộ II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA.

2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

(5 phót)

III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1. KiÓm tra bµi cò:

* §¸p ¸n: - GV: NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS.

* C©u hái: ? §äc thuéc vµ diÔn c¶m ®o¹n trÝch “Trao duyªn” vµ cho biÕt chñ ®Ò cña ®o¹n

ể ệ ạ - Chñ ®Ò: Đó là bi k ch tình yêu tan v , nói cách khác đo n trích th  hi n mâu thu n ẫ   ỡ ữ ệ ớ ự ế trÝch? gi a tình yêu mãnh li t v i th c t ị  chia ly phũ phàng.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 505

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

* Tªn HS tr¶ lêi:

1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 3/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 4/ ....................................................Líp.................§iÓm...................

2. D¹y bµi míi:

Giíi thiÖu bµi míi: Bµi v¨n nghÞ luËn còng lµ mét d¹ng bµi quan träng trong ph©n m«n lµm v¨n líp 10. Khi viÕt mét bµi v¨n bÊt k×, viÖc lËp dµn ý cã ý nghÜa quan träng. VËy ®èi víi bµi v¨n nghÞ luËn, thao t¸c lËp dµn ý cã t¸c dông ntn vµ chóng ta sÏ ph¶i tiÕn hµnh thao t¸c ®ã ntn? §ã lµ nh÷ng néi dung cña bµi häc h«m nay.

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 82. §äc v¨n:

truyÖn kiÒu PhÇn I: T¸c gi¶ NguyÔn Du

ỳ                                                                                                   Trang

A.Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- N¾m râ mét sè nÐt chÝnh vÒ hoµn c¶nh x· héi vµ tiÓu sö NguyÔn Du cã ¶nh hëng ®Õn s¸ng t¸c cña «ng. ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 506

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

- N¾m ®îc mét sè ®Æc ®iÓm chÝnh trong sù nghiÖp s¸ng t¸c vµ nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt trong c¸c t¸c phÈm cña NguyÔn Du. - N¾m ®îc mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña TruyÖn KiÒu qua c¸c ®o¹n trÝch. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv, mét sè tµi liÖu tham kh¶o vÒ NguyÔn Du vµ truyÖn KiÒu. - Hs so¹n bµi. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, ph¸t vÊn- ®µm tho¹i. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Cuèi n¨m 1965, khi c¶ d©n téc ta n¸o nac kØ niÖm 200 n¨m ngµy sinh ®¹i thi hµo d©n téc NguyÔn Du, nh©n dÞp c«ng t¸c qua quª h¬ng NguyÔn Du, Tè H÷u ®· viÕt bµi th¬ næi tiÕng KÝnh göi cô NguyÔn Du. Tè H÷u ®· bµy tá lßng ngìng mé cña m×nh vµ còng lµ cña mäi ngêi d©n ViÖt Nam víi NguyÔn Du vµ TruyÖn KiÒu trong nh÷ng lêi th¬ ®Æc s¾c: TiÕng th¬ ai ®éng ®Êt trêi/ Nghe nh non níc väng lêi ngh×n thu/ Ngµn n¨m sau nhí NguyÔn Du/ TiÕng th¬ng nh tiÕng mÑ ru nhh÷ng ngµy/ Hìi ngêi xa cña ta nay/ Khóc vui xin l¹i so d©y cïng ngêi. Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña «ng. Yªu cÇu cÇn ®¹t Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Hs ®äc sgk.

¬ng:

- Gia ®×nh NguyÔn Du cã g× ®Æc biÖt? Nã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn «ng ntn? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung: Dßng hä, gia ®×nh NguyÔn Du cã nhiÒu ngêi tµi hoa, ®ç ®¹t cao. D©n gian t¬ng truyÒn c©u ca dao ngîi ca: Bao giê Ngµn Hèng hÕt c©y/ S«ng Rum hÕt níc hä nµy hÕt quan. - Quª cha, quª mÑ, n¬i sinh ra vµ lín lªn cña NguyÔn Du cã t¸c ®éng ®Õn «ng ntn?

I. Cuéc ®êi: NguyÔn Du (1765- 1802), tªn ch÷ lµ Tè Nh, hiÖu lµ Thanh Hiªn. 1.Gia ®×nh vµ quª h a. Gia ®×nh: - Cha: NguyÔn NghiÔm (1708- 1775), tµi hoa, tõng gi÷ chøc tÓ tíng. - MÑ: TrÇn ThÞ TÇn (1740-1778), ngêi con g¸i xø Kinh B¾c. - Dßng hä NguyÔn Tiªn §iÒn cã hai truyÒn thèng: + Khoa b¶ng  danh väng lín. + V¨n hãa, v¨n häc. b. Quª h ¬ng: - Quª cha: Hµ TÜnh- vïng ®Êt thuéc khóc ruét miÒn trung khæ nghÌo, n¬i cã s«ng Lam, nói Hång, s¬n thñy h÷u t×nh. - Quª mÑ: xø Kinh B¾c hµo hoa, c¸i n«i cña d©n ca quan hä. - N¬i sinh ra vµ lín lªn: kinh thµnh Th¨ng Long ngh×n n¨m v¨n hiÕn.  NguyÔn Du cã ®iÒu kiÖn tiÕp nhËn truyÒn thèng v¨n hãa quý b¸u cña gia ®×nh vµ cña nhiÒu vïng quª kh¸c nhau. §ã lµ tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn tµi n¨ng nghÖ thuËt cña «ng sau nµy.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 507

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Trong kho¶ng thêi gian 1765 - 1820, XHVN cã g× ®Æc biÖt? Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt , bæ sung: Mét phen thay ®æi s¬n hµ/ M¶nh th©n chiÕc l¸ biÕt lµ vÒ ®©u?

2. Thêi ®¹i vµ x· héi: - Cuèi thÕ kØ XVIII- ®Çu thÕ kØ XIX: + XHPKVN khñng ho¶ng trÇm träng ®Çy bãng tèi, khæ ®au: lo¹n l¹c, khëi nghÜa n«ng d©n, kiªu binh næi lo¹n (tÝnh chÊt bi kÞch). + DiÔn ra nhiÒu biÕn cè lín: T©y S¬n thay ®æi s¬n hµ diÖt Lª, TrÞnh, diÖt Xiªm, ®uæi Thanh, huy hoµng mét thuë; Nhµ NguyÔn lËp l¹i chÝnh quyÒn chuyªn chÕ vµ thèng nhÊt ®Êt níc, thiÕt lËp chÕ ®é cai trÞ hµ kh¾c (1802). 3. Cuéc ®êi NguyÔn Du: - Thêi th¬ Êu vµ niªn thiÕu: sèng trong ko khÝ mét gia ®×nh phong kiÕn quý téc bËc nhÊt ë kinh thµnh Th¨ng Long cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó: + Dïi mµi kinh sö, tÝch lòy vèn v¨n hãa, v¨n häc, lµm nÒn t¶ng cho s¸ng t¸c v¨n ch¬ng sau nµy. + HiÓu râ b¶n chÊt cña hµng quan l¹i ®¬ng thêi cïng víi cuéc sèng phong lu, xa hoa cña giíi quý téc phong kiÕn  ®Ó l¹i dÊu Ên ®Ëm nÐt trong c¸c s¸ng t¸c cña NguyÔn Du. - §ç Tam trêng n¨m 18 tuæi (1783). - Tõ 1789 - tríc khi ra lµm quan cho nhµ NguyÔn: + Tr¶i qua thêi k× h¬n 10 n¨m giã bôi lu l¹c ë quª vî (Quúnh C«i, trÊn S¬n Nam - nay thuéc tØnh Th¸i B×nh), «ng r¬i vµo cuéc sèng v« cïng khã kh¨n, thiÕu thèn, cùc khæ.  §em l¹i cho «ng nh÷ng hiÓu biÕt vµ niÒm c¶m th«ng s©u s¾c víi cuéc sèng cùc khæ cña nh©n d©n lao ®éng, gióp «ng suy ngÉm vÒ x· héi, vÒ th©n phËn con ngêi trong sù biÕn ®éng d÷ déi cña lÞch sö.  Thóc ®Èy sù h×nh thµnh tµi n¨ng vµ b¶n lÜnh s¸ng t¹o v¨n ch¬ng. ¤ng ®· häc ®îc tiÕng nãi hµng ngµy cña ngêi trång d©u, trång gai vµ n¾m v÷ng ng«n ng÷ nghÖ thuËt d©n gian, t¹o tiÒn ®Ò h×nh thµnh phong c¸ch ng«n ng÷ trong nh÷ng s¸ng t¸c v¨n häc b»ng ch÷ N«m, ®Æc biÖt lµ ng«n ng÷ cña TruyÖn KiÒu. + Tõng cã mu ®å chèng T©y S¬n nhng thÊt b¹i, bÞ b¾t råi ®îc tha vÒ quª cha (Hµ TÜnh) sèng Èn dËt. - N¨m 1802, bÊt ®¾c dÜ ph¶i ra lµm quan díi triÒu NguyÔn. Con ®êng ho¹n lé cña «ng rÊt hanh th«ng. Lµm quan lÇn lît qua nhiÒu ®Þa ph¬ng, tõ Hng Yªn ®Õn Thêng TÝn, Hµ T©y, vµo Qu¶ng B×nh, HuÕ,...«ng cã dÞp hiÓu râ h¬n cuéc sèng cña nh©n d©n trªn mét ®Þa bµn réng lín. Lµm Ch¸nh sø ®i sang Trung Quèc, «ng cã dÞp n©ng cao tÇm kh¸i qu¸t cña nh÷ng t tëng x·

ỳ                                                                                                   Trang

- Nªu nh÷ng nÐt lín cña cuéc ®êi NguyÔn Du? T¸c ®éng cña chóng ®Õn sù nghiÖp v¨n häc cña «ng? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung: Trong phñ NguyÔn NghiÔm, ngùa xe quan l¹i ®i l¹i tÊp nËp, kÎ n« béc cóng ®îc mÆc gÊm, ¨n thÞt. NguyÔn Kh¶n (ngêi anh cïng cha kh¸c mÑ víi NguyÔn Du) lµm quan to trong phñ chóa TrÞnh. ¤ng lµ ngêi say mª ©m nh¹c, trong phñ ko lóc nµo ngõng tiÕng t¬ tiÕng tróc. - NguyÔn Du tõng ®îc th¨ng qua c¸c chøc: Tri huyÖn Phï Dung (Kho¸i Ch©u- Hng Yªn), tri phñ Thêng TÝn (Hµ T©y), §«ng C¸c ®iÖn häc sÜ, Cai b¹ Qu¶ng B×nh, CÇn tr¸nh ®iÖn häc sÜ, Ch¸nh sø ®i sø Trung Quèc. - T¬ng truyÒn, tríc khi mÊt NguyÔn Du yªu cÇu ngêi nhµ xem ch©n tay «ng ®· l¹nh cha. Khi ngêi nhµ tr¶ lêi ®· l¹nh c¶ råi. NguyÔn Du chØ ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 508

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nãi “®îc” råi mÊt, ko trèi l¹i mét ®iÒu g×.

héi vµ th©n phËn con ngêi trong c¸c s¸ng t¸c v¨n häc cña m×nh. - BÞ èm, mÊt ë HuÕ ngµy 18/9/1820.  NguyÔn Du lµ mét con ngêi tµi hoa bÊt ®¾c chÝ l¹i ph¶i nÕm tr¶i bao ®¾ng cay, th¨ng trÇm trong cuéc ®êi. ë «ng cã mét tr¸i tim nghÖ sÜ bÈm sinh vµ thiªn tµi, “con m¾t thÊu s¸u câi vµ tÊm lßng nghÜ suèt ngh×n ®êi” cïng mét trÝ tuÖ uyªn b¸c. §ã lµ nh÷ng tè chÊt hun ®óc nªn mét nghÖ sÜ thiªn tµi. II. Sù nghiÖp v¨n häc: 1. C¸c s¸ng t¸c chÝnh: a. S¸ng t¸c b»ng ch÷ H¸n: - Nam trung t¹p ng©m: gåm 40 bµi th¬ ng©m khi ë ph- ¬ng Nam (thêi gian lµm quan ë HuÕ vµ Qu¶ng B×nh- nh÷ng ®Þa ph¬ng ë phÝa nam Hµ TÜnh, quª h¬ng «ng). - Thanh Hiªn thi tËp: gåm 78 bµi viÕt trong thêi gian lu l¹c. - B¾c hµnh t¹p lôc: gåm 131 bµi ®îc viÕt trong thêi k× ®i sø Trung Quèc. Nh÷ng néi dung chÝnh cña tËp B¾c hµnh t¹p lôc: + Ca ngîi, ®ång c¶m víi c¸c nh©n c¸ch cao thîng vµ phª ph¸n nh÷ng nh©n vËt ph¶n diÖn. VD: Ph¶n chiªu hån. + Phª ph¸n XHPK chµ ®¹p quyÒn sèng cña con ngêi. + C¶m th«ng víi nh÷ng th©n phËn nhá bÐ díi ®¸y x· héi, bÞ ®µy ®äa h¾t hñi. VD: §éc TiÓu Thanh kÝ, Së kiÕn hµnh.  Néi dung th¬ ch÷ H¸n nãi chung: thÓ hiÖn trùc tiÕp t t- ëng, t×nh c¶m vµ nh©n c¸ch NguyÔn Du.

b. S¸ng t¸c b»ng ch÷ N«m: - TruyÖn KiÒu (§o¹n trêng t©n thanh): + Gåm 3254 c©u th¬ lôc b¸t, b¾t nguån tõ Kim V©n KiÒu truyÖn cña Thanh T©m Tµi Nh©n (Trung Quèc). + B»ng tµi n¨ng vµ t©m huyÕt cña m×nh, NguyÔn Du

ỳ                                                                                                   Trang

- KÓ tªn c¸c s¸ng t¸c b»ng ch÷ H¸n cña NguyÔn Du? Nªu nh÷ng néi dung chÝnh cña tËp B¾c hµnh t¹p lôc? Gv bæ sung: Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du chñ yÕu lµ nh÷ng vÇn th¬ t©m t×nh, kh¾c häa h×nh tîng chñ thÓ tr÷ t×nh NguyÔn Du, mét t©m tr¹ng rÊt ®éng tríc mäi biÕn cè cña cuéc ®êi. §äc th¬ «ng, ngêi ®äc c¶m nhËn ®îc mét câi lßng ®au thwng, tª t¸i, s©u kÝn, nh «ng tõng nãi: “Ta cã mét tÊc lßng ko biÕt ngá cïng ai”. Bªn trong t©m sù ®au th¬ng Êy lµ nh÷ng suy ngÉm cña nhµ th¬ vÒ con ngêi, x· héi, nh÷ng chiªm nghiÖm s©u s¾c ®Çy tr¾c Èn vÒ nh÷ng biÕn ®éng cña cuéc sèng ®ang diÔn ra tríc m¾t. Lµm th¬ lµ c¸ch «ng ®Æt vÊn ®Ò trùc tiÕp vÒ sè phËn con ngêi trong t- ¬ng giao víi vËn mÖnh cña thêi ®¹i, nhÊt lµ thêi ®¹i «ng ®ang sèng. - Nªu c¸c s¸ng t¸c b»ng ch÷ N«m cña NguyÔn Du?... Gv bæ sung: Trong V¨n chiªu hån, NguyÔn Du ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 509

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®· s¸ng t¹o nªn mét t¸c phÈm míi, víi mét c¶m høng míi, mét c¸ch nhËn thøc vµ lÝ gi¶i hiÖn thùc míi vµ göi g¾m vµo ®ã t©m sù cña con ngêi thêi ®¹i «ng. TruyÖn KiÒu ®îc coi lµ kiÖt t¸c cña VHT§VN. - V¨n chiªu hån (V¨n tÕ thËp lo¹i chóng sinh): + ThÓ th¬: song thÊt lôc b¸t. + Néi dung: thÓ hiÖn mét c¸ch c¶m ®éng, thÊm thÝa t×nh th¬ng con ngêi cña NguyÔn Du.

cÊt tiÕng khãc than cho mêi kiÕp ngêi nhá bÐ, ®¸ng th¬ng nhÊt trong x· héi (nh÷ng tiÓu nhi tÊm bÐ, nh÷ng phô n÷, kÜ n÷ tµi hoa b¹c mÖnh, nh÷ng häc trß nghÌo, nh÷ng ngêi hµnh khÊt, nh÷ng ngêi d©n lao ®éng lam lò “®ßn g¸nh tre chÝn d¹n hai vai”,... - Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt th¬ v¨n NguyÔn Du? Nªu dÉn chøng minh häa?

2. Mét vµi ®Æc ®iÓm vÒ néi dung vµ ngÖ thuËt th¬ v¨n NguyÔn Du: a. §Æc ®iÓm néi dung: - §Ò cao xóc c¶m, mang ®Ëm chÊt tr÷ t×nh. - Cã nh÷ng kh¸i qu¸t vÒ cuéc ®êi vµ th©n phËn con ngêi mang tÝnh triÕt lÝ cao vµ thÊm ®Ém c¶m xóc. - Mang ®Ëm chñ nghÜa nh©n ®¹o: + Béc lé sù c¶m th«ng s©u s¾c cña t¸c gi¶ ®èi víi cuéc sèng vµ con ngêi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng con ngêi nhá bÐ, bÊt h¹nh, nhÊt lµ nh÷ng ngêi phô n÷. + Kh¸i qu¸t, tè c¸o b¶n chÊt tµn b¹o cña chÕ ®é phong kiÕn, bän vua chóa tµn b¹o, bÊt c«ng chµ ®¹p lªn quyÒn sèng con ngêi. + Lµ ngêi ®Çu tiªn trong VHT§VN ®Æt vÊn ®Ò vÒ ngêi phô n÷ hång nhan ®a tru©n, tµi hoa b¹c mÖnh víi tÊm lßng vµ c¸i nh×n nh©n ®¹o s©u s¾c. + ¤ng ®· ®Ò cËp ®Õn mét vÊn ®Ò rÊt míi nhng còng rÊt quan träng cña chñ nghÜa nh©n ®¹o trong VH: x· héi cÇn ph¶i tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn do ®ã cÇn ph¶i tr©n träng chñ thÓ s¸ng t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn ®ã. + §Ò cao quyÒn sèng con ngêi, ®ång c¶m, tr©n träng, ngîi ca t×nh yªu løa ®«i tù do vµ h¹nh phóc con ngêi.  NguyÔn Du lµ t¸c gi¶ tiªu biÓu cña trµo lu nh©n ®¹o chñ nghÜa trong VH cuèi thÕ kØ XVIII ®Çu thÕ kØ XIX. b. §Æc s¾c nghÖ thuËt: - Víi häc vÊn uyªn b¸c, «ng thµnh c«ng ë nhiÒu thÓ lo¹i th ca cæ Trung Quèc: ngò ng«n cæ thi, ngò ng«n luËt, thÊt ng«n luËt, ca, hµnh. - Sö dông th¬ lôc b¸t, th¬ song thÊt lôc b¸t ch÷ N«m ®¹t

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 510

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- §¸nh gi¸ vÒ vÞ trÝ cña NguyÔn Du trong nÒn VH d©n téc?

tíi tuyÖt ®Ønh. - KÕt hîp nhuÇn nhuyÔn, s¸ng t¹o ng«n ng÷ b×nh d©n vµ b¸c häc. III. Tæng kÕt bµi häc: VÞ trÝ cña NguyÔn Du trong nÒn VH d©n téc: lµ mét thiªn tµi VH, ®¹i thi hµo d©n téc, ®ång thêi lµ danh nh©n v¨n hãa thÕ giíi.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc bµi, ®äc thªm tµi liÖu vÒ sù nghiÖp VH cña NguyÔn Du. - So¹n c¸c ®o¹n trÝch TruyÖn KiÒu.

Ngµy so¹n: Ngµy so¹n: TiÕt:83- 84. TiÕng ViÖt:

phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- N¾m ®îc kh¸i niÖm ng«n ng÷ nghÖ thuËt, phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt víi c¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña nã. - Cã kÜ n¨ng ph©n tÝch vµ sö dông ng«n ng÷ theo phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv vµ mét sè tµi liÖu tham kh¶o. - Hs ®äc sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, lµm bµi tËp . D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp v¨n häc cña NguyÔn Du? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Ng«n ng÷ lµ mét ph¬ng tiÖn giao tiÕp quan träng bËc nhÊt, lµ c«ng cô cña t duy. Bªn c¹nh ®ã, ng«n ng÷ cßn lµ c«ng cô x©y dùng h×nh tîng nghÖ thuËt v¨n ch¬ng, ng«n ng÷ mang phong c¸ch lµ ng«n ng÷ nghÖ thuËt. Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t Hs ®äc sgk. I. Ng«n ng÷ nghÖ thuËt:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 511

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- ThÕ nµo lµ ng«n ng÷ nghÖ thuËt?

- Cã mÊy lo¹i ng«n ng÷ nghÖ thuËt?

- Ng«n ng÷ nghÖ thuËt thùc hiÖn chøc n¨ng g×?

îng:

1. Kh¸i niÖm: Lµ ng«n ng÷ gîi h×nh, gîi c¶m ®îc dïng trong v¨n b¶n nghÖ thuËt. 2. Ph©n lo¹i: - Ng«n ng÷ tù sù: truyÖn, tiÓu thuyÕt, bót kÝ, kÝ sù, phãng sù,... - Ng«n ng÷ th¬: ca dao, vÌ, lôc b¸t, song thÊt lôc b¸t, h¸t nãi, th¬ tù do,... - Ng«n ng÷ s©n khÊu: kÞch nãi, chÌo, tuång,... 3. Chøc n¨ng: - Chøc n¨ng th«ng tin. - Chøc n¨ng thÈm mÜ (biÓu hiÖn c¸i ®Ñp vµ kh¬i gîi, nu«i dìng c¶m xóc thÈm mÜ ë ngêi nghe, ngêi ®äc) II. Phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt: 1. TÝnh h×nh t îng: a. T×m hiÓu ng÷ liÖu: - VD 1: + C¸ch miªu t¶ cña Xu©n DiÖu: gîi t¶ c©y liÔu nh mét sinh thÓ sèng, khi mang d¸ng h×nh thanh xu©n xinh ®Ñp cña ngêi thiÕu n÷, khi l¹i mang d¸ng u buån cña mét thiÕu phô. + Tõ ®iÓn: gîi t¶ ®Æc ®iÓm sinh häc ®¬n thuÇn cña c©y liÔu. - VD 2: + Th¬ Tè H÷u: sö dông ho¸n dô “bµn ch©n” chØ d©n téc VN, nh÷ng ngêi c«ng nh©n vµ n«ng d©n. + §o¹n v¨n: diÔn ®¹t trùc tiÕp.  Th¬ Tè H÷u cô thÓ, sinh ®éng vµ hµm sóc h¬n, biÓu c¶m h¬n. b. BiÓu hiÖn cña tÝnh h×nh t c¸ch diÔn ®¹t th«ng qua mét hÖ thèng c¸c h×nh ¶nh, mµu s¾c, biÓu tîng,... ®Ó ngêi ®äc dïng tri thøc, vèn sèng cña m×nh liªn tëng, suy nghÜ vµ rót ra nh÷ng bµi häc nh©n sinh nhÊt ®Þnh. VD: Mïa thu ®Õn víi câi ®êi nh mét c« g¸i xa ®i vÒ nhµ chång; nµng thu bíc rÊt khoan thai, tµ ¸o thít tha, ch©n ko cã tiÕng. Th©n h×nh nµng uèn Ðo rÊt thanh quý, mÆt ngäc cña nµng che sau c¸nh qu¹t më, thØnh tho¶ng c¸nh qu¹t khÏ chÖch, ®Ó lé ®«i m¾t ªm nh trêi xanh buæi chiÒu. (Thu- Xu©n DiÖu)

Gv yªu cÇu hs th¶o luËn, ph©n tÝch so s¸nh c¸c vÝ dô: VD 1:+ Xu©n DiÖu t¶ liÔu: L¸ liÔu dµi nh mét nÐt mi; RÆng liÔu ®×u hiu ®øng chÞu tang. + LiÔu (d¬ng liÔu): c©y nhì, cµnh mÒm rñ xuèng, l¸ h×nh ngän gi¸o cã r¨ng ca nhá, thêng trång lµm c¶nh ë ven hå (theo tõ ®iÓn). VD 2: §èi chiÕu ®o¹n th¬: “Ta lín lªn råi trong khãi löa/ Chóng nã ch¼ng cßn mong ®îc n÷a/ ChÆn bµn ch©n mét d©n téc anh hïng/ Nh÷ng bµn ch©n tõ than bôi, lÇy bïn/ §· bíc díi mÆt trêi c¸ch m¹ng” víi ®o¹n v¨n xu«i: “D©n téc ta ®· trëng thµnh trong chiÕn tranh. KÎ thï ko cßn hi väng ®Ó ng¨n c¶n sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ, to lín cña mét d©n téc tõng bÞ ¸p bøc nÆng nÒ nay ®· ®îc gi¸c ngé con ®êng c¸ch m¹ng”. HÕt tiÕt 83 chuyÓn tiÕt 84. - ThÕ nµo lµ tÝnh truyÒn c¶m? VD? Ph©n biÖt tÝnh truyÒn c¶m (phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt) vµ tÝnh c¶m xóc (phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t)? Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, bæ sung: + TÝnh c¶m xóc (®Æc trng cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t): biÓu hiÖn s¾c th¸i c¶m xóc, t×nh c¶m cña ngêi nãi qua c¸c yÕu tè ng«n ng÷ (tõ, c©u, c¸ch nãi, giäng ®iÖu,...) + TÝnh truyÒn c¶m (®Æc trng cña ng«n

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 512

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

2. TÝnh truyÒn c¶m: - ThÓ hiÖn ë viÖc ngêi nãi (viÕt) sö dông ng«n ng÷ ko chØ ®Ó diÔn ®¹t c¶m xóc cña m×nh mµ cßn g©y hiÖu qu¶ lan truyÒn c¶m xóc tøc lµ lµm cho ngêi ®äc còng vui, buån, tøc giËn, yªu th¬ng,...nh chÝnh ngêi nãi (viÕt). - VD: ¤i ®au ®ín! Thêi gian ¨n cuéc ®êi. (B«-®¬-le) Xu©n ®¬ng tíi nghÜa lµ xu©n ®¬ng qua Xu©n cßn non nghÜa lµ xu©n sÏ giµ Mµ xu©n hÕt nghÜa lµ t«i còng mÊt... (Xu©n DiÖu)  C¶m thøc thêi gian. ¤i nh÷ng c¸nh ®ång quª ch¶y m¸u D©y thÐp gai ®©m n¸t trêi chiÒu. (NguyÔn §×nh Thi)  C¶nh quª h¬ng bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ vµ nçi ®au xãt cña t¸c gi¶. Ngêi ®äc thÊu hiÓu vµ n¶y sinh xóc c¶m t- ¬ng tù nh t¸c gi¶.

ng÷ nghÖ thuËt): thÓ hiÖn ë viÖc ngêi nãi (viÕt) béc lé c¶m xóc cña m×nh ®ång thêi lµm cho ngêi ®äc còng vui, buån, tøc giËn, yªu th¬ng,... nh chÝnh ngêi nãi (viÕt). - BiÓu hiÖn cña tÝnh c¸ thÓ cña ng«n ng÷ nghÖ thuËt? VD? Ph©n biÖt víi tÝnh c¸ thÓ cña ng«n ng÷ sinh ho¹t? Hs ph¸t biÓu th¶o luËn. Gv nhËn xÐt, bæ sung: + TÝnh c¸ thÓ cña ng«n ng÷ sinh ho¹t: mang tÝnh chÊt tù nhiªn, biÓu hiÖn ë ®Æc ®iÓm riªng vÒ giäng ®iÖu, ng«n ng÷ diÔn ®¹t cña tõng ngêi gióp chóng ta nhËn biÕt ®îc ngêi nµy víi ngêi kh¸c. + TÝnh c¸ thÓ cña phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt: gãp phÇn thÓ hiÖn phong c¸ch riªng cña mçi nhµ v¨n, nhµ th¬. VD cïng viÕt vÒ tr¨ng nhng mçi t¸c gi¶ l¹i cã mét c¸ch nh×n, c¸ch diÔn ®¹t kh¸c: Tr¨ng s¸ng, tr¨ng xa, tr¨ng réng qu¸/ Hai ngêi nh- ng ch¼ng bít b¬ v¬ (Xu©n DiÖu); Tr¨ng vµo cöa sæ ®ßi th¬/ ViÖc qu©n ®ang bËn xin chê h«m sau (Hå ChÝ Minh);... - Tr¨ng trong TruyÖn KiÒu: VÇng tr¨ng v»ng vÆc gi÷a trêi/ §inh ninh hai mÆt mét lêi song song; TuÇn tr¨ng khuyÕt, ®Üa dÇu hao/ MÆt ng¬ ngÈn mÆt, lßng ngao ng¸n lßng; VÇng tr¨ng ai xÎ lµm ®«i/ Nöa in gèi chiÕc, nöa soi dÆm trêng,... Hs th¶o luËn lµm c¸c bµi tËp. Gv nhËn xÐt, chèt ®¸p ¸n.

3. TÝnh c¸ thÓ: - ThÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng vËn dông c¸c ph¬ng tiÖn diÔn ®¹t chung (ng÷ ©m, tõ vùng, có ph¸p, tu tõ,...) cña céng ®ång vµo viÖc x©y dùng h×nh tîng nghÖ thuËt cña mçi nhµ v¨n, nhµ th¬. VD: + Ng«n ng÷ th¬ Hå Xu©n H¬ng c¸ tÝnh, gãc c¹nh; ng«n ng÷ th¬ cña NguyÔn KhuyÕn l¹i th©m trÇm, kÝn ®¸o, s©u s¾c. + Th¬ Xu©n DiÖu cã vèn tõ giµu h×nh ¶nh, nh¹c ®iÖu, phËp phång h¬i thë cña sù sèng; th¬ ChÕ Lan Viªn sö dông nhiÒu ng«n tõ chØ sù hÐo óa, tµn lôi, câi chÕt... - ThÓ hiÖn trong vÎ riªng trong lêi nãi cña tõng nh©n vËt trong t¸c phÈm nghÖ thuËt. VD: Ng«n ng÷ cña ChÝ PhÌo du c«n, cña B¸ KiÕn kh«n ngoan, c¸o giµ; ng«n ng÷ nhón nhêng, mÒm máng cña chÞ DËu vµ nh÷ng lêi h¸ch dÞch cña lÝ trëng;...

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 513

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- ThÓ hiÖn ë nÐt riªng trong c¸ch diÔn ®¹t tõng sù viÖc, h×nh ¶nh, tõng t×nh huèng kh¸c nhau trong t¸c phÈm.

III. LuyÖn tËp: 1. Bµi 1: C¸c biÖn ph¸p tu tõ t¹o tÝnh h×nh tîng: so s¸nh, Èn dô, nh©n hãa, tîng trng,... ®Æc biÖt lµ c¸ch nãi hµm Èn trong nh÷ng ng÷ c¶nh tu tõ. VD: - So s¸nh: + Sãng nh ngµn tra xanh tan xanh ra thµnh bÓ vµ th«i ko trë l¹i lµm trêi. (ChÕ Lan Viªn) + ¸o chµng ®á tùa r¸ng pha/ Ngùa chµng s¾c tr¾ng nh lµ tuyÕt in. (Chinh phô ng©m) - Èn dô:+ Con cß ¨n b·i rau r¨m/ §¾ng cay chÞu vËy ®·i ®»ng cïng ai. (ca dao) + Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶/ Cã søc ngêi sái ®¸ còng thµnh c¬m. (Hoµng Trung Th«ng) 2. Bµi 2: TÝnh h×nh tîng lµ ®Æc trng quan träng nhÊt. V×: - Nã lµ ph¬ng tiÖn t¸i hiÖn, t¸i t¹o cuéc sèng th«ng qua chñ thÓ cña nhµ v¨n. Nã thÓ hiÖn ®Æc trng cña v¨n häc- h×nh ¶nh chñ quan cña thÕ giíi kh¸ch quan. - Lµ môc ®Ých cña s¸ng t¹o nghÖ thuËt. T¸c phÈm nghÖ thuËt ®a ngêi ®äc vµo thÕ giíi cña c¸i ®Ñp th«ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 514

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

qua nh÷ng xóc ®éng híng thiÖn tríc thiªn nhiªn vµ cuéc sèng  h×nh thµnh nh÷ng t×nh c¶m thÈm mÜ tèt ®Ñp cho ngêi ®äc. - Nã chi phèi c¸c ®Æc trng kh¸c: + TÝnh h×nh tîng ®îc hiÖn thùc hãa th«ng qua mét hÖ thèng ng«n ng÷ nghÖ thuËt (tõ ng÷, c©u, ®o¹n, ©m thanh, nhÞp ®iÖu, h×nh ¶nh,...) mµ b¶n th©n hÖ thèng ng«n ng÷ nghÖ thuËt nµy cã kh¶ n¨ng g©y c¶m xóc (tÝnh truyÒn c¶m). + TÝnh h×nh tîng ®îc thÓ hiÖn qua hÖ thèng ng«n ng÷ nghÖ thuËt trong t¸c phÈm mµ hÖ thèng ng«n ng÷ nghÖ thuËt nµy lµ kÕt qu¶ vËn dông ng«n ng÷ céng ®ång cña tõng nghÖ sÜ cô thÓ  mang dÊu Ên cña c¸ tÝnh s¸ng t¹o nghÖ thuËt (tÝnh c¸ thÓ). 3. Bµi 3: - Canh c¸nh: thêng trùc, day døt, tr¨n trë, b¨n kho¨n. - R¾c, giÕt. 4. Bµi 4: - §iÓm gièng nhau: + §Òu lÊy c¶m høng tõ mïa thu. + X©y dùng thµnh c«ng h×nh tîng mïa thu. - Kh¸c nhau:+ VÒ h×nh tîng: Mïa thu trong th¬ NguyÔn KhuyÕn víi bÇu trêi bao la, trong xanh, tÜnh lÆng, nhÑ nhµng. Trong th¬ Lu Träng L, mïa thu cã ©m thanh xµo x¹c, l¸ vµng lóc chuyÓn mïa. Trong th¬ NguyÔn §×nh Thi, mïa thu trµn ®Çy søc sèng míi. + VÒ c¶m xóc: NguyÔn KhuyÕn yªu c¶nh trong s¸ng, tÜnh. Lu Träng L b©ng khu©ng víi sù thay ®æi nhÑ nhµng. NguyÔn §×nh Thi c¶m nhËn ®îc sù håi sinh cña d©n téc trong mïa thu. + VÒ tõ ng÷: NguyÔn KhuyÕn chó ý ®Õn c¸c tõ ng÷ chØ møc ®é vÒ kho¶ng c¸ch, mµu s¾c, tr¹ng th¸i hµnh ®éng. Lu Träng L chó ý dïng ©m thanh biÓu hiÖn c¶m xóc. NguyÔn §×nh Thi miªu t¶ trùc tiÕp h×nh ¶nh vµ c¶m xóc. + VÒ nhÞp ®iÖu: Th¬ NguyÔn KhuyÕn nhÞp ®iÖu nhÑ nhµng. Th¬ Lu Träng L nhÞp ®iÖu chËm, buån, ®Çy b¨n kho¨n, tr¨n trë. Th¬ NguyÔn §×nh Thi nhÞp ®iÖu vui say, n¸o nøc.  C¸c t¸c gi¶ ë c¸c thêi ®¹i kh¸c nhau, t©m tr¹ng kh¸c nhau, dÊu Ên c¸ nh©n kh¸c nhau (1 nhµ th¬ cæ ®iÓn, 1 nhµ th¬ l·ng m¹n, 1 nhµ th¬ c¸ch m¹ng)

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Hoµn thiÖn c¸c bµi tËp. - So¹n ®o¹n: Trao duyªn (TruyÖn KiÒu)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 515

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

trao duyªn (TrÝch TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du)

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- HiÓu ®îc diÔn biÕn t©m tr¹ng ®Çy m©u thuÉn, phøc t¹p, bÕ t¾c cña Thóy KiÒu trong ®ªm trao duyªn. Qua ®ã, thÊy ®îc sù ®ång c¶m m¹nh mÏ, s©u s¾c cña NguyÔn Du ®èi víi hoµn c¶nh ®au khæ vµ phÈm chÊt cao quý cña nh©n vËt: ®øc hi sinh, lßng vÞ tha. - N¾m ®îc nghÖ thuËt miªu t¶ néi t©m nh©n vËt: ®éc tho¹i néi t©m, ph©n tÝch t©m lÝ bËc thÇy, kÕt hîp ng«n ng÷ d©n gian vµ b¸c häc ®Æc s¾c. - RÌn kÜ n¨ng ®äc th¬ tr÷ t×nh, thÓ lôc b¸t, diÔn xu«i vµ ph©n tÝch t©m lÝ nh©n vËt trong th¬ tr÷ t×nh. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv, TruyÖn KiÒu vµ c¸c tµi liÖu tham kh¶o. - Hs so¹n bµi. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ®äc diÔn c¶m, trao ®æi th¶o luËn, ph¸t vÊn- ®µm tho¹i. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: Nªu c¸c ®Æc trng cña phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt? VD? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Méng Liªn §êng chñ nh©n ®· kh¸i qu¸t vÒ th©n thÕ Thóy KiÒu: “Khi la l¸ng t×nh th¬, ngêi tùa ¸n khen tµi ch©u ngäc; khi duyªn a kim c¶i non biÓn thÒ båi; khi ®Êt næi ba ®µo, cña nhµ tan t¸c; khi lÇu xanh, khi rõng tÝa câi ®i vÒ nghÜ còng chån ch©n; khi kinh kÖ, khi can qua, mïi tõng tr¶i nghÜ cµng tª lìi...”. ThËt vËy, Thóy KiÒu ®· ph¶i tr¶i qua hÇu hÕt nh÷ng ®au khæ cña ngêi phô n÷ díi chÕ ®é phong kiÕn: gia ®×nh li t¸n, t×nh yªu tan vì, lµm g¸i thanh l©u, lµm n« t×, lµm vî lÏ, tu hµnh bÊt ®¾c chÝ vµ råi ko chång ko con gi÷a 30 tuæi ®êi. Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu ®o¹n trÝch Trao duyªn ®Ó thÊu hiÓu nçi ®au v× bi kÞch t×nh yªu tan vì cña nµng. Yªu cÇu cÇn ®¹t íc ®o¹n

I. TiÓu dÉn: VÞ trÝ ®o¹n trÝch: - Thuéc phÇn 2 cña t¸c phÈm: Gia biÕn vµ lu l¹c. - Tõ c©u 723- 756/ 3254 c©u lôc b¸t.

ỳ                                                                                                   Trang

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs G v tãm l îc nh÷ng sù viÖc chÝnh tr trÝch: Bän sai nha g©y nªn vô ¸n oan tr¸i ®èi víi gia ®×nh KiÒu khiÕn nµng buéc ph¶i hi sinh mèi t×nh víi Kim Träng, b¸n m×nh ®Ó cã tiÒn ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 516

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

chuéc cha vµ em khái ®ßn tra kh¶o d· man. ViÖc b¸n m×nh thu xÕp xong xu«i, KiÒu ngåi thao thøc tr¾ng ®ªm nghÜ ®Õn th©n phËn vµ t×nh yªu lì dë cña m×nh. Nµng khÈn kho¶n nhê Thóy V©n thay m×nh tr¶ nghÜa cho chµng Kim... Yªu cÇu hs ®äc diÔn c¶m. Gv nhËn xÐt, híng dÉn giäng ®äc: §o¹n th¬ lµ lêi dÆn dß, t©m sù cña Thóy KiÒu ®èi víi Thóy V©n, cËy nhê em g¸i ruét mét viÖc thiªng liªng trong t©m tr¹ng ®au ®ín, tuyÖt väng  ®äc víi nhÞp ®iÖu chËm, giäng tha thiÕt. Cµng vÒ sau, Thóy KiÒu ®éc tho¹i néi t©m  giäng ®äc chËm, khÈn thiÕt, nghÑn ngµo nh tiÕng khãc n·o nïng, cè nÐn, hai c©u cuèi th× vì ßa thµnh tiÕng thÐt, tiÕng khãc, ngÊt lÆng ®i.

II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc. 2. Bè côc:3 phÇn. + P1: 12 c©u ®Çu  Thóy KiÒu t×m c¸ch thuyÕt phôc, trao duyªn cho Thóy V©n. + P2: 14 c©u tiÕp  Thóy KiÒu trao kØ vËt cho em vµ dÆn dß em. + P3: 8 c©u cßn l¹i  T©m tr¹ng ®au ®ín, tuyÖt väng cña Thóy KiÒu. - Theo dâi c©u chuyÖn Thóy KiÒu- Thóy V©n, cã thÓ ng¾t dßng t©m sù cña Thóy KiÒu thµnh mÊy chÆng nhá ®Ó dÔ ph©n tÝch?

2. T ×m hiÓu v¨n b¶n: a. 12 c©u ®Çu: * 2 c©u ®Çu: hoµn c¶nh ®Æc biÖt kh¸c thêng.

Gv dÉn d¾t: Sau khi chÊp nhËn b¸n m×nh lµm lÏ M· Gi¸m Sinh víi gi¸ “vµng ngoµi bèn tr¨m”, “viÖc nhµ ®· t¹m thong dong”, Thóy KiÒu “Mét m×nh nµng ngän ®Ìn khuya/ ¸o dÇm giät lÖ, tãc xe m¸i sÇu”, “Thóy V©n chît tØnh giÊc xu©n/ D- íi ®Ìn ghÐ xuèng ©n cÇn hái han”. Lóc nµy, Thóy KiÒu míi béc lé hÕt t©m sù, ý nguyÖn cña m×nh víi em.

- CËy  nhê (cËy- thanh tr¾c ©m ®iÖu nÆng nÒ gîi sù qu»n qu¹i, ®au ®ín, khã nãi; nhê- thanh b»ng).  hµm ý hi väng tha thiÕt cña mét lêi tr¨ng trèi, cã ý tùa n¬ng, göi g¾m, vËt nµi, tin tëng n¬i quan hÖ ruét thÞt. Nµng dïng tõ nµy v× viÖc nµng cËy nhê võa ®ét ngét võa rÊt quan träng víi c¶ hai ngêi. - ChÞu  nhËn (tù nguyÖn).  nµi Ðp, b¾t buéc, kh«ng nhËn kh«ng ®îc. - L¹y  th¸i ®é kÝnh cÈn víi ngêi bÒ trªn hoÆc víi

ỳ                                                                                                   Trang

- §äc hai c©u ®Çu, em thÊy trong lêi cña Thóy KiÒu (1 ngêi chÞ) nãi víi Thóy V©n (1 ngêi em) cã g× kh¸c thêng? §iÒu ®ã dù c¶m cho Thóy V©n thÊy hoµn c¶nh, t©m lÝ ®Æc biÖt ntn cña ngêi chÞ? Gîi më: Nh÷ng nÐt nghÜa cña tõ “cËy”, “chÞu lêi”, “l¹y”, “tha” cã g× kh¸c thêng? Cã thÓ thay tõ “cËy” b»ng “nhê”, “chÞu” b»ng “nhËn” ko? V× sao? ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 517

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ngêi m×nh hµm ¬n. - Tha  th¸i ®é kÝnh cÈn, trang träng  Hoµn c¶nh ®Æc biÖt kh¸c thêng: KiÒu lµ ngêi phiÒn lôy, mang ¬n chÝnh ngêi em g¸i ruét cña m×nh.

Gv dÉn d¾t: 10 c©u tiÕp lµ c©u chuyÖn cÇn nãi vµ íc nguyÖn cña KiÒu. Ngay sau th¸i ®é khÈn thiÕt yªu cÇu ë hai c©u trªn, Thóy KiÒu ®a ra íc nguyÖn cña m×nh: mong Thóy V©n thay m×nh nèi duyªn cïng Kim Träng  gi¶i thÝch ngay cho th¸i ®é khÈn kho¶n, nhón m×nh, kÝnh cÈn víi Thóy V©n rÊt kh¸c thêng ë trªn. - Trong 4 c©u “KÓ tõ...vÑn hai”, Thóy KiÒu nãi ®Õn ®iÒu g×? Nµng ®· thuyÕt phôc em b»ng nh÷ng lÝ lÏ ntn?

* 10 c©u tiÕp: - T¬ng t: t×nh yªu nam n÷; “g¸nh t¬ng t” ngêi xa xem t×nh yªu lµ mét g¸nh nghÜa vô, g¸nh nÆng, ch÷ t×nh ®i liÒn víi ch÷ nghÜa, gi÷a nh÷ng ngêi yªu nhau cã mèi duyªn tiÒn ®Þnh, s½n cã tõ kiÕp tríc. C©u 3 sù dang dë, t×nh yªu tan vì. - Mèi t¬ thõa - mèi t×nh duyªn Kim - KiÒu  c¸ch nãi nhón m×nh.  tr©n träng víi V©n v× nµng hiÓu sù thiÖt thßi cña em. - MÆc em  phã mÆc, ñy th¸c  võa cã ý mong muèn võa cã ý Ðp buéc Thóy V©n ph¶i nhËn lêi.  C©u 3- 4: Thóy KiÒu mong muèn, Ðp buéc Thóy V©n thay m×nh nèi duyªn cïng Kim Träng. - C©u 5  8: kÓ l¹i v¾n t¾t c©u chuyÖn t×nh yªu cña KiÒu- Kim. - C©u 9 12: lêi thuyÕt phôc Thóy V©n cña KiÒu + Ngµy xu©n  ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa Èn dô  tuæi trÎ.  LÝ do thø nhÊt: Thóy V©n cßn trÎ. + T×nh m¸u mñ t×nh c¶m chÞ em ruét thÞt. + Lêi níc non  lêi nguyÖn íc trong t×nh yªu.  LÝ do thø hai: ViÖn ®Õn t×nh c¶m chÞ em ruét thÞt, KiÒu mong V©n thay m×nh tr¶ nghÜa víi chµng Kim. + Thµnh ng÷ “thÞt n¸t x¬ng mßn”, “ngËm cêi chÝn suèi”  chØ c¸i chÕt.  LÝ do thø ba: §îc vËy th× KiÒu cã chÕt còng ®îc m·n nguyÖn, th¬m l©y v× em ®· gióp m×nh sèng trän nghÜa víi chµng Kim.  PhÈm chÊt cña Thóy KiÒu:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 518

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ S¾c s¶o kh«n ngoan. + Lu«n nghÜ ®Õn ngêi kh¸c h¬n c¶ b¶n th©n m×nh  ®øc hi sinh, lßng vÞ tha.

- Qua lêi thuyÕt phôc Thóy V©n cña Thóy KiÒu, em thÊy nµng lµ ngêi cã phÈm chÊt g× ®Æc biÖt? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu.

b. 14 c©u tiÕp: * C©u 13 - 14: - Thóy KiÒu trao kØ vËt t×nh yªu cho Thóy V©n: chiÕc vµnh, bøc tê m©y. Gv nh©n xÐt, bæ sung: Qua c¸ch nãi, lËp luËn chÆt chÏ, hîp lÝ, ®¹t t×nh cña Thóy KiÒu, chóng ta thÊy ë nµng vÎ s¾c s¶o kh«n ngoan ngay c¶ trong bi kÞch lín nhÊt cña ®êi m×nh. §ång thêi, nµng còng lu«n lµ ngêi nghÜ cho ngêi kh¸c ®Õn quªn b¶n th©n m×nh...

 Víi ngêi ngoµi cuéc: ko cã gi¸ trÞ vËt chÊt ®¸ng kÓ.

- Thóy KiÒu trao nh÷ng kØ vËt t×nh yªu (chiÕc vµnh, bøc tê m©y) cho Thóy V©n. Chóng cã gi¸ trÞ vËt chÊt g× nhiÒu víi ngêi ngoµi cuéc ko?  Víi Thóy KiÒu: quý gi¸, gîi t×nh c¶m s©u nÆng, lêi thÒ íc thiªng liªng cña Kim- KiÒu.

Víi KiÒu, chóng cã gi¸ trÞ ntn?

NhËn xÐt vÒ c¸c tõ “cña chung”, “cña tin”? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

: phÝm ®µn, m¶nh h¬ng nguyÒn  nh÷ng

- Cña chung  cña Kim, KiÒu.  nay cßn lµ cña V©n.  tiÕc nuèi, ®au ®ín.  KiÒu chØ cã thÓ trao duyªn (nghÜa) nhng t×nh ko thÓ trao  ko thanh th¶n  nghÜ ®Õn c¸i chÕt. - Cña tin vËt g¾n bã, gîi t×nh yªu Kim- KiÒu. Trao kØ vËt cho em, lÝ trÝ KiÒu b¶o ph¶i trao nhng t×nh c¶m th× muèn nÝu gi÷. BiÕt bao gi»ng xÐ trong hai ch÷ “cña chung” Êy. BiÕt bao tiÕc nuèi, ®ín ®au. Nµng tù nhËn m×nh lµ “ngêi mÖnh b¹c”- ngêi cã sè phËn bÊt h¹nh. Nµng chØ cã thÓ phã th¸c cho V©n viÖc nèi mèi duyªn dang dë víi Kim Träng ®Ó tr¶ nghÜa cho chµng chø ko thÓ trao t×nh yªu. Nªn sau khi trao kØ vËt, trao duyªn råi nh- ng nµng ko t×m ®îc sù thanh th¶n. Nµng coi m×nh nh ®· chÕt...

- Ph©n tÝch c¸ch c¶m nhËn thêi gian cña KiÒu qua c¸c tr¹ng tõ ngµy xa, b©y giê? T©m tr¹ng cña nµng ®îc béc lé ntn?

* C©u 15-24: - C¶nh sum häp cña Kim Träng - Thóy V©n  Linh hån c« ®éc, bÊt h¹nh cña Thóy KiÒu.  t×nh yªu thñy chung, m·nh liÖt.  ý thøc ngµy cµng râ h¬n vÒ bi kÞch cña Thóy KiÒu. - Ngµy xa  thêi gian qu¸ khø xa x«i thêi gian t©m lÝ, chia cuéc ®êi KiÒu lµm hai m¶ng ®èi lËp:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 519

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Qu¸ khø  HiÖn t¹i h¹nh phóc, t¬i chia li, tan vì ®ét ngét, ®Ñp, rùc rì. th¶m khèc.  Qu¸ khø ®· trë thµnh ¶o ¶nh v« cïng xa x«i. - Hµng lo¹t nh÷ng tõ nãi vÒ c¸i chÕt: hån, n¸t th©n bå liÔu, d¹ ®µi, th¸c oan  nçi ®au ®ín tuyÖt väng vµ dù c¶m t¬ng lai bÊt h¹nh cña KiÒu.

- Tõ dù c¶m vÒ mét t¬ng lai ¶m ®¹m, khæ ®au, KiÒu quay trë l¹i víi hiÖn t¹i phò phµng. T×m nh÷ng tõ ng÷ chØ ý thøc hiÖn t¹i cña KiÒu?

“MÊt ngêi ... th¸c oan”  KiÒu vÏ ra viÔn c¶nh t¬ng lai ®èi lËp gi÷a mét bªn lµ c¶nh sum vÇy cña Kim Träng - Thóy V©n víi mét bªn lµ linh hån c« ®éc, bÊt h¹nh cña nµng. VËy lµ dï cã chÕt nµng vÉn ko quªn ®îc mèi t×nh víi chµng Kim. Nãi c¸ch kh¸c ®ã lµ mét t×nh c¶m bÒn chÆt, thñy chung, m·nh liÖt. Nµng ý thøc ngµy cµng râ h¬n vÒ bi kÞch cña m×nh nªn ®· chuyÓn tõ ®èi tho¹i sang ®éc tho¹i néi t©m. Trong khi dù c¶m vÒ viÔn c¶nh t¬ng lai m×nh ph¶i chÕt oan, chÕt hËn, hån t¶ t¬i bay vËt vê trong giã, ko siªu tho¸t ®îc, nhng vÉn mang nÆng lêi thÒ, KiÒu nh cµng dÇn quªn sù cã mÆt cña em ®Ó ®éc tho¹i. Gv liªn hÖ ®Õn c©u chuyÖn vÒ anh Tr¬ng Chi (gi¶i thÝch c©u “D¹ ®µi ... th¸c oan”). Tr¬ng Chi cßn t×m ®îc sù ®ång c¶m cña MÞ N¬ng sau khi chµng chÕt nhng víi KiÒu bi kÞch t×nh yªu ko ®îc gi¶i quyÕt v× ®ã míi chØ lµ ¶o gi¸c cña mai sau. c. 8 c©u cuèi: - ý thøc vÒ hiÖn t¹i: B©y giê + Tr©m g·y b×nh tan. + PhËn b¹c nh v«i. + Níc ch¶y, hoa tr«i.  Nh÷ng thµnh ng÷ chØ sù tan vì, dë dang, b¹c bÏo, tr«i næi cña t×nh duyªn vµ sè phËn con ngêi. - Hµng lo¹t c¸c c©u c¶m th¸n:  t×nh yªu m·nh liÖt  sù chia biÖt vÜnh viÔn.  nçi ®au ®ín, tuyÖt väng ®Õn mª s¶ng. - “Ngêi mÖnh b¹c”(phÇn trªn)  ngêi phô b¹c. - “L¹y” (l¹y t×nh qu©n)  t¹ lçi.  vÜnh biÖt. - Hai lÇn gäi tªn Kim Träng tøc tëi, nghÑn ngµo, ®au ®ín ®Õn mª s¶ng.  KiÒu quªn ®i nçi ®au cña m×nh mµ nghÜ nhiÒu ®Õn ngêi kh¸c  ®øc hi sinh cao quý. 8 c©u cuèi, KiÒu chuyÓn h¼n sang ®éc tho¹i néi t©m mang tÝnh chÊt ®èi tho¹i víi ngêi v¾ng mÆt (Kim Träng). Hµng lo¹t c¸c c©u c¶m th¸n gîi t×nh yªu

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 520

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

m·nh liÖt nhng sù chia biÖt lµ vÜnh viÔn. Bi kÞch cµng lªn cao, KiÒu cµng ®au ®ín, tuyÖt väng ®Õn mª s¶ng, quªn c¶ ý tø ®Ó chuyÓn sang nãi víi ngêi v¾ng mÆt lµ chµng Kim. Thóy KiÒu tõ chç nhËn m×nh lµ ngêi mÖnh b¹c, giê l¹i tù nhËn lµ ngêi phô b¹c chµng Kim. V× vËy, ®ang ®éc tho¹i, nµng quay sang ®èi tho¹i tëng tîng víi Kim Träng, gäi tªn chµng trong ®ín ®au ®Õn mª s¶ng. C¸i l¹y ë ®©y kh¸c víi c¸i l¹y ë phÇn ®Çu. KiÒu nhËn tÊt c¶ lçi vÒ m×nh nhng nµo nµng cã lçi g× ®©u!... Nh÷ng dßng tiÕp ®o¹n trÝch nµy, chóng ta cßn thÊy nµng ®au ®ín , tuyÖt väng ®Õn ngÊt ®i: “C¹n lêi hån ngÊt m¸u say/ Mét h¬i lÆng ng¾t, ®«i tay gi¸ ®ång”... III. t æng kÕt: Ghi nhí (sgk).

Hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí (sgk). - §o¹n trÝch thuéc ®Ò tµi truyÒn thèng: t×nh yªu tan vì. “Tr¨m n¨m ®µnh lçi hÑn hß/ C©y ®a bÕn cò con ®ß kh¸c ®a”; “Tãc mai sîi ng¾n, sîi dµi/ LÊy nhau ch¶ng ®Æng, th¬ng hoµi ngµn n¨m”... NguyÔn Du ®· thÓ hiÖn thµnh c«ng b»ng tµi n¨ng vµ tÊm lßng nh©n ®¹o s©u s¾c. . C ñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc thuéc ®o¹n trÝch. - So¹n ®o¹n Nçi th¬ng m×nh (TruyÖn KiÒu).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 521

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nçi th¬ng m×nh (TrÝch TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du)

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- HiÓu ®îc t×nh c¶nh trí trªu mµ Thóy KiÒu ph¶i ®¬ng ®Çu vµ ý thøc s©u s¾c cña nµng vÒ phÈm gi¸. - ThÊy ®îc vai trß cña nghÖ thuËt: tîng trng- íc lÖ, ®iÖp tõ, c¸c h×nh thøc ®èi xøng, nghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv, TruyÖn KiÒu vµ c¸c tµi liÖu tham kh¶o. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái cña sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ®äc diÔn c¶m, trao ®æi th¶o luËn, ph¸t vÊn- ®µm tho¹i. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: §äc thuéc ®o¹n trÝch Trao duyªn? NhËn xÐt vÒ vÎ ®Ñp cña nh©n vËt Thóy KiÒu qua ®o¹n trÝch ®ã? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: §¬ng thêi vµ nhiÒu thËp kØ sau, ko ph¶i ngêi ®äc nµo còng ®ång c¶m, th¬ng xãt nµng KiÒu, nhÊt lµ víi ®o¹n ®êi nµng ph¶i lµm kÜ n÷. NguyÔn C«ng Trø tõng lªn ¸n “§o¹n trêng cho ®¸ng kiÕp tµ d©m!”. Chu M¹nh Trinh l¹i ®ång c¶m, bªnh vùc “Sîi t¬ mµnh theo giã bay ®i/ C¸nh hoa rông chän g× ®Êt s¹ch”,... §Æc s¾c vµ ®¸ng kh©m phôc ë thiªn tµi vµ tÊm lßng cña NguyÔn Du lµ «ng ®· lÊy nh©n vËt kÜ n÷ lµm nh©n vËt trung t©m cña m×nh. H¬n thÕ n÷a, «ng cßn ®ång c¶m, ngîi ca nµng KiÒu nh mét b«ng sen gÇn bïn mµ ch¼ng h«i tanh mïi bïn. Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu t©m tr¹ng cña nµng trong nh÷ng ngµybuéc ph¶i ª chÒ tiÕp kh¸ch theo lÖnh cña Tó Bµ ®Ó hiÓu râ ®iÒu ®ã. Yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs - Tãm lîc c¸c sù viÖc x¶y ra tríc ®o¹n trÝch nµy? Hs ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung:

I. VÞ trÝ ®o¹n trÝch: - Thuéc phÇn: Gia biÕn vµ lu l¹c. - Tõ c©u 1229-1248. Sau khi b¸n m×nh cho M· Gi¸m Sinh, Thóy KiÒu r¬i vµo lÇu xanh cña mô Tó Bµ. PhÉn uÊt v× bÞ lõa g¹t vµ lµm nhôc, nµng rót dao tù tö nhng ko thµnh. ë lÇu Ngng BÝch, nµng l¹i m¾c lõa Së Khanh, bÞ Tó Bµ ®¸nh ®Ëp t¬i bêi, ®Õn møc ph¶i kªu lªn: “Th©n l¬n bao qu¶n lÊm ®Çu/ TÊm lßng trinh b¹ch tõ sau xin chõa”. Nµng buéc ph¶i chÊp nhËn lµm kÜ n÷... II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc.

ỳ                                                                                                   Trang

Yªu cÇu hs ®äc diÔn c¶m. ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 522

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Híng dÉn giäng ®äc: chËm, xãt xa, ngËm ngïi.

- T×m bè côc cña ®o¹n trÝch?

íc lÖ

- §äc 4 c©u ®Çu, em thÊy c¶nh sinh ho¹t ë lÇu xanh hiÖn lªn qua lêi kÓ - t¶ cña t¸c gi¶ ntn? C¸c h×nh ¶nh: bím l¶ ong l¬i, l¸ giã cµnh chim, cuéc say ®Çy th¸ng, trËn cêi suèt ®ªm, Tèng Ngäc, Trêng Khanh lµ c¸c h×nh ¶nh ntn? ý nghÜa cña chóng? Ph©n tÝch sù s¸ng t¹o cña NguyÔn Du trong côm tõ bím l¶ ong l¬i? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu.

2. Bè côc: 3 phÇn. - 4 c©u ®Çu: hoµn c¶nh sèng cña Thóy KiÒu. - 8 c©u tiÕp: t©m tr¹ng cña Thóy KiÒu. - 8 c©u cuèi: kh¸i qu¸t nçi niÒm t©m tr¹ng cña Thóy KiÒu b»ng c¶nh vËt. 3. T×m hiÓu ®o¹n trÝch: a. 4 c©u ®Çu: - C¶nh sinh ho¹t ë chèn lÇu xanh: ån µo, nhén nhÞp. : bím l¶ ong îng tr ng - Nh÷ng h×nh ¶nh Èn dô t l¬i, l¸ giã cµnh chim, cuéc say ®Çy th¸ng, trËn cêi suèt ®ªm, Tèng Ngäc, Trêng Khanh.  t¶ c¶nh sèng thùc cña Thóy KiÒu víi th©n phËn mét kÜ n÷ lÇu xanh.  gi÷ ®îc ch©n dung cao ®Ñp cña nh©n vËt.  thÓ hiÖn th¸i ®é tr©n träng, c¶m th«ng cña t¸c gi¶ víi nh©n vËt. - Côm tõ: bím l¶ ong l¬i.  NguyÔn Du ®· t¸ch hai tõ ghÐp (ong bím, l¶ l¬i) t¹o thµnh cÆp tiÓu ®èi: bím l¶/ ong l¬i.  cô thÓ hãa, nhÊn m¹nh hiÖn thùc trí trªu cña KiÒu n¬i lÇu xanh: bän kh¸ch lµng ch¬i ra vµo dËp d×u, tÊp nËp. - C¸c h×nh ¶nh ®èi xøng: Cuéc say ®Çy th¸ng - TrËn cêi suèt ®ªm. Sím ®a Tèng Ngäc - Tèi t×m Trêng Khanh  diÔn t¶ cuéc sèng nhôc nh· ª chÒ kÐo dµi cña KiÒu.

Gv nhËn xÐt, bæ sung: Miªu t¶ cuéc sèng cña Thóy KiÒu ë chèn thanh l©u, NguyÔn Du ko nÐ tr¸nh hiÖn thùc nhng còng ko miªu t¶ hiÖn thùc trÇn trôi khiÕn t¸c phÈm sa vµo nh÷ng ®iÒu tµ d©m, nªn «ng ®· chän nh÷ng h×nh ¶nh t- îng trng, íc lÖ...

Gv chuyÓn ý, nªu vÊn ®Ò: NhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu, lêi kÓ, ng«i kÓ? b. 8 c©u tiÕp: - Lêi kÓ, ng«i kÓ: chuyÓn tõ kh¸ch quan (4 c©u trªn)  chñ quan - Thóy KiÒu bµy tá trùc tiÕp nçi lßng m×nh.

Sù biÕn ®æi cña nhÞp th¬ vµ t¸c dông nghÖ thuËt cña nã?

- Khi tØnh rîu/ lóc tµn canh.  NhÞp c¾t 3/3.  Thêi gian vµ ko gian v¾ng lÆng, c« liªu- kho¶nh kh¾c hiÕm hoi ®Ó Thóy KiÒu ®èi diÖn víi chÝnh con ngêi thùc cña m×nh. - GiËt m×nh/ m×nh l¹i th¬ng m×nh/ xãt xa.  NhÞp c¾t 2/4/2 ®ét ngét cïng hai ch÷ “giËt m×nh”  t©m tr¹ng th¶ng thèt. NhËn xÐt vÒ hiÖu qu¶ cña c¸c ®iÖp tõ, c¸c

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 523

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

c©u hái vµ c©u c¶m th¸n?

 §iÖp tõ “m×nh”- 3 lÇn lÆp l¹i trong mét c©u th¬ t¹o c¶m gi¸c nÆng nÒ. C©u th¬ nh mét tiÕng nÊc xen tiÕng thë dµi.  Nçi th¬ng m×nh- biÓu hiÖn sù tù ý thøc cña con ng- êi c¸ nh©n trong lÞch sö VHT§. §ã lµ ý thøc vÒ phÈm gi¸, nh©n c¸ch vµ quyÒn sèng cña b¶n th©n.

Nh÷ng h×nh ¶nh ®èi xøng vµ ý nghÜa cña nã? Tõ “xu©n” cã ý nghÜa g×?

Hs th¶o luËn, tr¶ lêi.

NÕu ë 4 c©u trªn lµ lêi miªu t¶ hoµn c¶nh kh¸ch quan cña t¸c gi¶ th× ë 8 c©u nµy, t¸c gi¶ vµ nh©n vËt cã sù ®ång c¶m s©u s¾c. NguyÔn Du nh ®· nhËp th©n vµo nh©n vËt. Nh©n vËt tù bµy tá trùc tiÕp vÒ t©m tr¹ng cña m×nh. C©u th¬ “GiËt m×nh m×nh l¹i h¬ng m×nh xãt xa” thÓ hiÖn râ nçi th¬ng m×nh cña nh©n vËt chÝnh. Ngêi phô n÷ xa thêng ®îc gi¸o dôc theo tinh thÇn an phËn thñ thêng, cam chÞu, nhÉn nhôc. Khi nh©n vËt biÕt “GiËt m×nh m×nh l¹i h¬ng m×nh xãt xa”, ®iÒu ®ã mang ý nghÜa “c¸ch m¹ng” (sù biÕn ®æi lín) trong sù tù ý thøc. Con ngêi ko chØ biÕt hi sinh , nhÉn nhôc, cam chÞu mµ ®· cã ý thøc vÒ phÈm gi¸, nh©n c¸ch b¶n th©n - ý thøc vÒ quyÒn sèng cña b¶n th©n. Qu¸ khø ®èi lËp víi hiÖn t¹i mét c¸ch khèc liÖt. DÜ v·ng chØ ®îc gîi lªn qua mét c©u cßn hiÖn t¹i ®îc nh¾c ®Õn liªn tiÕp trong nhiÒu c©u th¬. KiÒu võa nhí l¹i nh÷ng n¨m th¸ng h¹nh phóc “£m ®Òm tríng rñ mµn che” th× hiÖn t¹i khèc liÖt ®· Ëp ®Õn, ko kÞp ®Ó hoµi niÖm ®äng l¹i thµnh giÊc m¬. HiÖn t¹i phò phµng lµ mét ¸m ¶nh ®· nghiÒn n¸t qu¸ khø t¬i ®Ñp. - Khi sao phong gÊm rñ lµ  Giê sao tan t¸c ...  qu¸ khø ªm ®Òm, h¹nh phóc, trong tr¾ng  hiÖn t¹i bÞ chµ ®¹p, vïi dËp phò phµng, tñi nhôc ª chÒ. :+ §¹i tõ nghi vÊn. - Sao + Trî tõ c¶m th¸n. + Dïng trong h×nh thøc ®èi: khi sao/ giê sao. + Dïng trong h×nh thøc ®iÖp: khi sao, giê sao, mÆt sao, th©n sao.  Giäng th¬ ®ay ®¶ thÓ hiÖn nçi ®au ®ín, tñi nhôc, ª chÒ cña nµng KiÒu. - C¸c cÆp tiÓu ®èi s¸ng t¹o: dµy giã/ d¹n x¬ng, bím ch¸n/ ong chêng, ma Së/ m©y TÇn.  Cuéc sèng hiÖn t¹i tñi nhôc, ª chÒ.  T©m tr¹ng ch¸n chêng, mái mÖt, ghª sî chÝnh b¶n th©n m×nh cña nh©n vËt khi bÞ ®Èy vµo hoµn c¶nh sèng nh¬ nhíp. - Xu©n  h¹nh phóc, niÒm vui hëng h¹nh phóc løa Gv nhËn xÐt, bæ sung: - “Nh÷ng m×nh nµo cã biÕt xu©n lµ g×”. “Xu©n” ë ®©y ko chØ tuæi trÎ, vÎ ®Ñp, søc trÎ... mµ chØ h¹nh phóc løa ®«i. Trong cuéc sèng “lµm vî kh¾p ngêi ta”, Thóy KiÒu chØ thÊy nhôc nh·, tr¬ l×, v« c¶m. Gv chuyÓn ý: Ko chØ cã qu¸ khø ®èi lËp

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 524

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

víi hiÖn t¹i mµ b¶n th©n cuéc sèng hiÖn t¹i cña KiÒu còng lµ mét sù ®èi lËp bÏ bµng. Em cã ®ång t×nh víi ý kiÕn ®ã ko? V× sao?

®«i.  T©m tr¹ng: ®au buån, tñi hæ ®Õn ª chÒ, ch¸n ch- êng, mái mÖt, ghª sî chÝnh b¶n th©n m×nh cña nh©n vËt khi bÞ ®Èy vµo hoµn c¶nh sèng nh¬ nhíp. c. 8 c©u cßn l¹i: - Cuéc sèng kÜ n÷ cña KiÒu: VÎ ngoµi  Thùc chÊt tao nh·, ®ñ c¶ “cÇm, k×, thi, töu”, nh¬ nhíp, tñi nhôc. ®ñ lÖ “phong, hoa, tuyÕt, nguyÖt”.

- C¶nh nµo c¶nh ch¼ng ®eo sÇu Ngêi buån c¶nh cã vui ®©u bao giê. ¬ng ®ång : ngo¹i c¶nh - t©m c¶nh,

T©m tr¹ng cña KiÒu ë 8 c©u nµy? Qua ®ã, em thÊy nh÷ng phÈm chÊt nµo cña nµng? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

 Mèi quan hÖ t c¶nh - t×nh.  Kh¸i qu¸t quy luËt t©m lÝ cña con ngêi ®îc biÓu hiÖn trong th¬ v¨n: con ngêi nh×n thiªn nhiªn qua l¨ng kÝnh t©m tr¹ng.  Nªu lªn mét biÖn ph¸p nghÖ thuËt phæ biÕn cña v¨n häc: t¶ c¶nh ngô t×nh.  T©m tr¹ng: gîng g¹o, buån ®au, tñi hæ, ch¸n chêng, bÏ bµng.  ý thøc nh©n phÈm cña mét t©m hån cao thîng, trong tr¾ng.

NguyÔn Du ®· ®Ó nh©n vËt tù kh¼ng ®Þnh phÈm gi¸ cao ®Ñp cña m×nh gi÷a chèn bïn nh¬.N¬i ®ã chØ cã thÓ cíp ®i thÓ x¸c cña nµng chø ko thÓ lµm nhôc t©m hån, phÈm gi¸ cña nµng. T©m tr¹ng buån ®au, tñi hæ, ch¸n chêng, tù th¬ng m×nh cho thÊy râ ý thøc vÒ nh©n phÈm cña Thóy KiÒu- mét t©m hån trong tr¾ng, cao thîng, mét b«ng sen gi÷a chèn bïn nh¬... - Kh¸i qu¸t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch?

III. Tæng kÕt: 1. Néi dung: Nçi th¬ng th©n xãt phËn vµ ý thøc cao vÒ nh©n phÈm cña nh©n vËt  gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o s©u s¾c. 2. NghÖ thuËt: - ¦íc lÖ tîng trng, ®èi xøng, ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷. - T¶ c¶nh ngô t×nh.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc thuéc ®o¹n trÝch. - So¹n bµi: LËp luËn trong v¨n nghÞ luËn.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 525

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 87. Lµm v¨n: lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn

æ n ®Þnh tæ chøc líp. A. Môc tiªu bµi häc: B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv. - ThiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, thùc hµnh lµm c¸c bµi tËp. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 526

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

C©u hái: §äc thuéc lßng ®o¹n trÝch Nçi th¬ng m×nh? T©m tr¹ng cña KiÒu ®îc thÓ hiÖn qua ®o¹n trÝch? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: §Ých cña v¨n b¶n nghÞ luËn lµ thuyÕt phôc ®îc ngêi nghe, ngêi ®äc. Muèn vËy, v¨n b¶n nghÞ luËn ph¶i cã hÖ thèng lËp luËn chÆt chÏ, s¾c s¶o. Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu vÒ vÊn ®Ò nµy. Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs: - Häc bµi, hoµn thiÖn c¸c bµi tËp. - So¹n bµi: ChÝ khÝ anh hïng (TruyÖn KiÒu).

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 88. §o¹c v¨n:

chÝ khÝ anh hïng (TrÝch TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du)

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- HiÓu ®îc chÝ khÝ anh hïng cua nh©n vËt Tõ H¶i díi ngßi bót s¸ng t¹o cña NguyÔn Du. - ThÊy ®îc ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña bót ph¸p t¶ nh©n vËt anh hïng lÝ tëng. - RÌn kÜ n¨ng ®äc th¬ tr÷ t×nh vµ ph©n tÝch nh©n vËt trong th¬ tr÷ t×nh. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 527

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

- Sgk, sgv. - TruyÖn KiÒu vµ c¸c tµi liÖu tham kh¶o. - ThiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ®äc diÔn c¶m, trao ®æi th¶o luËn, ph¸t vÊn- ®µm tho¹i, so s¸nh. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: Nªu kh¸i niÖm luËn ®iÓm, luËn cø? T×m luËn cø cho luËn ®iÓm: §äc s¸ch ®em l¹i cho ta nhiÒu bæ Ých? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Trong suèt ®ªm trêng 15 n¨m lu l¹c ®Çy khæ nhôc, ®¾ng cay cña Thóy KiÒu, Tõ H¶i bçng ®ét ngét xuÊt hiÖn råi l¹i biÕn mÊt. Nhng ë kho¶nh kh¾c ng«i sao Êy táa s¸ng, KiÒu ®· nhê oai hïm cña Tõ ®Ó thùc hiÖn m¬ íc c«ng lÝ “b¸o o¸n tr¶ ©n” ph©n minh. Trong Kim V©n KiÒu truyÖn, Thanh T©m Tµi Nh©n giíi thiÖu Tõ H¶i cã hiÖu lµ Minh S¬n, vèn ngêi ®Êt ViÖt, lµ mét tay h¶o h¸n, t©m tÝnh kho¸ng ®¹t, ®é lîng lín lao, anh hïng rÊt mùc tinh th«ng lîc thao nhng l¹i xuÊt th©n tõ mét nho sinh thi háng, bá ®i lµm nghÒ bu«n b¸n... cã vÎ tÇm thêng. Trong TruyÖn KiÒu, NguyÔn Du ®· lîc bá nh÷ng chi tiÕt tÇm thêng Êy, sö dông bót ph¸p l·ng m¹n víi nh÷ng h×nh ¶nh tîng trng íc lÖ ®Ó x©y dùng nh©n vËt Tõ H¶i võa lµ 1 bËc ®¹i trîng phu anh hïng c¸i thÕ, 1 tr¸ng sÜ tung hoµnh thiªn h¹ võa lµ 1 ngêi cã tÊm lßng ®é lîng. Khi t¶ c¶nh chia tay cña Tõ H¶i víi Thóy KiÒu, Thanh T©m Tµi Nh©n chØ nãi trong mét c©u (Vî chång ®oµn tô chõng nöa n¨m, Tõ H¶i liªn tõ biÖt Thóy KiÒu ra ®i) nhng NguyÔn Du l¹i sö dông tíi 18 c©u lôc b¸t diÔn t¶ sinh ®éng t©m tr¹ng cña Thóy KiÒu, ®Æc biÖt lµ chÝ khÝ anh hïng cña Tõ H¶i. Yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs - Nªu vÞ trÝ ®o¹n trÝch? KÓ v¾n t¾t c¸c sù viÖc tríc ®o¹n trÝch nµy? §äc c¸c c©u miªu t¶ Tõ H¶i? Hs ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

I.VÞ trÝ ®o¹n trÝch: - Thuéc phÇn: Gia biÕn vµ lu l¹c. - Tõ c©u 2213- 2230/ 3254 c©u. R¬i vµo lÇu xanh cña B¹c Bµ, B¹c H¹nh ë Ch©u Thai, KiÒu t×nh cê gÆp 1 vÞ kh¸ch ®Æc biÖt, phi phµm tõ ngo¹i h×nh, ®iÖu bé, cö chØ hµo hiÖp ®Õn tµi n¨ng, chÝ khÝ tung hoµnh thiªn h¹: “LÇn th©u giã m¸t tr¨ng thanh...PhØ nguyÒn s¸nh phîng, ®Ñp duyªn cìi rång”. Sau nöa n¨m chung sèng h¹nh phóc, Tõ H¶i tõ biÖt KiÒu ra ®i thùc hiÖn chÝ lín... II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1.§äc. 2.Bè côc: 3 phÇn. - P1: 4 c©u ®Çu  bèi c¶nh dÉn ®Õn cuéc chia li gi÷a Thóy KiÒu vµ Tõ H¶i; chÝ khÝ vµ t thÕ oai hïng cña Tõ H¶i. - P2: 12 c©u tiÕp  cuéc ®èi tho¹i gi÷a Thóy KiÒu vµ Tõ H¶i. - P3: 2 c©u cßn l¹i  Tõ H¶i døt ¸o ra ®i.

ỳ                                                                                                   Trang

Hs ®äc ®o¹n trÝch. Gv nhËn xÐt, híng dÉn giäng ®äc: §o¹n trÝch gåm giäng kÓ - t¶ cña t¸c gi¶ vµ lêi nãi trùc tiÕp cña c¸c nh©n vËt. + Giäng kÓ-t¶: chËm r·i, kh©m phôc, ngîi ca. + Giäng KiÒu: nhá nhÑ, tha thiÕt. + Giäng Tõ H¶i: ®Ünh ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 528

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

2. T×m hiÓu ®o¹n trÝch: a. 4 c©u ®Çu: - Nöa n¨m: kho¶ng thêi gian Thóy KiÒu vµ Tõ H¶i chung sèng. - H¬ng löa: h×nh ¶nh íc lÖ  t×nh yªu. H¬ng löa ®ang nång  t×nh yªu nång nµn, say ®¾m cña Thóy KiÒu- Tõ H¶i.

- Trîng phu (®¹i trîng phu): ngêi ®µn «ng cã chÝ khÝ, bËc anh hïng víi hµm nghÜa kh©m phôc, ca ngîi. - Lßng bèn ph¬ng  côm tõ íc lÖ.  chÝ nguyÖn lËp c«ng danh, sù nghiÖp lín (mu ®å b¸ v- ¬ng), chÝ khÝ anh hïng tung hoµnh thiªn h¹.  lµ lÝ tëng anh hïng thêi trung ®¹i. - Tho¾t (tÝnh tõ): døt kho¸t, mau lÑ, kiªn quyÕt, chØ sù nhanh chãng trong kho¶nh kh¾c bÊt ngê.  C¸ch xö sù døt kho¸t, kh¸c thêng cña Tõ H¶i.  Bèi c¶nh dÉn ®Õn cuéc chia li gi÷a Tõ H¶i vµ Thóy KiÒu: ngêi anh hïng gÆp ngêi ®Ñp tri kØ, ®ang say ®¾m trong h¹nh phóc løa ®«i, chît nghÜ ®Õn chÝ lín cha thµnh, ®· ®éng lßng bèn ph¬ng, døt ¸o ra ®i theo tiÕng gäi cña ý chÝ.

ỳ                                                                                                   Trang

®¹c, hµo hïng. - T×m bè côc cña ®o¹n trÝch? Gv dÉn d¾t: Nh÷ng kÎ tÇm thêng t×m ®Õn lÇu xanh cña B¹c Bµ, B¹c H¹nh chØ ®Ó tháa thó giã tr¨ng. Cßn Tõ H¶i, ng- êi anh hïng Êy t×m gÆp Thóy KiÒu lµ ®Ó t×m ng- êi tri ©m tri kØ. VËy nªn, sau khi chuéc nµng ra khái lÇu xanh, kÎ anh hïng vµ ngêi con g¸i tµi s¾c ®ã ®· chung sèng thËt yªn Êm, h¹nh phóc. T×nh c¶m cña hä tr¶i qua nöa n¨m, vÉn ®ang ë ®é nång nµn, say ®¾m “nöa n¨m h¬ng löa ®¬ng nång”. Nhng t×nh yªu dï cã m·nh liÖt, t×nh tri kØ dï cã mÆn mµ song chóng cã ®ñ søc k×m gi÷ bíc ch©n cña Tõ H¶i? - Em hiÓu ntn vÒ tõ “tr- îng phu”, côm tõ “lßng bèn ph¬ng”, ®Æc biÖt lµ tõ “tho¾t” cho thÊy c¸ch nghÜ, c¸ch xö sù cña Tõ H¶i ntn? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung. - “Bèn ph¬ng”- nam, b¾c, t©y, ®«ng  chØ thiªn h¹, thÕ giíi. Theo Kinh LÔ, ngêi xa khi sinh con trai, ngêi ta lµm 1 c¸i cung b»ng c©y d©u, mòi tªn b»ng cá bång (nãi t¾t: tang bång) b¾n tªn ra 4 híng, tîng trng cho mong muèn sau nµy ngêi con trai Êy sÏ lµm nªn sù nghiÖp lín. - “Lßng bèn ph¬ng”  kh¸t ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 529

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

ỳ                                                                                                   Trang

väng b¸ v¬ng, lµm nªn sù nghiÖp phi phµm. -“§éng lßng bèn ph¬ng”  chÝ khÝ anh hïng tung hoµnh thiªn h¹. §ã còng lµ lÝ tëng cña ngêi anh hïng thêi trung ®¹i. KÎ lµm trai ph¶i lËp c«ng gi- ¬ng danh, chÝ híng ®Ó ë bèn ph¬ng, quyÕt mu sù nghiÖp phi thêng chø ko khu«n cuéc ®êi, chÝ h- íng cña m×nh trong khu«n khæ gia ®×nh tï tóng. Liªn hÖ: C«ng danh nam tö cßn v¬ng nî/ Luèng thÑn tai nghe (Tá chuyÖn Vò HÇu lßng- Ph¹m Ngò L·o); ChÝ lµm trai dÆm ngh×n da ngùa/ Gieo Th¸i S¬n nhÑ tùa hång mao (Chinh phô ng©m- §oµn ThÞ §iÓm); ChÝ lµm trai nam b¾c ®«ng t©y/ Cho phØ søc vÉy vïng trong bèn bÓ (ChÝ anh hïng- NguyÔn C«ng Trø)... Tõ H¶i “qu¶ ko ph¶i lµ ngêi cña 1 hä, mét nhµ, 1 xãm hay 1 lµng. Con ngêi nµy lµ cña trêi ®Êt, cña bèn ph- ¬ng. Mét con ngêi nh thÕ lóc ra ®i ko thÓ ®i mét c¸ch tÇm thêng ®îc”. Chµng ra ®i lóc h¹nh phóc “®¬ng nång”. VËy chÝ nguyÖn lËp c«ng danh sù nghiÖp lín lµ t©m nguyÖn thêng trùc cña Tõ H¶i. - ë hai c©u tiÕp, NguyÔn Du ®· miªu t¶ hµnh ®éng, t thÕ cña Tõ H¶i ntn? H×nh ¶nh Tõ ®îc ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 530

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

x©y dùng mang c¶m høng g×? TÇm vãc cña chµng ntn? Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, bæ sung, chèt ý.

