«
ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƢỜNG CAO ĐẲNG KỸ THUẬT NGUYỄN TRƢỜNG TỘ
GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO MÁY
NGÀNH/NGHỀ:
CẮT GỌT KIM LOẠI
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP - CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định 387 QĐ-CĐKTNTT, ngày 31 tháng 12 năm 2022
của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ thuật Nguyễn Trường Tộ)
(LƢU HÀNH NỘI BỘ)
TP. Hồ Chí Minh, năm 2022
1
LỜI NÓI ĐẦU
Nhằm đổi mới phƣơng pháp giảng dạy, nâng cao chất lƣợng đào tạo và đào
tạo theo nhu cầu xã hội. Trƣờng Cao Đẳng Kỹ thuật Nguyễn Trƣờng Tộ tổ chức
biên soạn giáo trình trình độ Trung cấp, Cao đẳng cho tất cả các môn học thuộc các
ngành, nghề đào tạo tại trƣờng. Từ đó giúp cho học sinh – sinh viên có điều kiện
học tập, nâng cao tính tự học và sáng tạo.
Giáo trình môn học Công nghệ chế tạo máy thuộc các môn chuyên ngành
của ngành đào tạo Cắt gọt kim loại và là tài liệu tham khảo cho ngành Cắt gọt kim
loại trình độ Cao đẳng.
• Vị trí môn học: đƣợc bố trí ở học kỳ 4 của chƣơng trình đào tạo cao đẳng và
học kỳ 3 của chƣơng trình trung cấp.
• Mục tiêu môn học:
Sau khi học xong môn học này ngƣời học có khả năng:
* Kiến thức:
+ Trình bày đƣợc những vấn đề cơ bản về gia công cơ khí.
+ Giải thích đƣợc các khái niệm về nguyên công, gá, bƣớc, độ chính xác,
chuẩn, gá đặt.
* Kỹ năng:
+ Vận dụng những kiến thức của môn học để tính toán, thiết kế và bảo quản
đồ gá.
+ Thiết kế đƣợc tiến trình hoặc qui trình công nghệ gia công cơ.
* Năng lực tự chủ và trách nhiệm:
- Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của môn học đối với nghề nghiệp.
- Hình thành ý thức học tập, sai mê nghề nghiệp qua từng bài học.
- Có tác phong công nghiệp, an toàn lao động trong quá trình làm thí nghiệm
và thực tập.
• Thời lƣợng và nội dung môn học:
Thời lƣợng: 60 giờ; trong đó: Lý thuyết 30 giờ, Thực hành 27 giờ, kiểm tra: 3
giờ.
Nội dung giáo trình gồm các chƣơng:
CHƢƠNG 1: Những định nghĩa và khái niệm cơ bản.
