intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Giáo trình Thuế Nhà nước - ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội

Chia sẻ: Pham Thanh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:235

Thêm vào BST
Báo xấu
339
lượt xem 146
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

(NB) Giáo trình Thuế Nhà nước - ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội gồm các nội dung cần tìm hiểu sau đây: Một số nội dung cơ bản về thuế. Thuế giá trị gia tăng. Thuế tiêu thụ đặc biệt. Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. Thuế thu nhập doanh nghiệp. Thuế thu nhập cá nhân. Thuế tài nguyên. Phí và lệ phí. Thuế nhà đất. Thuế môn bài.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Thuế Nhà nước - ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội

  1. Tr­êng §¹i häc Kinh doanh vµ C«ng nghÖ Hµ Néi Khoa tµi chÝnh - ng©n hµng ---------------------------- gi¸o tr×nh thuÕ nhµ n­íc (§· söa ®æi vµ bæ sung lÇn thø hai) Biªn so¹n : TS. TrÇn Träng Kho¸i L­u hµnh néi bé Hµ Néi – Th¸ng 7 n¨m 2009
  2. Lêi Nãi ®Çu Gi¸o tr×nh ThuÕ ®­îc biªn so¹n dùa trªn quy ®Þnh míi cña c¸c LuËt thuÕ cã hiÖu lùc ®Õn 01/4/2009. Gi¸o tr×nh nµy thay thÕ cho tÊt c¶ c¸c gi¸o tr×nh ®­îc biªn so¹n trong nh÷ng n¨m häc tr­íc ®©y. Gi¸o tr×nh thuÕ tõng b­íc ®­îc hoµn chØnh kh«ng nh÷ng ®¸p øng nhu cÇu ®µo t¹o cña tr­êng mµ cßm lµ tµi liÖu cÇn thiÕt ®èi víi sinh viªn c¸c cÊp häc, c¸c nhµ qu¶n lý nãi chung vµ trong lÜnh vùc thuÕ nãi riªng. Gi¸o tr×nh thuÕ ®· ®­îc Héi ®ång Khoa häc nhµ tr­êng thÈm ®Þnh vµ cho l­u hµnh. Gi¸o tr×nh ®­îc biªn so¹n trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi theo h­íng më cöa vµ héi nhËp, nhiÒu v¨n b¶n liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch thuÕ ®· ®­îc cËp nhËt kÞp thêi. Tuy nhiªn, do c¸c chÝnh s¸ch thuÕ th­êng xuyªn cã sù thay ®æi nªn gi¸o tr×nh biªn so¹n khã tr¸nh khái khiÕm khuyÕt. Khoa Tµi chÝnh - Ng©n hµng mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp ch©n thµnh cña c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c nhµ khoa häc trong, ngoµi tr­êng vµ ®ång nghiÖp ®Ó gi¸o tr×nh ®­îc bæ sung vµ hoµn thiÖn h¬n. Xin tr©n träng c¶m ¬n. Khoa Tµi chÝnh – Ng©n hµng 3
  3. Môc lôc Trang Lêi më ®Çu 3 1 Mét sè néi dung c¬ b¶n vÒ thuÕ 9 1.1. Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ thuÕ 9 1.1.1. Sù ra ®êi vµ sù ph¸t triÓn cña thuÕ 9 1.1.2. Kh¸i niÖm vÒ thuÕ 10 1.1.3. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña thuÕ 11 1.1.4. Chøc n¨ng cña thuÕ 12 1.1.5. Ph©n lo¹i thuÕ 12 1.1.6. Sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a thuÕ víi phÝ vµ lÖ phÝ 14 1.1.7. C¸c yÕu tè c¬ b¶n cÊu thµnh mét s¾c thuÕ 15 1.1.8. HÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ hiÖn hµnh ë ViÖt Nam 16 1.2. Nh÷ng tiªu chuÈn ®¶m b¶o mét chÝnh s¸ch thuÕ hîp lý 17 1.2.1. TÝnh c«ng b»ng 17 1.2.2. TÝnh hiÖu qu¶ 17 1.2.3. TÝnh minh b¹ch, râ rµng 18 1.2.4. TÝnh linh ho¹t 18 1.3. ChÝnh s¸ch thuÕ cña Nhµ n­íc trong tiÕn tr×nh héi nhËp 18 1.3.1. Nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi ViÖt Nam khi gia nhËp WTO 18 1.3.2. ¶nh h­ëng cña viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan trong ®iÒu kiÖn héi nhËp 18 4
  4. 2 ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 19 2.1- Mét sè nÐt chung vÒ thuÕ GTGT 19 2.1.1- Kh¸i niÖm 19 2.1.2- §Æc ®iÓm cña thuÕ GTGT 19 2.1.3- Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thuÕ GTGT trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam 19 2.2- Néi dung c¬ b¶n cña thuÕ GTGT 20 2.2.1- §èi t­îng chÞu thuÕ GTGT (ng­êi chÞu thuÕ) 20 2.2.2- §èi t­îng nép thuÕ GTGT (ng­êi nép thuÕ) 20 2.2.3- C¨n cø vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT 20 2.2.4- Hoµn thuÕ GTGT 26 2.2.5- N¬i nép thuÕ 27 3 ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt 28 3.1- Mét sè nÐt chung vÒ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt 28 3.1.1- Kh¸i niÖm 28 3.1.2- §Æc ®iÓm cña thuÕ TT§B 28 3.1.3- Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thuÕ TT§B 28 3.2- Néi dung c¬ b¶n cña thuÕ TT§B 29 3.2.1- §èi t­îng chÞu thuÕ TT§B (ng­êi chÞu thuÕ) 29 3.2.2- §èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ 29 3.2.3- §èi t­îng nép thuÕ TT§B 30 3.2.4- C¨n cø vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ TT§B 30 3.2.5- §¨ng ký, kª khai, nép thuÕ vµ quyÕt to¸n thuÕ TT§B 33 3.2.6- KhÊu trõ thuÕ 33 3.2.7- Gi¶m vµ hoµn thuÕ TT§B 33 4 ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu 34 4.1- Mét sè nÐt chung vÒ thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu 34 4.1.1- Kh¸i niÖm 34 4.1.2- §Æc ®iÓm cña thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu 34 4.1.3- Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu 34 trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam 4.2- Néi dung c¬ b¶n cña thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu 35 4.2.1- §èi t­îng chÞu thuÕ 35 4.2.2- §èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ 35 5