- Thóy KiÒu xin ®îc ®i theo Tõ H¶i liÖu cã ph¶i chØ v× nµng muèn tu©n thñ ®óng quy ®Þnh cña lÔ gi¸o phong kiÕn- quy ®Þnh “tam tßng”? Hs ph¸t biÓu, th¶o luËn. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

- T thÕ: + Thanh g¬m yªn ngùa: 1 m×nh, 1 g¬m, 1 ngùa. + Th¼ng rong: ®i liÒn 1 m¹ch.  t thÕ oai phong, hµo hïng s¸nh ngang víi trêi ®Êt - C¸ch miªu t¶: ®Æt nh©n vËt s¸nh ngang víi ko gian trêi bÓ mªnh mang.  C¶m høng vò trô.  Ngîi ca ngêi anh hïng mang tÇm vãc vò trô.  4 c©u ®Çu miªu t¶: + Bèi c¶nh chia li gi÷a Thóy KiÒu vµ Tõ H¶i. + Giíi thiÖu chÝ khÝ anh hïng cña Tõ H¶i. + T thÕ oai phong, hµo hïng cña 1 con ngêi mang tÇm vãc vò trô. b. 12 c©u tiÕp: - Thóy KiÒu muèn ®i theo Tõ H¶i. V×: + Theo quy ®Þnh cña lÔ gi¸o phong kiÕn: phËn g¸i th× ph¶i theo chång. + Do t©m lÝ cña nµng lóc nµy. + Cã thÓ nµng muèn ra ®i ®Ó cïng chia sÎ, tiÕp søc vµ cïng g¸nh v¸c khã kh¨n cïng Tõ H¶i.  §ã lµ mong muèn chÝnh ®¸ng, hîp lÝ, thuËn t×nh. Thóy KiÒu ko nh÷ng lµ 1 ngêi vî mµ cßn lµ 1 tri kØ cña Tõ H¶i. Nµng ko chØ yªu mµ cßn hiÓu, kh©m phôc vµ kÝnh träng chµng. Trong lêi nµng nãi víi chµng, nµng chØ viÖn ®Õn lÔ gi¸o PK. Song cã lÏ s©u th¼m trong ý nguyÖn Êy cßn rÊt nhiÒu nguyªn do. Sau nh÷ng n¨m th¸ng khæ nhôc, phiªu b¹t trong c¶nh ®o¹n trêng, thêi gian ®îc sèng bªn chµng lµ thêi gian h¹nh phóc nh trong m¬ cña nµng. Chµng lµ chç dùa v÷ng ch¾c nhÊt cña nµng. Nµng ko muèn xa ngêi chång yªu quý, ngêi b¹n tri ©m tri kØ, ko muèn sèng trong c« ®¬n n¬i ®Êt kh¸ch quª ngêi ®Çy c¹m bÉy hiÓm nguy. §ã lµ t©m lÝ b×nh thêng, dÔ hiÓu. - Tõ H¶i chèi tõ mong muèn cña Thóy KiÒu. ®ã lµ ph¶n øng tÊt yÕu cña ngêi anh hïng ch©n chÝnh. - Lêi tõ chèi ®Æc biÖt: + Hái l¹i  hµm ý tr¸ch KiÒu: Sao nµng l¹i cã thÓ thêng t×nh nhi n÷ lµm vËy? Bëi chµng coi nµng lµ tri kØ cña m×nh. + Kh¼ng ®Þnh niÒm tin tëng s¾t ®¸ vµo t¬ng lai, sù nghiÖp. Nh÷ng h×nh ¶nh thuéc ph¹m trï ko gian: mêi v¹n tinh binh, bãng cê rîp ®êng; ©m thanh hµo hïng: tiÕng chiªng - Tõ H¶i lµ ngêi tri kØ- thÊu hiÓu s©u s¾c t©m sù cña Thóy KiÒu. Tríc sù thuyÕt phôc hîp lÝ thÊu t×nh cña nµng KiÒu, Tõ H¶i cã chÊp nhËn ko? V× sao? - Lêi ®¸p cña chµng võa lµ lêi thuyÕt phôc võa lµ lêi béc b¹ch chÝ khÝ. Em cã ®ång ý víi ý kiÕn ®ã ko? V× sao? - Cã ngêi nãi chµng ®· biÓu hiÖn t c¸ch 1 ngêi anh hïng, 1 con ngêi b×nh thêng, t©m lÝ, s©u s¾c vµ gÇn gòi, ch©n “R»ng thùc ë 4 c©u:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 531

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nay... véi g×” . Em cã chia sÎ víi ý kiÕn ®ã ko? V× sao? Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

dËy ®Êt  kh¸t väng lín lao, mu ®å v¬ng b¸, tÇm vãc vò trô lín lao cña ngêi anh hïng Tõ H¶i. + Môc ®Ých ra ®i: lµm cho râ mÆt phi thêng - chøng tá kh¶ n¨ng, ý chÝ phi phµm cña m×nh.  H×nh ¶nh ngêi anh hïng oai hïng, k× vÜ, b¶n lÜnh víi lÝ tëng cao c¶, ý chÝ vµ hoµi b·o lín lao  tÝnh chÊt lÝ tëng hãa. + Nh÷ng lêi gi·i bµy, ph©n trÇn vÒ hoµn c¶nh hiÖn t¹i (bèn bÓ ko nhµ, theo cµng thªm bËn)  nh÷ng khã kh¨n ban ®Çu. + Lêi an ñi ch©n t×nh  t©m lÝ, s©u s¾c vµ gÇn gòi. + Lêi høa hÑn tÝnh døt kho¸t, quyÕt t©m s¾t ®¸ cña Tõ.  1 con ngêi b×nh thêng, t©m lÝ s©u s¾c vµ gÇn gòi, ch©n thùc h¬n. Tõ H¶i chèi tõ mong muèn cña Thóy KiÒu. §ã lµ ph¶n øng tÊt yÕu cña ngêi anh hïng ch©n chÝnh ko bÞ siªu lßng tr- íc n÷ s¾c, víng bËn gia ®×nh- “Ngêi ra ®i ®Çu ko ngo¶nh l¹i”( liªn hÖ t thÕ cña Kinh Kha bªn bê DÞch Thñy, ngêi chiÕn sÜ trong t duy l·ng m¹n c¸ch m¹ng cña NguyÔn §×nh Thi sau nµy). §iÒu ®¸ng nãi ë ®©y lµ c¸ch nãi ®Æc biÖt cña Tõ H¶i. Chµng hái l¹i, hµm ý tr¸ch KiÒu bëi ngay trong buæi ®Çu gÆp gì chµng ®· lu«n xem nµng lµ tri kØ, hiÓu m×nh h¬n ai hÕt: “Nghe lêi võa ý, gËt ®Çu/ Cêi r»ng: “Tri kØ tríc sau mÊy ngêi!/ Khen cho con m¾t tinh ®êi/ Anh hïng ®o¸n gi÷a trÇn ai míi giµ”. §ång thêi, t¬ng lai mµ chµng vÏ ra míi chØ lµ nh÷ng h×nh ¶nh tëng tîng. Nhng c¸ch nãi cña chµng chan chøa niÒm tin s¾t ®¸ vµo sù thµnh c«ng. §ã còng lµ lÝ tëng cao c¶ cña chµng. c. 2 c©u cuèi: - Th¸i ®é, cö chØ: kiªn quyÕt, døt kho¸t, ko chÇn chõ, do dù, ko ®Ó t×nh c¶m yÕu ®uèi lung l¹c, c¶n bíc. - H×nh ¶nh chim b»ng- h×nh ¶nh Èn dô tîng trng cho ngêi anh hïng cã lÝ tëng cao ®Ñp, phi phµm, mang tÇm vãc vò trô.  C¶m høng: ngîi ca, kh¼ng ®Þnh, lÝ tëng hãa.  íc m¬ c«ng lÝ cña NguyÔn Du.

Gv dÉn d¾t: 2 c©u cuèi l¹i lµ lêi kÓ cña t¸c gi¶. C¶m høng vµ c¸ch miªu t¶ ngêi anh hïng lÝ tëng cña NguyÔn Du trong 2 c©u cuèi nµy ntn? Gîi më: Th¸i ®é vµ cö chØ cña Tõ H¶i ®îc miªu t¶ ntn? NguyÔn Du göi m¬ íc g× vµo h×nh ¶nh ngêi anh hïng Tõ H¶i? - Nªu nh÷ng vÎ ®Ñp cña nh©n vËt Tõ H¶i qua ®o¹n trÝch?

- Bót ph¸p x©y dùng nh©n vËt Tõ H¶i (nh©n vËt anh hïng) cña NguyÔn Du? III. Tæng kÕt: - VÎ ®Ñp cña nh©n vËt Tõ H¶i: + ChÝ khÝ phi thêng, mu cÇu nghiÖp lín lÉy lõng. + Tù tin, b¶n lÜnh. + Døt kho¸t, kiªn quyÕt mµ l¹i rÊt t©m lÝ, s©u s¾c vµ gÇn gòi.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 532

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Bót ph¸p x©y dùng nh©n vËt: + LÝ tëng hãa víi c¶m høng vò trô. + Sö dông nh÷ng h×nh ¶nh íc lÖ k× vÜ. + Lêi tho¹i trùc tiÕp thÓ hiÖn tÝnh c¸ch tù tin, b¶n lÜnh cña nh©n vËt.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc thuéc ®o¹n trÝch. - So¹n bµi: ThÒ nguyÒn (TruyÖn KiÒu).

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 89. §äc thªm:

ThÒ nguyÒn (TrÝch TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du)

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- HiÓu ®îc bµi ca t×nh yªu ®Çy l·ng m¹n, lÝ tëng, íc m¬ t×nh yªu tù do t¸o b¹o cña NguyÔn Du qua ®ªm thÒ nguyÒn th¬ méng vµ thiªng liªng cña Thóy KiÒu- Kim Träng. - N¾m ®îc nghÖ thuËt kÓ- t¶ kÕt hîp ng«n ng÷ t¸c gi¶ vµ ng«n ng÷ nh©n vËt; ko gian nghÖ thuËt huyÒn ¶o, thÇn tiªn vµ thêi gian nghÖ thuËt khÈn tr¬ng, gÊp, véi. - RÌn kÜ n¨ng ®äc th¬ tr÷ t×nh vµ ph©n tÝch nh©n vËt trong th¬ tr÷ t×nh. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv, TruyÖn KiÒu vµ c¸c tµi liÖu tham kh¶o. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái cña sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ®äc diÔn c¶m, trao ®æi th¶o luËn, ph¸t vÊn- ®µm tho¹i theo c¸c c©u hái trong sgk. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: §äc thuéc ®o¹n trÝch ChÝ khÝ anh hïng? VÎ ®Ñp vµ bót ph¸p x©y dùng nh©n vËt Tõ H¶i? 3. Bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 533

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

* Giíi thiÖu bµi míi: Tõ H¶i ®ét ngét xuÊt hiÖn trong cuéc ®êi KiÒu nh»m thÓ hiÖn íc m¬ c«ng lÝ cña NguyÔn Du. Cßn Kim Träng, chµng lµ ngêi mµ KiÒu gÆp trong buæi chiÒu thanh minh th¬ méng mét c¸ch t×nh cê nhng “tiÕng sÐt ¸i t×nh” lËp tøc ®· g¾n kÕt hai tr¸i tim son trÎ “Ngêi quèc s¾c, kÎ thiªn tµi/ T×nh trong nh ®·, mÆt ngoµi cßn e/ ChËp chên c¬n tØnh, c¬n mª...” T×nh yªu Êy sÏ cßn theo nµng m·i m·i dï xuèng “tuyÒn ®µi” vÉn ko thÓ phai nh¹t. NguyÔn Du ®· dµnh nh÷ng lêi ca tuyÖt diÖu cho thiªn diÔm t×nh Kim- KiÒu, göi g¾m kh¸t väng t×nh yªu tù do gi÷a sù kiÒm táa cña lÔ gi¸o PK. §Ønh cao cña mèi t×nh say ®¾m vµ thñy chung cña Thóy KiÒu- Kim Träng chÝnh lµ ®ªm thÒ nguyÒn cña hai ngêi. Yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs - Nªu vÞ trÝ ®o¹n trÝch? KÓ v¾n t¾t c¸c sù kiÖn tríc nã? Hs ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

Yªu cÇu hs ®äc diÔn c¶m. - T×m bè côc cña ®o¹n trÝch?

I. VÞ trÝ ®o¹n trÝch: - Thuéc phÇn: GÆp gì vµ ®Ýnh íc. - Tõ c©u 431- 452/3254 c©u. Sau lÇn gÆp gì ®Çu tiªn trong buæi chiÒu thanh minh th¬ méng, Kim Träng ®i t×m nhµ trä häc gÇn c¹nh nhµ Thóy KiÒu cèt ®Ó t×m gÆp l¹i nµng. Hai ngêi ®· gÆp gì, trao kØ vËt lµm tin. Mét h«m, khi c¶ gia ®×nh sang ch¬i bªn ngo¹i, KiÒu ®· t×m gÆp Kim Träng. ChiÒu tµ, nµng trë vÒ nhµ, ®îc tin c¶ nhµ vÉn cha vÒ, nµng quay l¹i gÆp chµng. Hai ngêi ®· lµm lÔ thÒ nguyÒn g¾n bã tríc vÇng tr¨ng v»ng vÆc... íng dÉn ®äc- hiÓu: II. H 1. §äc 2.Bè côc: 4 phÇn. - P1: 4 c©u ®Çu  Thóy KiÒu trë l¹i nhµ Kim Träng. - P2: 6 c©u tiÕp  T thÕ vµ c¶m gi¸c cña Kim Träng khi KiÒu trë l¹i. - P3: 4 c©u tiÕp  KiÒu gi¶i thÝch lÝ do l¹i sang. - P4: 8 c©u cßn l¹i  c¶nh thÒ nguyÒn. 2. H íng dÉn t×m hiÓu ®o¹n trÝch: a. C©u 1: - Véi  tÝnh tõ. - X¨m x¨m, b¨ng  ®éng tõ.  sù khÈn tr¬ng, véi v·.  hµnh ®éng t¸o b¹o, ®ét xuÊt, bÊt ngê ngay c¶ víi chÝnh Thóy KiÒu.  thêi gian nghÖ thuËt: gÊp, véi, khÈn tr¬ng. - Nguyªn nh©n: + Sî cha mÑ vÒ sÏ tr¸ch m¾ng hµnh ®éng t¸o b¹o cña nµng  ph¶i véi v· tranh ®ua víi thêi gian. + TiÕng gäi cña t×nh yªu m·nh liÖt th«i thóc. + KiÒu bÞ ¸m ¶nh bëi ®Þnh mÖnh dµnh cho ngêi tµi s¾c nªn ®· chñ ®éng t×m ®Õn víi t×nh yªu ®Ó chèng l¹i ®Þnh mÖnh. Nçi lo l¾ng tríc t¬ng lai mong manh, m¬ hå, ko v÷ng ch¾c khiÕn nµng ph¶i b¸m vÝu lÊy hiÖn t¹i. Thóy KiÒu lµ 1 ngêi nh¹y c¶m vµ ®a c¶m. Ngay tõ khi lµ

ỳ                                                                                                   Trang

Gv híng dÉn hs th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk ®Ó t×m hiÓu ®o¹n trÝch: C©u 1: Nªu nhËn xÐt vÒ hµm nghÜa cña c¸c tõ: véi, x¨m x¨m, b¨ng? T¹i sao Thóy KiÒu l¹i cã hµnh ®éng nh vËy? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung: §©y lµ cuéc gÆp gì, thÒ nguyÒn t¸o b¹o, xuÊt ph¸t tõ t×nh yªu ®¾m say, trong tr¾ng, tù nguyÖn cña Thóy KiÒu- Kim Träng. Cuéc thÒ nguyÒn nµy cha ®îc phÐp cña ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 534

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cha mÑ nµng nhng ®· ®- îc miªu t¶ nªn th¬ vµ trang träng víi sù ®ång c¶m cao cña t¸c gi¶. Nã cho thÊy t tëng míi mÎ, tiÕn bé cña NguyÔn Du. Nguyªn nh©n cña hµnh ®éng t¸o b¹o, véi v· cña KiÒu: + HiÖn thùc. + T©m linh

c« g¸i trong tr¾ng, sèng trong c¶nh “£m ®Òm tríng rñ mµn che” ®· bÞ ¸m ¶nh bëi ®Þnh mÖnh dµnh cho ngêi tµi s¾c. Nµng tõng ®ång c¶m, khãc th¬ng cho §¹m Tiªn, lo sî cho chÝnh m×nh (R»ng: “Hång nhan tù thuë xa/ C¸i ®iÒu b¹c m¹nh cã chõa ai ®©u/ Nçi niÒm tëng ®Õn mµ ®au/ ThÊy ngêi n»m ®ã biÕt sau thÕ nµo?”. Khóc ®µn tuyÖt diÖu cña nµng l¹i lµ ngãn hå cÇm g¶y “thiªn b¹c mÖnh” khiÕn Kim Träng nghe “ Khi tùa gèi, khi cói ®Çu/ Khi vß chÝn khóc, khi chau ®«i mµy/ R»ng: “Hay th× thËt lµ hay/ Nghe ra ngËm ®¾ng nuèt cay thÕ nµo”. Nµng lµ ngêi ®îc §¹m Tiªn b¸o méng cã tªn trong sæ §o¹n trêng, s«ng TiÒn §êng lµ nÊm må hång nhan cña nµng. Mét thÇy tíng còng ph¸n: “Anh hoa ph¸t tiÕt ra ngoµi/ Ngh×n thu b¹c mÖnh mét ®êi tµi hoa”. S Tam Hîp ®¹o c« còng nãi tæng kÕt vÒ cuéc ®êi nµng: “Sèng lµm vî kh¾p ngêi ta/ H¹i thay th¸c xuèng lµm ma ko chång”...Ta hiÓu v× sao KiÒu nãi víi Kim Träng nh ®Ó thanh minh cho sù chñ ®éng cña m×nh: “B©y giê râ mÆt ®«i ta/ BiÕt ®©u råi n÷a ch¼ng lµ chiªm bao?” b. C©u 2:  Kh«ng gian th¬ méng: - C¶nh Kim Träng ®ang thiu thiu, m¬ mµng díi ¸nh tr¨ng nhÆt tha, ngän ®Ìn hu h¾t. - TiÕng bíc ch©n khe khÏ, ªm nhÑ l¹i ngÇn cña Thóy KiÒu. - Nh÷ng h×nh ¶nh íc lÖ hoa mü, sang träng: giÊc hße, bãng tr¨ng xÕ, hoa lª, giÊc méng ®ªm xu©n... - T©m tr¹ng con ngêi: + Kim Träng: b©ng khu©ng, nöa tØnh nöa m¬, khã tin lµ sù thùc. + Thóy KiÒu: ngì ngµng, cø ngì trong m¬.  TÝnh chÊt th¬ méng, huyÒn ¶o, thÇn tiªn.  Kh«ng gian thiªng liªng: C¸c h×nh thøc lÔ nghi trang träng: + §µi sen nèi s¸p- th¾p thªm nÕn. + Lß ®µo thªm h¬ng- ®èt thªm trÇm h¬ng. + ViÕt lêi nguyÖn íc. + Trao kØ vËt. + Hai ngêi cïng ®äc lêi thÒ son s¾t tríc “vÇng tr¨ng v»ng vÆc gi÷a trêi”.

c. C©u 3: Sù nhÊt qu¸n trong quan niÖm vÒ t×nh yªu cña Thóy KiÒu: t×nh yªu- t×nh c¶m thñy chung vµ thiªng liªng.

ỳ                                                                                                   Trang

C©u 2: Kh«ng gian th¬ méng vµ thiªng liªng cña cuéc thÒ nguyÒn ®îc NguyÔn Du miªu t¶ ntn? H/S th¶o luËn, tr¶ lêi G/V nhËn xÐt, bæ sung Ngo¹i c¶nh tÜnh lÆng vµ ¶o h; t©m c¶nh b©ng khu©ng ngì ngµng, nöa tØnh, nöa m¬  kh«ng khÝ th¬ méng, huyÒn hoÆc nh trong câi méng. - C¸c h×nh thøc lÔ nghi cña buæi thÒ nguyÒn ntn? Hs theo dâi sgk tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, bæ sung: C¸c h×nh thøc lÔ nghi cña buæi thÒ nguyÒn rÊt trang träng, c¶m ®éng vµ thiªng liªng, l·ng m¹n vµ ®Çy chÊt lý tëng. C©u 3: Liªn hÖ víi ®o¹n “trao ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 535

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Thñy chung: tríc sau nh mét... + Thiªng liªng: t×nh yªu g¾n liÒn ch÷ “t×nh” vµ “nghÜa”, lµ lêi nguyÖn thÒ tríc trêi ®Êt. Nµng ®au xãt tét cïng khi ph¶i trao duyªn. Trao duyªn lµ viÖc lµm tr¶ nghÜa víi Kim Träng, dÞu di phÇn nµo nçi ®au, mÊt m¸t kh«ng g× bï ®¾p næi cña nµng.

duyªn” ®Ó chØ ra tÝnh chÊt l«gic nhÊt qu¸n trong quan niÖm vÒ t×nh yªu cña Thóy KiÒu? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung: Thóy KiÒu quan niÖm t×nh yªu lµ t×nh c¶m thñy trung vµ thiªng liªng. Thñy chung: bëi nµng ®· tù nguyÖn g¸n bã, dµnh cho Kim Träng t×nh c¶m say ®¾m, m·nh liÖt, chñ ®éng vµ rÊt ®çi trong s¸ng. Nµng sÏ gi÷ m·i t×nh c¶m Êy dï khi “thÞt n¸t x¬ng mßn ”. Thiªng liªng bëi nã lµ lêi thÒ víi ngêi yªu, tríc trêi ®Êt, kh«ng thÓ ®æi thay. Bëi thÕ khi buéc ph¶i phô lêi thÒ nguyÒn, nµng ®au xãt, tiÕc th¬ng kh«n t¶. Hµnh ®éng trao duyªn, tr¶ nghÜa víi chµng Kim còng chØ lµm dÞu ®i phÇn nµo nçi ®au, mÊt m¸t kh«ng g× bï ®¾p næi cña nµng. E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs: - Häc thuéc lßng ®o¹n th¬. - So¹n bµi LLVH: V¨n b¶n v¨n häc.

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 90. Lµm v¨n: Tr¶ bµi viÕt sè 5

ỳ                                                                                                   Trang

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- NhËn thøc ®îc c¸c u, nhîc ®iÓm vÒ kÜ n¨ng lµm v¨n thuyÕt minh. - Söa c¸c lçi chÝnh t¶, c©u vµ diÔn ®¹t. B. sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Hs xem l¹i ®Ò bµi, c¸c kiÕn thøc liªn quan ®Õn bµi viÕt. - Gv chÊm bµi, so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 536

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ph¸t vÊn-®µm tho¹i,nhËn xÐt, biÓu d¬ng bµi lµm tèt, söa ch÷a c¸c bµi cßn nhiÒu lçi. D. TiÕn tr×nh d¹y-häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. t iÕn tr×nh tr¶ bµi: Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Gv yªu cÇu hs nh¾c l¹i ®Ò bµi, chÐp l¹i lªn b¶ng: Anh (chÞ) h·y thuyÕt minh vÒ bµi “Phó s«ng B¹ch §»ng” cña Tr¬ng H¸n Siªu. - X¸c ®Þnh kiÓu bµi, néi dung chÝnh cÇn nªu, ph¹m vi kiÕn thøc cÇn sö dông?

- ë phÇn më bµi, chóng ta cÇn nªu nh÷ng ý nµo?

- C¸c ý chÝnh cÇn nªu ë phÇn th©n bµi?

k Õt bµi:

- C¸c ý chÝnh cÇn nªu ë phÇn kÕt bµi?

Gv c«ng bè thang ®iÓm, nhËn xÐt cô thÓ kÕt qu¶ bµi lµm cña hs.

Yªu cÇu cÇn ®¹t I. T×m hiÓu ®Ò: 1. KiÓu bµi: ThuyÕt minh vÒ 1 t¸c phÈm v¨n häc. 2. Néi dung: Giíi thiÖu vÒ gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt vµ vÞ trÝ cña bµi Phó s«ng B¹ch §»ng. 3. Ph¹m vi kiÕn thøc: - KiÕn thøc v¨n häc: vÒ thÓ phó, t¸c gi¶ Tr¬ng H¸n Siªu vµ bµi phó. - c¸c kiÕn thøc lÞch sö, ®Þa lÝ cã liªn quan. II. LËp dµn ý: 1. Më bµi: - Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ Tr¬ng H¸n Siªu. - Giíi thiÖu vÒ bµi Phó s«ng B¹ch §»ng. 2. Th©n bµi: - Giíi thiÖu vÒ thÓ phó. - Giíi thiÖu vÒ néi dung bµi phó theo c¸c ®o¹n: + §o¹n më. + §o¹n gi¶i thÝch. + §o¹n b×nh luËn. + §o¹n kÕt. - Giíi thiÖu vÒ nghÖ thuËt cña bµi phó: + CÊu tø: ®¬n gi¶n mµ hÊp dÉn. + Bè côc: chÆt chÏ. + H×nh tîng nghÖ thuËt: sinh ®éng, võa gîi h×nh s¾c trùc tiÕp võa mang ý nghÜa kh¸i qu¸t, triÕt lÝ. + Ng«n ng÷: trang träng, hµo s¶ng, l¾ng ®äng, gîi c¶m. 3. - Kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ néi dung, vÞ trÝ ®Ønh cao nghÖ thuËt cña thÓ phó cña bµi Phó s«ng B¹ch §»ng. - Nªu suy nghÜ, c¶m xóc cña ngêi viÕt. III. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ bµi lµm cña hs: 1. ¦u ®iÓm: - §a sè hs nép bµi ®óng h¹n, hiÓu yªu cÇu cña ®Ò. - Mét sè bµi viÕt kh¸. 2. Nh îc ®iÓm: - NhiÒu hs cha ph©n biÖt ®îc 2 kh¸i niÖm “th¬” vµ “phó” nªn dïng cßn lÉn lén. - Bè côc cña bµi viÕt cha hîp lÝ: ®Çu voi ®u«i chuét. - NhiÒu bµi cha cã ý thøc trÝch dÉn dÉn chøng ®Ó ph©n tÝch.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 537

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Mét sè bµi cßn sai chÝnh t¶, c©u vµ diÔn ®¹t. - C¸ biÖt 1 sè ý thøc trung thùc cßn kÐm. ¬ng bµi lµm tèt. 3. §äc vµ biÓu d 4. Tr¶ bµi.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- VÒ nhµ xem l¹i bµi. - So¹n bµi: V¨n b¶n v¨n häc. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 91. LÝ luËn v¨n häc: V¨n b¶n v¨n häc

æ n ®Þnh tæ chøc líp. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- N¾m ®îc c¸c tiªu chÝ chñ yÕu cña 1 v¨n b¶n v¨n häc theo quan niÖm ngµy nay. - N¾m ®îc cÊu tróc cña v¨n b¶n v¨n häc víi c¸c tÇng: ng«n tõ, h×nh tîng, hµm nghÜa. - VËn dông nh÷ng hiÓu biÕt nãi trªn ®Ó t×m hiÓu t¸c phÈm v¨n häc. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv vµ mét sè tµi liÖu tham kh¶o. - Hs ®äc tríc bµi häc - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ph¸t vÊn- ®µm tho¹i, lµm bµi tËp nhËn diÖn c¸c kiÕn thøc lÝ thuyÕt. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò.

3. Bµi míi V¨n b¶n v¨n häc

* Giíi thiÖu bµi míi: Hµng ngµy, chóng ta ®îc tiÕp xóc, ®äc nhiÒu lo¹i v¨n b¶n: miªu t¶, tù sù, thuyÕt minh, nghÞ luËn,... trong ®ã, cã 1 sè v¨n b¶n ®îc gäi lµ v¨n b¶n v¨n häc (VBVH). VËy VBVH lµ g×? Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ t×m hiÓu c¸c tiªu chÝ ®Ó x¸c ®Þnh. Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

Hs ®äc sgk. - C¸c tiªu chÝ nhËn diÖn VBVH ngµy nay lµ g×? Hs theo dâi sgk tr¶ lêi. I. Tiªu chÝ chñ yÕu cñaVBVH: 1. VBVH lµ nh÷ng v¨n b¶n ®i s©u ph¶n ¸nh hiÖn thùc kh¸ch quan vµ kh¸m ph¸ thÕ giíi t×nh c¶m vµ t t ëng, tháa m·n nhu cÇu thÈm mÜ cña con ng êi.

îc x©y dùng theo 1 ph

íc, c¸ch thøc cña thÓ lo¹i ®ã. theo nh÷ng quy

îc x©y dùng b»ng ng«n tõ nghÖ thuËt cã tÝnh VBVH ® 2. îng, tÝnh thÈm mÜ cao, tÝnh hµm sóc, ®a nghÜa. h×nh t 3. ¬ng thøc riªng- nãi cô VBVH ® thÓ h¬n lµ mçi VBVH ®Òu thuéc vÒ 1 thÓ lo¹i nhÊt ®Þnh vµ  Tuy nhiªn VBVH ko chØ lµ nh÷ng biÖn ph¸p, nh÷ng kÜ x¶o ng«n tõ mµ lµ 1 s¸ng t¹o tinh thÇn cña nhµ v¨n.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 538

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Gv nhËn xÐt, bæ sung: Nh÷ng chñ ®Ò nh t×nh yªu, h¹nh phóc, b¨n kho¨n, ®au khæ, kh¸t väng v¬n ®Õn ch©n - thiÖn - mÜ,... thêng trë ®i trë l¹i víi nh÷ng chiÒu s©u vµ s¾c th¸i kh¸c nhau. VD: TruyÖn ng¾n Bøc tranh (NguyÔn Minh Ch©u)  suy ngÉm vÒ con ngêi vµ nghÖ thuËt ch©n chÝnh. §äc bµi th¬ Bµi th¬ t×nh cña ngêi thñy thñ (Hµ NhËt): §ªm nay, khi tr¨ng mäc Tµu anh sÏ nhæ neo Em ®õng hái V× sao anh ra ®i Còng ®õng hái Ch©n trêi xa cã g× kªu gäi Anh biÕt NÕu ë ch©n trêi cã ®¶o tr©n ch©u Hay ë biÓn xa Cã nô hoa thÇn t×m ra h¹nh phóc Hay cã ngêi g¸i ®Ñp M«i hång nh san h« Còng ko thÓ KhiÕn anh xa ®îc em yªu Nhng em ¬i NÕu cã ngêi trai cha tõng qua b·o tè Cha tõng vît qua thö th¸ch gian lao LÏ nµo xøng víi t×nh em?  quan niÖm t×nh yªu thñy chung vµ c¸ch sèng m¹nh mÏ... - VH lµ h×nh ¶nh chñ quan cña thÕ giíi kh¸ch quan. HiÖn thùc kh¸ch quan ®· ®îc nhµ v¨n nhËn thøc, t¸i t¹o, nhµo nÆn, h cÊu theo nguyªn t¾c ®iÓn h×nh hãa ®Ó x©y dùng h×nh tîng nghÖ thuËt. ThÕ giíi VH lµ “thÕ giíi t tëng, t×nh c¶m nÐn chÆt vµ lu«n tiÒm tµng kh¶ n¨ng bïng næ c¶m xóc”. VD: X©y dùng h×nh tîng ChÝ PhÌo  Nam Cao kh¸i qu¸t hiÖn thùc XH n«ng th«n VN tríc c¸ch m¹ng: 1 bé phËn cè n«ng cïng khæ ®Ó tån t¹i ®· sa vµo con ®êng lu manh hãa... - Nh÷ng yÕu tè cña tÇng ng«n tõ? II. CÊu tróc cña VBVH: 1. TÇng ng«n tõ- tõ ng÷ ©m ®Õn ng÷ nghÜa: - Ng÷ nghÜa: + NghÜa têng minh. VD: con chã sãi, mïa xu©n,...

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 539

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- TÇng h×nh tîng cña VBVH ®îc t¹o nªn nhê nh÷ng yÕu tè nµo? VD?

- TÇng hµm nghÜa lµ g×? VD?

+ NghÜa hµm Èn. VD: lßng lang d¹ sãi, tuæi xu©n,... - Ng÷ ©m: VD: Tµi cao phËn thÊp chÝ khÝ uÊt Giang hå mª ch¬i quªn quª h¬ng. (T¶n §µ)  C1 nhiÒu thanh tr¾c sù bÕ t¾c, u uÊt cña kÎ tµi hoa, anh hïng ko gÆp thêi vËn. C2 nhiÒu thanh b»ng  c¶m gi¸c ch¬i v¬i, phiªu bång sù bu«ng xu«i, bÊt lùc cña con ngêi. S¬ng n¬ng theo tr¨ng ngõng lng trêi T¬ng t n©ng lßng lªn ch¬i v¬i. (Xu©n DiÖu)  Hai c©u th¬ gåm nhiÒu thanh b»ng  c¶m gi¸c ch¬i v¬i, b©ng khu©ng khã hiÓu cña kÎ ®ang t¬ng t. 2. TÇng h×nh t îng: - H×nh tîng ®îc s¸ng t¹o trong v¨n b¶n nhê nh÷ng chi tiÕt, cèt truyÖn, nh©n vËt, hoµn c¶nh, t©m tr¹ng (tïy quy m« v¨n b¶n vµ thÓ lo¹i) mµ cã sù kh¸c nhau. - VD: H×nh tîng cµnh mai (C¸o tËt thÞ chóng- M·n Gi¸c thiÒn s) biÓu tîng cho sù sèng tuÇn hoµn, søc sèng m·nh liÖt, niÒm tin tëng, l¹c quan, yªu ®êi. H×nh tîng c©y tïng (Tïng- NguyÔn Tr·i) biÓu tîng cho ngêi qu©n tö... 3. TÇng hµm nghÜa: - Lµ ý nghÜa Èn kÝn, ý nghÜa tiÒm tµng cña v¨n b¶n. - VD: MÑ vµ qu¶ (NguyÔn Khoa §iÒm) 3 Vµ chóng t«i- mét thø qu¶ trªn ®êi B¶y m¬i tuæi mÑ ®îi chê ®îc h¸i T«i ho¶ng sî ngµy bµn tay mÑ mái M×nh vÉn cßn mét thø qu¶ non xanh. “Mét thø qu¶ non xanh” Con ngêi cha trëng thµnh.

1 Nh÷ng mïa qu¶ mÑ t«i h¸i ®îc MÑ vÉn tr«ng vµo tay mÑ vun trång Nh÷ng mïa qu¶ lÆn råi l¹i mäc Nh mÆt trêi, khi nh mÆt tr¨ng. 2 Lò chóng t«i tõ tay mÑ lín lªn Cßn nh÷ng bÝ vµ bÇu th× lín xuèng Chóng mang d¸ng giät må h«i mÆn Rá xuèng lßng thÇm lÆng: mÑ t«i.

III. Tõ v¨n b¶n ®Õn t¸c phÈm v¨n häc: Nhµ v¨n - > s¸ng t¹o -> VBVH (hÖ thèng kÝ hiÖu kh¸ch quan ngêi ®äc t¸c phÈm v¨n häc. (cid:0) Ghi nhí: (sgk).

Hs ®äc sgk. Gv s¬ ®å hãa, gi¶i thÝch cho hs hiÓu râ.

Hs ®äc yªu cÇu cña sgk, suy ngÉm, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, bæ sung: “N¬i dùa” lµ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 540

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

bµi th¬ v¨n xu«i- bµi th¬ cã ý th¬, ng«n tõ cã nhÞp ®iÖu, kh¸c víi ng«n tõ v¨n xu«i th«ng thêng. “N¬i dùa” th- êng chØ nh÷ng ngêi v÷ng m¹nh mµ nh÷ng ngêi yÕu ®uèi cã thÓ tùa n- ¬ng, nhê cËy. ë ®©y cã sù ®¶o ng- îc: ngêi mÑ trÎ kháe l¹i “dùa” vµo ®øa con míi biÕt ®i chËp ch÷ng. Anh bé ®éi d¹n dµy chiÕn trËn l¹i “dùa” vµo cô giµ bíc tõng bíc run rÈy trªn ®êng...

Hs ®äc yªu cÇu cña sgk, suy ngÉm, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, bæ sung: + GiÕng c¹n: giÕng ®· bÞ vïi lÊp, ko cßn nuíc  hßn sái r¬i vµo lßng giÕng c¹n th× ch¼ng cã tiÕng vang g×.

+ Thêi gian qua ®i, nh÷ng chiÕc l¸ kh« hÐo rông dÇn  nh÷ng m¶nh nhá cuéc ®êi qua thÕ giíi còng xanh råi hÐo óa nh chiÕc l¸.

Hs ®äc yªu cÇu cña sgk, suy ngÉm, tr¶ lêi.

ý nghÜa bµi th¬:

IV. LuyÖn tËp: 1. Bµi 1: a. CÊu tróc gièng nhau- ®èi xøng nhau: - C©u më. - C©u kÕt. - C¸c nh©n vËt ®îc tr×nh bµy theo tÝnh t¬ng ph¶n. b. “N¬i dùa”- nghÜa hµm Èn: n¬i dùa tinh thÇn- n¬i con ngêi t×m thÊy niÒm vui vµ ý nghÜa cuéc sèng.  Khuyªn chóng ta: + Ph¶i biÕt sèng víi t×nh yªuvíi con c¸i, cha mÑ, nh÷ng ngêi bÒ trªn. + Ph¶i sèng víi niÒm hi väng vÒ t¬ng lai vµ lßng biÕt ¬n qu¸ khø. 2. Bµi th¬ “Thêi gian” (V¨n Cao): a. C©u 1,2,3,4: Søc tµn ph¸ cña thêi gian. - ChiÕc l¸- Èn dô chØ ®êi ngêi, sù sèng. - KØ niÖm cña ®êi ngêi theo thêi gian- TiÕng hßn sái r¬i vµo lßng giÕng c¹n. - C©u th¬, bµi h¸t  biÓu tîng chØ v¨n häc nghÖ thuËt. - “Xanh”  Sù tån t¹i bÊt tö.  tinh kh«i, t¬i trÎ. - “§«i m¾t em”- ®«i m¾t ngêi yªu  biÓu tîng chØ kØ niÖm t×nh yªu. - “GiÕng níc”: ko c¹n  nh÷ng ®iÒu trong m¸t ngät lµnh. b. Thêi gian xãa nhßa tÊt c¶, tµn ph¸ cuéc ®êi con ngêi, tµn ph¸ sù sèng. Nhng chØ cã V¨n häc nghÖ thuËt vµ kØ niÖm vÒ t×nh yªu lµ cã søc sèng l©u dµi. 3. Bµi th¬: M×nh vµ ta (ChÕ Lan Viªn) a. Mèi quan hÖ kh¨ng khÝt gi÷a t¸c gi¶- b¹n ®äc: - M×nh: b¹n ®äc. - Ta: ngêi viÕt.

b. Ta göi tro, m×nh nhen thµnh löa ch¸y Göi viªn ®¸ con, m×nh l¹i dùng nªn thµnh.  Qu¸ tr×nh tõ v¨n b¶n  t¸c phÈm v¨n häc trong t©m trÝ ngêi ®äc.

ỳ                                                                                                   Trang

Gv nhËn xÐt, bæ sung: - N¬i s©u th¼m trong t©m hån ngêi ®äc còng lµ ®èi tuîng mµ ngêi viÕt t×m ®Õn khai th¸c, diÔn t¶. V× ®èi tîng chiÕm lÜnh cña v¨n häc ko chØ lµ hiÖn thùc kh¸ch quan mµ quan träng h¬n lµ t×nh c¶m, t tëng cña con ngêi. :V¨n häc lµ nh©n häc”- khoa häc vÒ con ngêi. Nhµ v¨n t×m vµo t©m hån chÝnh m×nh ®Ó hiÓu hån ngêi. §ã lµ mèi quan hÖ t¬ng th«ng vµ t¬ng ®ång. - Nhµ v¨n ko nãi hÕt, c¹n lêi, c¹n ý ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 541

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®Ó t¹o cho ngêi ®äc c¬ héi t¸i t¹o l¹i, tëng tîng thªm, suy nghÜ réng h¬n thÕ giíi nghÖ thuËt ®îc nãi tíi trong v¨n b¶n.

Thùc hµnh c¸c phÐp tu tõ PhÐp ®iÖp vµ phÐp ®èi PhÐp ®iÖp vµ phÐp ®èi lµ hai biÖn ph¸p tu tõ quan träng gãp phÇn t¨ng hiÖu qu¶ biÓu ®¹t cña v¨n b¶n v¨n häc. H«m nay chóng ta sÏ lµm c¸c bµi tËp thùc hµnh nhËn diÖn vµ ph©n tÝch hiÖu qu¶ biÓu ®¹t cña chóng. Yªu cÇu cÇn d¹t

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu hs ®äc, th¶o luËn lµm c¸c bµi tËp: - “Nô tÇm xu©n ” ®îc lÆp l¹i nguyªn vÑn nÕu thay nã b»ng “hoa tÇm xu©n” hay “hoa c©y nµy” th× c©u th¬ sÏ ntn? Hs ph¸t biÓu th¶o luËn. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

I. LuyÖn tËp vÒ phÐp ®iÖp. 1a. “Nô tÇm xu©n” “Nô” kh¸c “hoa”  hai tr¹ng th¸i kh¸c nhau. - “Hoa c©y nµy”  “hoa”  tr¹ng th¸i kh¸c. kh«ng x¸c ®Þnh râ “c©y nµy” lµ c©y nµo. Thay ®æi h×nh ¶nh  thay ®æi ý nghÜa - Nh¹c ®iÖu thay ®æi ë “nô” (thanh tr¾c)  “hoa” (thanh b»ng). * ViÖc lÆp l¹i c¸c côm tõ “chim vµo lång”, “c¸ m¾c c©u”:  nhÊn m¹nh thùc tr¹ng bÊt kh¶ kh¸ng. kh«ng lÆp l¹i  cha râ ý “kh«ng thÓ tho¸t ®îc”. - C¸ch lÆp “nô tÇm xu©n”  sù ph¸t triÓn cña sù vËt, sù viÖc theo quy luËt. - C¸ch lÆp “c¸ m¾c c©u”, “chim vµo lång”  tÝnh bi kÞch cña t×nh thÕ kh«ng thÓ gi¶i tho¸t. b. C¸c c©u ®ã chØ cã hiÖn tîng lÆp tõ, kh«ng ph¶i phÐp ®iÖp. Nã t¹o tÝnh ®èi xøng vµ nhÞp ®iÖu cho c©u v¨n. c. §Þnh nghÜa phÐp ®iÖp: - Lµ biÖp ph¸p tu tõ lÆp l¹i mét yÕu tè diÔn ®¹t (vÇn, nhÞp, tõ, côm tõ, c©u) nh»m nhÊn m¹nh, biÓu ®¹t c¶m xóc vµ ý nghÜa, cã kh¶ n¨ng gîi h×nh tîng nh trªn. - Ph©n lo¹i: ®iÖp nèi tiÕp, ®iÖp c¸ch qu·ng, ®iÖp vßng trßn (®iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp). 2. Bµi tËp vÒ nhµ: II. LuyÖn tËp vÒ phÐp ®èi: 1a.- C¸ch s¾p xÕp tõ ng÷: cã tÝnh chÊt ®èi xøng, hµi hßa vÒ ©m thanh, nhÞp ®iÖu. - G¾n kÕt b»ng c¸c tõ tr¸i nghÜa hoÆc c¸c tõ cïng mét trêng nghÜa. - VÞ trÝ c¸c tõ t¹o ra sù ®èi xøng nh»m tháa m·n nhu cÇu th«ng

ỳ                                                                                                   Trang

VD kh¸c: Con bß ®ang gÆm cá. Con bß ngÈng ®Çu lªn. Con bß rèng ß ß... Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu ®Þnh nghÜa vÒ phÐp ®iÖp. Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh c¸c kiÕn thøc. VD: Kh¨n th¬ng nhí ai Kh¨n r¬i xuèng ®Êt Kh¨n th¬ng nhí ai Kh¨n v¾t lªn vai. Yªu cÇu hs vÒ nhµ lµm bµi tËp 2. ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 542

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Hs ®äc c¸c ng÷ liÖu vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: - ë ng÷ liÖu 1 vµ 2, c¸ch s¾p xÕp tõ ng÷ cã g× ®Æc biÖt? - Sù ph©n chia thµnh 2 vÕ c©u c©n ®èi ®îc g¾n kÕt l¹i nhê nh÷ng biÖn ph¸p g×? - VÞ trÝ cña c¸c danh tõ (chim, ngêi; tæ, t«ng,...), c¸c tÝnh tõ (®ãi, r¸ch, s¹ch, th¬m,...), c¸c ®éng tõ (cã, diÖt, trõ,...) t¹o thÕ c©n ®èi ntn? - Trong ng÷ liÖu 3 vµ 4 cã nh÷ng c¸ch ®èi nhau ntn? Hs nªu ý kiÕn, gv nhËn xÐt. - Nªu ®Þnh nghÜa phÐp ®èi?

tin vµ thÈm mü. b. Ng÷ liÖu 3: ®èi bæ sung . Ng÷ liÖu 4: ®èi xøng t¬ng ph¶n. c. HÞch tíng sÜ: “Ta thêng...”. B×nh Ng« ®¹i c¸o: “ViÖc nh©n nghÜa... trõ b¹o”. TruyÖn KiÒu: “VÇng tr¨ng...dÆm trêng”. d. §Þnh nghÜa phÐp ®èi: PhÐp ®èi lµ c¸ch sö dông c¸c tõ ng÷ t¬ng ®ång hoÆc t¬ng ph¶n vÒ ý nghÜa, sö dông ©m thanh, nhÞp ®iÖu,...®Ó t¹o ra nh÷ng c©u cã sù c©n xøng vÒ cÊu tróc, hµi hßa vÒ ©m thanh vµ céng hëng vÒ ý nghÜa. 2a. §èi: t¬ng ph¶n gi÷a 2 vÕ: Thuèc ®¾ng gi· tËt  Sù thËt mÊt lßng NÕu A th× B NÕu A th× C (C  B) - B¸n anh em xa, mua l¸ng giÒng gÇn. “B¸n”, “mua” thêng dïng ®Ó chØ nh÷ng viÖc “b¸n”, “mua” nh÷ng vËt chÊt cô thÓ. Nhng ë ®©y lµ quan hÖ t×nh c¶m, t×nh nghÜa. C¸ch nãi ®ã nh»m ®Ò cao vai trß t×nh c¶m xãm giÒng vµ khuyªn con ngêi ph¶i tØnh t¸o trong quan hÖ t×nh c¶m. b. Tôc ng÷: ng¾n gän, c« ®óc, kh¸i qu¸t ®îc nh÷ng hiÖn tîng réng. - Nhê phÐp ®èi nªn tôc ng÷ dÔ nhí, dÔ thuéc vµ gÇn gòi víi ®êi sèng.

néi dung vµ h×nh thøc cña v¨n b¶n v¨n häc

A. Môc tiªu bµi häc: : Ca dao VN cã nh÷ng c©u nãi ®Æc s¾c vÒ mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc: “Tr«ng mÆt mµ b¾t h×nh dong/ Con lîn cã bÐo th× lßng míi ngon”, “Chim kh«n kªu tiÕng r¶nh rang/ Ngêi kh«n nãi tiÕng dÞu dµng dÔ nghe”, “§Êt r¾n trång c©y kh¼ng khiu/ Nh÷ng ngêi th« tôc nãi ®iÒu phµm phu”... Mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc cña VBVH còng lµ mèi quan hÖ mËt thiÕt, ko thÓ t¸ch rêi nhau. Néi dung ®îc hiÖn thùc hãa b»ng mét h×nh thøc cô thÓ vµ h×nh thøc ph¶i biÓu hiÖn mét néi dung nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn, khi cÇn t×m hiÓu chuyªn s©u vÒ mét ph¬ng diÖn nµo ®ã cña VBVH, ngêi ta cã thÓ chØ ®Ò cËp ®Õn 1 trong 2 mÆt trªn... yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Hs ®äc sgk. - C¸c yÕu tè thuéc vÒ mÆt näi dung cña VBVH? - Gi¶i thÝch ng¾n gän ý nghÜa cña c¸c yÕu tè ®ã?

- Chñ ®Ò lµ g×? VD? I. C¸c kh¸i niÖm cña néi dung vµ h×nh thøc trong VBVH: 1. C¸c kh¸i niÖm thuéc vÒ mÆt néi dung: a. §Ò tµi: - Lµ lÜnh vùc ®êi sèng ®îc nhµ v¨n nhËn thøc, lùa chän, kh¸i qu¸t, b×nh gi¸ vµ thÓ hiÖn trong VB. - VD:+ §Ò tµi ngêi phô n÷ trong XHPK: TruyÖn KiÒu (NguyÔn Du), Cung o¸n ng©m khóc (NguyÔn Gia ThiÒu),... + §Ò tµi ngêi n«ng d©n tríc c¸ch m¹ng: L·o H¹c, ChÝ PhÌo (Nam Cao), T¾t ®Ìn (Ng« TÊt Tè),... b. Chñ ®Ò: - Lµ vÊn ®Ò c¬ b¶n ®îc nªu ra trong v¨n b¶n. Nã lµ vÊn ®Ò ®îc nhµ v¨n

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 543

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t ëng cña v¨n b¶n:

- Em hiÓu ntn vÒ t tëng cña v¨n b¶n? VD?

- C¶m høng nghÖ thuËt lµ g×? Nªu c¶m høng nghÖ thuËt cña TruyÖn KiÒu?

ý nghÜa quan träng cña néi dung vµ h×nh thøc VBVH: Hs ®äc sgk. - Nªu c¸c kh¸i niÖm thuéc vÒ mÆt h×nh thøc cña VBVH? - Gi¶i thÝch ng¾n gän ý nghÜa cña c¸c yÕu tè ®ã? VD minh häa? Hs ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung, l- u ý: Gi÷a néi dung vµ h×nh thøc cã mèi quan hÖ biÖn chøng lµm nªn gi¸ trÞ cña VBVH. Ko cã 1 “h×nh thøc thuÇn tóy” mµ chØ cã “h×nh thøc mang tÝnh néi dung” vµ còng ko cã 1 “néi dung trÇn trôi” tho¸t li h×nh thøc. quan t©m vµ thÓ hiÖn chiÒu s©u nhËn thøc cña nhµ v¨n ®èi víi cuéc sèng. - VD: + Chñ ®Ò cña TruyÖn KiÒu lµ vËn mÖnh cña con ngêi trong XHPK bÊt c«ng tµn b¹o. + Chñ ®Ò cña ChÝ PhÌo lµ vÊn ®Ò ngêi n«ng d©n bÞ lu manh hãa, ph¸t hiÖn vµ kh¼ng ®Þnh vÎ ®Ñp t©m hån cña ngêi n«ng d©n; tè c¸o XHTD nöa PK chµ ®¹p lªn quyÒn sèng cña con ngêi. c. T - Lµ sù lÝ gi¶i ®èi víi chñ ®Ò ®· nªu lªn, lµ nhËn thøc cña t¸c gi¶ muèn trao ®æi, nh¾n göi, ®èi tho¹i víi ngêi ®äc. - VD: T tëng v¨n b¶n TruyÖn KiÒu: + Tè c¸o tÊt c¶ c¸c thÕ lùc b¹o tµn chµ ®¹p lªn quyÒn sèng cña con ngêi (quan l¹i, quý téc, nh÷ng kÎ bu«n thÞt b¸n ngêi; thÕ lùc ®ång tiÒn). + Kh¸t väng t×nh yªu tù do. + ¦íc m¬ c«ng lÝ. + T tëng ®Þnh mÖnh. d. C¶m høng nghÖ thuËt: - Lµ néi dung chñ ®¹o cña v¨n b¶n. Nã lµ tr¹ng th¸i t©m hån, nh÷ng c¶m xóc ®îc thÓ hiÖn ®Ëm ®µ, nhuÇn nhuyÔn trong v¨n b¶n sÏ truyÒn c¶m, hÊp dÉn ngêi ®äc. Qua c¶m høng nghÖ thuËt, ngêi ®äc c¶m nhËn ®îc t tëng, t×nh c¶m cña t¸c gi¶ nªu lªn trong v¨n b¶n. - VD: C¶m høng nghÖ thuËt cña TruyÖn KiÒu: + Tè c¸o, lªn ¸n c¸c thÕ lùc b¹o tµn. + §ång c¶m, xãt th¬ng tríc nh÷ng khæ ®au cña con ngêi. + Yªu th¬ng, tr©n träng, ngîi ca nh÷ng vÎ ®Ñp cña con ngêi. 2. C¸c kh¸i niÖm thuéc vÒ mÆt h×nh thøc: a. Ng«n tõ: - Lµ yÕu tè ®Çu tiªn cña VBVH. - C¸c chi tiÕt, sù viÖc, hiÖn tîng, nh©n vËt,... ®Òu ®îc x©y dùng b»ng ng«n tõ. - Ng«n tõ lµ c¬ së vËt chÊt cña VBVH, nhê cã chóng, ta míi lÇn lît t×m hiÓu ®îc tõng tÇng nghÜa cña VBVH. - BiÓu hiÖn trong c©u, h×nh ¶nh, giäng ®iÖuVB. - Ng«n tõ trong mçi VBVH cô thÓ ®Òu cã c¸i chung mang tÝnh quy íc cña 1 céng ®ång d©n téc vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u vµ diÔn ®¹t...nhng bao giê còng mang dÊu Ên riªng cña nhµ v¨n (do kh¶ n¨ng vµ së thÝch kh¸c nhau) b. KÕt cÊu: Lµ sù s¾p xÕp, tæ chøc c¸c thµnh tè cña v¨n b¶n thµnh 1 ®¬n vÞ thèng nhÊt, hoµn chØnh vµ cã ý nghÜa. c. ThÓ lo¹i: Lµ nh÷ng quy t¾c tæ chøc v¨n b¶n thÝch h¬pù víi néi dung v¨n b¶n: th¬, tiÓu thuyÕt, kÞch, trêng ca,... II. - H×nh thøc: ng«n tõ, kÕt cÊu, thÓ lo¹i  lµ nh÷ng yÕu tè ®Çu tiªn ngêi ®äc tiÕp cËn víi VBVH.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 544

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Vai trß cña néi dung vµ h×nh thøc trong VBVH?

Hs ®äc sgk, suy nghÜ, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, bæ sung hoµn chØnh.

Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu lµm c¸c bµi tËp. Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n.

- Néi dung: ®Ò tµi, chñ ®Ò, t tëng cña v¨n b¶n, c¶m høng nghÖ thuËt, ®Æc biÖt lµ 2 yÕu tè sau lµ c¸i ®äng l¹i trong lßng ngêi ®äc sau khi ®äc t¸c phÈm.  Yªu cÇu: thèng nhÊt gi÷a néi dung vµ h×nh thøc. + Néi dung t tëng cao ®Ñp. + H×nh thøc nghÖ thuËt hoµn mÜ. III. LuyÖn tËp: 1. Bµi 1: So s¸nh ®Ò tµi cña 2 t¸c phÈm: T¾t ®Ìn vµ Bíc ®êng cïng: - Gièng: §Ò tµi lµ viÕt vÒ n«ng th«n vµ n«ng d©n VN tríc c¸ch m¹ng Th¸ng 8- 1945. - Kh¸c: T¾t ®Ìn  cuéc sèng n«ng th«n vµ n«ng d©n trong nh÷ng ngµy su thuÕ. Bíc ®êng cïng  t¶ cuéc sèng c¬ cùc cña n«ng d©n bÞ ®Þa chñ dïng thñ ®o¹n cho vay nÆng l·i ®Ó cíp lóa, cíp ®Êt, bÞ ®Èy vµo bíc ®êng cïng ph¶i ®øng lªn chèng l¹i . 2. Bµi 2: T tëng bµi MÑ vµ qu¶ (NguyÔn Khoa §iÒm): - Sù lo l¾ng m×nh ko trëng thµnh, ko thµnh ®¹t, cã nhiÒu khiÕm khuyÕt sÏ phô lßng mong mái vµ c«ng søc nu«i dìng cña mÑ. - §ã còng lµ biÓu hiÖn cao ®é cña ý thøc tr¸ch nhiÖm ph¶i ®Òn ®¸p c«ng ¬n ngêi ®· nu«i nÊng, d¹y dç m×nh.

H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

H§ cña GV Ho¹t ®éng 2(6’)

I. Kh¸i niÖm: 1. Thao t¸c: Lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn nh÷ng ®éng t¸c theo tr×nh tù vµ yªu cÇu nhÊt ®Þnh. Lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn nh÷ng ®éng t¸c theo tr×nh tù vµ yªu cÇu nhÊt ®Þnh.

- Lµ thao t¸c mµ con ngêi th- êng tiÕn hµnh trong ®êi sèng nh»m thuyÕt phôc ngêi 2. Thao t¸c nghÞ luËn: - Lµ thao t¸c mµ con ngêi thêng tiÕn hµnh trong ®êi sèng nh»m thuyÕt phôc ngêi kh¸c ®ång ý, ®ång t×nh, ®ång c¶m Hs ®äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái cña sgk: - ThÕ nµo lµ thao t¸c? VD: Thao t¸c khëi ®éng xe m¸y, m¸y vi tÝnh; thao t¸c nÊu ¨n;... - Thao t¸c nghÞ luËn lµ g×? VD: VÊn ®Ò tai n¹n giao th«ng, « nhiÔm m«i tr-

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 545

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

êng, thêi trang, øng xö x· héi,... víi nh÷ng vÊn ®Ò mµ m×nh ®a ra bµn b¹c. - nã g¾n víi t duy vµ kh¶ n¨ng lËp luËn cña con ngêi  tÝnh chÊt trõu tîng.

kh¸c ®ång ý, ®ång t×nh, ®ång c¶m víi nh÷ng vÊn ®Ò mµ m×nh ®a ra bµn b¹c. - nã g¾n víi t duy vµ kh¶ n¨ng lËp luËn cña con ngêi  tÝnh chÊt trõu tîng.

Mét sè thao t¸c nghÞ luËn: II. 1. « n l¹i c¸c thao t¸c: ph©n tÝch, tæng hîp, diÔn dÞch, quy n¹p: a. §iÒn tõ: - Tæng hîp : Ho¹t ®éng 3(22’) Hs ®äc yªu cÇu ë phÇn 1a- sgk, th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, chèt ý ®óng.

- Ph©n tÝch lµ chia c¸c vÊn ®Ò cÇn bµn luËn ra thµnh c¸c bé phËn

- Quy n¹p lµ tõ c¸i riªng suy ra c¸i chung, tõ nh÷ng sù vËt c¸ biÖt suy ra nguyªn lÝ phæ biÕn. - DiÔn dÞch lµ tõ tiÒn ®Ò chung, cã tÝnh phæ biÕn suy ra nh÷ng kÕt luËn vÒ nh÷ng sù vËt, hiÖn tîng riªng.

§iÒn tõ: - Tæng hîp lµ kÕt hîp c¸c phÇn (bé phËn), c¸c mÆt (ph¬ng diÖn), c¸c nh©n tè cña vÊn ®Ò cÇn bµn luËn thµnh 1 chØnh thÓ thèng nhÊt ®Ó xem xÐt. - Ph©n tÝch lµ chia c¸c vÊn ®Ò cÇn bµn luËn ra thµnh c¸c bé phËn (c¸c ph¬ng diÖn, c¸c nh©n tè) ®Ó cã thÓ xem xÐt 1 c¸ch cÆn kÏ vµ kÜ cµng. - Quy n¹p lµ tõ c¸i riªng suy ra c¸i chung, tõ nh÷ng sù vËt c¸ biÖt suy ra nguyªn lÝ phæ biÕn. - DiÔn dÞch lµ tõ tiÒn ®Ò chung, cã tÝnh phæ biÕn suy ra nh÷ng kÕt luËn vÒ nh÷ng sù vËt, hiÖn tîng riªng. Hs ®äc vµ lµm yªu cÇu ë phÇn 1b.

b. Bµi Tùa TrÝch diÔm thi tËp cña Hoµng §øc L ¬ng: - Ph¬ng ph¸p lËp luËn: ph©n tÝch  chia nhËn ®Þnh chung thµnh c¸c mÆt riªng biÖt. - Hai c©u trong Bµi kÝ ®Ò danh tiÕn sÜ khoa Nh©m TuÊt- Th©n Nh©n Trung.  ph¬ng ph¸p lËp luËn: diÔn dÞch.

Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu vÒ c¸c nhËn ®Þnh: - Thao t¸c diÔn dÞch cã kh¶ n¨ng gióp ta rót ra ch©n lÝ míi tõ c¸c ch©n lÝ ®· biÕt. îc rót ra trong Tùa TrÝch ¬ng ph¸p lËp

- Ph¬ng ph¸p lËp luËn: ph©n tÝch  chia nhËn ®Þnh chung thµnh c¸c mÆt riªng biÖt. - Hai c©u trong Bµi kÝ ®Ò danh tiÕn sÜ khoa Nh©m TuÊt- Th©n Nh©n Trung.  ph¬ng ph¸p lËp luËn: diÔn dÞch.

c . KÕt luËn ® diÔm thi tËp do phh luËn: tæng hîp.  kh¸i qu¸t nh÷ng ý bé phËn vµo 1 kÕt luËn chung mang tÝnh kh¸i qu¸t cao h¬n - §o¹n v¨n cña TrÇn Quèc TuÊn: ph¬ng ph¸p quy n¹p.  kh¸i qu¸t nh÷ng ý bé phËn vµo 1 kÕt luËn chung mang

ỳ                                                                                                   Trang

- Thao t¸c quy n¹p lu«n lu«n ®a l¹i cho ta nh÷ng ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 546

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

kÕt luËn ch¾c ch¾n vµ x¸c thùc. ¬ng ph¸p diÔn tÝnh kh¸i qu¸t cao h¬n - §o¹n v¨n cña TrÇn Quèc TuÊn: ph¬ng ph¸p quy n¹p.

d. NhËn ®Þnh vÒ ph dÞch ®óng víi ®iÒu kiÖn: + TiÒn ®Ò diÔn dÞch ph¶i ch©n thùc. + Suy luËn ph¶i chÝnh x¸c.  KÕt luËn rót ra mang tÝnh tÊt yÕu. - NhËn ®Þnh vÒ ph¬ng ph¸p quy n¹p: cha thËt chÝnh x¸c.

t¸c

- Tæng hîp ko chØ lµ thao t¸c ®èi lËp víi ph©n tÝch mµ cßn lµ sù tiÕp tôc vµ hoµn thµnh cña qu¸ tr×nh ph©n tÝch.

+ TiÒn ®Ò: + Suy luËn ph¶i chÝnh x¸c. KÕt luËn rót ra mang tÝnh tÊt yÕu. - NhËn ®Þnh vÒ ph¬ng ph¸p quy n¹p: cha thËt chÝnh x¸c. V× khi nµo cha ®- a ra ®îc ®Çy ®ñ c¸i riªng, mÆt riªng  kÕt luËn rót ra mang tÝnh phiÕm diÖn, chñ quan - NhËn ®Þnh vÒ ph¬ng ph¸p tæng hîp: ®óng. V× kÕt qu¶ cña ph©n tÝch lµ tæng hîp. Tæng hîp lµ qu¸ tr×nh tiÕp tôc vµ hoµn thµnh cña ph©n tÝch.

Hs ®äc yªu cÇu cña phÇn 2 a, b, th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, bæ sung. - c©u v¨n cña B¸c  nhÊn m¹nh sù gièng nhau.

- Nh÷ng c¬ së cña lËp luËn so s¸nh?

- NhËn ®Þnh vÒ ph¬ng ph¸p tæng hîp: ®óng. V× kÕt qu¶ cña ph©n tÝch lµ tæng hîp. Tæng hîp lµ qu¸ tr×nh tiÕp tôc vµ hoµn thµnh cña ph©n tÝch. 2. so s¸nh: Thao a. Thao t¸c: so s¸nh ®Ó thÊy sù gièng nhau vµ kh¸c nhau. - c©u v¨n cña B¸c  nhÊn m¹nh sù gièng nhau. b. So s¸nh ®Ó thÊy sù kh¸c nhau (h¬n- kÐm). c. C¬ së (®iÒu kiÖn) so s¸nh: - Nh÷ng ®èi tîng ®îc so s¸nh ph¶i cã mèi liªn quan víi nhau vÒ 1 mÆt (1 ph¬ng diÖn) nµo ®ã. - Sù so s¸nh ph¶i dùa trªn nh÷ng tiªu chÝ cô thÓ, râ rµng vµ cã ý nghÜa quan träng ®èi víi sù nhËn thøc b¶n chÊt cña vÊn ®Ò (sù vËt, hiÖn tîng). - Nh÷ng kÕt luËn rót ra ph¶i ch©n thùc, míi mÎ, bæ Ých...

LuyÖn tËp: III. 1. Bµi 1: - Môc ®Ých: chøng minh th¬ N«m NguyÔn Tr·i ®· tiÕp thu nhiÒu thµnh tùu cña v¨n hãa d©n gian vµ v¨n häc d©n gian. C¬ së so s¸nh: - Nh÷ng ®èi tîng ®îc so s¸nh ph¶i cã mèi liªn quan víi nhau vÒ 1 mÆt (1 ph¬ng diÖn) nµo ®ã. - Sù so s¸nh ph¶i dùa trªn nh÷ng tiªu chÝ cô thÓ, râ rµng vµ cã ý nghÜa quan träng ®èi víi sù nhËn thøc b¶n chÊt cña vÊn ®Ò (sù vËt, hiÖn tîng). - Nh÷ng kÕt luËn rót ra ph¶i ch©n thùc, míi mÎ, bæ Ých...

Ho¹t ®éng 4(8’) Hs ®äc vµ lµm bµi tËp 1. - Thao t¸c ph©n tÝch: chia luËn ®iÓm chung - Thao t¸c nghÞ luËn chñ yÕu: ph©n tÝch. C©u cuèi ®o¹n 2: quy n¹p.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 547

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

2. Bµi 2: ViÕt 1 ®o¹n v¨n bµn vÒ môc ®Ých häc tËp cña hs hiÖn nay.

thµnh nh÷ng bé phËn nhá ®Ó xem xÐt luËn ®iÓm chi tiÕt, kÜ cµng, thÊu ®¸o. - Thao t¸c quy n¹p: tõ trêng hîp riªng cña NguyÔn Tr·i, t¸c gi¶ n©ng lªn thµnh sø mÖnh, chøc n¨ng cao quý cña VHNT. Tõ ®ã, t¸c gi¶ ®· n©ng cao tÇm vãc t tëng cña bµi nghÞ luËn. Yªu cÇu hs vÒ nhµ lµm bµi tËp 2.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Hoµn thiÖn c¸c bµi tËp. - ¤n tËp chuÈn bÞ viÕt bµi lµm v¨n sè 7. - So¹n bµi Tæng kÕt v¨n häc.

Tæng kÕt phÇn v¨n häc

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

a. M ôc tiªu bµi häc: Gióp hs:- N¾m l¹i toµn bé hÖ thèng nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n trong ch¬ng tr×nh v¨n häc líp 10: tõ VHDG ®Õn VH viÕt, tõ VHVN ®Õn VHNN. - Cã n¨ng lùc ph©n tÝch v¨n häc theo tõng cÊp ®é: tõ sù kiÖn VH ®Õn t¸c gi¶, t¸c phÈm v¨n häc, tõ ng«n ng÷ ®Õn h×nh tîng nghÖ thuËt. - BiÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®· häc ®Ó tiÕp tôc häc ch¬ng tr×nh VH líp 11. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv. - Hs tr¶ lêi vµ hÖ thèng hãa c¸c kiÕn thøc qua c¸c b¶ng biÓu theo yªu cÇu cña sgk. - Gv thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ph¸t vÊn- ®µm tho¹i. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 548

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

* Giíi thiÖu bµi míi: Chóng ta ®· häc xong toµn bé c¸c kiÕn thøc VH 10. 3 tiÕt häc tíi ®©y, chóng ta sÏ cïng tæng kÕt toµn bé c¸c kiÕn thøc ®ã 1 c¸ch kh¸i qu¸t nhÊt trªn c¬ së trao ®æi - th¶o luËn theo c¸c c©u hái trong sgk. TiÕt 1 bµi tæng kÕt, chóng ta sÏ «n l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ VHDG; tiÕt 2, «n c¸c kiÕn thøc vÒ VH viÕt VN; tiÕt 3, «n tËp vÒ VHNN vµ LLVH. Yªu cÇu cÇn ®¹t

ng c¬ b¶n cña VHDG:

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs C©u 1: VHVN gåm c¸c bé phËn lín nµo? VHVN:- VHDG. - VH viÕt. C©u 2: Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña VHDG? - HÖ thèng thÓ lo¹i cña VHDG? Nªu ®Æc trng cña 6 thÓ lo¹i VHDG ®· häc?

I. ¤n tËp VHDG: 1. Nh÷ng ®Æc tr - TÝnh tËp thÓ. - TÝnh truyÒn miÖng. - TÝnh thùc hµnh. 2. HÖ thèng thÓ lo¹i: - Tù sù DG: thÇn tho¹i, sö thi, truyÒn thuyÕt, truyÖn cæ tÝch, truyÖn ngô ng«n, truyÖn cêi, truyÖn th¬, vÌ. - Tr÷ t×nh DG: ca dao. - NghÞ luËn DG: tôc ng÷, c©u ®è. - S©n khÊu DG: chÌo, tuång, c¶i l¬ng. 3. Nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña VHDG: a. Gi¸ trÞ nhËn thøc: - Lµ kho tµng tri thøc vÒ mäi lÜnh vùc ®êi sèng tù nhiªn, x· héi vµ con ngêi. - Lµ tri thøc cña 54 d©n téc anh em  tÝnh phong phó, ®a d¹ng. - ThÓ hiÖn tr×nh ®é nhËn thøc vµ quan ®iÓm t tëng cña nh©n d©n lao ®éng  nh©n ®¹o vµ tiÕn bé. - Tri thøc d©n gian thêng ®îc tr×nh bµy b»ng ng«n tõ nghÖ thuËt hÊp dÉn, dÔ phæ biÕn, cã søc sèng l©u bÒn. b. Gi¸ trÞ gi¸o dôc: - Tinh thÇn nh©n ®¹o: + T«n vinh gi¸ trÞ con ngêi. + T×nh yªu th¬ng con ngêi. + §Êu tranh b¶o vÖ, gi¶i phãng con ngêi khái bÊt c«ng. - H×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt truyÒn thèng tèt ®Ñp: + T×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc. + Lßng vÞ tha, ®øc kiªn trung. + TÝnh cÇn kiÖm. ãc thùc tiÔn... c. Gi¸ trÞ thÈm mÜ: + NhiÒu t¸c phÈm VHDG trë thµnh mÉu mùc nghÖ thuËt ®Ó ngêi ®êi häc tËp. + Lµ nguån nu«i dìng VH viÕt ph¸t triÓn.

- Nªu c¸c gi¸ trÞ c¬ b¶n cña VHDG? Ph©n tÝch biÓu hiÖn cña nã qua truyÖn cæ tÝch TÊm C¸m? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung hoµn chØnh: C¸c gi¸ trÞ cña truyÖn TÊm C¸m: - Gi¸ trÞ nhËn thøc: + Nh÷ng nçi khæ cña ngêi må c«i, ngêi nghÌo khæ bÊt h¹nh trong x· héi cò. + Sù tµn ¸c cña mÑ con mô d× ghÎ. + M©u thuÉn, xung ®ét trong gia ®×nh phô quyÒn khi ngêi phô n÷ lµm chñ. - Gi¸ trÞ gi¸o dôc: + Gi¸o dôc ®¹o lÝ lµm ngêi: lßng yªu th¬ng con ngêi, tinh thÇn ®Êu tranh ko mÖt mái ®Ó b¶o vÖ, gi¶i phãng con ngêi khái bÊt c«ng, cêng quyÒn. + Gi¸o dôc, nu«i dìng niÒm tin “ë hiÒn gÆp lµnh”. - Gi¸ trÞ thÈm mÜ: h×nh t- îng nh©n vËt TÊm gîi c¶m

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 549

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

4. LËp b¶ng so s¸nh VHDG vµ VH viÕt: høng nghÖ thuËt cho VH viÕt. VH viÕt

- Khi ®· cã ch÷ viÕt (tõ thÕ kØ X). - C¸ nh©n. - Ch÷ viÕt, ch÷ in, v¨n b¶n. VHDG - RÊt sím, khi cha cã ch÷ viÕt. - TËp thÓ. - TruyÒn miÖng. - V¨n b¶n viÕt cè ®Þnh.

§Æc ®iÓm 1. Thêi ®iÓm ra ®êi. 2. T¸c gi¶. 3. Ph¬ng thøc l- u truyÒn. 4. H×nh thøc tån t¹i.

- N©ng cao, kÕt tinh nh÷ng thµnh tùu nghÖ thuËt. - G¾n liÒn víi nh÷ng sinh ho¹t kh¸c nhau trong ®êi sèng céng ®ång (m«i trêng diÔn xíng). - NÒn t¶ng cña VH d©n téc.

5. Vai trß, vÞ trÝ. HÕt tiÕt 95, chuyÓn sang tiÕt 96:

Ho¹t ®ng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

- C¸c bé phËn lín cña VH viÕt ViÖt Nam?

II. VH viÕt ViÖt Nam: 1. C¸c bé phËn: - VHT§ (tõ thÕ kØ X- XIX). - VHH§ (tõ ®Çu thÕ kØ XX- nay). 2. Nh÷ng néi dung lín cña VHVN trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn: - ThÓ hiÖn t tëng, t×nh c¶m cña con ngêi VN trong 5 mèi quan hÖ ®a d¹ng: víi thÕ giíi tù nhiªn, quèc gia d©n téc, x· hé vµ b¶n th©n. - Hai néi dung c¶m høng lín xuyªn suèt: yªu níc vµ nh©n ®¹o. - ¶nh hëng truyÒn thèng vµ tiÕp biÕn VHNN. - VD: + VHT§: NguyÔn Tr·i, NguyÔn Du, Hå Xu©n H¬ng,... + VHH§: Hå ChÝ Minh, Tè H÷u, Nam Cao,...

3. So s¸nh VHT§ vµ VHH§:

ỳ                                                                                                   Trang

- Nh÷ng néi dung lín cña VHVN trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn? - VHVN ph¸t triÓn trong sù ¶nh hëng qua l¹i víi c¸c yÕu tè truyÒn thèng d©n téc, tiÕp biÕn VHNN ntn? Nªu 1 sè hiÖn tîng v¨n häc chøng minh? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung: C¸c t¸c gi¶ VHT§: + TiÕp thu lêi ¨n tiÕng nãi, t tëng nh©n ®¹o cña VHDG vµ truyÒn thèng v¨n hãa d©n téc. + ViÖt hãa c¸c yÕu tè tiÕp thu tõ VH Trung Quèc: thÓ lo¹i, ®Ò tµi, thi liÖu,... Hs tr×nh bµy b¶ng so s¸nh VHT§ vµ VHH§. Gv nhËn xÐt, bæ sung hoµn thiÖn. ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 550

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

VHT§ VHH§ - Ch÷ H¸n, ch÷ N«m. - Ch÷ quèc ng÷.

§Æc ®iÓm 1. Ch÷ viÕt. 2. ThÓ lo¹i.

- TiÕp thu tõ VHT§: th¬ §êng luËt, c©u ®èi,... - ThÓ lo¹i VHH§: th¬ tù do, truyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt, phãng sù, kÞch nãi,...

- TiÕp thu tõ VH Trung Quèc: c¸o, hÞch, phó, th¬ §êng luËt, truyÖn kÝ, tiÓu thuyÕt ch¬ng håi,... - S¸ng t¹o trªn c¬ së tiÕp thu: th¬ §êng luËt viÕt b»ng ch÷ N«m. - ThÓ lo¹i VH d©n téc: truyÖn th¬, ng©m khóc, h¸t nãi. - V¨n hãa, v¨n häc Trung Quèc. - V¨n hãa, v¨n häc Trung Quèc. - V¨n hãa, v¨n häc ph¬ng T©y, Nga- X« ViÕt, MÜ- Latinh 3. TiÕp thu tõ níc ngoµi.

- C¸c thµnh phÇn chñ yÕu cña VHT§?

- C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña VHT§?

- Nªu c¸c ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung? Ph©n tÝch dÉn chøng minh häa? - §Æc ®iÓm vµ biÓu hiÖn cña néi dung yªu n- íc? Nªu dÉn chøng minh häa?

4. VH viÕt VN tõ thÕ kØ X-XIX: a. C¸c thµnh phÇn chñ yÕu cña VHT§: - VH viÕt b»ng ch÷ H¸n. - VH viÕt b»ng ch÷ N«m. b. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn: - Tõ thÕ kØ X- XIV. - Tõ thÕ kØ XV- XVII. - Tõ thÕ kØ XVIII- nöa ®Çu XIX. - Nöa cuèi thÕ kØ XIX. c. Nh÷ng ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung: * Néi dung yªu níc: - §Æc ®iÓm: + G¾n liÒn víi t tëng “trung qu©n ¸i quèc”. + Ko t¸ch rêi truyÒn thèng yªu níc cña d©n téc. - BiÓu hiÖn: + ý thøc ®éc lËp, tù chñ, tù cêng, tù hµo d©n téc. VD: B×nh Ng« ®¹i c¸o (NguyÔn Tr·i), Quèc té (§ç Ph¸p ThuËn), Quy høng (NguyÔn Trung Ng¹n), Tùa TrÝch diÔm thi tËp (Hoµng §øc L- ¬ng),... + Lßng c¨m thï giÆc, tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc. VD: B×nh Ng« ®¹i c¸o (NguyÔn Tr·i), ThuËt hoµi (Ph¹m Ngò L·o),... + Tù hµo tríc chiÕn c«ng thêi ®¹i, tríc truyÒn thèng lÞch sö. VD: B×nh Ng« ®¹i c¸o (NguyÔn Tr·i), HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia (Th©n Nh©n Trung), B¹ch §»ng giang phó (Tr¬ng H¸n Siªu),... + BiÕt ¬n, ca ngîi nh÷ng anh hïng d©n téc, nh÷ng ngêi hi sinh v× ®Êt n- íc. VD: §¹i ViÖt sö kÝ toµn th (Ng« SÜ Liªn). + T×nh yªu thiªn nhiªn. VD: C¶nh ngµy hÌ (NguyÔn Tr·i).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 551

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- §Æc ®iÓm vµ biÓu hiÖn cña néi dung nh©n ®¹o? Nªu dÉn chøng minh häa?

- C¸c ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt? * Néi dung nh©n ®¹o: - §Æc ®iÓm: + B¾t nguån tõ truyÒn thèng nh©n ®¹o, th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n cña d©n téc ta. + ¶nh hëng tõ t tëng nh©n v¨n tÝch cùc cña t«n gi¸o. - BiÓu hiÖn: + Lßng th¬ng yªu con ngêi, c¶m th«ng th¬ng xãt nh÷ng khæ ®au cña con ngêi. VD: §éc TiÓu Thanh kÝ, TruyÖn KiÒu, Chinh phô ng©m, Cung o¸n ng©m,... + Lªn ¸n, tè c¸o c¸c thÕ lùc b¹o tµn chµ ®¹p lªn con ngêi. VD: Tè c¸o chiÕn tranh phi nghÜa (Chinh phô ng©m), bé mÆt tµn ¸c, Ých kØ cña giai cÊp thèng trÞ (Cung o¸n ng©m khóc), bé mÆt tham nhòng, bÊt c«ng cña giai cÊp thèng trÞ (ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn),... + Kh¼ng ®Þnh, ®Ò cao con ngêi vÒ c¸c mÆt phÈm chÊt, tµi n¨ng, nh÷ng kh¸t väng ch©n chÝnh (c«ng lÝ, t×nh yªu tù do, h¹nh phóc løa ®«i). VD: ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn  Ng« Tö V¨n c¬ng trùc, dòng c¶m, ®Êu tranh ®Õn cïng víi c¸i xÊu, c¸i ¸c. Chinh phô ng©m  ®Ò cao kh¸t väng h¹nh phóc løa ®«i... + §Ò cao nh÷ng quan hÖ ®¹o ®øc, ®¹o lÝ tèt ®Ñp cña con ngêi. VD: Nµng KiÒu hiÕu nghÜa ®ñ ®êng. + Lèi sèng hßa hîp víi tù nhiªn, xa l¸nh vßng danh lîi. VD: Nhµn (NguyÔn BØnh Khiªm). + NiÒm tin, l¹c quan tríc cuéc sèng. VD: C¸o tËt thÞ chóng (M·n Gi¸c thiÒn s).  Hai c¶m høng trªn cã quan hÖ biÖn chøng víi nhau. d. C¸c ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt: - TÝnh quy ph¹m vµ ph¸ vì tÝnh quy ph¹m. - Khuynh híng trang nh· vµ xu híng b×nh dÞ. - TiÕp thu vµ d©n téc hãa tinh hoa v¨n häc níc ngoµi. e. C¸c thÓ lo¹i VHT§ ®· häc: - Th¬ §êng luËt ch÷ H¸n. - Th¬ N«m §êng luËt. - C¸o. - Phó. - Ng©m khóc. - TruyÖn th¬. i. LËp b¶ng tªn t¸c gi¶, t¸c phÈm, ®Æc ®iÓm néi dung vµ nghÖ thuËt c¬ b¶n cña c¸c t¸c phÈm ®· häc.

