ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TRÀ VINH
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TRÀ VINH
GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: NGƯ LOẠI
NGHỀ: NUÔI TRỒNG THUỶ SẢN
TRÌNH ĐỘ CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo quyết định số: /QĐ-CĐN ngày tháng năm 2021
của Hiệu trưởng trường Cao đẳng Nghề Trà Vinh)
Trà vinh, năm …
(Lưu hành nội bộ)
ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TRÀ VINH
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TRÀ VINH
GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: NGƯ LOẠI
NGHỀ: NUÔI TRỒNG THUỶ SẢN
TRÌNH ĐỘ CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo quyết định số: /QĐ-CĐN ngày tháng năm 2021
của Hiệu trưởng trường Cao đẳng Nghề Trà Vinh)
Trà vinh, năm …
(Lưu hành nội bộ)
i
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành
mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
ii
LỜI GIỚI THIỆU
Môn học Ngư loại là một môn học đóng vai trò quan trọng không thể thiếu đối
với sinh viên ngành nuôi trồng thuỷ sản. Ngư loại là môn học cung cấp cho sinh viên
những kiến thức cơ bản nhất về cá như: hình thái cấu tạo chung, sinh lý, sinh thái, mối
quan hệ giữa cá và môi trường sống, sự sinh trưởng và phát triển. Từ đó, có các biện
pháp bảo vệ nguồn lợi và nghiên cứu quy trình kỹ thuật trong nuôi trồng và khai thác
thuỷ sản nhằm tănghiệu quả kinh tế trong nghề cá.
Giáo trình được biên soạn trên cơ sở chương trình khung Cao đẳng Nuôi trồng
thuỷ sản ca Trường. Giáo trình gồm 3 chương, cung cấp những kiến thức về: Hình thái
giải phẩu cá; Sinh thái học cá; Hệ thống phân loại cá. Đồng thời mỗi chương còn kết hợp
với việc thực hành nhằm giúp cho học sinh nắm bắt được kiến thức đã học lý thuyết.
Giáo trình là cơ sở cho các giáo viên soạn bài giảng để giảng dạy, là tài liệu
nghiên cứu và học tập ca học viên Cao đẳng nghề Nuôi trồng thuỷ sản. Các thông tin
trong giáo trình có giá trị hướng dẫn giáo viên thiết kế và tổ chức giảng dạy môn học
một cách hợp lý. Giáo viên có thể vận dụng cho phù hợp với điều kiện và bối cảnh thực
tế trong quá trình dạy học.
Trong quá trình biên soạn chắc chắn không tránh khỏi những sai sót. Để chương
trình được hoàn thiện hơn tôi rất mong nhận được những đóng góp ca các chuyên gia
tư vấn, các nhà khoa học, các cán bộ kỹ thuật, các đồng nghiệp để giáo trình hoàn thiện.
Trà Vinh, ngày……tháng…..năm…
Tổ biên soạn
1. Ngô Thanh Trắc
2. Trương Minh Đoàn
3. Nguyễn Thị Phương Vân
iii
MỤC LỤC
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN ..............................................................................................i
LỜI GIỚI THIỆU ........................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..................................................................................................................... iii
GIÁO TRÌNH MÔN HỌC .............................................................................................iv
CHƯƠNG 1. HÌNH THÁI GIẢI PHẨU CÁ .................................................................. 1
1. Hình thái bên ngoài ..................................................................................................... 1
1.1. Hình dạng cá ............................................................................................................ 1
1.2. Các cơ quan bên ngoài ............................................................................................. 4
2. Hình thái giải phẩu ...................................................................................................... 6
2.1. Hệ xương .................................................................................................................. 6
2.3. Hệ tiêu hóa.............................................................................................................. 14
2.4. Hệ hô hấp................................................................................................................ 18
2.5. Hệ tuần hoàn .......................................................................................................... 21
2.6. Hệ niệu sinh dục ..................................................................................................... 25
2.7. Hệ thần kinh............................................................................................................ 27
2.8. Cơ quan cảm giác ................................................................................................... 27
2.9. Cơ quan nội tiết ...................................................................................................... 27
CHƯƠNG 2. SINH THÁI HỌC CÁ ............................................................................. 29
1. Nước là môi trường sống thuận lợi cho đời sống ca cá ........................................... 29
1.1. Những đặc tính chung của nước ............................................................................. 29
1.2. Ảnh hưởng của các nhân tố vô sinh đến đời sống của cá ...................................... 30
1.3. Ảnh hưởng của các nhân tố sinh học của cá .......................................................... 30
2. Các khâu ch yếu trong chu kỳ sống ca cá .............................................................. 31
2.1. Sinh thái học dinh dưỡng ở cá ................................................................................ 31
2.2. Sự sinh trưởng và phát triển của cá ....................................................................... 34
2.3. Sự sinh sản của cá .................................................................................................. 34
2.4. Sự di cư của cá ....................................................................................................... 36
CHƯƠNG 3. HỆ THỐNG PHÂN LOẠI CÁ ............................................................... 37
1. Các thứ hạng trong phân loại ..................................................................................... 37
1.1. Định nghĩa .............................................................................................................. 37
1.2. Các nguyên tác thường dùng trong phân loại ........................................................ 37
2. Hệ thống phân loại các loài dạng cá .......................................................................... 38
2.1. Tổng lớp cá không hàm (Agnatha) ......................................................................... 38
2.2. Tổng lớp cá có hàm (Gnathostomata) .................................................................... 39
2.3. Nguồn gốc và sự phân bố của cá ............................................................................ 40