  5. 4.2.3- §èi t­îng nép thuÕ (ng­êi nép thuÕ) 36 4.2.4- C¨n cø tÝnh thuÕ vµ biÓu thuÕ 36 4.2.5- Kª khai thuÕ, nép thuÕ 42 4.2.6- MiÔn thuÕ, xÐt miÔn thuÕ, gi¶m thuÕ 43 4.2.7- Hoµn thuÕ 45 4.2.8- Truy thu thuÕ 46 4.2.9- QuyÒn, nghÜa vô cña ng­êi nép thuÕ 46 4.2.10- Tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña c¬ quan h¶i quan 47 5 ThuÕ Thu nhËp doanh nghiÖp 49 5.1- Mét sè nÐt chung vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp 49 5.1.1- Kh¸i niÖm 49 5.1.2- §Æc ®iÓm cña thuÕ TNDN 49 5.1.3- Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thuÕ TNDN trªn thÕ giíi vµ ë VN 49 5.2- Néi dung c¬ b¶n cña thuÕ TNDN 50 5.2.1- §èi t­îng nép thuÕ 50 5.2.2- Ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ TNDN 50 5.3- N¬i nép thuÕ 60 5.3.1- Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh 60 5.3.2- X¸c ®Þnh sè thuÕ vµ thñ tôc kª khai, nép thuÕ 60 5.4- ¦u ®·i thuÕ TNDN 61 5.4.1- §iÒu kiÖn ¸p dông ­u ®·i thuÕ TNDN 61 5.4.2- ¦u ®·i vÒ thuÕ suÊt 62 5.4.3- ¦u ®·i vÒ thêi gian miÔn thuÕ, gi¶m thuÕ 62 5.4.4- C¸c tr­êng hîp gi¶m thuÕ kh¸c 63 5.5- §¨ng ký thuÕ, kª khai thuÕ, nép thuÕ vµ quyÕt to¸n thuÕ TNDN 63 6 ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n 64 6.1- Mét sè nÐt chung vÒ thuÕ TNCN 64 6.1.1- Kh¸i niÖm 64 6.1.2- §Æc ®iÓm cña thuÕ TNCN 64 6.1.3- Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thuÕ TNCN ë ViÖt Nam 64 6.2- Néi dung c¬ b¶n cña thuÕ thu nhËp c¸ nh©n 65 6
  6. 6.2.1- Ng­êi nép thuÕ 65 6.2.2- Thu nhËp chÞu thuÕ 65 6.2.3- Thu nhËp ®­îc miÔn thuÕ 67 6.2.4- Gi¶m thuÕ 67 6.2.5- X¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ vµ thu nhËp tÝnh thuÕ ®èi víi c¸ nh©n c­ tró 68 6.2.6- C¨n cø tÝnh thuÕ ®èi víi c¸ nh©n kh«ng c­ tró 73 6.2.7- §¨ng ký thuÕ, khÊu trõ thuÕ, kª khai thuÕ, quyÕt to¸n thuÕ, hoµn thuÕ 74 7 ThuÕ tµi nguyªn 78 7.1- Mét sè nÐt chung vÒ thuÕ tµi nguyªn 78 7.1.1- Kh¸i niÖm 78 7.1.2- §Æc ®iÓm cña thuÕ tµi nguyªn 78 7.1.3- Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thuÕ tµi nguyªn ë ViÖt Nam 78 7.2- Néi dung c¬ b¶n cña thuÕ tµi nguyªn 79 7.2.1- §èi t­îng chÞu thuÕ 79 7.2.2- §èi t­îng nép thuÕ 79 7.2.3- C¨n cø vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ 79 7.2.4- §¨ng ký, kª khai, nép thuÕ vµ quyÕt to¸n thuÕ 83 7.2.5- MiÔn, gi¶m thuÕ 85 8 PhÝ vµ lÖ phÝ 86 8.1- Kh¸i niÖm phÝ, lÖ phÝ 86 8.2- Ph©n lo¹i phÝ vµ lÖ phÝ 86 8.2.1- C¸c lo¹i phÝ 86 8.2.2- C¸c lo¹i lÖ phÝ 88 8.3- Néi dung c¬ b¶n cña phÝ vµ lÖ phÝ 88 8.3.1- Ph¹m vi ¸p dông 88 8.3.2- Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh møc thu phÝ, lÖ phÝ 89 8.3.3- Qu¶n lý, sö dông tiÒn thu phÝ, lÖ phÝ 89 8.3.4- MiÔn, gi¶m phÝ, lÖ phÝ 89 8.3.5- §¨ng ký, kª khai, nép vµ quyÕt to¸n phÝ, lÖ phÝ 90 Danh môc phÝ, lÖ phÝ 91 ThuÕ nhµ ®Êt 9 95 9.1- Mét sè nÐt chung vÒ thuÕ nhµ ®Êt 95 7
  7. 9.1.1- Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña thuÕ nhµ ®Êt 95 9.1.2- Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thuÕ nhµ, ®Êt ë ViÖt Nam 95 9.2- Néi dung c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch thuÕ ®Êt 96 9.2.1- Ph¹m vi ¸p dông 96 9.2.2- §èi t­îng ®¸nh thuÕ 96 9.2.3- §èi t­îng kh«ng ®¸nh thuÕ ®Êt 96 9.2.4- §èi t­îng t¹m thêi ch­a thu thuÕ ®Êt 97 9.2.5- Ng­êi nép thuÕ 97 9.3- C¨n cø vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ ®Êt 97 9.3.1- Ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ ®Êt 97 9.3.2- C¨n cø tÝnh thuÕ ®Êt 97 9.4- MiÔn gi¶m thuÕ ®Êt 100 9.5- Thñ tôc kª khai, thu nép thuÕ ®Êt 100 ThuÕ m«n bµi 10 102 10.1- Kh¸i niÖm 102 10.2- Ng­êi nép thuÕ 102 10.3- C¨n cø tÝnh thuÕ m«n bµi 102 10.4- MiÔn, gi¶m thuÕ m«n bµi 103 10.5- Thñ tôc nép thuÕ m«n bµi 104 Phô lôc 1 - ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ gtgt 105 Phô lôc 2 - thuÕ suÊt thuÕ gtgt 107 Phô lôc 3 - th«ng t­ 60/2007/tt-btc 109 Phô lôc 4 - th«ng t­ 61/2007/tt-btc 179 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 236 8