- Nªu tªn c¸c thÓ lo¹i VHT§ ®· häc?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 552

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

NghÖ thuËt Hs lµm ë nhµ, tr×nh bµy tríc líp. Gv nhËn xÐt, ®¸nh gi¸. T¸c gi¶ Néi dung

T¸c phÈm ThuËt hoµi 1. Ph¹m Ngò L·o

- Thñ ph¸p gîi, thiªn vÒ Ên tîng bao qu¸t, hµm sóc. - Bót ph¸p nghÖ thuËt hoµnh tr¸ng cã tÝnh sö thi víi h×nh tîng th¬ lín lao k× vÜ, biÖn ph¸p so s¸nh phãng ®¹i.

- ThÓ th¬ thÊt ng«n xen lôc ng«n. - C¸ch ng¾t nhÞp 3/4. - Ng«n ng÷ gi¶n dÞ, tinh tÕ, biÓu c¶m. 2. NguyÔn Tr·i

B¶o kÝnh c¶nh giíi sè 43. Nhµn

- ThÓ th¬ §êng luËt thÊt ng«n b¸t có. - §èi chØnh. - H×nh ¶nh th¬ gi¶n dÞ, biÓu c¶m.

- Ng«n ng÷ hµm sóc, tinh tÕ. - Sù ph¸ c¸ch khu«n mÉu th¬ §êng luËt. 3. NguyÔn BØnh Khiªm. 4. NguyÔn Du. §éc TiÓu Thanh kÝ.

§ç Quèc té. - So s¸nh ®éc ®¸o. - Ng«n ng÷ hµm sóc. 5. Ph¸p ThuËn.

Bøc ch©n dung tinh thÇn cña t¸c gi¶ ®ång thêi còng lµ ch©n dung tinh thÇn cña con ngêi thêi TrÇn cã søc m¹nh, cã lÝ tëng, nh©n c¸ch cao ®Ñp, mang hµo khÝ §«ng A. - Bøc tranh thiªn nhiªn c¶nh ngµy hÌ sinh ®éng vµ trµn ®Çy søc sèng. - T×nh yªu thiªn nhiªn, yªu ®êi, yªu nh©n d©n, ®Êt níc. TriÕt lÝ sèng “nhµn” cña t¸c gi¶: - Sèng hßa hîp víi thiªn nhiªn. - Phñ nhËn danh lîi, gi÷ cèt c¸ch thanh cao. - Xãt xa, th¬ng c¶m cho nµng TiÓu Thanh còng nh bao ngêi phô n÷ tµi hoa b¹c mÖnh. - Suy nghÜ vÒ sè phËn cña nh÷ng ngêi tµi hoa, tµi tö, NguyÔn Du ®Æt vÊn ®Ò quyÒn sèng, yªu cÇu ph¶i tr©n träng nh÷ng ngêi nghÖ sÜ- ngêi s¸ng t¹o ra c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa tinh thÇn. - Tù th¬ng cho sè phËn t¬ng lai cña m×nh, khao kh¸t tri ©m.  Gi¸ trÞ nh©n ®¹o s©u s¾c, míi mÎ. - T©m tr¹ng ph¬i phíi niÒm vui, tù hµo, l¹c quan, tin tëng vµo vËn mÖnh cña ®Êt níc. - Kh¼ng ®Þnh ®êng lèi trÞ níc: thuËn theo tù nhiªn, dïng ph¬ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 553

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- ThÓ kÖ. - Ng«n ng÷ hµm sóc, uyªn th©m. 6. M·n Gi¸c thiÒn s. C¸o tËt thÞ chóng.

Quy høng. - H×nh ¶nh th¬ b×nh dÞ, d©n d·. - BiÖn ph¸p ®èi lËp.

7. NguyÔn Trung Ng¹n.

8. Tr- ¬ng H¸n Siªu. Phó s«ng B¹ch §»ng.

9. NguyÔn Tr·i. B×nh Ng« ®¹i c¸o. - Lµ ®Ønh cao nghÖ thuËt cña thÓ phó trong VHT§: + CÊu tø ®¬n gi¶n, hÊp dÉn. + Bè côc chÆt chÏ. + H×nh tîng nghÖ thuËt sinh ®éng võa gîi h×nh s¾c trùc tiÕp võa mang ý nghÜa kh¸i qu¸t triÕt lÝ. + Ng«n ng÷ trang träng, hµo s¶ng, l¾ng ®äng, gîi c¶m. - KÕt hîp hµi hßa 2 yÕu tè: chÝnh luËn s¾c bÐn vµ v¨n ch¬ng tr÷ t×nh. - Mang ®Ëm c¶m høng anh hïng ca.  Lµ ¸ng “thiªn cæ hïng v¨n”.

NghÖ thuËt lËp luËn chÆt chÏ b»ng ph¬ng thøc quy n¹p, ph©n tÝch- tæng hîp.

10. Hoµng §øc L- ¬ng. Tùa TrÝch diÔm thi tËp.

NghÖ thuËt lËp luËn tam ®o¹n luËn.

s¸ch “®øc trÞ” ®Ó ®Êt níc ko cßn n¹n ®ao binh.  TruyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc: yªu chuéng hßa b×nh. - Tõ quy luËt vËn ®äng ®èi lËp cña thiªn nhiªn vµ ®êi ngêi, t¸c gi¶ thÓ hiÖn ý thøc cao vÒ ý nghÜa, gi¸ trÞ sù sèng ngêi. - NiÒm tin vµo sù sèng bÊt diÖt, lßmh l¹c quan, yªu ®êi cña t¸c gi¶. - Nh÷ng h×nh ¶nh d©n d· quen thuéc cña lµng quª qua nçi nhí quª rÊt cô thÓ, da diÕt, ch©n thµnh. - Lßng tù hµo d©n téc, lßng yªu níc s©u s¾c. - Khung c¶nh thiªn nhiªn B¹ch §»ng- danh th¾ng lÞch sö- hiÖn lªn ch©n thùc, sinh ®éng th«ng qua c¸ch nh×n, miªu t¶ cña nh©n vËt “kh¸ch” vµ lêi kÓ cña c¸c b« l·o. - Lßng yªu níc, tù hµo d©n téc. - T tëng nh©n v¨n cao ®Ñp: ®Ò cao vai trß, vÞ trÝ cña con ngêi. Lµ b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp lÇn thø 2: - Nªu cao t tëng nh©n nghÜa, ch©n lÝ ®éc lËp d©n téc. - Tè c¸o téi ¸c cña kÎ thï. - T¸i hiÖn qu¸ tr×nh kh¸ng chiÕn hµo hïng. - Tuyªn bè ®éc lËp, rót ra bµi häc lÞch sö. - Nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn th¬ v¨n bik thÊt truyÒn. - T©m sù vµ c«ng viÖc su tÇm th¬ v¨n cña t¸c gi¶.  NiÒm tù hµo, sù tr©n träng vµ ý thøc b¶o vÖ di s¶n v¨n hãa cña d©n téc. - Vai trß quan träng cña hiÒn tµi ®èi víi vËn mÖnh ®Êt níc. - Nh÷ng viÖc lµm khuyÕn khÝch 11. Th©n Nh©n HiÒn tµi lµ nguyªn

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 554

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Trung.

hiÒn tµi. - ý nghÜa quan träng cña viÖc kh¾c bia tiÕn sÜ.

12. Ng« SÜ Liªn. VÎ ®Ñp nh©n c¸ch vÜ ®¹i cña TrÇn Quèc TuÊn: trung qu©n ¸i quèc, tµi n¨ng mu lîc, ®øc ®é lín.

khÝ cña quèc gia. - Hng §¹o V- ¬ng TrÇn Quèc TuÊn.

- NghÖ thuËt kh¾c häa nh©n vËt: + §Æt nh©n vËt trong nhiÒu mèi quan hÖ. + §Æt nh©n vËt trong nh÷ng t×nh huèng cã thö th¸ch. + Sö dông nhiÒu chi tiÕt ®Æc s¾c. - NghÖ thuËt kh¾c häa nh©n vËt: + C¸c t×nh huèng giµu kÞch tÝnh. + Sö dông nhiÒu chi tiÕt ®Æc s¾c.

Nh©n c¸ch vÜ ®¹i cña TrÇn Thñ §é: trung thùc, nghiªm minh, liªm khiÕt, chÝ c«ng v« t.

- Sö dông dµy ®Æc c¸c yÕu tè k× ¶o. - Giµu kÞch tÝnh. 13. NguyÔn D÷.

- Th¸i s TrÇn Thñ §é. ChuyÖ n chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn.

- §éc tho¹i néi t©m. - T¶ c¶nh ngô t×nh. - Ng«n ng÷ giµu søc biÓu c¶m. 14. §oµn ThÞ §iÓm.

- Gi¸ trÞ hiÖn thùc: + Phª ph¸n hån ma tªn tíng giÆc gi¶ m¹o thæ thÇn. + Phª ph¸n th¸nh thÇn, quan l¹i ë câi ©m.  HiÖn tîng oan tr¸i, bÊt c«ng ë câi trÇn: quan l¹i tham nhòng, vua xa d©n, ngêi d©n l¬ng thiÖn chÞu nhiÒu bÊt c«ng, ngang tr¸i. - Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: + §Ò cao tinh thÇn kh¶ng kh¸i, c- ¬ng trùc, d¸m ®Êu tranh chèng l¹i c¸i ¸c trõ h¹i cho d©n cña Ng« Tö V¨n- ngêi ®¹i biÓu cña trÝ thøc níc ViÖt. + NiÒm tin c«ng lÝ chÝnh nghÜa nhÊt ®Þnh th¾ng gian tµ. - T©m tr¹ng c« ®¬n, buån sÇu, mong nhí da diÕt vµ kh¸t väng h¹nh phóc løa ®«i cña ngêi chinh phô. - Gi¸n tiÕp lªn ¸n chiÕn tranh phong kiÕn phi nghÜa.

- §éc tho¹i néi t©m. - KÕt hîp ng«n ng÷ d©n gian vµ b¸c häc. 15. NguyÔn Du. §o¹n trÝch: T×nh c¶nh lÎ loi cña ngêi chinh phô. TruyÖn KiÒu: - Trao duyªn. - Nçi ®au khæ, tuyÖt väng cña Thóy KiÒu trong ®ªm trao duyªn. - VÎ ®Ñp nh©n c¸ch cña KiÒu: ®øc hi sinh, lßng vÞ tha.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 555

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Nçi th¬ng th©n xãt phËn vµ ý thøc cao vÒ nh©n phÈm cña Thóy KiÒu. - Nçi th- ¬ng m×nh.

- ¦íc lÖ tîng trng. - §èi, ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷. - T¶ c¶nh ngô t×nh. - Bót ph¸p lÝ tëng hãa, l·ng m¹n hãa víi c¶m høng vò trô. - Sö dông nhiÒu h×nh ¶nh íc lÖ. - Sö dông lêi tho¹i trùc tiÕp thÓ hiÖn tÝnh c¸ch tù tin, b¶n lÜnh cña nh©n vËt. - ChÝ khÝ anh hïng. - VÎ ®Ñp cña nh©n vËt Tõ H¶i: + ChÝ khÝ phi thêng, mu cÇu nghiÖp lín. + Tù tin, b¶n lÜnh. + Døt kho¸t, kiªn quyÕt mµ l¹i rÊt t©m lÝ, s©u s¾c vµ gÇn gòi. HÕt tiÕt 96- chuyÓn sang tiÕt 97:

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

- So s¸nh ®Ó rót ra vµi nhËn xÐt vÒ sù gièng nhau, kh¸c nhau vÒ néi dung vµ h×nh thøc gi÷a c¸c thiªn sö thi: §¨m S¨n, ¤-®i-xª vµ Ra-ma-ya-na? Hs tr×nh bµy bµi chuÈn bÞ. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

I. ¤n tËp vÒ c¸c bé sö thi: 1. §Æc ®iÓm chung: a. Chñ ®Ò: - Híng ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò chung cña c¶ céng ®ång. - Ph¶n ¸nh hiÖn thùc ®êi sèng vµ t tëng con ngêi thêi cæ ®¹i. b. Nh©n vËt: - Tiªu biÓu cho søc m¹nh, lÝ tëng cña céng ®ång. - Cã søc m¹nh phi thêng, tµi n¨ng, trÝ th«ng minh, lßng qu¶ c¶m, ®¹o ®øc cao c¶, ®Êu tranh ko mÖt mái chinh phôc thiªn nhiªn, chiÕn th¾ng c¸i ¸c v× ch©n, thiÖn, mÜ. c. Ng«n ng÷: - Trang träng. - H×nh tîng nghÖ thuËt víi vÎ ®Ñp k× vÜ, mÜ lÖ, huyÒn ¶o qua trÝ t- ëng tîng phong phó, bay bæng. 2. §Æc ®iÓm riªng: a. §¨m S¨n: - Kh¸t väng chinh phôc tù nhiªn, xãa bá nh÷ng tËp tôc l¹c hËu v× sù hïng m¹nh cña bé téc. - Con ngêi hµnh ®éng. b. ¤- ®i- xª: - BiÓu tîng søc m¹nh trÝ tuÖ, tinh thÇn qu¶ c¶m trong chinh phôc thiªn nhiªn ®Ó khai s¸ng v¨n hãa, më réng giao lu v¨n hãa. - Kh¾c häa nh©n vËt qua hµnh ®éng. c. Ra-ma-ya-na: - ChiÕn ®Êu dòng c¶mchèng c¸i ¸c, c¸i xÊu v× c¸i thiÖn, c¸i ®Ñp. - §Ò cao danh dù vµ bæn phËn. - T×nh yªu tha thiÕt víi con ngêi, cuéc ®êi, thiªn nhiªn. - Con ngêi ®îc miªu t¶ vÒ t©m linh, tÝnh c¸ch. Chµng ®îc miªu t¶ víi c¶ nÐt tÝnh c¸ch cña con ngêi trÇn tôc- mang t©m lÝ ghen tu«ng. II. Th¬ § êng vµ th¬ Hai-c : 1. Th¬ § êng: a. Néi dung:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 556

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt th¬ §êng? Nh¾c l¹i nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt bµi Hoµng H¹c l©u tèng M¹nh H¹o Nhiªn chi Qu¶ng L¨ng (LÝ B¹ch) vµ Thu høng (§ç Phñ)?

- Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt th¬ Hai-c?

- Phong phó, ®a d¹ng, ph¶n ¸nh trung thùc, toµn diÖn cuéc sèng x· héi vµ ®êi sèng t×nh c¶m cña con ngêi. - Nh÷ng ®Ò tµi quen thuéc: thiªn nhiªn, chiÕn tranh, t×nh yªu, t×nh b¹n, ngêi phô n÷. - Néi dung vµ nghÖ thuËt bµi Hoµng H¹c l©u tèng M¹nh H¹o Nhiªn chi Qu¶ng L¨ng (LÝ B¹ch): Néi dung:+ C¶nh chia li- bøc tranh thiªn nhiªn th¬ méng, huyÒn ¶o ®ong ®Çy t©m tr¹ng con ngêi. + T×nh b¹n ch©n thµnh, s©u s¾c vµ t©m sù s©u kÝn, kh¸t khao, hoµi väng cña LÝ B¹ch. NghÖ thuËt:+ T¶ c¶nh ngô t×nh. + Ng«n ng÷ hµm sóc, ý t¹i ng«n ngo¹i. - Néi dung vµ nghÖ thuËt bµi Thu høng (§ç Phñ): Néi dung:+ Bøc tranh thiªn nhiªn mïa thu hiu h¾t, ¶m ®¹m mµ ®µy dån nÐn, d÷ déi, chÊt chøa t©m sù cña t¸c gi¶. + T©m tr¹ng t¸c gi¶: lo ©u cho t×nh h×nh ®Êt níc ko æn ®Þnh; nçi buån nhí quª h¬ng; nçi ngËm ngïi, xãt xa cho th©n phËn. NghÖ thuËt:+ T¶ c¶nh ngô t×nh. + Ng«n ng÷ hµm sóc. + NghÖ thuËt ®èi, t¹o c¸c mèi quan hÖ. b. NghÖ thuËt: - ThÓ th¬: cæ phong (cæ thÓ), §êng luËt (cËn thÓ). - Ng«n ng÷: gi¶n dÞ mµ tinh luyÖn, hµm sóc, giµu søc gîi. - Thanh luËt hµi hßa, cÊu tø ®éc ®¸o. : 2. Th¬ Hai- c a. Néi dung: - Ghi l¹i phong c¶nh víi vµi sù vËt cô thÓ, ë 1 thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong hiÖn t¹i, tõ ®ã kh¬i gîi ®îc 1 c¶m xóc, suy t s©u s¾c nµo ®ã. b. NghÖ thuËt: - Dïng nhiÒu c¸c quý ®Ò, quý ng÷. - Thiªn vÒ gîi, sö dông nh÷ng kho¶ng trèng cho trÝ tëng tîng cña ngêi ®äc. - Ng«n ng÷ c« ®äng, c¶ bµi chØ trªn díi 17 ©m tiÕt. - Tø th¬ hµm sóc, giµu søc gîi. III. TiÓu thuyÕt cæ ®iÓn Trung Quèc: 1. NghÖ thuËt kÕt cÊu vµ kh¾c häa nh©n vËt: - Lèi kÓ chuyÖn: + Theo sù viÖc. + Theo kÕt cÊu ch¬ng håi. - Kh¾c häa tÝnh c¸ch nh©n vËt: qua hµnh ®éng.

2. Ch©n dung c¸c nh©n vËt tiªu biÓu trong t¸c phÈm: * §o¹n trÝch Håi trèng Cæ Thµnh: - Tr¬ng Phi: “tuyÖt dòng”.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 557

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

îu luËn anh hïng:

- Nh¾c l¹i tªn c¸c ®o¹n trÝch ®· häc cña tiÓu thuyÕt Tam quèc diÔn nghÜa? - NhËn xÐt vÒ lèi kÓ chuyÖn vµ kh¾c häa tÝnh c¸ch nh©n vËt cña t¸c phÈm? - Nªu nh÷ng nÐt tÝnh c¸ch næi bËt cña c¸c nh©n vËt trong c¸c ®o¹n trÝch Tam quèc diÔn nghÜa mµ em ®· häc?

Hs «n l¹i c¸c kiÕn thøc LLVH qua c¸c c©u hái: - Nh÷ng tiªu chÝ chñ yÕu cña VBVH?

- Nªu nh÷ng tÇng cÊu tróc cña VBVH? + Dòng c¶m, cu¬ng trùc, trung nghÜa. + Nãng n¶y ®Õn th« lç mµ l¹i thËn träng, kh«n ngoan. + HÕt lßng phôc thiÖn. - Quan C«ng: “tuyÖt nghÜa”. + Tµi n¨ng phi thêng. + Dòng c¶m, trung nghÜa. * §o¹n trÝch: Tµo Th¸o uèng r - Lu BÞ: “tuyÖt nh©n”. + Lµ bËc ®¹i anh hïng. + Kh«n ngoan, mu lîc. + ThËn träng, biÕt nhón nhêng, kiªn tr× thùc hiÖn trÝ lín. - Tµo Th¸o: “tuyÖt gian”. + Lµ 1 ®¹i gian hïng. + RÊt tù tin, b¶n lÜnh song còng rÊt tù cao, tù ®¹i, chñ quan, coi thêng Lu BÞ nhng bÞ Lu BÞ qua mÆt mµ ko hay. IV. C¸c kiÕn thøc LLVH: 1. Nh÷ng tiªu chÝ chñ yÕu cña VBVH: a. VBVH ph¶n ¸nh hiÖn thùc kh¸ch quan, kh¸m ph¸ thÕ giíi t×nh c¶m vµ t tëng, tháa m·n nhu cÇu thÈm mÜ cña con ngêi. b. VBVH ®îc x©y dùng b»ng ng«n tõ nghÖ thuËt cã tÝnh h×nh tîng, tÝnh thÈm mÜ vµ tÝnh hµm sóc. c. Mçi VBVH ®Òu thuéc vÒ 1 thÓ lo¹i nhÊt ®Þnh vµ ph¶i tu©n theo nh÷ng quy íc, c¸ch thøc riªng cña nã. 2. CÊu tróc cña VBVH: - TÇng ng«n tõ. - TÇng h×nh tîng. - TÇng hµm nghÜa. 3. C¸c kh¸i niÖm thuéc vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña VBVH: a. C¸c kh¸i niÖm thuéc vÒ néi dung: - §Ò tµi. - Chñ ®Ò. - T tëng v¨n b¶n. - C¶m høng nghÖ thuËt. b. C¸c kh¸i niÖm thuéc vÒ h×nh thøc: - Ng«n tõ. - KÕt cÊu. - ThÓ lo¹i. 4. Mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc cña VBVH: - Lµ mèi quan hÖ biÖn chøng, thèng nhÊt víi nhau. - Yªu cÇu víi 1 t¸c phÈm VH: + Néi dung t tëng cao ®Ñp. + H×nh thøc nghÖ thuËt hoµn mÜ.  T¸c phÈm VH ph¶i lµ 1 kh¸m ph¸ vÒ néi dung, 1 ph¸t minh vÒ h×nh thøc.

- Nªu c¸c kh¸i niÖm thuéc

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 558

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña VBVH? VD minh häa?

- Mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc cña VBVH? VD minh häa?

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- TiÕp tôc «n tËp, hÖ thèng hãa toµn bé c¸c kiÕn thøc ®· häc. - Lµm c¸c bµi tËp: 1. ThuyÕt minh vÒ 1 t¸c gi¶ (1 t¸c phÈm) VH trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 10 mµ em yªu thÝch. 2. C¶m nhËn vÒ 1 nh©n vËt VH trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 10 mµ em yªu thÝch nhÊt. 3. So víi nh÷ng ®o¹n trÝch ®· häc ë THCS, nh÷ng ®o¹n trÝch trong B×nh Ng« ®¹i c¸o vµ TruyÖn KiÒu ®îc häc ë líp 10 ®· cho em nh÷ng hiÓu biÕt g× míi, s©u s¾c h¬n, më réng h¬n? - So¹n bµi: ¤n tËp phÇn Lµm V¨n vµ TiÕng ViÖt.

Ngµy so¹n: TiÕt: 98-99. Lµm v¨n:

bµi viÕt sè 7 (T¹i líp)

A. Môc tiªu: - KiÓm tra kÜ n¨ng viÕt bµi v¨n nghÞ luËn cña hs. - TÝch hîp víi c¸c kiÕn thøc VH vÒ TryÖn KiÒu cña NguyÔn Du. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Gv dÆn hs «n tËp, chuÈn bÞ tríc 1 tuÇn; ra ®Ò vµ so¹n ®¸p ¸n. - Hs «n tËp, chuÈn bÞ mäi ®iÒu kiÖn ®Ó hoµn thµnh bµi viÕt t¹i líp. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: 1. æn ®Þnh tæ chøc líp. 2. Yªu cÇu hs chÐp ®Ò vµ lµm bµi: §Ò bµi: Víi nhan ®Ò “Hoa hËu nhÆt r¸c vµ dßng níc th¶i tõ Vª-®an”, b¸o Tuæi trÎ Online (thø 2,15/9/2008) cã ®o¹n:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 559

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

“NgÉu nhiªn hay trïng hîp, thêi ®iÓm c¸c dßng níc th¶i, t¸c nh©n ®Çu ®éc s«ng ThÞ V¶i ®æ th¼ng ra s«ng còng lµ lóc hoa hËu Tr¸i ®Êt 2007 vµ hai hoa hËu Tr¸i ®Êt Singapre vµ Phillippines ®ang nhÆt r¸c ë biÓn CÇn Giê”. Dßng tin trªn gîi cho anh (chÞ) suy nghÜ g×? 3. Thu bµi vµ dÆn dß: - Thu bµi sau 90p. - DÆn dß: yªu cÇu hs vÒ nhµ tiÕp tôc so¹n hai bµi tæng kÕt phÇn Lµm V¨n vµ TiÕng ViÖt

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 100-101. TiÕng ViÖt: «n tËp phÇn tiÕng viÖt

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

Yªu cÇu cÇn ®¹t

a. M ôc tiªu bµi häc: Gióp hs:- ¤n tËp vµ cñng cè nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vÒ tiÕng ViÖt líp 10. - TÝch hîp víi kiÕn thøcvÒ v¨n häc, lµm v¨n vµ vèn sèng thùc tÕ. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông tiÕng ViÖt chuÈn mùc vµ ®óng phong c¸ch. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv. - Hs tr¶ lêi vµ hÖ thèng hãa c¸c kiÕn thøc qua c¸c c©u hái cña sgk. - Gv thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ph¸t vÊn- ®µm tho¹i, yªu cÇu hs ®a ra kÕt qu¶ chuÈn bÞ c¸c c©u hái «n tËp ë nhµ ®Ó th¶o luËn. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Gv nªu c©u hái: Em h·y nh¾c l¹i c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc tiÕng ViÖt ®· häc? Hs tr¶ lêi: C¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc tiÕng ViÖt ®· häc: Ho¹t ®éng giao tiÕp; Ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ng÷ viÕt ; V¨n b¶n; Phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t; Phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt; Kh¸i qu¸t lÞch sö tiÕng ViÖt; Nh÷ng yªu cÇu sö dông tiÕng ViÖt; Thùc hµnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ; Èn dô vµ ho¸n dô; PhÐp ®iÖp vµ phÐp ®èi. Ho¹t ®éng cña gv vµ hs C©u 1: Ho¹t ®éng giao tiÕp lµ g×? Cã nh÷ng nh©n tè giao tiÕp nµo tham gia vµ chi phèi ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷? Trong ho¹t ®éng giao tiÕp cã nh÷ng qu¸ tr×nh nµo? C©u 1: Ho¹t ®éng giao tiÕp lµ ho¹t ®éng trao ®æi th«ng tin cña con ngêi trong x· héi, ®îc tiÕn hµnh chñ yÕu b»ng ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ (nãi hoÆc viÕt) nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc ®Ých vÒ nhËn thøc, vÒ t×nh c¶m, vÒ hµnh ®éng,... - C¸c nh©n tè tham gia vµ chi phèi ho¹t ®éng giao tiÕp: + Nh©n vËt giao tiÕp. + Hoµn c¶nh giao tiÕp. + Néi dung giao tiÕp.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 560

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Môc ®Ých giao tiÕp. + Ph¬ng tiÖn vµ c¸ch thøc giao tiÕp. - C¸c qu¸ tr×nh: + Qu¸ tr×nh t¹o lËp (s¶n sinh) v¨n b¶n do ngêi nãi (ngêi viÕt) thùc hiÖn. + Qu¸ tr×nh lÜnh héi v¨n b¶n do ngêi nghe (ngêi ®äc) thùc hiÖn.  Quan hÖ t¬ng t¸c. C©u 2:

Ng«n ng÷ viÕt

C©u 2: LËp b¶ng so s¸nh ®Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ng÷ viÕt? Ng«n ng÷ nãi * Hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn sö dông: - Lµ ng«n ng÷ ©m thanh, dïng trong giao tiÕp tù nhiªn hµng ngµy, trong ®ã ngêi nãi vµ ngêi nghe tiÕp xóc trùc tiÕp víi nhau, cã thÓ thay phiªn nhau trong vai nãi vµ vai nghe. - Ngêi nghe cã thÓ ph¶n håi ®Ó ngêi nãi ®iÒu chØnh.

- Lµ ng«n ng÷ ®îc thÓ hiÖn b»ng ch÷ viÕt trong v¨n b¶n vµ ®îc tiÕp nhËn b»ng thÞ gi¸c. - Muèn viÕt vµ ®äc v¨n b¶n, c¶ ngêi viÕt vµ ngêi ®äc ph¶i biÕt c¸c kÝ hiÖu ch÷ viÕt, c¸c quy t¾c chÝnh t¶, c¸c quy c¸ch tæ chøc v¨n b¶n. - Khi viÕt, ngêi viÕt cã ®iÒu kiÖn suy ngÉm, lùa chän, gät giòa; khi ®äc (do ch÷ viÕt ®îc lu gi÷ æn ®Þnh), ngêi ®äc cã ®iÒu kiÖn ®äc l¹i, ph©n tÝch, nghiÒn ngÉm ®Ó lÜnh héi thÊu ®¸o. - Ng«n ng÷ viÕt ®Õn ®îc víi ®«ng ®¶o ngêi ®äc trong ph¹m vi ko gian réng lín vµ thêi gian l©u dµi.

- DiÔn ra tøc thêi, mau lÑ nªn ngêi nãi Ýt cã ®iÒu kiÖn lùa chän, gät giòa c¸c ph¬ng tiÖn ng«n ng÷; ngêi nghe còng ph¶i tiÕp nhËn, lÜnh héi kÞp thêi, Ýt cã ®iÒu kiÖn suy nghÜ, ph©n tÝch. - HÖ thèng dÊu c©u, c¸c kÝ hiÖu v¨n tù, c¸c h×nh ¶nh minh häa, b¶ng biÓu, s¬ ®å,...

- Tõ: ®îc lùa chän chÝnh x¸c, hîp víi phong c¸ch ng«n ng÷, tr¸nh dïng c¸c tõ khÈu ng÷, tõ ®Þa ph¬ng, tiÕng lãng, biÖt ng÷ x· héi,... - C©u: thêng dïng c©u dµi, nhiÒu thµnh phÇn nhng ®îc tæ chøc m¹ch l¹c, chÆt chÏ nhê c¸c quan hÖ tõ vµ sù s¾p xÕp c¸c thµnh phÇn phï hîp.

* C¸c yÕu tè phô trî: - Ng÷ ®iÖu: béc lé, bæ sung th«ng tin. - NÐt mÆt, cö chØ, ®iÖu bé,... * §Æc ®iÓm chñ yÕu vÒ tõ vµ c©u: - Tõ: c¸c líp tõ ®îc sö dông ®a d¹ng (tõ mang tÝnh khÈu ng÷, tõ ®Þa ph¬ng, tiÕng lãng, biÖt ng÷ x· héi, trî tõ, th¸n tõ, tõ ®a ®Èy, chªm xen,...). - C©u:thêng dïng c©u tØnh lîc, cã nh÷ng c©u rêm rµ, nhiÒu yÕu tè d thõa, trïng lÆp do tÝnh chÊt tøc thêi hoÆc do chñ ý cña ngêi nãi.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 561

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

C©u 3: V¨n b¶n cã ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nµo? H·y ph©n tÝch c¸c ®Æc ®iÓm Êy qua 1 VB cô thÓ trong sgk Ng÷ v¨n 10? - VÏ s¬ ®å c¸c lo¹i v¨n b¶n?

C©u 3:- V¨n b¶n lµ s¶n phÈm ®îc t¹o ra trong ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷, thêng bao gåm nhiÒu c©u. - C¸c ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n: + Mçi v¨n b¶n tËp trung nhÊt qu¸n vµo 1 chñ ®Ò vµ triÓn khai chñ ®Ò ®ã 1 c¸ch trän vÑn. VD: VB Chinh phô ng©m (§oµn ThÞ §iÓm) Chñ ®Ò: Nçi lßng c« ®¬n, sÇu nhí, nh÷ng kh¸t khao, hoµi väng cña ng- êi vî cã chång chinh chiÕn n¬i biªn ¶i xa x«i. + C¸c c©u trong v¨n b¶n cã sù liªn kÕt chÆt chÏ, ®ång thêi c¶ v¨n b¶n ®îc x©y dùng theo 1 kÕt cÊu m¹ch l¹c. + Mçi v¨n b¶n cã dÊu hiÖu h×nh thøc biÓu hiÖn tÝnh hoµn chØnh vÒ néi dung: thêng më ®Çu b»ng 1 tiªu ®Ò vµ cã dÊu hiÖu kÕt thóc thÝch hîp víi tõng lo¹i v¨n b¶n.

S¬ ®å c¸c lo¹i v¨n b¶n:

V¨n b¶n

VB thuéc p/c ng«n ng÷ sinh ho¹t

VB thuéc p/c ng«n ng÷ nghÖ thuËt

VB thuéc p/c ng«n ng÷ khoa häc VB thuéc p/c ng«n ng÷ hµnh chÝnh VB thuéc p/c ng«n ng÷ chÝnh luËn VB thuéc p/c ng«n ng÷ b¸o chÝ

C©u 4: LËp b¶ng so s¸nh phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t vµ phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt: Phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t Phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt

- TÝnh cô thÓ. - TÝnh c¶m xóc. - TÝnh c¸ thÓ. - TÝnh h×nh tîng. - TÝnh truyÒn c¶m. - TÝnh c¸ thÓ hãa.

HÕt tiÕt 100- chuyÓn sang tiÕt 101:

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 562

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

C©u 5: Tr×nh bµy kh¸i qu¸t vÒ: - Nguån gèc tiÕng ViÖt?

- Quan hÖ hä hµng cña tiÕng ViÖt? - LÞch sö ph¸t triÓn cña tiÕng ViÖt?

3 lo¹i ch÷ viÕt tiÕng ViÖt: + Ch÷ ViÖt cæ. + Ch÷ N«m. + Ch÷ quèc ng÷.

- KÓ tªn c¸c t¸c phÈm ®· häc b»ng ch÷ H¸n, ch÷ N«m vµ ch÷ quèc ng÷?

C©u 5: a. C¸c vÊn ®Ò lÞch sö tiÕng ViÖt: * Nguån gèc tiÕng ViÖt: - B¶n ®Þa (ra ®êi vµ ph¸t triÓn cïng víi qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña d©n téc ViÖt). - Thuéc hä ng«n ng÷ Nam ¸. * Quan hÖ hä hµng: Cã quan hÖ hä hµng víi tiÕng Mêng. * LÞch sö ph¸t triÓn: - TiÕng viÖt trong thêi k× B¾c thuéc vµ chèng B¾c thuéc: cã sù tiÕp xóc, ¶nh hëng s©u réng, vay mîn nhiÒu tõ ng÷ gèc H¸n b»ng nhiÒu c¸ch: + Vay mîn trän vÑn tõ ng÷ h¸n, ViÖt hãa ©m ®äc, gi÷ nguyªn nghÜa. + Rót gän. + §¶o l¹i vÞ trÝ c¸c yÕu tè. + §æi yÕu tè (trong c¸c tõ ghÐp). + Më réng (thu hÑp) nghÜa. - TiÕng ViÖt trong thêi k× phong kiÕn ®éc lËp tù chñ: + ViÖc häc ng«n ng÷- v¨n tù h¸n ®îc ®Èy m¹nh  ViÖc vay mîn ch÷ H¸n theo híng ViÖt hãa lµm tiÕng ViÖt cµng thªm phong phó, uyÓn chuyÓn. + Ch÷ N«m ra ®êi vµo thÕ kØ XIII- thø ch÷ ghi ©m tiÕng ViÖt trªn c¬ së ch÷ H¸n. - TiÕng ViÖt trong thêi k× Ph¸p thuéc: + Ch÷ quèc ng÷ dÇn trë nªn th«ng dông, cã sù tiÕp xóc, ¶nh hëng tÝch cùc cña ng«n ng÷, v¨n hãa ph¬ng T©y (chñ yÕu lµ ng«n ng÷, v¨n hãa Ph¸p). + Mét nÒn v¨n xu«i tiÕng ViÖt hiÖn ®Þ ®· nhanh chãng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. B¸o chÝ, s¸ch xuÊt b¶n ngµy cµng nhiÒu. Nã cã kh¶ n¨ng thÝch øng trong lÜnh vùc KHTN, x©y dùng hÖ thèng thuËt ng÷ khoa häc ngµy cµng hoµn chØnh. - TiÕng ViÖt tõ sau c¸ch m¹ng Th¸ng 8-1945 ®Õn nay: + C«ng cuéc x©y dùng hÖ thèng thuËt ng÷ khoa häc nãi riªng vµ chuÈn hãa tiÕng ViÖt ®îc ®Èy m¹nh. + TiÕng ViÖt trë thµnh ng«n ng÷ quèc gia.

Tõ ng÷ Ng÷ ph¸p Phong c¸ch ng«n ng÷

- Kh«ng dïng lÉn phong c¸ch ng«n ng÷.

- Tr¸nh dïng c©u thiÕu thµnh phÇn. - Tr¸nh diÔn ®¹t m¬ hå, tèi nghÜa. - C¸c c©u cã liªn kÕt.

- Tr¸nh dïng tõ sai nghÜa. - Tr¸nh dïng tõ trïng lÆp. - Dïng ®óng ©m thanh vµ cÊu t¹o cña tõ. - Dïng ®óng ®Æc ®iÓm ng÷ ph¸p,

ỳ                                                                                                   Trang

C©u 6: LËp b¶ng tæng hîp vÒ nh÷ng yªu cÇu sö dông tiÕng ViÖt: Ng÷ ©m- ch÷ viÕt - Tr¸nh nhÇm lÉn c¸c tõ gÇn ©m, gÇn nghÜa hoÆc ph¸t ©m ko ®óng chuÈn mùc. - ThËn träng khi dïng tõ ®Þa ph- ¬ng. ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 563

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

phong c¸ch ng«n ng÷ cña tõ. - ViÕt ®óng quy t¾c chÝnh t¶ vµ ch÷ viÕt.

C©u 7: T×m vµ söa lçi sai cña c¸c c©u v¨n

C©u 7: - C©u a sai, do: thõa tõ “®ßi hái”, thiÕu dÊu phÈy. - C©u b ®óng. - C©u c sai, do: thõa tõ “lµm”, thiÕu dÊu phÈy. - C©u d ®óng. - C©u e sai, do: ko ph©n ®Þnh râ c¸c thµnh phÇn c©u. - C©u g ®óng. - C©u h sai, do: thõa tõ “nªn”

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- ¤n l¹i kiÕn thøc bµi häc. - So¹n bµi: LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn.

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 102. Lµm v¨n: luyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

ôc tiªu bµi häc: a. M Gióp hs:- ¤n tËp vµ cñng cè c¸ch viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn. - ViÕt ®îc c¸c ®o¹n v¨n nghÞ luËn phï hîp víi vÞ trÝ vµ chøc n¨ng cña chóng trong bµi v¨n nghÞ luËn. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv. - ThiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ph¸t vÊn- ®µm tho¹i, thùc hµnh viÕt c¸c ®o¹n v¨n cô thÓ, söa ch÷a, rót kinh nghiÖm. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: TiÕp nèi víi viÖc t×m hiÓu, rÌn luyÖn kÜ n¨ng lËp dµn ý, t×m hiÓu vÒ c¸c ph- ¬ng ph¸p, thao t¸c nghÞ luËn, ®Ó viÕt ®îc c¸c bµi v¨n nghÞ luËn giµu søc thuyÕt phôc, bµi häc h«m nay chóng ta sÏ cïng rÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn. yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs §Ò 1: Bµn vÒ vai trß vµ t¸c dông to lín cña s¸ch trong ®êi sèng tinh thÇn I. §Ò 1: Dµn ý: 1. Më bµi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 564

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cña con ngêi, nhµ v¨n M. Go-r¬-ki cã viÕt: “S¸ch më réng tríc m¾t t«i nh÷ng ch©n trêi míi.” H·y gi¶i thÝch vµ b×nh luËn ý kiÕn trªn. Hs nh¾c l¹i dµn ý.

- Nªu vai trß cña s¸ch tõ xa ®Õn nay trong ®êi sèng tinh thÇn cña con nguêi. - TrÝch dÉn c©u nãi cña M. Go-ro-ki. 2. Th©n bµi: a. S¸ch lµ s¶n phÈm tinh thÇn k× diÖu cña con ngêi: - S¸ch lµ s¶n phÈm cña v¨n minh nh©n lo¹i. - S¸ch lµ kÕt qu¶ cña lao ®éng trÝ tuÖ. - S¸ch cã søc m¹nh vît ko gian vµ thêi gian. b. S¸ch më réng nh÷ng ch©n trêi míi: - S¸ch cung cÊp nh÷ng hiÓu biÕt vÒ thÕ giíi xung quanh, vÒ vò trô bao la, vÒ c¸c ®Êt níc xa x«i trªn thÕ giíi. - S¸ch gióp hiÓu biÕt vÒ cuéc sèng con ngêi qua c¸c thêi k× kh¸c nhau, hiÓu biÕt ®êi sèng v¨n hãa, t©m t, t×nh c¶m, kh¸t väng cña con ngêi nh÷ng n¬i xa x«i. - S¸ch gióp con ngêi tù kh¸m ph¸ d©n téc m×nh, b¶n th©n m×nh vµ ch¾p c¸nh nh÷ng íc m¬, nu«i dìng kh¸t väng. c. CÇn cã th¸i ®é ®óng víi s¸ch vµ viÖc ®äc s¸ch: - §äc s¸ch mang l¹i lîi Ých nªn ph¶i biÕt chän s¸ch mµ ®äc, biÕt häc hái vµ lµm theo nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp trong s¸ch. - S¸ch rÊt quan träng nhng chØ häc trong s¸ch vë th× vÉn cha ®ñ mµ ph¶i biÕt häc trong c¶ thùc tÕ. 3. KÕt bµi: - Kh¼ng ®Þnh t¸c dông to lín cña s¸ch vµ viÖc ®äc s¸ch. - Nªu ph¬ng híng hµnh ®éng cña c¸ nh©n. II. LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n: 1. §o¹n 1: - Chñ ®Ò: S¸ch cung cÊp nh÷ng hiÓu biÕt vÒ thÕ giíi xung quanh, vÒ vò trô bao la, vÒ c¸c ®Êt níc xa x«i trªn thÕ giíi. - C¸c ý c¬ b¶n: + Mçi con ngêi thêng sèng trong 1 ph¹m vi ko gian nhÊt ®Þnh, thêi gian ®êi ngêi h÷u h¹n nhng kh¸t väng hiÓu biÕt cña con ngêi l¹i lµ v« tËn. Tõ nhá, con ngêi ®· ®îc häc ch÷ ®Ó tiÕp cËn víi c«ng cô hiÓu biÕt h÷u hiÖu: s¸ch. + Nh÷ng cuèn s¸ch KHTN gióp con ngêi kh¸m ph¸ vò trô v« tËn víi nh÷ng quy luËt cña nã, b¶n chÊt nh÷ng sù vËt, hiÖn tîng tù nhiªn xung quanh ta. + Nh÷ng cuèn s¸ch KHXH gióp con ngêi hiÓu biÕt vÒ ®êi sèng céng ®ång trªn c¸c ®Êt níc kh¸c nhau víi nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ, chÝnh trÞ, lÞch sö, v¨n hãa,...

Gv yªu cÇu hs chia nhãm viÕt 4 ®o¹n v¨n triÓn khai 4 ý. Mét sè em ®äc ®o¹n v¨n cña m×nh, c¸c em kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. Gv nhËn xÐt, chèt l¹i c¸c ý c¬ b¶n cÇn triÓn khai, nªu 1 vµi dÉn chøng: + S¸ch KHTN:Nh÷ng cuèn s¸ch cña Bru-n«, Ga-li-lª vÒ tr¸i ®Êt vµ th¸i d¬ng hÖ ®· më ra thêi k× míi trªn con ®-

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 565

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

êng chinh phôc tù nhiªn; S¸ch vÒ thuyÕt tiÕn hãa cña §¸c-uyn, gen di truyÒn cña Men- ®en gióp chóng ta hiÓu râ vÒ c¸c gièng loµi sinh vËt vµ chÝnh con ng- êi;... + S¸ch KHXH: S¸ch triÕt häc cña C¸c-m¸c vµ ¡ng- ghen gióp con ngêi lµm nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng tiÕn bé; S¸ch v¨n häc cña Ban-d¾c gióp chóng ta hiÓu râ vÒ thÕ giíi t b¶n víi søc m¹nh l¹nh lïng cña ®ång tiÒn; §äc th¬ Ta-gor, LÝ B¹ch, §ç Phñ,... chóng ta hiÓu ®êi sèng vµ t©m hån cña c¶ d©n téc Ên §é, Trung Hoa,...; §äc NguyÔn Tr·i, NguyÔn Du, Hå Xu©n H¬ng, Cao B¸ Qu¸t,... chóng ta hiÓu «ng cha ta xa tõng ®au khæ vµ m¬ íc nh÷ng g×;... - T×m dÉn chøng minh häa cho lÝ lÏ nµy? Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, chèt ý ®óng.

2. §o¹n 2: - Chñ ®Ò: S¸ch gióp hiÓu biÕt vÒ cuéc sèng con ngêi qua c¸c thêi k× kh¸c nhau, hiÓu biÕt ®êi sèng v¨n hãa, t©m t, t×nh c¶m, kh¸t väng cña con ngêi nh÷ng n¬i xa x«i. - C¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng minh häa: + S¸ch gióp hiÓu biÕt vÒ cuéc sèng con ngêi qua c¸c thêi k× kh¸c nhau. DÉn chøng: C¸c cuèn s¸ch lÞch sö  t¸i hiÖn ch©n thùc lÞch sö loµi ngêi qua c¸c thêi k×; c¸c cuèn s¸ch v¨n häc t¸i hiÖn hiÖn thùc kh¸ch quan th«ng qua thÕ giíi h×nh tîng;... + S¸ch gióp chóng ta hiÓu biÕt ®êi sèng v¨n hãa, t©m t, t×nh c¶m, kh¸t väng cña con ngêi nh÷ng n¬i xa x«i. DÉn chøng: Nh÷ng cuèn s¸ch v¨n häc: Nh÷ng bé sö thi cæ  bøc ch©n dung tinh thÇn cña c¸c céng ®ång ngêi : Ra-ma-ya-na (Ên §é), ¤-®i-xª (Hi L¹p),...; t¸c phÈm cña Lç TÊn, M. Gor-ki, V. Huy-g«,... 3. §o¹n 3: - Chñ ®Ò: S¸ch gióp con ngêi tù kh¸m ph¸ d©n téc m×nh, b¶n th©n m×nh vµ ch¾p c¸nh nh÷ng íc m¬, nu«i dìng kh¸t väng. - C¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng minh häa: + S¸ch gióp con ngêi tù kh¸m ph¸ d©n téc m×nh: qua c¸c s¸ch lÞch sö vµ v¨n häc  qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn d©n téc, qu¸ tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc, nh÷ng anh hïng tªn tuæi vµ nh÷ng ngêi hi sinh thÇm lÆng, v« danh, ®Æc biÖt lµ lÞch sö t©m hån d©n téc. + S¸ch gióp con ngêi tù kh¸m ph¸ b¶n th©n m×nh vµ ch¾p c¸nh nh÷ng íc

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 566

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- T×m dÉn chøng minh häa cho lÝ lÏ nµy? Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, chèt ý ®óng.

m¬, nu«i dìng kh¸t väng: soi vµo kho tµng tri thøc nh©n lo¹i  hiÓu biÕt cña mçi ngêi v« cïng nhá bÐ; thÊy ®îc mÆt tèt- xÊu cña b¶n th©n; tñ s¸ch “h¹t gièng t©m hån”  nu«i dìng íc m¬ vµ kh¸t väng,... 4. §o¹n 4: - Chñ ®Ò: CÇn x¸c ®Þnh th¸i ®é ®óng víi s¸ch vµ viÖc ®äc s¸ch. - C¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng minh häa: + S¸ch cã nhiÒu lo¹i  cÇn chän s¸ch tèt ®Ó ®äc. + Häc hái nh÷ng ®iÒu hay cña s¸ch  ¸p dông vµ kiÓm nghiÖm l¹i b»ng thùc tiÔn. + KÕt hîp häc ë s¸ch vµ thùc tÕ cuéc sèng. “LÝ thuyÕt th× mµu x¸m chØ cã c©y ®êi m·i m·i xanh t¬i”.

* Chó ý: Khi viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn, cÇn: - Cã sù liªn kÕt víi c¸c ®o¹n v¨n tríc nã. - CÇn cã 1 chñ ®Ò chung. - C¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng m¹ch l¹c, hîp lÝ.

ỳ                                                                                                   Trang

- ThÕ nµo lµ s¸ch tèt, s¸ch xÊu? Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, bæ sung: + S¸ch tèt lµ s¸ch ph¶n ¸nh ®óng quy luËt cña tù nhiªn vµ ®êi sèng x· héi; gióp con ngêi hiÓu râ b¶n th©n m×nh ®Ó cã ý thøc ®óng vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña m×nh trong ®êi sèng; gióp c¸c d©n téc hiÓu biÕt, gÇn gòi nhau h¬n, ca ngîi sù c«ng b»ng vµ t×nh h÷u nghÞ; tiÕp thªm ý chÝ, nghÞ lùc; gióp t©m hån con ngêi trë nªn trong s¸ng, ®é lîng, phong phó h¬n, híng con ngêi ®Õn c¸c gi¸ trÞ ch©n- thiÖn- mÜ. + S¸ch xÊu lµ s¸ch xuyªn t¹c ®êi sèng, ®em ®Õn c¸c kiÕn thøc sai lÇm; k× thÞ, chia rÏ t×nh ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 567

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®oµn kÕt gi÷a c¸c d©n téc; kÝch ®éng b¹o lùc, chiÕn tranh vµ nh÷ng thÞ hiÕu thÊp hÌn cña con ngêi. - Lµm thÕ nµo ®Ó ko bÞ biÕn thµnh “c¸i tñ mät ®ùng s¸ch” khi ®äc s¸ch? - Tõ viÖc viÕt c¸c ®o¹n v¨n trªn, em thÊy cÇn cã nh÷ng lu ý g× khi viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn?

* Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Hoµn thiÖn c¸c ®o¹n v¨n vµo vë bµi tËp. - So¹n bµi: ¤n tËp phÇn Lµm V¨n.

Ngµy so¹n: TiÕt: 103. Lµm v¨n: viÕt qu¶ng c¸o

a. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- HiÓu ®îc c¸c ®Æc ®iÓm, yªu cÇu cña v¨n b¶n qu¶ng c¸o. - N¾m ®îc c¸ch viÕt qu¶ng c¸o cho 1 s¶n phÈm hoÆc dÞch vô. - ViÕt ®îc c¸c v¨n b¶n qu¶ng c¸o. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv. - Mét sè v¨n b¶n qu¶ng c¸o. - ThiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ph¸t vÊn- ®µm tho¹i, trao ®æi-th¶o luËn. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. æn ®Þnh tæ chøc líp. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Hµng ngµy, c¸c em b¾t gÆp rÊt nhiÒu c¸c v¨n b¶n qu¶ng c¸o trªn b¸o chÝ, tê r¬i, ®µi ph¸t thanh, truyÒn h×nh,... VËy, vai trß vµ c¸c yªu cÇu cña 1 v¨n b¶n qu¶ng c¸o lµ g×? Lµm thÕ nµo ®Ó viÕt ®îc 1 v¨n b¶n qu¶ng c¸o hÊp dÉn, thuyÕt phôc? Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò ®ã.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 568

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs

- ThÕ nµo lµ v¨n b¶n qu¶ng c¸o?

- C¸c v¨n b¶n qu¶ng c¸o trong sgk nãi vÒ ®iÒu g×? - C¸c v¨n b¶n trªn thêng gÆp ë ®©u? Yªu cÇu cÇn ®¹t I. Vai trß vµ yªu cÇu chung cña v¨n b¶n qu¶ng c¸o: 1. V¨n b¶n qu¶ng c¸o trong ®êi sèng: a. Kh¸i niÖm v¨n b¶n qu¶ng c¸o: Lµ v¨n b¶n th«ng tin vÒ s¶n phÈm hay dÞch vô nh»m thu hót vµ thuyÕt phôc kh¸ch hµng tin vµo chÊt lîng, lîi Ých, sù tiÖn lîi cña s¶n phÈm, dÞch vô mµ ham thÝch mua hµng vµ sö dông dÞch vô ®ã. b. T×m hiÓu 1 sè v¨n b¶n qu¶ng c¸o: - V¨n b¶n qu¶ng c¸o: B¸n m¸y vi tÝnh.  qu¶ng c¸o cho c«ng ti b¸n m¸y vi tÝnh. - V¨n b¶n qu¶ng c¸o: Phßng kh¸m ®a khoa H.D.  qu¶ng c¸o cho dÞch vô kh¸m ch÷a bÖnh. - C¸c v¨n b¶n trªn thêng gÆp ë c¸c tê r¬i, trªn ti vi, b¸o chÝ,... - Mét sè lo¹i v¨n b¶n qu¶ng c¸o: c¸c dÞch vô ®iÖn tho¹i di ®éng, xi m¨ng, thÐp, dÇu géi,...

- KÓ tªn mét sè lo¹i v¨n b¶n qu¶ng c¸o thêng gÆp?

- §Ó t¹o sù hÊp dÉn, c¸c v¨n b¶n trªn ®îc tr×nh bµy ntn?

- Ph©n tÝch mÆt h¹n chÕ cña 2 v¨n b¶n qu¶ng c¸o trong sgk?

- C¸c yªu cÇu cña v¨n b¶n qu¶ng c¸o?

2. Yªu cÇu chung cña v¨n b¶n qu¶ng c¸o: a. C¸ch tr×nh bµy t¹o sù hÊp dÉn: - KÕt hîp sö dông c¸c tõ ng÷ vµ h×nh ¶nh minh häa. - V¨n b¶n ®îc chia t¸ch thµnh c¸c phÇn râ rµng, c¸ch tr×nh bµy c¸c tõ ng÷ t¹o Ên tîng thÞ gi¸c. - Tõ ng÷ dÔ hiÓu, c©u v¨n ng¾n gän b. VD: - VD (1): V¨n b¶n qu¶ng c¸o 1 lo¹i níc gi¶i kh¸t.  Dµi dßng, ko lµm râ ®Æc tÝnh u viÖt cña s¶n phÈm cÇn qu¶ng c¸o. - VD (2): V¨n b¶n qu¶ng c¸o cho 1 lo¹i kem tr¾ng da.  Qu¸ cêng ®iÖu c«ng dông cña s¶n phÈm khiÕn ngêi nghe khã tin. c. C¸c yªu cÇu cña v¨n b¶n qu¶ng c¸o: - Néi dung th«ng tin: lµm râ träng t©m, trung thùc, t«n träng ph¸p luËt vµ thuÇn phong mÜ tôc. - TÝnh hÊp dÉn: ng«n ng÷ ng¾n gän, sóc tÝch, míi mÎ, t¹o Ên tîng. - TÝnh thuyÕt phôc: t¹o ®îc niÒm tin n¬i ngêi nghe, ngêi ®äc. II. C¸ch viÕt v¨n b¶n qu¶ng c¸o: 1. X¸c ®Þnh néi dung c¬ b¶n cho lêi qu¶ng c¸o: Nh÷ng u ®iÓm cña rau s¹ch: - Ch¨m bãn: + §îc trång trªn ®Êt rau truyÒn thèng, ko bÞ pha t¹p bëi hãa chÊt ®éc h¹i. + §îc tíi b»ng níc s¹ch. + Ko sö dông thuèc trõ s©u, thuèc diÖt cá vµ thuèc kÝch thÝch t¨ng tr- ëng. - ChÊt lîng: + T¬i ngon. + Cã t¸c dông tèt cho søc kháe: cung cÊp c¸c vitamin thiÕt yÕu, gi¶i nhiÖt, ®iÒu hßa tiªu hãa,... Yªu cÇu hs thùc hµnh lµm bµi tËp: ViÕt qu¶ng c¸o cho s¶n phÈm rau s¹ch.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 569

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Gîi më: - Nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm - u viÖt cña rau s¹ch vÒ c¸c mÆt: ch¨m bãn, sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt, chÊt lîng, gi¸ c¶? - Gi¸ c¶ vµ chñng lo¹i: + Chñng lo¹i phong phó, ®¸p øng mäi khÈu vÞ. + Gi¸ c¶ hîp lÝ. 2. Chän h×nh thøc qu¶ng c¸o: - Dïng c¸ch quy n¹p. - Dïng c¸ch so s¸nh. * Ghi nhí: (sgk).

III. LuyÖn tËp: Bµi 1: C¸c qu¶ng c¸o ®Òu rÊt ng¾n gän, sóc tÝch nhng ®· nªu ®Çy ®ñ n«i dung cÇn qu¶ng c¸o: VB 1: Xe F.X ko nh÷ng lµ s¶n phÈm vît tréi (sang träng, tinh tÕ, m¹nh mÏ, quyÕn rò) mµ cßn lµ ngêi b¹n ®¸ng tin cËy. VB 2: S÷a t¾m H. ®Æc biÖt- th¬m ng¸t h¬ng hoa vµ lµ bÝ quyÕt lµm ®Ñp. VB 3: Sù th«ng minh, tù ®éng hãa cña m¸y ¶nh M. lµm cho nã tiÖn lîi, dÔ sö dông. Bµi 2: (BTVN).

Yªu cÇu hs ®äc c¸c v¨n b¶n qu¶ng c¸o viÕt theo 2 c¸ch quy n¹p vµ so s¸nh. Gv nhËn xÐt, bæ sung. Yªu cÇu hs ®äc vµ lµm c¸c bµi tËp. Gv nhËn xÐt, chèt ®¸p ¸n. * cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Hoµn thiÖn c¸c bµi tËp. - So¹n bµi ¤n tËp phÇn Lµm V¨n.

Ngµy so¹n: TiÕt: 104. Lµm v¨n: «n tËp phÇn lµm v¨n

a. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- ¤n l¹i tri thøc vµ kÜ n¨ng viÕt c¸c kiÓu v¨n b¶n ®· häc ë THCS vµ n©ng cao ë líp 10. - ChuÈn bÞ tèt cho bµi kiÓm tra cuèi n¨m. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv. - Hs tr¶ lêi vµ hÖ thèng hãa c¸c kiÕn thøc qua c¸c c©u hái «n tËp cña sgk. - Gv thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ph¸t vÊn- ®µm tho¹i, trao ®æi th¶o luËn. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. æn ®Þnh tæ chøc líp. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 570

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

* Giíi thiÖu bµi míi: Gv (hái): Em h·y nh¾c l¹i c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc Lµm v¨n ®· häc ë ch¬ng tr×nh Ng÷ V¨n 10? Hs (tr¶ lêi): C¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc Lµm v¨n ®· häc ë ch¬ng tr×nh Ng÷ V¨n 10: V¨n tù sù, thuyÕt minh, nghÞ luËn; C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù, thuyÕt minh; LËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n vµ viÕt qu¶ng c¸o; C¸ch thøc tr×nh bµy mét vÊn ®Ò.

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Gv chia hs thµnh c¸c nhãm th¶o luËn tr¶ lêi c¸c c©u hái: C©u 1: Nªu ®Æc ®iÓm cña c¸c kiÓu v¨n b¶n tù sù, thuyÕt minh, nghÞ luËn vµ c¸c yªu cÇu kÕt hîp chóng trong thùc tÕ v¨n b¶n?

C©u 2: Sù viÖc vµ chi tiÕt tiªu biÓu trong v¨n b¶n tù sù lµ g×? Cho biÕt c¸ch chän sù viÖc vµ chi tiÕt tiªu biÓu khi viÕt kiÓu v¨n b¶n nµy? Yªu cÇu cÇn ®¹t I. LÝ thuyÕt: C©u 1: a. V¨n b¶n tù sù: - Kh¸i niÖm: Tù sù lµ tr×nh bµy c¸c sù viÖc (sù kiÖn) cã quan hÖ nh©n qu¶ dÉn ®Õn kÕt côc, biÓu lé ý nghÜa. - Môc ®Ých: BiÓu hiÖn con ngêi, quy luËt ®êi sèng, bµy tá th¸i ®é, t×nh c¶m. b. V¨n b¶n thuyÕt minh: - Kh¸i niÖm: ThuyÕt minh lµ kiÓu v¨n b¶n nh»m gi¶i thÝch, tr×nh bµy chÝnh x¸c, kh¸ch quan vÒ cÊu t¹o, tÝnh chÊt, quan hÖ, gi¸ trÞ,...cña mét sù vËt, hiÖn tîng, mét vÊn ®Ò thuéc tù nhiªn, x· héi vµ con ngêi. - Môc ®Ých: Gióp ngêi ®äc cã tri thøc kh¸ch quan vµ th¸i ®é ®óng ®¾n víi chóng. c. NghÞ luËn: - Kh¸i niÖm: NghÞ luËn lµ tr×nh bµy t tëng, quan ®iÓm ®èi víi tù nhiªn, x· héi vµ con ngêi b»ng c¸c luËn ®iÓm, luËn cø vµ c¸ch lËp luËn. - Môc ®Ých: ThuyÕt phôc mäi ngêi tin theo c¸i ®óng, c¸i tèt, tõ bá c¸i sai, c¸i xÊu. d. Mèi quan hÖ gi÷a 3 lo¹i v¨n b¶n trªn: - Tù sù: cã sö dông yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, thuyÕt minh, nghÞ luËn. - ThuyÕt minh: cã sö dông yÕu tè miªu t¶, tù sù, nghÞ luËn. - NghÞ luËn: cã sö dông yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, thuyÕt minh.  viÖc sö dông kÕt hîp c¸c kiÓu v¨n b¶n trªn nh»m t¹o sù linh ho¹t, thuyÕt phôc vµ hÊp dÉn cho c¸c lo¹i v¨n b¶n. C©u 2: - Sù viÖc lµ c¸i x¶y ra ®îc nhËn thøc cã ranh giíi râ rµng, ph©n biÖt víi nh÷ng c¸i x¶y ra kh¸c. - Sù viÖc tiªu biÓu lµ nh÷ng sù viÖc quan träng gãp phÇn h×nh thµnh cèt truyÖn. - Chi tiÕt lµ tiÓu tiÕt cña t¸c phÈm mang søc chøa lín vÒ c¶m xóc vµ t tëng. - Chi tiÕt ®Æc s¾c lµ chi tiÕt tËp trung thÓ hiÖn râ nÐt sù viÖc tiªu biÓu. - C¸c bíc thùc hiÖn viÖc lùa chän sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu: + X¸c ®Þnh ®Ò tµi, chñ ®Ò c©u chuyÖn. + Dù kiÕn cèt truyÖn (sù viÖc tiªu biÓu). + TriÓn khai sù viÖc b»ng c¸c chi tiÕt. C©u 3: - C¸ch lËp dµn ý:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 571

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

C©u 3: Tr×nh bµy c¸ch lËp dµn ý, viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m?

C©u 4: Tr×nh bµy c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh thêng ®îc sö dông trong 1 bµi v¨n thuyÕt minh?

C©u 5: Lµm thÕ nµo ®Ó viÕt ®îc bµi v¨n thuyÕt minh chuÈn x¸c, hÊp dÉn?

+ X¸c ®Þnh ®Ò tµi: KÓ vÒ viÖc g×, chuyÖn g×? + X¸c ®Þnh nh©n vËt. + Dù kiÕn cèt truyÖn: Sù viÖc 1, 2, 3,... - Dµn ý chung: + MB: Giíi thiÖu c©u chuyÖn (hoµn c¶nh, ko gian, thêi gian, nh©n vËt,...) + TB: KÓ nh÷ng sù viÖc, chi tiÕt chÝnh theo diÔn biÕn c©u chuyÖn, kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. + KB: Nªu c¶m nghÜ cña nh©n vËt hoÆc mét chi tiÕt ®Æc s¾c. C©u 4: C¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh th«ng dông: - §Þnh nghÜa. - Ph©n tÝch, ph©n lo¹i. - LiÖt kª, nªu vÝ dô. - Gi¶ng gi¶i nguyªn nh©n- kÕt qu¶ - So s¸nh. - Dïng sè liÖu. C©u 5: a.Yªu cÇu ®¶m b¶o tÝnh chuÈn x¸c: - T×m hiÓu thÊu ®¸o tríc khi viÕt. - Thu thËp ®Çy ®ñ tµi liÖu tham kh¶o, c¸c tµi liÖu cã gi¸ trÞ. - Chó ý vÊn ®Ò thêi ®iÓm xuÊt b¶n cña tµi liÖu ®Ó cËp nhËt th«ng tin. b. Yªu cÇu ®¶m b¶o tÝnh hÊp dÉn: - §a ra c¸c chi tiÕt cô thÓ, sinh ®éng, nh÷ng con sè chÝnh x¸c ®Ó bµi v¨n ko trõu tîng, m¬ hå. - So s¸nh ®Ó lµm næi bËt sù kh¸c biÖt, t¹o Ên tîng. - KÕt hîp vµ sö dông c¸c kiÓu c©u linh ho¹t. - Khi cÇn nªn phèi hîp nhiÒu lo¹i kiÕn thøc ®Ó ®èi tîng thuyÕt minh ®- îc soi räi tõ nhiÒu mÆt. C©u 6: a. C¸ch lËp dµn ý: - MB: Giíi thiÖu ®èi tîng thuyÕt minh. - TB: Cung cÊp c¸c ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, sè liÖu,... vÒ ®èi tîng. - KB: Vai trß, ý nghÜa cña ®èi tîng®èi víi ®êi sèng. b. C¸ch viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh: - X¸c ®Þnh chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n. - Sö dông hîp lÝ c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. - §¶m b¶o tÝnh liªn kÕt vÒ h×nh thøc vµ néi dung. - Dïng tõ, ®Æt c©u trong s¸ng, ®óng phong c¸ch ng«n ng÷. C©u 7: a. CÊu t¹o cña 1 lËp luËn: - LuËn ®iÓm. - C¸c luËn cø. - C¸c ph¬ng ph¸p lËp luËn. b. C¸c thao t¸c nghÞ luËn: - DiÔn dÞch.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 572

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

C©u 6: Tr×nh bµy c¸ch lËp dµn ý vµ viÕt c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh?

C©u 7: Tr×nh bµy cÊu t¹o cña 1 lËp luËn, c¸c thao t¸c nghÞ luËn vµ c¸ch lËp dµn ý cho bµi v¨n nghÞ luËn?

C©u 8: Tr×nh bµy yªu cÇu vµ c¸ch thøc tãm t¾t VB tù sù vµ VB thuyÕt minh?

- C¸c c¸ch tãm t¾t VB tù sù: tãm t¾t theo cèt truyÖn vµ tãm t¾t theo nh©n vËt chÝnh.

- Quy n¹p. - Ph©n tÝch. - Tæng hîp. - So s¸nh. c. C¸ch lËp dµn ý: - N¾m ch¾c c¸c yªu cÇu cña ®Ò bµi. - T×m hÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø. - S¾p xÕp c¸c luËn ®iÓm, luËn cø hîp lÝ. C©u 8: - Yªu cÇu cña tãm t¾t VB tù sù: + T«n träng néi dung c¬ b¶n cña t¸c phÈm. + Tháa m·n nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña 1 v¨n b¶n. + §¸p øng ®îc môc ®Ých tãm t¾t. - Tãm t¾t VB tù sù theo nh©n vËt chÝnh: Môc ®Ých:+ Gióp ta n¾m v÷ng tÝnh c¸ch , sè phËn nh©n vËt chÝnh. + Gãp phÇn t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ t¸c phÈm. - C¸ch thøc tãm t¾t VB tù sù: + X¸c ®Þnh môc ®Ých tãm t¾t. + §äc kÜ VB, x¸c ®Þnh nh©n vËt chÝnh, ®Æt nh©n vËt trong mèi quan hÖ víi c¸c nh©n vËt kh¸c vµ diÔn biÕn cña c¸c sù viÖc trong cèt truyÖn. + ViÕt VB tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh, cã thÓ trÝch dÉn nguyªn v¨n 1 sè tõ ng÷, c©u v¨n trong t¸c phÈm. - Yªu cÇu cña tãm t¾t VB thuyÕt minh: VB tãm t¾t ph¶i râ rµng, chÝnh x¸c so víi n«i dung v¨n b¶n gèc. - C¸ch thøc tãm t¾t VB thuyÕt minh: + X¸c ®Þnh môc ®Ých, yªu cÇu tãm t¾t. + §äc kÜ VB gèc ®Ó n¾m ®îc ®èi tîng thuyÕt minh. + T×m bè côc v¨n b¶n. + ViÕt b¶n tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh C©u 9: - §Æc ®iÓm c¸ch viÕt b¶n kÕ ho¹ch c¸ nh©n: + ThÓ hiÖn râ môc tiªu, néi dung, c¸ch thøc vµ thêi gian tiÕn hµnh. + Lêi v¨n ng¾n gän, thÓ hiÖn díi c¸c môc lín nhá kh¸c nhau, cÇn thiÕt cã thÓ kÎ b¶ng. - §Æc ®iÓm c¸ch viÕt qu¶ng c¸o: + Ng¾n gän, sóc tÝch, hÊp dÉn, t¹o Ên tîng. + Trung thùc, t«n träng ph¸p luËt vµ thuÇn phong mÜ tôc. + Chän ®îc 1 néi dung ®éc ®¸o, g©y Ên tîng, thÓ hiÖn tÝnh u viÖt cña s¶n phÈm, dÞch vô råi tr×nh bµy theo kiÓu quy n¹p hoÆc so s¸nh vµ sö dông nh÷ng tõ ng÷ kh¼ng ®Þnh tuyÖt ®èi. + KÕt hîp sö dông c¸c tõ ng÷ vµ h×nh ¶nh minh häa. C©u 10: - C¸ch thøc tr×nh bµy 1 vÊn ®Ò: + Tríc khi tr×nh bµy cÇn t×m hiÓu, suy nghÜ, n¾m ch¾c c¸c ®Æc ®iÓm cña vÊn ®Ò, ®èi tîng cÇn tr×nh bµy.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 573

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ ChuÈn bÞ ®Ò tµi, ®Ò c¬ng cho bµi nãi. + Khi tr×nh bµy cÇn tu©n thñ tr×nh tù: khëi ®Çu- diÔn biÕn- kÕt thóc. - Yªu cÇu: ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ néi dung, ng÷ ®iÖu, cö chØ, ¸nh m¾t, ®iÖu bé, c¶m xóc,...®Ó l«i cuèn ngêi nghe.

- Tãm t¾t Vb thuyÕt minh nh»m hiÓu vµ n¾m ®îc nh÷ng néi dung chÝnh cña VB ®ã.

C©u 9: Nªu ®Æc ®iÓm c¸ch viÕt kÕ ho¹ch c¸ nh©n vµ qu¶ng c¸o?

C©u 10: Nªu c¸ch thøc tr×nh bµy 1 vÊn ®Ò? * Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- VÒ «n l¹i, hoµn thiÖn c¸c c©u hái «n tËp. - ChuÈn bÞ tèt cho bµi kiÓm tra cuèi n¨m.

®Ò thi kh¶o s¸t chÊt lîng häc k× 2 n¨m häc 2008-2009.

C©u 1:(3®) T×m vµ ph©n tÝch t¸c dông cña biÖn ph¸p tu tõ trong c¸c c©u th¬ sau:

BiÕt bao bím l¶ ong l¬i, Cuéc say ®Çy th¸ng trËn cêi suèt ®ªm. DËp d×u l¸ giã cµnh chim, Sím ®a Tèng Ngäc, tèi t×m Trêng Khanh.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 574

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

(TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du)

C©u 2:(7®) NhËn xÐt vÒ ®o¹n trÝch Trao duyªn (TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du), cã ý kiÕn cho r»ng: “C¸i thÇn cña ®o¹n th¬ lµ ë chç: Trao duyªn mµ kh«ng trao ®îc t×nh! §au khæ v« tËn! Cao ®Ñp v« ngÇn!” Anh (chÞ) h·y ph©n tÝch ®o¹n trÝch Trao duyªn ®Ó lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn.

®Ò thi kh¶o s¸t chÊt lîng häc k× 2 n¨m häc 2008-2009.

C©u 1:(3®) Anh (chÞ) h·y nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm néi dung trong c¸c s¸ng t¸c cña NguyÔn Du? §ãng gãp míi cña «ng cho chñ nghÜa nh©n ®¹o trong v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam giai ®o¹n tõ thÕ kØ XVIII ®Õn nöa ®Çu thÕ kØ XIX lµ g×? C©u 2:(7®) C¶nh ngé vµ t©m tr¹ng cña nµng KiÒu trong ®o¹n trÝch Nçi th¬ng m×nh (TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du)

§¸p ¸n:

C©u 1:(3®) BiÖn ph¸p tu tõ ®èi (®èi t¬ng thµnh): Bím l¶- ong l¬i, cuéc say ®Çy th¸ng- trËn cêi suèt ®ªm, l¸ giã- cµnh chim, sím ®a Tèng Ngäc- tèi t×m Trêng Khanh.(1®) T¸c dông: ph¬i bµy hiÖn thùc t×nh c¶nh trí trªu, « nhôc kÐo dµi cña KiÒu ë chèn lÇu xanh, bän kh¸ch lµng ch¬i ra vµo dËp d×u tÊp nËp. C¸ch dïng c¸c h×nh ¶nh íc lÖ cã tÝnh ®èi xøng trªn cßn thÓ hiÖn th¸i ®é tr©n träng, c¶m th«ng cña t¸c gi¶ víi nh©n vËt, gióp nh©n vËt vÉn gi÷ ® îc ch©n dung cao ®Ñp.(2®) C©u 2:(7®) 1. Më bµi:(0.5®) - Giíi thiÖu vÒ NguyÔn Du, TruyÖn KiÒu vµ trÝch ®o¹n Trao duyªn. - DÉn nhËn ®Þnh. 2. Th©n bµi:(6®) a. Gi¶i thÝch nhËn ®Þnh:(1®) Lêi nhËn ®Þnh ®· chØ ra “c¸i thÇn”- linh hån, ®iÒu cèt lâi, ®iÓm ®Æc s¾c cña ®o¹n Trao duyªn. Nã hoµn toµn ®óng ®¾n, lµ kim chØ nam ®Ó chóng ta t×m hiÓu ®o¹n trÝch. - “Trao duyªn mµ kh«ng trao ®îc t×nh!”: ch÷ “duyªn” ban ®Çu lµ thuËt ng÷ cña PhËt gi¸o chØ sù g¾n bã víi nhau tõ kiÕp tríc, sau chuyÓn thµnh tõ toµn d©n cã ý nghÜa chØ h«n nh©n nam – n÷. Qua ®o¹n trÝch, chóng ta thÊy KiÒu ®· trao ®îc mèi nh©n duyªn cña m×nh vµ Kim Träng cho Thuý V©n nhng kh«ng thÓ trao ®îc t×nh yªu cña nµng dµnh cho Kim Träng. - “§au khæ v« tËn!”: §ã lµ t©m tr¹ng cña KiÒu khi ph¶i d»n lßng trao mèi duyªn ®Ñp ®Ï, trao ®i kh¸t khao h¹nh phóc vµ c¶ sau khi nhê ®îc V©n tr¶ nghÜa cho chµng Kim råi nhng KiÒu kh«ng thanh th¶n mµ ®au ®ín tét cïng.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 575

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- “Cao ®Ñp v« ngÇn!”: Qua ®o¹n trÝch chóng ta thÊy ®îc quan niÖm vÒ t×nh yªu ®Ñp ®Ï, ®óng ®¾n, tiÕn bé vµ vÎ ®Ñp ®¸ng quý cña trÝ tuÖ vµ nh©n c¸ch cña Thuý KiÒu. b. Ph©n tÝch- chøng minh:(5®) - KiÒu trao ®îc duyªn cho Thuý V©n:(2®) + Hoµn c¶nh ®Æc biÖt kh¸c thêng (2 c©u ®Çu). + íc nguyÖn cña KiÒu (2 c©u tiÕp). + Lêi thuyÕt phôc cña KiÒu: KiÒu kÓ l¹i v¾n t¾t c©u chuyÖn t×nh yªu cña m×nh cho V©n hiÓu vµ thÊy t×nh yªu ®ã lµ thiªng liªng ®îc trêi ®Êt chøng gi¸m nªn KiÒu kh«ng thÓ phô b¹c chµng Kim. Nhng nµng còng nh¾c ®Õn hoµn c¶nh hiÖn t¹i Ðo le, kh«ng thÓ vÑn hiÕu trän t×nh ®îc. Nµng chän ch÷ hiÕu nªn ®· trë thµnh kÎ phô b¹c Kim Träng. Do vËy, nµng ®· cËy nhê V©n gióp m×nh ®îc sèng vÑn nghÜa trän t×nh víi chµng. Ba lÝ do thuyÕt phôc:- V©n cßn trÎ.

- T×nh c¶m chÞ em ruét thÞt. - NÕu V©n gióp th× dï cã chÕt KiÒu còng vui lßng, m·n nguyÖn v× ®îc th¬m l©y lµ ngêi sèng vÑn nghÜa trän t×nh.

+ Trao kØ vËt  hoµn tÊt viÖc trao duyªn. - KiÒu kh«ng thÓ trao ®îc t×nh yªu:(2®) + BiÓu hiÖn:- V× cã sù gi»ng xÐ d÷ déi gi÷a lÝ trÝ vµ t×nh c¶m trong hµnh ®éng trao kØ vËt (ptÝch hai ch÷ “cña chung”) - Khi trao duyªn, nµng ®au khæ v« tËn. Sau khi trao ®îc duyªn råi, nµng coi m×nh nh ®· chÕt  qu¸ khø t¬i ®Ñp, h¹nh phóc rùc rì trë thµnh ¶o ¶nh xa x«i (ptÝch “ngµy xa”).  tëng tîng ra viÔn c¶nh t¬ng lai chÕt oan, chÕt hËn, ¶m ®¹m (ptÝch “Mai sau....th¸c oan”).  ý thøc vÒ hiÖn t¹i chia li, tan vì ®ét ngét, th¶m khèc, ®au ®ín ®Õn mª s¶ng (ptÝch “B©y giê...tõ ®©y)”. - Cao ®Ñp v« ngÇn:(1®) + Qua ®o¹n trÝch, ta thÊy ®îc quan niÖm vÒ t×nh yªu cña KiÒu: t/y- t×nh c¶m thuû chung, m·nh liÖt vµ thiªng liªng, t×nh g¾n víi nghÜa  ®óng ®¾n, tiÕn bé. + Trong hoµn c¶nh bi kÞch, KiÒu vÉn thÓv hiÖn ®îc vÎ ®Ñp cña 1 trÝ tuÖ th«ng minh s¾c s¶o ( qua lêi thuyÕt phôc thÊu lÝ ®¹t t×nh) + §øc hi sinh, lßng vÞ tha cña KiÒu. 3. KÕt bµi:(0.5®) - Kh¼ng ®Þnh l¹i gi¸ trÞ cña lêi nhËn ®Þnh. - Nªu c¶m xóc, suy nghÜ vÒ tµi n¨ng (nghÖ thuËt ng«n tõ, miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt) vµ tÊm lßng cña NguyÔn Du qua ®o¹n trÝch.

Chuyªn ®Ò1. So¹n: 22/12/2009..D¹y: 24/ 12/2009 …Líp 10A1. Kh¸i qu¸t vhvn tõ TK X ®Õn hÕt TK XIX I.Môc tiªu bµi häc.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 576

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - N¾m v÷ng c¸c thµnh phÇn chñ yÕu vµ c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña v¨n häc ViÖt Nam tõ thÕ kØ X ®Õn hÕt thÕ kØ XIX. - N¾m v÷ng mét sè ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp, ph¸t hiÖn vµ chøng minh c¸c luËn ®iÓm v¨n häc sö mét c¸ch hÖ thèng, kÜ n¨ng sö dông SGK kÕt hîp víi lêi gi¶i thÝch, ph©n tÝch cña gi¸o viªn. 3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - Båi dìng lßng yªu mÕn, tr©n träng gi÷ g×n vµ ph¸t huy di s¶n v¨n häc d©n téc. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: HÖ thèng, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: * §¸p ¸n: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. Bµi míi:

* Giíi thiÖu bµi míi: (1). N¨m 938 Ng« QuyÒn ®¸nh tan qu©n Nam H¸n trªn s«ng B¹ch §»ng më ra kØ nguyªn míi cho d©n téc. Tõ ®©y ®Êt níc §¹i ViÖt b¾t tay x©y dùng chÕ ®é phong kiÕn ®éc lËp tù chñ. V¨n häc b»ng ch÷ viÕt b¾t ®Çu h×nh thµnh tõ ®ã. Bªn c¹nh dßng v¨n häc d©n gian, v¨n häc viÕt ph¸t triÓn qua c¸c triÒu ®¹i: Lý, TrÇn, Lª víi thµnh tùu cña nã ®· ®ãng gãp vµo v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam cho ®Õn hÕt thÕ kØ XIX. §Ó thÊy râ diÖn m¹o cña nÒn v¨n häc Êy, chóng ta ®äc - hiÓu bµi "Kh¸i qu¸t v¨n häc ViÖt Nam tõ thÕ kØ X ®Õn hÕt thÕ kØ XIX". H§ cña HS

Néi dung cÇn ®¹t I. C¸c thµnh phÇn cña v¨n häc tõ thÕ kû X ®Õn thÕ hÕt thÕ kû XIX.

* HS tr¶ lêi: - V¨n häc ViÖt Nam trung ®¹i gåm 2 thµnh phÇn chñ yÕu lµ: + V¨n häc ch÷ H¸n. + V¨n häc ch÷ N«m.

H§ cña GV ? Em cßn nhí trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam cã c¸c bé phËn v¨n häc nµo? ? Em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n häc ch÷ H¸n? Nªu tªn mét sè t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu ®· häc ë THCS?. - Kh¸i niÖm: Lµ c¸c 1. V¨n häc ch÷ H¸n: - Kh¸i niÖm: Lµ c¸c s¸ng t¸c v¨n häc cña ngêi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 577

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

s¸ng t¸c v¨n häc cña ngêi ViÖt b»ng ch÷ H¸n; ra ®êi vµ tån t¹i, ph¸t triÓn cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña v¨n häc trung ®¹i. - ThÓ lo¹i: Gåm chiÕu, hÞch, c¸o, truyÖn……

? Gi¶i thÝch kh¸i niÖm ch÷ N«m? ? ®Æc ®iÓm cña c¸c thÓ lo¹i v¨n häc ch÷ N«m ViÖt Nam kh¸c víi v¨n häc ch÷ H¸n nh thÕ nµo?

? Em h·y nªu tªn mét vµi t¸c phÈm, t¸c phÈm v¨n häc ch÷ N«m tiªu biÓu ®· häc?