1. Quá trình sản xuất và quá trình công nghệ.
2. Các dạng sản xuất.
CHƢƠNG 2: Gá đặt chi tiết gia công
1. Khái niệm.
2. Nguyên tắc định vị và kẹp chặt chi tiết gia công.
3. Phƣơng pháp gá đặt chi tiết khi gia công.
2
4. Nguyên tắc chọn chuẩn gia công.
CHƢƠNG 3: Độ chính xác gia công
1. Khái niệm.
2. Các phƣơng pháp đạt độ chính xác gia công.
3. Các nguyên nhân gây ra sai số gia công.
4. Các phƣơng pháp nghiên cứu độ chính xác gia công.
CHƢƠNG 4: Phôi và lƣợng dƣ gia công
1. Các loại phôi.
2. Nguyên tắc chọn phôi.
3. Lƣợng dƣ gia công.
4. Phƣơng pháp xác định lƣợng dƣ.
5. Gia công chuẩn bị phôi.
CHƢƠNG 5: Nguyên tắc thiết kế quy trình công nghệ
1. Các thành phần của quá trình công nghệ.
2. Phƣơng pháp thiết kế quá trình công nghệ.
CHƢƠNG 6: Gia công mặt phẳng
1. Khái niệm, phân loại và yêu cầu kỹ thuật.
2. Các phƣơng pháp gia công mặt phẳng.
CHƢƠNG 7: Gia công mặt ngoài tròn xoay
1. Khái niệm, phân loại và yêu cầu kỹ thuật.
2. Các phƣơng pháp gia công mặt ngoài tròn xoay.
CHƢƠNG 8: Gia công mặt trong tròn xoay
1. Khái niệm, phân loại và yêu cầu kỹ thuật.
2. Các phƣơng pháp gia công mặt trong tròn xoay.
CHƢƠNG 9: Gia công ren
1. Khái niệm, phân loại và yêu cầu kỹ thuật.
2. Các phƣơng pháp gia công mối ghép ren.
CHƢƠNG 10: Gia công then và then hoa
1.Gia công rãnh then.
2. Các phƣơng pháp gia công then hoa.
3. Kiểm tra then và then hoa
3
CHƢƠNG 11: Gia công mặt định hình
1. Khái niệm
2. Phƣơng pháp gia công
CHƢƠNG 12: Gia công bánh răng
1. Khái niệm, phân loại và yêu cầu kỹ thuật.
2. Các phƣơng pháp gia công.
Trong quá trình biên soạn giáo trình này tác giả đã chọn lọc những kiến thức
cơ bản, bổ ích nhất, có chất lƣợng nhằm đáp ứng tốt nhu cầu giảng dạy của giáo
viên và học tập của học sinh – sinh viên bậc cao đẳng, trung cấp tại trƣờng.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện không thể tránh những thiếu sót, tác giả rất
mong nhận đƣợc sự đóng góp của quý thầy cô đồng nghiệp và các em học sinh –
sinh viên để hiệu chỉnh giáo trình ngày càng hiệu quả hơn.
Trân trọng cảm ơn.
Tác giả Huỳnh Văn Dinh
4
MỤC LỤC
CHƢƠNG 1. 8
1. Quá trình sản xuất và quá trình công nghệ 8
1.1. Quá trình sản xuất 8
1.2. Quá trình công nghệ 8
2. Các dạng sản xuất 12
2.1. Sản xuất đơn chiếc 12
2.2. Sản xuất hàng loạt 13
2.3. Sản xuất hàng khối 13
CHƢƠNG 2 16
1. Khái niệm cơ bản . 16
1.1. Quá trình gá đặt 19
1.2.Cách tính sai số chuẩn. 19
2. Nguyên tắc định vị và kẹp chặt chi tiết. 21
2.1. Nguyên tắc 6 điểm khi định vị. 21
3. Phƣơng pháp gá đặt chi tiết khi gia công. 27
3.1. Phƣơng pháp rà gá 27
3.2. Phƣơng pháp tự động đạt kích thuớc 27
4. Các nguyên tắc chọn chuẩn khi gia công. 28
CHƢƠNG 3 31
1. Khái niệm. 31
1.1. Độ chính xác kích thƣớc 32
1.2. Độ chính xác hình dáng hình học 32
1.3. Độ chính xác vị trí tƣơng quan 32
2. Các phƣơng pháp đạt độ chính xác gia công. 34
2.1. Phƣơng pháp cắt thử 34
2.2. Phƣơng pháp tự động đạt kích thƣớc 35
3. Các nguyên nhân gây ra sai số gia công. 36
3.1. Ảnh hƣởng cuả độ chính xác cuả máy. 37
3.2. Biến dạng đàn hồi của hệ thống công nghệ. 39
3.3. Ảnh hƣởng của sai số của dụng cụ cắt tới độ chính xác gia công 41
3.4. Ảnh hƣởng biến dạng nhiệt của máy tới độ chính xác gia công 43
3.5. Rung động của hệ thống công nghệ trong quá trình cắt 45
3.6. Ảnh hƣởng của dụng cụ đo và phƣơng pháp đo tới độ chính xác gia công. 46