  8. Ch­¬ng 1 mét sè néi dung c¬ b¶n vÒ thuÕ 1.1. mét sè vÊn ®Ò chung vÒ thuÕ 1.1.1- Sù ra ®êi cña ThuÕ LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi ®· cho thÊy r»ng ThuÕ ra ®êi lµ tÊt yÕu kh¸ch quan g¾n liÒn víi sù ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Nhµ n­íc. Nhµ n­íc lµ mét tæ chøc chÝnh trÞ, ®¹i diÖn quyÒn lîi cho giai cÊp thèng trÞ. Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã c¬ së vËt chÊt - nguån lùc tµi chÝnh ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý cña m×nh nh»m thi hµnh c¸c chÝnh s¸ch do giai cÊp thèng trÞ ®Æt ra. §Ó cã nguån lùc tµi chÝnh, Nhµ n­íc ph¶i dïng quyÒn lùc chÝnh trÞ vèn cã ®Ó tËp trung mét bé phËn cña c¶i cña x· héi vµo tay Nhµ n­íc. ThuÕ lu«n lu«n g¾n liÒn víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Nhµ n­íc. Song, trong mçi giai ®o¹n lÞch sö quan niÖm vÒ thuÕ kh«ng hoµn toµn gièng nhau. Trong x· héi phong kiÕn ph©n quyÒn, mäi kho¶n chi tiªu cña c¸c l·nh chóa ®Òu ®­îc trang tr¶i tõ phÇn tµi s¶n riªng cña hä mµ nh÷ng tµi s¶n riªng nµy ®­îc hiÓu lµ tõ c¸c lao vô do c¸c c¸ nh©n cung cÊp trùc tiÕp cho c¸c chñ th¸i Êp vµ l·nh chóa, nã kh«ng ®­îc quy ®Þnh râ rµng vµ thèng nhÊt. Do ®ã, ý niÖm vÒ ThuÕ cßn rÊt ®¬n gi¶n vµ th­êng chØ mang tÝnh chÊt t­îng tr­ng. Nh­ng khi b­íc vµo thêi kú chÕ ®é phong kiÕn tËp quyÒn, nhµ n­íc qu©n chñ ra ®êi, Nhµ n­íc ph¶i thµnh lËp vµ nu«i qu©n ®éi, tæ chøc bé m¸y c«ng quyÒn, quan l¹i ®Ó cai trÞ. §Ó cã nguån cung cÊp l­¬ng bæng cho bé m¸y nµy, nhµ n­íc ®· lËp ra mét hÖ thèng thuÕ kho¸ nh»m huy ®éng sù ®ãng gãp tiÒn b¹c, cña c¶i cña d©n chóng. Trong x· héi t­ s¶n, giai cÊp t­ s¶n khi n¾m quyÒn ®· chñ tr­¬ng x©y dùng Nhµ n­íc tù do, kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng kinh tÕ cña c¸c lùc l­îng thÞ tr­êng. V× vËy, thuÕ chØ ®ãng vai trß huy ®éng nguån lùc tµi chÝnh ®Ó nu«i sèng bé m¸y Nhµ n­íc, gi÷ g×n an ninh, gi÷ g×n bê câi. Nh­ng vµo nh÷ng n¨m 1929-1933, khi nÒn kinh tÕ c¸c n­íc t­ b¶n l©m vµo khñng ho¶ng th× Nhµ n­íc ph¶i can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ. Häc thuyÕt nµy do nhµ kinh tÕ lçi l¹c ng­êi Anh M.J.Keynes ®Ò x­íng, theo ®ã Nhµ n­íc ph¶i lµ mét nhµ kinh tÕ, mét doanh nh©n ph¶i biÕt râ thêi c¬, hµnh ®éng ®óng lóc. Nhµ n­íc ph¶i tham gia vµo c¸c ho¹t 9
  9. ®éng kinh tÕ vµ thùc hiÖn t¸i ph©n phèi tæng s¶n phÈm x· héi. Th«ng qua c«ng cô NSNN, Nhµ n­íc ph¶i sö dông ThuÕ nh­ mét c«ng cô s¾c bÐn ®Ó ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ. Cïng víi viÖc më réng c¸c chøc n¨ng cña Nhµ n­íc vµ sù ph¸t triÓn c¸c quan hÖ hµng ho¸-tiÒn tÖ, c¸c h×nh thøc thuÕ ngµy cµng phong phó, c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn h¬n vµ thuÕ ®· trë thµnh mét c«ng cô quan träng, cã hiÖu qu¶ cña Nhµ n­íc ®Ó t¸c ®éng lªn ®êi sèng kinh tÕ – x· héi. Nh­ vËy, thuÕ lµ mét ph¹m trï lÞch sö, mét tÊt yÕu kh¸ch quan xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu ®¸p øng chøc n¨ng, nhiÖm vô cña Nhµ n­íc. ThuÕ ph¸t sinh, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Nhµ n­íc. ¨nghen còng ®· viÕt “…§Ó duy tr× quyÒn lùc c«ng céng, cÇn ph¶i cã ®ãng gãp cña c«ng d©n cho Nhµ n­íc, ®ã lµ ThuÕ”. (1) ThuÕ lµ h×nh thøc ®éng viªn tµi chÝnh cæ x­a nhÊt cña Nhµ n­íc. ë bÊt kú mét x· héi nµo khi xuÊt hiÖn Nhµ n­íc lµ xuÊt hiÖn thuÕ. B¶n chÊt cña thuÕ phô thuéc vµo b¶n chÊt cña Nhµ n­íc. §ång thêi, khi thuÕ xuÊt hiÖn th× còng xuÊt hiÖn quan hÖ gi÷a Nhµ n­íc vµ ng­êi nép thuÕ. 1.1.2- Kh¸i niÖm vÒ thuÕ Ra ®êi vµ tån t¹i cïng víi Nhµ n­íc, tõ ®ã ®Õn nay, thuÕ ®· tr¶i qua mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi vµ kh¸i niÖm vÒ thuÕ còng kh«ng ngõng ®­îc hoµn thiÖn. Theo c¸c nhµ kinh ®iÓn, thuÕ ®­îc quan niÖm rÊt ®¬n gi¶n. “…ThuÕ lµ c¸i mµ Nhµ n­íc thu cña d©n nh­ng kh«ng bï l¹i” vµ “thuÕ cÊu thµnh nªn nguån thu cña ChÝnh phñ, nã ®­îc lÊy ra tõ s¶n phÈm cña ®Êt ®ai vµ lao ®éng trong n­íc, xÐt cho cïng th× thuÕ ®uîc lÊy ra tõ t­ b¶n hay thu nhËp cña ng­êi chÞu thuÕ” Sau nµy kh¸i niÖm vÒ thuÕ ngµy cµng ®­îc bæ sung vµ hoµn thiÖn h¬n. Trªn gãc ®é ph©n phèi thu nhËp, ng­êi ta cho r»ng: ThuÕ lµ h×nh thøc ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i Tæng s¶n phÈm vµ Thu nhËp quèc d©n h×nh thµnh nªn quü tiÒn tÖ tËp trung lín nhÊt cña nhµ n­íc (quü ng©n s¸ch Nhµ n­íc) ®Ó ®¸p øng nhu cÇu chi tiªu cho viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô cña Nhµ n­íc. Trªn gãc ®é ng­êi nép thuÕ, th×: ThuÕ lµ kho¶n ®ãng gãp b¾t buéc mµ mçi tæ chøc c¸ nh©n ph¶i cã nghÜa vô ®ãng gãp cho Nhµ n­íc theo LuËt ®Þnh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu chi tiªu cho viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô, chøc n¨ng cña Nhµ n­íc; ng­êi ®ãng thuÕ ®­îc h­ëng hîp ph¸p phÇn thu nhËp cßn l¹i. Trªn gãc ®é kinh tÕ häc, ThuÕ lµ biÖn ph¸p ®Æc biÖt, theo ®ã, Nhµ n­íc sö dông quyÒn lùc cña m×nh ®Ó chuyÓn mét phÇn nguån lùc tõ khu vùc t­ sang khu vùc c«ng nh»m thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng kinh tÕ – x· héi cña Nhµ n­íc. Trªn gãc ®é ph¸p luËt, ThuÕ lµ mét kho¶n thu nhËp ®­îc chuyÓn giao b¾t buéc tõ c¸c thÓ nh©n vµ ph¸p nh©n cho Nhµ n­íc, do Ph¸p luËt quy ®Þnh, nh»m phôc vô môc ®Ých c«ng céng. Nh­ vËy, ®· cã nhiÒu kh¸i niÖm vÒ ThuÕ. Tuy nhiªn, khi nghiªn cøu kh¸i niÖm cña ThuÕ, ®Ó hiÓu râ b¶n chÊt cña ThuÕ cÇn chó ý c¸c ®Æc ®iÓm cña ThuÕ. (1) F.Anghe - Nguån gèc cña gia ®×nh, chÕ ®é t­ h÷u vµ Nhµ n­íc - NXB Sù thËt - Hµ Néi 1962 10