- Kh¸i niÖm: Ch÷ N«m lµ ch÷ ViÖt cæ do ngêi ViÖt dùa vµo ch÷ H¸n s¸ng t¹o ra ®Ó ghi ©m tiÕng ViÖt. + XuÊt hiÖn vµo thÕ kØ XIII. + Tån t¹i vµ ph¸t triÓn hÕt thêi kú v¨n häc trung ®¹i. - Chñ yÕu lµ th¬.

GV: Kh¸i qu¸t c¸c qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña VH. - Chia ra lµm 4 giai ®o¹n.

ViÖt b»ng ch÷ H¸n; ra ®êi vµ tån t¹i, ph¸t triÓn cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña v¨n häc trung ®¹i. - ThÓ lo¹i: Gåm chiÕu, hÞch, c¸o, truyÖn truyÒn k×, kÝ sù, tiÓu thuyÕt ch¬ng håi, phó, th¬ cæ phong, th¬ §êng luËt. VD: B×nh Ng« §¹i C¸o, HÞch Tíng SÜ, TruyÒn k× m¹n lôc, Hoµng lª nhÊt thèng chÝ, Qua ®Ìo ngang... + Cã nhiÒu thµnh tùu nghÖ thuËt to lín (ViÕt ch÷ H¸n nhng ®äc theo phiªn ©m ViÖt gäi lµ H¸n ViÖt). 2. V¨n häc ch÷ N«m: - Kh¸i niÖm: Ch÷ N«m lµ ch÷ ViÖt cæ do ngêi ViÖt dùa vµo ch÷ H¸n s¸ng t¹o ra ®Ó ghi ©m tiÕng ViÖt. + XuÊt hiÖn vµo thÕ kØ XIII. + Tån t¹i vµ ph¸t triÓn hÕt thêi kú v¨n häc trung ®¹i. - Chñ yÕu lµ th¬. VD: - TruyÖn KiÒu (NguyÔn Du). - Lôc V¨n Tiªn (NguyÔn §×nh ChiÓu) - Th¬ N«m §êng luËt. - ThÊt ng«n tø tuyÖt (th¬ Hå Xu©n H¬ng). - ThÊt ng«n b¸t có ®êng luËt (th¬ NguyÔn KhuyÕn) II. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn: 1. Tõ thÕ kØ X ®Õn hÕt thÕ kØ XIV : 2. Tõ thÕ kû thø XV ®Õn hÕt thÕ kû XVII: 3. Tõ thÕ kØ XVIII ®Õn nöa ®Çu thÕ kØ XIX. 4. Nöa cuèi thÕ kØ XIX: III. Nh÷ng ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung ......

1. Chñ nghÜa yªu níc

? C¶m høng yªu níc trong v¨n häc trung ®¹i g¾n víi t tëng nµo? + G¾n liÒn víi t tëng trung qu©n nh mét tÊt yÕu lÞch sö trong x· héi phong kiÕn: Yªu níc lµ trung víi vua.

? Chñ nghÜa yªu níc ®- îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo? + G¾n liÒn víi t tëng trung qu©n nh mét tÊt yÕu lÞch sö trong x· héi phong kiÕn: Yªu níc lµ trung víi vua. + Tinh thÇn quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng chèng ngo¹i x©m: ý thøc ®éc lËp tù do, tù cêng, tù hµo d©n téc. (HÞch tíng sÜ, B×nh Ng« §¹i C¸o).

+ Xãt xa, bi tr¸ng tríc t×nh c¶nh níc mÊt nhµ ? Em h·y chøng minh b»ng mét sè t¸c + Tinh thÇn quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 578

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tan. (V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Guéc). phÈm? chèng ngo¹i x©m: ý thøc ®éc lËp tù do…

+ Th¸i ®é, tr¸ch nhiÖm khi x©y dùng ®Êt níc trong thêi b×nh(Tông gi¸ hoµn kinh s).

+ BiÕt ¬n, ca ngîi nh÷ng con ngêi hi sinh v× ®Êt níc (V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Guéc).

+ T×nh yªu thiªn nhiªn ®Êt níc. (chïm th¬ thu cña NguyÔn KhuyÕn).

+ Tù hµo vÒ truyÒn thèng lÞch sö. 2. Chñ nghÜa nh©n ®¹o: ? CNN§ ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm cô thÓ nµo?

- ChÞu ¶nh hëng vµ ph¸t triÓn t tëng nh©n ®¹o, nh©n v¨n trong truyÒn thèng cña ngêi ViÖt Nam thÓ hiÖn trong v¨n häc d©n gian, trong nh÷ng ®iÓm tÝch cùc cña c¸c t«n gi¸o Nho, PhËt, L·o.

- BiÓu hiÖn cô thÓ

+ Th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n. - ChÞu ¶nh hëng vµ ph¸t triÓn t tëng nh©n ®¹o, nh©n v¨n trong truyÒn thèng cña ngêi ViÖt Nam thÓ hiÖn trong v¨n häc d©n gian, trong nh÷ng ®iÓm tÝch cùc cña c¸c t«n gi¸o Nho, PhËt, L·o. + Nguyªn t¾c ®¹o lÝ vµ th¸i ®é øng xö. - BiÓu hiÖn cô thÓ

+ PhËt gi¸o lµ tõ bi, b¸c ¸i, Nho gi¸o lµ nh©n nghÜa t tëng th©n d©n. §¹o gi¸o lµ sèng thuËn theo tù nhiªn, hoµ nhËp víi tù nhiªn.

+ Lªn ¸n tè c¸o nh÷ng thÕ lùc tµn b¹o chµ ®¹p phÈm gi¸ cña con ngêi.

+ Kh¼ng ®Þnh ®Ò cao con ngêi tù do víi phÈm, tµi n¨ng, kh¸t väng ch©n chÝnh vÒ quyÒn sèng, quyÒn h¹nh phóc, kh¸t väng ch©n lÝ chÝnh nghÜa, ®Ò cao nh÷ng quan niÖm ®¹o lÝ tèt ®Ñp.

VD: - TruyÖn KiÒu

? ThÕ nµo lµ thÕ sù? - Th¬ Hå Xu©n H¬ng. 3. C¶m høng thÕ sù .

? Néi dung c¶m høng thÕ sù ®îc biÓu hiÖn nh thÕ nµo?

- ThÕ sù lµ cuéc sèng con ngêi, lµ viÖc ®êi. C¶m høng thÕ sù lµ bµy tá suy nghÜ, t×nh c¶m vÒ cuéc sèng con ngêi, vÒ viÖc ®êi. - T¸c phÈm híng vÒ hiÖn thùc cuéc sèng ®Ó ghi l¹i nh÷ng ®iÒu tr«ng thÊy.

+ Lª H÷u Tr¸c víi “Thîng kinh kÝ sù”. - ThÕ sù lµ cuéc sèng con ngêi, lµ viÖc ®êi. C¶m høng thÕ sù lµ bµy tá suy nghÜ, t×nh c¶m vÒ cuéc sèng con ngêi, vÒ viÖc ®êi. - T¸c phÈm híng vÒ hiÖn thùc cuéc sèng ®Ó ghi l¹i nh÷ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 579

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®iÒu tr«ng thÊy. + Ph¹m §×nh Hæ víi “Vò trung tuú bót”.

+ §êi sèng n«ng th«n trong th¬ NguyÔn KhuyÕn, x· héi thÞ thµnh trong th¬ Tó X¬ng. Qua ®ã c¸c t¸c gi¶ ®· béc lé yªu, ghÐt, lªn ¸n vµ c¶ hoµi b·o kh¸t väng cña m×nh. IV. Nh÷ng ®Æc ®iÓm lín vÒ nghÖ thuËt…. …..

1. TÝnh quy ph¹m vµ sù ph¸ vì tÝnh quy ph¹m

? TÝnh quy ph¹m lµ g×? TÝnh quy ph¹m ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo? - TÝnh quy ph¹m lµ sù quy ®Þnh chÆt chÏ theo khu«n mÉu. §ã lµ quan ®iÓm cña v¨n häc. V¨n ch¬ng coi träng môc ®Ých gi¸o huÊn:

- TÝnh quy ph¹m lµ sù quy ®Þnh chÆt chÏ theo khu«n mÉu. §ã lµ quan ®iÓm cña v¨n häc. V¨n ch- ¬ng coi träng môc ®Ých gi¸o huÊn: - Néi dung cña tÝnh quy ph¹m:

- Néi dung cña tÝnh quy ph¹m:

+ Quan ®iÓm v¨n häc: Coi träng môc ®Ých gi¸o dôc, gi¸o huÊn ngêi ®äc: “V¨n dÜ t¶i ®¹o” (V¨n ®Ó chë ®¹o); “Thi dÜ ng«n chÝ” (Th¬ ®Ó nãi chÝ).

- ë t duy nghÖ thuËt: C«ng thøc tîng trng, íc lÖ.

- ThÓ lo¹i v¨n häc: §Òu qui ®inh chÆt chÏ kÕt cÊu, niªm luËt (th¬ §êng LuËt).

- C¸ch sö dông thi v¨n liÖu: Sö dông nhiÒu ®iÓn tÝch ®iÓn cè tõ v¨n häc, lÞch sö Trung Quèc (TruyÖn KiÒu).

- Sù ph¸ vì tÝnh quy n¹p: ë mét sè t¸c gi¶ cã tµi n¨ng mét mÆt võa tu©n thñ tÝnh quy ph¹m.

? ë mét sè t¸c phÈm tµi n¨ng ®· cã sù ph¸ vì tÝnh quy ph¹m nh thÕ nµo ?

- Sù ph¸ vì tÝnh quy n¹p: ë mét sè t¸c gi¶ cã tµi n¨ng mét mÆt võa tu©n thñ tÝnh quy ph¹m, mét mÆt ph¸ vì tÝnh quy ph¹m, ph¸t huy c¸ tÝnh s¸ng t¹o trªn c¶ hai lÜnh vùc néi dung vµ h×nh thøc. §ã lµ Hå Xu©n H¬ng, NguyÔn Du, NguyÔn KhuyÕn, TrÇn TÕ X¬ng.

2. Khuynh híng trang nh· vµ xu híng b×nh dÞ?

a. TÝnh trang nh·:

- Trang nh· thÓ hiÖn ë ®Ò tµi, chñ ®Ò: híng tíi c¸i cao c¶ trang träng h¬n(Tá Lßng). ? ThÕ nµo lµ khuynh híng trang nh·?

- Trang nh· thÓ hiÖn ë ®Ò tµi, chñ ®Ò: híng tíi c¸i cao c¶ trang träng h¬n(Tá Lßng).

- H×nh tîng nghÖ thuËt: Híng tíi vÎ tao nh·, mÜ lÖ h¬n lµ vÎ ®Ñp ®¬n s¬, méc m¹c (tïng, cóc, tróc , mai).

- ë ng«n ng÷ nghÖ thuËt: C¸ch diÔn ®¹t trau - Cµng vÒ sau cµng ph¸t triÓn, v¨n häc thêi ®¹i ngµy cµng g¾n víi ®êi sèng hiÖn thùc x· héi ViÖt Nam.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 580

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

chuèt, hoa mÜ h¬n lµ th«ng tôc, tù nhiªn (th¬ §oµn ThÞ §iÓm).

b. Xu híng b×nh dÞ:

- Cµng vÒ sau cµng ph¸t triÓn, v¨n häc thêi ®¹i ngµy cµng g¾n víi ®êi sèng hiÖn thùc x· héi ViÖt Nam. ? ThÕ nµo lµ tÝnh b×nh dÞ?

- TiÕp thu tinh hoa v¨n häc Trung Quèc: VD: Hå Xu©n H¬ng, Tó X¬ng, NguyÔn KhuyÕn.

3. TiÕp thu vµ d©n téc ho¸ tinh hoa v¨n häc níc ngoµi

- TiÕp thu tinh hoa v¨n häc Trung Quèc:

+ Ng«n ng÷ dïng ch÷ H¸n ®Ó s¸ng t¸c. ThÓ lo¹i (phó, ®êng luËt); ®iÓn cè v¨n häc lÞch sö Trung Quèc. ? Qu¸ tr×nh tiÕp thu vµ ¶nh hëng v¨n häc níc ngoµi nh thÕ nµo? + Ng«n ng÷ dïng ch÷ H¸n ®Ó s¸ng t¸c. ThÓ lo¹i (phó, ®êng luËt); ®iÓn cè v¨n häc lÞch sö Trung Quèc.

+ ThÓ lo¹i: V¨n vÇn (ThÓ cæ phong vµ §êng luËt). + ThÓ lo¹i: V¨n vÇn (ThÓ cæ phong vµ §êng luËt).

V¨n xu«i: ChiÕu, biÓu, hÞch, dô, c¸o, truyÖn kÝ truyÒn k×, tiÓu thuyÕt ch¬ng håi.

+ Thi liÖu: chñ yÕu ®iÓn cè, ®iÓn tÝch Trung Hoa V¨n xu«i: ChiÕu, biÓu, hÞch, dô, c¸o, truyÖn kÝ truyÒn k×, tiÓu thuyÕt ch- ¬ng håi.

- Qu¸ tr×nh d©n téc ho¸ thÓ hiÖn:

+ Thi liÖu: chñ yÕu ®iÓn cè, ®iÓn tÝch Trung Hoa * S¸ng t¹o ra ch÷ N«m ghi ©m biÓu ®¹t nghÜa TiÕng ViÖt.

* ViÖt ho¸ th¬ §êng thµnh th¬ N«m §êng luËt. - Qu¸ tr×nh d©n téc ho¸ thÓ hiÖn:

* S¸ng t¹o nhiÒu thÓ th¬ d©n téc (...) -> Lôc b¸t, song thÊt lôc b¸t, h¸t nãi, c¸c thÓ ng©m khóc. TÊt c¶ ®Òu lÊy ®Ò tµi, thi liÖu tõ ®êi sèng cña nh©n d©n ViÖt Nam.

V. KÕt luËn:

GV: §a ra kÕt luËn.

- v¨n häc trung ®¹i lu«n g¾n bã víi lÞch sö, vËn mÖnh ®Êt níc vµ nh©n d©n ViÖt Nam. Gãp phÇn lµm nªn diÖn m¹o hoµn chØnh cña v¨n häc ViÖt Nam. T¹o tiÒn ®Ò vµ c¬ së v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn cña v¨n häc ViÖt Nam.

3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m ®îc ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung .

ỳ                                                                                                   Trang

- Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ nghÖ thuËt cña v¨n häc trung ®¹i cÇn n¾m ®îc. ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 581

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ NhiÒu t¸c phÈm v¨n häc trung ®¹i mang tÝnh chøc n¨ng (x· héi t«n gi¸o t tëng).

+ T¸c phÈm v¨n häc trung ®¹i g¾n bã chÆt chÏ víi t tëng, v¨n hãa… v× vËy ph¶i tiÕp cËn t¸c phÈm tõ gãc ®é v¨n ho¸.

+ Ph¶i hiÓu vµ thÊy ®îc c¸i hay c¸i ®Ñp cña c¸c ®iÓn tÝch ®iÓn cè ®îc sö dông trong t¸c phÈm.

+ HiÓu ®îc nh÷ng íc lÖ, tîng trng, tÝnh chÊt hµm sóc cña t¸c phÈm.

* LuyÖn tËp : 4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc thuéc néi dung cña bµi häc. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn cña GV.

Chuyªn ®Ò 2: So¹n: 22/12/2009..D¹y: 26/12/2009 …Líp 10A1.

C¶nh ngµy hÌ NguyÔn Tr·i

I.Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: - Gióp häc sinh c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp ®éc ®¸o cña bøc tranh ngµy hÌ. Qua bøc tranh thiªn nhiªn lµ vÎ ®Ñp t©m hån NguyÔn Tr¸i víi t×nh yªu thiªn nhiªn, yªu®êi, nÆng lßng víi nh©n d©n, ®Êt níc.

- Cã kü n¨ng ®äc hiÓu mét bµi th¬ N«m cña NguyÔn Tr·i; Chó ý nh÷ng c©u th¬ s¸u ch÷ dån nÐn c¶m xóc, c¸ch ng¾t nhÞp 3/4 trong c©u 7 ch÷ cã t¸c dông nhÊn m¹nh.

2. KÜ n¨ng: - BiÕt ph©n tÝch mét bµi th¬ ch÷ N«m.

3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - Båi dìng t×nh yªu thiªn nhiªn, ®Êt níc, t×nh c¶m g¾n bã víi cuéc sèng cña ngêi d©n.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái:

* §¸p ¸n:

* Tªn HS tr¶ lêi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 582

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi:

* Giíi thiÖu bµi míi: (1). Xu©n DiÖu ®· tõng viÕt “ C¶nh vËt trong th¬ NguyÔn Tr·i lµ c¶nh vËt ®Çy t tëng. NguyÔn Tr·i thë b»ng phong c¶nh, tá t×nh b»ng phong c¶nh, kh«ng b¾t nã thµnh non bé cña m×nh, t×nh trong c¶nh Êy, c¶nh trong t×nh nµy” . Bµi th¬ N«m “ C¶nh ngµy hÌ” cña NguyÔn Tr·i lµ mét biÓu hiÖn cô thÓ cña tinh thÇn Êy.

* Bµi míi:

H§ cña GV H§ cña HS Néi dung cÇn ®¹t

Chuyªn ®Ò 3: So¹n: 22/12/2009..D¹y: 26/12/2009 …Líp 10A1.

Nhµn NguyÔn BØnh Khiªm

I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc:* Gióp häc sinh: - C¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp cuéc sèng, nh©n c¸ch NguyÔn BØnh Khiªm : §ã lµ cuéc sèng ®¹m b¹c, nh©n c¸ch thanh cao, trÝ tuÖ s¸ng suèt, uyªn th©m. Tõ ®ã hiÓu ®óng quan niÖm sèng “ Nhµn” cña «ng.

- HiÓu nh÷ng c©u th¬ cã c¸ch nãi Èn ý, c¸ch nãi ngîc nghÜa th©m trÇm, s©u s¾c, vÎ ®Ñp

ng«n ng÷ TV : Méc m¹c, tù nhiªn, ý vÞ.

2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc - hiÓu th¬ tr÷ t×nh - triÕt lý thÊt ng«n b¸t có §êng luËt ch÷ N«m cña NguyÔn BØnh Khiªm.

3. Gi¸o dôc t t ëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - Thªm yªu mÕn, kÝnh träng NguyÔn BØnh Khiªm.

II. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: * §¸p ¸n: * Tªn HS tr¶ lêi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 583

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi:

* Giíi thiÖu bµi míi: (1).

Sèng gÇn trän thÕ kØ XVI (1491 - 1585), NguyÔn BØnh Khiªm ®· chøng kiÕn biÕt bao ®iÒu bÊt c«ng ngang tr¸i, thèi n¸t cña c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn ViÖt Nam Lª, M¹c, TrÞnh. Xãt xa h¬n «ng thÊy sù b¨ng ho¹i cña ®¹o ®øc con ngêi.

Khi lµm quan «ng v¹ch téi bän gian thÇn, d©ng sí xin vua chÐm mêi t¸m tªn léng thÇn. Vua kh«ng nghe, «ng c¸o quan vÒ sèng t¹i quª nhµ víi triÕt lÝ.

“Nhµn mét ngµy lµ tiªn mét ngµy” .§Ó hiÓu quan niÖm sèng nhµn cña NguyÔn BØnh Khiªm nh thÕ nµo, ta t×m hiÓu bµi th¬ Nhµn cña «ng.

* Bµi míi:

H§ cña HS Néi dung GHI B NGẢ

H§ cña GV Ho¹t ®éng 2(15 ph) ? Dùa vµo phÇn tiÓu dÉn tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ NBK? - VÒ nguån gèc ? - VÒ qu¸ tr×nh trëng thµnh cña NguyÔn BØnh Khiªm?

* Hs tr¶ lêi: - NBK (1491 - 1585 ) …… - Qu¸ tr×nh trëng thµnh : + §ç Tr¹ng Nguyªn n¨m 1535 lµm quan díi triÒu M¹c. + Sèng th¼ng th¾n, c¬ng trùc. + NBK lµ mét nhµ th¬ lín vµ lµ ngêi cã häc vÊn uyªn th©m.

- VÒ sù nghiÖp v¨n ch¬ng?

- T¸c phÈm chÝnh: - §Æc ®iÓm: Mang ®Ëm chÊt triÕt lý gi¸o huÊn, ngîi ca chÝ cña kÎ sÜ, thó phª thanh nhµn, ph¸n thãi ®en b¹c trong x· héi.. I. T×m hiÓu chung. 1. TiÓu dÉn: - NBK (1491 - 1585 ), quª ë lµng Trung An nay thuéc x· Lý Häc huyÖn VÜnh B¶o - H¶i Phßng. - Qu¸ tr×nh trëng thµnh : + §ç Tr¹ng Nguyªn n¨m 1535 lµm quan díi triÒu M¹c. + Sèng th¼ng th¾n, c¬ng trùc. GV: Trong khi lµm quan, «ng d©ng sí v¹ch téi vµ xin chÐm ®Çu 18 léng thÇn. Vua kh«ng nghe, «ng bÌn c¸o quan vÒ quª lËp qu¸n Trung T©n, dùng am B¹ch V©n, lÊy hiÖu lµ B¹ch V©n C sÜ. ¤ng d¹y häc, häc trß cã nhiÒu ngêi næi tiÕng nªn «ng ®îc ®êi suy t«n lµ TuyÕt Giang Phu Tö – ngê thÇy s«ng TuyÕt ). + NBK lµ mét nhµ th¬ lín,lµ ngêi cã häc vÊn uyªn th©m vµ cã tµi ®o¸n ®Þnh t¬ng lai. GV: MÆc dï vÒ ë Èn, nhng NBK vÉn tham vÊn cho viÖc triÒu chÝnh nhµ M¹c…TrÞnh, NguyÔn…. nªn «ng ®îc phong tíc Tr×nh TuyÒn hÇu, Tr×nh Quèc c«ng cßn gäi lµ Tr¹ng Tr×nh. GV: Nh÷ng lêi khuyªn th©m thóy víi hä TrÞnh: ë chïa thê phËt th× ¨n o¶n; hoÆc khuyªn hä NguyÔn: Hoµnh S¬n nhÊt ®¸i v¹n ®¹i dung th©n – Mét d¶i Hoµnh S¬n cã thÓ sèng yªn æn l©u dµi. - T¸c phÈm chÝnh: + ¤ng ®Ó l¹i 700 bµi th¬ ch÷ H¸n trong “ B¹ch V©n Am thi tËp”. + 170 bµi ch÷ N«m trong “B¹ch V©n Quèc ng÷ thi”. -Néi dung cña th¬

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 584

ườ ữ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

NBK?

GV : Híng dÉn ®äc vµ gi¶i nghÜa tõ khã theo chó thÝch cña sgk - YC: nhÞp 2 - 2 – 3; 3 – 3. §äc chËm r·i, ung dung, thanh th¶n, vÎ hµi lßng.

- Theo thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có ®êng luËt chø N«m.

? BT nµy ®îc lµm theo thÓ th¬ g×? ? Em cã X§ ®îc bè côc kh«ng? V× sao? - §Æc ®iÓm: Mang ®Ëm chÊt triÕt lý gi¸o huÊn, ngîi ca chÝ cña kÎ sÜ, thó thanh nhµn, phª ph¸n thãi ®en b¹c trong x· héi.. 2. V¨n b¶n. a. §äc: - YC: nhÞp 2 - 2 – 3; 3 – 3. §äc chËm r·i, ung dung, thanh th¶n, vÎ hµi lßng. - GV vµ HS ®äc nèi nhau vµi lÇn vµ nhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS. b. Gi¶i nghÜa tõ khã. - Theo 4 chó thÝch ( SGK/129). c. ThÓ lo¹i: - Theo thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có ®êng luËt chø N«m. d. Bè côc: - Th«ng thêng BT lµm theo thÓ b¸t có cã bè côc lµ 2/2/2/2 hoÆc 4/4. - Nhng BT nµy l¹i cã kÕt cÊu vßng: + Bèn c©u: 1,2 vµ 5,6: VÎ ®Ñp cuéc sèng ë B¹ch V©n am cña NBK. + Bèn c©u: 3,4 vµ 7,8: VÎ ®Ñp nh©n c¸ch cña NBK. e. Chñ ®Ò: - Ngîi ca ch÷ Nhµn trong cuéc sèng Èn dËt n¬i rõng nói khi ch¸n c¶nh quan trêng, triÒu ®×nh rèi ren.

? BT mang chñ ®Ò g×? - Ngîi ca ch÷ Nhµn trong cuéc sèng Èn dËt n¬i rõng nói khi ch¸n c¶nh quan tr- êng, triÒu ®×nh rèi ren. - Ch÷ Nhµn: + B¶n chÊt cña ch÷ Nhµn lµ sèng thuËn theo tù nhiªn, nhµn ®èi lËp víi danh lîi…….

II- §äc – HiÓu. 1. VÎ ®Ñp cuéc sèng ë B¹ch V©n Am. - Ch÷ Nhµn: + Trong th¬ NBK, nh÷ng biÓu hiÖn cña ch÷ Nhµn xuÊt hiÖn nhiÒu vµ ®a d¹ng: th©n nhµn, phËn nhµn, thanh nhµn…. + B¶n chÊt cña ch÷ Nhµn lµ sèng thuËn theo tù nhiªn, nhµn ®èi lËp víi danh lîi, thÓ hiÖn t©m tr¹ng lo ©u thêi thÕ vµ cèt c¸ch thanh cao cña mét nghÖ sÜ lín tríc thêi cuéc rèi ren cña §N.

Ho¹t ®éng 3 (30 ph) ? Em hiÓu vÒ ch÷ Nhµn cña NBK ntn?

“ Mét mai, mét cuèc, mét cÇn c©u”. - §ã lµ cuéc sèng L§ nh mét l·o n«ng tri ®iÒn ë n«ng th«n, mét «ng tiÒu n¬i rõng nói. GV: “ Mét mai, mét cuèc, mét cÇn c©u”. §ã lµ nh÷ng c«ng cô ®Ó L§: ®µo ®Êt, cuèc, xíi vên vµ c©u c¸. - NT: + Sè tõ “mét” ( sè Ýt ) ®îc lÆp l¹i ba lÇn ®· hµm chøa sù gi¶n dÞ.

- §ã lµ cuéc sèng L§ nh mét l·o n«ng tri ®iÒn ë n«ng th«n, mét «ng tiÒu n¬i rõng nói. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 585

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Sè tõ “mét” ®îc lÆp l¹i ba lÇn.

-> Chñ thÓ tr÷ t×nh kh«ng cã ao íc g× nhiÒu h¬n mét. BiÖn ph¸p nµy kh¾c häa râ mét tinh thÇn tù t¹i, thanh th¶n vµ dung dung cña TG. GV: VËn dông L§ ®· s½n sµng vµ con ngêi còng s½n sµng cuéc sèng L§ ch©n tay Êy. §ã lµ dÊu Ên cña sù xa c¸ch danh lîi cña nhµ th¬.

GV: Cho HS ®äc l¹i c©u 1,2 va 5, 6. ? Qua c©u th¬ nµy, em biÕt g× vÒ cuéc sèng cña NBK sau khi c¸o quan vÒ ë Èn? ? ë c©u th¬ nµy t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p NT g×? T¸c dông?

- C©u th¬ 2 kh¼ng ®Þnh thªm ý ë c©u 1: Dï cã c¸ch vui thó nµo còng mÆc, t«i cø thÈn th¬ víi cuéc ®êi, lèi sèng Êy. “Th¬ thÈn dÇu ai vui thó nµo”. - C©u th¬ 2 kh¼ng ®Þnh thªm ý ë c©u 1: Dï cã c¸ch vui thó nµo còng mÆc, t«i cø thÈn th¬ víi cuéc ®êi, lèi sèng Êy. + Hai ch÷ “ Th¬ thÈn” lµ tr¹ng th¸i th¶nh th¬i, trong lßng kh«ng cßn gîn chót c¬ mu, t dôc cña con ng- êi. + Ch÷ “ai”hµm nghÜa lµ ngêi kh¸c: TG ®èi lËp víi ngêi kh¸c: Ta thÝch L§, thÝch cuéc sèng ®iÒn viªn n¬i th«n d·. Ngêi thÝch kh¸c danh lîi, thÝch cuéc sèng bon chen níi chèn ®« thµnh.

- NhÞp th¬: + C©u 1: 2/2/3. + C©u 2: 4/3 ? C©u th¬ thø hai kh¼ng ®Þnh néi dung g×? ? Em hiÓu g× vÒ hai ch÷ “ Th¬ thÈn”?

? Tõ ai ë ®©y nghÜa lµ g×?

? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nhÞp th¬ ë hai c©u th¬ ®Çu?

- C©u 5,6: + Thêi gian: bé tø b×nh bèn mïa: Xu©n – H¹ - Thu - §«ng nh»m chØ mét kho¶ng thêi gian dµi.

- NhÞp th¬: + C©u 1: 2/2/3. + C©u 2: 4/3 ( ®óng víi nhÞp th¬ §êng ). -> §ã lµ sù s¸ng t¹o so víi th¬ §êng. §ång thêi c¸ch ng¾t nhÞp nµy cho thÊy sù khoan thai, tù t¹i cña chñ thÓ tr÷ t×nh. GV: NguyÔn BØnh Khiªm vèn lµ mét quan lín triÒu M¹c, ®îc phong tíi Tr×nh Quèc C«ng, vËy mµ b©y giê vÒ ë n¬i nói rõng, cµy ruéng mµ ¨n, ®µo giÕng mµ uèng, c©u c¸ ®Ó nh¾m rîu, d¹y häc lµm vui. §ã lµ cuéc sèng thuÇn hËu tù cung tù cÊp tõ thêi ban s¬ «ng cha cßn truyÒn l¹i. §ã lµ c¸i vui thó tù nhiªn, tù trong lßng, mÆc kÖ ngêi ®êi. - C©u 5,6: + Thêi gian: bé tø b×nh bèn mïa: Xu©n – H¹ - Thu - §«ng nh»m chØ mét kho¶ng thêi gian dµi. -> ThÓ hiÖn sù chñ ®éng cña con ngêi tríc thêi gian vµ kh¼ng ®Þnh sù tho¶i m¸i, dÔ chÞu cña con ngêi trong m«i trêng thiªn nhiªn. GV: Hai c©u th¬ nh vÏ lªn bé tø b×nh bèn mïa: Xu©n – H¹ - Thu - §«ng víi c¸c c¶nh sinh ho¹t mïa nµo thøc Êy, cã mïi vÞ, cã s¾c h¬ng nhÑ nhµng, trong s¸ng. + C¸c s¶n vËt: “m¨ng tróc”, “gi¸”- nh÷ng thùc

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 586

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ C¸c s¶n vËt: “m¨ng tróc”, “gi¸”- nh÷ng thùc phÈm b»ng thùc vËt dÔ t×m trong thiªn nhiªn vµ ®êi thêng. + NT: LÆp l¹i hai ®éng tõ “¨n”, “t¾m”. ? Em cã suy nghÜ g× vÒ thêi gian, s¶n vËt, nghÖ thuËt vµ ®éng th¸i cña con ngêi ë hai c©u th¬ nµy? TD? phÈm b»ng thùc vËt dÔ t×m trong thiªn nhiªn vµ ®êi thêng. + NT: LÆp l¹i hai ®éng tõ “¨n”, “t¾m”. GV: §èi tîng cña hai tr¹ng th¸i (¨n c¸I g× vµ t¾m ë ®©u? ) th× lu«n s½n cã bªn c¹nh, cã thÓ lÊy vµ thùc hiÖn bÊt cø lóc nµo mµ nhµ th¬ muèn. -> Cuéc sèng n¬i th«n d· v× thÕ ®· ®Çy ®ñ, sung tóc, kh«ng cÇn ph¶i nhäc c«ng t×m kiÕm, tranh ®Êu. => Ph¶i cã mét b¶n lÜnh lín lao, mét t×nh yªu thiªn s©u s¾c th× nhµ th¬ míi t¹o ®îc cho m×nh sù ung dung, gi¶n dÞ ®ã.

- Cuéc sèng nµy gîi nhí ®Õn cña NguyÔn Tr·i ë C«n S¬n: Bµi ThuËt Høng.

=> Ph¶i cã mét b¶n lÜnh lín lao, mét t×nh yªu thiªn s©u s¾c th× nhµ th¬ míi t¹o ®îc cho m×nh sù ung dung, gi¶n dÞ ®ã.

? Cuéc sèng nµy gîi ta nhí ®Õn cuéc sèng cña nhµ th¬ nµo? Em cã thÓ nªu dÉn chøng ®Ó CM? Bµi - Cuéc sèng nµy gîi nhí ®Õn cña NguyÔn Tr·i ë C«n ThuËt S¬n: Høng.

? Qua t×m hiÓu, em h·y rót ra tiÓu kÕt cho phÇn 1?

? So s¸nh víi cuéc sèng ë C«n S¬n cña NT ta thÊy cã ®iÓm g× chung?

“Mét mai, mét cuèc thó nhµ quª, ¸ng cóc, lan chen v·i ®Ëu, kª Kh¸ch ®Õn chim rõng hoa x¶y rông ChÌ tiªn, níc ghÝn (g¸nh), nguyÖt ®eo vÒ. B¸ Di ngêi rÆng (b¶o r»ng)thanh lµ thó Nhan tö ta xem ngÆt Êy lÒ. Hai tiÕng l÷ hµnh, tai qu¶n d¾p Cçu ai khen liÔn (lÉn) lÖ (sî) ai chª”. - Hai nhµ nho – nhµ th¬ lín ë hai thÕ kØ l¹i cã hoµn c¶nh mét qu·ng ®êi gÇn nhau vµ mét tÊm lßng, mét lÏ nh©n sinh rÊt gÇn nhau. + §ã lµ cuéc sèng ®¹m b¹c, thanh cao. §¹m b¹c lµ nh÷ng thøc ¨n quª mïa, d©n d· nh m¨ng tróc, gi¸ ®ç. + §ã lµ c©y nhµ l¸ vên, lµ kÕt qu¶ c«ng søc L§ gieo trång, ch¨m bãn cña b¶n th©n m×nh. + Sinh ho¹t còng b×nh thêng, nh d· nh mäi ngêi: t¾m ao, t¾m hå. -> §¹m b¹c mµ kh«ng kh¾c khæ, ®¹m b¹c mµ thanh nh·, thanh th¶n, thanh cao. §ã chÝnh lµ cuéc sèng chan hßa víi thiªn nhiªn víi tù nhiªn. 2. VÎ ®Ñp nh©n c¸ch : - VÒ n¬i nói rõng quª h¬ng lµ vÒ víi thiªn nhiªn, thuËn theo tù nhiªn, tho¸t ra ngoµi vßng ganh ®ua cña thãi tôc, kh«ng bÞ cuèn hót l«i kÐo cña tiÒn, tµi, chøc tíc, danh väng, ®Þa vÞ… ®Ó t©m hån ®îc thanh th¶n. GV: §ã lµ lÏ xuÊt xö, hµnh tang cña nhµ nho tøc thêi, u thêi mÉn thÕ. - NghÖ thuËt ®èi lËp :

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 587

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Ta - Ngêi / D¹i - kh«n. GV: ¤ng tù nguyÖn lµm ngêi d¹i, mÆc kÖ nh÷ng ai kh«n. NBK tõng viÕt: - VÒ n¬i nói rõng quª h¬ng lµ vÒ víi thiªn nhiªn, thuËn theo tù nhiªn

- NghÖ thuËt ®èi lËp : + Ta - Ngêi / D¹i - kh«n.

GV : Cho HS ®äc c©u 3,4 vµ 7,8 : ? TG quan niÖm ntn vÒ lÏ sèng vµ chon cuéc sèng ntn ? + N¬i v¾ng vÎ ( n¬i tÜnh lÆng cña thiªn nhiªn trong s¹ch vµ lµ n¬i th¶nh th¬i nghØ ng¬i cña t©m hån )/ chèn lao xao ( chèn c«ng quyÒn, n¬i quan trêng, n¬i ®« héi.) -> §èi ý, ®èi lêi, ®èi thanh ®iÖu cïng víi c¸ch ng¾t nhÞp 2/5 ®Ó diÔn t¶ sù ®èi lËp nh©n c¸ch vµ danh lîi.

“Kh«n mµ hiÓm ®éc lµ kh«n d¹i D¹i vèn hiÒn lµnh Êy d¹i kh«n”. -> Tr¹nh Tr×nh võa th«ng tuÖ võa tØnh t¸o. Kh«n, D¹i n¬i «ng ®Òu xuÊt ph¸t tõ trÝ tuÖ, tõ triÕt lÝ d©n gian: ë hiÒn gÆp lµnh, ë ¸c gÆp ¸c…. GV: Tr¹nh Tr×nh lu«n tØnh t¸o vµ th«ng tuÖ thÓ hiÖn trong th¸i ®é xuÊt xö, trong c¸ch lùa chän c¸ch sèng, lu«n ý thøc chñ ®éng… Bëi «ng cßn lµ nhµ LÝ häc lín, hiÓu s©u s¾c c¸c quy luËt biÕn chuyÓn tuÇn hoµn cña vò trô: thÞnh – suy; bÜ – th¸i; cïng – th«ng; häa – phóc… + N¬i v¾ng vÎ ( n¬i tÜnh lÆng cña thiªn nhiªn trong s¹ch vµ lµ n¬i th¶nh th¬i nghØ ng¬i cña t©m hån )/ chèn lao xao ( chèn c«ng quyÒn, n¬i quan trêng, n¬i ®« héi.) -> §èi ý, ®èi lêi, ®èi thanh ®iÖu cïng víi c¸ch ng¾t nhÞp 2/5 ®Ó diÔn t¶ sù ®èi lËp nh©n c¸ch vµ danh lîi. GV: Chèn ån µo, sang träng, quyÒn thÕ th× ngùa xe tÊp nËp, kÎ hÇu ngêi h¹, vµng b¹c nh níc,thñ ®o¹n bon chen, luån läc, c¬ mu, s¸t ph¹t, hiÓm ®éc chÕt ngêi, mÊt tÝnh ngêi, t×nh ngêi….Ta t×m n¬i v¾ng vÎ lµ n¬i Ýt ngêi, ch¼ng cã ai cÇu c¹nh ta, ta còng ch¼ng cÇu c¹nh ai. §ång thêi còng lµ t×m thÊy sù th th¸i cña t©m hån, niÒm vui cÊt thµnh lêi, nh hiÖn lªn trong bíc ®i ung dung, th¬ thÈn, nhÑ l©ng l©ng, tho¶i m¸i cña nhµ th¬. -> Cô tr¹ng kÕt luËn hiÒn lµnh lµ c¸i kh«n vµ c¸i lao xao Êy dµnh cho ngêi.

“Rîu, ®Õn céi c©y, ta sÏ sèng, Nh×n xem phó quý tùa chiªm bao”.

? ë hai c©u 3 - 4 t¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt g×? ý nghÜa ? ? Quan niÖm vÒ “d¹i” vµ “kh«n” cña t¸c gi¶ cã quan hÖ nh thÕ nµo víi nhau? ThÓ hiÖn vÎ ®Ñp g× cña trÝ tuÖ?

? GVNV§ : Nh vËy, thùc chÊt cã ph¶i NBK d¹i thËt ? nhiÒu ngêi ®êi kh«n thËt ? ý kiÕn em thÕ nµo ?

- Phong th¸i cña mét «ng tiªn: ngæi díi céi c©y uèng rîu mét m×nh vµ nh×n phó quý tùa chiªm bao. -> Kh¼ng ®Þnh sù tù tin vµo b¶n th©n. NiÒm vui, niÒm HP kh«ng chØ t¹o dùng tõ thiªn nhiªn mµ cßn tõ chÝnh b¶n th©n m×nh. => C¸i tån t¹i m·i m·i, c¸i vÜnh h»ng chÝnh lµ thiªn nhiªn vµ nh©n c¸ch con ngêi. -> Cô tr¹ng kÕt luËn GV: T tëng nµy cña NBK ®· chÞu ¶nh hëng s©u hiÒn lµnh lµ c¸i kh«n s¾c t tëng L·o Trang ë c¸I v« vi cña nã. MÆt kh¸c, vµ c¸i lao xao Êy trong hoµn c¶nh lÞch sö cô thÓ cña cuéc ®êi «ng dµnh cho ngêi. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 588

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

? “ N¬i v¾ng vΔ lµ n¬i nh thÕ nµo, “chèn lao xao” lµ chèn nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ®èi vµ nhÞp th¬ ë ®©y?

-> Kh¼ng ®Þnh sù tù tin vµo b¶n th©n. NiÒm vui, niÒm HP kh«ng chØ t¹o dùng tõ thiªn nhiªn mµ cßn tõ chÝnh b¶n th©n m×nh. => C¸i tån t¹i m·i m·i, c¸i vÜnh h»ng chÝnh lµ thiªn nhiªn vµ nh©n c¸ch con ngêi.

? C¸i say vµ giÊc chiªm bao cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn ý nghÜa g×? Quan niÖm g×? ? H×nh ¶nh vµ suy nghÜ cña thi nh©n hiÖn lªn ntn?

- HS tù kh¸i qu¸t sau khi häc xong bµi.

th× quan niÖm sèng Êy còng lµ mét c¸ch ph¶n ®èi l¹i chÕ ®é ®¬ng thêi. GV: Hai c©u th¬ nh cÊt lªn thµnh giäng h¸t, tù trµo, ca ngîi, cao vót nh tiÕng h¹c rõng th«ng. C¸i ®îc ®ã ®¸ng ®îc ©n hëng, chia vui. Mét b÷a nµo ®ã, ló chÊt l¹i råi, cô gäi ngêi nhµ tôm l¹i díi gèc ®a ngoµi ®ång, bá be rîu trong tÝu ra, c¶ c¸I chÐn h¹t mÝt ®em theo, rãt thëng nh÷ng tay liÒm cÇn mÉn mçi ngêi mét chÐn vµ cô còng nh¾p lu«n cïng nhau hoan hØ. Ngêi lµm vui mïa, cô Tr¹ng vui ®êi, vui t©m hån: ngµ ngµ nh×n trêi thÊy ®¸m m©y tr¾ng ®ang tô bçng tan dÇn vµ biÕn mÊt. §ã ch¼ng ph¶I lµ c¸I phó quý mµ ngêi ®êi, nh÷ng kÎ kh«n tranh nhau....... ( Lª TrÝ ViÔn - §Õn víi th¬ hay) III. Tæng kÕt. - NghÖ thuËt: gÞong th¬ nhÑ nhµng, hãm hØnh. C¸ch nãi Èn ý, nghÜa ngîc, vÎ ®Ñp méc m¹c, tù nhiªn mµ ý vÞ cña ng«n tõ. - Néi dung: thÓ hiÖn vÎ ®Ñp cuéc sèng, t©m hån , cèt c¸ch trong s¹ch cña bËc nho sÜ qua ®ã tá th¸i ®é ung dung, b×nh th¶n víi lèi sèng “ an bÇn l¹c ®¹o” theo quan niÖm cña ®¹o nho. * Ghi nhí ( SGK/130). GV: §a ra tiÓu kÕt? Ho¹t ®éng 4 (2ph) ? Qua t×m hiÓu bµi, em h·y rót ra gi¸ trÞ ND vµ NT cña BT?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 589

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

1 9 3

Ngµy so¹n: 01/10/09 TiÕt: 22. §äc v¨n:

tÊm c¸m (TruyÖn cæ tÝch)

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs: - N¾m ®îc kh¸i niÖm, sù ph©n lo¹i truyÖn cæ tÝch, ®Æc trng cña truyÖn cæ tÝch thÇn k×. - HiÓu ®îc c¸c nh©n vËt vµ m©u thuÉn- xung ®ét chñ yÕu cña truyÖn. - N¾m ®îc gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm. - Cã lßng c¶m th¬ng ®èi víi nh÷ng ngêi lao ®éng nghÌo khæ, nh÷ng th©n phËn bÊt h¹nh. - Båi dìng niÒm tin vµo sù chiÕn th¾ng cña c¸i thiÖn, chÝnh nghÜa trong cuéc sèng. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - C¸c tµi liÖu tham kh¶o. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái cña sgk. -Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc trao ®æi- th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

I. T×m hiÓu chung: 1. Giíi thiÖu chung vÒ truyÖn cæ tÝch:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 590

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ truyÖn cæ tÝch?

- Cã mÊy lo¹i truyÖn cæ tÝch? VD?

- Nªu ®Æc trng cña truyÖn cæ tÝch thÇn k×? - C¸c yÕu tè thÇn k×?

- Nªu c¸c kiÓu nh©n vËt trong truyÖn cæ tÝch thÇn k×? C¸c nh©n vËt trong truyÖn cæ tÝch thÇn k× cã ®Æc ®iÓm g× ®Æc biÖt?

- KÕt cÊu phæ biÕn cña truyÖn cæ tÝch thÇn k×?

a. Kh¸i niÖm: Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian mµ cèt truyÖn vµ h×nh tîng ®îc h cÊu cã chñ ®Þnh, kÓ vÒ sè phËn con ngêi b×nh thêng trong x· héi, thÓ hiÖn tinh thÇn nh©n ®¹o vµ l¹c quan cña nh©n d©n lao ®éng. b. Ph©n lo¹i: + TruyÖn cæ tÝch loµi vËt: lµ lo¹i truyÖn cæ tÝch lÊy c¸c loµi vËt (phÇn lín lµ ®éng vËt) lµm ®èi tîng ph¶n ¸nh nh»m lÝ gi¶i nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc biÖt cña chóng vµ qua ®ã lÝ gi¶i nh÷ng vÊn ®Ò cña ®êi sèng loµi ngêi. VD: + TruyÖn cæ tÝch thÇn k×: VD: Th¹ch Sanh, TrÇu cau, Chö §ång Tö,... + TruyÖn cæ tÝch sinh ho¹t (truyÖn cæ tÝch thÕ sù): lµ nh÷ng truyÖn cæ tÝch nãi vÒ con ngêi, ko cã yÕu tè thÇn k× hoÆc nÕu cã th× nh÷ng yÕu tè thÇn k× còng ko cã vai trß vµ t¸c dông quan träng, quyÕt ®Þnh trong sù ph¸t triÓn cña t×nh tiÕt vµ gi¶i quyÕt xung ®ét, m©u thuÉn cña truyÖn. C¸c m©u thuÉn, xung ®ét x· héi gi÷a con ngêi- con ngêi thêng ®îc gi¶i quyÕt b»ng yÕu tè hiÖn thùc. C¸c yÕu tè thÇn k× nhiÒu khi chØ lµ ®êng viÒn cho c©u chuyÖn thªm li k×, hÊp dÉn. VD: C¸i c©n thuû ng©n, Lä níc thÇn, Sù tÝch con muçi, Tr¬ng Chi,... ng cña truyÖn cæ tÝch thÇn k×: 2. §Æc tr - Lµ lo¹i truyÖn cæ tÝch cã sù tham gia cña c¸c yÕu tè thÇn k× vµo tiÕn tr×nh phÊt triÓn cña c©u chuyÖn. - C¸c yÕu tè thÇn k×: + Nh©n vËt thÇn k×: Tiªn, Bôt, vua Thñy TÒ, Diªm V¬ng, Ngäc Hoµng,... + Nh÷ng vËt, con vËt thÇn k×: ®µn thÇn, s¸ch íc, níc thÇn,...; chim thÇn, tr¨n tinh,... + Sù biÕn ho¸ thÇn k×: vËt ngêi (Sä Dõa), ngêi- vËt- ngêi (c« TÊm),... - Nh©n vËt: + Gåm 3 kiÓu nh©n vËt chÝnh: nh©n vËt chÝnh diÖn (phe thiÖn), nh©n vËt ph¶n diÖn (phe ¸c) vµ c¸c nh©n vËt (sù vËt) cã t¸c dông thÇn k×. + Thêng lµ nh©n vËt chøc n¨ng (thùc hiÖn mét chøc n¨ng nhÊt ®Þnh nh ThÇn, Tiªn, Bôt,...) + Thêng lµ nh©n vËt lo¹i h×nh (tÝnh c¸ch, phÈm chÊt ko biÕn ®æi). - KÕt cÊu: 3 phÇn. + Giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh diÖn (thêng lµ nh÷ng ngêi nghÌo khæ, bÊt h¹nh). + Nh©n vËt chÝnh diÖn gÆp n¹n (tr¶i qua thö th¸ch) ®îc lùc lîng thÇn k× gióp ®ì. + KÕt thóc: nh©n vËt chÝnh diÖn ®îc hëng h¹nh phóc, kÎ ¸c bÞ trõng trÞ. - Néi dung: + Ph¶n ¸nh m©u thuÉn, xung ®ét gia ®×nh, x· héi qua ®ã thÓ hiÖn ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 591

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Néi dung cña truyÖn cæ tÝch thÇn k×? Gîi më: Nh÷ng m©u thuÉn, xung ®ét trong truyÖn cæ tÝch thÇn k× lµ g×? ý nghÜa cña chóng? Quan niÖm, lÝ t- ëng cña nh©n d©n qua truyÖn cæ tÝch thÇn k×? - TruyÖn TÊm C¸m thuéc lo¹i truyÖn cæ tÝch nµo?

Hs ®äc t¸c phÈm. Gv nhËn xÐt kÕt qu¶ ®äc. - T×m bè côc cña truyÖn? Yªu cÇu hs vÒ nhµ tãm t¾t vµ tËp kÓ l¹i t¸c phÈm.

-

cuéc ®Êu tranh gi÷a c¸i thiÖn- c¸i ¸c. + §Ò cao c¸i thiÖn, nªu g¬ng ®¹o ®øc tèt ®Ñp gi¸o dôc con ngêi. + ThÓ hiÖn íc m¬ ch¸y báng cña nh©n d©n lao ®éng vÒ h¹nh phóc gia ®×nh, lÏ c«ng b»ng x· héi, vÒ phÈm chÊt vµ n¨ng lùc tuyÖt vêi cña con ngêi. + ThÓ hiÖn tinh thÇn l¹c quan, yªu ®êi cña nh©n d©n lao ®éng. 3. TruyÖn TÊm C¸m: - Thuéc lo¹i truyÖn cæ tÝch thÇn k×. - Thuéc kiÓu truyÖn phæ biÕn ë nhiÒu d©n téc trªn thÕ giíi. Theo thèng kª cña mét n÷ sÜ ngêi Anh, trªn thÕ giíi cã 564 kiÓu truyÖn TÊm C¸m. ë ViÖt Nam cã 30 kiÓu truyÖn TÊm C¸m. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc. 2. Bè côc: 3 phÇn. + Më truyÖn: “Ngµy xa... viÖc nÆng” Giíi thiÖu hoµn c¶nh, c¸c nh©n vËt chÝnh cña truyÖn. + Th©n truyÖn: “Mét h«m ... vÒ cung”  TÊm ë víi g× ghÎ vµ C¸m ®Õn khi thµnh hoµng hËu: Tõ th©n phËn khæ ®au trë thµnh hoµng hËu.  TÊm bÞ giÕt vµ ho¸ th©n: Cuéc ®Êu trnh ko khoan nhîng qua nh÷ng kiÕp håi sinh ®Ó giµnh l¹i h¹nh phóc. + KÕt truyÖn: Cßn l¹i TÊm trë l¹i lµm ngêi, hëng h¹nh phóc, trõng trÞ mÑ con C¸m. 3. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Nh©n vËt vµ m©u thuÉn- xung ®ét chñ yÕu: - Trong quan hÖ gia ®×nh: m©u thuÉn gia ®×nh TÊm  C¸m (hai chÞ em cïng cha kh¸c mÑ) TÊm  D× ghÎ (con chång vµ d× ghÎ)  M©u thuÉn TÊm- C¸m lµ chñ yÕu, xuyªn suèt toµn truyÖn, liªn tôc vµ ngµy cµng c¨ng th¼ng, quyÕt liÖt.  M©u thuÉn d× ghÎ- con chång chØ ®ãng vai trß bæ sung, phô trî, ko liªn tôc. - Trong quan hÖ x· héi: TÊm  C¸m vµ d× ghÎ. ¤ng Bôt (phe ¸c) Nhµ vua VËt thÇn k× kh¸c (phe thiÖn)  M©u thuÉn v× quyÒn lîi x· héi (®Þa vÞ vµ quyÒn lîi ®¼ng cÊp).  Kh¸i qu¸t thµnh m©u thuÉn: thiÖn  ¸c.

ỳ                                                                                                   Trang

Theo dâi toµn truyÖn, chóng ta thÊy næi bËt lªn sù ®èi lËp vµ m©u thuÉn g×, gi÷a c¸c nh©n vËt nµo? M©u thuÉn ®ã ph¸t triÓn ra sao theo m¹ch cèt truyÖn? M©u thuÉn nµo lµ chñ yÕu? V× sao? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv bæ sung: m©u thuÉn gia ®×nh ph¸t triÓn thµnh xung ®ét gay g¾t, dÉn ®Õn mét mÊt mét cßn vµ dÉn ®Õn kÕt thóc thiÖn th¾ng ¸c, ¸c bÞ trõng trÞ ®Ých ®¸ng, ngêi l¬ng thiÖn ®îc tho¶ nguyÖn íc m¬, hëng h¹nh phóc trÇn thÕ... Nh vËy viÖc t×m hiÓu gi¸ trÞ vµ ®Æc ®iÓm t tëng –nghÖ thuËt ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 592

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cña truyÖn thùc chÊt lµ ph©n tÝch m©u thuÉn – xung ®ét ®ã gi÷a 3 nh©n vËt chÝnh: TÊm, C¸m vµ d× ghÎ.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs: LËp b¶ng tãm t¾t c¸c sù viÖc vµ chi tiÕt thÓ hiÖn diÔn biÕn cña m©u thuÉn- xung ®ét gi÷a TÊm vµ mÑ con C¸m.

TiÕt: 23. §äc v¨n:

tÊm c¸m(tiÕp) (TruyÖn cæ tÝch)

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs: - HiÓu ®îc ý nghÜa cña nh÷ng m©u thuÉn, xung ®ét vµ sù biÕn hãa cña TÊm. - N¾m ®îc gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm. - Cã lßng c¶m th¬ng ®èi víi nh÷ng ngêi lao ®éng nghÌo khæ, nh÷ng th©n phËn bÊt h¹nh. - Båi dìng niÒm tin vµo sù chiÕn th¾ng cña c¸i thiÖn, chÝnh nghÜa trong cuéc sèng. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - C¸c tµi liÖu tham kh¶o. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái cña sgk. -Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc trao ®æi- th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: KÓ l¹i truyÖn cæ tÝch TÊm C¸m? 3. Bµi míi:

trong

Yªu cÇu cÇn ®¹t b. DiÔn biÕn cña m©u thuÉn- xung ®ét gi÷a TÊm vµ mÑ con C¸m: Ba chÆng: (1) B¾t tÐp ch¨n tr©u xem héi thµnh hoµng hËu. (2) Bèn lÇn bÞ giÕt bèn lÇn ho¸ th©n. (3) Tr¶ thï. ChÆng 1: Tõ th©n phËn khæ ®au trë thµnh hoµng hËu. - Th©n phËn: + Må c«i, ë víi d× ghÎ cay nghiÖt. + BÞ bãc lét søc lao ®éng, cíp c«ng vËt chÊt:

ỳ                                                                                                   Trang

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs - M©u thuÉn, xung ®ét gi÷a TÊm víi C¸m vµ mô g× ghÎ cã thÓ ph©n thµnh mÊy chÆng? - Tãm t¾t c¸c sù viÖc chÝnh tõng chÆng? - ë chÆng 1, em thÊy nh©n vËt TÊm ®îc giíi thiÖu víi th©n phËn vµ ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 593

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

phÈm chÊt ntn?

 ph¶i lµm lông quÇn quËt suèt ngµy ®ªm trong khi C¸m ®îc ¨n tr¾ng mÆc tr¬n.  bÞ mô d× ghÎ lÊy yÕm ®á nh miÕng måi nhö ®Ó bßn rót ®îc nhiÒu h¬n c«ng søc lao ®éng.  bÞ C¸m lõa trót hÕt giá tÐp. + BÞ ®µy ®äa vÒ tinh thÇn:  bÞ C¸m cíp mÊt chiÕc yÕm ®á (vËt cã gi¸ trÞ tinh thÇn lín, lµ y phôc, lµ trang søc mµ ngêi con g¸i ngµy xa khao kh¸t).  bÞ mÑ con C¸m giÕt thÞt c¸ bèng (ngêi b¹n t©m t×nh mµ TÊm ko nh÷ng nu«i dìng b»ng phÇn c¬m cña chÝnh m×nh mµ cßn b»ng biÕt bao t×nh th¬ng mÕn nªn b¸t c¬m nµng dµnh cho bèng míi lµ c¬m vµng, c¬m b¹c bëi h¬i Êm t×nh ngêi quý b¸u nh vµng nh b¹c; niÒm an ñi, hi väng cña TÊm).  ko ®îc ®i xem héi nh bao ngêi kh¸c (mô d× ghÎ b¾t TÊm lµm 1 viÖc v« nghÜa – nhÆt thãc ra thãc, g¹o ra g¹o mµ mô ®· trén lÉn- víi dông ý ®äa ®µy; thËm chÝ hµnh ®éng ®ã cßn mang tÝnh chÊt ®éc ¸c, ®¸ng sî lµ mô ®· tÝnh to¸n dï TÊm cã giái nhÆt ®i n÷a th× nhÆt xong còng ch¼ng cßn héi mµ ®i n÷a)  Th©n phËn bÊt h¹nh, ®¸ng th¬ng, bÞ cíp ®o¹t tõ c«ng søc lao ®éng ®Õn nh÷ng kh¸t khao nhá bÐ. - Ph¶n øng cña TÊm tríc nh÷ng ©m mu, viÖc lµm ®éc ¸c cña mÑ con C¸m: khãc.  §ã lµ ph¶n øng tù nhiªn cña mét con ngêi yÕu ®uèi, thô ®éng v× bÊt lùc tríc nh÷ng trí trªu cña phËn m×nh, tiÕng khãc cña con ngêi ®¸ng th¬ng, ®¸ng ®îc gióp ®ì.

- Ph¶n øng cña TÊm tríc nh÷ng ©m mu, viÖc lµm ®éc ¸c cña mÑ con C¸m? “bng mÆt khãc hu hu”, “ßa lªn khãc”, “bÌn ngåi khãc mét m×nh”, “TÊm l¹i nøc në khãc” - Qua chÆng nµy, em thÊy TÊm lµ mét c« g¸i ntn? - Nhê sù gióp ®ì cña nh÷ng lùclîng nµo mµ TÊm cã ®îc h¹nh phóc tuyÖt ®èi theo quan niÖm cña nh©n d©n ta xa- trë thµnh hoµng hËu?

 PhÈm chÊt cña TÊm: mét c« g¸i hiÒn lµnh, ch¨m chØ, chÞu th¬ng chÞu khã, ch©n thËt,c¶ tin vµ ®«n hËu. - ¤ng Bôt vµ nh÷ng con vËt, sù vËt thÇn k× (con gµ biÕt nãi, bÇy chim sÎ gióp TÊm nhÆt thãc g¹o, 4 lä x¬ng bèng thÇn k×, chiÕc giµy ®¸nh r¬i cña TÊm): lµ c¸c yÕu tè thÇn k×, trî gióp nh©n vËt chÝnh diÖn vît qua khã kh¨n, bÕ t¾c, t×m ®îc h¹nh phóc, tháa nguyÖn íc m¬ ®æi ®êi. Mçi khi TÊm khãc, buån tñi, bÊt lùc, Bôt l¹i xuÊt hiÖn ®Ó an ñi, phï trî cho c«. TÊm mÊt yÕm ®µo,Bôt cho c¸ bèng bÇu b¹n. TÊm mÊt c¸ bèng, Bôt cho hi väng ®æi ®êi n¸u m×nh trong bèn lä x¬ng bèng bÐ nhá. TÊm bÞ chµ ®¹p, h¾t hñi, tíc ®o¹t khao kh¸t ®îc vui ch¬i, cã h¹nh phóc, giao c¶m víi mäi ngêi trong lÔ héi tng bõng vua më mÊy ngµy ®ªm, Bôt l¹i cho ®µn sÎ ®Õn gióp ®Ó c« ®îc mÆc ¸o mí ba, c¸i xèng lôa, ®i hµi ®Ñp, cìi ngùa ®i dù héi, gÆp Vua vµ trë thµnh hoµng hËu. ¤ng Bôt víi lßng nh©n tõ vµ kh¶ n¨ng thÇn k× ®· gãp phÇn t¹o nªn h - ¬ng vÞ riªng cña truyÖn cæ tÝch.

ỳ                                                                                                   Trang

- ViÖc thÓ hiÖn sù ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 594

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

chuyÓn biÕn cña TÊm tõ th©n phËn khæ ®au trë thµnh hoµng hËu cã ý nghÜa ntn?

- B¶n chÊt cña mÑ con C¸m?

tiÕp

 Sù chuyÓn biÕn cña TÊm tõ th©n phËn khæ ®au trë thµnh hoµng hËu thÓ hiÖn: + lµ phÇn thëng cao nhÊt,vxøng ®¸ng mµ nh©n d©n lao ®éng dµnh cho c« TÊm th¶o hiÒn chÞu nhiÒu thiÖt thßi, bÊt h¹nh. + ThÓ hiÖn íc m¬ ®æi ®êi. + TriÕt lÝ sèng “ë hiÒn gÆp lµnh”, nh©n d©n muèn vµ tin r»ng h¹nh phóc thùc sù sÏ ®Õn víi nh÷ng con ngêi l¬ng thiÖn, hiÒn lµnh, ch¨m chØ. - B¶n chÊt cña mÑ con C¸m: + Lµ mét bÌ ®éc ¸c, nhÉn t©m hµnh h¹ TÊm, bãc lét søc lao ®éng, cíp c«ng lao vËt chÊt cña TÊm, ®µy ®äa TÊm vÒ tinh thÇn. + MiÖng lìi ngät nh¹t, lõa dèi TÊm. C¸m nãi nh÷ng c©u nghe nh lêi ©n cÇn nhng hãa ra chØ lµ c¹m bÉy(ChÞ TÊm ¬i! ChÞ TÊm! §Çu chÞ lÊm, chÞ hôp cho s©u, kÎo vÒ d× m¾ng). Mô d× ghÎ sai b¶o TÊm víi nh÷ng lêi vÎ ngoµi sao mµ ngät ngµo mµ bÒ trong th× ®éc®Þa ©m mu (Con ¬i con! Mai ch¨n tr©u ph¶i ch¨n ®ång xa, chí ch¨n ®ång nhµ, lµng b¾t m¾t tr©u) ChÆng 2: Cuéc ®Êu tranh ko khoan nhîng ®Ó giµnh l¹i h¹nh phóc. - M©u thuÉn: TÊm- C¸m vµ d× ghÎ ngµy cµng gay g¾t, quyÕt liÖt h¬n, ph¸t triÓn thµnh m©u thuÉn mang tÝnh quan hÖ x· héi, m©u thu·n mét mÊt mét cßn gi÷a thiÖn >< ¸c. + MÑ con C¸m: T×m ®ñ mäi c¸ch ®éc ¸c hßng tiªu diÖt TÊm, chiÕm ng«i hoµng hËu, hëng vinh hoa phó quý.  D× ghÎ chÆt gèc cau giÕt TÊm.  C¸m tiªu diÖt tËn cïng sù sèng cña TÊm: giÕt thÞt vµng anh, chÆt xoan ®µo, ®èt khung cöi råi ®em tro ®æ ra xa hoµng cung. + TÊm: 4 lÇn bÞ giÕt  4 lÇn hãa th©n.  1: vµng anh  bay vµo tay ¸o, quyÕn luyÕn bªn Vua.  tè c¸o téi ¸c giÕt chÞ, cíp chång cña C¸m ( GiÆt ¸o chång tao ph¬i lao ph¬i sµo,chí ph¬i bê rµo, r¸ch ¸o chång tao)  LÇn 2: c©y xoan ®µo  v¬n cµnh táa bãng m¸t che cho Vua.  LÇn 3: khung cöi  rña m¾ng C¸m (LÊy tranh chång chÞ, chÞ khoÐt m¾t ra)  LÇn 4: qu¶ thÞ th¬m  trë l¹i lµm ngêi, xinh ®Ñp h¬n xa.  Cuéc ®Êu tranh ko khoan nhîng ®Ó giµnh l¹i h¹nh phóc. Tõ mét c« g¸i yÕu ®uèi, thô ®éng, chØ biÕt khãc khi gÆp khã kh¨n, bÞ ®µy ®äa, TÊm ®· trë nªn m¹nh mÏ, quyÕt liÖt h¬n, lu«n t×m c¸ch b¸o hiÖu sù cã mÆt cña m×nh trong c¸c h×nh thøc hãa th©n, tuyªn chiÕn víi kÎ thï, ko chÞu chÕt mét c¸ch oan øc trong im lÆng. Bèn lÇn bÞ giÕt, TÊm ®Òu t×m c¸ch ho¸ th©n sang kiÕp kh¸c vµ ®Êu tranh quyÕt liÖt víi kÎ thï, t×m c¸ch rña m¾ng, tè c¸o téi ¸c giÕt ỳ                                                                                                   Trang

Gv chuyÓn ý, dÉn d¾t: §a sè truyÖn cæ tÝch trªn thÕ giíi cã m«-tÝp (thuéc kiÓu truyÖn) t¬ng tù nh truyÖn TÊm C¸m thêng gi¶i quyÕt xung ®ét gi÷a c¸c nh©n vËt b»ng c¸ch kÕt thóc ngät ngµo, cã hËu: c« g¸i nghÌo khæ trë thµnh hoµng hËu, cã cuéc sèng h¹nh phóc nh ý. Nhng trong TCT TÊm C¸m l¹i ko dõng ë ®©y.Nã ®îc kÓ tiÕp b»ng nh÷ng xung ®ét quyÕt liÖt h¬n khi TÊm ko cßn sù gióp ®ì cña lùc lîng thÇn k× mµ mÑ con C¸m l¹i cµng trë nªn tµn ¸c, quyÕt cíp ®o¹t h¹nh phóc cña c«.C©u chuyÖn tôcthÓ hiÖn cuéc ®Êu tranh ko khoan nhîng cña TÊm ®Ó giµnh l¹i h¹nh phóc. C¸c xung ®ét cña truyÖn trë nªn quyÕt liÖt h¬n, ®Æc ®iÓm, phÈm chÊt ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 595

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

chÞ, cíp chång cña C¸m.  TÊm cã mét søc sèng m·nh liÖt.

cña nh©n vËt ®îc kh¾c häa ®Ëm nÐt h¬n. - M©u thuÉn - xung ®ét gi÷a TÊm vµ mÑ con C¸m ph¸t triÓn ntn ë chÆng nµy? - TÊm tr¶i qua nh÷ng h×nh thøc hãa th©n nµo? Th¸i ®é, hµnh ®éng cña TÊm ntn khi ë trong nh÷ng h×nh thøc hãa th©n? So s¸nh víi c¸c ph¶n øng cña c« trong chÆng 1? - Sau mçi lÇn TÊm bÞ giÕt, em cã thÊy t¸c gi¶ d©n gian miªu t¶ tiÕng khãc cña TÊm nh tríc ko? Bèn lÇn hãa th©n cña TÊm nãi lªn ®iÒu biÕn ®æi g× trong tÝnh c¸ch, søc sèng cña nh©n vËt? - Vai trß cña c¸c yÕu tè thÇn k× (chim vµng anh, c©y xoan ®µo, khung cöi, qu¶ thÞ) trong qu¸ tr×nh biÕn hãa cña TÊm?

- Vai trß cña c¸c yÕu tè thÇn k× (hãa th©n thµnh nh÷ng vËt quen thuéc) trong qu¸ tr×nh biÕn hãa cña TÊm: + Lµm cho cèt truyÖn ph¸t triÓn sinh ®éng. + Lµ nh÷ng vËt TÊm göi linh hån ®Ó trë vÒ ®Êu tranh quyÕt liÖt, triÖt ®Ó víi c¸i ¸c giµnh l¹i h¹nh phóc. + Søc sèng m·nh liÖt, sù trçi dËy m¹nh mÏ cña nh©n vËt. + ThÓ hiÖn quan niÖm lu©n håi cña ®¹o PhËt nhµo nÆn qua lÝ tëng, thÓ hiÖn íc m¬ c«ng lÝ, tinh thÇn l¹c quan, tin tëng vµo lÏ tÊt th¾ng cña c¸i thiÖn cña nh©n d©n lao ®éng. Theo thuyÕt lu©n håi cña ®¹o PhËt, con ngêi kiÕp nµy chÞu ®au khæ v× téi lçi tõ kiÕp tríc, chØ t×m ®îc h¹nh phóc ë câi NiÕt bµncùc l¹c. NÕu hiÖn t¹i con ngêi biÕt tunh©ntÝch ®øc th× khi chÕt sÏ ®îc lªn câi NiÕt bµn. Nhng nh©n d©n ta ®Ó TÊm lu©n håi chuyÓn kiÕp, trë l¹i kiÕp ngêi ®Ó hëng h¹nh phóc n¬i trÇn thÕ, trõng trÞ kÎ thï ®éc ¸c. TÊm hãa th©n ko ph¶i ®Ó t×m h¹nh phóc ë câi NiÕt bµn cùc l¹c xa x«i, siªu h×nh mµ quyÕt giµnh vµ gi÷ h¹nh phóc ë ngay câi ®êi nµy. §iÒu ®ã cßn cho thÊy ýthøc tiÕn bé cña nh©n d©n ta: H¹nh phóc ko ph¶i lµ tr¸i ngät trêi ban mµ muèn cã h¹nh phóc con ngêi ph¶i tù ®Êu tranh giµnh vµ gi÷ lÊyth× nã míi thùc sù bÒn l©u. (GÆp gì víi t tëng cña nhµ triÕt häc hiÖn ®¹i: “H¹nh phóc lµ ®Êu tranh”- M¸c) - §«i giµy  vËt trao duyªn.

ỳ                                                                                                   Trang

- NÕu ®«i giµy lµ vËt trao duyªn th× c¸i g× lµ vËt nèi duyªn? V× sao? ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 596

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Tríc nh÷ng hµnh ®éng ®éc ¸c cña C¸m, vua ®Òu ko nãi g×. Em cã suy nghÜ g× vÒ nh©n vËt nµy?

- VËt nèi duyªn: miÕng trÇu tªm c¸nh phîng.  Sù khÐo lÐo, ®¶m ®ang cña ngêi vî hiÒn.  Lµ h×nh ¶nh quen thuéc trong ®êi sèng v¨n hãa, g¾n víi phong tôc h«n nh©n cña ngêi ViÖt: nhËn trÇu ¨n trÇu lµgiao íc kÕt ®«i. + MiÕng trÇu nªn d©u nhµ ngêi. + MiÕng trÇu ¨n ngät nh ®êng §· ¨n lÊy cña ph¶i th¬ng lÊy ngêi. MiÕng trÇu cã ý nghÜa giao duyªn ko thÓ ko cã mÆt trong sù héi ngé cña Vua vµ TÊm. Nã còng thÓ hiÖn b¶n s¾c v¨n hãa riªng, mang ®Ëm dÊu Ên d©n téc ViÖt, t«n thªm gi¸ trÞ nh©n v¨n cña t¸c phÈm. - ¤ng vua: Tríc nh÷ng hµnh ®éng ®éc ¸c cña C¸m, vua ®Òu ko nãi g× hoµn toµn nh ngêi ngoµi cuéc.  ViÖc lÊy vua chØ nh mét phÇn thëng, m¬ íc cña nh©n d©n cho ngêi con g¸i hiÒn th¶o, chÞu nhiÒu khæ ®au vµ kiªn cêng ®Êu tranh v× h¹nh phóc cña m×nh.  Vua hiÒn lµnh vµ xa vêi nh «ng Bôt. ChÆng 3: Tr¶ thï- trõng trÞ kÎ thï ®éc ¸c, giµnh l¹i h¹nh phóc trän vÑn n¬i trÇn thÕ. ViÖc tr¶ thï quyÕt liÖt cña TÊm: + Phï hîp víi qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn tÝnh c¸ch nh©n vËt: tõ yÕu ®uèi, thô ®éng chÊp nhËn ®· trë nªn m¹nh mÏ, quyÕt liÖt h¬n, kiªn cêng ®Êu tranh ®Õn cïng cho h¹nh phóc cña m×nh. + ThÓ hiÖn quan niÖm vÒ thiÖn- ¸c, íc m¬ c«ng lÝ, tinh thÇn l¹c quan, tin tëng vµo lÏ tÊt th¾ng cña chÝnh nghÜa, cña c¸i thiÖn cña nh©n d©n.

Gv nªu vÊn ®Ò ®Ó hs tranh luËn: §¸nh gi¸ viÖc TÊm tr¶ thï mÑ con C¸m, cã hai luång ý kiÕn: - §ång t×nh víi c¸ch tr¶ thï cña TÊm, cho nh thÕ lµ hîp lÝ, ®Ých ®¸ng. - Ko ®ång t×nh, cho r»ng c¸ch tr¶ thï nh thÕ tr¸i víi b¶n chÊt hiÒn hËu cña TÊm, lµm gi¶m vÎ ®Ñp cña nh©n vËt khiÕn TÊm trë nªn hÑp hßi, tµn nhÉn (ko nh kÕt truyÖn Th¹ch thóc Sanh). - ý kiÕn cña em? - §¸nh gi¸ vÒ gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña truyÖn cæ tÝch TÊm C¸m? Yªu cÇu hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí (sgk)

III. Tæng kÕt bµi häc: 1. Néi dung: - Sù biÕn ho¸ cña TÊm ®· thÓ hiÖn søc sèng, søc trçi dËy m·nh liÖt cña con ngßi tríc sù vïi dËp cña kÎ ¸c. §ã lµ søc m¹nh cña c¸i thiÖn th¾ng c¸i ¸c qua cuéc ®Êu tranh ko khoan nhîng. - M©u thuÉn vµ xung ®ét trong truyÖn ph¶n ¸nh m©u thuÉn vµ xung dét trong gia ®×nh phô quyÒn thêi cæ, m©u thuÉn x· héi thiÖn- ¸c. 2. NghÖ thuËt: - C¸c yÕu tè thÇn k× khiÕn c©u chuyÖn li k×, hÊp dÉn.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 597

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Kh¾c häa sù chuyÓn biÕn tÝnh c¸ch cña nh©n vËt TÊm tõ yÕu ®uèi, thô ®éng ®Õn kiªn quyÕt ®Êu tranh giµnh l¹i sù sèng vµ h¹nh phóc cña m×nh.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc bµi, su tÇm c¸c t¸c phÈm th¬ v¨n cã nãi vÒ nh©n vËt TÊm. - §äc tríc bµi: Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong bµi v¨n tù sù. Ngµy so¹n: 10/10/09 - TiÕp tôc t×m hiÓu vÒ nh÷ng bµi ca dao yªu th¬ng t×nh nghÜa.

Ngµy so¹n: 15/ 10/ 09 TiÕt: 29. §äc v¨n: ca dao hµi híc

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs: - C¶m nhËn ®îc tiÕng cêi l¹c quan trong ca dao hµi híc. - N¾m ®îc nghÖ thuËt trµo léng th«ng minh, hãm hØnh. - Cã th¸i ®é tr©n träng vµ yªu mÕn t©m hån l¹c quan yªu ®êi qua tiÕng cêi cña nh©n d©n lao ®éng trong ca dao hµi híc. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 598

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

- Sgk, sgv. - Mét sè tµi liÖu tham kh¶o. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái trong sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc diÔn c¶m, trao ®æi- th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: Nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt cña ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ngò viÕt? 3. Bµi míi:

Yªu cÇu cÇn ®¹t I. H íng dÉn ®äc vµ t×m hiÓu lo¹i: 1. §äc.

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Gv híng dÉn hs ®äc vµ nhËn xÐt kÕt qu¶. Bµi 1: Giäng vui t¬i, dÝ dám, mang h×nh thøc ®èi ®¸p. Bµi 2, 3, 4: Giäng vui, dÝ dám, chÕ giÔu, nhÊn m¹nh c¸c tõ: lµm trai, chång em, chång yªu vµ c¸c ®éng tõ. - C¶ 4 bµi ca dao ®Òu thuéc lo¹i ca dao hµi híc nhng cã thÓ ph©n lo¹i cô thÓ ntn?

2. T×m hiÓu tiÓu lo¹i: - Bµi 1: Ca dao hµi híc tù trµo (tù cêi m×nh).  Môc ®Ých: mua vui, biÓu hiÖn tinh thÇn l¹c quan. - Bµi 2, 3, 4: Ca dao hµi híc ch©m biÕm, phª ph¸n.  Môc ®Ých: mua vui, ch©m biÕm, phª ph¸n c¸i xÊu. II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. Bµi 1: - ViÕt theo thÓ ®èi ®¸p gi÷a chµng trai vµ c« g¸i (2 nh©n vËt tr÷ t×nh). *Lêi chµng trai vÒ lÔ vËt dÉn cíi: + C¸ch nãi khoa tr¬ng, phãng ®¹i: DÉn voi- dÉn tr©u- dÉn bß lÔ vËt sang träng. + C¸ch nãi gi¶ ®Þnh: “toan dÉn” lµ c¸ch nãi thêng gÆp trong lêi nãi tëng tîng vÒ c¸c lÔ vËt sang träng, linh ®×nh cña c¸c chµng trai nghÌo ®ang yªu ngµy xa. + C¸ch nãi ®èi lËp: DÉn voi  Sî quèc cÊm. DÉn tr©u  Sî hä m¸u hµn. DÉn bß  Sî hä nhµ nµng co g©n.  Chµng trai lµ ngêi cÈn thËn, biÕt quan t©m vµ t«n träng gia téc nhµ c« g¸i. §ång thêi, chµng cßn lµ ngêi khÐo lÐo, cã lÝ, cã t×nh, dÔ t¹o ®îc sù c¶m th«ng cña mäi ngêi vµ nhÊt lµ cña c« g¸i. Gv dÉn d¾t: Cíi xin lµ viÖc hÖ träng trong cuéc ®êi mçi ngêi nªn nã thêng ®îc tæ chøc rÊt trng träng. Do ®ã, nã ph« diÔn râ gia c¶nh cña con ngêi. Th¸ch cíi vµ dÉn cíi lµ nh÷ng tôc lÖ l©u ®êi cña ngêi ViÖt Nam. - Bµi ca dao sè 1 ®îc viÕt theo h×nh thøc nµo? - C¸ch nãi cña chµng trai vÒ lÔ vËt dÉn cíi cã g× ®Æc biÖt? Qua ®ã, em thÊy g× vÒ gia c¶nh vµ con ngêi cña chµng trai? Liªn hÖ víi mét sè bµi ca

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 599

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

dao cã cïng chñ ®Ò?

+ C¸ch nãi gi¶m dÇn: voi tr©u bßchuét.  TiÕng cêi bËt lªn, v×: + LÔ vËt cña anh “sang träng”, kh¸c thêng qu¸, còng lµ loµi “thó bèn ch©n” ngang tÇm víi voi, tr©u, bß. + Chµng trai khÐo nãi qu¸.  Gia c¶nh thùc cña chµng trai: rÊt nghÌo. TÝnh c¸ch cña chµng trai: cÈn thËn, chu ®¸o, khÐo lÐo, dÝ dám, a trµo léng. * Lêi c« g¸i: - Lêi ®¸nh gi¸ vÒ lÔ vËt dÉn cíi cña chµng trai: Sang cã gi¸ trÞ cao.  ®µng hoµng, lÞch sù.  TÊm lßng bao dung cña c« g¸i cïng chung c¶nh ngé víi chµng trai.

- Em hiÓu g× vÒ nghÜa cña tõ “sang” trong lêi ®¸nh gi¸ cña c« g¸i vÒ lÔ vËt dÉn cíi cña chµng trai? §ã lµ lêi ®¸nh gi¸ trang trong hay lµ lêi biÓu lé tÊm lßng bao dung cña c« g¸i cïng chung c¶nh ngé víi chµng trai?

- Nªu c¶m nhËn vÒ tiÕng cêi cña ngêi lao ®éng trong c¶nh nghÌo? (hä cêi ®iÒu g×? cêi ai? ý nghÜa - C¸ch nãi vÒ lÔ vËt th¸ch cíi: + C¸ch nãi ®èi lËp: Ngêi ta  Nhµ em Th¸ch lîn, gµ. Th¸ch mét nhµ khoai lang. “Mét nhµ khoai lang” sè lîng b»ng mét nhµ. c¶ nhµ, c¶ hä nhµ khoai lang (cñ to, cñ nhá, cñ rÝm, cñ hµ,...) LÔ vËt “mét nhµ khoai lang” võa kh¸ lín l¹i võa thËt b×nh dÞ mµ kh¸c thêng cña lÒ vËt th¸ch cíi cña gia ®×nh c« g¸i lµm bËt lªn tiÕng cêi. Lêi gi¶i thÝch cña c« g¸i vÒ viÖc sö dông lÔ vËt th¸ch cíi: Cñ to- mêi lµng. Cñ nhá- hä hµng ¨n ch¬i. Cñ mÎ- con trÎ ¨n ch¬i. Cñ rÝm, cñ hµ- lîn, gµ ¨n.  Sù ®¶m ®ang, th¸o v¸t, t×nh c¶m ®Ëm ®µ cña c« g¸i nghÌo víi hä hµng, gia ®×nh, lµng xãm.  Cuéc sèng sinh ho¹t hoµ thuËn, nghÜa t×nh trong nhµ ngoµi xãm cña nh©n d©n lao ®éng. + C¸ch nãi gi¶m dÇn: Cñ to cñ nhá cñ mÎ cñ rÝm cñ hµ.  TÝnh hÊt trµo léng, ®ïa vui.  Lµ lêi th¸ch cíi kh¸c thêng, v« t, thanh th¶n, trµn ®Çy lßng l¹c quan yªu ®êi.  TiÓu kÕt: - Bµi ca dao trªn lµ tiÕng cêi tù trµo vÒ c¶nh nghÌo cña ngêi lao ®éng. - ý nghÜa : + ThÓ hiÖn tinh thÇn l¹c quan, yªu ®êi, vît lªn cuéc sèng khèn khã. + TriÕt lÝ nh©n sinh ®Ñp: ®Æt t×nh nghÜa cao h¬n cña c¶i.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 600

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cña tiÕng cêi?)

- Kh¸i qu¸t chung vÒ nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt cña bµi ca dao trªn?

- Bµi ca dao sè 2, 3, 4 chÕ giÔu ®èi tîng nµo trong x· héi? Møc ®é chÕ giÔu ra sao vµ th¸i ®é cña t¸c gi¶ d©n gian ®èi víi nh÷ng ngêi ®ã ntn? - T×m mét vµi bµi ca dao cã cïng m«tÝp më ®Çu nh bµi ca dao sè 2? - C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®îc sö dông trong bµi nµy lµ g×? - TiÕng cêi bËt ra tõ ®©u? - ý nghÜa cña bµi ca dao nµy?

- NghÖ thuËt g©y cêi: + C¸ch nãi khoa tr¬ng, phãng ®¹i. + C¸ch nãi gi¶m dÇn. + C¸ch nãi ®èi lËp. + Sö dông chi tiÕt, h×nh ¶nh hµi híc. 2. Bµi ca dao sè 2, 3, 4: - Lµ tiÕng cêi phª ph¸n trong néi bé nh©n d©n. - Môc ®Ých: nh¾c nhë nhau tr¸nh nh÷ng thãi h tËt xÊu mµ con ng- êi thêng m¾c ph¶i. - Th¸i ®é cña t¸c gi¶ d©n gian: nhÑ nhµng, th©n t×nh, mang tÝnh gi¸o dôc s©u s¾c. a. Bµi 2: - Më ®Çu b»ng m«tÝp quen thuéc: Lµm trai cho ®¸ng nªn trai. - §èi lËp: C©u 1  C©u 2 LÏ thêng Sù thËt vÒ anh chµng trong bµi ca dao nµy - LÏ thêng: Lµm trai ph¶i cã søc trai khoÎ m¹nh, gi÷ vai trß trô cét trong gia ®×nh, lµ chç dùa v÷ng ch¾c cho vî con, ph¶i lµ “Xuèng ®«ng ®«ng tÜnh, lªn ®oµi ®oµi yªn”, “Phó Xu©n ®· tr¶i, §ång Nai ®· tõng”,... - H×nh ¶nh phãng ®¹i, ®èi lËp: Khom lng chèng gèi  G¸nh ®«i h¹t võng T thÕ rÊt cè g¾ng, ra søc, cè hÕt søc. C«ng viÖc qu¸ bÐ nhá.

- T×m nh÷ng h×nh ¶nh ®èi lËp, phãng ®¹i, cêng ®iÖu ë bµi ca dao sè 3? ý nghÜa cña nã?

TiÕng cêi bËt lªn gißn gi·.  TiÓu kÕt: Bµi ca dao ch©m biÕm, phª ph¸n nh÷ng anh chµng yÕu ®uèi, ko ®¸ng søc trai, v« tÝch sù. b. Bµi 3: - Nh÷ng h×nh ¶nh ®èi lËp, phãng ®¹i, cêng ®iÖu: Chång ngêi  Chång em §i ngîc vÒ xu«i Ngåi bÕp sê ®u«i con mÌo  §©y lµ lêi than thë cña ngêi vî vÒ ®øc «ng chång cña m×nh. H×nh ¶nh ngêi ®µn «ng hiÖn lªn võa hµi híc võa th¶m h¹i. T¸c gi¶ d©n gian ®· tãm ®óng thÇn th¸i nh©n vËt trong mét chi tiÕt thËt ®¾t, võa cã gi¸ trÞ kh¸i qu¸t cao cho mét lo¹i ®µn «ng Ìo uét, lêi nh¸c, ¨n b¸m vî, ru ró xã bÕp ch¼ng kh¸c g× con mÌo luêi biÕng, quanh quÈn n¬i xã bÕp sëi Êm, ¨n vông...  TiÓu kÕt: Bµi ca dao phª ph¸n lo¹i ®µn «ng lêi nh¸c, ko cã chÝ lín. c. Bµi 4: - NghÖ thuËt: cêng ®iÖu, ®èi lËp, liÖt kª: + Lç mòi mêi t¸m g¸nh l«ng  R©u rång trêi cho h×nh d¸ng xÊu xÝ, th« kÖch. - C¸c biÖn ph¸p tu tõ nµo ®îc sö dông trong bµi ca dao nµy? - Bµi nµy nh»m chÕ giÔu

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 601

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

“chång yªu lo¹i ngêi trong gia ®×nh vµ x· héi? - Th¸i ®é cña nh©n d©n ®èi víi ngêi ®ã ntn? - C¸ch nãi chång b¶o” cã dông ý g×?

Hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí(sgk). - Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt mµ ca dao hµi híc thêng sö dông lµ g×? + Ng¸y o o  Ng¸y cho vui nhµ. + Hay ¨n quµ  VÒ nhµ ®ì c¬m thãi quen xÊu. + Trªn ®Çu nh÷ng r¸c cïng r¬m  Hoa th¬m r¾c ®Çu luém thuém, bÈn thØu. - §èi tîng phª ph¸n: nh÷ng ngêi ®µn bµ ®o¶ng vÞ, v« duyªn (xÊu, vông, tham ¨n) - Th¸i ®é cña t¸c gi¶ d©n gian: + Ch©m biÕm nhÑ nhµng  c¸i nh×n nh©n hËu nh¾c nhë khÐo. + T¹o tiÕng cêi s¶ng kho¸i mua vui, gi¶i trÝ. - C¸ch nãi “chång yªu chång b¶o” ®iÖp l¹i nhiÒu lÇn  yªu nhau cñ Êu nªn trßn  phª ph¸n anh chång khÐo biÖn b¸c, nÞnh hãt.  TiÓu kÕt: Bµi ca dao phª ph¸n : nh÷ng ngêi ®µn bµ ®o¶ng vÞ, v« duyªn vµ c¶ nh÷ng anh chång khÐo biÖn b¸c, nÞnh hãt. III. Tæng kÕt bµi häc: NghÖ thuËt cña ca dao hµi híc: - BiÖn ph¸p tu tõ: phãng ®¹i, t¬ng ph¶n, ®èi lËp. - H cÊu tµi t×nh, kh¾c häa nh©n vËt b»ng nh÷ng chi tiÕt nghÖ thuËt ®Æc s¾c, cã gi¸ trÞ kh¸i qu¸t cao. - Ng«n ng÷ gi¶n dÞ mµ hµm chøa ý nghÜa s©u s¾c.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc thuéc c¸c bµi ca dao ®· häc, n¾m ®îc gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt. - Su tÇm c¸c bµi ca dao cã cïng néi dung chñ ®Ò kh¸c. - So¹n bµi: Lêi tiÔn dÆn.

Ngµy so¹n: 17/ 10/ 09 TiÕt: 30. §äc thªm:

lêi tiÔn dÆn (TrÝch TiÔn dÆn ngêi yªu - TruyÖn th¬ d©n téc Th¸i)

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- HiÓu ®îc cèt truyÖn th¬ TiÔn dÆn ngêi yªu.

- N¾m ®îc vÞ trÝ, néi dung vµ gi¸ trÞ c¬ b¶n cña ®o¹n trÝch. - RÌn kÜ n¨ng tù ®äc, tù häc cã híng dÉn. - Lßng c¶m th«ng, th¬ng xãt cho cuéc sèng khæ ®au cña ngêi

Th¸i, ®Æc biÖt lµ ngêi phô n÷ Th¸i trong XHPK. - Tr©n träng kh¸t väng tù do yªu ®¬ng vµ h¹nh phóc løa ®«i cña hä. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv vµ c¸c tµi liÖu tham kh¶o. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái trong sgk.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 602

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

- Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ®äc diÔn c¶m, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: §äc thuéc chïm ca dao hµi híc ®· häc? Nªu gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi ca dao sè mét? 3. Bµi míi: *Giíi thiÖu bµi míi: NÕu ngêi Kinh coi TruyÖn KiÒu lµ cuèn s¸ch gèi ®Çu giêng, ngêi £- ®ª mª ®¾m nghe kÓ khan sö thi §¨m S¨n,... th× ngêi Th¸i còng tù hµo cã truyÖn th¬ TiÔn dÆn ngêi yªu. §ång bµo d©n téc Th¸i tõng kh¼ng ®Þnh: “H¸t TiÔn dÆn lªn, gµ Êp ph¶i bá æ, c« g¸i quªn h¸i rau, anh ®i cµy quªn cµy”. Cßn c¸c em nghÜ sao vÒ t¸c phÈm nµy qua ®o¹n trÝch tiªu biÓu: Lêi tiÔn dÆn? Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

Yªu cÇu hs nh¾c l¹i kh¸i niÖm truyÖn th¬.

- Nªu c¸c chñ ®Ò chÝnh cña truyÖn th¬?

I.T×m hiÓu chung: 1. Giíi thiÖu chung vÒ truyÖn th¬: a. Kh¸i niÖm: Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian b»ng th¬, giµu chÊt tr÷ t×nh, ph¶n ¸nh sè phËn vµ kh¸t väng cña con ngêi khi h¹nh phóc løa ®«i vµ sù c«ng b»ng x· héi bÞ tíc ®o¹t. b. C¸c chñ ®Ò chÝnh: - Cuéc sèng khæ ®au, bi th¶m, ko cã t×nh yªu tù do vµ h«n nh©n tù chñ cña con ngêi trong XHPK phª ph¸n hiÖn thùc. - Kh¸t väng tù do yªu ®¬ng vµ h¹nh phóc løa ®«i kh¼ng ®Þnh lÝ t- ëng, íc m¬ mang ý nghÜa nh©n v¨n. c. KÕt cÊu: Cèt truyÖn thêng diÔn ra theo 3 chÆng:

- Cèt truyÖn cña truyÖn th¬ thêng diÔn ra qua c¸c chÆng ntn?

4. §«i b¹n trÎ yªu nhau tha thiÕt. 5. T×nh yªu tan vì, ®au khæ. 6. Hä t×m c¸ch tho¸t khái c¶nh ngé ®¹t ®îc h¹nh phóc ë thÕ giíi bªn kia hoÆc vît khã kh¨n ®Ó trë vÒ sèng h¹nh phóc (kÕt thóc cã hËu).

êi yªu:

Song thêng lµ kÕt thóc bi th¶m, con ngêi ko ®¹t ®îc h¹nh phóc Cuéc sèng ngét ng¹t cña XHPK vµ kh¸t väng h¹nh phóc ch¸y báng cña con ngêi . 2. TruyÖn th¬ TiÔn dÆn ng - Dung lîng: 1846 c©u th¬. - Nh©n vËt chÝnh: Anh (chµng trai) vµ ChÞ (c« g¸i). - Tãm t¾t: (sgk) II. H íng dÉn ®äc- hiÓu ®o¹n trÝch: 1. §äc. 2. Bè côc: 2 phÇn + PhÇn 1: Tõ ®Çu “gãa bôa vÒ giµ”: T©m tr¹ng cña chµng trai vµ c« g¸i trªn ®êng tiÔn dÆn. - Dung lîng t¸c phÈm? Nh©n vËt chÝnh? - Tãm t¾t néi dung truyÖn th¬ trªn? Hs ®äc ®o¹n trÝch. Gv híng dÉn hs ®äc víi giäng buån rÇu, tiÕc th- ¬ng, tha thiÕt.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 603

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- T×m bè côc cña ®o¹n trÝch?

êng tiÔn

- Toµn bé ®o¹n trÝch lµ lêi cña ai? Gv dÉn d¾t: §o¹n trÝch nªu nªn c¶nh ngé bi th¶m cña chµng trai vµ c« g¸i yªu nhau mµ ko lÊy ®îc nhau, ph¶i chia biÖt, tiÔn nhau ®Ó xa nhau m·i m·i... - Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng cña chµng trai vµ c« g¸i qua lêi kÓ, c¶m nhËn cña chµng trai ë phÇn mét cña ®o¹n trÝch?

+ PhÇn 2: Cßn l¹i: Cö chØ, hµnh ®éng vµ t©m tr¹ng cña chµng trai khi ë nhµ chång c« g¸i. íng dÉn t×m hiÓu ®o¹n trÝch: 3. H - §o¹n trÝch lµ lêi cña chµng trai, c« g¸i chØ hiÖn ra qua lêi kÓvµ c¶m nhËn cña chµng. a. DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña chµng trai vµ c« g¸i trªn ® dÆn: - Chµng trai c¶m nhËn ®îc nçi ®au khæ, tuyÖt väng cña c« g¸i còng lµ t©m tr¹ng cña chÝnh anh: + Võa ®i- võa ngo¶nh l¹i.  ngo¸i tr«ng.  lßng cµng ®au cµng nhí.  Sù lu luyÕn, nuèi tiÕc, ®au ®ín, nhí nhung. + C« g¸i ®i qua c¸c khu rõng: Rõng ít- cay. Rõng cµ- ®¾ng. Rõng l¸ ngãn- ®éc ®Þa.  Sù “chê”, “®îi”, “ngãng tr«ng” cña c« g¸i lµ v« väng. - Muèn kÐo dµi gi©y phót tiÔn biÖt: + Chµng trai: - Nh¾n nhñ, dÆn dß.

- Muèn ngåi l¹i, ©u yÕm bªn c« g¸i. - Nùng con riªng cña c« g¸i

 Lßng tr©n träng c« g¸i vµ t©m tr¹ng xãt xa, ®au ®ín cña anh. + C« g¸i: - Võa bíc ®i võa ngo¶nh l¹i. - T×m cí dõng l¹i ®Ó chê chµng trai. - Chµng trai muèn mîn h¬ng ngêi yªu tõ lóc nµy ®Ó mai ®©y “löa x¸c ®îm h¬i”  suèt ®êi anh ko cßn yªu th¬ng ai h¬n c« g¸i ®Ó ®Õn lóc chÕt x¸c chµng cã thÓ nhê cã h¬ng ngêi ®ã mµ ch¸y ®îm (theo phong tôc cña ngêi Th¸i)  kh¼ng ®Þnh t×nh yªu thuû chung, m·nh liÖt. - ¦íc hÑn chê ®îi c« g¸i trong mäi thêi gian, t×nh huèng: Th¸ng n¨m lau në Mïa níc ®á c¸ vÒ Chim t¨ng lã hãt gäi hÌ Mïa h¹- mïa ®«ng Thêi trÎ- vÒ giµ  Nh÷ng kho¶ng thêi gian ®îc tÝnh b»ng mïa vô vµ ®êi ngêi.  PhÇn 1 cho thÊy t©m tr¹ng ®Çy ®au ®ín, tuyÖt väng vµ m©u thuÉn (võa ph¶i chÊp nhËn sù thËt trí trªu võa muèn kÐo dµi gi©y phót tiÔn ch©n, ©u yÕm bªn nhau). §ång thêi, nã cßn cho thÊy lêi íc hÑn quyÕt t©m chê ®îi ®oµn tô. b. Cö chØ, hµnh ®éng vµ t©m tr¹ng cña chµng trai lóc ë nhµ chång c« g¸i: - An ñi, vç vÒ khi c« g¸i bÞ nhµ chång ®¸nh ®Ëp, h¾t hñi: “DËy ®i em... bói hé” - Lµm thuèc cho c« g¸i uèng.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 604

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Gv dÉn d¾t: V¨n b¶n sgk ®· lîc ®i ®o¹n miªu t¶ c¶nh c« g¸i bÞ nhµ chång ®¸nh ®Ëp ®Õn ng· l¨n bªn miÖng cèi g¹o, bªn m¸ng lîn...§ã lµ hiÖn thùc ®au ®ín cña nh÷ng ngêi phô n÷ d©n téc xa khi bÞ g¶ b¸n... - T×m c¸c cö chØ, hµnh ®éng cña chµng trai ®îc diÔn t¶ ë phÇn 2? - §iÖp tõ “chÕt” trong nh÷ng lêi th¬ mang ý nghÜa kh¼ng ®Þnh m¹nh mÏ vµ nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn trong c¸c c©u: “ChÕt ba n¨m... song song” cã ý nghÜa g×?

- Gióp c« lµm lông.  Sù quan t©m, s¨n sãc ©n t×nh  chµng trai trë thµnh chç dùa tinh thÇn v÷ng ch¾c cho c« g¸i.  NiÒm xãt xa, th¬ng c¶m s©u s¾c cña chµng trai ®èi víi c« g¸i. - §iÖp tõ “chÕt” vµ nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn chØ sù ho¸ th©n g¾n bã kh¨ng khÝt cña hai nh©n vËt tr÷ t×nh kh¼ng ®Þnh t×nh yªu m·nh liÖt, thuû chung son s¾t cña hä. - C¸c h×nh ¶nh so s¸nh t¬ng ®ång (t×nh ®«i ta-- t×nh Ló- ña; lßng ta th¬ng nhau- bÒn ch¾c nh vµng, ®¸) vµ c¸c ®iÖp ng÷ (yªu nhau, yªu trän)  Kh¸t väng, ý chÝ ®oµn tô ko g× lay chuyÓn ®îc . III. Tæng kÕt bµi häc: 1. T©m tr¹ng c¸c nh©n vËt: - C« g¸i: ®au khæ, nuèi tiÕc, mçi bíc ®i lµ nçi ®au gh×m xÐ, tuyÖt väng. - Chµng trai: ®ång c¶m vãi nçi lßng c« g¸i, t©m tr¹ng cña chµng cßn cã sù vËn ®éng tõ xãt xa, ®au ®ín ®Õn kh¼ng ®Þnh t×nh yªu chung thuû, vît qua mäi ng¸ng trë, ®éng viªn c« g¸i, íc hÑn chê ®îi, béc lé kh¸t väng t×nh yªu tù do vµ h¹nh phóc. 2. NghÖ thuËt: - C¸c biÖn ph¸p tu tõ: ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷, so s¸nh. - Ng«n ng÷: gi¶n dÞ, biÓu c¶m, giµu h×nh ¶nh thiªn nhiªn mang tÝnh biÓu tîng. - Giäng ®iÖu: ngät ngµo, thÊm ®Ém chÊt tr÷ t×nh vµ phong vÞ v¨n ho¸ d©n téc Th¸i.

- Kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng nÐt t©m tr¹ng cña c« g¸i vµ chµng trai trong ®o¹n trÝch? - C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®îc sö dông?

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs vÒ nhµ:- §äc l¹i nhiÒu lÇn, ®äc tµi liÖu tham kh¶o vÒ ®o¹n trÝch. - §äc tríc bµi: LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù.

Ngµy so¹n: 23/10/09 TiÕt: 32. ¤n tËp: «n tËp v¨n häc d©n gian viÖt nam

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- Cñng cè, hÖ thèng ho¸ c¸c kiÕn thøc VHDGVN ®· häc nh ®Æc trng, c¸c thÓ lo¹i, gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña c¸c t¸c phÈm (®o¹n trÝch) VHDG. - RÌn kÜ n¨ng hÖ thèng hãa, so s¸nh, vËn dông kiÕn thøc lÝ thuyÕt ®Ó t×m hiÓu, ph©n tÝch mét t¸c phÈm VHDG cô thÓ. - Cã t×nh c¶m tr©n träng, tù hµo vÒ VHDGVN. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - C¸c b¶ng hÖ thèng.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 605

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

- Hs so¹n bµi, tr¶ lêi c¸c c©u hái «n tËp trong sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc gi¬g d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn hs trao ®æi- th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái, lµm bµi tËp vËn dông. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: Nªu c¸c lo¹i ®o¹n v¨n ph©n theo kÕt cÊu cña v¨n b¶n tù sù? C¸ch viÕt ®o¹n v¨n trong bµi v¨n tù sù? 3. Bµi míi: Yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Gv chia hs thµnh c¸c nhãm th¶o luËn, tr¶ lêi nh÷ng c©u hái «n tËp trong sgk dùa trªn bµi so¹n ®· lµm ë nhµ. C©u 1: Tr×nh bµy c¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña VHDG, minh häa b»ng c¸c t¸c phÈm, ®o¹n trÝch ®· häc?

I. Néi dung «n tËp: 1. C©u 1: C¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña VHDG: - VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miÖng (tÝnh truyÒn miÖng). VD: KÓ chuyÖn TÊm C¸m, Th¹ch Sanh,...; kÓ- h¸t sö thi §¨m S¨n; lêi th¬ trong ca dao ®îc h¸t theo nhiÒu lµn ®iÖu; c¸c vë chÌo ®îc tr×nh diÔn b»ng lêi, nh¹c, móa vµ diÔn xuÊt cña nghÖ nh©n,... - VHDG lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ (tÝnh tËp thÓ). VD: C¸c bµi ca dao than th©n cïng m«tÝp më ®Çu b»ng hai ch÷ “th©n em”,... - VHDG g¾n bã mËt thiÕt víi c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau cña ®êi sèng céng ®ång (tÝnh thùc hµnh). VD: KÓ khan §¨m S¨n ë c¸c nhµ R«ng cña ngêi £-®ª; TruyÒn thuyÕt An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u- Träng Thñy g¾n víi lÔ héi Cæ Loa;... 2. C©u 2: B¶ng tæng hîp c¸c thÓ lo¹i VHDG:

TruyÖn DG C©u nãi

S©n khÊu DG - ChÌo. Tôc Th¬ ca DG - Ca dao. - VÌ. C©u TruyÒn DG - ng÷. - ®è.

C©u 2: VHDGVN cã nh÷ng thÓ lo¹i g×? Nªu c¸c ®Æc trng chñ yÕu cña c¸c thÓ lo¹i: sö thi (sö thi anh thuyÕt, truyÒn hïng), truyÖn cæ tÝch, truyÖn c- êi, ca dao, truyÖn th¬? LËp b¶ng hÖ thèng c¸c thÓ lo¹i VHDG?

TruyÖn

-ThÇn tho¹i. - Sö thi. - thuyÕt. - Cæ tÝch. - Ngô ng«n. - TruyÖn c- êi. - th¬. - C¸c ®Æc trng chñ yÕu cña mét sè thÓ lo¹i VHDG: (1) Sö thi: - Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian cã quy m« lín.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 606

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Néi dung: kÓ vÒ nh÷ng biÕn cè lín diÔn ra trong ®êi sèng céng ®ång thêi cæ ®¹i. - NghÖ thuËt: + Ng«n ng÷: cã vÇn, nhÞp. + Giäng ®iÖu: trang träng, hµo hïng, chËm r·i, tØ mØ víi lèi tr× ho·n sö thi. + C¸c biÖn ph¸p tu tõ thêng sö dông: so s¸nh trïng ®iÖp, phãng ®¹i, t¬ng ph¶n. + KÕt hîp yÕu tè hiÖn thùc víi yÕu tè h cÊu tëng tîng. * Sö thi anh hïng: kÓ vÒ nh÷ng chiÕn c«ng cña ngêi anh hïng, x©y dùng h×nh tîng ngêi anh hïng k× vÜ, hoµnh tr¸ng. (2) TruyÒn thuyÕt: - Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian, kÓ vÒ c¸c sù kiÖn, nh©n vËt lÞch sö (cã liªn quan ®Õn lÞch sö) theo xu híng lÝ tëng hãa. - Cã sù hoµ trén gi÷a yÕu tè hiÖn thùc vµ yÕu tè thÇn k×. - ThÓ hiÖn nhËn thøc, quan ®iÓm ®¸nh gi¸, t×nh c¶m cña nh©n d©n lao ®éng ®èi víi c¸c sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö. (3) TruyÖn cæ tÝch: - Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian mµ cèt truyÖn vµ h×nh tîng ®îc h cÊu cã chñ ®Þnh, kÓ vÒ sè phËn con ngêi b×nh thêng trong x· héi, thÓ hiÖn tinh thÇn nh©n ®¹o vµ l¹c quan cña nh©n d©n lao ®éng. TruyÖn cæ tÝch thÇn k×: Lµ lo¹i truyÖn cæ tÝch cã sù tham gia cña c¸c yÕu tè thÇn k× vµo tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña c©u chuyÖn. - Néi dung: + Ph¶n ¸nh m©u thuÉn, xung ®ét gia ®×nh, x· héi, qua ®ã thÓ hiÖn cuéc ®Êu tranh gi÷a c¸i thiÖn vµ c¸i ¸c. + §Ò cao c¸i thiÖn, nªu g¬ng ®¹o ®øc tèt ®Ñp gi¸o dôc con ngêi. + ThÓ hiÖn íc m¬ ch¸y báng cña nh©n d©n lao ®éng vÒ h¹nh phóc gia ®×nh, lÏ c«ng b»ng x· héi, vÒ phÈm chÊt vµ n¨ng lùc tuyÖt vêi cña con ngêi. + ThÓ hiÖn tinh thÇn l¹c quan, yªu ®êi cña nh©n d©n lao ®éng. (4) TruyÖn cêi: - Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian ng¾n gän, kÕt cÊu chÆt chÏ, kÕt thóc bÊt ngê. - KÓ vÒ nh÷ng viÖc xÊu, tr¸i tù nhiªn trong cuéc sèng. - Ýt nh©n vËt. - Cã ý nghÜa gi¶i trÝ hoÆc phª ph¸n. (5) Ca dao: - Lµ lêi th¬ tr÷ t×nh d©n gian, thêng ®îc kÕt hîp víi ©m nh¹c khi diÔn xíng. - DiÔn t¶ ®êi sèng néi t©m con ngêi, thÓ hiÖn t©m t, t×nh c¶m cña con ngêi ë nhiÒu hoµn c¶nh, nghÒ nghiÖp,... - Dung lîng thêng ng¾n gän. - ThÓ th¬ phÇn lín lµ thÓ lôc b¸t. - Ng«n ng÷ gi¶n dÞ, giµu h×nh ¶nh so s¸nh, Èn dô,...cã lèi diÔn ®¹t b»ng mét sè c«ng thøc mang ®Ëm s¾c th¸i d©n gian.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 607

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

(6) TruyÖn th¬: Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian b»ng th¬, giµu chÊt tr÷ t×nh, ph¶n ¸nh sè phËn vµ kh¸t väng cña con ngêi khi h¹nh phóc løa ®«i vµ sù c«ng b»ng x· héi bÞ tíc ®o¹t. C©u 3:

C©u 3: LËp b¶ng tæng hîp so s¸nh c¸c truyÖn d©n gian ®· häc theo mÉu sgk. Hs tr×nh bµy b¶ng chuÈn bÞ cña m×nh. Gv nhËn xÐt, bæ sung, ®a ra b¶ng phô. ThÓ lo¹i Môc ®Ých dung §Æc ®iÓm nghÖ thuËt s¸ng t¸c H×nh thøc lu truyÒn Néi ph¶n ¸nh

1.Sö thi H¸t- kÓ

BiÖn ph¸p so s¸nh, phãng ®¹i, trïng ®iÖp t¹o nªn nh÷ng h×nh tîng hoµnh tr¸ng, hµo hïng.

2.TruyÒn thuyÕt. KÓ- diÔn xíng (lÔ héi d©n gian) Tõ “c¸i lâi lµ sù thËt lÞch sö” ®· ®îc h cÊu thµnh c©u chuyÖn mang yÕu tè k× ¶o, hoang ®êng.

Ghi l¹i c/s vµ íc m¬ ph¸t triÓn céng ®ång cña ngêi T©y nguyªn xa. ThÓ hiÖn th¸i ®é vµ c¸ch ®¸nh gi¸ cña nh©n d©n ®èi víi c¸c sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö.

KiÓu nh©n vËt chÝnh Ngêi anh hïng sö thi cao ®Ñp, (§¨m k× S¨n) Nh©n vËt lÞch sö ®- îc truyÒn thuyÕt ho¸(An D- ¬ng V¬ng, MÞ Ch©u, Ttäng Thñy,...)

KÓ 3.TruyÖn cæ tÝch.

-TruyÖn hoµn toµn do h cÊu. -KÕt cÊu trùc tuyÕn. - KÕt thóc thêng cã hËu.

XH T©y Nguyªn cæ ®¹i ë thêi k× c«ng x· thÞ téc. KÓ vÒ c¸c sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö cã thËt nhng ®îc ®· khóc x¹ qua mét cèt truyÖn h cÊu. Xung ®ét XH, cuéc ®Êu tranh gi÷a thiÖn- ¸c, chÝnh nghÜa- gian tµ. ThÓ hiÖn nguyÖn väng, íc m¬ cña nh©n d©n trong x· héi cã giai cÊp: chÝnh nghÜa th¾ng gian tµ.

Ngêi con riªng, ngêi må c«i, em ngêi ót, ngêi lao ®éng nghÌo khæ, bÊt h¹nh, ngêi cã tµi l¹,... ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 608

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

KÓ 4.TruyÖn cêi.

-Mua vui, gi¶i trÝ. - Ch©m biÕm, phª ph¸n XH. KiÓu nh©n vËt cã thãi h tËt xÊu. - Ng¾n gän. - T¹o t×nh huèng bÊt ngê, m©u thuÉn ph¸t triÓn nhanh, kÕt thóc ®ét ngét.

Nh÷ng ®iÒu tr¸i tù nhiªn, nh÷ng thãi h tËt xÊu ®¸ng cêi, ®¸ng phª ph¸n trong XH.

Hs ®äc vµ tr¶ lêi c©u 4 trong sgk. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

- V× sao ca dao hay dïng c¸c biÓu tîng: c¸i kh¨n, c¸i cÇu ®Ó béc lé t×nh yªu? C¸c h×nh ¶nh c©y ®a, bÕn níc- con thuyÒn, gõng cay- muèi mÆn,... ®Ó nãi lªn t×nh nghÜa? - So s¸nh tiÕng cêi tù trµo vµ tiÕng cêi phª ph¸n trong ca dao hµi híc, tõ ®ã nªu nhËn xÐt vÒ t©m hån ngêi d©n lao ®éng trong cuéc sèng cßn nhiÒu vÊt v¶, lo toan?

- Nªu nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt thêng ®îc sö dông trong ca dao? 4.C©u 4: - Ca dao than th©n thêng lµ lêi cña ngêi phô n÷ trong x· héi cò nãi chung. - V×: + Hä võa ph¶i chÞu ¸ch ¸p bøc bãc lét cña giai cÊp thèng trÞ vµ nh÷ng nçi khæ vËt chÊt kh¸c. + Võa ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng khæ ®au bÊt h¹nh riªng cña giíi m×nh: th©n phËn bÞ phô thuéc, gi¸ trÞ cña hä ko ®îc ai biÕt ®Õn,... - Th©n phËn ngêi phô n÷ hiÖn lªn r¸t cô thÓ qua lêi so s¸nh hoÆc Èn dô. - Ca dao yªu th¬ng t×nh nghÜa ®Ò cËp ®Õn nh÷ng t×nh c¶m: t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc, t×nh c¶m gia ®×nh, t×nh nghÜa xãm giÒng, t×nh c¶m b¹n bÌ, t×nh yªu nam n÷,...  VÎ ®Ñp t©m hån: giµu nghÜa t×nh cña ngêi d©n lao ®éng. - C¸c biÓu tîng thêng dïng: + C¸i kh¨n: vËt gÇn gòi- ®èi tîng t©m t×nh, béc lé t×nh c¶m; vËt trao duyªn, vËt kØ niÖm. + C©y cÇu: n¬i hß hÑn, gÆp gì; nèi nhÞp t×nh yªu. + C©y ®a, bÕn níc nh÷ng vËt cè ®Þnh biÓu tîng cho ngêi ë l¹i ®îi chê, chung thuû. + Con thuyÒn vËt di chuyÓn biÓu tîng cho ngêi ra ®i. + Gõng cay- muèi mÆn nh÷ng cay ®¾ng, mÆn mµ trong t×nh nghÜa con ngêi ®· tr¶i nghiÖm; t×nh c¶m thuû chung cña con ngêi. - TiÕng cêi tù trµo: tù cêi m×nh, phª ph¸n, c¶nh tØnh trong néi bé nh©n d©n, mong con ngêi tù söa nh÷ng thãi h tËt xÊu cña m×nh ý nghÜa nh©n v¨n. - TiÕng cêi phª ph¸n: ®¶ kÝch, ch©m biÕm nh÷ng kÎ xÊu xa, ®éc ¸c, b¶n chÊt bãc lét cña giai cÊp thèng trÞ ý nghÜa x· héi.  T©m hån l¹c quan, yªu ®êi cña nh©n d©n lao ®éng. - Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt thêng ®îc sö dông trong ca dao: + C¸c biÖn ph¸p tu tõ: So s¸nh, Èn dô, ho¸n dô, nh©n ho¸, ch¬i ch÷, phãng ®¹i, t¬ng ph¶n,... + DiÔn ®¹t theo 3 lèi: phó (tr×nh bµy, diÔn t¶ râ sù vËt, sù viÖc, t©m t, t×nh c¶m con ngêi), tØ (so s¸nh), vµ høng (biÓu lé c¶m xóc ®èi víi ngo¹i c¶nh, më ®Çu cho sù biÓu hiÖn t©m t×nh)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 609

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Nh÷ng nÐt næi bËt trong nghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vËt anh hïng trong sö thi lµ g×? Nªu dÉn chøng minh häa?

II. Bµi tËp vËn dông: 1. C©u 1: - Nh÷ng nÐt næi bËt trong nghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vËt anh hïng trong sö thi: + Tëng tîng phong phó, phãng kho¸ng, bay bæng. VD: Nh÷ng h×nh ¶nh miªu t¶ tµi móa khiªn cña ®¨m S¨n. + So s¸nh, phãng ®¹i, t¬ng ph¶n. VD: “Chµng móa trªn cao... nh lèc”; “ThÕ lµ...ko thñng”; “B¾p ch©n...xµ däc”;... - T¸c dông: t«n vinh vÎ ®Ñp hµo hïng, k× vÜ cña ngêi anh hïng.

2. C©u 2:

Bµi häc rót ra

Bi kÞch ®îc h cÊu Bi kÞch t×nh yªu. KÕt côc cña bi kÞch MÊt tÊt c¶ (t×nh yªu, gia ®×nh, ®Êt níc)

- Nhê nh÷ng thñ ph¸p nghÖ thuËt ®ã, vÎ ®Ñp cña ngêi anh hïng sö thi ®· ®îc lÝ tëng ho¸ ntn? Hs tr×nh bµy b¶ng hÖ thèng. Gv nhËn xÐt, bæ sung, ®a ra b¶ng phô- ®¸p ¸n. C¸i lâi sù thËt lÞch sö Cuéc xung ®ét gi÷a An D- ¬ng V¬ng víi TriÖu §µ thêi k× ¢u L¹c.

- Tinh thÇn c¶nh gi¸c. -Xö lÝ ®óng ®¾n mèi quan hÖ c¸i riªng- c¸i chung, nhµ- níc, c¸ nh©n- céng ®ång, lÝ trÝ- t×nh c¶m.

- “ §Æc s¾c nghÖ thuËt cña truyÖn lµ thÓ hiÖn sù chuyÓn biÕn cña h×nh t- îng nh©n vËt TÊm: tõ yÕu ®uèi, thô ®éng ®Õn kiªn quyÕt ®Êu tranh giµnh l¹i sù sèng vµ h¹nh phóc cho m×nh”. Anh (chÞ) h·y ph©n tÝch truyÖn cæ tÝch TÊm C¸m ®Ó lµm s¸ng tá ®iÒu ®ã.

Nh÷ng chi tiÕt hoang ®- êng, k× ¶o - ThÇn Kim Quy. - LÉy ná thÇn. - Ngäc trai- giÕng níc. - ThÇn Kim Quy rÏ níc ®a An D¬ng V¬ng cÇm sõng tª b¶y tÊc xuèng biÓn. - M¸u MÞ Ch©u ngäc trai, x¸c MÞ Ch©u ngäc th¹ch. 3. C©u 3: - Khi TÊm ë cïng mÑ con mô d× ghÎ: YÕu ®uèi, thô ®éng.  ChØ biÕt khãc khi gÆp khã kh¨n (khi bÞ trót hÕt giá tÐp, bèng bÞ giÕt thÞt, ko nhÆt hÕt thãc, ko cã quÇn ¸o ®Ñp ®i xem héi) vµ nhê Bôt gióp ®ì. - Khi trë thµnh hoµng hËu: ko cßn sù gióp ®ì cña Bôt, TÊm kiªn quyÕt ®Êu tranh giµnh l¹i cuéc sèng vµ h¹nh phóc.  Bèn lÇn bÞ giÕt  Bèn lÇn ho¸ kiÕp: chim vµng anh- c©y xoan ®µo- khung cöi- qu¶ thÞ trë l¹i lµm ngêi, xinh ®Ñp h¬n xa.  Lu«n v¹ch mÆt, tè c¸o téi ¸c cña C¸m. - LÝ gi¶i: + Ban ®Çu: TÊm cha ý thøc râ vÒ th©n phËn m×nh, m©u thuÉn gia ®×nh cha c¨ng th¼ng l¹i ®îc Bôt gióp ®ì thô ®éng. + VÒ sau: m©u thuÉn gia ®×nh cµng quyÕt liÖt, ph¸t triÓn thµnh

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 610

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

m©u thuÉn x· héi, m©u thuÉn thiÖn- ¸c vµ TÊm l¹i ko nhËn ®îc sù gióp ®ì cña Bôt kiªn quyÕt ®Êu tranh. - ý nghÜa: + Kh¼ng ®Þnh søc sèng, søc trçi dËy m·nh liÖt cña con ngêi tríc sù vïi dËp cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch, søc m¹nh cña c¸i thiÖn, lµ cuéc ®Êu tranh ®Õn cïng, triÖt ®Ó cña c¸i thiÖn víi c¸i ¸c. + ThÓ hiÖn sù ph¸t triÓn tÝch cùc cña tÝnh c¸ch nh©n vËt. + ThÓ hiÖn niÒm tin, lßng nh©n ®¹o vµ l¹c quan cña nh©n d©n lao ®éng. 4. C©u 4:

LËp b¶ng «n tËp vÒ 2 truyÖn cêi ®· häc. Hs tr×nh bµy b¶ng chuÈn bÞ cña m×nh. Gv nh©n xÐt, ®a ra b¶ng phô- ®¸p ¸n. §èi tîng cêi Néi dung cêi Cao trµo ®Ó tiÕng cêi oµ ra

-Thãi giÊu dèt, khoe khoang.

1. TruyÖn Tam ®¹i con gµ: Anh häc trß lµm gia s (thÇy ®å)

- Khi thÇy ®å nãi c©u: “Dñ dØ lµ chÞ con c«ng, con c«ng lµ «ng con gµ”. - C©u nãi cuèi cïng cña thÇy lÝ: “Tao biÕt mµy ph¶i nhng nã ph¶i...b»ng hai mµy”.

- Bi hµi kÞch cña viÖc hèi lé vµ ¨n hèi lé. T×nh huèng g©y cêi - Luèng cuèng ko biÕt ch÷ “kª”, häc trß hái gÊp. - Bè häc trß chÊt vÊn thÇy ®å. - C¶i ®· ®ót lãt mµ ko nh÷ng bÞ thua kiÖn l¹i cßn bÞ ®¸nh ®ßn.

2. Nhng nã ph¶i b»ng hai mµy: ThÇy lÝ, C¶i vµ Ng«. Hs ph¸t biÓu tr¶ lêi c©u hái, ®äc mét sè c©u ca dao t×m ®îc vÒ c¸c chñ ®Ò mµ sgk ®a ra. Gv nhËn xÐt, bæ sung hoµn chØnh.

5. C©u 5: - M«tÝp më ®Çu c¸c bµi ca dao ®îc lÆp l¹i cã t¸c dông nhÊn m¹nh, t¨ng søc gîi c¶m vµ lµm ngêi ®äc (nghe) thªm hiÓu s©u h¬n vÒ chóng. - C¸c h×nh ¶nh so s¸nh, Èn dô trong c¸c bµi ca dao ®· häc: tÊm lôa ®µo, cñ Êu gai, tr¨ng, sao, mÆt trêi, kh¨n, ®Ìn, chiÕc cÇu d¶i yÕm,gõng cay-muèi mÆn. - C¸c c©u ca dao: + Th©n em nh giÕng gi÷a ®µng, Ngêi kh«n röa mÆt, ngêi phµm röa ch©n. + Th©n em nh l¸ ®µi bi, Ngµy th× d·i n¾ng, ®ªm th× dÇm s¬ng. + Th©n em nh h¹t ma rµo, H¹t r¬i xuèng giÕng, h¹t vµo vên hoa... + ChiÒu chiÒu l¹i nhí chiÒu chiÒu Nhí ngêi yÕm tr¾ng d¶i ®iÒu th¾t lng. + ChiÒu chiÒu m©y phñ S¬n Trµ Lßng ta nhí b¹n níc m¾t vµ lén c¬m. + ChiÒu chiÒu ra ®øng ngâ sau,

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 611

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- T×m mét sè bµi th¬(c©u th¬) cña c¸c nhµ th¬ trung ®¹i vµ hiÖn ®¹i cã sö dông chÊt liÖu VHDG?

Tr«ng vÒ quª mÑ ruét ®au chÝn chiÒu... 6. C©u 6: - Th¬ Hå Xu©n H¬ng: bµi B¸nh tr«i níc, Mêi trÇu,... - Th¬ NguyÔn Du: TruyÖn KiÒu VD: Ca dao cã c©u: VÇng tr¨ng ai xÎ lµm ®«i, §êng trÇn ai vÏ ngîc xu«i hìi chµng? TruyÖn KiÒu: VÇng tr¨ng ai xÎ lµm ®«i, Nöa in gèi chiÕc, nöa soi dÆm trêng. - Th¬ NguyÔn Khoa §iÒm: “§Êt níc lµ n¬i em ®¸nh r¬i chiÕc kh¨n trong nçi nhí thÇm”( Trêng ca MÆt ®êng kh¸t väng)...

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs: - Xem lai bµi häc, hoµn thiÖn c¸c c©u hái. - So¹n bµi: Kh¸i qu¸t v¨n häc trung ®¹i.

Ngµy so¹n: 25/ 10/ 09 TiÕt: 33. Lµm v¨n: tr¶ bµi viÕt sè 2

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- ¤n tËp, cñng cè kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng viÕt mét bµi v¨n tù sù. - Söa ch÷a c¸c lçi vÒ nhËn thøc yªu cÇu ®Ò, c¸c lçi dïng tõ, c©u vµ diÔn ®¹t. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Hs xem l¹i bµi. - Gv chÊm bµi, so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ph¸t vÊn- ®µm tho¹i, nhËn xÐt, biÓu d ¬ng c¸c bµi lµm tèt, söa ch÷a nh÷ng bµi cßn nhiÒu lçi. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. TiÕn tr×nh tr¶ bµi: Yªu cÇu cÇn ®¹t

§Ò bµi: Sau khi tù tö ë giÕng Loa Thµnh, xuèng thñy cung, Träng Thñy t×m gÆp l¹i MÞ Ch©u. H·y tëng tîng vµ kÓ l¹i c©u

ỳ                                                                                                   Trang

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Gv yªu cÇu hs nh¾c l¹i ®Ò bµi, chÐp l¹i lªn b¶ng. ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 612

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- H·y x¸c ®Þnh kiÓu bµi cña ®Ò v¨n trªn? - Néi dung chÝnh cña c©u chuyÖn ®ã lµ g×? - §Ó lµm tèt bµi v¨n tù sù nµy, chóng ta cÇn sö dông c¸c tri thøc nµo?

- Theo em, chóng ta cÇn nªu nh÷ng néi dung g× ë phÇn më bµi?

chuyÖn ®ã. I. T×m hiÓu ®Ò: 1. KiÓu bµi: Tù sù (kÓ chuyÖn tëng tîng) 2. Néi dung: Cuéc gÆp gì cña MÞ Ch©u- Träng Thñy. 3. Ph¹m vi kiÕn thøc: - KiÕn thøc vÒ t¸c phÈm truyÖn An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u- Träng Thñy, ®Æc biÖt lµ vÒ hai nh©n vËt MÞ Ch©u, Träng Thñy vµ bi kÞch t×nh yªu cña hä. - KiÕn thøc thùc tÕ phôc vô cho viÖc tëng tîng vÒ biÓn vµ thuû cung. II. LËp dµn ý: 1. Më bµi: - Sau khi ch«n cÊt MÞ Ch©u, Träng Thñy ngµy ®ªm ©n hËn, tù giµy vß b¶n th©n. - Mét h«m, khi ®i t¾m, Träng Thñy tëng nh thÊy MÞ Ch©u ë díi giÕng nªn ®· lao ®Çu xuèng giÕng mµ chÕt. 2. Th©n bµi: a. Hµnh tr×nh t×m gÆp MÞ Ch©u cña Träng Thñy: - Díi ©m phñ: + Thµnh khÈn hèi hËn, cam t©m chÞu mäi h×nh ph¹t ®au ®ín. + Mong ®îc ®Æc ©n xuèng thñy cung gÆp l¹i MÞ Ch©u. + §îc Diªm V¬ng chÊp nhËn.

- Xuèng thñy cung: + C¶nh vËt thiªn nhiªn: san h«, mu«n loµi t«m c¸, ngäc trai,...lung linh ®Ñp ®Ï, qóy gi¸. + C¶nh l©u ®µi tr¸ng lÖ, qu©n lÝnh trang nghiªm- n¬i MÞ Ch©u ë.  Träng Thñy cÇu xin qu©n lÝnh cho ®îc gÆp nµng.

Gv gîi më, híng dÉn hs t- ëng tîng: - Theo quan niÖm tÝn ngìng d©n gian, con ng- êi cã nhiÒu téi lçi sau khi chÕt thêng bÞ ®µy xuèng thÕ giíi nµo? Hµnh ®éng cña Träng Thñy ë n¬i ®ã? - Em h·y tëng tîng vÒ quang c¶nh cña thuû cung? Gv lu ý hs cã thÓ tëng t- îng theo nhiÒu c¸ch: Träng Thñy gÆp MÞ Ch©u trong mét buæi tiÖc linh ®×nh ë thñy cung hoÆc MÞ Ch©u cã cuéc sèng nghÌo khæ,...

b. Cuéc gÆp gì cña MÞ Ch©u vµ Träng Thñy: - C¸ch 1: + MÞ Ch©u nÆng lêi phª ph¸n, ®o¹n tuyÖt víi Träng Thñy. + Träng Thñy bµy tá sù hèi hËn muén mµng, cÇu xin nµng tha thø nhng vÉn ko lay chuyÓn ®îc nµng. + L©u ®µi tan biÕn, hån Träng Thñy b¬ phê, mê dÇn, tan trong dßng níc xanh. - C¸ch 2: + Hai ngêi tá ý ©n hËn vÒ nh÷ng sai lÇm cña m×nh. + Cïng nhau cè quªn qu¸ khø, híng ®Õn cuéc sèng yªn b×nh, ko víng bËn chuyÖn trÇn gian.

ỳ                                                                                                   Trang

- H·y tëng tîng diÔn biÕn t©m tr¹ng, th¸i ®é cña c¸c nh©n vËt trong cuéc gÆp gì bÊt ngê nµy? Hs ph¸t biÓu, th¶o luËn ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 613

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

b¶o vÖ c¸c c¸ch suy nghÜ kh¸c nhau.

- ë phÇn kÕt truyÖn, em sÏ nªu c¸c ý g×?

- C¸ch 3: + MÞ Ch©u ph©n tÝch râ mäi lÏ ®óng sai. + Träng Thñy tá ý ©n hËn, muèn nèi l¹i duyªn xa. + Tuy cßn t×nh yªu nhng MÞ Ch©u ko chÊp nhËn, muèn ®em t×nh “cÇm s¾t ®æi ra cÇm k×” 3. KÕt bµi: Nªu c¶m nghÜ cña m×nh theo c¸c c¸ch kÕt thóc trªn. III. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi lµm cña hs: 1.¦u®iÓm: - §a sè hs nhËn thøc ®îc kiÓu bµi. - NhiÒu bµi viÕt béc lé kh¶ n¨ng tëng tîng phong phó, ng«n ng÷ diÔn ®¹t biÓu c¶m. 2. Nh îc ®iÓm: - Mét sè bµi cã sö dông c¸c chi tiÕt tëng tîng cha ®óng víi t©m lÝ nh©n vËt vµ kiÕn thøc thùc tÕ. - NhiÒu hs cha biÕt ph©n chia bè côc bµi hîp lÝ. - Mét sè bµi cßn sai nhiÒu lçi chÝnh t¶, c©u vµ diÔn ®¹t. IV. Ch÷a lçi. Gv c«ng bè thang ®iÓm, nhËn xÐt cô thÓ mét sè u ®iÓm, nhîc ®iÓm cßn tån t¹i, ®äc vµ biÓu d- ¬ng bµi lµm tèt. Gv yªu cÇu hs xem l¹i bµi, ®äc kÜ lêi phª ®Ó tù rót kinh nghiÖm, trao ®æi bµi víi b¹n ®Ó häc tËp.

V.§äc vµ biÓu d ¬ng bµi lµm tèt. VI. Tr¶ bµi vµ dÆn dß.

E. Cñng cè, dÆn dß Yªu cÇu hs so¹n bµi: Kh¸i qu¸t VHVN tõ thÕ kØ X- XIX. Ngµy so¹n: 05/11/09 TiÕt: 34. §äc v¨n:

kh¸i qu¸t v¨n häc viÖt nam tõ thÕ kØ X- XIX

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- N¾m ®îc mét c¸ch kh¸i qu¸t nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ: C¸c thµnh phÇn, c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña VHVN tõ thÕ kØ X- XIX. - Cã kÜ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp, ph¸t hiÖn vµ chøng minh c¸c luËn ®iÓm cña bµi v¨n häc sö mét c¸ch hÖ thèng. - Cã lßng yªu mÕn, tr©n träng di s¶n VH d©n téc. B.Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - C¸c b¶ng biÓu hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái trong sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: trao ®æi- th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 614

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Yªu cÇu cÇn ®¹t

I. C¸c thµnh phÇn cña VH tõ thÕ kØ X- XIX: - Hai thµnh phÇn chñ yÕu:+ VH ch÷ H¸n. + VH ch÷ N«m. - Ch÷ quèc ng÷ xuÊt hiÖn vµo kho¶ng thÕ kØ XVII, VH ch÷ quèc ng÷ xuÊt hiÖn vµo giai ®o¹n cuèi cña VHT§ nhng thµnh tùu cha ®¸ng kÓ, cha ®îc coi lµ mét bé phËn cña VHT§.

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs - VH tõ thÕ kØ X- XIX cã c¸c thµnh phÇn nµo? C¸c thµnh phÇn chñ yÕu? Ch÷ quèc ng÷ xuÊt hiÖn vµo thêi gian nµo? T¹i sao VH viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷ cha ®îc coi lµ mét bé phËn cña VHT§?

- Em hiÓu thÕ nµo lµ VH ch÷ H¸n? Nªu c¸c thÓ lo¹i cña VH ch÷ H¸n? VD c¸c t¸c phÈm minh ho¹? §¸nh gi¸ chung vÒ thµnh tùu cña VH ch÷ H¸n?

Em biÕt g× vÒ ch÷ N«m? -ThÕ nµo lµ VH ch÷ N«m? Nã xuÊt hiÖn vµo thêi gian nµo? - §Æc ®iÓm cña c¸c thÓ lo¹i VH ch÷ N«m cã g× kh¸c víi VH ch÷ H¸n?

- KÓ tªn mét vµi t¸c gi¶, t¸c phÈm VH ch÷ N«m tiªu biÓu?

1. V¨n häc ch÷ H¸n: - Lµ c¸c s¸ng t¸c b»ng ch÷ H¸n cña ngêi ViÖt. - ThÓ lo¹i: chñ yÕu tiÕp thu tõ c¸c thÓ lo¹i cña VH Trung Quèc: + ChiÕu: ChiÕu dêi ®« (LÝ C«ng UÈn) + BiÓu: BiÓu t¹ ¬n (NguyÔn Tr·i) + HÞch: HÞch tíng sÜ (TrÇn Quèc TuÊn) + C¸o: B×nh Ng« ®¹i c¸o (NguyÔn Tr·i) + TruyÖn truyÒn k×: TruyÒn k× m¹n lôc (NguyÔn D÷) + KÝ sù: Thîng kinh kÝ sù (Lª H÷u Tr¸c) + TiÓu thuyÕt ch¬ng håi: Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ (Ng« gia v¨n ph¸i) + Phó: B¹ch §»ng giang phó (Tr¬ng H¸n Siªu) + Th¬ cæ phong, th¬ §êng luËt cña NguyÔn Tr·i, NguyÔn Du, Hå Xu©n H¬ng,...  VH ch÷ H¸n ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nghÖ thuËt to lín. 2. VH ch÷ N«m: - Ch÷ N«m lµ thø ch÷ viÕt cæ do ngêi ViÖt dùa vµo ch÷ H¸n ®Ó s¸ng t¹o ra ®Ó ghi ©m tiÕng ViÖt. - VH ch÷ N«m lµ c¸c s¸ng t¸c b»ng ch÷ N«m cña ngêi ViÖt, ra ®êi tõ kho¶ng cuèi thÕ kØ XIII, tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®Õn hÕt thêi k× VHT§. - ThÓ lo¹i: chñ yÕu lµ th¬. + C¸c thÓ lo¹i tiÕp thu cña VH Trung Quèc: phó, v¨n tÕ, th¬ §êng luËt. + C¸c thÓ lo¹i VH d©n téc: ng©m khóc, truyÖn th¬, h¸t nãi, th¬ §êng luËt thÊt ng«n xen lôc ng«n. - C¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm VH ch÷ N«m tiªu biÓu: + NguyÔn Tr·i: Quèc ©m thi tËp. + NguyÔn Du: TruyÖn KiÒu, V¨n chiªu hån,... + §oµn ThÞ §iÓm: Chinh phô ng©m. + NguyÔn §×nh ChiÓu: Lôc V©n Tiªn,...  Sù song song tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña hai thµnh phÇn VH trªn t¹o nªn tÝnh song ng÷ trong nÒn VH d©n téc. Chóng ko ®èi lËp mµ bæ sung cho nhau cïng ph¸t triÓn.

II. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña VH tõ thÕ kØ X- XIX: 1. Giai ®o¹n tõ thÕ kØ X-XIV: a. Hoµn c¶nh lÞch sö- x· héi:

ỳ                                                                                                   Trang

- C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña VHT§? Nªu c¸c ®Æc ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 615

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®iÓm chÝnh vÒ hoµn c¶nh lÞch sö x· héi cña giai ®o¹n VH tõ thÕ kØ X- XIV?

- T¹i sao nãi ®Õn giai ®o¹n VH nµy, VHVN t¹o ra ®îc mét bíc ngoÆt lín? - Néi dung, ©m hëng chñ ®¹o cña VH giai ®o¹n nµy? - Em hiÓu thÕ nµo lµ hµo khÝ §«ng A? - Nªu c¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu cña giai ®o¹n VH nµy?

- Nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt lín cña VH giai ®o¹n nµy?

- Nªu c¸c sù kiªn lÞch sö næi bËt trong giai ®o¹n nµy?

- VH viÕt trong giai ®o¹n nµy gåm c¸c bé phËn nµo? - VH giai ®o¹n nµy cã g× kÕ tôc vµ kh¸c biÖt vÒ néi dung so víi giai ®o¹n VH tríc? T¹i sao? Nªu tªn 2 t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu cho c¸c néi dung ®ã?

- D©n téc ta giµnh ®îc quyÒn ®éc lËp tù chñ. - LËp nhiÒu chiÕn c«ng chèng giÆc ngo¹i x©m: chèng Tèng, qu©n Nguyªn- M«ng. - X©y dùng ®Êt níc hoµ b×nh, v÷ng m¹nh, chÕ ®é phong kiÕn ë thêi k× ph¸t triÓn. b. C¸c bé phËn v¨n häc: - VH viÕt chÝnh thøc ra ®êi t¹o bíc ngoÆt lín. - Gåm hai bé phËn song song tån t¹i vµ ph¸t triÓn: +VH ch÷ H¸n. +VH ch÷ N«m. c. Néi dung: - C¶m høng yªu níc chèng x©m lîc vµ tù hµo d©n téc víi ©m hëng hµo hïng, mang hµo khÝ §«ng A. - Hµo khÝ §«ng A: hµo khÝ thêi TrÇn- tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc, tù hµo d©n téc. - C¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu: + LÝ Thêng KiÖt: Nam quèc s¬n hµ. + §ç Ph¸p ThuËn: Quèc té. + LÝ C«ng UÈn: Thiªn ®« chiÕu. + TrÇn Hng §¹o: HÞch tíng sÜ. + Tr¬ng H¸n Siªu: B¹ch §»ng giang phó... d. NghÖ thuËt: - VH viÕt b»ng ch÷ H¸n ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu lín: v¨n chÝnh luËn, v¨n xu«i viÕt vÒ ®Ò tµi lÞch sö, v¨n ho¸, th¬, phó. - VH viÕt b»ng ch÷ N«m bíc ®Çu ph¸t triÓn. - HiÖn tîng v¨n- sö- triÕt bÊt ph©n. 2. Giai ®o¹n tõ thÕ kØ XV- XVII: a. Hoµn c¶nh lÞch sö- x· héi: - ChiÕn th¾ng giÆc Minh, triÒu HËu Lª ®îc thµnh lËp, chÕ ®é PK ®¹t ®é cùc thÞnh ë cuèi thÕ kØ XV. - Néi chiÕn: M¹c- Lª, TrÞnh- NguyÔn chia c¾t ®Êt níc vµo thÕ kØ XVI- XVII khiÕn chÕ ®é PK suy yÕu.  Nh×n chung t×nh h×nh x· héi vÉn æn ®Þnh. b. C¸c bé phËn v¨n häc: VH ch÷ H¸n vµ VH ch÷ N«m ®Òu ph¸t triÓn, ®¹t nhiÒu thµnh tùu. c. Néi dung: - TÕp tôc ph¸t triÓn c¶m høng yªu níc, tù hµo d©n téc, kh¼ng ®Þnh d©n téc vµ triÒu ®×nh PK. VD: B×nh Ng« ®¹i c¸o, Quèc ©m thi tËp (NguyÔn Tr·i); Hång §øc quèc ©m thi tËp, Th¸nh T«ng di th¶o (Lª Th¸nh T«ng);... - Ph¶n ¸nh, phª ph¸n hiÖn thùc x· héi ®¬ng thêi víi nh÷ng tÖ lËu, suy tho¸i vÒ ®¹o ®øc. VD: Th¬ NguyÔn BØnh Khiªm, TruyÒn k× m¹n lôc (NguyÔn D÷),... d. NghÖ thuËt: - VH ch÷ H¸n: ®¹t thµnh tùu vît bËc ë v¨n chÝnh luËn vµ v¨n xu«i tù sù.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 616

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- C¸c thÓ lo¹i ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu cña VH ch÷ H¸n vµ VH ch÷ N«m?

- Nªu c¸c sù kiªn lÞch sö næi bËt trong giai ®o¹n nµy?

- C¶m høng chñ ®¹o cña VH giai ®o¹n nµy? - Nh÷ng biÓu hiÖn cña chñ ®Ò Êy? - Nªu c¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu cña giai ®o¹n VH nµy?

- VH ch÷ N«m: th¬ N«m ph¸t triÓn, xuÊt hiÖn xu híng ViÖt ho¸ th¬ §- êng luËt, c¸c khóc ng©m, vÞnh, diÔn ca lÞch sö b»ng th¬ lôc b¸t vµ song thÊt lôc b¸t ph¸t triÓn. 3. Giai ®o¹n tõ thÕ kØ XVIII- nöa ®Çu thÕ kØ XIX: a. Hoµn c¶nh lÞch sö- x· héi: - Néi chiÕn PK tiÕp tôc gay g¾t, kÐo dµi khiÕn chÕ ®é PK suy tho¸i. - Phong trµo n«ng d©n khëi nghÜa s«i sôc, ®Ønh cao lµ khëi nghÜa T©y S¬n, diÖt TrÞnh- NguyÔn, qu©n Xiªm vµ qu©n Thanh, thèng nhÊt ®Êt níc. - T©y S¬n thÊt b¹i, nhµ NguyÔn kh«i phôc v¬ng triÒu PK chuyªn chÕ. - §Êt níc bÞ ®Æt tríc hiÓm häa x©m lîc cña thùc d©n Ph¸p.  Lµ giai ®o¹n lÞch sö ®Çy biÕn ®éng, cã bi kÞch vµ cã anh hïng ca.  NÒn v¨n häc d©n téc ph¸t triÓn m¹nh, kÕt tinh nhiÒu t¸c gi¶, t¸c phÈm v¨n häc xuÊt s¾c  ®îc ®¸nh gi¸ lµ giai ®o¹n VH cæ ®iÓn. b. C¸c bé phËn v¨n häc: - VH ch÷ H¸n ph¸t triÓn. - VH ch÷ N«m ph¸t triÓn ®¹t ®Ønh cao. c. Néi dung: Trµo lu nh©n ®¹o chñ nghÜa: + TiÕng nãi ®ßi quyÒn sèng, quyÒn h¹nh phóc, ®Êu tranh ®ßi quyÒn gi¶i phãng con ngêi c¸ nh©n. + C¶m th«ng víi nh÷ng sè phËn bÊt h¹nh. + Tè c¸o, phª ph¸n c¸c thÕ lùc b¹o tµn chµ ®¹p lªn quyÒn sèng cña con ngêi. + Ngîi ca nh÷ng vÎ ®Ñp cña con ngêi. + Kh¸t väng tù do c«ng lÝ, m¬ íc vÒ x· héi tèt ®Ñp cho con ngêi. - C¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu: + §Æng TrÇn C«n- §oµn ThÞ §iÓm: Chinh phô ng©m. + NguyÔn Gia ThiÒu: Cung o¸n ng©m khóc. + NguyÔn Du: TruyÖn KiÒu- ®Ønh cao cña VHT§. + Th¬ N«m Hå Xu©n H¬ng. + Th¬ Bµ HuyÖn Thanh Quan. + Ng« gia v¨n ph¸i: Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ. + Th¬ Cao B¸ Qu¸t, NguyÔn C«ng Trø,...

d. NghÖ thuËt:

ỳ                                                                                                   Trang

Gv ph©n biÖt k/n nh©n ®¹o- nh©n v¨n: + Nh©n v¨n: phÈm chÊt ngêi ë con ngêi- vÎ ®Ñp v¨n hãa cña con ngêi c¶m høng nh©n v¨n lµ c¶m høng kh¼ng ®Þnh, ngîi ca vÎ ®Ñp cña con ngêi. + Nh©n ®¹o: ®¹o ®øc tèt ®Ñp cña con ngêi biÓu hiÖn ë sù t«n träng, tin t- ëng, ngîi ca vÎ ®Ñp cña ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 617

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Ph¸t triÓn m¹nh vµ kh¸ toµn diÖn c¶ VH ch÷ H¸n vµ VH ch÷ N«m, c¶ th¬ vµ v¨n xu«i. - VH ch÷ N«m ®îc kh¼ng ®Þnh vµ ph¸t triÓn ®¹t ®Õn ®Ønh cao.

con ngêi; yªu th¬ng con ngêi; ®Êu tranh b¶o vÖ, ph¸t triÓn con ngêi. - Nªu nh÷ng thµnh tùu nghÖ thuËt tiªu biÓu cña VH giai ®o¹n nµy?

- Nªu c¸c sù kiªn lÞch sö næi bËt trong giai ®o¹n nµy?

- Nªu c¸c bé phËn v¨n häc trong giai ®o¹n nµy?

- Chñ ®Ò vµ c¶m høng yªu níc lµ chñ ®¹o trong giai ®o¹n VH nµy nhng nã cã ®Æc ®iÓm g× kh¸c víi giai ®o¹n tõ thÕ kØ X- XIV? V× sao?

4. Giai ®o¹n VH nöa cuèi thÕ kØ XIX: a. Hoµn c¶nh lÞch sö- x· héi: - Thùc d©n Ph¸p x©m lîc. TriÒu ®×nh nhµ NguyÔn ®Çu hµng tõng bíc. Nh©n d©n c¶ níc kiªn cêng chèng giÆc nhng gÆp ph¶i nhiÒu thÊt b¹i. - XHPK chuyÓn thµnh XHTD nöa PK. - V¨n hãa ph¬ng T©y b¾t ®Çu ¶nh hëng tíi ®êi sèng XH. b. C¸c bé phËn v¨n häc: - Chñ yÕu lµ hai bé phËn: ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m. - VH viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷ ®· bíc ®Çu xuÊt hiÖn nhng thµnh tùu cha ®¸ng kÓ. c. Néi dung: - Chñ nghÜa yªu níc chèng x©m lîc mang c¶m høng bi tr¸ng. - T tëng canh t©n ®Êt níc trong c¸c b¶n ®iÒu trÇn cña NguyÔn Tr- êng Té. - Phª ph¸n hiÖn thùc x· héi ®¬ng thêi trong th¬ NguyÔn KhuyÕn, Tó X¬ng. - C¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu: + NguyÔn §×nh ChiÓu- t¸c gi¶ VH yªu níc lín nhÊt. + NguyÔn KhuyÕn, Tó X¬ng,... d. NghÖ thuËt: - V¨n th¬ ch÷ H¸n, ch÷ N«m cña NguyÔn §×nh ChiÓu, NguyÔn KhuyÕn, Tó X¬ng. - XuÊt hiÖn mét sè t¸c phÈm v¨n xu«i b»ng ch÷ quèc ng÷ cña Tr¬ng VÜnh KÝ, NguyÔn Träng Qu¶n, Huúnh TÞnh Cña,... ®em ®Õn nh÷ng ®æi míi bíc ®Çu theo híng hiÖn ®¹i hãa.

- Thµnh tùu nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña giai ®o¹n VH nµy kÕt tinh ë thÓ lo¹i, t¸c gi¶ VH nµo? Cã nh÷ng thÓ lo¹i míi nµo?

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc bµi. - T×m hiÓu nh÷ng ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña VHT§.

TiÕt: 35. §äc v¨n:

kh¸i qu¸t v¨n häc viÖt nam tõ thÕ kØ X- XIX(tiÕp)

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- N¾m ®îc mét c¸ch kh¸i qu¸t nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ nh÷ng ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña VHVN tõ thÕ kØ X- XIX.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 618

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

- Cã kÜ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp, ph¸t hiÖn vµ chøng minh c¸c luËn ®iÓm cña bµi v¨n häc sö mét c¸ch hÖ thèng. - Cã lßng yªu mÕn, tr©n träng di s¶n VH d©n téc. B.Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - C¸c b¶ng biÓu hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái trong sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: trao ®æi- th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò. C©u hái: C¸c thµnh phÇn, c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña VHVN tõ thÕ kØ X- XIX? T¹i sao giai ®o¹n tõ thÕ kØ XVIII- nöa ®Çu XIX ®îc coi lµ giai ®o¹n VH cæ ®iÓn? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi:

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs - VHT§VN ph¸t triÓn díi sù t¸c ®éng cña nh÷ng yÕu tè nµo? Nh÷ng néi dung c¶m høng lín cña nã?

íc:

- Nªu vÞ trÝ, ®Æc ®iÓm vµ c¸c biÓu hiÖn cña chñ nghÜa yªu níc trong VHT§VN? Nªu mét vµi VD minh ho¹? Gv lu ý hs: Trong giai ®o¹n cuèi cña VHT§VN, t tëng li t©m víi quan niÖm trung qu©n ¸i quèc trong c¶m høng yªu níc ®· xuÊt hiÖn: “§Ò vµo mÊy ch÷ trong bia/ R»ng quan nhµ NguyÔn c¸o vÒ ®· l©u” (Di chóc- NguyÔn KhuyÕn)

Yªu cÇu cÇn ®¹t III. Nh÷ng ®Æc ®iÓm lín vÒ néi dung cña v¨n häc tõ thÕ kØ X- XIX: VHT§VN ph¸t triÓn díi sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè: + TruyÒn thèng d©n téc. + Tinh thÇn thêi ®¹i. + ¶nh hëng tõ Trung Quèc. 1. Chñ nghÜa yªu n - VÞ trÝ: lµ néi dung lín, xuyªn suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña VHT§VN. - §Æc ®iÓm: + G¾n liÒn víi t tëng “trung qu©n ¸i quèc”. + Ko t¸ch rêi truyÒn thèng yªu níc cña d©n téc. - C¸c biÓu hiÖn: + ý thøc ®éc lËp, tù chñ, tù cêng, tù hµo d©n téc. VD: Nam quèc s¬n hµ ( LÝ Thêng KiÖt); B×nh Ng« ®¹i c¸o (NguyÔn Tr·i); B¹ch §»ng giang phó (Tr¬ng H¸n Siªu);... + Khi ®Êt níc cã giÆc ngo¹i x©m:  Lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c, tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng víi kÎ thï: VD: “NgÉm thï lín... ko cïng sèng” (B×nh Ng« ®¹i c¸o- NguyÔn Tr·i), “Ta thêng...xin lµm”(HÞch tíng sÜ- TrÇn Quèc TuÊn),...  BiÕt ¬n, ca ngîi nh÷ng ngêi hi sinh v× ®Êt níc: VD: V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc (NguyÔn §×nh ChiÓu),...  Xãt xa ®au ®ín tríc c¶nh ®Êt níc bÞ tµn ph¸, nh©n d©n phiªu b¹t, khèn cïng: VD: B×nh Ng« ®¹i c¸o (NguyÔn Tr·i), Ch¹y giÆc (NguyÔn §×nh ChiÓu),...

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 619

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Nªu vÞ trÝ, ®Æc ®iÓm vµ c¸c biÓu hiÖn cña chñ nghÜa nh©n ®¹o trong VHT§VN? Nªu mét vµi VD minh ho¹?

- Em hiÓu thÕ nµo lµ “thÕ sù”, “c¶m høng thÕ sù”? - C¶m høng thÕ sù xuÊt hiÖn khi nµo trong VHT§?

+ Khi ®Êt níc thanh b×nh:  Ca ngîi vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn, ®Êt níc- t×nh yªu thiªn nhiªn. VD: Th¬ viÕt vÒ thiªn nhiªn trong VH LÝ- TrÇn, th¬ N«m NguyÔn Tr·i, NguyÔn KhuyÕn,...  Ca ngîi cuéc sèng th¸i b×nh thÞnh trÞ: VD: Phß gi¸ vÒ kinh (TrÇn Quang Kh¶i) 2. Chñ nghÜa nh©n ®¹o: - VÞ trÝ: lµ néi dung lín, xuyªn suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña VHT§VN. - §Æc ®iÓm: + B¾t nguån tõ truyÒn thèng nh©n ®¹o cña ngêi VN, tõ céi nguån VHDG, lèi sèng “th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n”. + ¶nh hëng tõ t tëng nh©n v¨n tÝch cùc cña c¸c t«n gi¸o: ®¹o PhËt- t tëng tõ bi b¸c ¸i; Nho gi¸o- häc thuyÕt nh©n nghÜa, t tëng th©n d©n; L·o gi¸o- sèng thuËn theo tù nhiªn, hoµ hîp víi tù nhiªn. - C¸c biÓu hiÖn: + Lªn ¸n, tè c¸o c¸c thÕ lùc b¹o tµn chµ ®¹p lªn quyÒn sèng, h¹nh phóc cña con ngêi: cêng quyÒn, ®Þnh kiÕn vµ hñ tôc XH, thÇn quyÒn, thÕ lùc ®ång tiÒn. VD: Chinh phô ng©m, Th¬ Hå Xu©n H¬ng, TruyÖn KiÒu,... + C¶m th«ng víi nh÷ng sè phËn bÊt h¹nh, nh÷ng nçi khæ ®au cña con ngêi. VD: ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng, Chinh phô ng©m, Cung o¸n ng©m khóc, TruyÖn KiÒu,... + Kh¼ng ®Þnh, ®Ò cao phÈm chÊt tèt ®Ñp, tµi n¨ng vµ kh¸t väng ch©n chÝnh cña con ngêi. VD: C¸c t¸c phÈm VH PhËt gi¸o ®êi LÝ (C¸o tËt thÞ chóng, Ng«n hoµi,...), TruyÖn KiÒu, Lôc V©n Tiªn,... + §Ò cao quan hÖ ®¹o ®øc, ®¹o lÝ tèt ®Ñp gi÷a ngêi víi ngêi. VD: B¹n ®Õn ch¬i nhµ, Khãc D¬ng Khuª,... 3. C¶m høng thÕ sù: - ThÕ sù: cuéc sèng con ngêi, viÖc ®êi. - C¶m høng thÕ sù: bµy tá suy nghÜ, th¸i ®é, t×nh c¶m víi cuéc sèng con ngêi vµ viÖc ®êi. - XuÊt hiÖn tõ VH cuèi ®êi TrÇn (thÕ kØ XIV), tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña VHT§, cµng ë giai ®o¹n cuèi cña VHT§ cµng ®Ëm nÐt VH ®i tõ c¸i thËt cña t©m trÝ ®Õn c¸i thËt cña cuéc ®êi, x· héi. - Néi dung biÓu hiÖn: C¸c t¸c gi¶ híng tíi hiÖn thùc cuéc sèng ®Ó ghi l¹i nh÷ng “®iÒu tr«ng thÊy”: + Nh÷ng bµi th¬ vÒ thãi ®êi ®en b¹c cña NguyÔn BØnh Khiªm. + Thîng kinh kÝ sù (Lª H÷u Tr¸c), Vò trung tuú bót (Ph¹m §×nh Hæ)  bé mÆt thèi n¸t cña triÒu ®×nh PK trong buæi suy tµn. + Th¬ trµo phóng th©m thuý vÒ t×nh c¶nh ®Êt níc trong buæi n« lÖ

ỳ                                                                                                   Trang

- Néi dung biÓu hiÖn ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 620

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cña c¶m høng thÕ sù?

- ThÕ nµo lµ tÝnh quy ph¹m? BiÓu hiÖn cña nã? Nªu tªn c¸c t¸c gi¶ vµ c¸c t¸c phÈm cña hä cã sù ph¸ vì tÝnh quy ph¹m?

íng b×nh dÞ:

- Em hiÓu thÕ nµo lµ “trang nh·” vµ “b×nh dÞ”? - C¸c biÓu hiÖn cña khuynh híng trang nh· vµ xu híng b×nh dÞ? VD? Gv lu ý thªm: + Xu híng trang nh· cã chñ yÕu trong VH ch÷ H¸n. + Xu híng b×nh dÞ xuÊt hiÖn chñ yÕu trong VH ch÷ N«m.

íc ngoµi:

vµ th¬ vÒ ®êi sèng n«ng th«n cña NguyÔn KhuyÕn. + Bøc tranh XH thµnh thÞ thêi chÕ ®é PK m¹t vËn, thùc d©n Ph¸p hoµnh hµnh trong th¬ Tó X¬ng,... IV. Nh÷ng ®Æc ®iÓm lín vÒ nghÖ thuËt cña v¨n häc thÕ kØ X- XIX: 1. TÝnh quy ph¹m vµ ph¸ vì tÝnh quy ph¹m: - TÝnh quy ph¹m:lµ sù quy ®Þnh chÆt chÏ theo khu«n mÉu (quy ph¹m: cung c¸ch chuÈn mùc cÇn ph¶i tu©n thñ, lµm theo).  Lµ ®Æc ®iÓm næi bËt cña VHT§. - BiÓu hiÖn: + Quan niÖm VH: coi träng môc ®Ých gi¸o huÊn cña VH, “thi dÜ ng«n chÝ”, “v¨n dÜ t¶i ®¹o”. + T duy nghÖ thuËt: nghÜ theo kiÓu mÉu nghÖ thuËt cã s½n, ®· thµnh c«ng thøc. + ThÓ lo¹i v¨n häc: cã sù quy ®Þnh chÆt chÏ ë tõng thÓ lo¹i. + Thi liÖu:sö dông nhiÒu ®iÓn tÝch, ®iÓn cè, v¨n liÖu quen thuéc. + Thiªn vÒ tîng trng, íc lÖ. - Sù ph¸ vì tÝnh quy ph¹m: lµ sù s¸ng t¹o, ph¸t huy c¸ tÝnh s¸ng t¹o vÒ c¶ néi dung vµ h×nh thøc biÓu hiÖn vît ra ngoµi nh÷ng quy ®Þnh trªn. VD: C¸c t¸c gi¶ u tó cã sù ph¸ vì tÝnh quy ph¹m: NguyÔn Tr·i (th¬ §êng luËt thÊt ng«n xen lôc ng«n, s¸ng t¹o vÒ ®Ò tµi), NguyÔn Du, Hå Xu©n H¬ng, NguyÔn KhuyÕn, Tó X¬ng,... 2. Khuynh h íng trang nh· vµ xu h - Trang nh·: trang träng, tao nh· vÎ ®Ñp lÞch l·m, thanh cao. - B×nh dÞ: b×nh thêng vµ gi¶n dÞ. - Khuynh híng trang nh·: + §Ò tµi, chñ ®Ò: híng tíi c¸i cao c¶, trang träng h¬n c¸i b×nh thêng, gi¶n dÞ. VD: ChÝ lín cña ngêi qu©n tö, ®¹o cña th¸nh hiÒn,... + H×nh tîng nghÖ thuËt: híng tíi vÎ tao nh·, mÜ lÖ h¬n vÎ ®¬n s¬, méc m¹c. VD: H×nh tîng thiªn nhiªn mang tÝnh íc lÖ, tîng trng, trang träng, ®µi c¸c (tïng, cóc, tróc, mai)... + Ng«n ng÷ nghÖ thuËt: trau chuèt, hoa mÜ. VD: ChØ c¸i chÕt, c¸c t¸c gi¶ dïng “lêi lêi ch©u ngäc” ®Ó diÔn t¶- “g·y cµnh thiªn h¬ng”, “n¸t than bå liÔu”, “ngËm cêi chÝn suèi”,... - Xu híng b×nh dÞ: VH ngµy cµng g¾n bã víi ®êi sèng hiÖn thùc: + §Ò tµi, chñ ®Ò, h×nh tîng nghÖ thuËt: lÊy tõ ®êi sèng tù nhiªn, gi¶n dÞ. + Ng«n ng÷ nghÖ thuËt: lÊy tõ lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy, vËn dông ca dao, tôc ng÷,... 3. TiÕp thu vµ d©n téc ho¸ tinh hoa VH n - TiÕp thu tinh hoa VH Trung Quèc: + Ng«n ng÷: ch÷ H¸n.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 621

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- VHT§ chñ yÕu tiÕp thu tinh hoa VH níc nµo? - Nªu nh÷ng mÆt tiÕp thu VH níc ngoµi cña VHT§VN?

+ ThÓ lo¹i: th¬ cæ phong, th¬ §êng luËt, hÞch, c¸o, chiÕu, biÓu, truyÖn truyÒn k×, kÝ, tiÓu thuyÕt ch¬ng håi,... + Thi liÖu: ®iÓn cè, thi liÖu H¸n häc. - Qu¸ tr×nh d©n téc hãa h×nh thøc v¨n häc: + Ng«n ng÷: s¸ng t¹o vµ sö dông ch÷ N«m vµ sö dông lêi ¨n tiÕng nãi, c¸ch diÔn ®¹t cña nh©n d©n lao ®éng. + ThÓ lo¹i: ViÖt ho¸ th¬ §êng luËt vµ s¸ng t¹o c¸c thÓ th¬ d©n téc. III. Tæng kÕt bµi häc: Ghi nhí:(sgk

- BiÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh d©n téc ho¸ h×nh thøc VH d©n téc? Gv yªu cÇu hs ®äc phÇn ghi nhí- sgk, ®a ra b¶ng hÖ thèng tæng kÕt c¸c néi dung chÝnh cña bµi häc.

Ngµy so¹n: 23/11/09 TiÕt: 42. §äc v¨n: nhµn NguyÔn BØnh Khiªm.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- C¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp cuéc sèng thanh cao, ®¹m b¹c, nh©n c¸ch ®Ñp vµ trÝ tuÖ s¸ng suèt, uyªn th©m cña NguyÔn BØnh Khiªm. - HiÓu ®îc quan niÖm sèng “nhµn” cña NguyÔn BØnh Khiªm.

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

- ThÊy ®îc vÎ ®Ñp cña ng«n ng÷ tiÕng ViÖt: méc m¹c, tù nhiªn, ý vÞ; c¸ch nãi Èn ý, ngîc nghÜa th©m trÇm. - Cã lßng yªu mÕn, kÝnh träng tµi n¨ng vµ nh©n c¸ch NguyÔn BØnh Khiªm. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái trong sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc diÔn c¶m, trao ®æi- th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: ThÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù theo nh©n vËt chÝnh? Nªu c¸c bíc? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: NguyÔn BØnh Khiªm lµ nhµ th¬ lín cña VHT§VN giai ®o¹n tõ thÕ kØ XV-XVII. ¤ng næi tiÕng víi nh÷ng vÇn th¬ triÕt lÝ, phª ph¸n chiÕn tranhPK vµ thãi ®êi suy ®¹o. NhiÒu vÇn th¬ nãi vÒ thãi ®êi ®en b¹c cña «ng cßn ¸m ¶nh trong lßng b¹n ®äc: - §êi nay nh©n nghÜa tùa vµng mêi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 622

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Cã cña thêi h¬n hÕt mäi lêi. - Cßn b¹c, cßn tiÒn, cßn ®Ö tö HÕt c¬m, hÕt rîu, hÕt «ng t«i... Bªn c¹nh c¶m høng thÕ sù ®ã, NguyÔn BØnh Khiªm cßn viÕt nhiÒu vÒ cuéc sèng “nhµn” vµ phÈm c¸ch cña nhµ nho. VËy c¸ch sèng “nhµn” cña NguyÔn BØnh Khiªm lµ g×, cã g× ®Æc biÖt? H«m nay, chóng ta sÏ cïng t×m hÓu bµi th¬ cã tªn trïng víi chñ ®Ò ®ã cña «ng. Yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Hs ®äc tiÓu dÉn. - Nªu vµi nÐt chÝnh vÒ tiÓu sö cña NguyÔn BØnh Khiªm?