  10. 1.1.3. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña thuÕ Tõ kh¸i niÖm trªn, ta thÊy thuÕ cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: 1.1.3.1. TÝnh b¾t buéc "ThuÕ kh¸c víi ®a sè nh÷ng kho¶n chuyÓn giao tiÒn tõ ng­êi nµy sang cho ng­êi kia: trong khi tÊt c¶ c¸c kho¶n chuyÓn giao ®ã lµ tù nguyÖn th× thuÕ l¹i lµ b¾t buéc(2)”. "ThuÕ trªn thùc tÕ ®· tån t¹i tõ khi chÝnh phñ ®­îc tæ chøc ra"(3). ThuÕ lµ mét kho¶n ®éng viªn b¾t buéc g¾n víi quyÒn lùc cña Nhµ n­íc (qua hÖ thèng ph¸p luËt thuÕ cña Nhµ n­íc), lµ thuéc tÝnh c¬ b¶n tÊt yÕu kh¸ch quan ®Ó ph©n biÖt gi÷a thuÕ víi c¸c h×nh thøc ®éng viªn tµi chÝnh kh¸c nh­ phÝ, lÖ phÝ, c«ng tr¸i... cã tÝnh chÊt tù nguyÖn vµ tÝnh chÊt ®èi gi¸ (®èi kho¶n). §ãng thuÕ lµ hµnh ®éng thùc hiÖn nghÜa vô cña ng­êi c«ng d©n, kh«ng ph¶i lµ hµnh ®éng xuÊt hiÖn khi cã biÓu hiÖn ph¹m ph¸p, cho nªn tÝnh “b¾t buéc” kh«ng bao hµm néi dung h×nh sù. 1.1.3.2. TÝnh kh«ng hoµn tr¶ trùc tiÕp ViÖc ®éng viªn thuÕ kh«ng g¾n liÒn lîi Ých cô thÓ mµ ng­êi nép thuÕ ®­îc thô h­ëng tõ viÖc Nhµ n­íc cung cÊp hµng hãa, dÞch vô c«ng céng. TÝnh kh«ng hoµn tr¶ trùc tiÕp ®­îc biÓu hiÖn c¶ tr­íc vµ sau khi thu thuÕ. Tr­íc khi thu thuÕ, Nhµ n­íc kh«ng høu hÑn ph¶i cung cÊp hµng hãa, dÞch vô c«ng céng nµo ®ã cho ng­êi nép thuÕ. Sau khi nép thuÕ, Nhµ n­íc còng kh«ng cã sù båi hoµn nµo cho ng­êi nép thuÕ. Lîi Ých tõ viÖc nép thuÕ sÏ ®­îc hoµn tr¶ gi¸n tiÕp cho ng­êi nép thuÕ th«ng qua c¸c dÞch vô c«ng céng mµ Nhµ n­íc cung cÊp cho x· héi. Trong cuèn "Tµi chÝnh c«ng", nhµ kinh tÕ häc Gaston Jeze ®· ®­a ra ®Þnh nghÜa: "ThuÕ lµ mét kho¶n trÝch nép b»ng tiÒn, cã tÝnh chÊt x¸c ®Þnh, kh«ng hoµn tr¶ trùc tiÕp cho c¸c c«ng d©n ®ãng gãp cho Nhµ n­íc, th«ng qua con ®­êng quyÒn lùc nh»m bï ®¾p nh÷ng chi tiªu cña Nhµ n­íc". ChÝnh v× kh«ng cã tÝnh hoµn tr¶ trùc tiÕp, nªn thuÕ kh«ng cã ®èi kho¶n cô thÓ, kh«ng cã tÝnh ®èi gi¸ (gi¸ trÞ). §Æc ®iÓm nµy gióp ta ph©n biÖt râ gi÷a thuÕ vµ c¸c kho¶n phÝ, lÖ phÝ lµ kho¶n thu cña Nhµ n­íc cã tÝnh ®èi gi¸ vµ mang tÝnh tù nguyÖn t­¬ng ®èi. 1.1.3.3. TÝnh æn ®Þnh ThuÕ lµ mét h×nh thøc ph©n phèi l¹i, chøa ®ùng yÕu tè kinh tÕ vµ x· héi, nªn viÖc ®¸nh thuÕ cña Nhµ n­íc tÊt yÕu sÏ ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh biÕn ®æi kinh tÕ x· héi. §iÒu nµy ®­îc quyÕt ®Þnh bëi quyÒn lùc chÝnh trÞ cña Nhµ n­íc vµ quyÒn lùc Êy ®­îc thÓ hiÖn b»ng luËt ph¸p do c¬ quan lËp ph¸p (Quèc héi, NghÞ viÖn) ban hµnh. Do ®ã, mçi khi luËt thuÕ ®­îc ban hµnh ®ßi hái ph¶i ®­îc æn ®Þnh ®Ó cã thêi gian chÝnh s¸ch thuÕ ®i vµo cuéc sèng, c¸c nhµ ®Çu t­ vµ doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn chiÕn l­îc kinh doanh vµ ®¹t hiÖu qu¶ ®Çu t­ mong muèn. (2) Lªnin toµn tËp - tËp 15 (3) Joseph Fstiglitz: Kinh tÕ häc c«ng céng - NXB Khoa häc kü thuËt - 1995. Tr 456. 11
  11. 1.1.4. Chøc n¨ng cña thuÕ ThuÕ kh«ng nh÷ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ mµ cßn lµ ph¹m trï tµi chÝnh. Do ®ã, thuÕ kh«ng chØ mang nh÷ng thuéc tÝnh cña c¸c quan hÖ tµi chÝnh mµ cßn biÓu hiÖn nh÷ng ®Æc tr­ng, h×nh thøc vËn ®éng b¾t nguån tõ c¸c mèi quan hÖ tµi chÝnh. Víi quan niÖm nh­ trªn, xuÊt ph¸t tõ qu¸ tr×nh ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña thuÕ, thÊy r»ng thuÕ cã 2 chøc n¨ng c¬ b¶n: Huy ®éng nguån lùc tµi chÝnh cho Nhµ n­íc vµ ®iÒu tiÕt kinh tÕ. 1.1.4.1. Chøc n¨ng huy ®éng nguån lùc tµi chÝnh cho nhµ n­íc Ngay tõ lóc ph¸t sinh, thuÕ lu«n lµ mét ph­¬ng tiÖn ®éng viªn nguån tµi chÝnh cho nhµ n­íc. ThuÕ lµ nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch. §©y lµ chøc n¨ng c¬ b¶n, lµ chøc n¨ng ®Çu tiªn ph¶n ¸nh nguyªn nh©n cho sù ra ®êi cña thuÕ. Qu¸ tr×nh huy ®éng tËp trung nguån lùc th«ng qua thuÕ ®· lµm xuÊt hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕt kinh tÕ cña thuÕ. Nh­ vËy, chøc n¨ng huy ®éng nguån lùc vµ chøc n¨ng ®iÒu tiÕt kinh tÕ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. 1.1.4.2. Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« MÆc dï chøc n¨ng ®iÒu tiÕt kinh tÕ cã c¬ së n¶y sinh tõ chóc n¨ng huy ®éng nguån lùc tµi chÝnh, nh­ng chØ ®­îc nhËn thøc vµ sö dông tõ nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû XX khi vai trß ®iÒu tiÕt kinh tÕ cña nhµ n­íc ®­îc thùc hiÖn. Víi chøc n¨ng nµy, ThuÕ gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, më réng l­u th«ng hµng hãa, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ cña nÒn kinh tÕ. §ång thêi còng gãp phÇn thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c tÇng líp d©n c­. 1.1.5. Ph©n lo¹i thuÕ Cho dï c¸c cuéc c¶i c¸ch thuÕ ë c¸c n­íc ®Òu nhÊn m¹nh ®Õn tÝnh ®¬n gi¶n cña hÖ thèng thuÕ. Song, ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ h¹n chÕ sè l­îng c¸c s¾c thuÕ trong mét hÖ thèng thuÕ. §Ó tæ chøc thu thuÕ vµ qu¶n lý thuÕ phï hîp, ng­êi ta ph¶i ph©n lo¹i thuÕ theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. Sau ®©y lµ sè tiªu thøc chñ yÕu. 1.1.5.1 Ph©n lo¹i theo ®èi t­îng chÞu thuÕ, cã thÓ ph©n lo¹i thuÕ thµnh: - ThuÕ thu nhËp, bao gåm c¸c s¾c thuÕ cã ®èi t­îng chÞu thuÕ lµ thu nhËp nhËn ®­îc. Thu nhËp nµy ®­îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau: Tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tõ lao ®éng, tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh, tõ l­u tr÷ chuyÓn dÞch tµi s¶n… ®em l¹i. - ThuÕ tiªu dïng, lµ c¸c lo¹i thuÕ cã ®èi t­îng chÞu thuÕ lµ phÇn thu nhËp ®­îc mang tiªu dïng: ThuÕ GTGT, TT§B … - ThuÕ tµi s¶n, lµ c¸c lo¹i thuÕ cã ®èi t­îng chÞu thuÕ lµ gi¸ trÞ tµi s¶n: Tµi s¶n tµi chÝnh (tiÒn, chøng kho¸n …), tµi s¶n cè ®Þnh ( nhµ cöa, ®Êt ®ai, thiÕt bÞ m¸y mãc, xe cé …), tµi s¶n v« h×nh (nh·n hiÖu, ph¸t minh, s¸ng chÕ …). ThuÕ tµi s¶n ®¸nh trªn gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh gäi lµ thuÕ bÊt ®éng s¶n, trªn tµi s¶n tµi chÝnh gäi lµ thuÕ ®éng s¶n … 1.1.5.2. Ph©n lo¹i theo ph­¬ng thøc ®¸nh thuÕ C¸c h×nh thøc thuÕ, suy cho cïng ®Òu ®¸nh vµo thu nhËp cña ng­êi nép thuÕ. C¨n cø vµo ph­¬ng thøc ®¸nh thuÕ (trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp vµo thu nhËp) ng­êi ta chia ra: - ThuÕ trùc thu, lµ lo¹i thuÕ ®¸nh trùc tiÕp vµo thu nhËp hoÆc tµi s¶n cã ®­îc cña ng­êi nép thuÕ. ThuÕ trùc thu cã ®Æc ®iÓm næi bËt lµ ng­êi nép thuÕ theo LuËt ®Þnh ®ång 12
  12. thêi lµ ng­êi chÞu thuÕ. ¦u ®iÓm cña thuÕ trùc thu lµ cã tÝnh c«ng b»ng (ai cã thu nhËp cao ph¶i nép nhiÒu thuÕ, ai cã thu nhËp thÊp th× nép Ýt thuÕ vµ ai kh«ng cã thu nhËp th× kh«ng ph¶i nép thuÕ). Tuy nhiªn, thuÕ trùc thu còng cã nh­îc ®iÓm lµ Nhµ n­íc ph¶i chi phÝ nhiÒu (thêi gian, con ng­êi) mµ thu ®­îc Ýt thuÕ. ThuÕ trùc thu ë ViÖt Nam, cã thuÕ thu nhËp c¸ nh©n, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ nhµ ®Êt… - ThuÕ gi¸n thu, lµ lo¹i thuÕ ®¸nh mét c¸ch gi¸n tiÕp vµo thu nhËp cña ng­êi tiªu dïng th«ng qua gi¸ c¶ hµng ho¸, dÞch vô, lµ mét yÕu tè cÊu thµnh trong gi¸ b¸n hµng ho¸, dÞch vô. ThuÕ gi¸n thu lµ mét lo¹i thuÕ cã kh¶ n¨ng chuyÓn g¸nh nÆng cña thuÕ tõ ng­êi nép thuÕ sang cho ng­êi kh¸c th«ng qua c¬ chÕ gi¸. ¦u ®iÓm cña thuÕ gi¸n thu lµ Nhµ n­íc bá ra Ýt chi phÝ nh­ng thu ®­îc nhiÒu thuÕ. Tuy nhiªn, thuÕ gi¸n thu còng cã nh­îc ®iÓm lµ tÝnh c«ng b»ng x· héi ch­a cao. ThuÕ gi¸n thu ë ViÖt Nam cã : ThuÕ GTGT, ThuÕ TT§B, ThuÕ XuÊt khÈu, ThuÕ NhËp khÈu … ViÖc ph©n biÖt thuÕ gi¸n thu vµ trùc thu chØ cã ý nghÜa vÒ mÆt ph¸p lý, tøc lµ x¸c ®Þnh ph­¬ng thøc thu thuÕ cña Nhµ n­íc trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp. XÐt trªn gãc ®é kinh tÕ, viÖc ph©n chia g¸nh nÆng vÒ thuÕ gi÷a ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng kh«ng phô thuéc hoµn toµn vµo ®ã lµ thuÕ trùc thu hay thuÕ gi¸n thu mµ phô thuéc chñ yÕu vµo ®é co gi·n gi÷a cung cÇu hµng hãa, dÞch vô trªn thÞ tr­êng. 1.1.5.3. Ph©n lo¹i theo tÝnh ­u ®·i cña ng­êi nép thuÕ C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, ng­êi ta chia thuÕ thu nhËp thµnh hai lo¹i; - ThuÕ thùc, lµ lo¹i thuÕ kh«ng xÐt ®Õn hoµn c¶nh cña ng­êi nép thuÕ. Khi x¸c ®Þnh nghÜa vô thuÕ C¸c lo¹i thuÕ thùc bao gåm: ThuÕ ®iÒn thæ, thuÕ nhµ cöa, thuÕ tµi s¶n. - ThuÕ c¸ nh©n, lµ lo¹i thuÕ cã xÐt ®Õn hoµn c¶nh cô thÓ cña ng­êi nép thuÕ, khi x¸c ®Þnh nghÜa vô thuÕ Kh¸c víi thuÕ thùc, thuÕ c¸ nh©n cã tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng thu nhËp, hoµn c¶nh gia ®×nh, t×nh h×nh tµi chÝnh cña ng­êi nép thuÕ. C¸c lo¹i thuÕ c¸ nh©n bao gåm: ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ chuyÓn nh­îng tµi s¶n… 1.1.5.4. Ph©n lo¹i theo ph¹m vi thÈm quyÒn ®¸nh thuÕ C¸ch ph©n lo¹i nµy th­êng ®­îc sö dông trong kÕ to¸n quèc gia. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, thuÕ ®­îc chia thµnh thuÕ quèc gia (trung ­¬ng) vµ thuÕ ®Þa ph­¬ng. 1.1.5.5. C¨n cø vµo mèi quan hÖ gi÷a thuÕ víi thu nhËp Theo tiªu thøc nµy, thuÕ ®­îc ph©n ra lµm 3 lo¹i: - ThuÕ lòy tiÕn, lµ lo¹i thuÕ mµ tû lÖ thuÕ so víi thu nhËp t¨ng lªn khi thu nhËp cña ng­êi chÞu thuÕ t¨ng lªn. - ThuÕ lòy tho¸i, lµ lo¹i thuÕ mµ tû lÖ thuÕ so víi thu nhËp gi¶m ®i khi thu nhËp cña ng­êi chÞu thuÕ t¨ng lªn. - ThuÕ tû lÖ, lµ lo¹i thuÕ mµ tû lÖ thuÕ so víi thu nhËp kh«ng ®æi khi thu nhËp cña ng­êi chÞu thuÕ t¨ng lªn. 13