I. T×m hiÓu chung: 1. Vµi nÐt vÒ tiÓu sö vµ sù nghiÖp NguyÔn BØnh Khiªm: a. TiÓu sö: - NguyÔn BØnh Khiªm (1491-1585), tªn huý lµ V¨n §¹t, hiÖu lµ B¹ch V©n C SÜ. - Quª qu¸n: lµng Trung Am, nay thuéc x· LÝ Häc, VÜnh B¶o, ngo¹i thµnh H¶i Phßng. - Gia ®×nh: cha NguyÔn BØnh Khiªm lµ ngêi tµi cao, häc réng. MÑ lµ con g¸i quan thîng th, lµ ngêi th«ng tuÖ, giái v¨n ch¬ng, biÕt lÝ sè. - Cuéc ®êi:+ §ç tr¹ng nguyªn n¨m 1535, lµm quan díi triÒu M¹c. + Khi lµm quan, «ng ®· d©ng sí v¹ch téi vµ xin chÐm ®Çu 18 léng thÇn. Vua ko nghe, «ng bÌn c¸o quan vÒ quª, lËp qu¸n Trung T©n, dùng am B¹ch V©n, l¸nh ®êi, d¹y häc. + Vua M¹c vµ c¸c chóa TrÞnh, NguyÔn cã viÖc hÖ träng ®Òu ®Õn hái ý kiÕn «ng vµ «ng ®Òu cã c¸ch m¸ch b¶o kÝn ®¸o, nh»m h¹n chÕ chiÕn tranh, chÕt chãc. + VÉn ®ãng vai trß tham vÊn cho triÒu ®×nh nhµ M¹c khi ®· ë Èn nªn ®îc phong tíc Tr×nh TuyÒn hÇu, Tr×nh Quèc c«ng nªn d©n gian gäi lµ tr¹ng Tr×nh. - Con ngêi: + Th¼ng th¾n, c¬ng trùc. + Lµ ngêi thÇy cã häc vÊn uyªn th©m, hiÓu lÝ sè, ®îc häc trß suy t«n lµ TuyÕt Giang Phu Tö (ngêi thÇy s«ng TuyÕt). + Cã tÊm lßng u thêi mÉn thÕ, yªu níc, th¬ng d©n. b. Sù nghiÖp: - C¸c t¸c phÈm: B¹ch V©n am thi tËp- gåm 700 bµi th¬ ch÷ H¸n; B¹ch V©n quèc ng÷ thi- kho¶ng trªn 170 bµi th¬ ch÷ N«m. - §Æc s¾c th¬ NguyÔn BØnh Khiªm: + Mang ®Ëm chÊt triÕt lÝ, gi¸o huÊn. + Ca ngîi chÝ cña kÎ sÜ, thó thanh nhµn. + Phª ph¸n chiÕn tranh PK, sù môc n¸t cña giai cÊp thèng trÞ vµ thãi ®êi suy ®¹o. 2. Bµi th¬ Nhµn: - Nhan ®Ò trªn do ngêi ®êi sau ®Æt. - Thuéc tËp B¹ch V©n quèc ng÷ thi. - KÓ tªn c¸c t¸c phÈm chÝnh vµ nªu ®Æc s¾c cña th¬ NguyÔn BØnh Khiªm?

II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 623

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Gv híng dÉn c¸ch ®äc víi giäng thong th¶, nhÑ nhµng; hãm hØnh (c©u 3-4); thanh th¶n, tho¶i m¸i (4 c©u cuèi). - ThÓ lo¹i cña bµi th¬? Bè côc cña nã? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, ®Þnh híng t×m hiÓu bµi th¬ theo c¸c ý.

- §äc c©u 1-2, em cã nhËn xÐt g× vÒ cuéc sèng khi c¸o quan vÒ quª ë Èn cña NguyÔn BØnh Khiªm? Gîi më: Cuéc sèng ®ã gièng víi cuéc sèng, c¸ch sinh ho¹t cña ai? NhËn xÐt vÒ nhÞp th¬, giäng th¬? Chóng cho thÊy th¸i ®é cña t¸c gi¶ ntn? Sè tõ “mét” lÆp l¹i nhiÒu lÇn cã ý nghÜa g×? 2. ThÓ lo¹i vµ bè côc: - ThÓ lo¹i: thÊt ng«n b¸t có §êng luËt. - Bè côc:2 phÇn. + C©u 1-2 vµ c©u 5-6: VÎ ®Ñp cuéc sèng ë B¹ch V©n am cña NguyÔn BØnh Khiªm. + C©u 3-4 vµ c©u 7-8: VÎ ®Ñp t©m hån NguyÔn BØnh Khiªm. 3. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. VÎ ®Ñp cuéc sèng ë am B¹ch V©n cña NguyÔn BØnh Khiªm: * C©u 1-2: - Cuéc sèng thuÇn hËu, gi¶n dÞ gi÷a th«n quª nh cña mét “l·o n«ng tri ®iÒn”: + Mai, cuèc dông cô cña nhµ n«ng ®Ó ®µo, xíi ®Êt. + CÇn c©u ®Ó c©u c¸  nÕp sèng thanh bÇn cña nhµ nho khi ë Èn. + Sè tõ “mét” ®iÖp l¹i ba lÇn:  Mäi thø ®Òu ®· s½n sµng, chu ®¸o.  Cùc t¶ c¸i riªng, lèi sèng riªng cña t¸c gi¶, ®èi lËp víi lèi sèng cña nh÷ng kÎ x« bå, chen chóc t×m l¹c thó, vinh hoa ë chèn lîi danh.  C©u 1: Cuéc sèng chÊt ph¸c, nguyªn s¬ cña thêi tù cung tù cÊp, cã chót ng«ng ng¹o so víi thãi ®êi nhng ko ngang tµng. - “Th¬ thÈn”- tr¹ng th¸i m¬ mµng, m«ng lung, nghÜ ngîi ko tËp trung vµo mét c¸i g× râ rÖt, cø tho¸ng gÇn- xa, m¬- tØnh.  lèi sèng riªng cña t¸c gi¶: th th¸i, thanh nhµn. - §¹i tõ phiÕm chØ “ai”  ngêi ®êi.  nh÷ng kÎ bon chen trong vßng danh lîi.  Sù ®èi lËp: Lèi sèng th th¸i,  Lèi sèng bon chen, x« bå thanh nhµn, ko cña nh÷ng kÎ bon chen mµng danh lîi cña trong vßng danh lîi. t¸c gi¶. - NhÞp th¬: 2/2/3 sù ung dung, thanh th¶n cña t¸c gi¶.

- Em hiÓu tr¹ng th¸i “th¬ thÈn” nh thÕ nµo? Nã cho thÊy lèi sèng cña t¸c gi¶ ntn? §¹i tõ phiÕm chØ “ai” cã thÓ chØ ®èi tîng nµo?

* C©u 5-6: - Cuéc sèng ®¹m b¹c mµ thanh cao cña t¸c gi¶: + M¨ng tróc, gi¸ ®ç thøc ¨n ®¹m b¹c, thanh s¹ch, lµ s¶n phÈm c©y nhµ l¸ vên, kÕt qu¶ c«ng søc lao ®éng gieo trång, ch¨m bãn cña bËc Èn sÜ. + Xu©n- t¾m hå sen, h¹ - t¾m ao c¸ch sinh ho¹t d©n d·. Hå sen níc trong gîi sù thanh  h¬ng th¬m thanh quý cao. Cuéc sèng hoµ hîp víi tù nhiªn, mïa nµo thøc nÊy, xa l¸nh lîi danh, vinh hoa phó quý. - NhÞp th¬: 1/3/1/2 nhÊn m¹nh vµo 4 mïa gîi bøc tranh tø b×nh vÒ

ỳ                                                                                                   Trang

- NhËn xÐt vÒ cuéc sèng sinh ho¹t cña t¸c gi¶ ë 2 c©u 5-6? NhÞp th¬ vµ ý nghÜa cña nã? Gîi më: Cuéc sèng ë ®©y cã ph¶i lµ kh¾c khæ, Ðp x¸c?... Gv so s¸nh bæ sung: ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 624

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

c¶nh sinh ho¹t víi 4 mïa xu©n- h¹- thu- ®«ng, cã h¬ng s¾c, mïi vÞ gi¶n dÞ mµ thanh cao.

Còng gãi gän bèn mïa trong 2 c©u, NguyÔn Du viÕt: “Sen tµn cóc l¹i në hoa/ SÇu dµi ngµy ng¾n ®«ng ®µ sang xu©n”  sö dông h×nh ¶nh íc lÖ trang träng, ®µi c¸c.hai c©u th¬ cña NguyÔn BØnh Khiªm sö dông c¸c h×nh ¶nh dung dÞ, méc m¹c, thÊy g× kÓ vËy, ®Çm Êm, ch©n thµnh... - T¸c gi¶ quan niÖm ntn vÒ lÏ sèng vµ «ng ®· chän lèi sèng nµo ë c©u 3- 4? Gîi më: Tõ vèn hiÓu biÕt vÒ con ngêi NguyÔn BØnh Khiªm, em hiÓu c¸c tõ “d¹i”, “kh«n” trong bµi th¬ theo nghÜa nµo? NghÜa hµm Èn cña c¸c côm tõ “n¬i v¾ng vΔ, “chèn lao xao”?...

- NguyÔn BØnh Khiªm dÉn ®iÓn tÝch vÒ giÊc méng cña ThuÇn Vu PhÇn nh»m môc ®Ých g×?

b. VÎ ®Ñp t©m hån NguyÔn BØnh Khiªm: * C©u 3-4: - C¸ch nãi ®èi lËp, ngîc nghÜa: Ta  Ngêi “d¹i”- t×m ®Õn “kh«n”- t×m ®Õn “n¬i v¾ng vΔ “chèn lao xao” - Tõ sù thùc vÒ con ngêi NguyÔn BØnh Khiªm- mét ngêi võa th«ng tuÖvõa tØnh t¸o trong th¸i ®é xuÊt-xö vµ trong c¸ch chän lÏ sèng, viÖc dïng tõ “d¹i”, “kh«n” ko mang nghÜa gèc tõ ®iÓn (d¹i- trÝ tuÖ thÊp kÐm  kh«n- trÝ tuÖ mÉn tiÖp)  lµ c¸ch nãi ngîc nghÜa, hµm ý mØa mai, th©m trÇm, s©u s¾c. - “N¬i v¾ng vΔ: + Lµ n¬i Ýt ngêi, ko cã ai cÇu c¹nh ta vµ ta còng ko cÇn cÇu c¹nh ai. + Lµ n¬i tÜnh lÆng, hoµ hîp víi thiªn nhiªn trong s¹ch, t©m hån con ng- êi th th¸i.  Lµ h×nh ¶nh Èn dô chØ lèi sèng thanh b¹ch, ko mµng danh lîi, hßa hîp víi tù nhiªn. - “Chèn lao xao”: + Lµ n¬i ån µo. + Lµ n¬i cã cuéc sèng sang träng, quyÒn thÕ, con ngêi sèng bon chen, ®ua danh ®o¹t lîi, thñ ®o¹n hiÓm ®éc. * C©u 7- 8: - §iÓn tÝch vÒ ThuÇn Vu PhÇn phó quý chØ lµ mét giÊc chiªm bao. - NguyÔn BØnh Khiªm dïng ®iÓn tÝch ®Ó thÓ hiÖn th¸i ®é coi thêng phó quý, danh lîi: phó quý, danh lîi chØ nh mét giÊc m¬ díi gèc hße, tho¶ng qua, ch¼ng cã ý nghÜa g×.  ¤ng t×m ®Õn rîu, uèng say ®Ó chiªm bao nhng t×m ®Õn “say” nh vËy l¹i lµ ®Ó “tØnh”, ®Ó bõng thøc trÝ tuÖ, kh¼ng ®Þnh lÏ sèng ®Ñp cña m×nh. Quan niÖm sèng: phñ nhËn phó quý, danh lîi, kh¼ng ®Þnh c¸i tån t¹i vÜnh h»ng lµ thiªn nhiªn vµ nh©n c¸ch con ngêi. III. Tæng kÕt bµi häc: 1.Néi dung: a. B¶n chÊt lÏ sèng “nhµn” cña NguyÔn BØnh Khiªm: - Sèng hßa hîp víi tù nhiªn. - Phñ nhËn danh lîi, gi÷ cèt c¸ch thanh cao. b. VÎ ®Ñp cuéc sèng vµ nh©n c¸ch NguyÔn BØnh Khiªm:

ỳ                                                                                                   Trang

- Tõ qu¸ tr×nh t×m hiÓu ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 625

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- VÎ ®Ñp cuéc sèng: ®¹m b¹c, gi¶n dÞ mµ thanh cao. - VÎ ®Ñp nh©n c¸ch: vît lªn trªn danh lîi, coi träng lèi sèng thanh b¹ch, hßa hîp víi tù nhiªn. 2. NghÖ thuËt: - Ng«n ng÷: gi¶n dÞ, hµm sóc, giµu chÊt triÕt lÝ. - C¸ch nãi ®èi lËp, ngîc nghÜa th©m trÇm, giµu chÊt triÕt lÝ.

bµi th¬ trªn, em hiÓu b¶n chÊt ch÷ “nhµn” trong th¬ NguyÔn BØnh Khiªm lµ g×? - VÎ ®Ñp cuéc sèng vµ nh©n c¸ch cña NguyÔn BØnh Khiªm qua bµi th¬ trªn?

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc thuéc bµi th¬, ®äc thªm mét sè bµi th¬ vÒ thãi ®êi vµ thó nhµn cña NguyÔn BØnh Khiªm. - So¹n bµi: §éc TiÓu Thanh kÝ (NguyÔn Du).

Ngµy so¹n: 25./11/09 TiÕt: 42. §äc v¨n: ®éc tiÓu thanh kÝ NguyÔn Du.

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- N¾m ®îc sè phËn bÊt h¹nh cña ngêi phô n÷ tµi s¾c TiÓu Thanh qua c¸i nh×n vµ c¶m nhËn cña thiªn tµi NguyÔn Du. Qua ®ã, gv gióp hs thÊy ®îc vÊn ®Ò c¸c nhµ th¬ VN thÕ kØ XVIII quan t©m lµ sè phËn cña ngêi phô n÷ tµi s¾c. - NguyÔn Du ®· më réng néi dung chñ nghÜa nh©n ®¹o trong VHT§: ko chØ quan t©m ®Õn nh÷ng ngêi n«ng d©n khèn khæ, ®ãi c¬m r¸ch ¸o mµ cßn quan t©m ®Õn th©n phËn cña nh÷ng ngêi lµm ra c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa tinh thÇn cao ®Ñp nhng bÞ XH ®èi xö bÊt c«ng, tµn tÖ; gi¸n tiÕp nªu vÊn ®Ò: sù cÇn thiÕt ph¶i t«n vinh, tr©n träng nh÷ng ngêi lµm nªn c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa tinh thÇn. - Quan niÖm toµn diÖn vÒ con ng êi trong s¸ng t¸c cña NguyÔn Du: con ngêi ko chØ cÇn cã ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó tån t¹i mµ cÇn cã c¶ nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn. - C¸c thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt: tõ ng÷, kÕt cÊu. - Cã th¸i ®é tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa tinh thÇn vµ nh÷ng ngêi s¸ng t¹o ra chóng. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái trong sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc diÔn c¶m, trao ®æi- th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò:C©u hái: §äc thuéc bµi th¬ Nhµn cña NguyÔn BØnh Khiªm? Nªu b¶n chÊt cña quan niÖm sèng “nhµn” cña «ng? VÎ ®Ñp nh©n c¸ch NguyÔn BØnh Khiªm? 3. Bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 626

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

Hs ®äc tiÓu dÉn- sgk. - Nªu vµi nÐt vÒ cuéc ®êi nµng TiÓu Thanh?

- Cã thÓ hiÓu nhan ®Ò bµi th¬ theo c¸c nghÜa nµo?

- Em cã biÕt hiÖn nay c¸c nhµ nghiªn cøu cßn cã nh÷ng tranh luËn g× vÒ bµi th¬? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

Hs ®äc v¨n b¶n. Gv híng dÉn giäng ®äc: chËm, buån, s©u l¾ng. - Nªu thÓ lo¹i vµ t×m bè côc cña bµi th¬?

- C©u th¬ ®Çu gîi lªn nghÞch c¶nh g×? ý nghÜa cña nghÞch c¶nh Êy?

I. T×m hiÓu chung: 1. Vµi nÐt nµng tiÓu Thanh: - Phïng TiÓu Thanh (1594- 1612), ngêi Qu¶ng L¨ng, tØnh Giang T«, Trung Quèc. - Lµ c« g¸i th«ng minh, tµi s¾c, giái v¨n ch¬ng nhng b¹c mÖnh. - N¨m 16 tuæi, lÊy lÏ mét ngêi hä Phïng, bÞ vî c¶ ghen, b¾t ra ë mét m×nh trªn nói C« S¬n (Hµng Ch©u- Trung Quèc), l©m bÖnh, mÊt n¨m 18 tuæi. - Khi nµng mÊt, ngêi vî c¶ ®èt hÕt th¬, tõ, chØ cßn sãt l¹i mét sè bµi th¬, tõ do nµng viÕt trªn hai tê giÊy gãi tÆng mÊy vËt trang søc cho mét c« g¸i (phÇn d) 2. Bµi th¬ §éc TiÓu Thanh kÝ: - Nhan ®Ò cã hai nghÜa: + §äc tËp th¬ cña TiÓu Thanh. + §äc TiÓu Thanh truyÖn. - Bµi th¬ cßn nhiÒu vÊn ®Ò g©y tranh luËn: * Hoµn c¶nh s¸ng t¸c:+ Cã ý kiÕn cho lµ ®îc viÕt trªn ®êng NguyÔn Du ®i sø  ®a vµo tËp B¾c hµnh t¹p lôc. + Cã ý kiÕn cho lµ NguyÔn Du viÕt ë Th¨ng Long (HuÕ)  nhµ th¬ c¶m xóc tríc sè phËn hång nhan b¹c mÖnh, tµi mÖnh t¬ng ®è cña TiÓu Thanh qua nh÷ng bµi th¬, nh÷ng c©u chuyÖn vÒ nµng. * Hai c©u cuèi: cã ý kiÕn cho lµ 2 c©u khÈu chiÕm (di ng«n) cña NguyÔn Du buét miÖng ®äc tríc khi mÊt, l¹i lµ 2 c©u thÊt niªm nªn ko thuéc chØnh thÓ cña t¸c phÈm. * Con sè 300 n¨m : ko x¸c ®Þnh râ lµ kho¶ng thêi gian nµo. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc. 2. ThÓ lo¹i vµ bè côc: - ThÓ lo¹i: thÊt ng«n b¸t có §êng luËt. - Bè côc: ®Ò- thùc- luËn- kÕt. 3. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Hai c©u ®Ò: * C©u 1: Vên hoa bªn T©y Hå  Gß hoang VÎ ®Ñp huy hoµng VÎ hoang vu, c« - h×nh ¶nh thuéc vÒ qu¹nh- h×nh ¶nh vÒ qu¸ khø. hiÖn t¹i.  Sù ®èi nghÞch gay g¾t gi÷a qu¸ khø vµ hiÖn t¹i gîi lÏ ®êi d©u bÓ.  Chøa ®ùng sù xãt xa, th¬ng c¶m cho c¸i ®Ñp bÞ tµn ph¸, vïi dËp, huû ho¹i phò phµng- lµ c¶m xóc mang tÝnh nh©n v¨n kh¸ phæ biÕn trong VHT§ (th¬ NguyÔn Tr·i, Bµ huyÖn Thanh Quan,...) * C©u 2: - “§éc ®iÕu”- mét m×nh viÕng th¬ng t©m thÕ c« ®¬n cña t¸c gi¶. - “NhÊt chØ th”- mét tËp s¸ch- tËp kÝ vÒ cuéc ®êi TiÓu Thanh. - So s¸nh phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬ ë c©u 2? b¶n dÞch ®· chuyÓn t¶i hÕt ý

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 627

ườ ữ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

c¸c tõ “®éc ®iÕu”, “nhÊt chØ th” cha?

 NghÜa c©u 2: Mét m×nh viÕng th¬ng nµng qua mét tËp s¸ch viÕt vÒ cuéc ®êi nµng ®äc tríc cöa sæ.  C©u dÞch cha chuyÓn t¶i hÕt ý th¬.  C©u th¬ nguyªn t¸c cho thÊy h×nh ¶nh mét con ngêi víi t©m thÕ c« ®¬n, mang mét lßng ®au t×m gÆp mét hån ®au. Nã cho thÊy sù ®ång c¶m s©u s¾c cña tr¸i tim vÜ ®¹i. b. Hai c©u thùc: - §èi chØnh. - BiÖn ph¸p: Èn dô tîng trng. Son phÊn s¾c ®Ñp. V¨n ch¬ng tµi n¨ng  TÊt c¶ ®Òu cã hån, cã thÇn C¶m høng kh¼ng ®Þnh sù quý gi¸, vÜnh h»ng cña c¸i ®Ñp vµ tµi n¨ng con ngêi. - §iÓm gÆp gì cña hai c¸ch c¾t nghÜa ý th¬ (sgk chän c¸ch 1): TÊm lßng tri ©m, th¬ng c¶m s©u s¾c cña NguyÔn Du tríc cuéc ®êi, sè phËn oan tr¸i cña ngêi s¾c tµi k× n÷ khiÕn trêi ®Êt ghen.

- NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt ®èi? - T×m biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®îc sö dông trong 2 c©u th¬? - Hai c©u thùc ®a nghÜa: + NÕu hiÓu “son phÊn”, “v¨n ch¬ng” lµ chñ thÓ tù hËn, tù th¬ng th× cã nghÜa lµ: Son phÊn cã thÇn ch¾c ph¶i xãt xa v× nh÷ng viÖc sau khi chÕt/ V¨n ch¬ng ko cã sè mÖnh mµ còng bÞ ®èt dë. + NÕu hiÓu “son phÊn”, “v¨n ch¬ng” lµ ®èi tîng th- ¬ng c¶m cña ngêi ®êi th× cã nghÜa lµ: Son phÊn nh cã thÇn, sau khi chÕt ngêi ta cßn th¬ng tiÕc/ V¨n ch¬ng cã sè mÖnh g× mµ ngêi ta ph¶i bËn lßng ®Õn nh÷ng bµi th¬ cßn sãt l¹i sau khi ®èt. Sgk lùa chän c¸ch hiÓu nµo? §iÓm gÆp gì cña hai c¸ch c¾t nghÜa ®ã? - Theo em “nh÷ng mèi hËn cæ kim” lµ g×? t¹i sao t¸c gi¶ cho lµ “ko hái trêi ®îc”?

c. Hai c©u luËn: -“ Nh÷ng mèi hËn cæ kim”- nh÷ng mèi hËn cña ngêi xa vµ nay. + Ngêi xa:TiÓu Thanh vµ nh÷ng ngêi phô n÷ cïng c¶nh ngé. + Ngêi nay: Nh÷ng ngêi phô n÷ hång nhan b¹c mÖnh, tµi mÖnh t¬ng ®è cïng thêi víi NguyÔn Du vµ thÕ hÖ nh÷ng nhµ th¬ tµi n¨ng nhng gÆp nhiÒu khæ ®au, bÊt h¹nh trong cuéc ®êi nh NguyÔn Du.  ë 4 c©u ®Çu, NguyÔn Du chñ yÕu híng sù th¬ng c¶m ®Õn TiÓu Thanh th× ®Õn c©u 5, tr¸i tim NguyÔn Du ®· híng tíi sù ®ång c¶m, xãt th¬ng ®Õn mäi kiÕp hång nhan b¹c mÖnh t¬ng ®è. - “Thiªn nan vÊn”- khã hái trêi ®îc Mét c©u hái lín ko lêi ®¸p- hái trêi lêi gi¶i ®¸p mèi hËn v× sù phi lÝ cña cuéc ®êi: hång nhan ®a tru©n, b¹c mÖnh, tµi tö ®a cïng.  Mèi hËn cµng nhøc nhèi, con ngêi cµng bÕ t¾c, bÊt lùc. - Ng·: t«i, ta c¸i t«i trùc tiÕp hiÖn diÖn hiÕm cã trong th¬ cæ. - Kh¸ch: kh¸ch thÓ nãi chung lµm mÊt ý chñ thÓ, c¸i t«i cña NguyÔn Du. - Sù vËn ®éng cña c¶m xóc trong 6 c©u ®Çu: Tõ xóc c¶m xãt th¬ng - So s¸nh ch÷ “ng·”(t«i, ta) víi ch÷ “kh¸ch” cña b¶n dÞch?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 628

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cho TiÓu Thanh  th¬ng cho nh÷ng kiÕp ngêi tµi hoa b¹c mÖnh nãi chung tù th¬ng m×nh.  §ã lµ quy luËt vËn ®éng t©m lÝ tù nhiªn.  Cho thÊy sù ®ång c¶m ®¹t ®Õn møc tri ©m.

- NguyÔn Du tõ xóc c¶m th¬ng cho TiÓu xãt Thanh th¬ng cho mäi kiÕp ngêi hång nhan b¹c phËn, nh÷ng kiÕp ngêi tµi mÖnh t¬ng ®è nãi chung tù nhËn m×nh lµ ngêi cïng héi, cïng thuyÒn víi kÎ m¾c nçi oan l¹ lïng v× nÕt phong nh·. NguyÔn Du ®· chuyÓn vÒ c¶m xóc tù th- ¬ng? Quy luËt vËn ®éng t©m lÝ ®ã cã tù nhiªn ko? Nã cho thÊy NguyÔn Du cã sù ®ång c¶m ®Õn møc nµo víi TiÓu Thanh vµ nh÷ng kiÕp ngêi tµi hoa bÊt h¹nh nãi chung? - NguyÔn Du lo l¾ng, b¨n kho¨n ®iÒu g×? V× sao «ng cã suy ngÜ Êy? T¹i sao t¸c gi¶ ko xng tªn thËt mµ l¹i xng bót hiÖu Tè Nh- ? - §iÒu b¨n kho¨n cña «ng cã chÝnh ®¸ng ko vµ ®îc ngêi ®êi sau tr¶ lêi ntn?

d. Hai c©u kÕt: - “Ba tr¨m n¨m lÎ n÷a” thêi gian íc lÖ, chØ t¬ng lai xa x«i. - “Khãc”  th¬ng c¶m.  thÊu hiÓu. - Tè Nh (sîi t¬ tr¾ng) lµ tªn ch÷, bót hiÖu cña NguyÔn Du t c¸ch mét nhµ th¬, mét nghÖ sÜ, mét c¸i t«i c¸ nh©n viÖc xng danh nµy hiÕm thÊy trong VHT§VN.  §iÒu NguyÔn Du b¨n kho¨n: + C¸ch hiÓu 1:NguyÔn Du lo l¾ng, b¨n kho¨n ko biÕt cã ai trong mai hËu thÊu hiÓu, th¬ng c¶m «ng nh «ng ®· ®ång c¶m, khãc th¬ng nµng TiÓu Thanh. + C¸ch hiÓu 2: NguyÔn Du lo l¾ng, b¨n kho¨n ko biÕt ai lµ ngêi trong mai hËu thÊu hiÓu, th¬ng c¶m «ng nh «ng ®· ®ång c¶m, khãc th¬ng nµng TiÓu Thanh.  C¶ hai c¸ch hiÓu ®Òu cho thÊy: + Khao kh¸t tri ©m. + C¶m høng tù th¬ng – nÐt míi mang tinh thÇn nh©n b¶n cña VHT§VN giai ®o¹n thÕ kØ XVIII- nöa ®Çu thÕ kØ XIX- thêi ®¹i con ngêi ko chØ ý thøc vÒ nh©n phÈm, vÒ tµi n¨ng c¸ nh©n mµ cßn thøc tØnh vÒ nçi ®au cña chÝnh m×nh dÊu hiÖu cña c¸i t«i c¸ nh©n. + TÊm lßng nh©n ®¹o lín lao, “con m¾t tr«ng thÊu s¸u câi vµ tÊm lßng nghÜ suèt ngh×n ®êi” cña NguyÔn Du. Bëi «ng ko nh÷ng khãc th¬ng cho TiÓu Thanh, cho nh÷ng kiÕp hång nhan b¹c phËn thuë tríc, khãc th¬ng cho nh÷ng kiÕp tµi hoa b¹c mÖnh ®¬ng thêi, trong ®ã cã c¶ chÝnh «ng mµ cßn khãc cho ngêi ®êi sau ph¶i khãc m×nh (kiÕp tµi hoa b¹c mÖnh vÉn cßn trong t¬ng lai). - §ã lµ nçi b¨n kho¨n hîp víi l«gÝc vËn ®éng c¶m xóc cña nh©n vËt tr÷ t×nh hîp lÝ, chÝnh ®¸ng. - Nçi b¨n kho¨n ®ã ®· t×m ®îc sù tri ©m cña bao thÕ hÖ ngêi ViÖt Nam sau nµy: + Tõ khi t¸c phÈm cña NguyÔn Du ra ®êi ®Õn nay, «ng lu«n cã vÞ trÝ trang träng trong lßng ngêi ViÖt Nam.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 629

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- M¹ch vËn ®éng cña c¶m xóc(tø th¬) trong bµi ntn? - Theo em, gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña t¸c phÈm cã ph¶i chØ biÓu hiÖn ë niÒm th- ¬ng c¶m cho sè phËn bÊt h¹nh cña TiÓu Thanh vµ nh÷ng ngêi nh nµng ko? V× sao?

+ §Æc biÖt, ë thÕ kØ XX, cha ®Õn 300 n¨m, c¶ d©n téc ta “khãc” NguyÔn Du qua tiÕng khãc, tiÕng ca cña Tè H÷u: “TiÕng th¬ ai ®éng ®Êt trêi....”(KÝnh göi cô NguyÔn Du). + N¨m 1965, c¶ níc ta long träng kØ niÖm 200 n¨m ngµy sinh NguyÔn Du. ThÕ giíi c«ng nhËn «ng lµ danh nh©n v¨n hãa... III. Tæng kÕt bµi häc: 1. Néi dung: - M¹ch vËn ®éng cña c¶m xóc (tø th¬): §äc truyÖn  xãt xa, th¬ng tiÕc cho nµng TiÓu Thanh tµi s¾c mµ b¹c mÖnh suy nghÜ, tri ©m víi sè phËn nh÷ng ngêi tµi hoa, tµi tö  tù th¬ng cho sè phËn t¬ng lai cña m×nh, khao kh¸t tri ©m. - Gi¸ trÞ nh©n ®¹o s©u s¾c: + NguyÔn Du xãt xa, th¬ng c¶m cho TiÓu Thanh- mét hång nhan b¹c mÖnh, mét tµi n¨ng thi ca ®o¶n mÖnh, cho nh÷ng kiÕp hång nhan ®a tru©n, tµi tö ®a cïng nãi chung. + Víi c¶m høng tù th¬ng vµ sù tri ©m s©u s¾c, «ng ®· ®Æt vÊn ®Ò: quyÒn sèng cña ngêi nghÖ sÜ, sù cÇn thiÕt ph¶i t«n vinh, tr©n träng nh÷ng ngêi lµm nªn c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa tinh thÇn. 2. NghÖ thuËt:- Ng«n ng÷: hµm sóc, tinh tÕ. - Sù ph¸ c¸ch khu«n mÉu cña th¬ §êng luËt: c©u cuèi thÊt niªm (ko cïng thanh víi c©u 1).

- Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c nghÖ thuËt tiªu biÓu cña bµi th¬?

E. Cñng cè, dÆn dß:Yªu cÇu hs:- Häc thuéc bµi th¬. - So¹n c¸c bµi ®éc thªm: Quèc té (§ç Ph¸p ThuËn), C¸o tËt thÞ chóng (M·n Gi¸c ThiÒn S- ), Quy høng (NguyÔn Trung Ng¹n). - §äc tríc bµi: Thùc hµnh phÐp tu tõ Èn dô vµ ho¸n dô.

Ngµy so¹n: 02/ 12/09 TiÕt: 46. TiÕng ViÖt: thùc hµnh phÐp tu tõ Èn dô vµ ho¸n dô

ỳ                                                                                                   Trang

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- N©ng cao hiÓu biÕt vÒ phÐp tu tõ Èn dô vµ ho¸n dô. - Cã kÜ n¨ng ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu ®¹t vµ sö dông hai phÐp tu tõ nãi trªn. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - C¸c tµi liÖu tham kh¶o. - Hs ®äc tríc, lµm c¸c bµi tËp trong sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 630

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc trao ®æi- th¶o luËn, ph¸t vÊn ®µm tho¹i, hs thùc hµnh lµm bµi tËp, gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh c¸c kÜ n¨ng cÇn thiÕt. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: §äc thuéc lßng bµi th¬ Hoµng H¹c l©u tèng M¹nh H¹o nhiªn chi Qu¶ng L¨ng? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬? 3. Bµi míi: Yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Gv «n tËp l¹i kiÕn thøc lÝ thuyÕt vÒ Èn dô cho hs qua c¸c c©u hái: - Èn dô lµ g×? - Èn dô ng«n ng÷ vµ Èn dô nghÖ thuËt cã g× kh¸c nhau? - Cã mÊy lo¹i Èn dô thêng gÆp?

Yªu cÇu hs lªn b¶ng lµm bµi tËp 1, 2 (bµi tËp 3 lµm ë nhµ). Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh c¸c kÜ n¨ng cÇn thiÕt.

I. È n dô: 1. C¸c kiÕn thøc lÝ thuyÕt c¬ b¶n vÒ Èn dô: - K/n: Lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng nµy b»ng tªn sù vËt, hiÖn tîng kh¸c do cã nÐt t¬ng ®ång víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t. - Èn dô ng«n ng÷: lµ h×nh thøc chuyÓn ®æi tªn gäi (gäi tªn l¹i, ®Þnh danh l¹i) cho sù vËt, hiÖn tîng trªn c¬ së so s¸nh ngÇm, trong ®ã c¸c sù vËt, hiÖn tîng cã thÓ gièng nhau vÒ vÞ trÝ, h×nh thøc, chøc n¨ng, c¶m gi¸c. VD: cæ chai, ch©n bµn,...; ®inh èc, l¸ phæi,tay quay,...; rîu nÆng,... - Èn dô nghÖ thuËt: Lµ biÖn ph¸p tu tõ ng÷ nghÜa nh»m x©y dùng h×nh tîng thÈm mÜ (ko chØ gäi tªn l¹i mµ quan träng h¬n lµ gîi ra nh÷ng liªn tëng cã liªn quan chñ yÕu ®Õn ®êi sèng t×nh c¶m cña con ngêi). VD: con cß- Èn dô chØ ngêi n«ng d©n trong ca dao,... - Ph©n lo¹i: + Èn dô h×nh thøc. + Èn dô phÈm chÊt. + Èn dô c¸ch thøc. + Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c. 2. C¸c bµi tËp: Bµi 1: ThuyÒn ¬i cã nhí bÕn ch¨ng BÕn th× mét d¹ kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn. - H×nh ¶nh thuyÒn: lu«n di chuyÓn ngîc xu«i, nay bÕn nµy mai bÕn kh¸c(ko cè ®Þnh).  So s¸nh ngÇm (Èn dô) chØ chµng trai. - H×nh ¶nh bÕn: cè ®Þnh, thô ®éng chê ®îi.  So s¸nh ngÇm (Èn dô) chØ c« g¸i.  Hai c©u ca dao trªn kh¼ng ®Þnh t×nh yªu chung thuû cña c« g¸i víi chµng trai. Tr¨m n¨m ®µnh lçi hÑn hß C©y ®a bÕn cò con ®ß kh¸c ®a. - C©y ®a, bÕn cò: lµ nh÷ng vËt cè ®Þnh; lµ n¬i hai ngêi gÆp gì,

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 631

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Gv «n tËp l¹i kiÕn thøc lÝ thuyÕt vÒ ho¸n dô cho hs qua c¸c c©u hái: - Ho¸n dô lµ g×?

- Ph©n biÖt ho¸n dô ng«n ng÷ vµ ho¸n dô nghÖ thuËt?

- Cã mÊy lo¹i ho¸n dô th- êng gÆp? hÑn hß, thÒ nguyÒn.  So s¸nh ngÇm (Èn dô) chØ ngêi con g¸i ( chØ 1 kØ niÖm ®Ñp). - Con ®ß kh¸c ®a- so s¸nh ngÇm (Èn dô) chØ viÖc c« g¸i lÊy mét chµng trai kh¸c lµm chång.  Hai c©u ca dao trªn nãi vÒ nçi buån v× bÞ phô b¹c t×nh yªu cña nh©n vËt tr÷ t×nh. Bµi 2: (1) Löa lùu- Èn dô h×nh thøc chØ hoa lùu ®á chãi nh löa. (2) V¨n nghÖ ngßn ngät- Èn dô bæ sung chØ v¨n ch¬ng l·ng m¹n, tho¸t li ®êi sèng, ru ngñ con ngêi. - Sù phÌ phìn tho¶ thuª- Èn dô h×nh thøc chØ sù hëng l¹c. - Cay ®¾ng chÊt ®éc cña bÖnh tËt- Èn dô h×nh thøc chØ sù bi quan, yÕm thÕ. - T×nh c¶m gÇy gß- Èn dô h×nh thøc chØ t×nh c¶m c¸ nh©n nhá bÐ, Ých kØ. (3) Giät - Èn dô bæ sung chØ vÎ ®Ñp cña tiÕng chim, cña mïa xu©n,cuéc sèng; chØ thµnh qu¶ cña c¸ch m¹ng, cña c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc. (4) Th¸c- Èn dô h×nh thøc chØ nh÷ng khã kh¨n, gian khæ cña nh©n d©n ta trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc. - ThuyÒn- Èn dô h×nh thøc chØ sù nghiÖp c¸ch m¹ng chÝnh nghÜa cña nh©n d©n ta. (5) Phï du- Èn dô tîng trng chØ kiÕp sèng nhá bÐ, quÈn quanh, bÌo bät, v« nghÜa. - Phï sa- Èn dô tîng trng chØ cuéc sèng míi t¬i ®Ñp. II. Ho¸n dô: 1. C¸c kiÕn thøc lÝ thuyÕt c¬ b¶n vÒ ho¸n dô: - K/n: Lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm b»ng tªn cña sù vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm cã quan hÖ gÇn gòi víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù vËt. - Ho¸n dô ng«n ng÷: Lµ ph¬ng thøc chuyÓn ®æi tªn gäi trªn c¬ së cña c¸c mèi quan hÖ ®i ®«i gi÷a bé phËn- toµn thÓ, vËt chøa- vËt bÞ chøa, dÊu hiÖu sù vËt- sù vËt, c¸i cô thÓ- trõu tîng. - Ho¸n dô nghÖ thuËt: + Lµ ph¬ng thøc chuyÓn ®æi tªn gäi trªn c¬ së cña c¸c mèi quan hÖ ®i ®«i gi÷a bé phËn- toµn thÓ, vËt chøa- vËt bÞ chøa, dÊu hiÖu sù vËt- sù vËt, c¸i cô thÓ- trõu tîng. + X©y dùng h×nh tîng thÈm mÜ vÒ ®èi tîng ®· nhËn thøc. - Ph©n lo¹i: + Ho¸n dô lÊy bé phËn chØ toµn thÓ. + Ho¸n dô lÊy vËt chøa ®ùng gäi vËt bÞ chøa ®ùng. + Ho¸n dô lÊy dÊu hiÖu cña sù vËt ®Ó gäi sù vËt. + Ho¸n dô lÊy c¸i cô thÓ ®Ó gäi c¸i trõu tîng. 2. C¸c bµi tËp: Bµi 1: (1) §Çu xanh- ho¸n dô lÊy ®Æc ®iÓm cña sù vËt ®Ó gäi sù vËt-

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 632

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Hs lªn b¶ng lµm bµi tËp 1, 2. Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh c¸c kÜ n¨ng cÇn thiÕt: §Ó hiÓu ®óng mét ®èi tîng khi nhµ th¬ thay ®æi tªn gäi cña ®èi tîng ®ã, cÇn n¾m râ ®Æc ®iÓm, dÊu hiÖu cña chóng

Hs th¶o luËn tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

chØ tuæi trÎ. - M¸ hång- ho¸n dô lÊy ®Æc ®iÓm cña sù vËt ®Ó gäi sù vËt- chØ ngêi con g¸i trÎ ®Ñp.  C¸c ho¸n dô trªn chØ nµng KiÒu- mét c« g¸i lÇu xanh trÎ ®Ñp. (2) ¸o n©u- ho¸n dô lÊy dÊu hiÖu cña sù vËt ®Ó gäi sù vËt- chØ ngêi n«ng d©n. - ¸o xanh- ho¸n dô lÊy dÊu hiÖu cña sù vËt ®Ó gäi sù vËt- chØ ng- êi c«ng nh©n.  C¸c ho¸n dô trªn chØ mèi quan hÖ kh¨ng khÝt cña liªn minh c«ng- n«ng. Bµi 2: a. Th«n §oµi ngåi nhí th«n §«ng Cau th«n §oµi nhí trÇu kh«ng th«n nµo. - Th«n §«ng- ho¸n dô lÊy vËt chøa ®ùng chØ vËt bÞ chøa ®ùng- chØ c« g¸i (ngêi th«n §«ng). - Th«n §oµi- ho¸n dô lÊy vËt chøa ®ùng chØ vËt bÞ chøa ®ùng- chØ chµng trai (ngêi th«n §oµi). - Cau th«n §oµi, trÇu kh«ng th«n nµo- lµ c¸c h×nh ¶nh Èn dô tîng trng- chØ nh÷ng ngêi ®ang yªu.  Ho¸n dô: dùa trªn liªn tëng t¬ng cËn cña hai ®èi tîng lu«n g¾n bã, ®i ®«i víi nh©u, phô thuéc lÉn nh©u, ko thÓ t¸ch rêi, ko cã so s¸nh, ko chuyÓn trêng nghÜa mµ cïng trong mét trêng nghÜa.  Èn dô: dùa trªn liªn tëng t¬ng ®ång cña hai ®èi tîng b»ng so s¸nh ngÇm, thêng cã sù chuyÓn ®æi trêng nghÜa. b. C©u Th«n §oµi ngåi nhí th«n §«ng cã sö dông biÖn ph¸p tu tõ ho¸n dô. C©u ThuyÒn ¬i cã nhí bÕn ch¨ng/BÕn th× mét d¹ kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn cã sö dông biÖn ph¸p tu tõ Èn dô. * Ghi nhí: C¸c bíc t×m vµ ph©n tÝch biÖn ph¸p tu tõ Èn dô vµ ho¸n dô: - T×m tõ ng÷ cã chøa phÐp tu tõ Èn dô hoÆc ho¸n dô. - X¸c ®Þnh néi dung hµm Èn. - X¸c ®Þnh gi¸ trÞ biÓu ®¹t. III. LuyÖn tËp:

- Qua c¸c bµi tËp trªn, em h·y nªu c¸c bíc t×m vµ ph©n tÝch biÖn ph¸p tu tõ Èn dô vµ ho¸n dô?

Yªu cÇu hs viÕt 3-4 c©u v¨n vÒ 1 b¹n trong líp cã thÓ dïng biÖn ph¸p tu tõ Èn dô hoÆc ho¸n dô.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 633

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Gv nhËn xÐt, bæ sung.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- ¤n l¹i kiÕn thøc bµi häc, hoµn thµnh c¸c bµi tËp vµo vë. - So¹n bµi: Thu høng (§ç Phñ). E Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- VÒ xem l¹i bµi. - So¹n bµi: Thu høng (§ç Phñ) TiÕt: 47. §äc v¨n:

c¶m xóc mïa thu (Thu høng) §ç Phñ. Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

E Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- §äc thuéc bµi th¬. - So¹n bµi: Hoµng H¹c l©u (Th«i HiÖu), Khuª o¸n (V¬ng X¬ng Linh), §iÓu minh gi¶n (V- ¬ng Duy).

TiÕt: 49. §äc thªm: 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

E Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc thuéc c¸c bµi th¬ trªn. - ¤n tËp chuÈn bÞ thi häc k× I. - So¹n bµi: Th¬ Hai-c (Ba-s«).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 634

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ngµy so¹n: 16/12/09 TiÕt: 51. Lµm v¨n: tr×nh bµy mét vÊn ®Ò

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- N¾m ®îc yªu cÇu vµ c¸ch thøc tr×nh bµy mét vÊn ®Ò. - BiÕt c¸ch tr×nh bµy mét vÊn ®Ò theo ®Ò c¬ng ®· chuÈn bÞ.

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

- RÌn ý thøc cÈn träng, tÝnh tù tin vµ kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh bµi nãi cho phï hîp víi ®èi t îng, t×nh huèng cô thÓ. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - Mét sè bµi viÕt vÒ c¸c vÊn ®Ò quen thuéc. - Hs ®äc tríc sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: trao ®æi- th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái, thùc hµnh. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

- TÇm quan träng (ý nghÜa) cña viÖc tr×nh bµy mét vÊn ®Ò?

Hs ®äc sgk. - C¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ ®Ó chuÈn bÞ ®Ó tr×nh bµy mét vÊn ®Ò? - X¸c ®Þnh c¸c c¬ së ®Ó chän vÊn ®Ò tr×nh bµy?

Gv yªu cÇu hs lËp dµn ý I. TÇm quan träng cña viÖc tr×nh bµy mét vÊn ®Ò: - Tr×nh bµy mét vÊn ®Ò lµ mét nhu cÇu tÊt yÕu cña con ngêi trong cuéc sèng. - Tr×nh bµy mét vÊn ®Ò tríc tËp thÓ (ngêi kh¸c) lµ ®Ó bµy tá nguyÖn väng, suy nghÜ, nhËn thøc cña m×nh ®ång thêi thuyÕt phôc hä c¶m th«ng, ®ång t×nh víi m×nh. II. C«ng viÖc chuÈn bÞ: 1. Chän vÊn ®Ò tr×nh bµy: C¬ së lùa chän: + §Ò tµi tr×nh bµy cã bao nhiªu vÊn ®Ò. + §èi tîng nghe. + Am hiÓu vµ sù thÝch thó cña b¶n th©n vÒ vÊn ®Ò muèn tr×nh bµy. 2. LËp dµn ý: a. LËp dµn ý cho ®Ò tµi: Thêi trang vµ tuæi trÎ. - Gi¶i thÝch kh¸i niÖm: Thêi trang lµ c¸ch ¨n mÆc, trang ®iÓm

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 635

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cho ®Ò tµi: Thêi trang vµ tuæi trÎ. - Nªu c¸c ý chÝnh mµ em ®Þnh tr×nh bµy vÒ ®Ò tµi trªn? - VÊn ®Ò mµ em lùa chän trong ®Ò tµi ®ã lµ g×? - Em sÏ nãi g× vÒ vÊn ®Ò ®ã?

- Tõ vÝ dô trªn, em h·y rót ra c¸ch lËp dµn ý cho bµi tr×nh bµy mét vÊn ®Ò?

Hs ®äc sgk.

- C¸c thñ tôc cÇn thiÕt khi b¾t ®Çu tr×nh bµy?

- §Ó tr×nh bµy néi dung chÝnh, chóng ta cÇn lµm nh÷ng c«ng viÖc nµo?

phæ biÕn trong x· héi trong mét thêi gian nµo ®ã. - Chän vÊn ®Ò: trang phôc (c¸ch mÆc) + ý nghÜa cña trang phôc. + Trang phôc thêi trang: phï hîp víi céng ®ång, víi thêi ®¹i, hµi hßa víi c¸ nh©n; ®Ñp, hiÖn ®¹i, “y phôc xøng k× ®øc” (thÓ hiÖn nh©n c¸ch, vÎ ®Ñp t©m hån con ngêi). b. C¸ch lËp dµn ý: - T×m ý lín, ý nhá. - S¾p xÕp c¸c ý theo tr×nh tù l«gÝc. - Cã chuyÓn ý. III. Tr×nh bµy: 1. B¾t ®Çu tr×nh bµy: - Bíc lªn diÔn ®µn. - Chµo cö to¹ vµ mäi ngêi. - Tù giíi thiÖu. - Nªu lÝ do tr×nh bµy. 2. Tr×nh bµy néi dung chÝnh: - Nªu néi dung chÝnh sÏ tr×nh bµy. - Nªu lÇn lît c¸c ý chÝnh, cô thÓ hãa c¸c ý ®ã. - Cã chuyÓn ý, dÉn d¾t. - Chó ý xem th¸i ®é, cö chØ cña ngêi nghe ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh néi dung vµ c¸ch tr×nh bµy. 3. KÕt thóc vµ c¶m ¬n: - Tãm t¾t, nhÊn m¹nh mét sè ý chÝnh. - C¶m ¬n. * Ghi nhí: (sgk). - C¸c thñ tôc khi kÕt thóc?

yªu cÇu hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí-sgk.

Hs ®äc vµ th¶o luËn lµm c¸c bµi tËp. Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n.

IV. LuyÖn tËp: 1. Bµi 1: - B¾t ®Çu tr×nh bµy: + “Chµo c¸c b¹n. T«i rÊt...” + “Chµo c¸c b¹n. C¶m ¬n...” + “Tríc khi b¾t ®Çu...” - Tr×nh bµy néi dung chÝnh: “Giê chóng ta...” - ChuyÓn qua chñ ®Ò kh¸c: + “§· xem...” + “Giê chóng ta...” - Tãm t¾t vµ kÕt thóc: + “T«i muèn kÕt thóc...” + “Giê t«i muèn kÕt thóc...” 2. Bµi 2: LËp dµn ý cho bµi tr×nh bµy vÒ ®Ò tµi: ThÇn tîng cña tuæi häc trß. - Gi¶i thÝch kh¸i niÖm: thÇn tîng- nh÷ng ngêi ®îc t«n sïng, ngìng mé, yªu mÕn. Gv gîi më: - Gi¶i thÝch kh¸i niÖm “thÇn

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 636

ườ ữ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tîng”?

- C¸c lo¹i thÇn tîng cña tuæi häc trß?

- C¸c t¸c ®éng tÝch cùc vµ tiªu cùc cña thÇn tîng ®èi víi tuæi häc trß?

- C¸c biÖn ph¸p ph¸t huy mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ mÆt tiªu cùc cña thÇn tîng ®èi víi tuæi häc trß? - C¸c lo¹i thÇn tîng cña tuæi häc trß: ng«i sao ®iÖn ¶nh, ca nh¹c, bãng ®¸, c¸c danh nh©n,... - T¸c ®éng cña thÇn tîng ®èi víi tuæi häc trß: + TÝch cùc:- Lµm cho ®êi sèng tinh thÇn phong phó. - Lµ tÊm g¬ng vÒ ®¹o ®øc, tµi n¨ng cho c¸c em häc tËp. + Tiªu cùc:- Mét sè b¹n biÕn m×nh thµnh h×nh bãng cña thÇn t- îng. - MÊt nhiÒu thêi gian, tiÒn b¹c... - C¸c biÖn ph¸p ph¸t huy mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ mÆt tiªu cùc cña thÇn tîng ®èi víi tuæi häc trß: + Chän thÇn tîng ®Ñp vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc vµ tµi n¨ng thùc sù. + Cè g¾ng nç lùc häc tËp c¸c mÆt tèt ®ã ë hä.

E.Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs vÒ:- Xem l¹i bµi, hoµn thiÖn c¸c bµi tËp vµo vë. - §äc tríc bµi: LËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 637

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

Ngµy so¹n: 17/12/09 TiÕt: 52. Lµm v¨n: lËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- N¾m ®îc c¸ch lËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n. - Cã thãi quen vµ kÜ n¨ng lËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - Hs ®äc tríc sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái, thùc hµnh. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi: Yªu cÇu cÇn ®¹t Ho¹t ®éng cña gv vµ hs

Hs ®äc sgk. - ThÕ nµo lµ kÕ ho¹ch c¸ nh©n?

- T¸c dông cña nã?

I. Sù cÇn thiÕt cña viÖc lËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n: 1. KÕ ho¹ch c¸ nh©n: Lµ b¶n dù kiÕn c¸ch thøc hµnh ®éng vµ ph©n bè thêi gian ®Ó hoµn thµnh mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh cña mét ngêi nµo ®ã. 2. T¸c dông: - Gióp h×nh dung tríc c¸c c«ng viÖc cÇn lµm. - Ph©n bè thêi gian hîp lÝ. - Tr¸nh bÞ ®éng, bá sãt, bá quªn c«ng viÖc.  T¹o phong c¸ch lµm viÖc khoa häc, chñ ®éng, hiÖu qu¶. II. C¸ch lËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n: 1. ThÓ thøc më ®Çu: - Tiªu ®Ò. - Hä tªn, n¬i lµm viÖc, häc tËp cña ngêi viÕt. * Lu ý: Khi viÕt kÕ ho¹ch c¸ nh©n cho riªng m×nh th× ko cÇn nªu tªn, n¬i lµm viÖc, häc tËp cña m×nh.

Yªu cÇu hs th¶o luËn ph¸t biÓu c¸ch lËp kÕ ho¹ch «n tËp m«n Ng÷ V¨n (tËp 1) líp 10: + Néi dung «n tËp. + C¸ch thøc tiÕn hµnh. + Thêi gian thùc hiÖn. - ThÓ thøc më ®Çu cña b¶n kÕ ho¹ch c¸ nh©n 2. Néi dung kÕ ho¹ch: - §Þa ®iÓm.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 638

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

gåm nh÷ng g×? §îc tr×nh bµy ra sao? - Néi dung kÕ ho¹ch gåm mÊy phÇn lín?

- C¸c phÇn trong b¶n kÕ ho¹ch c¸ nh©n ®îc s¾p xÕp ntn? Ng«n ng÷ tr×nh bµy kÕ ho¹ch cÇn ®¸p øng yªu cÇu g×? Hs ®äc, th¶o luËn lµm c¸c bµi tËp. Gv nhËn xÐt, bæ sung, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n.

Yªu cÇu - Thêi gian. - Néi dung c«ng viÖc cÇn lµm. - Dù kiÕn kÕt qu¶ ®¹t ®îc. 3. C¸ch thøc tr×nh bµy: - Theo hÖ thèng l«gÝc, cã thÓ kÎ b¶ng. - Ng«n ng÷ ng¾n gän, râ rµng. III. LuyÖn tËp: 1. Bµi 1: -VB cã c¸c th«ng tin:+ Néi dung c«ng viÖc. + Thêi gian thùc hiÖn.  tÝnh chÊt chung chung. - ThiÕu: dù kiÕn kÕt qu¶ cÇn ®¹t.  Lµ b¶n thêi gian biÓu chø ko ph¶i lµ b¶n kÕ ho¹ch c¸ nh©n. 2. Bµi 2: * Néi dung c«ng viÖc: (1) ViÕt dù th¶o b¸o c¸o- dù kiÕn néi dung: - KiÓm ®iÓm qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô trong nhiÖm k× qua cña chi ®oµn: + Nh÷ng viÖc ®· lµm ®îc. Nguyªn nh©n. + Nh÷ng mÆt yÕu kÐm. Nguyªn nh©n. - Ph¬ng híng c«ng t¸c trong nhiÖm k× tíi. (2) C¸ch thøc tiÕn hµnh ®¹i héi: - Thêi gian, ®Þa ®iÓm. - Ngêi tæ chøc trang hoµng cho ®¹i héi. - BÝ th b¸o c¸o c¸c u- nhîc ®iÓm trong ho¹t ®éng cña chi ®oµn. - §Ò cö, øng cö ban chÊp hµnh chi ®oµn. - BÇu ban kiÓm phiÕu - Bá phiÕu. - V¨n nghÖ. - KÕt qu¶ kiÓm phiÕu. - BÕ m¹c ®¹i héi. 3. Bµi 3: Néi dung c«ng viÖc C¸ch thùc hiÖn

Gv híng dÉn hs vÒ nhµ hoµn thiÖn theo b¶ng hÖ thèng. ... ... ... Thêi gian hoµn thµnh ...

E Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs vÒ:- LËp b¶n kÕ ho¹ch chi tiÕt «n tËp m«n Ng÷ V¨n líp 10, tËp 1. - So¹n bµi: Th¬ Hai-c (Ba-s«)

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 639

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

Ngµy so¹n: 19/12/09 TiÕt: 53. §äc v¨n: th¬ hai-c cña ba-s« a. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- Lµm quen víi v¨n häc NhËt B¶n, hiÓu ®îc vµi nÐt c¬ b¶n vÒ th¬ Hai-c. - N¾m ®îc c¸c gi¸ trÞ t tëng vµ nghÖ thuËt c¬ b¶n cña th¬ Ba-s«. - Båi dìng t×nh yªu quª h¬ng, ®Êt níc vµ t×nh c¶m nh©n ®¹o. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - Mét sè tµi liÖu tham kh¶o. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái trong sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc diÔn c¶m, trao ®æi- th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi: Yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Hs ®äc phÇn tiÓu dÉn- sgk. - Cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña Ba-s« cã g× ®¸ng chó ý?

Qua phÇn tiÓu dÉn, em h·y nªu tãm t¾t ®Æc ®iÓm cña th¬ Hai-c? I. T×m hiÓu chung: 1. Vµi nÐt vÒ Ba-s«: - Ma-su-« Ba-s« (1644-1694). - Quª h¬ng: U-ª-n«, xø I-ga (nay lµ tØnh Mi-ª) - Gia ®×nh: vâ sÜ cÊp thÊp. - 28 tuæi, «ng chuyÓn ®Õn kinh ®« £®« sinh sèng vµ lµm th¬ Hai- c, bót hiÖu lµ Ba-s« (Ba Tiªu). - 10 n¨m cuèi ®êi, «ng du hµnh hÇu kh¾p ®Êt níc. - Con ngêi: tµi hoa, a l·ng du. - ¤ng ®îc ®¸nh gi¸ lµ bËc thÇy vÒ th¬ Hai-c. - C¸c t¸c phÈm: Ph¬i th©n ®ång néi (1685), §o¶n v¨n trong ®·y (1688), C¸nh ®ång hoang (1689), ¸o t¬i cho khØ (1691), Lèi lªn miÒn ¤-ku (1689). 2. ThÓ th¬ Hai-c : - Cã 17 ©m tiÕt (h¬n mét chót), ng¾n nhÊt thÕ giíi, ®îc ng¾t lµm 3 ®o¹n (5-7-5). - Thêng miªu t¶ thiªn nhiªn theo mïa (quý ®Ò), sö dông nh÷ng tõ miªu t¶ thiªn nhiªn mïa (quý ng÷).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 640

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Tinh thÇn ThiÒn t«ng: con ngêi vµ v¹n vËt n»m trong mèi quan hÖ kh¨ng khÝt víi mét c¸i nh×n nhÊt thÓ hãa. Nh÷ng hiÖn tîng cña tù nhiªn cã sù t¬ng giao vµ chuyÓn ho¸ lÉn nhau.

- ThÊm ®Ém tinh thÇn ThiÒn t«ng vµ v¨n hãa ph¬ng §«ng. - C¶m thøc thÈm mÜ: ®Ò cao c¸i V¾ng lÆng, §¬n s¬, U huyÒn, MÒm m¹i, NhÑ nhµng. - Ng«n ng÷: hµm sóc, thiªn vÒ gîi, ko t¶. - Thi ph¸p “ch©n kh«ng”: sö dông nh÷ng m¶ng tr¾ng, ho¶ng trèng trong bµi th¬ nh mét ph¬ng tiÖn lµm næi bËt ý nghÜa cña bµi th¬. íng dÉn ®äc- hiÓu: II. H 1. Bµi 1 vµ 2: a. Bµi 1: - Ghi l¹i sù thùc vÒ cuéc ®êi nhiÒu biÕn ®æi, l·ng du cña Ba-s«: quª ë Mi-ª, lªn £-®« (T«-ki-«) ë ®îc 10 n¨m råi trë vÒ th¨m quª. - Gîi t×nh c¶m tha thiÕt, ch©n thµnh víi miÒn ®Êt tõng g¾n bã: £- ®«. Cè h¬ng- quª cò n¬i g¾n bã m¸u thÞt. - Liªn hÖ: “Khi ta ë chØ lµ n¬i ®Êt ë/ Khi ta ®i, ®Êt ®· hãa t©m hån” (TiÕng h¸t con tµu- ChÕ Lan Viªn).

- T×nh c¶m th©n thiÕt, g¾n bã cña nhµ th¬ víi thµnh phè £-®« vµ nçi niÒm hoµi c¶m vÒ kinh ®« Ki-«-t« ®Ñp ®Ï ®Çy kØ niÖm ®îc thÓ hiÖn qua c¸c bµi 1 vµ 2 ntn? - ë bµi sè 1, em thÊy Ba- s« ghi l¹i sù thùc g× trong cuéc ®êi cña «ng? Bµi th¬ gîi lªn t×nh c¶m g×? Liªn hÖ víi th¬ ChÕ Lan Viªn vÒ t×nh c¶m nµy mµ em biÕt?

- T×m quý ng÷ ë bµi 2? - G¾n bµi th¬ víi hiÖn thùc cuéc ®êi Ba-s« ®Ó c¾t nghÜa nã?

b. Bµi 2: - Quý ng÷: chim ®ç quyªn  mïa hÌ. - Sù thùc cuéc ®êi Ba-s«: ë kinh ®« (10 n¨m)  vÒ quª (20 n¨m)  trë l¹i kinh ®«. - ë kinh ®« mïa hÌ (hiÖn t¹i)  nhí kinh ®« xa- kØ niÖm ®· qua  nçi niÒm hoµi cæ. * TiÓu kÕt: Hai bµi th¬ ®Òu thÓ hiÖn t×nh c¶m g¾n bã s©u nÆng cña t¸c gi¶ víi m¶nh ®Êt m×nh ®· vµ ®ang sèng. 2. Bµi 3: - H×nh ¶nh m¸i tãc b¹c  di vËt cña ngêi mÑ ®· mÊt; biÓu tîng cho cuéc ®êi vÊt v¶ mét n¾ng hai s¬ng cña ngêi mÑ. - Quý ng÷: lµn s¬ng thu  h×nh ¶nh ®a nghÜa: + Giät lÖ nh s¬ng. + Tãc mÑ nh s¬ng. + §êi ngêi nh giät s¬ng- ng¾n ngñi, v« thêng. - H×nh ¶nh dßng “lÖ trµo nãng hæi”  nçi xãt xa, ®au ®ín v× mÊt mÑ  t×nh c¶m mÉu tö c¶m ®éng.

Gv gîi më: Bµi th¬ nµy ®îc viÕt trong mét hoµn c¶nh t©m lÝ ®Æc biÖt. N¨m Ba-s« 40 tuæi, «ng du hµnh ®Õn vïng Ka-sai, n¬i gÇn nhµ nªn ®· ghÐ vÒ th¨m quª míi biÕt mÑ ®· mÊt. Ngêi anh ®a cho «ng di vËt cña mÑ lµ mét mí tãc b¹c... - ý nghÜa cña h×nh ¶nh m¸i tãc b¹c? - T×m vµ ph©n tÝch ý

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 641

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nghÜa cña quý ng÷? - H×nh ¶nh dßng “lÖ trµo nãng hæi” cho thÊy t×nh c¶m cña t¸c gi¶ víi mÑ ntn?

- Liªn tëng, c©u hái tu tõ cña Ba-s«: tiÕng vîn hó n·o nÒ- tiÕng trÎ bÞ bá r¬i than khãc gîi hiÖn thùc khèc liÖt nµo cña ®Êt níc NhËt B¶n? - H×nh ¶nh “giã mïa thu t¸i tª” gîi xóc c¶m g×?

3. Bµi 4: - Liªn tëng, c©u hái tu tõ cña Ba-s«: tiÕng vîn hó n·o nÒ- tiÕng trÎ bÞ bá r¬i than khãc  hiÖn thùc khèc liÖt cña ®Êt níc NhËt B¶n nh÷ng n¨m ®ãi kÐm (NhiÒu gia ®×nh tóng quÉn qu¸, ko nu«i næi con ®µnh ph¶i bá chóng vµo rõng, thËm chÝ cã khi cßn ®ang t©m giÕt c¶ nh÷ng ®øa trÎ s¬ sinh v× ko nu«i næi tÊt c¶. §ã lµ nh÷ng ®øa trÎ “ma-bi-ru”- tØa bít, nh÷ng ®øa trÎ bÞ tØa bít nh ngêi ta tØa bít c©y non. - Giã mïa thu t¸i tª  tiÕng giã ®ang than khãc cho nçi ®au buån cña con ngêi.  Bµi th¬ cho thÊy tr¸i tim nh©n ®¹o cña Ba-s«. 4. Bµi 5: - H×nh ¶nh Èn dô: chó khØ ®¬n ®éc trong ma l¹nh  nh÷ng ngêi n«ng d©n nghÌo khæ.  nh÷ng em bÐ nghÌo téi nghiÖp. - VÎ ®Ñp t©m hån Ba-s«: + Tinh tÕ, nh¹y c¶m. + Giµu lßng tõ bi víi nh÷ng sinh vËt bÐ nhá, téi nghiÖp. + Giµu lßng yªu th¬ng víi nh÷ng con ngêi nghÌo khæ.

5. Bµi 6: - Quý ng÷: hoa anh ®µo  mïa xu©n. - C¶nh nh÷ng c¸nh hoa ®µo rông l¶ t¶ lµm mÆt hå l¨n t¨n sãng gîn  c¶nh tÜnh; ®¬n s¬, gi¶n dÞ vµ ®Ñp. - TriÕt lÝ ThiÒn t«ng: sù t¬ng giao cña c¸c sù vËt, hiÖn tîng trong vò trô.

Gv gîi më: Bµi th¬ ®îc s¸ng t¸c khi Ba-s« du hµnh ngang qua mét c¸nh rõng, «ng thÊy mét chó khØ nhá ®ang run lªn trong c¬n ma mïa ®«ng. Nhµ th¬ tëng t- îng chó khØ ®ang thÇm íc cã mét chiÕc ¸o t¬i ®Ó che ma, che l¹nh... - ý nghÜa Èn dô cña h×nh ¶nh chó khØ? VÎ ®Ñp t©m hån cña Ba-s« qua bµi th¬ nµy? Gv gîi më: Hå Bi-oa- hå lín nhÊt cña NhËt B¶n, gièng h×nh c©y ®µn t× bµ, rÊt ®Ñp. Xung quanh hå, ngêi ta trång rÊt nhiÒu hoa anh ®µo. Khi giã thæi, c¸nh hoa ®µo rông l¶ t¶ nh ma hoa. C¸nh hoa mong manh rông xuèng mÆt hå lµm nã l¨n t¨n sãng gîn... - T×m quý ng÷ trong bµi th¬? - Em nhËn xÐt g× vÒ khung c¶nh thiªn nhiªn mµ bµi th¬ gîi lªn?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 642

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- T×m mèi t¬ng giao cña c¶nh?

- T×m quý ng÷ vµ c¶m thøc vÒ c¸i V¾ng lÆng trong bµi th¬ sè 7? Gv më réng, n©ng cao liªn hÖ ®Õn c¸c bµi th¬: NguyÖt (Xu©n cÇm DiÖu), Mµu thêi gian (§oµn Phó Tø),...

6. Bµi 7: - Quý ng÷: tiÕng ve  mïa hÌ. - “V¾ng lÆng”, “u trÇm”- c¸c tÝnh tõ ®Æc t¶ sù v¾ng vÎ, u tÞch cña thiªn nh.iªn. - TiÕng ve- ©m thanh v« h×nh. - §¸- vËt thÓ h÷u h×nh.  T¸c gi¶ c¶m nhËn ®îc thiªn nhiªn tÜnh lÆng ®Õn møc cã thÓ nghe ®îc tiÕng ve rÒn rÜ nh thÊm vµo lßng ®¸.  Sù c¶m nhËn chuyÓn ®æi c¶m gi¸c tinh tÕ cña t¸c gi¶.  Tinh thÇn thiÒn t«ng: sù t¬ng giao cña c¸c sù vËt, hiÖn tîng. 7. Bµi 8: - Hoµn c¶nh: Bµi th¬ ®îc viÕt vµo 8-10-1694 ë ¤-sa-ka, lóc cuèi ®êi cña t¸c gi¶, khi «ng n»m bÖnh, ®au yÕu, bÖnh tËt. - “Cuéc l·ng du”- cuéc ®êi nh mét chuyÕn l·ng du phiªu bång bÊt tËn- cuéc ®êi cña mét kÎ a l·ng du. - Quý ng÷: c¸nh ®ång hoang vu h×nh ¶nh cña mïa ®«ng x¬ x¸c, ®iªu tµn, trèng tr¶i, gi¸ l¹nh; n¬i Ýt nhêi ®Æt ch©n tíi.  Ngay c¶ khi cuèi ®êi, th©n bÖnh nhng Ba-s« vÉn ko th«i khao kh¸t ®îc l·ng du, ®îc sèng, ®îc ®Æt ch©n lªn kh¾p mäi n¬i göi trong giÊc méng phiªu b¹t.

- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬? - Gäi cuéc ®êi m×nh lµ “cuéc l·ng du”, em thÊy cuéc ®êi cña Ba-s« lµ cuéc ®êi cña mét con ngêi ntn? - T×m quý ng÷ vµ ý nghÜa cña nã? - Kh¸t väng ®îc sèng, ®îc tiÕp tôc l·ng du cña t¸c gi¶ ®îc thÓ hiÖn ntn? E Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs: - Xem l¹i bµi vµ häc thuéc c¸c bµi th¬ Hai-c trªn. - Su tËp c¸c bµi th¬ Hai-c kh¸c.

TiÕt: Chuyªn ®Ò. So¹n: 23/ 01/2010.....D¹y: 28/ 01/2010 …Líp 10A1.

®¹i c¸o b×nh ng« “ T¸c phÈm” – NguyÔn Tr·i

I.Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: * Gióp häc sinh: -Gióp hs: HiÓu râ gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña “§¹i c¸o b×nh Ng«”; b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp, ¸ng v¨n yªu níc chãi ngêi t tëng nh©n v¨n kiÖt t¸c v¨n häc kÕt hîp hµi hoµ gi÷a yÕu tè chÝnh luËn vµ v¨n ch¬ng. + Lµ b¶n tuyªn ng«n vÒ chñ quyÒn ®éc lËp d©n téc, b¶n c¸o tr¹ng téi ¸c kÎ thï, b¶n hïng ca vÒ cuéc kh¸ng chiÕn Lam S¬n, lµ ¸ng v¨n yªu níc lín, ¸ng v¨n chãi ngêi t tëng nh©n v¨n.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 643

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ §¹i c¸o b×nh ng« lµ ¸ng v¨n CL xuÊt s¾c bËc nhÊt trong v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam, cã sù kÕt hîp tuyÖt vêi gi÷a CL vµ VC; kÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn s¾c bÐn, lêi v¨n c©n xøng; võa hµo hïng, võa tha thiÕt, h×nh tîng NT sinh ®éng, phong phó. - RÌn kÜ n¨ng ®äc- hiÓu t¸c phÈm chÝnh luËn viÕt b»ng thÓ v¨n biÒn ngÉu. 2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch vÒ TPVH lµm theo thÓ c¸o. 3. Gi¸o dôc t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é : - Bèi dìng cho HS vÒ ý thøc d©n téc, yªu quÝ nhµ v¨n nhµ th¬ NT. . chuÈn bÞ cña GV vµ HS II. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái híng dÉn trong SGK. 3. Ph¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, gîi t×m, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái trong SGK. III. tiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng 1 1.KiÓm tra bµi cò: * C©u hái: Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi, con ngêi vµ sù nghiÖp NguyÔn Tr·i?. * §¸p ¸n: -VÒ cuéc ®êi, con ngêi NguyÔn Tr·i: bËc anh hïng d©n téc, con ngêi toµn tµi hiÕm cã, nhµ v¨n, nhµ th¬ kiÖt xuÊt, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi, ngêi chÞu nh÷ng oan khiªn th¶m khèc díi thêi phong kiÕn tíi møc hiÕm cã trong lÞch sö ViÖt Nam. -VÒ th¬ v¨n: Thµnh tùu lín trong s¸ng t¸c ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m, chÝnh luËn tr÷ t×nh, ph¶n ¸nh vÎ ®Ñp t©m hån ngêi anh hïng vÜ ®¹i vµ con ngêi ®êi thêng b×nh dÞ. NguyÔn Tr·i lµ nh©n vËt kiÖt xuÊt, nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c ngêi më ®êng cho sù ph¸t triÓn cña th¬ tiÕng ViÖt. * Tªn HS tr¶ lêi: 1/ .....................................................Líp..................§iÓm.................. 2/ ....................................................Líp.................§iÓm................... 2. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng giÆc Minh toµn th¾ng, mïa xu©n n¨m 1428, Lª Lîi lªn ng«i hoµng ®Õ, lËp ra triÒu ®×nh HËu Lª. Thõa lÖnh nhµ vua, NguyÔn Tr·i viÕt §¹i c¸o b×nh Ng«” ®Ó bè c¸o cho toµn d©n biÕt chiÕn th¾ng vÜ ®¹i cña qu©n d©n trong 10 n¨m gian khæ chiÕn ®Êu. Tõ nay, níc §¹i ViÖt ®· giµnh ®îc ®éc lËp.

* Bµi míi: H§ cña GV H§ cña HS Néi dung ghi b¶ng

i. T×m hiÓu chung.

II. §äc hiÓu. 1. Nªu cao luËn ®Ò chÝnh nghÜa. - LuËn ®iÓm chÝnh nghÜa:

- LuËn ®iÓm chÝnh nghÜa: + Nªu râ t tëng nh©n nghÜa. ỳ                                                                                                   Trang

H§ 2 (10ph) GV: Cho HS kh¸i qu¸t l¹i vÒ phÇn tiÓu dÉn? H§ 3 (35ph) ? §1, khi nªu luËn ®Ò chÝnh nghÜa, TP ®a ra nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n nµo? ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 644

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

+ Kh¼ng ®Þnh ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp, cã chñ quyÒn cña níc ®¹i ViÖt.

GV: Hai néi dung nµy ®îc nªu lªn nh mét lÝ chÝnh nguyªn nghÜa, cã ý nghÜa nh tiÒn ®Ò cho toµn bµi, tÊt c¶ néi dung ®îc ph¸t triÓn vÒ sau ®Òu xoay quanh tiÒn ®Ò nµy. ? §1, t¸c gi¶ ®· sö dông thµnh c«ng nghÖ thuËt g×?

- NghÖ thuËt: + Sö dông tõ ng÷ chuÈn x¸c, trang träng, giµu h×nh ¶nh gîi c¶m, thÓ hiÖn tÝnh chÊt hiÓn nhiªn, vèn cã, l©u ®êi cña níc §V §L tù chñ:

+ Sö dông biÖn ph¸p so s¸nh: ®Æt níc ta ngang hµng víi TQ vÒ tr×nh ®é chÝnh trÞ, tæ chøc, qu¶n lÝ quèc gia vµ thÓ hiÖn niÒm tù hµo cña DT

+ Sö dông biÖn ph¸p liÖt kª ®Ó kh¾c s©u vÒ nÒn §L tù chñ cña níc ta, vÒ chiÕn th¾ng cña ta vµ thÊt b¹i cña ®Þch:

+ Sö dông c¸c c©u v¨n biÒn ngÉu rÊt c©n ®èi, nhÞp nhµng

=> TL: NguyÔn Tr·i ®· thÓ hiÖn ®- îc quan niÖm cña m×nh vÒ t tëng nh©n nghÜa vµ kh¼ng ®Þnh ®îc chñ quyÒn §L cña DT.

- NghÖ thuËt: + Sö dông tõ ng÷ chuÈn x¸c, trang träng, giµu h×nh ¶nh gîi c¶m, thÓ hiÖn tÝnh chÊt hiÓn nhiªn, vèn cã, l©u ®êi cña níc §V §L tù chñ: viÖc nh©n nghÜa – yªn d©n, qu©n ®iÕu ph¹t – trõ b¹o, tiªu vong, b¾t sèng, giÕt t¬i..... + Sö dông biÖn ph¸p so s¸nh: ®Æt níc ta ngang hµng víi TQ vÒ tr×nh ®é chÝnh trÞ, tæ chøc, qu¶n lÝ quèc gia vµ thÓ hiÖn niÒm tù hµo cña DT “Tõ TriÖu, §inh, LÝ, TrÇn...®êi nµo còng cã”. + Sö dông biÖn ph¸p liÖt kª ®Ó kh¾c s©u vÒ nÒn §L tù chñ cña níc ta, vÒ chiÕn th¾ng cña ta vµ thÊt b¹i cña ®Þch: “Vèn xng nÒn v¨n hiÕn ®· l©u...còng kh¸c; Lu Cung tham c«ng...giÕt t¬i ¤ M·”. + Sö dông c¸c c©u v¨n biÒn ngÉu rÊt c©n ®èi, nhÞp nhµng “Tõ TriÖu, §inh, LÝ, TrÇn...®êi nµo còng cã”. => TL: NguyÔn Tr·i ®· thÓ hiÖn ®îc quan niÖm cña m×nh vÒ t tëng nh©n nghÜa vµ kh¼ng ®Þnh ®îc chñ quyÒn §L cña DT.

2. B¶n c¸o tr¹ng vÒ téi ¸c cña kÎ thï. - B¶n c¸o tr¹ng vÒ téi ¸c cña kÎ thï bao gåm 2 néi dung:

? B¶n c¸o tr¹ng téi ¸c kÎ thï ®îc t¸c gi¶ thÓ hiÖn ë nh÷ng néi dung nµo?

- NghÖ thuËt:

- B¶n c¸o tr¹ng vÒ téi ¸c cña kÎ thï bao gåm 2 néi dung: + V¹ch trÇn ©m mu XL. ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 645

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

? NghÖ thuËt ë ®o¹n 2 cã g× ®Æc s¾c? + Tè c¸o vµ lªn ¸n nh÷ng chñ tr¬ng cai trÞ th©m ®éc vµ hµnh ®éng v« nh©n ®¹o cña giÆc.

+ Dïng nhiÒu h×nh ¶nh gîi c¶m, giµu tÝnh biÓu trng vµ kh¸i qu¸t ®Ó diÔn t¶ téi ¸c kÎ thï. + Sö dông thñ ph¸p ®èi lËp ®Ó kh¾c ho¹ sù ®au khæ cña ngêi d©n v« téi vµ kÎ thï XL.

=> §o¹n v¨n cã ©m hëng cña mét tuyªn ng«n nh©n quyÒn thêi trung ®¹i.

3. Mêi n¨m chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng vÎ vang. a. H×nh tîng Lª Lîi vµ giai ®o¹n ®Çu cña cuéc khëi nghi·. * H×nh t îng Lª Lîi: - Cã sù thèng nhÊt gi÷a con ngêi b×nh thêng víi ngêi l·nh tô cuéc khëi nghÜa: - NghÖ thuËt: + Dïng nhiÒu h×nh ¶nh gîi c¶m, giµu tÝnh biÓu trng vµ kh¸i qu¸t ®Ó diÔn t¶ téi ¸c kÎ thï. + Sö dông thñ ph¸p ®èi lËp ®Ó kh¾c ho¹ sù ®au khæ cña ngêi d©n v« téi vµ kÎ thï XL. + Lêi v¨n khi ®anh thÐp, khi thèng thiÕt, khi uÊt hËn trµo s«i, khi c¶m th¬ng tha thiÕt. => §o¹n v¨n cã ©m hëng cña mét tuyªn ng«n nh©n quyÒn thêi trung ®¹i. NT ®· ®øng trªn lËp trêng ND – nh©n b¶n ®Ó tè c¸o, lªn ¸n giÆc Minh, b¶o vÖ quyÒn sèng cho ND §V.

- Vai trß cña Lª Lîi trong cuéc khëi nghÜa Lam S¬n:

? H×nh tîng Lª Lîi ®îc t¸c gi¶ kh¾c ho¹ ntn? ? Qua h×nh tîng Lª Lîi, t¸c gi¶ cho thÊy ®iÒu g× vÒ khëi nghÜa Lam S¬n?

* Giai ®o¹n ®Çu cña cuéc khëi nghÜa: - Nh÷ng khã kh¨n gian khæ mµ nghÜa qu©n Lam S¬n ph¶i tr¶i qua:

- Cã sù thèng nhÊt gi÷a con ngêi b×nh thêng víi ngêi l·nh tô cuéc khëi nghÜa: - Vai trß cña Lª Lîi trong cuéc khëi nghÜa Lam S¬n: + Kh¼ng ®Þnh tÝnh chÊt nh©n d©n cña cuéc khëi nghÜa Lam S¬n. -> Víi h×nh tîng nµy, ®· kh¾c ho¹ ®- îc ý chÝ quyÕt t©m cña toµn DT. + Quan hÖ gi÷a Lª Lîi vµ c¸c tíng sÜ, qu©n lÝnh lµ “phô tö chi binh”. -> Hä g¾ng chÝ vît qua gian nan, mang tÊm lßng cøu níc ®Õn ®Çu qu©n vµ trë thµnh “phô tö chi binh nhÊt t©m”.

? G§ ®Çu cña cuéc khëi nghÜa, nghÜa qu©n Lam S¬n ®· gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n, gian khæ g×?

- Nh÷ng khã kh¨n gian khæ mµ nghÜa qu©n Lam S¬n ph¶i tr¶i qua: + KÎ thï tµn b¹o vµ rÊt m¹nh: “Võa khi ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 646

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- ý chÝ quyÕt t©m cña nghÜa qu©n Lam S¬n: + Cã tÊm lßng cøu níc. + NhËn thøc râ khã kh¨n, kiªn tr×:

? Søc m¹nh nµo ®· gióp nghÜa qu©n Lam S¬n vît qua nh÷ng thö th¸ch gian nan ban ®Çu?

b. Giai ®o¹n ph¶n c«ng:

cê nghÜa dÊy lªn, chÝnh lóc qu©n thï ®ang m¹nh; hung ®å ngang ng- îc”. + ThÕ ta cßn yÕu: “vËn níc khã kh¨n, trêi thö lßng”. + ThiÕu nh©n tµi: “TuÊn kiÖt... nh©n tµi...thiÕu kÎ ®ì ®Çn, hiÕm ng- êibµn b¹c, tr«ng ngêingêi cµng v¾ng bãng”. + ThiÕu qu©n: “qu©n kh«ng mét ®éi”. + ThiÕu l¬ng ¨n: “l¬ng hÕt mÊy tuÇn”. - ý chÝ quyÕt t©m cña nghÜa qu©n Lam S¬n: + Cã tÊm lßng cøu níc. + NhËn thøc râ khã kh¨n, kiªn tr×: “mêi mÊy n¨m trêi, h¸ ph¶i mét hai sím tèi”. + QuyÕt t©m vît qua mu«n ngµn gian khæ: “g¾ng chÝ kh¾c phôc gian nan”. + Cã tinh thÇn ®oµn kÕt, ®ång cam céng khæ: “Nh©n d©n bèn câi mét nhµ, Tíng s÷i mét lßng phô tö/ Hoµ níc s«ng chÐn rîu ngät ngµo”. + L·nh tô cã lßng cÇn hiÒn tµi: “Cç xe cÇu hiÒn, thêng ch¨m ch¾m cßn dµnh phÝa t¶”. + Cã mét binh ph¸p hîp lÝ ®Ó chiÕn ®Êu víi kÎ thï, biÕt ®Þch biÕt ta: “ThÕ trËn xuÊt k×, lÊy yÕu chèng m¹nh/ Dïng qu©n mai phôc, lÊy Ýt ®Þch nhiÒu”.