  13. 1.1.5.6- C¨n cø vµo c¸ch x¸c ®Þnh møc thuÕ Theo tiªu thøc nµy, thuÕ ®­îc chia thµnh thuÕ tuyÖt ®èi vµ thuÕ theo gi¸ trÞ. - ThuÕ tuyÖt ®èi, lµ lo¹i thuÕ cã møc thuÕ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng sè tuyÖt ®èi trªn mét ®¬n vÞ vËt lý cña ®èi t­îng tÝnh thuÕ. - ThuÕ theo gi¸ trÞ, lµ lo¹i thuÕ cã møc thuÕ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng tû lÖ phÇn tr¨m trªn mét ®¬n vÞ gi¸ trÞ cña ®èi t­îng tÝnh thuÕ. 1.1.6. Sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a thuÕ víi phÝ vµ lÖ phÝ Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, hµng ho¸ vµ dÞch vô c«ng céng do nhµ n­íc vµ t­ nh©n cïng cung cÊp. §Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng “Ai ®­îc h­ëng lîi th× ng­êi ®ã ph¶i tr¶ tiÒn” ®Ó bï ®¾p toµn bé hay mét phÇn chi phÝ mµ nhµ n­íc ®· ®Çu t­ ®Ó cung cÊp cho x· héi. §èi víi c¸c dÞch vô c«ng do nhµ n­íc cung cÊp ®Ó qu¶n lý x· héi, an ninh quèc phßng th× ngoµi c¸c biÖn ph¸p kh¸c, nhµ n­íc cßn sö dông lÖ phÝ lµm c«ng cô ®Ó kiÓm so¸t vµ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng ®ã. ThuÕ, phÝ, lÖ phÝ ®Òu lµ nguån thu cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc, ®­îc Nhµ n­íc sö dông lµm c«ng cô qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. Tuy nhiªn, ngoµi nh÷ng ®iÓm gièng nhau, gi÷a c¸c nguån thu nµy còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau. 1.1.6.1- Nh÷ng ®iÓm gièng nhau + §Òu lµ mét nguån thu th­êng xuyªn cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc. + §Òu g¾n víi quyÒn lùc cña Nhµ n­íc, cã tÝnh chÊt ph¸p lý. + §Òu lµ nh÷ng c«ng cô phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, ®iÒu hµnh kinh tÕ - x· héi cña Nhµ n­íc, gãp phÇn thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. 1.1.6.2- Nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau + VÒ tÝnh ph¸p lý, thuÕ lµ kho¶n thu mang tÝnh ph¸p lý cao h¬n so phÝ vµ lÖ phÝ. + VÒ tÝnh chÊt ®éng viªn, thuÕ lµ c¸c kho¶n thu kh«ng cã ®èi kho¶n trùc tiÕp, tøc lµ kh«ng hoµn tr¶ trùc tiÕp tõ Nhµ n­íc cho ng­êi nép. PhÝ vµ lÖ phÝ lµ kho¶n thu cã ®èi kho¶n trùc tiÕp tõ phÝa Nhµ n­íc. + VÒ môc ®Ých sö dông. ThuÕ vµ lÖ phÝ nãi chung lµ c¸c kho¶n thu kh«ng g¾n mét c¸ch râ rÖt víi môc ®Ých sö dông cô thÓ, mµ chñ yÕu ®­îc sö dông cho nhu cÇu chi tiªu th­êng xuyªn nãi chung cña Nhµ n­íc. Ng­îc l¹i, phÝ lµ kho¶n thu th­êng g¾n víi c¸c môc ®Ých sö dông cô thÓ. Nãi chung, môc ®Ých cña lo¹i phÝ nµo ®­îc dïng ®Ó ®Æt tªn cho lo¹i phÝ ®ã. ThÝ dô: phÝ cÇu ®­êng, häc phÝ, viÖn phÝ… + VÒ t¸c dông phôc vô qu¶n lý kinh tÕ, x· héi cña Nhµ n­íc ThuÕ lµ c«ng cô quan träng ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ cña Nhµ n­íc; thuÕ cã t¸c dông kÝch thÝch, h­íng dÉn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, t¸c ®éng ®Õn mäi mÆt cña ®êi sèng kinh tÕ - x· héi. PhÝ vµ lÖ phÝ còng lµ c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ - x· héi cña Nhµ n­íc, nh­ng cã ph¹m vi hÑp h¬n, møc ®é yÕu h¬n so víi thuÕ. + VÒ quy m« ph¸t sinh 14
  14. Nãi chung, thuÕ cã quy m« lín, ph¸t sinh t­¬ng ®èi tËp trung, g¾n liÒn víi c¸c ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. + ThÈm quyÒn ban hµnh phÝ, lÖ phÝ trung ­¬ng vµ phÝ, lÖ phÝ ®Þa ph­¬ng. 1.1.7- C¸c yÕu tè c¬ b¶n cÊu thµnh mét s¾c thuÕ S¾c thuÕ lµ mét h×nh thøc thuÕ cô thÓ ®­îc quy ®Þnh b»nh mét v¨n b¶n ph¸p luËt, d­íi h×nh thøc luËt, ph¸p lÖnh thuÕ. Tuy mçi s¾c thuÕ cã tÝnh chÊt riªng kh¸c nhau, nh­ng trong mét v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ thuÕ th«ng th­êng chøa ®ùng c¸c yÕu tè c¬ b¶n sau: 1.1.7.1. Tªn gäi cña s¾c thuÕ Mçi s¾c thuÕ cã mét tªn gäi nh»m ph©n biÖt gi÷a c¸c h×nh thøc thuÕ kh¸c nhau, ®ång thêi ph¶n ¶nh nh÷ng tÝnh chÊt chung nhÊt cña h×nh thøc thuÕ ®ã. Tªn gäi cña s¾c thuÕ ®· hµm chøa néi dung, môc ®ich vµ ph¹m vi ®iÒu chØnh cña s¾c thuÕ ®ã. 1.1.7.2. §èi t­îng chÞu thuÕ (ng­êi chÞu thuÕ) §èi t­îng chÞu thuÕ chØ râ thuÕ ®¸nh vµo c¸i g× (hµng ho¸, dÞch vô, thu nhËp hay tµi s¶n …). Mçi luËt thuÕ cã mét ®èi t­îng chÞu thuÕ riªng. 1.1.7.3. §èi t­îng nép thuÕ (ng­êi nép thuÕ) Ng­êi nép thuÕ lµ tæ chøc, c¸ nh©n ph¶i nép thuÕ theo quy ®Þnh trong luËt thuÕ. 1.1.7.4. C¨n cø, c¬ së ®Ó tÝnh thuÕ C¬ së ®Ó tÝnh thuÕ lµ mét bé phËn cña ®èi t­îng chÞu thuÕ. Tuy nhiªn, ®èi t­îng chÞu thuÕ th­êng cã ph¹m vi réng h¬n c¬ së tÝnh thuÕ, vi nã tån t¹i møc tèi thiÓu kh«ng ph¶i nép thuÕ, miÔn, gi¶m thuÕ. Mét c¬ së tÝnh thuÕ, sau khi tÝnh vµ nép mét lo¹i thuÕ t­¬ng øng cã thÓ trë thµnh c¨n cø tÝnh thuÕ cña mét lo¹i thuÕ kh¸c. 1.1.7.5. Møc thuÕ Møc thuÕ lµ ®¹i l­îng x¸c ®Þnh sè thu trªn c¬ së tÝnh thuÕ vµ ®­îc biÓu hiÖn d­íi hai h×nh thøc: thuÕ suÊt vµ thuÕ tuyÖt ®èi. Møc thuÕ thÓ hiÖn møc ®é ®éng viªn cña nhµ n­íc so víi c¬ së tÝnh thuÕ. Tuú theo tõng s¾c thuÕ, ng­êi ta cã thÓ ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh thuÕ kh¸c nhau t­¬ng xøng víi nhiÒu møc nép thuÕ kh¸c nhau quy ®Þnh trong biÓu thuÕ. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña møc thuÕ, cã thÓ ph©n biÖt møc thuÕ theo c¸c lo¹i sau: - Møc thuÕ thèng nhÊt, lµ møc thuÕ cè ®Þnh nh­ nhau cho tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng chÞu thuÕ. Lo¹i møc thuÕ kh«ng phô thuéc vµo c¬ së tÝnh thuÕ: thuÕ th©n. - Møc thuÕ æn ®Þnh, lµ møc thuÕ ®­îc quy ®Þnh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh nh­ nhau trªn c¬ së tÝnh thuÕ: thuÕ suÊt thuÕ TNDN 25% trªn thu nhËp tÝnh thuÕ. - Møc thuÕ lòy tiÕn, lµ møc thuÕ ph¶i nép t¨ng dÇn theo møc ®é t¨ng cña c¬ së tÝnh thuÕ, cã 3 lo¹i (gi¶n ®¬n, tõng phÇn, toµn phÇn). - Møc thuÕ lòy tho¸i, lµ møc thuÕ ph¶i nép gi¶m dÇn theo møc ®é t¨ng cña c¬ së tÝnh thuÕ. 1.1.7.6. MiÔn thuÕ, gi¶m thuÕ, hoµn thuÕ (nÕu cã) MiÔn, gi¶m thuÕ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì ng­êi nép thuÕ kh¾c phôc hoµn c¶nh khã kh¨n do nguyªn nh©n kh¸ch quan lµm gi¶m thu nhËp, hoÆc nh»m thùc hiÖn mét sè chñ 15
  15. tr­¬ng chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi, khuyÕn khÝch ho¹t ®éng cña ng­êi nép thuÕ, nªn lµ yÕu tè ngo¹i lÖ ®­îc quy ®Þnh trong mét sè s¾c thuÕ. ViÖc quy ®Þnh c¸c tr­êng hîp miÔn, gi¶m thuÕ mang tÝnh c¸ biÖt cÇn ®­îc h¹n chÕ, v× sÏ lµm mÐo mã tÝnh c«ng b»ng cña mét s¾c thuÕ. 1.1.7.7. ChÕ tµi cña thuÕ a- QuyÒn, nghÜa vô cña ®èi t­îng nép thuÕ: yÕu tè nµy quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô cña ®èi tuîng nép thuÕ trong qu¸ tr×nh thi hµnh LuËt thuÕ, nh­ nghÜa vô vÒ ®¨ng ký, kª khai, thu nép thuÕ; nghÜa vô thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n, hãa ®¬n, chøng tõ… ViÖc quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô cña ®èi t­îng nép thuÕ, mét mÆt nh»m n©ng cao ý thøc tù gi¸c chÊp hµnh luËt thuÕ. MÆt kh¸c, lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó xö lý c¸c vi ph¹m vÒ thuÕ, ®¶m b¶o sù kiÓm so¸t, qu¶n lý cña c¬ quan thuÕ ®èi víi qu¸ tr×nh chÊp hµnh luËt thuÕ ®­îc chÆt chÏ, kÞp thêi. b- QuyÒn, nghÜa vô cña c¬ quan thu thuÕ vµ c¸c c¬ quan cã liªn quan: yÕu tè nµy quy ®Þnh quyÒn, nghÜa vô cña c¬ quan thu thuÕ vÒ c¸c néi dung vµ thÈm quyÒn qu¶n lý, nh­ tuyªn truyÒn, h­íng dÉn thi hµnh LuËt thuÕ; xö lý th«ng tin; qu¶n lý thu nép; c­ìng chÕ thuÕ; thanh tra, kiÓm tra thuÕ; Ên ®Þnh thuÕ… §ång thêi còng quy ®Þnh quyÒn, nghÜa vô cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã liªn quan. c- Thñ tôc thu nép thuÕ YÕu tè nµy quy ®Þnh râ h×nh thøc thu nép, thñ tôc thu nép, thêi gian thu nép…nh»m ®¶m b¶o sù minh b¹ch, râ rµng cña chÝnh s¸ch thuÕ, t¹o c¬ së ph¸p lý ®Ó xö lý c¸c tr­êng hîp vi ph¹m LuËt thuÕ. ChÕ tµi cña thuÕ ®­îc thùc hiÖn theo c¸c quy ®Þnh trong LuËt Qu¶n lý thuÕ sè 78/2006/QH11 ngµy 29/11/2006, NghÞ ®Þnh sè 85/2007/N§-CP ngµy 25/5/2007 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt Qu¶n lý thuÕ vµ Th«ng t­ sè 60/2007/TT-BTC ngµy 14/6/2007 cña Bé Tµi chÝnh (xem Phô lôc III). d- ChÕ tµi xö ph¹t YÕu tè nµy quy ®Þnh c¸c h×nh thøc vi ph¹m hµnh chÝnh vµ c¸c biÖn ph¸p xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh vÒ thuÕ. Xem phô lôc 4. Do ®ã néi dung cô thÓ vÒ chÕ tµi cña thuÕ sÏ kh«ng ®Ò cËp trong tõng s¾c thuÕ ®­îc tr×nh bµy ë tõng ch­¬ng. 1.1.8. HÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ hiÖn hµnh ë ViÖt Nam HÖ thèng thuÕ lµ tæng hîp c¸c s¾c thuÕ kh¸c nhau cã mèi quan hÖ biÖn chøng, phô thuéc nhau cïng h­íng vµo môc tiªu chung nh»m thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña Nhµ n­íc trong tõng thêi kú. Sù h×nh thµnh c¸c s¾c thuÕ kh¸c nhau do c¬ së ®¸nh thuÕ quyÕt ®Þnh. Mçi s¾c thuÕ trong hÖ thèng thuÕ ®¶m nhiÖm mét vai trß riªng, nh­ng kh«ng tån t¹i ®éc lËp mµ hîp thµnh mét thÓ thèng nhÊt trong ®ã s¾c thuÕ nµy cã thÓ lµ c¬ së rµng buéc hoÆc ®Æt ra yªu cÇu ®èi víi c¸c s¾c thuÕ kh¸c. HÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ hiÖn hµnh ë ViÖt Nam cã: a) ThuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng b) ThuÕ Tiªu thô ®Æc biÖt 16