- Giai ®o¹n ph¶n c«ng, qu©n ta ®¸nh nhanh, th¾ng nhanh, chñ yÕu lµ chiÕn trËn trªn vïng nói vµ trung du. ? Qu¸ tr×nh ph¶n c«ng vµ chiÕn th¾ng ®îc t¸cg gi¶ t¸i hiÖn ntn? ? G§ ph¶n c«ng ®îc NT MT ntn?

- Giai ®o¹n ph¶n c«ng, qu©n ta ®¸nh nhanh, th¾ng nhanh, chñ yÕu lµ chiÕn trËn trªn vïng nói vµ trung du. c. Giai ®o¹n tæng ph¶n c«ng: -> Giai ®o¹n tæng ph¶n c«ng, qu©n ta ®¸nh tan viÖn binh giÆc x©m lîc, ®¸nh m¹nh, ®¸nh toµn diÖn trªn mäi mÆt trËn, mäi ®Þa h×nh, ®¸nh liªn tôc, kh«ng ®Ó kÎ thï gîng dËy. d.T tëng nh©n nghÜa: - Phª ph¸n kÎ thï....

? G§ tæng ph¶n ccong ®îc miªu t¶ ntn? -> Giai ®o¹n tæng ph¶n c«ng, qu©n ta ®¸nh tan viÖn binh giÆc x©m lîc, ®¸nh m¹nh, ®¸nh toµn diÖn trªn mäi mÆt trËn, mäi ®Þa h×nh, ®¸nh liªn tôc, kh«ng ®Ó kÎ thï gîng dËy.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 647

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tëng nh©n - Kh¼ng ®Þnh t nghÜa...............

? §3, t tëng nh©n nghÜa ®îc thÓ hiÖn ntn? - V× nh©n d©n mµ kÕt thóc c¶nh ®ao binh

- Hµnh ®éng theo “mu kÕ k× diÖu”,...........

- Xãt xa, th¬ng c¶m khi thÊy c¶nh chÕt chãc v× binh ®ao

e. NghÖ thuËt: - H×nh tîng phong phó, ®a d¹ng, mang tÇm vãc vò trô.

- Phª ph¸n kÎ thï “chuèc téi g©y oan” cho d©n “Gi÷ ý kiÕn mét ngêi, gieo ho¹ bao nhiªu kÎ kh¸c”, “Th»ng nh·i con Tuyªn §øc ®éng binh kh«ng ngõng - §å nhót nh¸t, Th¹ch, Th¨ng ®em dÇu ch÷a ch¸y”. - Kh¼ng ®Þnh t tëng nh©n nghÜa “§am ®¹i nghÜa ®Ó th¾ng hung tµn – LÊy chÝ nh©n ®Ó thay cêng b¹o” - V× nh©n d©n mµ kÕt thóc c¶nh ®ao binh “Ta lÊy toµn qu©n lµ h¬n, ®Ó nh©n d©n nghØ søc”. - Hµnh ®éng theo “mu kÕ k× diÖu”, “Cha thÊy xa nay”, lµ “më ®êng hiÕu sinh”, “cÊp cho n¨m tr¨m chiÕc thuyÒn”, “ph¸t cho vµi ngh×n cç ngùa” vÒ níc. - Xãt xa, th¬ng c¶m khi thÊy c¶nh chÕt chãc v× binh ®ao “Suèi L·nh C©u, m¸u ch¶y tr«i chµy, níc s«ng nghÑn ngµo tiÕng khãc – Thµnh §an X¸ th©y ch¸t thµnh nói, cá néi ®Çm ®×a m¸u ®en”.

- Ng«n ng÷: sö dông c¸c ®éng tõ m¹nh liªn kÕt víi nhau t¹o thµnh nh÷ng chuyÓn dung dån dËp....

Sö dông c©u v¨n biÒn ngÉu..

? T¸c gi¶ sö dông bót ph¸p NT g× ®Ó diÔn t¶ chiÕn cong vang déi cña nghÜa qu©n LS¬n?

- C©u v¨n khi ng¾n khi dµi...

- Giäng ®iÖu khi hµo hïng, s«i næi.......

- C¸c sù kiÖt LS ®îc liÖt kª liªn tiÕp

- H×nh tîng phong phó, ®a d¹ng, mang tÇm vãc vò trô. + ChiÕn th¾ng cña .... + Søc m¹nh cña ta... + ThÊt b¹i cña ..... + Khung c¶nh chiÕn trêng .... - Ng«n ng÷: sö dông c¸c ®éng tõ m¹nh liªn kÕt víi nhau t¹o thµnh nh÷ng chuyÓn dung dån dËp, sö dông c¸c tÝnh tõ chØ møc ®é ë ®iÓm tèi ®a. - Sö dông c©u v¨n biÒn ngÉu, thñ ph¸p t¬ng ph¶n ®èi lËp gi÷a ta vµ ®Þch: ta chiÕn th¾ng vang déi, cßn ®Þch thÊt b¹i th¶m h¹i. - C©u v¨n khi ng¾n khi dµi, biÕn ho¸ linh ho¹t theo tõng trËn ®¸nh, tõng giai ®o¹n, t¹o nªn nh¹c ®iÖu dån dËp, s¶ng kho¸i, bay bæng, ©m thanh gißn gi·, hµo hïng. - Giäng ®iÖu khi hµo hïng, s«i næi ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 648

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

“Ngµy....ngµy....”

4. Tuyªn ng«n §L, §N th¸i b×nh. - TrÞnh träng vµ vui mõng truyÒn ®i lêi tuyªn bè nÒn §LTD cña DT ®· ®- îc lËp l¹i. - Rót ra bµi häc LS khi nãi ®µ ph¸t triÓn cña chiÕn th¾ng, khi ®Çy c¶m kh¸i th¬ng t©m khi nãi vÒ thÊt b¹i cña kÎ thï vµ sù tµn b¹o cña chiÕn tranh ®èi víi con ngêi. - C¸c sù kiÖt LS ®îc liÖt kª liªn tiÕp “Ngµy....ngµy....” -> T¸c gi¶ ®· dùng lªn bøc tranh toµn c¶nh cuéc khëi nghÜa LS víi bót ph¸p NT ®Ëm chÊt AH ca.

- Kh¼ng ®Þnh viÔn c¶nh t¬i s¸ng huy hoµng cña ®Êt níc

? §o¹n kÕt, bµi c¸o ®· nªu ra nh÷ng né dung g×? -> §Êy còng lµ kÕt qu¶ cña viÖc kÕt hîp gi÷a søc m¹nh truyÒn thèng vµ søc m¹nh thêi ®¹i.

- NghÖ thuËt:

* Ghi nhí ( SGK/ 23). III. Tæng kÕt .

? Giäng v¨n ®o¹n kÕt cã g× ®Æc biÖt?

- TrÞnh träng vµ vui mõng truyÒn ®i lêi tuyªn bè nÒn §LTD cña DT ®· ®- îc lËp l¹i “X· t¾c...s¹ch lµu”. - Rót ra bµi häc LS: Sù thay ®æi nµy thùc chÊt lµ sù phôc hng “bÜ råi l¹i th¸i...hèi råi l¹i minh”. -> §Êy lµ nguyªn nh©n, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thiÕt lËp sù v÷ng bÒn ®êi ®êi “Mu«n thña....v÷ng ch¾c”. - Kh¼ng ®Þnh viÔn c¶nh t¬i s¸ng huy hoµng cña ®Êt níc “Bèn...duy t©n kh¾p n¬i”. -> §Êy còng lµ kÕt qu¶ cña viÖc kÕt hîp gi÷a søc m¹nh truyÒn thèng vµ søc m¹nh thêi ®¹i: cã hiÖn thùc tèt ®Ñp h«m nay vµ t¬ng lai ngµy mai t- ¬i s¸ng lµ nhê “trêi ®Êt tæ t«ng kh«n thiªng ngÇm gióp” vµ còng nhê vµo chiÕn c«ng trong qu¸ khø “ Mét...ngµn n¨m”. - NghÖ thuËt: + Giäng v¨n chËn r·i, mang s¾c th¸i ®Ünh ®¹c, trang träng, trµn ®Çy l¹c quan vÒ t¬ng lai cña DT. + ¢m hëng trang träng, thiªng liªng trong lêi tuyªn bè nÒn §LTD cña DT. 5. ý nghÜa cña bµi c¸o: - Bµi häc lÊy d©n lµm gèc, lÊy t tëng nh©n ®¹o, nh©n b¶n cao c¶ lµm nÒn t¶ng hµnh ®éng vÉn lµ mét tiÒn ®Ò quan träng trong c«ng cuéc dùng níc vµ gi÷ níc. - Mäi sù ph¸t triÓn cña DT, §N ®Òu lµ sù tiÕp thu, ph¸t huy vµ ph¸t triÓn ỳ                                                                                                   Trang

? Kh¸i qu¸t néi dung vµ nghÖ thuËt cña ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 649

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

bµi c¸o? c¸c gi¸ trÞ cña qu¸ khø.

- §CBN la b¶n anh hïng ca vang déi cña DTVN trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng giÆc Minh XL. - §CBN lµ b¶n tuyªn ng«n §L cña DTVN ë TK XV. TP ®¸nh dÊu mét b- íc ph¸t triÓn t tëng cña DTVN trªn ®- êng ph¸t triÓn. - §CBN lµ “ ¸ng thiªn cæ hïng v¨n”cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a yÕu tè chÝnh luËn vµ v¨n ch¬ng..

Ho¹t ®éng 4 3. Cñng cè, luyÖn tËp. * Cñng cè: - Néi dung: Bµi c¸o nªu luËn ®Ò chÝnh nghÜa, tè c¸o téi ¸c cña giÆc , t¸i hiÖn qu¸ tr×nh kh¸ng chiÕn th¾ng lîi ®Ó ®i ®Õn lêi tuyªn bè ®éc lËp , hoµ b×nh trang träng ë ®o¹n kÕt . Bµi c¸o kh¼ng ®Þnh sù thËt vµ ch©n lý mang tÝnh quy luËt : níc §¹i ViÖt cã quyÒn hëng ®éc lËp tù do vµ sù thËt ®· trë thµnh mét níc ®éc lËp , tù do . Tù do nµy ph¶i ®æi b»ng mêi n¨m chiÕn ®Êu gian lao anh dòng vµ biÕt bao x¬ng m¸u cña nh©n d©n ta . - NghÖ thuËt : + Bè côc bµi c¸o chÆt chÏ c©n ®èi .Tr×nh tù diÔn tiÕn cña t¸c phÈm lµ mét tr×nh tù khÐp më hoµn chØnh, ®óng lóc, ®óng chç, kh«ng mét ý hay mét chi tiÕt ngo¹i ®Ò lµm h¹i ®Õn l« gÝc m¹ch v¨n. + Cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a yÕu tè chÝnh luËn vµ yÕu tè v¨n ch¬ng (tù sù, tr÷ t×nh , biÓu c¶m) + VÒ giäng ®iÖu: linh ho¹t, uyÓn chuyÓn , liÒn h¬i, liÒn m¹ch, l«i cuèn tõ ®Çu ®Õn cuèi . * LuyÖn tËp : LËp b¶ng so s¸nh ®èi chiÕu gi÷a qu©n ta vµ giÆc Minh trong ®o¹n 3.

Qu©n ta GiÆc Minh C¸c giai ®o¹n kh¸ng chiÕn Giai ®o¹n ®Çu §ang m¹nh

Giai ®o¹n sau

YÕu, thiÕu qu©n vµ l¬ng thùc - TiÕn ra phÝa B¾c… - V©y thµnh, diÖt viÖn, tæng ph¶n c«ng, toµn th¾ng… - BÞ tiªu diÖt, bÞ bao v©y, bÞ b¾t, bÞ ®Çu hµng, ®¹i b¹i.

4. Híng dÉn HS häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi míi: * Bµi cò: - Häc bµi theo híng dÉn trong SGK. * Bµi míi: - ChuÈn bÞ bµi míi theo híng dÉn cña GV.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 650

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

t¸c gi¶ nguyÔn tr·i (1380- 1442)

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

Yªu cÇu cÇn ®¹t

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- N¾m ®îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp v¨n häc cña NguyÔn Tr·i- mét nh©n vËt lÞch sö, mét danh nh©n v¨n hãa. - ThÊy ®îc vÞ trÝ to lín cña «ng trong lÞch sö VH d©n téc: nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt, nhµ th¬ khai s¸ng VH tiÕng ViÖt. - RÌn kÜ n¨ng t×m ý, kh¸i qu¸t ý, t×m dÉn chøng ph©n tÝch, chøng minh cho c¸c nhËn ®Þnh. - Cã lßng tr©n träng di s¶n VH, tµi n¨ng vµ nh©n c¸ch cao thîng cña NguyÔn Tr·i. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - Mét sè tµi liÖu tham kh¶o. - ThiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p híng dÉn hs: ®äc- hiÓu, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi Phó s«ng B¹ch §»ng? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: NguyÔn Tr·i lµ nh©n vËt lÞch sö vÜ ®¹i, mét thiªn tµi trong qu¸ khø lÞch sö. Cuéc ®êi «ng tiªu biÓu vÒ c¶ hai ph¬ng diÖn: anh hïng vµ bi kÞch. Tè H÷u viÕt vÒ «ng: “Nghe hån NguyÔn Tr·i phiªu diªu/ TiÕng g¬m khua, tiÕng th¬ kªu xÐ lßng”. Riªng vÒ mÆt VH, «ng lµ t¸c gi¶ cã vÞ trÝ lín trong lÞch sö VH d©n téc, ®îc ®¸nh gi¸ lµ nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt vµ lµ nhµ th¬ khai s¸ng VH tiÕng ViÖt. Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ ®i s©u t×m hiÓu c¸c vÊn ®Ò ®ã. Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Hs ®äc sgk. - Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ quª h¬ng, gia ®×nh vµ nh÷ng sù kiÖn tiªu biÓu trong cuéc ®êi NguyÔn Tr·i?

I. Cuéc ®êi: 1. Quª h ¬ng, gia ®×nh: - Quª h¬ng: lµng Chi Ng¹i (ChÝ Linh- H¶i D¬ng) sau dêi vÒ NhÞ Khª (Thêng TÝn- Hµ T©y). - Gia ®×nh: + Cha: NguyÔn øng Long- mét nho sinh nghÌo, häc giái, ®ç tiÕn sÜ, ®æi tªn lµ NguyÔn Phi Khanh lµm quan díi triÒu Hå. + MÑ: TrÇn ThÞ Th¸i- con quan T ®å TrÇn Nguyªn §¸n. TruyÒn thèng gia ®×nh:+ yªu níc. + v¨n hãa, v¨n häc. 2. Nh÷ng sù kiÖn tiªu biÓu: - Må c«i mÑ khi míi 5 tuæi, «ng ngo¹i mÊt khi NguyÔn Tr·i 10 tuæi. - 1400: ®ç Th¸i häc sinh (tiÕn sÜ), råi cïng cha lµm quan cho triÒu Hå. - 1407: giÆc Minh x©m lîc, NguyÔn Phi Khanh bÞ b¾t ®a vÒ Trung Quèc, NguyÔn Tr·i g¹t lÖ chia tay cha trªn cöa ¶i Nam Quan, nhí lêi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 651

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

“Bi kÞch LÖ Chi Viªn ®Ó lôy bËc thiªn tµi/ HËn anh hïng/ Níc biÓn §«ng/ Còng ko röa s¹ch!” ( §äc th¬ øc Trai- Sãng Hång).

- KÓ tªn vµ ph©n lo¹i c¸c t¸c phÈm chÝnh cña NguyÔn Tr·i?

- NhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ sù nghiÖp tríc t¸c cña NguyÔn Tr·i?

cha d¹y: lËp chÝ, töa nhôc níc, tr¶ thï nhµ míi lµ ®¹i hiÕu. - Tham gia khëi nghÜa Lam S¬n, gãp phÇn quan trängvíi vai trß cña mét qu©n s tµi ba ®a khëi nghÜa ®Õn toµn th¾ng. - Sau khi ®Êt níc ®éc lËp, NguyÔn Tr·i h¨m hë tham gia c«ng viÖc x©y dùng ®Êt níc nhng bÞ gian thÇn giÌm pha, ko ®îc tin dïng nh tríc. - 1439: xin vÒ ë Èn t¹i C«n S¬n (ChÝ Linh- H¶i D¬ng). - 1400: ®îc Lª Th¸i T«ng vêi ra gióp níc. - 1442: vô ¸n LÖ Chi Viªn th¶m khèc khiÕn «ng ph¶i chÞu ¸n tru di tam téc. - 1464: vua Lª Th¸nh T«ng (con cña bµ phi Ng« ThÞ Ngäc Dao- ngêi ®· ®îc NguyÔn Tr·i cøu gióp) ®· minh oan cho NguyÔn Tr·i: “øc Trai t©m thîng quang Khuª t¶o” (Lßng øc Trai s¸ng tùa sao Khuª). - 1980: ®îc UNESCO c«ng nhËn lµ danh nh©n v¨n hãa thÕ giíi.  NguyÔn Tr·i lµ bËc anh hïng d©n téc v¨n vâ song toµn, mét nhµ v¨n hãa lín, cuéc ®êi tiªu biÓu cho 2 ph¬ng diÖn: anh hïng vµ bi kÞch, mét ngêi ph¶i chÞu oan khiªn th¶m khèc nhÊt trong lÞch sö d©n téc. II. Sù nghiÖp th¬ v¨n: 1. Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh: a. Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh viÕt b»ng ch÷ H¸n: - Qu©n trung tõ mÖnh tËp. - B×nh Ng« ®¹i c¸o. - øc trai thi tËp. - ChÝ Linh s¬n phó. - B¨ng Hå di sù lôc. - Lam S¬n thùc lôc. - V¨n bia VÜnh L¨ng. - V¨n lo¹i. - D ®Þa chÝ (t¸c phÈm viÕt vÒ ®Þa lÝ). b. T¸c phÈm viÕt b»ng ch÷ N«m: Quèc ©m thi tËp- gåm 254 bµi th¬.  NhËn xÐt: NguyÔn Tr·i lµ t¸c gi¶ xuÊt s¾c vÒ nhiÒu thÓ lo¹i VH, trong s¸ng t¸c ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m, trong v¨n chÝnh luËn vµ th¬ tr÷ t×nh. ¤ng ®Ó l¹i mét khèi lîng s¸ng t¸c lín víi rÊt nhiÒu t¸c phÈm cã gi¸ trÞ. 2. NguyÔn Tr·i- nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt: Nhµ v¨n chÝnh luËn: nhµ v¨n cã nh÷ng t¸c phÈm chÝnh luËn xuÊt s¾c. NguyÔn Tr·i lµ nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt trong lÞch sö VHT§VN: - Hai t¸c phÈm chÝnh luËn tiªu biÓu: §¹i c¸o b×nh Ng« - ¸ng thiªn cæ hïng v¨n, b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp d©n téc lÇn thø hai. Qu©n trung tõ mÖnh tËp - nh÷ng bøc th göi tíng t¸ nhµ Minh vµ bän ngôy qu©n, ngôy quyÒn  mçi bøc th “cã søc m¹nh b»ng 10 v¹n qu©n” (Phan Huy Chó). - T tëng chñ ®¹o, xuyªn suèt: nh©n nghÜa, yªu níc, th¬ng d©n.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 652

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Em hiÓu thÕ nµo lµ nhµ v¨n chÝnh luËn? Nãi NguyÔn Tr·i lµ nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt bëi «ng lµ t¸c gi¶ cña nh÷ng t¸c phÈm chÝnh luËn ®Æc s¾c nµo? - Néi dung nh÷ng luËn ®iÓm cèt lâi trong s¸ng t¸c chÝnh luËn cña NguyÔn Tr·i lµ g×? Nªu mét vµi dÉn chøng tiªu biÓu?

VD: “ViÖc nh©n nghÜa... trõ b¹o”; “§em ®¹i nghÜa...trõ b¹o”(B×nh Ng« ®¹i c¸o). - Tr×nh ®é nghÖ thuËt mÉu mùc: + X¸c ®Þnh ®èi tîng, môc ®Ých phï hîp víi bót ph¸p lËp luËn. VD: - §èi víi nh÷ng tíng giÆc hung h¨ng, hiÕu chiÕn (M· K×, Ph¬ng ChÝnh, LiÔu Th¨ng):  Môc ®Ých: khiªu khÝch, nhö giÆc r¬i vµo trËn ®Þa cña ta.  NguyÔn Tr·i ®¸nh vµo lßng tù ¸i khiÕn chóng tù chui ®Çu vµo thßng läng mµ ta ®Þnh s½n.  C¸ch xng h« coi thêng: “B¶o cho mµy, nghÞch tÆc...”; c¸ch viÕt: khÝch vµo lßng h÷u dòng v« mu. - §èi víi nh÷ng tíng giÆc cßn chót l¬ng t©m, cã t tëng hßa hiÕu (L- ¬ng Minh, Hoµng Phóc):  Môc ®Ých: thuyÕt phôc.  Bót ph¸p: ®¸nh vµo t×nh c¶m, l¬ng tri, ®Ò cao t×nh nghÜa; c¸ch xng h« ®Çy t«n träng, th©n t×nh: hiÒn huynh- ®Ö. - §èi víi nh÷ng tíng giÆc cã häc vÊn l¹i ë vÞ trÝ quan träng nh V¬ng Th«ng:  Môc ®Ých: thuyÕt phôc, gi¶ng hßa.  Bót ph¸p: t¸c ®éng m¹nh vµo nhËn thøc, trÝ tuÖ; c¸ch xng h« t«n träng (gäi râ chøc tíc: kÝnh ®¹t ngµi Tæng binh ®¹i nh©n,...). - §èi víi ngôy qu©n, ngôy quyÒn lÇm ®êng theo giÆc:  Môc ®Ých: ®¸nh vµo lßng tù träng vµ l¬ng t©m ®Ó hä nhËn ra lÏ ph¶i- tr¸i ®Ó trë vÒ con ®êng chÝnh nghÜa.  C¸ch viÕt: võa t×nh c¶m, bµy tá thiÖt h¬n ®ång thêi vÉn tá ra nghiªm kh¾c nÕu hä ko biÕt c¶i tµ quy chÝnh. + KÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn s¾c bÐn: NghÖ thuËt lËp luËn: tam ®o¹n luËn (P1- tiÒn ®Ò; P2- soi vµo thùc tiÔn; P3- kÕt luËn) 3. NguyÔn Tr·i- nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c: - C¸c tËp th¬ tiªu biÓu: + øc Trai thi tËp- 105 bµi th¬ ch÷ H¸n. + Quèc ©m thi tËp- 254 bµi th¬ ch÷ N«m.  Ch©n dung t©m hån cña NguyÔn Tr·i: * Ngêi anh hïng vÜ ®¹i: - LÝ tëng cao c¶: nh©n nghÜa, yªu níc, th¬ng d©n. “ViÖc nh©n nghÜa cèt ë yªn d©n Qu©n ®iÕu ph¹t tríc lo trõ b¹o.” “Bui cã mét lßng u ¸i cò

§ªm ngµy cuån cuén níc triÒu ®«ng.” “DÏ cã Ngu cÇm ®µn mét tiÕng D©n giµu ®ñ kh¾p ®ßi ph¬ng”... - VÝ m×nh nh c©y tróc, c©y mai, c©y tïng cøng cái, thanh cao, trong tr¾ng- nh÷ng phÈm chÊt cao quý cña ngêi qu©n tö- dµnh ®Ó gióp níc vµ “trî d©n”.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 653

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- C¸c tËp th¬ cña øc Trai? Nªu tªn mét sè bµi th¬ trong 2 tËp ®ã mµ em biÕt? - Qua th¬ NguyÔn Tr·i, chóng ta thÊy nh÷ng mÆt nµo cña con ngêi «ng? BiÓu hiÖn cô thÓ? Nªu dÉn chøng ph©n tÝch, minh häa?

- V× sao nãi NguyÔn Tr·i lµ “con ngêi trÇn thÕ nhÊt trÇn gian”? BiÓu hiÖn cô thÓ qua nh÷ng mÆt nµo?

* Con ngêi trÇn thÕ: - §au nçi ®au cña con ngêi: nçi ®au tríc thãi ®êi ®en b¹c, con ngêi cha hoµn thiÖn kh¸t khao sù hoµn thiÖn cña con ngêi: +“Ngoµi chng mäi chèn ®Òu ko hÕt Bui mét lßng ngêi cùc hiÓm thay.” + “MiÖng thÕ nhän h¬n ch«ng m¸c nhän Lßng ngêi quanh tùa níc non quanh.” + “DÔ hay ruét bÓ s©u c¹n, Kh«ng biÕt lßng ngêi v¾n dµi.” + “Phîng nh÷ng tiÕc cao, diÒu h·y liÖng, Hoa thêng hay hÐo, cá thêng t¬i.” - Yªu t×nh yªu cña con ngêi: + T×nh yªu thiªn nhiªn:  Ph¸t hiÖn vÎ ®Ñp nhiÒu mÆt cña thiªn nhiªn: Thiªn nhiªn hoµnh tr¸ng, k× vÜ: “K×nh ng¹c b¨m v»m non mÊy khóc/ Gi¸o g¬m ch×m g·y b·i bao tÇng”,... Thiªn nhiªn mÜ lÖ, th¬ méng, ph¶ng phÊt phong vÞ §êng thi: “Níc biÕc non xanh thuyÒn gèi b·i/ §ªm thanh, nguyÖt b¹c, kh¸ch lªn lÇu”, “Kho thu phong nguyÖt ®Çy qua nãc/ ThuyÒn chë yªn hµ nÆng v¹y then”,... Thiªn nhiªn b×nh dÞ, d©n d·: “Ao c¹n vít bÌo cÊy muèng/ §×a thanh ph¸t cá ¬ng sen”,...  Coi thiªn nhiªn lµ bÇu b¹n cña m×nh: “L¸ng giÒng mét ¸ng m©y næi/ Kh¸ch khøa hai ngµn nói xanh”,...  Giao c¶m víi thiªn nhiªn võa m·nh liÖt, nång nµn võa tinh tÕ, nh¹y c¶m, trang träng tríc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn: “HÐ cöa ®ªm chê h¬ng quÕ lät/ QuÐt hiªn ngµy lÖ bãng hoa tan” + T×nh yªu quª h¬ng. + T×nh nghÜa vua- t«i, t×nh cha- con: “Qu©n th©n cha b¸o lßng canh c¸nh,

T×nh phô c¬m trêi, ¸o cha” “Nu«i con míi biÕt lßng cha mÑ, §êi lo¹n th× hay ®êi ThuÊn Nghiªu”. + T×nh b¹n ch©n thµnh:

“L¸ng giÒng mét ¸ng m©y næi, Kh¸ch khøa hai ngµn nói xanh Cã thuë biÕng th¨m b¹n cò

Lßng th¬ ngµn dÆm nguyÖt ba canh”... + T×nh yªu ®«i løa: H¬n mét lÇn h×nh bãng giai nh©n xuÊt hiÖn trong th¬ «ng: “§ªm thanh nguyÖt b¹c kh¸ch lªn lÇu” “Loµn ®¬n ím hái kh¸ch lÇu hång §Çm Êm th× th¬ng kÎ l¹nh lïng. Ngoµi Êy dÇu cßn manh ¸o lÎ, C¶ lßng mîn ®¾p lÊy h¬i cïng”

ỳ                                                                                                   Trang

- §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n vÒ néi dung ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 654

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

vµ nghÖ thuËt cña th¬ v¨n NguyÔn Tr·i?

- Nªu vÞ trÝ, tÇm vãc cña NguyÔn Tr·i trong lÞch sö d©n téc?

NguyÔn Tr·i – t¸c gi¶ VH lín cña VH d©n téc, nhµ (Th¬ tiÕc c¶nh- bµi 10) III. KÕt luËn: 1. Néi dung: Th¬ v¨n NguyÔn Tr·i héi tô 2 nguån c¶m høng lín cña VH d©n téc: yªu níc vµ nh©n ®¹o. 2. NghÖ thuËt: - ThÓ lo¹i: + Lµ nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt. + Lµ ngêi khai s¸ng VH tiÕng ViÖt, s¸ng t¹o th¬ §êng luËt b»ng ch÷ N«m. - Ng«n ng÷: sö dông thuÇn thôc, lµm giµu cho ch÷ N«m- ng«n ng÷ d©n téc.  VÞ trÝ, tÇm vãc: v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt, nhµ th¬ khai s¸ng VH tiÕng ViÖt.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- ¤n l¹i kiÕn thøc bµi häc. - §äc thªm vÒ th¬ v¨n NguyÔn Tr·i. - So¹n B×nh Ng« ®¹i c¸o.

(B×nh Ng« ®¹i c¸o) NguyÔn Tr·i.

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

Yªu cÇu cÇn ®¹t

I. TiÓu dÉn: 1. Hoµn c¶nh ra ®êi cña t¸c phÈm:

ỳ                                                                                                   Trang

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- N¾m ®îc nh÷ng gi¸ trÞ lín vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi §¹i c¸o b×nh Ng«. - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch t¸c phÈm chÝnh luËn theo thÓ v¨n cæ- thÓ c¸o. - Båi dìng ý thøc ®éc lËp, tù chñ, niÒm tù hµo d©n téc. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv vµ mét sè tµi liÖu tham kh¶o. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái trong sgk. - Gv thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p híng dÉn hs: ®äc diÔn c¶m, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: KÓ tªn c¸c t¸c phÈm chÝnh cña NguyÔn Tr·i? T¹i sao nãi NguyÔn Tr·i lµ nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c? VÞ trÝ, tÇm vãc cña «ng trong nÒn VH d©n téc? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Trong lÞch sö VHVN, ba ¸ng th¬ v¨n kiÖt xuÊt ®îc coi lµ c¸c b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp cña d©n téc lµ: Nam quèc s¬n hµ (LÝ Thêng KiÖt), B×nh Ng« ®¹i c¸o (NguyÔn Tr·i) vµ Tuyªn ng«n ®éc lËp (Hå ChÝ Minh). Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp lÇn thø hai cña d©n téc ta. Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Hs ®äc TiÓu dÉn- sgk. - Nªu hoµn c¶nh ra ®êi ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 655

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cña t¸c phÈm?

- Mïa ®«ng n¨m 1427, sau khi diÖt viÖn, chÐm LiÔu Th¨ng, ®uæi Méc Th¹nh, tæng binh V¬ng Th«ng ®ang cè thñ trong thµnh §«ng Quan ph¶i xin hµng, cuéc kh¸ng chiÕn chèng giÆc Minh hoµn toµn th¾ng lîi. - N¨m 1428: Lª Lîi lªn ng«i hoµng ®Õ, lËp ra triÒu ®×nh HËu Lª, sai NguyÔn Tr·i viÕt B×nh Ng« ®¹i c¸o ®Ó bè c¸o cho toµn d©n ®îc biÕt chiÕn th¾ng vÜ ®¹i cña qu©n d©n trong 10 n¨m chiÕn ®Êu gian khæ, tõ nay, níc ViÖt ®· giµnh l¹i ®îc nÒn ®éc lËp, non s«ng trë l¹i th¸i b×nh. 2. Nhan ®Ò: - Ch÷ H¸n: B×nh Ng« ®¹i c¸o  dÞch ra tiÕng ViÖt: §¹i c¸o b×nh Ng«. - Gi¶i nghÜa: + §¹i c¸o: bµi c¸o lín  dung lîng lín.  tÝnh chÊt träng ®¹i. + B×nh: dÑp yªn, b×nh ®Þnh, æn ®Þnh. + Ng«: giÆc Minh.  NghÜa cña nhan ®Ò: Bµi c¸o lín ban bè vÒ viÖc dÑp yªn giÆc Ng«.

- Em hiÓu g× vÒ nh©n ®Ò t¸c phÈm? T¹i sao gäi lµ “®¹i c¸o”? GiÆc Ng« lµ giÆc nµo? V× sao t¸c gi¶ l¹i gäi chóng nh vËy? Vua Minh (Chu Nguyªn Ch¬ng- «ng tæ lËp ra triÒu Minh- Minh thµnh tæ)) quª ë ®Êt Ng« (nam Trêng Giang, thêi Tam Quèc)  ch÷ “Ng«” chØ chung giÆc ph¬ng B¾c x©m lîc víi ý c¨m thï, khinh bØ. - Nªu kh¸i niÖm, c¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña thÓ lo¹i c¸o?

Hs ®äc v¨n b¶n. Gv nhËn xÐt, híng dÉn giäng ®äc. - Nªu bè côc cña t¸c phÈm?

3. ThÓ lo¹i c¸o: - Kh¸i niÖm: lµ thÓ v¨n nghÞ luËn cã tõ thêi cæ ë Trung Quèc, thêng ®îc vua chóa hoÆc thñ lÜnh dïng ®Ó tr×nh bµy mét chñ tr¬ng, mét sù nghiÖp, tuyªn ng«n mét sù kiÖn ®Ó mäi ngêi cïng biÕt. - §Æc trng: + ViÕt b»ng v¨n xu«i hay v¨n vÇn, phÇn nhiÒu lµ v¨n biÒn ngÉu (lo¹i v¨n cã ng«n ng÷ ®èi ngÉu, c¸c vÕ ®èi thanh B-T, tõ lo¹i, cã vÇn ®iÖu, sö dông ®iÓn cè, ng«n ng÷ khoa tr¬ng). + Lêi lÏ ®anh thÐp, lÝ luËn s¾c bÐn. + KÕt cÊu chÆt chÏ, m¹ch l¹c. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc vµ t×m bè côc: Bè côc: 4 phÇn. - P1: Nªu luËn ®Ò chÝnh nghÜa. - P2: V¹ch râ téi ¸c cña giÆc Minh x©m lîc. - P3: KÓ l¹i 10 n¨m chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng cña nghÜa qu©n Lam S¬n. - P4: Tuyªn bè chiÕn qu¶, kh¼ng ®Þnh sù nghiÖp chÝnh nghÜa, rót ra bµi häc lÞch sö. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. §o¹n 1: Nªu cao luËn ®Ò chÝnh nghÜa: * T tëng nh©n nghÜa: - Theo quan niÖm cña ®¹o Nho: nh©n nghÜa lµ mèi quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a ngêi víi ngêi trªn c¬ së t×nh th¬ng vµ ®¹o lÝ. - NguyÔn Tr·i:+ ch¾t läc lÊy h¹t nh©n c¬ b¶n cña t tëng nh©n nghÜa: nh©n nghÜa chñ yÕu ®Ó yªn d©n. + ®em ®Õn néi dung míi: nh©n nghÜa lµ yªn d©n trõ Hs ®· häc ®o¹n nµy ë THCS víi nhan ®Ò Nh níc §¹i ViÖt ta. Gv ®Æt c©u hái ®Ó hs th¶o luËn, nhí l¹i kiÕn thøc cò: - Trong ®o¹n 1, luËn ®Ò chÝnh nghÜa ®îc nªu cao bao gåm mÊy luËn ®iÓm chñ yÕu? §ã lµ nh÷ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 656

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

luËn ®iÓm g×?

- LuËn ®iÓm 1 ®îc nªu ë c¸c c©u nµo? VÞ trÝ vµ néi dung cô thÓ cña nã? b¹o.  §ã lµ c¬ së ®Ó bãc trÇn luËn ®iÖu x¶o tr¸ cña giÆc Minh (phï TrÇn diÖt Hå gióp §¹i ViÖt).  Kh¼ng ®Þnh lËp trêng chÝnh nghÜa cña ta vµ tÝnh chÊt phi nghÜa cña kÎ thï x©m lîc.

* Ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp, cã chñ quyÒn cña níc §¹i ViÖt: - C¬ng vùc l·nh thæ: níc §¹i ViÖt ta- nói s«ng bê câi ®· chia. - NÒn v¨n hiÕn: vèn xng nÒn v¨n hiÕn ®· l©u. - Phong tôc: phong tôc B¾c Nam còng kh¸c - LÞch sö riªng, chÕ ®é riªng: Tõ TriÖu, §inh, LÝ, TrÇn bao ®êi g©y nÒn ®éc lËp/ Cïng H¸n, §êng, Tèng, Nguyªn mçi bªn xng ®Õ mét ph- ¬ng - Hµo kiÖt: ®êi nµo còng cã  C¸c tõ ng÷: “tõ tríc”, “®· l©u”, “vèn xng”, “®· chia”, “còng kh¸c” cho thÊy sù tån t¹i hiÓn nhiªn, vèn cã, l©u ®êi cña mét níc §¹i ViÖt ®éc lËp, cã chñ quyÒn vµ v¨n hiÕn.  Giäng ®iÖu: trang träng, hµo hïng mang tÝnh chÊt cña mét lêi tuyªn ng«n.

- LuËn ®iÓm 2 ®îc nªu vµ luËn chøng ntn? Gv dÉn d¾t: D©n téc ta chiÕn ®Êu chèng qu©n x©m lîc lµ nh©n nghÜa, lµ phï hîp víi nguyªn lÝ chÝnh nghÜa th× sù tån t¹i ®éc lËp, cã chñ quyÒn cña d©n téc ViÖt Nam còng lµ ch©n lÝ kh¸ch quan phï hîp víi nguyªn lÝ ®ã... - Ch©n lÝ thùc tiÔn vÒ sù tån t¹i ®éc lËp, cã chñ quyÒn cña níc §¹i ViÖt ®- îc biÓu hiÖn qua c¸c mÆt nµo? - NhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu cña ®o¹n 1? - C©u hái n©ng cao: So s¸nh víi Nam quèc s¬n hµ (LÝ Thêng KiÖt) ®Ó thÊy sù ph¸t triÓn cña t tëng chñ quyÒn ®éc lËp d©n téc?

íc m¾t:

- NguyÔn Tr·i ®· tè c¸o nh÷ng téi ¸c nµo cña giÆc Minh? T¸c gi¶ ®øng trªn lËp trêng nµo?

* So s¸nh víi Nam quèc s¬n hµ (LÝ Thêng KiÖt): ý thøc ®éc lËp d©n téc cña §¹i c¸o b×nh Ng« ph¸t triÓn toµn diÖn vµ s©u s¾c h¬n. - Toµn diÖn, v×: + LÝ Thêng KiÖt míi chØ x¸c ®Þnh d©n téc ë hai ph¬ng diÖn: l·nh thæ vµ chñ quyÒn. + NguyÔn Tr·i ®· x¸c ®Þnh d©n téc ë nhiÒu ph¬ng diÖn: l·nh thæ, nÒn v¨n hiÕn, phong tôc tËp qu¸n, lÞch sö, chÕ ®é, con ngêi. - S©u s¾c, v×: + LÝ Thêng KiÖt c¨n cø vµo “thiªn th” (s¸ch trêi)- yÕu tè thÇn linh chø ko ph¶i thùc tiÔn lÞch sö. + NguyÔn Tr·i ®· ý thøc râ vÒ v¨n hiÕn, truyÒn thèng lÞch sö vµ con ngêi- nh÷ng yÕu tè thùc tiÔn c¬ b¶n nhÊt, c¸c h¹t nh©n x¸c ®Þnh d©n téc b. §o¹n 2: B¶n c¸o tr¹ng hïng hån, ®Ém m¸u vµ n - Nh÷ng ©m mu vµ téi ¸c cña kÎ thï: + ¢m mu x©m lîc quû quyÖt cña giÆc Minh: “Võa råi: Nh©n hä Hå chÝnh sù phiÒn hµ, §Ó trong níc lßng d©n o¸n hËn. Qu©n cuång Minh thõa c¬ g©y häa”. Ch÷ “nh©n”, “thõa c¬”  v¹ch râ luËn ®iÖu gi¶ nh©n gi¶ nghÜa, “mîn

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 657

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- H×nh ¶nh nh©n d©n §¹i ViÖt díi ¸ch thèng trÞ cña giÆc Minh ®îc h×nh tîng hãa b»ng h×nh ¶nh nµo?

- Nh÷ng tªn giÆc Minh tµn b¹o ®îc h×nh tîng hãa b»ng h×nh ¶nh nµo? - NghÖ thuËt viÕt c¸o tr¹ng cña t¸c gi¶?

giã bÎ m¨ng” cña kÎ thï.  NguyÔn Tr·i ®øng trªn lËp trêng d©n téc. + Tè c¸o chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cai trÞ v« nh©n ®¹o, v« cïng hµ kh¾c cña kÎ thï:  Tµn s¸t ngêi v« téi - “Níng d©n ®en... tai v¹”.  Bãc lét tµn tÖ, d· man: “NÆng thuÕ...nói”.  Huû diÖt m«i trêng sèng: “Ngêi bÞ Ðp...c©y cá”.  NguyÔn Tr·i ®øng trªn lËp trêng nh©n b¶n. - H×nh ¶nh nh©n d©n: téi nghiÖp, ®¸ng th¬ng, khèn khæ, ®iªu linh, bÞ dån ®uæi ®Õn con ®êng cïng. C¸i chÕt ®îi hä trªn rõng, díi biÓn: “NÆng nÒ... canh cöi”,... - H×nh ¶nh kÎ thï: tµn b¹o, v« nh©n tÝnh nh nh÷ng tªn ¸c quû: “Th»ng h¸ miÖng... cha ch¸n”. - NghÖ thuËt viÕt c¸o tr¹ng: + Dïng h×nh tîng ®Ó diÔn t¶ téi ¸c cña kÎ thï: “Níng d©n ®en ...tai v¹”. + §èi lËp: H×nh ¶nh ngêi d©n v« téi  KÎ thï bÞ bãc lét, tµn s¸t d· man. tµn b¹o, v« nh©n tÝnh. + Phãng ®¹i:“§éc ¸c thay, tróc Nam S¬n ko ghi hÕt téi/ D¬ bÈn thay, n- íc §«ng H¶i ko röa s¹ch mïi”  Tróc Nam S¬n- téi ¸c cña kÎ thï. Níc §«ng H¶i- sù nh¬ bÈn cña kÎ thï. + C©u hái tu tõ: “LÏ nµo...chÞu ®îc?”  téi ¸c trêi ko dung ®Êt ko tha cña qu©n thï. + Giäng ®iÖu: uÊt hËn trµo s«i, c¶m th¬ng tha thiÕt, nghÑn ngµo ®Õn tÊm tøc. c. §o¹n 3: Qu¸ tr×nh chinh ph¹t gian khæ vµ tÊt th¾ng cña cuéc khëi nghÜa Lam S¬n (B¶n hïng ca vÒ cuéc khëi nghÜa Lam S¬n): * H×nh tîng ngêi chñ tíng Lª Lîi vµ nh÷ng n¨m th¸ng gian khæ buæi ®Çu cña cuéc khëi nghÜa Lam S¬n:

Gv dÉn d¾t: §o¹n 3 lµ ®o¹n v¨n dµi nhÊt cña bµi c¸o, chia lµm 2 phÇn t¬ng øng víi 2 giai ®o¹n cña cuéc khëi nghÜa... - T×m 2 phÇn t¬ng øng víi 2 giai ®o¹n cña cuéc khëi nghÜa ®ã? - H×nh tîng Lª Lîi ®îc kh¾c häa ntn (t×m c¸c chi tiÕt)? So s¸nh víi h×nh t- îng TrÇn Quèc TuÊn trong HÞch tíng sÜ?

- H×nh tîng chñ tíng Lª Lîi- h×nh tîng t©m lÝ, ®îc miªu t¶ b»ng bót ph¸p chñ yÕu: tù sù- tr÷ t×nh. + C¸ch xng h«: “ta”  khiªm nhêng. + Nguån gèc xuÊt th©n: chèn hoang d· n¬ng m×nh  b×nh thêng  ngêi anh hïng ¸o v¶i. + Cã mét néi t©m vËn ®éng d÷ déi (diÔn t¶ qua hµng lo¹t c¸c tõ miªu t¶ t©m lÝ, sù biÕn ®éng néi t©m con ngêi: ngÉm, c¨m, ®au lßng nhøc ãc, nÕm mËt n»m gai, quªn ¨n v× giËn, ®¾n ®o, tr»n träc, méng mÞ, b¨n kho¨n, ®¨m ®¨m, cÇu hiÒn, ch¨m ch¨m).  Lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c: “NgÉm thï lín... ko cïng sèng”, “Quªn ¨n

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 658

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Qua nh÷ng lêi béc b¹ch cña Lª Lîi, em thÊy nh÷ng ngµy ®Çu nghÜa qu©n Lam S¬n gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n g×?

- Nhng søc m¹nh nµo ®· gióp qu©n ta chiÕn th¾ng?

- C©u hái n©ng cao: Tõ sím, NguyÔn Tr·i ®· ®¸nh gi¸ ®óng ®îc nguyªn nh©n quan träng nµo lµm nªn th¾ng lîi cña cuéc khëi nghÜa Lam S¬n? v× giËn...”  ý chÝ, hoµi b·o cao c¶: ngµy ®ªm vît gian khã, cÇu ®îc nhiÒu ngêi hiÒn gióp ®Ó hoµn thµnh sù nghiÖp cøu níc: “§au lßng... ®å håi”, “TÊm lßng cøu níc...phÝa t¶”.  H×nh tîng Lª Lîi vµ TrÇn Quèc TuÊn trong HÞch tíng sÜ ®Òu cã chung ý thøc tr¸ch nhiÖm cao víi ®Êt níc, cã ý chÝ hoµi b·o cao c¶ vµ lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c. - Nh÷ng khã kh¨n cña nghÜa qu©n Lam S¬n qua lêi béc b¹ch cña Lª Lîi: + Qu©n thï: ®ang m¹nh, tµn b¹o, x¶o tr¸. + Qu©n ta: lùc lîng máng (Khi Kh«i HuyÖn qu©n ko mét ®éi), thiÕu nh©n tµi (TuÊn kiÖt nh sao buæi sím/ Nh©n tµi nh l¸ mïa thu/ ViÖc b«n tÈu thiÕu kÎ ®ì ®Çn/ N¬i duy ¸c hiÕm ngêi bµn b¹c), l¬ng th¶o khan hiÕm (Khi Linh S¬n l¬ng hÕt mÊy tuÇn). - Søc m¹nh gióp ta chiÕn th¾ng: + TÊm lßng cøu níc. + ý chÝ kh¾c phôc gian nan. + Søc m¹nh ®oµn kÕt: “tíng sÜ mét lßng phô tö”, “nh©n d©n bèn câi mét nhµ”. + Sö dông c¸c chiÕn lîc, chiÕn thuËt linh ho¹t: “ThÕ trËn xuÊt k×...®Þch nhiÒu”. + T tëng chÝnh nghÜa: “§em ®¹i nghÜa...thay cêng b¹o”.  NguyÔn Tr·i ®Ò cao tÝnh chÊt nh©n d©n, tÝnh chÊt toµn d©n, ®Æc biÖt ®Ò cao vai trß cña nh÷ng ngêi d©n nghÌo, ®Þa vÞ thÊp hÌn (nguyªn t¸c: “manh lÖ”  “manh”- ngêi d©n cµy lu t¸n, “lÖ”- ngêi t«i tí, ®i ë) trong cuéc khëi nghÜa. §ã lµ t tëng lín, nh©n v¨n, tiÕn bé tríc «ng cha cã vµ ®Õn tËn gi÷a thÕ kØ XIX míi ®îc NguyÔn §×nh ChiÓu tiÕp tôc c«ng khai ca ngîi.

* Qu¸ tr×nh ph¶n c«ng vµ chiÕn th¾ng: - KhÝ thÕ cña qu©n ta: hµo hïng nh sãng trµo b·o cuèn (“sÊm vang chíp giËt”, “tróc chÎ tro bay”, “s¹ch ko k×nh ng¹c”, “tan t¸c chim mu«ng”, “quÐt s¹ch l¸ kh«”, “®¸ nói ph¶i mßn”, “níc s«ng ph¶i c¹n”...  c¸c h×nh ¶nh so s¸nh- phãng ®¹i  tÝnh chÊt hµo hïng). - Khung c¶nh chiÕn trêng: ¸c liÖt, d÷ déi khiÕn trêi ®Êt nh ®¶o lén ( “s¾c phong v©n ph¶i ®æi”, “¸nh nhËt nguyÖt ph¶i mê”). - Nh÷ng chiÕn th¾ng cña ta: dån dËp, liªn tiÕp (c¸c c©u v¨n ®iÖp cÊu tróc, mang tÝnh chÊt liÖt kª: “Ngµy 18.../ Ngµy 20.../ Ngµy 25.../ Ngµy 28...”)

Gv dÉn d¾t: ë giai ®o¹n 2 cña cuéc khëi khëi nghÜa, t¸c gi¶ ®· dùng lªn bøc tranh toµn c¶nh cuéc khëi nghÜa Lam S¬n víi bót ph¸p nghÖ thuËt ®Ëm chÊt anh hïng ca tõ h×nh tîng ®Õn ng«n ng÷, tõ mµu s¾c ®Õn ©m thanh, nhÞp ®iÖu... - KhÝ thÕ vµ nh÷ng chiÕn th¾ng cña qu©n ta ®îc miªu t¶ ntn?

- §èi lËp víi khÝ thÕ “chÎ tre” hµo hïng, søc m¹nh v«

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 659

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®Þch cña qu©n ta, h×nh ¶nh kÎ thï thÊt b¹i thª th¶m, nhôc nh· ntn?

- H×nh ¶nh kÎ thï: + Tham sèng, sî chÕt, hÌn nh¸t, th¶m h¹i: TrÇn TrÝ, S¬n Thä- mÊt vÝa. LÝ An, Ph¬ng ChÝnh- nÝn thë cÇu tho¸t th©n. §« ®èc Th«i Tô- lª gèi d©ng tê t¹ téi. Thîng th Hoµng Phóc- trãi tay ®Ó tù xin hµng. Qu©n V©n Nam – khiÕp vÝa mµ vì mËt. Qu©n Méc Th¹nh – xÐo lªn nhau ch¹y ®Ó tho¸t th©n. M· K×, Ph¬ng ChÝnh- hån bay ph¸ch l¹c. V¬ng Th«ng, M· Anh – tim ®Ëp ch©n run... + ThÊt b¹i cña kÎ thï: thª th¶m nhôc nh· “trÝ cïng lùc kiÖt”, “m¸u ch¶y thµnh s«ng”, “th©y chÊt ®Çy ®êng”, “m¸u ch¶y tr«i chµy”, “th©y chÊt thµnh nói”,... + C¸ch gäi, c¸ch miªu t¶ kÎ thï ®Çy khinh bØ, mØa mai: th»ng nh·i con Tuyªn §øc; ®å nhót nh¸t Th¹nh, Th¨ng; tíng giÆc bÞ cÇm tï- hæ ®ãi vÉy ®u«i xin cøu m¹ng; M· K×, Ph¬ng ChÝnh...ra ®Õn bÓ mµ vÉn hån bay ph¸ch l¹c; V¬ng Th«ng, M· Anh... vÒ ®Õn níc mµ vÉn tim ®Ëp ch©n run;... - TÝnh chÊt hïng tr¸ng cña ®o¹n v¨n:

- Ph©n tÝch tÝnh chÊt hïng tr¸ng cña ®o¹n v¨n ®- îc gîi lªn tõ ng«n ng÷, h×nh ¶nh, nhÞp ®iÖu c©u v¨n?

- Chñ tr¬ng hßa b×nh, nh©n ®¹o cña Lª Lîi- NguyÔn Tr·i ®îc thÓ hiÖn ntn ë phÇn 3 nµy? - Hµnh ®éng ®ã lµm s¸ng tá t tëng cèt lâi nµo ®· nªu ë ®Çu bµi c¸o?

+ Ng«n ng÷:  Sö dông nhiÒu ®éng tõ m¹nh liªn kÕt víi nh©u t¹o nh÷ng chuyÓn rung dån ®Ëp, d÷ déi: hån bay ph¸ch l¹c, tim ®Ëp ch©n run, trót s¹ch, ph¸ toang,...  C¸c tÝnh tõ chØ møc ®é cùc ®iÓm: th©y chÊt ®Çy ®êng, m¸u tr«i ®á níc, ®Çm ®×a m¸u ®en, khiÕp vÝa vì mËt, sÊm vang, chíp giËt, tróc chÎ tro bay,...  KhÝ thÕ chiÕn th¾ng cña ta vµ sù thÊt b¹o th¶m h¹i cña kÎ thï. + H×nh ¶nh:  Cã tÝnh chÊt phãng ®¹i.  NhiÒu tªn ngêi, tªn ®Êt, tªn chiÕn th¾ng ®îc liÖt kª liªn tiÕp nèi nhau xuÊt hiÖn trong thÕ t¬ng ph¶n  thÕ th¾ng ®ang lªn cña ta ®èi lËp víi sù thÊt b¹i ngµy cµng nhiÒu, cµng lín cña kÎ thï. + NhÞp ®iÖu c©u v¨n:  Khi dµi, khi ng¾n biÕn hãa linh ho¹t.  Dån dËp, s¶ng kho¸i, bay bæng, hµo hïng nh sãng trµo b·o cuèn. - Chñ tr ¬ng hßa b×nh, nh©n ®¹o : + Tha téi chÕt cho qu©n giÆc ®Çu hµng. + CÊp ngùa, cÊp thuyÒn , l¬ng ¨n cho qu©n b¹i trËn  §øc hiÕu sinh, lßng nh©n ®¹o.  T×nh yªu hßa b×nh.  S¸ch lîc ®Ó tÝnh kÕ l©u dµi, bÒn v÷ng cho non s«ng.  T tëng nh©n nghÜa- yªn d©n - trõ b¹o.

d. §o¹n 4: Tuyªn bè th¾ng trËn, kh¼ng ®Þnh sù nghiÖp chÝnh - Giäng v¨n ë ®o¹n nµy cã g× kh¸c víi nhøng ®o¹n trªn? V× sao? - Bµi häc lÞch sö mµ NguyÔn Tr·i nªu ra qua lêi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 660

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tuyªn bè ®éc lËp? ý nghÜa cña bµi häc lÞch sö ®ã ®èi víi chóng ta ngµy nay ntn?

- Nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm?

nghÜa vµ nªu lªn bµi häc lÞch sö: - Giäng v¨n: trang nghiªm, trÞnh träng.  Tuyªn bè, kh¼ng ®Þnh víi toµn d©n vÒ nÒn ®éc lËp d©n téc, chñ quyÒn ®Êt níc ®· ®îc lËp l¹i. - Bµi häc lÞch sö: + Sù thay ®æi thùc chÊt lµ sù phôc hng d©n téc lµ nguyªn nh©n, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thiÕt lËp sù v÷ng bÒn: “X· t¾c...s¹ch lµu”. + Sù kÕt hîp gi÷a søc m¹nh truyÒn thèng vµ søc m¹nh thêi ®¹i lµm nªn chiÕn th¾ng: “¢u ... vËy”.  ý nghÜa l©u dµi víi c«ng cuéc dùng níc vµ gi÷ níc cña d©n téc ta. III. Tæng kÕt: 1. Néi dung: Lµ b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp lÇn thø 2 cña d©n téc ta ë thÕ kØ XV: + Nªu cao t tëng nh©n nghÜa, ch©n lÝ ®éc lËp d©n téc. + Tè c¸o téi ¸c cña kÎ thï. + T¸i hiÖn qu¸ tr×nh kh¸ng chiÕn hµo hïng. + Tuyªn bè ®éc lËp, rót ra bµi häc lÞch sö. 2. NghÖ thuËt: - KÕt hîp hµi hßa 2 yÕu tè: chÝnh luËn s¾c bÐn vµ v¨n ch¬ng tr÷ t×nh. - Mang ®Ëm c¶m høng anh hïng ca.  Lµ ¸ng “thiªn cæ hïng v¨n”.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Xem l¹i kiÕn thøc bµi häc, ®äc thuéc t¸c phÈm vµ lµm bµi tËp ë phÇn luyÖn tËp. - §äc tríc bµi lµm v¨n: TÝnh chuÈn x¸c, hÊp dÉn cña VB thuyÕt minh.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 661

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ngµy so¹n: Ngµy so¹n: TiÕt: 61. Lµm v¨n:

TÝnh chuÈn x¸c, hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh

bµi häc:

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu Gióp hs:- ¤n tËp, cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh ®· häc ë THCS. - HiÓu thÕ nµo lµ tÝnh chuÈn x¸c vµ tÝnh hÊp dÉn cña VB thuyÕt minh. - RÌn kÜ n¨ng vµ cã ý thøc viÕt VB thuyÕt minh cã tÝnh chuÈn x¸c vµ hÊp dÉn. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - ThiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: trao ®æi th¶o luËn, ph¸t vÊn- ®µm tho¹i, thùc hµnh lµm c¸c bµi tËp. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: VÏ s¬ ®å kÕt cÊu cña bµi B×nh Ng« ®¹i c¸o? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Gv nªu c©u hái: Nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ VB thuyÕt minh? Theo em, yªu cÇu ®èi víi tri thøc vµ tr×nh bµy cña VB thuyÕt minh ntn? Hs tr¶ lêi: - Kh¸i niÖm: VB thuyÕt minh lµ kiÓu v¨n b¶n th«ng dông trong mäi lÜnh vùc ®êi sèng, nh»m cung cÊp tri thøc vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, nguyªn nh©n,... cña c¸c hiÖn tîng vµ sù vËt trong thiªn nhiªn, x· héi b»ng ph¬ng thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch. - Tri thøc trong VB thuyÕt minh ®ßi hái ph¶i kh¸ch quan, h÷u Ých, x¸c thùc cho ngêi tiÕp nhËn. - Yªu cÇu tr×nh bµy: chuÈn x¸c, râ rµng, chÆt chÏ vµ hÊp dÉn. Gv: VËy thÕ nµo lµ tÝnh chuÈn x¸c, hÊp dÉn cña VB thuyÕt minh? Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ ®i tr¶ lêi c©u hái ®ã.

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

- Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh chuÈn x¸c? T¹i sao VB thuyÕt minh l¹i cÇn cã tÝnh chuÈn x¸c?

- Chóng ta cÇn chó ý ®Õn c¸c ®iÓm g× ®Ó ®¶m b¶o I. TÝnh chuÈn x¸c cña VB thuyÕt minh: 1. TÝnh chuÈn x¸c vµ mét sè biÖn ph¸p ®¶m b¶o tÝnh chuÈn x¸c: - TÝnh chuÈn x¸c: ®óng víi ch©n lÝ, víi chuÈn mùc ®îc thõa nhËn. - TÝnh chuÈn x¸c lµ yªu cÇu cña VB thuyÕt minh v× ®Ó ®¶m b¶o môc ®Ých cña VB thuyÕt minh: cung cÊp c¸c tri thøc vÒ sù vËt kh¸ch quan nh»m gióp cho hiÓu biÕt cña ngêi ®äc (ngêi nghe) thªm chÝnh x¸c vµ phong phó. - C¸c yªu cÇu ®¶m b¶o tÝnh chuÈn x¸c: + T×m hiÓu thÊu ®¸o ®èi tîng thuyÕt minh tríc khi viÕt. + Thu thËp ®Çy ®ñ c¸c tµi liÖu tham kh¶o, ®Æc biÖt lµ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 662

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tÝnh chuÈn x¸c cña VB thuyÕt minh?

Hs ®äc vµ th¶o luËn lµm c¸c bµi tËp. Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n.

- VËy mét VB thuyÕt minh chuÈn x¸c cÇn ®¸p øng yªu cÇu nµo?

- Theo em, thÕ nµo lµ tÝnh hÊp dÉn cña Vb thuyÕt minh? - C¸c biÖn ph¸p lµm cho VB thuyÕt minh cã tÝnh hÊp dÉn?

Hs ®äc vµ th¶o luËn lµm c¸c bµi tËp trong sgk. Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n.

c¸c tµi liÖu cã gi¸ trÞ cña c¸c chuyªn gia, c¸c nhµ KH tªn tuæi, c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn vÒ ®èi tîng thuyÕt minh. + CËp nhËt nh÷ng thay ®æi cña c¸c th«ng tin. 2. LuyÖn tËp: a. Kh«ng chuÈn x¸c: - Tõ “chØ” kh«ng nªu hÕt ph¹m vi kiÕn thøc. - Kh«ng nªu ®óng c¸c thÓ lo¹i VHDG trong ch¬ng tr×nh Ng÷ V¨n 10, tËp I. b. Kh«ng chuÈn x¸c: ë c¸ch hiÓu côm tõ “thiªn cæ hïng v¨n” (¸ng v¨n hµo hïng mu«n thuë). c. Kh«ng thÓ dïng Vb ®· trÝch ®Ó thuyÕt minh vÒ nhµ th¬ NguyÔn bØnh Khiªm v× nã chØ nãi ®Õn th©n thÕ mµ kh«ng hÒ nãi ®Õn sù nghiÖp th¬ cña «ng.  Yªu cÇu cña tÝnh chuÈn x¸c: Tri thøc trong VB ph¶i cã tÝnh: kh¸ch quan, khoa häc vµ ®¸ng tin cËy. II. TÝnh hÊp dÉn cña VB thuyÕt minh: 1. TÝnh hÊp dÉn vµ mét sè biÖn ph¸p t¹o tÝnh hÊp dÉn cña VB thuyÕt minh: - TÝnh hÊp dÉn: cã sù lèi cuèn, thu hót sù chó ý cña ng- êi ®äc. - C¸c biÖn ph¸p lµm cho VB thuyÕt minh hÊp dÉn: + §a ra nh÷ng chi tiÕt cô thÓ, sinh ®éng, nh÷ng con sè chÝnh x¸c ®Ó bµi v¨n ko trõu tîng, m¬ hå (dÉn chøng cô thÓ, sinh ®éng). + So s¸nh. + KÕt hîp sö dông c¸c kiÓu c©u. + Khi cÇn ph¶i phèi hîp nhiÒu lo¹i kiÕn thøc. 2. LuyÖn tËp: a. BiÖn ph¸p: - Nªu dÉn chøng cô thÓ minh häa cho luËn ®iÓm kh¸i qu¸t: + LuËn ®iÓm: “NÕu ... k×m h·m”. + DÉn chøng:- Sè liÖu vÒ sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ cña nh÷ng ®øa trÎ. - Sù ph¸t triÓn n·o bé cña nh÷ng con chuét. - So s¸nh: nh÷ng ®øa trÎ Ýt ®îc ch¬i ®ïa vµ nh÷ng ®øa trÎ b×nh thêng. b. ViÖc kÓ l¹i truyÒn thuyÕt:  Gióp ngêi ®äc nh ®îc trë vÒ mét thuë xa xa thÇn tiªn, k× ¶o.  Lµ mét c¸ch gi¶i thÝch sù h×nh thµnh vµ c¸c ®Þa danh cña hå. - ViÖc kÕt hîp gi÷a kiÕn thøc ®Þa lÝ vµ v¨n häc ®· ®em

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 663

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí- sgk. Hs ®äc vµ th¶o luËn lµm c¸c bµi tËp trong sgk. Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n.

®Õn cho ngêi ®äc hiÓu biÕt phong phó, hÊp dÉn. * Ghi nhí: (Sgk). III. LuyÖn tËp: - Sù linh ho¹t trong viÖc sö dông c¸c kiÓu c©u: ng¾n, dµi, nghi vÊn, c¶m th¸n. - Tõ ng÷: giµu tÝnh h×nh tîng (kÕt hîp biÖn ph¸p so s¸nh): + Mïi phë cã søc huyÒn bÝ quyÕn rò- m©y khãi chïa H- ¬ng. + Bã hµnh xanh- l¸ m¹. + Lµn khãi tõ nåi níc dïng- mét lµn s¬ng máng, m¬ hå nh mét bøc tranh tµu. - Sù kÕt hîp c¸c gi¸c quan vµ liªn tëng: + C¸c gi¸c quan: thÞ gi¸c, khøu gi¸c vµ vÞ gi¸c. + Liªn tëng: qua c¸c so s¸nh. + BiÓu c¶m trùc tiÕp: tr«ng mµ thÌm qu¸, cã ai l¹i ®õng vµo ¨n cho ®îc.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc bµi. - So¹n bµi: Tùa “TrÝch diÔm thi tËp” (Hoµng §øc L¬ng).

Ngµy so¹n: Ngµy so¹n: TiÕt: 66. TiÕng ViÖt: kh¸i qu¸t lÞch sö tiÕng viÖt.

æ n ®Þnh tæ chøc líp. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- N¾m ®îc mét c¸ch kh¸i qu¸t nguån gèc, c¸c mèi quan hÖ hä hµng, quan hÖ tiÕp xóc, tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña tiÕng ViÖt vµ hÖ thèng ch÷ viÕt cña tiÕng ViÖt. - ThÊy râ lÞch sö ph¸t triÓn cña tiÕng ViÖt g¾n bã víi lÞch sö ph¸t triÓn cña d©n téc, ®Êt níc. - Båi dìng t×nh c¶m quý träng tiÕng ViÖt- tµi s¶n l©u ®êi vµ v« cïng quý b¸u cña d©n téc. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv, tµi liÖu tham kh¶o. - Hs ®äc tríc vµ tãm t¾t c¸c ý chÝnh cña bµi häc. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p híng dÉn hs: ®äc- hiÓu sgk, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 664

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: TiÕng ViÖt lµ tiÕng nãi cña d©n téc ViÖt- d©n téc chiÕm ®a sè trong ®¹i gia ®×nh 54 d©n téc anh em trªn ®Êt níc ViÖt Nam, ®ång thêi lµ ng«n ng÷ ®îc dïng chÝnh thøc trong c¸c lÜnh vùc hµnh chÝnh, ngo¹i giao, gi¸o dôc. Song ®Ó cã ®îc h×nh thøc nh ngµy nay, tiÕng ViÖt ®· cã mét qu¸ tr×nh vËn ®éng, biÕn ®æi ko ngõng qua nhiÒu giai ®o¹n lÞch sö...

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t Hs ®äc sgk.

- Em hiÓu g× vÒ nguån gèc cña tiÕng ViÖt? ThÕ nµo lµ nguån gèc b¶n ®Þa?

Hä ng«n ng÷ Nam ¸

I. LÞch sö ph¸t triÓn cña tiÕng ViÖt: 1. TiÕng ViÖt trong thêi k× dùng n íc: a. Nguån gèc tiÕng ViÖt: - Nguån gèc b¶n ®Þa: qu¸ tr×nh ph¸t sinh, ph¸t triÓn, tån t¹i cña tiÕng ViÖt song hµnh víi qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn, tån t¹i cña d©n téc ViÖt- tiÕng ViÖt còng cã nguån gèc, lÞch sö l©u ®êi nh lÞch sö c«ng ®ång ngêi ViÖt vËy. - Thuéc hä ng«n ng÷ Nam ¸. b . Quan hÖ hä hµng cña tiÕng ViÖt:

Dßng M«n- Khmer

TiÕng ViÖt Mêng chung

TiÕng Mêng

TiÕng ViÖt

Hs ®äc sgk. - LËp s¬ ®å vÒ nguån gèc vµ quan hÖ hä hµng cña tiÕng ViÖt?

Gv dÉn d¾t: Suèt 1000 n¨m B¾c thuéc vµ chèng B¾c thuéc, tiÕng ViÖt ®· cã sù tiÕp xóc l©u dµi vµ s©u réng nhÊt víi tiÕng H¸n. C¸c v¬ng triÒu PK Trung Quèc ®Òu cã ©m mu ®ång hãa níc ta, chÌn Ðp tiÕng ViÖt nÆng nÒ.  TiÕng ViÖt cã nguån gèc thuéc hä ng«n ng÷ Nam ¸, dßng M«n- Khmer vµ cã quan hÖ gÇn gòi víi tiÕng M- êng. - Ngoµi ra tiÕng ViÖt cßn cã quan hÖ giao lu tiÕp xóc víi ng«n ng÷ H¸n. 2. TiÕng ViÖt trong thêi k× B¾c thuéc vµ chèng B¾c thuéc: - TiÕng ViÖt ®· vay mîn rÊt nhiÒu tõ ng÷ H¸n. - ChiÒu híng chñ ®¹o: ViÖt hãa vÒ ©m ®äc, ý nghÜa vµ ph¹m vi sö dông. - C¸c c¸ch thøc vay mîn tiÕng H¸n: + Vay mîn trän vÑn tõ H¸n, chØ ViÖt hãa ©m ®äc, gi÷ nguyªn ý nghÜa vµ kÕt cÊu: VD: t©m, tµi, ®øc, mÖnh,... + Rót gän tõ H¸n: VD: cö nh©n  cö (cô cö); tó tµi  tó (cËu tó); ng phñ,

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 665

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Nhng tiÕng ViÖt ko nh÷ng ko bÞ xãa bá mµ ngµy cµng trë nªn phong phó, giµu ®Ñp h¬n... - Mèi quan hÖ cña tiÕng ViÖt vµ tiÕng H¸n diÔn ra ntn trong thêi gian nµy? Gîi më: C¸c c¸ch vay mîn tiÕng H¸n vµ ViÖt hãa tiÕng H¸n?

Hs ®äc sgk. - Díi thêi k× ®éc lËp, tù chñ, tiÕng ViÖt ®· cã sù ph¸t triÓn ntn? Sù ra ®êi cña ch÷ N«m cã ý nghÜa g×?

canh n«ng, tiÒu phu, môc ®ång  ng - tiÒu- canh - môc; ... + §¶o l¹i vÞ trÝ c¸c yÕu tè, ®æi yÕu tè (trong c¸c tõ ghÐp): VD: Tõ H¸n - Tõ ViÖt Thi nh©n Nhµ th¬ V¨n nh©n Nhµ v¨n + §æi nghÜa hoÆc thu hÑp hay më réng nghÜa cña tõ H¸n: VD: Thñ ®o¹n (H¸n): c¬ mu, tµi lîc, c«ng cô, c¸ch thøc.  TiÕng ViÖt: Thñ ®o¹n- chØ hµnh vi mê ¸m, ®éc ¸c. Khóc chiÕt (H¸n): khóc khuûu, ngo»n ngoÌo.  TiÕng ViÖt: diÔn ®¹t g·y gän, chÆt chÏ. §¸o ®Ó (H¸n): ®Õn ®¸y, ®Õn tËn cïng (tõ H¸n).  TiÕng ViÖt: ®anh ®¸, qu¸ møc. 3. TiÕng ViÖt d íi thêi k× ®éc lËp, tù chñ: - ViÖc tiÕp xóc, ¶nh hëng, vay mîn tõ ng÷ H¸n theo híng ViÖt hãa lµm cho tiÕng ViÖt ngµy cµng thªm phong phó, tinh tÕ, uyÓn chuyÓn. - Dùa vµo v¨n tù H¸n, ngêi ViÖt ®· s¸ng t¹o ra ch÷ N«m- thø ch÷ ghi ©m tiÕng ViÖt vµo thÕ kØ XIII.  ý nghÜa: + Kh¼ng ®Þnh ý thøc ®éc lËp tù chñ cña d©n téc ta. + Gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn v¨n hãa, v¨n häc d©n téc. 4. TiÕng ViÖt trong thêi k× Ph¸p thuéc: - Ch÷ quèc ng÷ trë nªn th«ng dông, tiÕp nhËn ¶nh hëng tÝch cùc cña ng«n ng÷, v¨n hãa ph¬ng T©y (chñ yÕu lµ ng«n ng÷ vµ v¨n hãa Ph¸p).

- Vai trß cña ch÷ quèc ng÷: thóc ®Èy sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n xu«i tiÕng ViÖt hiÖn ®¹i.

Hs ®äc sgk. - Gv dÉn d¾t: Tõ thÕ kØ XVII, c¸c gi¸o sÜ ph¬ng T©y ®· s¸ng t¹o ch÷ quèc ng÷ (dïng ch÷ c¸i La-tinh ®Ó ghi ©m tiÕng ViÖt)... - Ch÷ quèc ng÷ ph¸t triÓn vµ cã vai trß ntn trong thêi k× Ph¸p thuéc?

Hs ®äc sgk. - VÞ trÝ cña tiÕng ViÖt?

- C¸c c¸ch x©y dùng thuËt ng÷ tiÕng ViÖt?

5. TiÕng ViÖt tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m ®Õn nay: - Ch÷ quèc ng÷ trë thµnh hÖ thèng ch÷ viÕt quèc gia, ngµy cµng phong phó, chÝnh x¸c, hoµn thiÖn h¬n víi viÖc x©y dùng hÖ thèng c¸c thuËt ng÷ khoa häc. - C¸c c¸ch x©y dùng thuËt ng÷ tiÕng ViÖt: + Mîn cña tiÕng H¸n: VD: chÝnh trÞ, quèc gia, ®éc lËp, tù do,... + Phiªn ©m thuËt ng÷ khoa häc cña ph¬ng T©y: VD: a-xit (acide), ba-d¬ (bazo),...

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 666

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Hs ®äc sgk. - Ch÷ viÕt cña tiÕng ViÖt cã lÞch sö ph¸t triÓn ntn?

- Nªu nh÷ng u ®iÓm vµ h¹n chÕ cña ch÷ quèc ng÷?

+ §Æt thuËt ng÷ thuÇn ViÖt (dÞch ý hoÆc sao pháng): VD: Vïng trêi (kh«ng phËn),... II. Ch÷ viÕt cña tiÕng ViÖt: 1. LÞch sö ph¸t triÓn ch÷ viÕt cña tiÕng ViÖt: - Theo truyÒn thuyÕt vµ d· sö: ngêi ViÖt cæ cã thø ch÷ ViÕt tr«ng nh “®µn nßng näc ®ang b¬i”. - ThÕ kØ XIII: ngêi ViÖt s¸ng t¹o ch÷ N«m trªn c¬ së ch÷ H¸n. - Nöa ®Çu thÕ kØ XVII: mét sè gi¸o sÜ ph¬ng T©y dùa vµo bé ch÷ c¸i La-tinh ®Ó x©y dùng ch÷ quèc ng÷. - §Õn nay, ch÷ quèc ng÷ ph¸t triÓn hoµn thiÖn, trë thµnh ng«n ng÷ quèc gia. 2. Nh÷ng u ®iÓm vµ h¹n chÕ cña ch÷ quèc ng÷: a. ¦u ®iÓm: - Lµ lo¹i ch÷ ghi ©m (®äc sao viÕt vËy)thuËn lîi cho viÖc häc tËp, phæ cËp v¨n hãa, n©ng cao d©n trÝ. - §¬n gi¶n, tiÖn lîi. b. H¹n chÕ: Ch÷ quèc ng÷ ra ®êi vµo thêi k× khoa häc ng«n ng÷ ch- a ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ khoa ©m vÞ häc. Do ®ã, nã cã nh÷ng h¹n chÕ: + Cha hoµn thiÖn tu©n theo nguyªn t¾c ng÷ ©m häc, cha ®¶m b¶o tØ lÖ 1/1 (mét sè ©m vÞ chØ ®îc ghi ©m b»ng mét con ch÷), sù ph©n biÖt dùa trªn kinh nghiÖm, quy ®Þnh chung: d/gi, c/k, ng/ngh. + C¸c dÊu phô ghi thanh ®iÖu vµ c¸c mò cña c¸c ch÷ c¸i g©y khã kh¨n cho viÖc tËp viÕt vµ in Ên, nhÊt lµ ®èi víi ngêi níc ngoµi (“mª hån trËn” kh«ng dÔ “chinh phôc”).

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc bµi. - So¹n bµi: Hng §¹o V¬ng TrÇn Quèc TuÊn (Ng« SÜ Liªn).

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 667

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ngµy so¹n: Ngµy so¹n: TiÕt: 67. §äc v¨n:

hng ®¹o ®¹i v¬ng trÇn quèc tuÊn Ng« SÜ Liªn.

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- ThÊy ®îc c¸i hay, søc hÊp dÉn cña mét t¸c phÈm lÞch sö nhng ®Ëm chÊt v¨n häc qua nghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ kh¾c häa ch©n dung nh©n vËt lÞch sö. - C¶m phôc vµ tù hµo vÒ tµi n¨ng, ®øc ®é cña ng êi anh hïng d©n téc TrÇn Quèc TuÊn, ®ång thêi hiÓu ®îc nh÷ng bµi häc ®¹o lÝ quý b¸u mµ «ng ®Ó l¹i cho ®êi sau. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv vµ mét sè tµi liÖu tham kh¶o. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái cña sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p híng dÉn hs: ®äc diÔn c¶m, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: Nªu nguån gèc, quan hÖ hä hµng, c¸c thêi k× ph¸t triÓn vµ c¸c lo¹i ch÷ viÕt cña tiÕng ViÖt tõ xa ®Õn nay? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Thîng quèc c«ng TiÕt chÕ Hng §¹o ®¹i v¬ng TrÇn Quèc TuÊn (?-1300) lµ mét bËc hiÒn tµi, ngêi anh hïng d©n téc vµ lµ mét trong nh÷ng danh tíng næi tiÕng toµn thÕ giíi bëi 2 lÇn chØ huy qu©n ®éi nhµ TrÇn ®¸nh tan giÆc M«ng- Nguyªn. Nhng ch©n dung con ngêi «ng ntn? Ngµy nay, chóng ta ph¶i dùa vµo t¸c phÈm §¹i ViÖt sö kÝ toµn th cña Ng« SÜ Liªn. Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

Hs ®äc tiÓu dÉn- sgk. - Nªu vµi nÐt chÝnh vÒ I. TiÓu dÉn: 1. T¸c gi¶ Ng« SÜ Liªn:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 668

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

tiÓu sö cña Ng« SÜ Liªn?

- Thêi gian hoµn thµnh t¸c phÈm? Néi dung t¸c phÈm? C¬ së cña nã?

Hs ®äc v¨n b¶n. - T×m bè côc cña v¨n b¶n trªn?

íc cña TrÇn

- §ç tiÕn sÜ n¨m 1442. - Gi÷ chøc H÷u thÞ lang bé LÔ, TriÒu liÖt ®¹i phu kiªm T nghiÖp (hiÖu trëng) Quèc Tö Gi¸m, Tu so¹n Quèc sö qu¸n. - V©ng lÖnh vua Lª Th¸nh T«ng viÕt §¹i ViÖt sö kÝ toµn th. 2. §¹i ViÖt sö kÝ toµn th : - Hoµn tÊt n¨m 1499, gåm 15 quyÓn. - Néi dung: ghi chÐp lÞch sö tõ thêi Hång Bµng cho ®Õn khi Lª Th¸i Tæ lªn ng«i (1428). - Dùa trªn: §¹i ViÖt sö kÝ (Lª V¨n Hu) vµ Sö kÝ tôc biªn (Phan Phu Tiªn). II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc 2. Bè côc: - Bè côc: 3 phÇn. + P1: “Th¸ng s¸u... gi÷ níc”  Lêi khuyªn vua TrÇn vÒ kÕ s¸ch gi÷ níc cña TrÇn Quèc TuÊn. + P2: “Quèc TuÊn lµ con... viÕng”  TrÇn Quèc TuÊn víi lêi tr¨ng trèi cña cha, trong c©u chuyÖn víi gia n« vµ hai con trai. + P3: cßn l¹i  Nh÷ng c«ng tÝch lín, tríc t¸c chÝnh vµ lêi dÆn con cña TrÇn Quèc TuÊn. 3. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Lêi khuyªn vua TrÇn vÒ kÕ s¸ch gi÷ n Quèc TuÊn: - TrÇn Quèc TuÊn nªu dÉn chøng vÒ hµng lo¹t c¸c c¸ch trõ giÆc, gi÷ níc cña ngêi xa nh»m khuyªn vua TrÇn nªn tuú thêi thÕ mµ cã s¸ch lîc phï hîp, binh ph¸p chèng giÆc cÇn vËn dông linh ho¹t, kh«ng cã khu«n mÉu nhÊt ®Þnh. - §iÒu kiÖn quan träng nhÊt ®Ó th¾ng giÆc: toµn d©n ®oµn kÕt mét lßng. “Vua t«i ®ång t©m, anh em hßa môc, c¶ níc gãp søc” - Muèn vËy, ph¶i “khoan th søc d©n”: + Gi¶m thuÕ khãa. + Bít h×nh ph¹t. + Kh«ng s¸ch nhiÔu nh©n d©n, ch¨m lo ®êi sèng nh©n d©n sung tóc.  §iÒu ®ã lµ “thîng s¸ch gi÷ níc”.

 PhÈm chÊt cña TrÇn Quèc TuÊn: + Cã lßng trung qu©n ¸i quèc- cã ý thøc tr¸ch nhiÖm rÊt Gv dÉn d¾t: Ngêi xa nãi con chim tríc khi chÕt th× cÊt tiÕng kªu th¬ng, con ngêi tríc khi chÕt th× thµnh thùc, tr¨ng trèi nh÷ng lêi t©m huyÕt... Tr- íc khi TrÇn Quèc TuÊn mÊt, vua TrÇn ®Õn hái «ng vÒ kÕ s¸ch gi÷ níc. §iÒu ®ã cho thÊy sù tÝn nhiÖm rÊt cao cña nhµ vua ®èi víi «ng... - TrÇn Quèc TuÊn ®· tr×nh bµy víi vua TrÇn kÕ s¸ch gi÷ níc ntn? T¹i sao «ng l¹i nªu dÉn chøng vÒ hµng lo¹t c¸c triÒu ®¹i tríc? Theo «ng, ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt ®Ó th¾ng giÆc lµ g×? Muèn vËy ph¶i lµm g×? - Qua lêi dÆn vua TrÇn

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 669

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

cña vÞ tíng giµ, em thÊy ë TrÇn Quèc TuÊn næi bËt lªn phÈm chÊt g×?

êi cha, trong

êi con trai: êi cha:

cao víi vua víi níc. + Lµ mét vÞ tíng tµi ba, mu lîc, cã kinh nghiÖm dåi dµo vµ tÇm nh×n xa tr«ng réng. + Cã lßng th¬ng d©n, träng d©n, biÕt lo cho d©n. b. TrÇn Quèc TuÊn víi lêi tr¨ng trèi cña ng c¸c c©u chuyÖn víi gia n« vµ hai ng * TrÇn Quèc TuÊn víi lêi tr¨ng trèi cña ng ¤ng ghi nhí lêi cha nhng ko cho lµ ph¶i.  §Æt ch÷ “trung” lªn trªn ch÷ “hiÕu” mét c¸ch tù nguyÖn, hÕt lßng trung nghÜa, dÑp thï riªng ®Ó phông sù ®Êt níc, ko m¶y may t lîi.

îng:

- T¹i sao t¸c gi¶ ko më ®Çu b»ng viÖc kÓ nguån gèc, lai lÞch cña nh©n vËt mµ lai më ®Çu b»ng lêi dÆn cña cha TrÇn Quèc TuÊn tríc lóc ®i xa? Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, bæ sung: C¸ch më ®Çu ®ã t¹o sù hÊp dÉn cho b¶n kÓ. Bëi nã kh¬i dËy trong ngêi ®äc sù tß mß xem TrÇn Quèc TuÊn cã thùc hiÖn lêi di huÊn cña cha ko. - ViÖc TrÇn Quèc TuÊn ko cho lêi cha d¹y lµ ph¶i cã ý nghÜa g×? - C©u chuyÖn gi÷a TrÇn Quèc TuÊn víi YÕt Kiªu, D· Tîng cã ý nghÜa g×?

íc t¸c chÝnh vµ lêi dÆn - C©u chuyÖn cña TrÇn Quèc TuÊn víi hai ngêi con trai nãi lªn ®iÒu g× trong nh©n c¸ch vµ c¸ch gi¸o dôc con cña «ng?

* C©u chuyÖn víi YÕt Kiªu, D· T - Kh¼ng ®Þnh nh©n c¸ch cao thîng, tÊm lßng trung nghÜa, th¼ng th¾n, c¬ng trùc cña hai ngêi n« béc trung thµnh. - Kh¼ng ®Þnh t tëng trung qu©n cña TrÇn Quèc TuÊn lµ hoµn toµn ®óng nªn míi t×m ®îc sù ®ång c¶m cña mäi ng- êi, kÓ c¶ gia nh©n. - Chi tiÕt “Quèc TuÊn c¶m phôc ®Õn khãc, khen ngîi hai ngêi” n« béc trung nghÜa:  C©u chuyÖn víi 2 n« béc chØ lµ mét phÐp thö lßng ngêi cña TrÇn Quèc TuÊn  TrÇn Quèc TuÊn lµ mét con ngêi th¼ng th¾n, ch©n thµnh. * C©u chuyÖn víi hai ng êi con trai: + Hng Vò V¬ng (Quèc HiÕn): «ng “ngÇm cho lµ ph¶i”. + Hng nhîng V¬ng (Quèc T¶ng): «ng næi giËn, rót g¬m ®Þnh téi, ko muèn Quèc T¶ng ®îc nh×n mÆt lÇn cuèi.  TÝnh c¸ch: thËn träng, trung nghÜa.  C¸ch gi¸o dôc con: c«ng b»ng, rÊt nghiªm kh¾c. c. Nh÷ng c«ng lao vµ uy tÝn, tr con cña TrÇn Quèc TuÊn: - C«ng lao: + Lµ tæng chØ huy qu©n ®éi nhµ TrÇn hai lÇn ®¸nh th¾ng qu©n Nguyªn- M«ng. + TiÕn cö ®îc nhiÒu ngêi tµi trong sù nghiÖp b×nh - T×m nh÷ng dÉn chøng nãi vÒ uy tÝn vµ nh÷ng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 670

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

c«ng tÝch lín cña TrÇn Quèc TuÊn?

Nguyªn vµ x©y dùng triÒu TrÇn. - Uy tÝn: + §îc truy tÆng tíc lín: Th¸i s Thîng phô Thîng quèc c«ng Nh©n Vò Hng §¹o §¹i V¬ng  ®îc vÝ nh thîng phô (cha vua). + §îc hëng nh÷ng quyÒn h¹n ®Æc biÖt, ®îc phong tíc cho ngêi kh¸c. + Lµ chç dùa tinh thÇn cña vua TrÇn nh÷ng lóc vËn níc l©m nguy (C©u nãi kh¶ng kh¸i cña «ng gîi nhí ®Õn c©u nãi cña TrÇn Thñ §é tríc «ng: “§Çu t«i cha r¬i, xin bÖ h¹ ®õng lo!”) + Danh väng vµ tµi thao lîc cña «ng khiÕn kÎ thï ph¶i kÝnh sî ®Õn møc ko d¸m gäi tªn. + §îc thÇn th¸nh hãa trong t©m thøc d©n gian. - VÎ ®Ñp nh©n c¸ch: khiªm tèn, gi¶n dÞ, lu«n kÝnh cÈn gi÷ lÔ vua t«i.

- NÐt ®Ñp nµo trong nh©n c¸ch cña TrÇn Quèc TuÊn biÓu hiÖn qua chi tiÕt: “Quèc TuÊn cha bao giê phong tíc cho mét ngêi nµo...vËy ®Êy”? - C¸c tríc t¸c chÝnh cña TrÇn Quèc TuÊn? - Lêi dÆn dß c¸c con tríc lóc mÊt cña «ng cã ý nghÜa g×?

- NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ vÎ ®Ñp nh©n c¸ch cña Hng §¹o V¬ng TrÇn Quèc TuÊn qua v¨n b¶n trªn?

- Nh÷ng tríc t¸c chÝnh: + HÞch tíng sÜ (Dô ch t× tíng hÞch v¨n). + Binh th yÕu lîc (Binh gia diÖu yÕu lîc). + V¹n KiÕp t«ng bÝ truyÒn th. - Lêi dÆn con kÜ cµng viÖc mai t¸ng m×nh ntn tríc lóc mÊt cã thÓ do lo l¾ng s©u xa r»ng qu©n Nguyªn cã thÓ trë l¹i x©m lîc vµ dÇo må m¶ cña «ng lªn  thÓ hiÖn tÝnh cÈn träng, lo xa. III. Tæng kÕt bµi häc: 1. Néi dung: VÎ ®Ñp nh©n c¸ch vÜ ®¹i cña TrÇn Quèc TuÊn: + Trung qu©n ¸i quèc. + Th¬ng yªu d©n. + TËn t×nh víi tíng sÜ. + Tµi n¨ng, mu lîc. + Khiªm tèn, cÈn träng. + C«ng b»ng vµ nghiªm kh¾c trong gi¸o dôc con... 2. NghÖ thuËt: - NghÖ thuËt kÓ chuyÖn: + Kh«ng ®¬n ®iÖu theo tr×nh tù thêi gian, sö dông hai m¹ch kÓ rÊt ®iªu luyÖn, thu hót sù chó ý cña ngêi ®äc. + KÜ thuËt kÓ chuyÖn phøc ®iÖu, khÐo lÐo ®an xen lêi nhËn xÐt tinh tÕ ®Ó ®Þnh híng cho ngêi ®äc; mçi sù kiÖn, chi tiÕt ®Òu t¬ng øng víi mét c©u chuyÖn sinh - NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ nghÖ thuËt kh¾c häa nh©n vËt? Gv bæ sung: + M¹ch kÓ 1: T¸c gi¶ nªu 1

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 671

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

®éng,... cã t¸c dông lµm næi bËt ch©n dung nh©n vËt lÞch sö.

sù kiÖn thÓ hiÖn quan niÖm “thiªn nh©n t¬ng d÷” (trêi vµ ngêi cã mèi quan hÖ víi nhau)- sao sa (®iÒm xÊu, dù b¸o mét nh©n vËt cã vai trß träng yÕu víi quèc gia qua ®êi), ®iÒm b¸o nµy øng víi viÖc Hng §¹o V¬ng èm. Sau ®ã, ngîc thêi gian kÓ vÒ cuéc ®êi TrÇn Quèc TuÊn, gi¶i thÝch cho c©u hái “¤ng lµ ai?”(xuÊt th©n- tµi m¹o- gia c¶nh- nh÷ng viÖc ®¸ng chó ý) + M¹ch kÓ 2: Khi TrÇn Quèc TuÊn mÊt, «ng ®îc phong tÆng rÊt träng hËu. V× sao? (V× «ng cã nhiÒu c«ng lao to lín víi ®Êt níc vµ lµ mét con ngêi ®øc cao väng träng).

- NghÖ thuËt kh¾c häa nh©n vËt: + §Æt nh©n vËt trong nhiÒu mèi quan hÖ (víi cha, víi hai con, víi gia n« vµ vua TrÇn) vµ nh÷ng t×nh huèng cã thö th¸ch (t×nh huèng gi÷a viÖc trung víi vua vµ hiÕu víi cha; t×nh huèng giÆc trµn sang, nhµ vua hái kÕ s¸ch;...). + Sö dông nh÷ng chi tiÕt ®Æc s¾c, chän läc tinh tÕ.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc bµi. - So¹n bµi: Th¸i s TrÇn Thñ §é.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 672

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 68. §äc v¨n:

th¸i s trÇn thñ ®é (TrÝch §¹i ViÖt sö kÝ toµn th)

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

Ng« SÜ Liªn. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- HiÓu ®îc nh©n c¸ch chÝnh trùc, chÝ c«ng v« t, biÕt l¾ng nghe vµ khuyÕn khÝch cÊp díi gi÷ v÷ng phÐp níc cña TrÇn Thñ §é, qua ®ã cµng thªm tù hµo vÒ truyÒn thèng cña cha «ng. - N¾m ®îc lèi viÕt kÕt hîp sö biªn niªn vµ tù sù cña Ng« SÜ Liªn. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv vµ mét sè tµi liÖu tham kh¶o. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái cña sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p híng dÉn hs: ®äc diÔn c¶m, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: Tãm t¾t c©u chuyÖn vÒ TrÇn Quèc TuÊn cña Ng« SÜ Liªn? Nªu nh÷ng vÎ ®Ñp cña nh©n c¸ch vÜ ®¹i TrÇn Quèc TuÊn? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: TrÇn Thñ §é (1194- 1264), lµ chó hä TrÇn Th¸i T«ng (TrÇn C¶nh), «ng chó cña TrÇn Th¸nh T«ng (TrÇn Ho¶ng), gi÷ chøc Th¸i s (TÓ tíng- quan ®Çu triÒu, lo mäi viÖc chÝnh sù) lµ mét nh©n vËt lÞch sö kh¸ ®Æc biÖt, tõng cã nh÷ng ý kiÕn ®¸nh gi¸ kh¸c nhau vÒ «ng. ¤ng tõng ® îc xem lµ nhµ chÝnh trÞ nhiÒu mu m«, thñ ®o¹n, kh¸ tµn nhÉn, kh«n khÐo bµy ®Æt, dµn xÕp ®Ó ®o¹t ng«i vua nhµ LÝ cho nhµ TrÇn, bøc tö LÝ HuÖ T«ng, s¸t h¹i hµng tr¨m t«n thÊt nhµ LÝ. Nhng xÐt mét c¸ch kh¸ch quan, c«ng b»ng, ta thÊy, viÖc chuyÓn ®æi triÒu ®¹i LÝ- TrÇn lµ tÊt yÕu lÞch sö mµ TrÇn Thñ §é chØ lµ ngêi thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®ã diÔn ra nhanh, khÐo lÐo nhng ko kÐm phÇn quyÕt liÖt. VÒ phÝa nhµ TrÇn, TrÇn Thñ §é lµ mét trong nh÷ng ngêi cã c«ng ®Çu khai s¸ng, x©y dùng. ¤ng hÕt lßng, hÕt søc, tËn tuþ, trung thµnh gióp c¸c vua TrÇn gi÷ g×n c¬ ngiÖp, b¶o vÖ ®Êt níc, chèng ngo¹i x©m. Khi qu©n Nguyªn- M«ng trµn qua biªn giíi, vua TrÇn lo l¾ng, muèn nghe kÕ nghÞ hßa cña TrÇn NhËt HiÖu, TrÇn Thñ §é nãi: “§Çu t«i cha r¬i, xin bÖ h¹ ®õng lo!”. Bµi häc h«m nay sÏ gióp chóng ta hiÓu h¬n vÒ «ng. Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

Hs ®äc VB- sgk. - Theo em, ®o¹n trÝch cã thÓ ®îc chia theo bè côc ntn? Gv bæ sung: P1 nªu râ ngµy th¸ng mÊt cña TrÇn Thñ §é, tíc ®îc truy phong cña «ng. P2, t¸c gi¶ kÓ 4 I. §äc vµ t×m bè côc: 1. §äc. 2. Bè côc:Hai phÇn: - P1: Thêi gian vµ sù kiÖn träng ®¹i (TrÇn Thñ §é mÊt). - P2: Bèn c©u chuyÖn vÒ TrÇn Thñ §é: + Xö ngêi hÆc téi m×nh. + B¾t tªn qu©n hiÖu. + C¸i gi¸ chøc c©u ®¬ng.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 673

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

êi hÆc téi m×nh.

c©u chuyÖn nhá ®Ó kh¾c häa ch©n dung nh©n c¸ch cña TrÇn Thñ §é, ko hÒ cã lêi b×nh luËn, t¹o tÝnh chÊt kh¸ch quan, ®Ó sù viÖc tù nã nãi lªn vÊn ®Ò t¸c gi¶ cÇn bµn luËn. - C¸ch xö trÝ, th¸i ®é cña TrÇn Thñ §é víi ngêi hÆc téi m×nh cã g× kh¸c thêng? §iÒu ®ã cho thÊy ë «ng phÈm chÊt g×?

- T¹i sao TrÇn Thñ §é l¹i sai ngêi b¾t tªn qu©n hiÖu? H¾n cã bÞ «ng trõng trÞ nh dù ®o¸n cña ngêi ®äc ko? C¸ch kÕt thóc bÊt ngê ®ã cã ý nghÜa g×?

¬ng.

+ An Quèc hay lµ thÇn? II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. Nh©n c¸ch cña TrÇn Thñ §é: a. C©u chuyÖn thø nhÊt: Xö ng LÏ thêng  C¸ch xö trÝ cña TrÇn Thñ §é Chèi c·i, Døt kho¸t c«ng nhËn, kh¼ng biÖn minh. ®Þnh sù thËt “§óng...” Thï o¸n, Ban thëng cho kÎ hÆc téi. trõng trÞ kÎ hÆc téi. Vua TrÇn ®em ngêi hÆc téi ®Õn vµ nãi râ lêi cña kÎ ®ã víi TrÇn Thñ §é. T×nh huèng nµy mang tÝnh chÊt cña mét cuéc ®èi chÊt ba mÆt mét lêi. Tr¸i víi lÏ thêng, nh÷ng hµnh ®éng, c¸ch xö trÝ cña TrÇn Thñ §é khiÕn vua TrÇn ng¹c nhiªn vµ kh©m phôc, kÎ hÆc téi võa sî h·i võa kh©m phôc. V× c¶ hai ngêi ®ã cha hiÓu hÕt tÊm lßng vµ ý chÝ cña TrÇn Thñ §é. Trong t×nh thÕ vua TrÇn cßn nhá, triÒu ®×nh nhµ TrÇn míi lËp, «ng ko thÓ ko chuyªn quyÒn nhng sù thùc, «ng tù biÕt m×nh Ýt häc, vâ biÒn, mu m« quyÒn biÕn, ko hÒ cã chÝ lµm vua, chØ cã lßng hÕt søc gióp vua mµ th«i. ¤ng nãi víi vua nh vËy ®Ó nhµ vua ko cßn mèi ngê vùc... TÝnh c¸ch: trung thùc, th¼ng th¾n, c«ng minh, ®é lîng vµ giµu b¶n lÜnh. b. C©u chuyÖn thø hai: B¾t tªn qu©n hiÖu. - Nguyªn nh©n: tríc yªu cÇu vµ lêi nãi khÝch cña Linh Tõ Quèc MÉu, TrÇn Thñ §é c¶ giËn, sai ®i b¾t ngay tªn lÝnh xÊc l¸o ph¹m thîng. - C¸ch xö trÝ: sau khi nghe lêi tr×nh bµy sù thËt, «ng khen ngîi anh lÝnh vµ cßn ban thëng vµng lôa  C¸ch gi¶i quyÕt vÑn c¶ ®«i bÒ, c«ng b»ng vµ g©y bÊt ngê cho ngêi ®äc.  Bµ vî hµi lßng vµ ko thÓ tiÕp tôc lîi dông ®Þa vÞ cña chång ®Ó lµm khã kÎ díi.  §em ®Õn sù c«ng b»ng cho tªn qu©n hiÖu, khuyÕn khÝch kÎ díi gi÷ nghiªm phÐp níc dï cã lµm ¶nh hëng ®Õn ngêi th©n cña m×nh. TÝnh c¸ch: chÝ c«ng v« t, t«n träng ph¸p luËt. c. C©u chuyÖn thø ba: C¸i gi¸ cña chøc c©u ® - TrÇn Thñ §é nhËn lêi xin riªng cho mét ngêi nhµ lµm chøc c©u ®¬ng, l¹i cÈn thËn ghi tªn vµ quª qu¸n cña kÎ ®ã. - §Õn khi gÆp mÆt, «ng l¹i nãi víi kÎ ®ã: “Ng¬i v×...®îc”.  Cã thÓ «ng sÏ cho h¾n lµm chøc c©u ®¬ng thùc mµ cßn cã thÓ ®îc u tiªn thªm n÷a v× lµ ngêi nhµ xin cho. - C¸ch xö trÝ cña TrÇn Thñ §é g©y bÊt ngê víi ngêi ®äc ntn? ý nghÜa cña nã?

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 674

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

: An Quèc hay lµ thÇn?

- Nhng khi «ng nãi nèt vÕ cßn l¹i  kÕt thóc thËt bÊt ngê, kÞch tÝnh.  §ã chØ lµ lêi c¶nh b¸o r¨n ®e nghiªm kh¾c ®Ó ngêi kia ho¶ng vÝa mµ xin tha, mµ nhí ®êi, bá h¼n thãi nhê v¶, ch¹y chät. §ång thêi ®ã còng lµ c¸ch r¨n vî ko ®îc dùa quyÒn thÕ ®Ó lµm viÖc c«ng theo ý m×nh. TÝnh c¸ch: chÝ c«ng v« t, kiªn quyÕt trõng trÞ n¹n ch¹y chøc, ch¹y quyÒn, ®ót lãt, hèi lé, dùa dÉm th©n thÝch vµ gi÷ c«ng b»ng cña ph¸p luËt. d. C©u chuyÖn thø t - §Æt ra yªu cÇu lùa chän vµ träng dông hiÒn tµi ®óng mùc cho nhµ vua. - C©u hái hay lêi than :”NÕu anh em cïng lµ tíng th× viÖc trong triÒu sÏ ra sao”  sù c¶m kh¸i vµ døt kho¸t cña TrÇn Thñ §é. TÝnh c¸ch: th¼ng th¾n, c¬ng trùc, ®Æt lîi Ých cña quèc gia d©n téc lªn trªn lîi Ých c¸ nh©n, gia ®×nh.

2. NghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ kh¾c häa nh©n vËt: - C¸c t×nh huèng giµu kÞch tÝnh. - Sö dông c¸c chi tiÕt ®¾t gi¸. III. Tæng kÕt bµi häc: Nh©n c¸ch vÜ ®¹i cña TrÇn Thñ §é: trung thùc, nghiªm minh, liªm khiÕt, chÝ c«ng v« t.

Gv dÉn d¾t: LÏ thêng, d©n gian cã c©u “Mét ngêi lµm quan, c¶ hä ®îc nhê”. VËy mµ ë ®©y TrÇn Thñ §é ko chñ ®éng ®Ò xuÊt mµ lµ chñ ý cña vua TrÇn cho anh cña «ng lµm tíng. ¤ng chØ viÖc ®ång ý lµ xong, lµ cã thªm v©y c¸nh trong triÒu... - ViÖc «ng ®Æt ra yªu cÇu lùa chän vµ träng dông ®óng ngêi hiÒn tµi cho nhµ vua cã ý ngi· g×? Nã cho thÊy tÝnh c¸ch g× cña «ng? - Nh÷ng ®Æc s¾c nghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ kh¾c häa nh©n vËt cña ®o¹n trÝch? - NhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña TrÇn Thñ §é? E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc bµi, t×m ®äc thªm c¸c tµi liÖu vÒ c¸c nh©n vËt lÞch sö.

Ngµy so¹n: Ngµy so¹n: TiÕt: 69. Lµm v¨n:

Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 675

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- HiÓu râ tÇm quan träng cña ph¬ng ph¸p thuyÕt minh vµ nh÷ng yªu cÇu ®èi víi viÖc vËn dông ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. - N¾m ®îc mét sè ph¬ng ph¸p thuyÕt minh cô thÓ. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - ThiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p híng dÉn hs: ®äc- hiÓu, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái, lµm bµi tËp thùc hµnh. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: Tãm t¾t c©u chuyÖn vÒ TrÇn Thñ §é cña Ng« SÜ Liªn? Nªu nh÷ng vÎ ®Ñp cña nh©n c¸ch vÜ ®¹i TrÇn Thñ §é? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi:ThuyÕt minh lµ mét kiÓu bµi quan träng trong ch¬ng tr×nh Ng÷ V¨n 10 (ph©n m«n lµm v¨n). Song ®Ó lµm tèt kiÓu bµi nµy, chóng ta cÇn n¾m ch¾c c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. ë ch¬ng tr×nh Ng÷ V¨n THCS, phÇn lµm v¨n, c¸c em ®· ®îc häc c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: nªu ®Þnh nghÜa; liÖt kª; nªu vÝ dô; dïng sè liÖu; so s¸nh; ph©n lo¹i, ph©n tÝch. Bµi häc h«m nay, chóng ta sÏ cïng «n l¹i c¸c ph¬ng ph¸p trªn ®ång thêi t×m hiÓu thªm mét sè ph¬ng ph¸p thuyÕt minh míi: chó thÝch, gi¶ng gi¶i nguyªn nh©n- kÕt qu¶. Yªu cÇu cÇn ®¹t ¬ng ph¸p thuyÕt minh:

Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Hs ®äc sgk. - Vai trß cña ph¬ng ph¸p thuyÕt minh? - Mèi quan hÖ gi÷a ph- ¬ng ph¸p thuyÕt minh vµ môc ®Ých thuyÕt minh?

¬ng ph¸p thuyÕt minh ®· häc:

I. TÇm quan träng cña ph - Vai trß cña ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh tèt mét bµi v¨n thuyÕt minh. - Mèi quan hÖ gi÷a ph¬ng ph¸p thuyÕt minh vµ môc ®Ých thuyÕt minh: + Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh phôc vô môc ®Ých thuyÕt minh. + Môc ®Ých thuyÕt minh ®îc hiÖn thùc hãa thµnh bµi v¨n th«ng qua c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. II. Mét sè ph ¬ng ph¸p thuyÕt minh: 1. ¤n tËp c¸c ph a. §o¹n 1: - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: liÖt kª, gi¶i thÝch. - T¸c dông: ®¶m b¶o tÝnh chuÈn x¸c vµ tÝnh thuyÕt phôc cña v¨n b¶n thuyÕt minh.

b. §o¹n 2: - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: ph©n tÝch, gi¶i thÝch. - T¸c dông: cung cÊp nh÷ng hiÓu biÕt míi bÊt ngê, thó vÞ. c. §o¹n 3: - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: nªu sè liÖu vµ so s¸nh

ỳ                                                                                                   Trang

Hs ®äc vµ lµm c¸c bµi tËp trong sgk Gv nhËn xÐt, bæ sung kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n. - §o¹n 1 cã môc ®Ých thuyÕt minh : c«ng lao tiÕn cö ngêi tµi giái cho ®Êt níc cña TrÇn Quèc TuÊn. - §o¹n 2 cã môc ®Ých thuyÕt minh: nguyªn nh©n thay ®æi bót danh cña Ba-s«. - §o¹n 3 cã môc ®Ých ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 676

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- T¸c dông: thuyÕt phôc, hÊp dÉn, g©y Ên tîng m¹nh víi sù tiÕp nhËn cña ngêi ®äc. d. §o¹n 4: - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: ph©n tÝch, gi¶i thÝch. - T¸c dông: cung cÊp nh÷ng hiÓu biÕt míi, thó vÞ.

thuyÕt minh: gióp ngêi ®äc hiÓu vÒ cÊu t¹o tÕ bµo. - §o¹n 4 cã môc ®Ých thuyÕt minh: gióp ngêi ®äc hiÓu vÒ nh¹c cô cña ®iÖu h¸t trèng qu©n (mét lo¹i h×nh nghÖ thuËt d©n gian).

¬ng ph¸p thuyÕt minh: 2. T×m hiÓu thªm mét sè ph a. ThuyÕt minh b»ng c¸ch chó thÝch:

Ph¬ng ph¸p chó thÝch

Hs ®äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk. Gv nhËn xÐt, bæ sung: C©u v¨n “Ba-s« lµ bót danh” ko ph¶i lµ c¸ch thuyÕt minh b»ng ®Þnh nghÜa. V× th«ng tin “lµ bót danh” ko nªu lªn ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm b¶n chÊt gióp ngêi ®äc ph©n biÖt Ba-s« víi c¸c nhµ th¬, nhµ v¨n kh¸c.

Ph¬ng ph¸p ®Þnh nghÜa * Gièng nhau: cã cïng m« h×nh cÊu tróc: A lµ B. * Kh¸c nhau: - Nªu ra thuéc tÝnh c¬ b¶n cña ®èi tîng ®Ó ph©n biÖt ®èi tîng nµy víi ®èi tîng kh¸c, c¸c ®èi tîng thêng cïng lo¹i víi nhau. - §¶m b¶o tÝnh chuÈn x¸c vµ ®é tin cËy cao.

- Nªu ra mét tªn gäi kh¸c hoÆc mét nhËn biÕt kh¸c, cã thÓ ch- a ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ nh÷ng thuéc tÝnh b¶n chÊt cña ®èi t- îng. - Cã tÝnh linh ho¹t, mÒm dÎo, cã t¸c dông ®a d¹ng hãa v¨n b¶n vµ phong phó hãa c¸ch diÔn ®¹t.

Hs ®äc vµ th¶o luËn tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk. Gv nhËn xÐt, kh¼ng ®Þnh ®¸p ¸n.

¬ng ph¸p thuyÕt - C¨n cø vµo ®©u ®Ó quyÕt ®Þnh nªn chän ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµo trong bµi nãi (viÕt) cña m×nh?

- VD ph¬ng ph¸p ®Þnh nghÜa: + C¸ lµ loµi ®éng vËt cã x¬ng sèng, ë díi níc, b¬i b»ng v©y, thë b»ng mang. + NguyÔn Du lµ ®¹i thi hµo d©n téc vµ TruyÖn KiÒu cña «ng lµ mét kiÖt t¸c. - VD ph¬ng ph¸p chó thÝch: + C¸ lµ loµi ®éng vËt ë díi níc. + NguyÔn Du lµ nhµ th¬. + Tªn HiÖu cña NguyÔn Du lµ Thanh Hiªn. b. ThuyÕt minh b»ng c¸ch gi¶ng gi¶i nguyªn nh©n- kÕt qu¶: - Môc ®Ých (1): niÒm say mª c©y chuèi cña Ba-s« lµ chñ yÕu. V× nã cho thÊy “ch©n dung t©m hån” cña thi sÜ. - Quan hÖ nh©n- qu¶: tõ niÒm say mª c©y chuèi dÉn ®Õn kÕt qu¶ thi sÜ ®· lÊy bót danh lµ Ba-s«.  C¸c ý ®îc tr×nh bµy hîp lÝ, sinh ®éng, bÊt ngê vµ thó vÞ. III. Yªu cÇu ®èi víi viÖc vËn dông ph minh: 1. C¨n cø vµo môc ®Ých thuyÕt minh ®Ó lùa chän ph - ¬ng ph¸p thuyÕt minh phï hîp.

ỳ                                                                                                   Trang

- C¸c môc ®Ých vËn ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 677

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

dông ph¬ng ph¸p thuyÕt minh cña bµi v¨n thuyÕt minh? ¬ng ph¸p thuyÕt minh:

2. Môc ®Ých vËn dông ph - Cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ, kh¸ch quan vÒ ®èi tîng ®îc thuyÕt minh. - Gióp ngêi ®äc (nghe) tiÕp nhËn dÔ dµng, høng thó. * Ghi nhí: Sgk. IV. LuyÖn tËp: ¬ng ph¸p thuyÕt minh: 1. C¸c ph - Chó thÝch: Hoa lan ®îc ngêi ph¬ng §«ng... - Ph©n tÝch, gi¶i thÝch: Hä lan...môc. - Dïng sè liÖu: chØ riªng 10 loµi hoa cña chi lan Hµi VÖ N÷...

Hs ®äc vµ th¶o luËn lµm bµi tËp. Gv nhËn xÐt, bæ sung: Ngoµi sù vËn dông phèi hîp c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh trªn, t¸c gi¶ cßn vËn dông yÕu tè miªu t¶ hÊp dÉn: Víi c¸nh m«i cong lîn nh gãt hµi...®ang bay lîn. Yªu cÇu hs lµm bµi tËp 2 ë nhµ.

2. Bµi tËp 2:(BTVN).

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc bµi vµ lµm bµi tËp cßn l¹i. - So¹n bµi: ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn ( NguyÔn D÷).

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 70. §äc v¨n:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 678

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 72. Lµm v¨n:

luyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs:- ¤n tËp vµ cñng cè nh÷ng kiÕn thøc vÒ ®o¹n v¨n ®· häc ë THCS, thÊy ® îc mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a viÖc viÕt ®o¹n v¨n víi viÖc lËp dµn ý. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n cã liªn kÕt c©u vµ ®óng kiÓu bµi thuyÕt minh. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - Hs ®äc tríc bµi häc. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p híng dÉn hs: trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái, lµm bµi tËp thùc hµnh. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: Nªu chñ ®Ò, ý nghÜa phª ph¸n vµ nh÷ng nÐt nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: KiÓu bµi lµm v¨n thuyÕt minh lµ mét trong nh÷ng kiÓu bµi quan träng trong ch- ¬ng tr×nh Ng÷ V¨n 10. C¸c em ®· ®îc t×m hiÓu vÒ ®Æc ®iÓm, c¸ch lËp dµn ý vµ c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh thêng dïng. §Ó hiÖn thùc hãa nh÷ng hiÓu biÕt ®ã trong mét bµi v¨n cô thÓ, c¸c em cÇn ph¶i viÕt ®îc c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh râ ý, s¸ng lêi. Bµi häc h«m nay chóng ta chñ yÕu sÏ luyÖn tËp thùc hµnh thao t¸c ®ã.

Gv yªu cÇu hs ®äc, th¶o luËn, ph¸t biÓu tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk. - ThÕ nµo lµ mét ®o¹n v¨n? - C¸c yªu cÇu cÇn ®Ët cña mét ®o¹n v¨n? I. §o¹n v¨n thuyÕt minh: 1. Quan niÖm vÒ ®o¹n v¨n: Lµ mét bé phËn cña v¨n b¶n, b¾t ®Çu tõ ch÷ viÕt hoa lïi ®Çu dßng vµ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm xuèng dßng, thêng biÓu ®¹t mét ý t¬ng ®èi hoµn chØnh. 2. C¸c yªu cÇu ®èi víi mét ®o¹n

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 679

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- So s¸nh ®iÓm gièng vµ kh¸c gi÷a ®o¹n v¨n tù sù vµ ®o¹n v¨n thuyÕt minh? V× sao cã sù gièng nhau vµ kh¸c nhau ®ã?

- Mét ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã thÓ bao gåm bao nhiªu phÇn chÝnh? C¸c ý trong ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã thÓ ®îc s¾p xÕp theo c¸c tr×nh tù thêi gian, nhËn thøc, ph¶n b¸c- chøng minh ko? V× sao? Gv ®a ra mét sè ®Ò v¨n thuyÕt minh, yªu cÇu hs lùa chän, lËp dµn ý s¬ bé, tËp viÕt mét ®o¹n v¨n vÒ mét trong c¸c ý cña bµi, ®äc tríc líp. Gv nhËn xÐt, ®¸nh gi¸, bæ sung. §Ò 1: ThuyÕt minh vÒ t¸c gi¶ v¨n häc NguyÔn Tr·i. §Ò 2: ThuyÕt minh vÒ di tÝch C«n S¬n.

v¨n: - TËp trung lµm râ mét ý chung, mét chñ ®Ò chung thèng nhÊt vµ duy nhÊt. - Liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸c ®o¹n v¨n ®øng tríc vµ sau nã. - DiÔn ®¹t chÝnh x¸c, trong s¸ng, biÓu c¶m. 3. So s¸nh ®o¹n v¨n tù sù víi ®o¹n v¨n thuyÕt minh: - §iÓm gièng: ®¶m b¶o cÊu tróc, c¸c yªu cÇu ®èi víi mét ®o¹n v¨n.  Do chóng ®Òu mang h×nh thøc vµ yªu cÇu chung ®èi víi mét ®o¹n v¨n. - §iÓm kh¸c: + §o¹n v¨n tù sù: giµu yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. + §o¹n v¨n thuyÕt minh: thiªn vÒ cung cÊp tri thøc nªn Ýt cã (kh«ng cã) yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m.  Do chóng cã môc ®Ých biÓu ®¹t kh¸c nhau: tù sù- kÓ chuyÖn, thuyÕt minh- giíi thiÖu, tr×nh bµy. 4. C¸c phÇn cña ®o¹n v¨n thuyÕt minh: - C©u chñ ®Ò: nªu ®èi tîng cÇn thuyÕt minh. - C¸c c©u triÓn khai: nãi râ vÒ ®èi tîng thuyÕt minh. - C¸c ý trong ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã thÓ ®îc s¾p xÕp theo c¸c tr×nh tù thêi gian, nhËn thøc, ph¶n b¸c- chøng minh. V× nã phï hîp víi yªu cÇu cña mét ®o¹n v¨n nãi chung vµ ®em ®Õn cho ngêi ®äc sù tiÕp nhËn dÔ dµng, høng thó.

Gv híng dÉn hs t×m hiÓu ®o¹n v¨n trong sgk: - Néi dung cña ®o¹n v¨n? Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh ®îc sö dông? ý nghÜa cña ®o¹n v¨n?

II. ViÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh: 1. §o¹n v¨n 1: NguyÔn Tr·i ®au nçi ®au cña con ng êi. C¸c ý chÝnh cÇn ®¹t: + Nçi ®au tríc thãi ®êi ®en b¹c. DÉn chøng: “Phîng nh÷ng tiÕc cao, diÒu h·y liÖng/ Hoa thêng hay hÐo, cá thêng t¬i”.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 680

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Gv yªu cÇu hs luyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n ng¾n thuyÕt minh vÒ t×nh yªu thiªn nhiªn cña NguyÔn Tr·i. Gv gäi mét vµi hs ®äc ®o¹n v¨n cña m×nh, yªu cÇu c¸c em kh¸c cïng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸.

+ Nçi ®au tríc sù ko hoµn thiÖn cña con ngêi. DÉn chøng: “DÔ hay ruét bÓ s©u c¹n/ Kh«ng biÕt lßng ngêi v¾n dµi”; “Ngoµi chng mäi chèn ®Òu ko hÕt/ Bui mét lßng ngêi cùc hiÓm thay”... 2. §o¹n v¨n 2: Rõng th«ng C«n S¬n. C¸c ý chÝnh cÇn ®¹t: + DiÖn tÝch. + §Æc ®iÓm ®åi nói. + §Æc ®iÓm rõng th«ng: mËt ®é c©y, h×nh d¸ng, mµu s¾c, ©m thanh, th¶m thùc vËt phÝa díi... + Rõng th«ng qua th¬ v¨n NguyÔn Tr·i. 3. §o¹n v¨n trong sgk: - Néi dung: thuyÕt minh vÒ nghÞch lÝ gi÷a thêi gian vµ tèc ®é. - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: gi¶i thÝch, so s¸nh, dïng sè liÖu. - ý nghÜa: khuyªn con ngêi ph¶i biÕt t¨ng cêng ®é sèng, tËn sông thêi gian ®Ó lµm viÖc cã n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶. III. LuyÖn tËp: ViÕt ®o¹n v¨n: thuyÕt minh vÒ t×nh yªu thiªn nhiªn cña NguyÔn Tr·i C¸c ý chÝnh cÇn nªu: - Ph¸t hiÖn vÎ ®Ñp nhiÒu mÆt cña thiªn nhiªn: + Thiªn nhiªn hoµnh tr¸ng, k× vÜ: “K×nh ng¹c b¨m v»m non mÊy khóc/ Gi¸o g¬m ch×m g·y b·i bao tÇng”,... + Thiªn nhiªn mÜ lÖ, th¬ méng, ph¶ng phÊt phong vÞ §êng thi: “N- íc biÕc non xanh thuyÒn gèi b·i/ §ªm thanh, nguyÖt b¹c, kh¸ch lªn lÇu”, “Kho thu phong nguyÖt ®Çy qua nãc/ ThuyÒn chë yªn hµ nÆng v¹y then”,... + Thiªn nhiªn b×nh dÞ, d©n d·: “Ao c¹n vít bÌo cÊy muèng/ §×a

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 681

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

thanh ph¸t cá ¬ng sen”,... - Coi thiªn nhiªn lµ bÇu b¹n cña m×nh: “L¸ng giÒng mét ¸ng m©y næi/ Kh¸ch khøa hai ngµn nói xanh”,... - Giao c¶m víi thiªn nhiªn võa m·nh liÖt, nång nµn võa tinh tÕ, nh¹y c¶m, trang träng tríc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn: “HÐ cöa ®ªm chê h¬ng quÕ lät/ QuÐt hiªn ngµy lÖ bãng hoa tan”.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Häc bµi vµ hoµn thiÖn c¸c bµi tËp vµo vë. - §äc tríc bµi: Nh÷ng yªu cÇu sö dông tiÕng ViÖt.

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 74-75. TiÕng ViÖt:

nh÷ng yªu cÇu sö dông tiÕng viÖt

Môc tiªu bµi häc: A. Gióp hs:- N¾m ®îc nh÷ng yªu cÇu vÒ sö dông tiÕng ViÖt ë c¸c ph¬ng diÖn: ph¸t ©m, ch÷ viÕt, dïng tõ, ®Æt c©u, cÊu t¹o v¨n b¶n vµ phong c¸ch chøc n¨ng ng«n ng÷.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 682

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

- VËn dông ®îc nh÷ng yªu cÇu ®ã vµo viÖc sö dông tiÕng ViÖt, ph©n tÝch ®îc sù ®óng- sai, söa ch÷a ®îc nh÷ng lçi khi dïng tiÕng ViÖt. - Cã th¸i ®é cÇu tiÕn, cã ý thøc gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - Hs ®äc tríc bµi häc. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p híng dÉn hs: trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái, lµm bµi tËp thùc hµnh tõ ®ã nhËn biÕt, rót ra c¸c kiÕn thøc lÝ thuyÕt. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Chóng ta ®· cã nhiÒu tiÕt chuyªn ®Ò t×m hiÓu vÒ c¸c lçi trong sö dông tiÕng ViÖt vµ t×m c¸ch söa ch÷a. Song thùc tÕ ë c¸c bµi lµm v¨n cña c¸c em vÉn tån t¹i rÊt nhiÒu lçi. Hai tiÕt häc 74- 75, chóng ta l¹i tiÕp tôc trë l¹i nh÷ng vÊn ®Ò trªn.

Yªu cÇu hs ®äc, th¶o luËn vµ lµm c¸c bµi tËp trong sgk. Gv nªu c¸c VD kh¸c: iªn  yªn, lo Êm  no Êm, c©u truyÖn  c©u chuyÖn, chuyÖn ng¾n truyÖn ng¾n,...

I. Sö dông ®óng theo c¸c chuÈn mùc cña tiÕng ViÖt: 1. VÒ ng÷ ©m vµ ch÷ viÕt: a. C¸c lçi sai vÒ ng÷ ©m: - Sai cÆp phô ©m cuèi c/t: giÆc  giÆt. - Sai cÆp phô ©m ®Çu d/r: d¸o  r¸o. - Sai thanh ®iÖu hái/ ng·: lÏ  lÎ, ®çi  ®æi

¬ng:

b. Sai do ph¸t ©m ®Þa ph Dng mê  nhng mµ. Giêi  trêi. BÈu  b¶o. 2. VÒ tõ ng÷: a. Ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi tõ ng÷: + Tõ sai  Söa l¹i Chãt lät chãt (cuèi cïng). TruyÒn tông truyÒn ®¹t.

+ Sai kÕt hîp tõ: “chÕt c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm”, “bÖnh nh©n ®îc pha chÕ”. Hs ®äc vµ lµm bµi tËp a. Gv gi¶i nghÜa c¸c tõ: + Chãt: cuèi cïng. + Chãt lät: xong xu«i, th- êng chØ viÖc lµm mét c«ng viÖc bÊt chÝnh. + TruyÒn tông (®éng tõ): truyÒn miÖng cho nhau réng r·i vµ ca ngîi. + TruyÒn ®¹t (®éng tõ): lµm cho ngêi kh¸c n¾m b¾t ®îc mét vÊn ®Ò, kiÕn thøc nµo ®ã. Gv gi¶i thÝch c¸c tõ: + YÕu ®iÓm (d): ®iÒu

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 683

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

 Söa: Nh÷ng bÖnh nh©n kh«ng cÇn ph¶i mæ m¾t ®îc ®iÒu trÞ tÝch cùc b»ng nh÷ng thø thuèc tra m¾t ®Æc biÖt mµ khoa Dîc ®· pha chÕ.

quan träng nhÊt. + Linh ®éng (t): cã tÝnh chÊt ®éng, cã vÎ rÊt sèng.  Söa: sinh ®éng. Hs ph¸t biÓu, th¶o luËn vÒ c¸c bµi tËp trong sgk.

b. C¸c c©u dïng tõ ®óng: C©u 2, c©u 3, c©u 4.

Hs ph¸t biÓu, th¶o luËn vÒ c¸c bµi tËp trong sgk.

3. VÒ ng÷ ph¸p: a. Ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi ng÷ ph¸p: - C©u 1: Lçi sai- ko ph©n ®Þnh râ tr¹ng ng÷ vµ chñ ng÷.  Söa:+ Qua t¸c phÈm T¾t ®Ìn, Ng« TÊt Tè... + T¸c phÈm... - C©u 2: Lçi sai- thiÕu thµnh phÇn nßng cèt (c¶ c©u míi chØ lµ mét côm danh tõ ®îc ph¸t triÓn dµi, cha ®ñ c¸c thµnh phÇn chÝnh).  Söa:+ §ã lµ lßng tin tëng s©u s¾c cña nh÷ng thÕ hÖ cha anh vµo lùc lîng m¨ng non vµ xung kÝch sÏ tiÕp bíc m×nh.(thªm chñ ng÷) + Lßng tin tëng s©u s¾c cña nh÷ng thÕ hÖ cha anh vµo lùc lîng m¨ng non vµ xung kÝch ®· ®îc biÓu hiÖn b»ng nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ. b. C©u sai: c©u 1, do ko ph©n ®Þnh râ thµnh phÇn phô ®Çu c©u vµ chñ ng÷. - C¸c c©u ®óng: c©u 2, c©u 3, c©u 4. c. Lçi sai: c¸c c©u ko l«gÝc.  Söa: Thóy KiÒu vµ Thóy V©n Gv bæ sung: C¸c tõ ng÷ trªn ko thÓ dïng trong mét l¸ ®¬n ®Ò nghÞ dï môc ®Ých lêi nãi cña ChÝ PhÌo còng lµ béc lé ý cÇu xin gièng môc ®Ých cña mét l¸ ®¬n ®Ò nghÞ. Nhng ®¬n ®Ò

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 684

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

nghÞ lµ v¨n b¶n thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ hµnh chÝnh. V× vËy c¸ch dïng tõ vµ diÔn ®¹t ph¶i lµ c¸c tõ ng÷, diÔn ®¹t trung tÝnh, chuÈn mùc. VD: lêi nãi- “Con cã d¸m nãi gian th× trêi tru ®Êt diÖt”; ®¬n ®Ò nghÞ ph¶i viÕt lµ “T«i xin cam ®oan ®iÒu ®ã lµ ®óng sù thËt”. Yªu cÇu hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí- sgk. HÕt tiÕt 74- chuyÓn sang tiÕt 75. Hs ®äc, th¶o luËn vµ tr¶ lêi c¸c bµi tËp trong sgk. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

®Òu lµ con g¸i cña «ng bµ V¬ng viªn ngo¹i. Hä sèng ªm Êm díi mét m¸i nhµ, hßa thuËn h¹nh phóc cïng cha mÑ. Thóy KiÒu lµ mét thiÕu n÷ tµi s¾c vÑn toµn. VÎ ®Ñp cña KiÒu hoa còng ph¶i ghen, liÔu còng ph¶i hên. Cßn V©n cã nÐt ®Ñp ®oan trang thïy mÞ. Cßn vÒ tµi, Thóy KiÒu h¬n h¼n Thóy V©n. ThÕ nhng nµng ®©u cã ®îc hëng h¹nh phóc. 4. VÒ phong c¸ch ng«n ng÷: - C©u 1: tõ ko hîp phong c¸ch- hoµng h«n  chØ dïng trong phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt, ko phï hîp víi phong c¸ch ng«n ng÷ hµnh chÝnh  söa: chiÒu (buæi chiÒu). - C©u 2: tõ ko hîp phong c¸ch- hÕt søc lµ dïng trong phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t.  söa: rÊt (v« cïng). b. C¸c tõ ng÷ thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t: - C¸c tõ xng h«: bÈm, cô, con. - Thµnh ng÷: trêi tru ®Êt diÖt, mét thíc c¾m dïi ko cã. - KhÈu ng÷: sinh ra, cã d¸m nãi gian, qu¶, vÒ lµng vÒ níc, ch¶ lµm g× nªn ¨n, kªu,...

Hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí- sgk. Hs th¶o luËn vµ tr¶ lêi c¸c bµi tËp trong sgk.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 685

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

*Ghi nhí: (sgk)

II. Sö dông hay, ®¹t hiÖu qu¶ giao tiÕp cao: 1. NghÜa cña c¸c tõ: “®øng”, “quú” ®· ®îc chuyÓn nghÜa. Chóng ko miªu t¶ c¸c t thÕ cô thÓ cña con ngêi mµ ®· ®îc chuyÓn nghÜa theo ph¬ng thøc Èn dô ®Ó nãi ®Õn nh©n c¸ch, phÈm gi¸ lµm ngêi. - ChÕt ®øng  hiªn ngang, cã khÝ ph¸ch, trung hùc, th¼ng th¾n. - Sèng quú  quþ lôy, hÌn nh¸t. 2. C¸c h×nh ¶nh Èn dô vµ so s¸nh: C©y cèi - chiÕc n«i xanh. - c¸i m¸y ®iÒu hßa khÝ hËu.  TÝnh h×nh tîng vµ biÓu c¶m cao. 3. PhÐp ®iÖp:+ §iÖp tõ: “ai”. + §iÖp cÊu tróc: “Ai cã...dïng...” - PhÐp ®èi: c©u 1- c©u 2. - NhÞp ®iÖu: døt kho¸t, khoÎ kho¾n t¹o ©m hëng hµo hïng, vang déi, t¸c ®éng m¹nh ®Õn ngêi nghe (ngêi ®äc). * Ghi nhí: (sgk). III. LuyÖn tËp: 1. Bµi 1: C¸c tõ dïng ®óng: bµng hoµng, chÊt ph¸c, bµng quan, l·ng m¹n, hu trÝ, uèng rîu, trau chuèt, nång nµn, ®Ñp ®Ï, chÆt chÏ. 2. Bµi 2: - Tõ “líp”: ph©n biÖt ngêi theo tuæi t¸c, thÕ hÖ, ko cã nÐt nghÜa xÊu  phï hîp. - Tõ “h¹ng”: ph©n biÖt ngêi theo phÈm chÊt tèt- xÊu, mang nÐt nghÜa xÊu  ko phï hîp. - Tõ “ph¶i”: cã ý b¾t buéc, cìng Ðp, nÆng nÒ  ko phï hîp víi s¾c

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 686

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

th¸i nghÜa “nhÑ nhµng, vinh h¹nh”, “tÊt yÕu” nh tõ “sÏ”. 3. Bµi 3: - C¸c lçi sai: + C©u 1: cha ph©n ®Þnh râ tr¹ng ng÷ vµ chñ ng÷. + C©u 1 vµ c¸c c©u cßn l¹i ko l«gÝc vÒ c¸c ý. + Quan hÖ thay thÕ cña ®¹i tõ “hä” ë c©u 2, c©u 3 kh«ng râ. - Söa l¹i: Trong ca daoViÖt Nam, nh÷ng bµi nãi vÒ t×nh yªu nam n÷ chiÕm sè lîng lín nhÊt nhng cßn cã nhiÒu bµi thÓ hiÖn nh÷ng t×nh c¶m kh¸c. Nh÷ng con ngêi trong ca dao yªu gia ®×nh, yªu c¸i tæ Êm cïng nhau sinh sèng... 4. Bµi 4: Ph©n tÝch cÊu tróc c©u: ChÞ Sø// yªu biÕt bao nhiªu c¸i chèn nµy, n¬i chÞ C V ®· oa oa cÊt tiÕng khãc ®Çu tiªn, n¬i qu¶ ngät tr¸i phô chó ng÷ sai ®· th¾m hång da dÎ chÞ. C©u v¨n cã tÝnh h×nh tîng vµ tÝnh biÓu c¶m lµ nhê sö dông côm tõ c¶m th¸n (biÕt bao nhiªu), côm tõ miªu t¶ (oa oa cÊt tiÕng khãc ®Çu tiªn), h×nh ¶nh Èn dô (qu¶ ngät tr¸i sai ®· th¾m hång da dÎ chÞ- quª h¬ng). §ã lµ mét c©u v¨n chuÈn mùc vµ cã gi¸ trÞ nghÖ thuËt.

E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- VÒ ®äc l¹i, ph©n tÝch vµ söa ch÷a c¸c lçi sai (nÕu cã) vÒ ch÷ viÕt, tõ ng÷, c©u v¨n vµ cÊu tróc ®o¹n (bµi) v¨n nÕu cã. - T×m c¸c tµi liÖu tham kh¶o vÒ bµi viÕt sè 5. Ngµy so¹n: TiÕt: 73. Lµm v¨n: tr¶ bµi viÕt sè 5

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 687

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 76. Lµm v¨n: tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs: - Tãm t¾t ®îc mét v¨n b¶n thuyÕt minh cã néi dung ®¬n gi¶n vÒ mét s¶n vËt, mét danh lam th¾ng c¶nh, mét hiÖn tîng v¨n häc.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 688

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- ThÝch thó ®äc vµ viÕt v¨n thuyÕt minh trong nhµ trêngcòng nh theo yªu cÇu cña cuéc sèng. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv. - ThiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, thùc hµnh lµm c¸c bµi tËp. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. æn ®Þnh tæ chøc líp. 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: C¸c yªu cÇu vÒ sö dông tiÕng ViÖt? 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi: Trong thùc tÕ, do ®iÒu kiÖn thêi gian vµ c«ng viÖc, ko ph¶i lóc nµo chóng ta còng cã thÓ ®äc nguyªn v¨n mét v¨n b¶n thuyÕt minh cho ngêi kh¸c nghe nhng cã khi l¹i ph¶i tãm t¾t sao cho ng¾n gän, ®ñ ý ®Ó ngêi nghe cã thÓ nhanh chãng n¾m ®îc nh÷ng th«ng tin chÝnh vÒ ®èi tîng. Nãi c¸ch kh¸c, tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh võa lµ ®ßi hái cña cuéc sèng, võa lµ mét hÖ thèng c¸c thao t¸c kÜ n¨ng cña m«n lµm v¨n. Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Yªu cÇu cÇn ®¹t

Gv yªu cÇu hs ®äc sgk. - Môc ®Ých, yªu cÇu tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh? Hs theo dâi sgk, tr¶ lêi.

Yªu cÇu hs ®äc v¨n b¶n. - V¨n b¶n nhµ sµn thuyÕt minh vÒ ®èi tîng nµo? - §¹i ý cña v¨n b¶n lµ g×? - Cã thÓ chia v¨n b¶n trªn thµnh mÊy ®o¹n, ý chÝnh cña mçi ®o¹n lµ g×? ( Bè côc?) - ViÕt v¨n b¶n tãm t¾t kho¶ng 10 dßng? Hs lµm , ®äc tríc líp. Gv nhËn xÐt, ®¸nh gi¸, chèt ý.

I.Môc ®Ých, yªu cÇu tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh: 1. Môc ®Ých: - HiÓu vµ ghi nhí nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña bµi v¨n. - Giíi thiÖu víi ngêi kh¸c vÒ ®èi tîng thuyÕt minh hoÆc vÒ v¨n b¶n ®ã. 2. Yªu cÇu: - Ng¾n gän, rµnh m¹ch. - S¸t víi néi dung v¨n b¶n gèc. II. C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh: 1. V¨n b¶n: Nhµ sµn. - §èi tîng thuyÕt minh: Nhµ sµn- mét kiÓu nhµ ë chñ yÕu cña ngêi d©n miÒn nói. - §¹i ý: Nguån gèc, kiÕn tróc, gi¸ trÞ sö dông cña nhµ sµn. - Bè côc: MB: Nhµ sµn...v¨n hãa céng ®ång ®Þnh nghÜa, môc ®Ých sö dông cña nhµ sµn. TB: Toµn bé ...lµ nhµ sµn CÊu t¹o, nguån gèc vµ c«ng dông cña nhµ sµn. KB: Cßn l¹i Kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ thÈm mÜ cña nhµ sµn - Tãm t¾t: Nhµ sµn lµ c«ng tr×nh kiÕn tróc cã m¸i che dïng ®Ó ë hoÆc mét sè môc ®Ých kh¸c. Nhµ sµn ®îc cÊu t¹o bëi c¸c vËt liÖu tù nhiªn. MÆt sµn lµm b»ng tre hoÆc gç tèt bÒn, liªn kÕt ë lng chõng c¸c hµng cét. GÇm sµn lµm kho chøa, chuång nu«i gia sóc hoÆc bá trèng. Khoang gi÷a ®Ó ë, hai khoang bªn c¹nh dïng ®Ó

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 689

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

- Nªu c¸ch tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh?

Yªu cÇu hs ®äc l¹i v¨n b¶n bµi Th¬ Hai-c. - X¸c ®Þnh ®èi tîng thuyÕt minh? - T×m bè côc v¨n b¶n? - ViÕt ®o¹n v¨n tãm t¾t? Hs thùc hµnh lµm c¸c yªu cÇu trªn. Gv nhËn xÐt, bæ sung.

tiÕp kh¸ch, nÊu ¨n, t¾m röa... Hai ®Çu nhµ cã cÇu thang. Nhµ sµn tån t¹i phæ biÕn ë miÒn nói VN vµ §NA, cã tõ thêi ®¹i §¸ míi. Nã cã nhiÒu tiÖn Ých: phï hîp víi n¬i c tró miÒn nói, tËn dông nguyªn liÖu t¹i chç, gi÷ ®îc vÖ sinh, ®¶m b¶o an toµn cho ngêi ë. Nhµ sµn ë mét sè d©n téc miÒn nói níc ta ®¹t tr×nh ®é kÜ thuËt, thÈm mÜ cao, ®· vµ ®ang hÊp dÉn kh¸ch du lÞch. 2. C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh: - X¸c ®Þnh môc ®Ých, yªu cÇu tãm t¾t. - §äc v¨n b¶n gèc ®Ó n¾m v÷ng ®èi tîng thuyÕt minh. - T×m bè côc v¨n b¶n. - Tãm lîc c¸c ý ®Ó h×nh thµnh v¨n b¶n tãm t¾t. III. LuyÖn tËp: : 1. Tãm t¾t phÇn tiÓu dÉn bµi Th¬ Hai-c - §èi tîng thuyÕt minh: tiÓu sö, sù nghiÖp cña nhµ th¬ Ba-s« vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña th¬ Hai-c. - Bè côc: + §o¹n 1: TiÓu sö, sù nghiÖp cña nhµ th¬ Ba- s«. + §o¹n 2: §Æc ®iÓm néi dung vµ nghÖ thuËt cña th¬ Hai-c. - Tãm t¾t: M. ba-s« (1644-1694) lµ nhµ th¬ hµng ®Çu cña NhËt B¶n. ¤ng sinh ra ë U-ª-n«, xø I-ga, trong mét gia ®×nh vâ sÜ cÊp thÊp. Kho¶ng n¨m 28 tuæi, «ng chuyÓn ®Õn £-®« sinh sèng vµ lµm th¬ Hai-c víi bót hiÖu Ba-s«. ¤ng ®Ó l¹i nhiÒu t¸c phÈm, næi tiÕng nhÊt lµ Lèi lªn miÒn ¤-ku. Th¬ Hai-c cã sè tõ vµo loai Ýt nhÊt thÕ giíi, chØ cã 17 ©m tiÕt, ®îc ng¾t ra lµm ba ®o¹n theo thø tù thêng lµ 5-7-5 ©m. Th¬ Hai-c thÊm nhuÇn tinh thÇn thiÒn t«ng vµ v¨n hãa ph¬ng §«ng nãi chung. Nã thêng chØ dïng nh÷ng nÐt chÊm ph¸, chØ gîi chø ko t¶, chøa rÊt nhiÒu kho¶ng trèng cho trÝ tëng tîng cña ngêi ®äc. Cïng víi nghÖ thuËt vên c¶nh, trµ ®¹o, hoa ®¹o, héi häa, tiÓu thuyÕt,...th¬ Hai-c lµ mét ®ãng gãp lín cña NhËt B¶n vµo kho tµng v¨n hãa nh©n lo¹i. 2. Tãm t¾t v¨n b¶n: §Òn Ngäc S¬n vµ hån th¬ Hµ Néi. - §èi tîng thuyÕt minh: §Òn Ngäc S¬n (th¾ng c¶nh næi tiÕng cña Hµ Néi). - Néi dung thuyÕt minh: giíi thiÖu quang c¶nh vµ biÓu c¶m. -Tãm t¾t: §Õn th¨m ®Òn Ngäc S¬n, h×nh tîng kiÕn tróc ®Çu tiªn g©y Ên tîng lµ Th¸p Bót, §µi Nghiªn. Th¸p Bót dùng trªn ®Ønh Ngäc Béi, ®Ønh th¸p cã ngän bót trá lªn trêi xanh, trªn m×nh th¸p lµ ba ch÷ “t¶ thiªn thanh”(viÕt lªn trêi xanh) ®Çy kiªu h·nh. C¹nh Th¸p Bót lµ §µi Yªu cÇu hs ®äc v¨n b¶n. - X¸c ®Þnh ®èi tîng thuyÕt minh? So víi c¸c v¨n b¶n thuyÕt minh trªn, ®èi tîng

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 690

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

Nghiªn. Gäi lµ §µi Nghiªn bëi h×nh tîng cæng nµy lµ “c¸i ®µi” ®ì “nghiªn mùc” h×nh tr¸i ®µo t¹c b»ng ®¸, ®Æt trªn ®Çu ba chó Õch víi th©m ý s©u xa “ao nghiªn, ruéng ch÷”. PhÝa sau §µi Nghiªn lµ cÇu Thª Hóc nèi sang §¶o Ngäc- n¬i täa l¹c ng«i ®Òn thiªng gi÷a r× rµo sãng níc.

Yªu cÇu hs ®äc phÇn TiÓu dÉn- sgk.

- Em cã hiÓu biÕt g× vÒ t¸c gi¶ §Æng TrÇn C«n?

- Sèng vµo kho¶ng nöa ®Çu thÕ kØ XVIII. - Lµ ngêi th«ng minh, tµi hoa, hiÕu häc. - TÝnh c¸ch “®uyÒnh ®oµng ko buéc”- tù do, phãng tóng nªn ko ®ç ®¹t cao, chØ ®ç H¬ng cèng vµ gi÷ c¸c chøc quan thÊp. - C¸c t¸c phÈm: Chinh phô ng©m, th¬ vµ phó b»ng ch÷ H¸n.

vµ néi dung thuyÕt minh cña nã cã g× kh¸c? - ViÕt tãm t¾t ®o¹n giíi thiÖu c¶nh Th¸p Bót, §µi Nghiªn? Hs thùc hµnh lµm c¸c yªu cÇu trªn. Gv nhËn xÐt, bæ sung. E. Cñng cè, dÆn dß: Yªu cÇu hs:- Hoµn thiÖn c¸c ®o¹n v¨n tãm t¾t vµo vë bµi tËp. - So¹n bµi: Håi trèng Cæ Thµnh.

DÞch gi¶: - §oµn ThÞ §iÓm (1705- 1748): + HiÖu: Hång Hµ n÷ sÜ. + Quª: Giai Ph¹m - V¨n Giang- xø Kinh B¾c. + Lµ ngêi næi tiÕng tµi s¾c, tÝnh c¸ch kh¸c thêng. + 37 tuæi kÕt h«n víi «ng NguyÔn KiÒu- mét tiÕn sÜ gãa vî. N¨m 1743, «ng NguyÔn KiÒu ®i xø Trung Quèc. Trong thêi gian «ng ®i xø, §oµn ThÞ §iÓm sèng cuéc sèng ko kh¸c ngêi chinh phô lµ mÊy  ®ång c¶m. - Phan Huy Ých (1750- 1822): + Lµ ngêi thuéc trÊn NghÖ An sau rêi ®Õn Hµ T©y. + §ç tiÕn sÜ n¨m 26 tuæi

I. TiÓu dÉn: 1. T¸c gi¶ vµ dÞch gi¶: a. T¸c gi¶ §Æng TrÇn C«n (?): - Sèng vµo kho¶ng nöa ®Çu thÕ kØ XVIII. - Lµ ngêi th«ng minh, tµi hoa, hiÕu häc. - TÝnh c¸ch “®uyÒnh ®oµng ko buéc”- tù do, phãng tóng nªn ko ®ç ®¹t cao, chØ ®ç H¬ng cèng vµ gi÷ c¸c chøc quan thÊp. - C¸c t¸c phÈm: Chinh phô ng©m, th¬ vµ phó b»ng ch÷ H¸n. b. DÞch gi¶: - §oµn ThÞ §iÓm (1705- 1748): + HiÖu: Hång Hµ n÷ sÜ. + Quª: Giai Ph¹m - V¨n Giang- xø Kinh B¾c. + Lµ ngêi næi tiÕng tµi s¾c, tÝnh c¸ch kh¸c thêng. + 37 tuæi kÕt h«n víi «ng NguyÔn KiÒu- mét tiÕn sÜ gãa vî. N¨m 1743, «ng NguyÔn KiÒu ®i xø Trung Quèc. Trong thêi gian «ng ®i xø, §oµn ThÞ §iÓm sèng cuéc sèng ko kh¸c ngêi chinh phô lµ mÊy  ®ång c¶m. - Phan Huy Ých (1750- 1822): + Lµ ngêi thuéc trÊn NghÖ An sau rêi ®Õn Hµ T©y. + §ç tiÕn sÜ n¨m 26 tuæi

ỳ                                                                                                   Trang

- HiÖn nay cã c¸c quan ®iÓm ntn vÒ dÞch gi¶ v¨n b¶n N«m cña t¸c phÈm? Hs ph¸t biÓu th¶o luËn. Gv nhËn xÐt, bæ sung: Chinh phô ng©m võa ra ®êi ®· næi tiÕng, ®îc nhiÒu ngêi a thÝch. Phan Huy Chó ca ngîi “Lêi vµ ý th× l©m li, tuÊn nh· vµ k× dËt rÊt kho¸i ch¸ cho miÖng ngêi ®äc” (LÞch triÒu hiÕn ch¬ng lo¹i chÝ). Do vËy, nhiÒu ngêi ®· dÞch t¸c phÈm ra ch÷ N«m. B¶n dÞch thµnh c«ng nhÊt hiÖn nay ®îc coi lµ cña §oµn ThÞ §iÓm. Bµ ®îc khen ngîi lµ ngêi phô n÷ toµn diÖn “dung s¾c kiÒu lÖ, cö chØ ®oan trang, lêi nãi v¨n hoa, sù lµm lÔ ®é”, cã ngêi cha nu«i tiÕn cö lµm phi cho chóa TrÞnh nhng bµ ®· tõ chèi, c¶ víi nh÷ng kÎ cã thÕ lùc kh¸c còng vËy. Bµ lµm nhiÒu nghÒ kiÕm sèng (may v¸, bèc ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 691

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

thuèc vµ d¹y häc). Theo bµ xa nay ko thiÕu nh÷ng phô n÷ tµi danh nhng ko mÊy ai thµnh c«ng trong nghÒ d¹y häc nªn bµ ®· thö th¸ch m×nh. Häc trß cña bµ cã ngêi ®ç tiÕn sÜ. - Nªu hoµn c¶nh ra ®êi cña t¸c phÈm?

- Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm?

Tr b nả

T¸c phÈm Chinh phô ng©m: a. Hoµn c¶nh ra ®êi: - §Çu ®êi vua Lª HiÓn T«ng cã nhiÒu cuéc khëi nghÜa n«ng d©n næ ra quanh kinh thµnh. - TriÒu ®×nh cÊt qu©n ®¸nh dÑp.  §Æng TrÇn C«n “c¶m thêi thÕ mµ lµm ra”. Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm: - Gi¸ trÞ néi dung: + Lµ tiÕng nãi o¸n ghÐt chiÕn tranh phong kiÕn phi nghÜa. + ThÓ hiÖn kh¸t väng h¹nh phóc løa ®«i. - Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: + ThÓ th¬: trêng ®o¶n có (nguyªn t¸c), song thÊt lôc b¸t (b¶n dÞch). + Mang ®Ëm tÝnh tîng trng íc lÖ. + T¶ c¶nh ngô t×nh. + B¶n dÞch ®· ®a ng«n ng÷ d©n téc lªn tÇm cao míi, phong phó, uyÓn chuyÓn. VÞ trÝ ®o¹n trÝch: Tõ c©u 193- 216.

2. T¸c phÈm Chinh phô ng©m: a. Hoµn c¶nh ra ®êi: - §Çu ®êi vua Lª HiÓn T«ng cã nhiÒu cuéc khëi nghÜa n«ng d©n næ ra quanh kinh thµnh. - TriÒu ®×nh cÊt qu©n ®¸nh dÑp.  §Æng TrÇn C«n “c¶m thêi thÕ mµ lµm ra”. b. Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm: - Gi¸ trÞ néi dung: + Lµ tiÕng nãi o¸n ghÐt chiÕn tranh phong kiÕn phi nghÜa. + ThÓ hiÖn kh¸t väng h¹nh phóc løa ®«i. - Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: + ThÓ th¬: trêng ®o¶n có (nguyªn t¸c), song thÊt lôc b¸t (b¶n dÞch). + Mang ®Ëm tÝnh tîng trng íc lÖ. + T¶ c¶nh ngô t×nh. + B¶n dÞch ®· ®a ng«n ng÷ d©n téc lªn tÇm cao míi, phong phó, uyÓn chuyÓn. 3. VÞ trÝ ®o¹n trÝch: Tõ c©u 193- 216.

- Nªu vÞ trÝ ®o¹n trÝch? Yªu cÇu hs ®äc diÔn c¶m. Híng dÉn giäng ®äc: TrÇm buån, ®Òu ®Òu, chËm r·i, nhÊn vµo c¸c ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷ liªn hoµn. - T×m bè côc cña ®o¹n trÝch?

Bè côc: - 16 c©u ®Çu: Nçi c« ®¬n, buån, nhí, khao kh¸t h¹nh phóc løa ®«i. - 8 c©u sau: Mong muèn nhê giã ®«ng göi nçi lßng m×nh ®Õn ngêi chång n¬i biªn ¶i xa x«i mµ ko ®îc, nçi c« ®¬n, buån sÇu cµng thªm da diÕt.

II. §äc- hiÓu: 1. §äc. 2. Bè côc: - 16 c©u ®Çu: Nçi c« ®¬n, buån, nhí, khao kh¸t h¹nh phóc løa ®«i. - 8 c©u sau: Mong muèn nhê giã ®«ng göi nçi lßng m×nh ®Õn ngêi chång n¬i biªn ¶i xa x«i mµ ko ®îc, nçi c« ®¬n, buån sÇu cµng thªm da diÕt. 3. T×m hiÓu ®o¹n trÝch: a. 16 c©u ®Çu: - Hoµn c¶nh: c« ®¬n lÎ bãng. - §éng t¸c, hµnh ®éng:

HÕt tiÕt 77- chuyÓn sang tiÕt 78. - Trong 16 c©u th¬ ®Çu, h×nh ¶nh ngêi chinh phô hiÖn lªn ntn? (hoµn c¶nh, ®éng t¸c, t©m tr¹ng?) Hs ph¸t biÓu th¶o luËn.

a. 16 c©u ®Çu: - Hoµn c¶nh: c« ®¬n lÎ bãng. - §éng t¸c, hµnh ®éng: + §i ®i l¹i l¹i quanh quÈn ngoµi hiªn. + Bu«ng rÌm råi l¹i cuèn rÌm lªn ko biÕt bao nhiªu lÇn. + Thao thøc cïng ngän ®Ìn khuya.

 Nh÷ng ®éng t¸c lÆp ®i lÆp l¹i ko môc ®Ých, v« nghÜa  T©m tr¹ng rèi bêi, nhung nhí ®Õn ngÈn ng¬, c« ®¬n lÎ loi.

Gv nhËn xÐt, bæ sung: Nh÷ng ®éng t¸c, hµnh ®éng cña chinh phô chøng tá nµng ko tù chñ ®îc b¶n th©n v× mèi sÇu nhí triÒn miªn, da diÕt ko biÕt san sÎ cïng ai. ChØ mét

 Nh÷ng ®éng t¸c lÆp ®i lÆp l¹i ko môc ®Ých, v« nghÜa  T©m tr¹ng rèi bêi, nhung nhí ®Õn ngÈn ng¬, c« ®¬n lÎ loi.  Sù c¶m nhËn thêi gian: Kh¾c giê ®»ng ®½ng nh niªn  biÖn ph¸p phãng ®¹i thÓ

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 692

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

hiÖn c¸i nh×n t©m tr¹ng.

m×nh m×nh biÕt, mét m×nh m×nh hay nªn mäi ®éng t¸c, hµnh ®éng cèt chØ béc lé t©m tr¹ng c« ®¬n, lÎ loi.

 Sù c¶m nhËn thêi gian: Kh¾c giê ®»ng ®½ng nh niªn  biÖn ph¸p phãng ®¹i thÓ hiÖn c¸i nh×n t©m tr¹ng.

- Thêi gian th«ng qua sù c¶m nhËn cña ngêi chinh phô cã g× ®Æc biÖt? - Ngêi chinh phô cßn lµm nh÷ng viÖc g× n÷a ®Ó xua ®i nçi buån? Nµng cã ®¹t ®îc mong muèn ®ã ko? V× sao?

- Kh¸i qu¸t l¹i t©m tr¹ng cña chinh phô ë 16 c©u ®Çu?

- Khi buån sÇu, mong chê ngêi mµ m×nh yªu th¬ng, con ngêi thêng thÊy thêi gian dµi v« tËn (liªn hÖ víi mèi t¬ng t cña Kim Träng). “§»ng ®½ng”- tÝnh tõ s¾c th¸i hãa sù dµi dÆc, lª thª cña thêi gian. Nã song hµnh, tØ lÖ huËn víi khèi sÇu “d»ng dÆc” ®îc so s¸nh víi miÒn bÓ xa cña chinh phô. + Gîng ®èt h¬ng  t×m sù thanh th¶n nhng t©m hån l¹i thªm mª man. + Gîng soi g¬ng  trang ®iÓm nhng mÆt ®Çm ®×a giät ít. + Gîng g¶y ®µn  gîi kh¸t khao h¹nh phóc.  sî ®iÒm gë. §µn s¾t ®µn cÇm l¹i gîi ®Õn h×nh ¶nh løa ®«i. tiÕng ®µn cã thÓ lµ nh÷ng giai ©m mµ ngêi chinh phô cã thÓ kÝ th¸c lßng m×nh. Nhng theo quan niÖm cña ngêi xa “d©y uyªn kinh ®øt”, “phÝm loan chïng” b¸o hiÖu sù ko may m¾n cña t×nh c¶m vî chång. §ã lµ ®iÒu lµm nµng vèn ®· buån b· v× xa c¸ch l¹i cµng thªm mu«n phÇn lo l¾ng. VËy nªn, nµng ko thÓ g¶y ®µn.  Nh÷ng hµnh ®éng gîng g¹o ko gióp chinh phô t×m ®îc sù gi¶i táa, sÎ chia nâi lßng nªn nçi c« ®¬n, sÇu nhí cµng thªm chång chÊt.  T©m tr¹ng cña ngêi chinh phô phô ë 16 c©u ®Çu: c« d¬n lÎ loi, rèi bêi, nhung nhí ®Õn ngÈn ng¬, buån sÇu triÒn miªn ®Õn mª s¶ng.

- NghÖ thuËt diÔn t¶ t©m tr¹ng trong 16 c©u ®Çu?

Tr b nả

- NghÖ thuËt diÔn t¶ t©m tr¹ng trong 16 c©u ®Çu: + Miªu t¶ cö chØ, hµnh ®éng lÆp ®i lÆp l¹i. + C¸c biÖn ph¸p tu tõ: ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷ vßng trßn (rÌm, ®Ìn), c©u hái tu tõ, so s¸nh phãng ®¹i. + KÕt hîp nhuÇn nhuyÔn ®éc tho¹i néi t©m (D¹o hiªn... th«i) víi giäng kÓ, lêi nhËn xÐt ®ång c¶m cña t¸c gi¶- ngêi kÓ chuyÖn. + T¶ c¶nh ngô t×nh: dïng thiªn nhiªn, sù vËt (tiÕng gµ, c©y hße, thêi gian) ®Ó diÔn t¶ t©m tr¹ng. b. 8 c©u sau: - Ko gian ®îc më réng: + Non Yªn  íc lÖ chØ miÒn nói non biªn ¶i

+ Gîng ®èt h¬ng  t×m sù thanh th¶n nhng t©m hån l¹i thªm mª man. + Gîng soi g¬ng  trang ®iÓm nhng mÆt ®Çm ®×a giät ít. + Gîng g¶y ®µn  gîi kh¸t khao h¹nh phóc.  sî ®iÒm gë. §µn s¾t ®µn cÇm l¹i gîi ®Õn h×nh ¶nh løa ®«i. tiÕng ®µn cã thÓ lµ nh÷ng giai ©m mµ ngêi chinh phô cã thÓ kÝ th¸c lßng m×nh. Nhng theo quan niÖm cña ngêi xa “d©y uyªn kinh ®øt”, “phÝm loan chïng” b¸o hiÖu sù ko may m¾n cña t×nh c¶m vî chång. §ã lµ ®iÒu lµm nµng vèn ®· buån b· v× xa c¸ch l¹i cµng thªm mu«n phÇn lo l¾ng. VËy nªn, nµng ko thÓ g¶y ®µn.  Nh÷ng hµnh ®éng gîng g¹o ko gióp chinh phô t×m ®îc sù gi¶i táa, sÎ chia nâi lßng nªn nçi c« ®¬n, sÇu nhí cµng thªm chång chÊt.  T©m tr¹ng cña ngêi chinh phô phô ë 16 c©u ®Çu: c« d¬n lÎ loi, rèi bêi, nhung nhí ®Õn ngÈn ng¬, buån sÇu triÒn miªn ®Õn mª s¶ng. - NghÖ thuËt diÔn t¶ t©m tr¹ng trong 16 c©u ®Çu: + Miªu t¶ cö chØ, hµnh ®éng lÆp ®i lÆp l¹i. + C¸c biÖn ph¸p tu tõ: ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷ vßng trßn (rÌm, ®Ìn), c©u hái tu tõ, so s¸nh phãng ®¹i. + KÕt hîp nhuÇn nhuyÔn ®éc tho¹i néi t©m (D¹o hiªn... th«i) víi giäng kÓ, lêi nhËn xÐt ®ång c¶m cña t¸c gi¶- ngêi kÓ chuyÖn. + T¶ c¶nh ngô t×nh: dïng thiªn nhiªn, sù vËt (tiÕng gµ, c©y hße, thêi gian) ®Ó diÔn t¶ t©m tr¹ng. b. 8 c©u sau: - Ko gian ®îc më réng:

Gv dÉn d¾t: 8 c©u sau lêi th¬ l¹i chuyÓn sang ®éc tho¹i néi

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 693

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

t©m, trùc tiÕp bµy të nçi lßng chinh phô víi h×nh ¶nh chinh phu trµn ngËp trong t©m tëng nµng. Theo diÔn biÕn t©m tr¹ng, ngêi chinh phô tÊt yÕu cuèi còng sÏ l¹i göi tÊt c¶ nçi niÒm th¬ng nhí ®Õn n¬i chång- n¬i chinh phu ®ang chinh chiÕn tËn n¬i nµo th¨m th¼m xa x«i...

xa x«i. + H×nh ¶nh ®êng lªn trêi xa vêi.  Ko gian v« tËn ng¨n c¸ch hai ngêi.  NgÇm ý so s¸nh víi nçi nhí ko ngu«i, ko tÝnh ®Õm ®îc cña chinh phô. - NghÖ thuËt: + C¸c biÖn ph¸p tu tõ: c©u hái tu tõ, ®iÖp ng÷ vßng trßn (non Yªn, trêi). + T¶ c¶nh ngô t×nh kh¸i qu¸t, triÕt lÝ thµnh quy luËt: C¶nh buån ngêi thiÕt tha lßng. ThiÕt tha- ®au ®ín  c¶nh vµ t×nh ngêi cã sù ®ång ®iÖu. + §éc tho¹i néi t©m.

+ Non Yªn  íc lÖ chØ miÒn nói non biªn ¶i xa x«i. + H×nh ¶nh ®êng lªn trêi xa vêi.  Ko gian v« tËn ng¨n c¸ch hai ngêi.  NgÇm ý so s¸nh víi nçi nhí ko ngu«i, ko tÝnh ®Õm ®îc cña chinh phô. - NghÖ thuËt: + C¸c biÖn ph¸p tu tõ: c©u hái tu tõ, ®iÖp ng÷ vßng trßn (non Yªn, trêi). + T¶ c¶nh ngô t×nh kh¸i qu¸t, triÕt lÝ thµnh quy luËt: C¶nh buån ngêi thiÕt tha lßng. ThiÕt tha- ®au ®ín  c¶nh vµ t×nh ngêi cã sù ®ång ®iÖu. + §éc tho¹i néi t©m.

- Ko gian ®uîc miªu t¶ ë ®o¹n th¬ nµy cã g× ®Æc biÖt? (tÝnh chÊt cña ko gian? qua nhh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn nµo?) Ngêi chinh phô m¬n ko gian ®ã gîi t¶ ®iÒu g×? - Kh¸i qu¸t l¹i t©m tr¹ng cña chinh phô trong 8 c©u nµy?

 T©m tr¹ng: kh¸t khao sù ®ång c¶m cña chinh phu n¬i biªn ¶i nhng v« väng, sÇu nhí da diÕt, triÒn miªn.

- Theo em ý nghÜa t tëng cña ®o¹n trÝch lµ g×?

ý nghÜa t tëng cña ®o¹n trÝch: + §ång c¶m víi khao kh¸t h¹nh phóc løa ®«i cña ngêi phô n÷. + Gi¸n tiÕp lªn ¸n chiÕn tranh phong kiÕn phi nghÜa.  Gi¸ trÞ nh©n v¨n vµ nh©n ®¹o s©u s¾c.

Tr b nả

 T©m tr¹ng: kh¸t khao sù ®ång c¶m cña chinh phu n¬i biªn ¶i nhng v« väng, sÇu nhí da diÕt, triÒn miªn. 8 Ghi nhớ: Sgk/ III. Tæng kÕt: ý nghÜa t tëng cña ®o¹n trÝch: + §ång c¶m víi khao kh¸t h¹nh phóc løa ®«i cña ngêi phô n÷. + Gi¸n tiÕp lªn ¸n chiÕn tranh phong kiÕn phi nghÜa.  Gi¸ trÞ nh©n v¨n vµ nh©n ®¹o s©u s¾c.

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt: 77.

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 694

ữ ườ ng THPT Tân Yên 2 Giáo án Ng  Văn 1 0 c  ơ

Tr b nả

§äc v¨n:

håi trèng cæ thµnh (TrÝch håi 28- Tam quèc diÔn nghÜa) La Qu¸n Trung

æ n ®Þnh tæ chøc líp.

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs: - HiÓu ®îc tÝnh c¸ch béc trùc, nãng n¶y, ngay th¼ng - mét biÓu hiÖn cña lßng trung nghÜa cña Tr¬ng Phi, sù kh¼ng ®Þnh lßng trung nghÜa cña Quan C«ng còng nh t×nh anh em kÕt nghÜa vên ®µo cña hä. - NghÖ thuËt kÓ chuyÖn ®Æc s¾c, c¶m nhËn ®îc ko khÝ chiÕn trËn cña t¸c phÈm qua ®o¹n trÝch hay vµ tiªu biÓu- Håi trèng Cæ Thµnh. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy trß: - Sgk, sgv, t¸c phÈm Tam quèc diÔn nghÜa vµ mét sè tµi liÖu tham kh¶o. - ThiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc ®äc diÔn c¶m, trao ®æi th¶o luËn. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. 2. KiÓm tra bµi cò. 3. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi míi:

ỳ                                                                                                   Trang

ị Giáo viên: Tr nh Văn Qu nh 695