  16. c) ThuÕ XuÊt khÈu, ThuÕ NhËp khÈu d) ThuÕ Thu nhËp doanh nghiÖp e) Thu tiÒn sö dông ®Êt f) ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n g) ThuÕ Tµi nguyªn h) ThuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp i) ThuÕ Nhµ ®Êt j) ThuÕ m«n bµi Ngoµi hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ nãi trªn, cßn cã chÝnh s¸ch vÒ phÝ vµ lÖ phÝ. 1.2. Nh÷ng tiªu chuÈn ®¶m b¶o mét chÝnh s¸ch thuÕ hîp lý ThuÕ lµ mét kho¶n chuyÓn giao nguån cña c¶i tõ khu vùc t­ sang khu vùc c«ng. §ã lµ sù chuyÓn giao b¾t buéc mang tÝnh ph¸p lý, quyÒn lùc cña Nhµ n­íc. V× vËy, dÔ xuÊt hiÖn tÝnh tuú tiÖn trong viÖc ®¸nh thuÕ. Do ®ã, mét chÝnh s¸ch thuÕ hîp lý ph¶i ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn c¬ b¶n sau: 1.2.1. TÝnh c«ng b»ng TÝnh c«ng b»ng lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan. Trong mét x· héi d©n chñ, tÝnh c«ng b»ng ®­îc thùc hiÖn tr­íc hÕt ®èi víi ph©n chia g¸nh nÆng cña thuÕ kho¸. C«ng b»ng vÒ thuÕ ®­îc hiÓu lµ sù ®èi xö nh­ nhau ®èi víi c¸c t×nh tr¹ng nh­ nhau: c¸c c¸ nh©n cã ®iÒu kiÖn vÒ mäi mÆt nh­ nhau th× ®­îc thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ ngang nhau, hoÆc ng­êi cã kh¶ n¨ng nép thuÕ nhiÒu h¬n th× ph¶i nép thuÕ nhiÒu h¬n nh÷ng ng­êi kh¸c. Sù c«ng b»ng trong mçi s¾c thuÕ ®­îc thÓ hiÖn khi x¸c ®Þnh ph¹m vi ®èi t­îng nép thuÕ, ®èi t­îng chÞu thuÕ trong mçi lo¹i thuÕ. Tuy vËy, tÝnh c«ng b»ng cÇn ®­îc xem xÐt trªn gãc ®é toµn hÖ thèng, kh«ng nªn ®¸nh gi¸ riªng biÖt ®èi víi tõng s¾c thuÕ riªng lÎ. 1.2.2. TÝnh hiÖu qu¶ TÝnh hiÖu qu¶ cña thuÕ cã thÓ hiÓu lµ tÝnh ph©n phèi l¹i nguån lùc trong x· héi nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu kinh tÕ cô thÓ. Ngµy nay chÝnh phñ cña mçi quèc gia kh«ng chØ coi môc ®Ých cña viÖc ®¸nh thuÕ chØ lµ t¹o nguån thu cho NSNN mµ ngµy cµng quan t©m h¬n ®Õn khÝa c¹nh kinh tÕ - x· héi cña thuÕ. TÝnh hiÖu qu¶ cña hÖ thèng thuÕ ®­îc xÐt trªn c¸c mÆt: - HiÖu qu¶ can thiÖp ®èi víi nÒn kinh tÕ lµ lín nhÊt xÐt trªn ph­¬ng diÖn kinh tÕ, hµnh vi ®¸nh thuÕ cña chÝnh phñ bao giê còng ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ph©n bæ nguån lùc cña x· héi vµ sù chi phèi kh«ng thèng nhÊt cña nhµ n­íc vµ c¸c lùc l­îng cña thÞ tr­êng. TÝnh hiÖu qu¶ ®­îc xem xÐt trªn hai khÝa c¹nh. - TÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c tæ chøc thu thuÕ. Khi tæ chøc thu thuÕ bao giê còng ph¸t sinh chi phÝ: Chi phÝ cña c¬ quan thuÕ vµ chi phÝ tu©n thñ cña ®èi t­îng nép thuÕ. TÝnh hiÖu qu¶ cña tæ chøc thu thuÕ lµ sè thuÕ thu ®­îc nhiÒu nhÊt nh­ng chi phÝ hµnh chÝnh thÊp nhÊt. §Ó gi¶m bít chi phÝ, ®ßi hái hÖ thèng thuÕ ph¶i ®¬n gi¶n, dÔ hiÓu, chøa ®ùng Ýt môc tiªu x· héi. H¬n n÷a, hÖ thèng thuÕ cã ®¬n gi¶n th× viÖc qu¶n lý, kiÓm tra, kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc ®èi víi ng­êi nép thuÕ míi dÔ dµng vµ thuËn lîi. 17
  17. 1.2.3. TÝnh minh b¹ch, râ rµng Mét hÖ thèng thuÕ râ rµng, minh b¹ch tr­íc hÕt ph¶i chØ râ ai chÞu thuÕ,thêi h¹n nép thuÕ vµ sè thuÕ ph¶i nép. ThuÕ trùc thu th­êng cã tÝnh minh b¹ch h¬n thuÕ gi¸n thu. Mét ph¸p luËt vÒ ThuÕ kh«ng nªn quy ®Þnh qu¸ nhiÒu tr­êng hîp ngo¹i lÖ, chÝnh s¸ch thuÕ cÇn ®¬n gi¶n. 1.2.4. TÝnh linh ho¹t TÝnh linh ho¹t cña thuÕ ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua kh¶ n¨ng thÝch øng dÔ dµng khi hoµn c¶nh kinh tÕ thay ®æi. Trong ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch thuÕ, ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vµ hµi hoµ c¸c tiªu thøc trªn lµ rÊt khã kh¨n, ®«i khi gi÷a chóng cã sù m©u thuÉn nªn ®ßi hái ph¶i cã sù c©n nh¾c thËn träng. Mçi quèc gia, tuú ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi cô thÓ vµ quan ®iÓm cña nhµ n­íc trong viÖc sö dông thuÕ ®Ó ®iÒu chØnh vÜ m« nÒn kinh tÕ mµ cã sù s¾p xÕp ­u tiªn c¸c tiªu chÝ trªn. 1.3. cHÝNH S¸CH thuÕ CñA nHµ N¦íC TRONG TIÕN TR×NH HéI NHËP 1.3.1. Nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi ViÖt Nam khi gia nhËp WTO - HÖ thèng chÝnh s¸ch, luËt ph¸p cña ViÖt Nam vµ ®Þnh chÕ cña WTO cßn cã sù kh¸c biÖt nhau nhiÒu. Do ®ã, ®Ó tham gia WTO, ViÖt Nam cÇn ph¶i x©y dùng, bæ sung, söa ®æi luËt ph¸p cho phï hîp, tr­íc hÕt lµ hÖ thèng thuÕ, c¬ chÕ qu¶n lý th­¬ng m¹i. - ViÖt Nam cÇn më cöa thÞ tr­êng th«ng qua thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt møc thuÕ quan tèi ®a. Hµng hãa vµ s¶n phÈm cña c¸c n­íc thµnh viªn sÏ thuËn lîi h¬n khi th©m nhËp thÞ tr­êng ViÖt Nam, g©y søc Ðp buéc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ®æi míi vµ chÊp nhËn sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t. - Do ph¶i cam kÕt gi¶m thuÕ quan vµ xo¸ bá c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan nªn nh÷ng n¨m ®Çu gia nhËp WTO, nÕu ViÖt Nam ch­a tæ chøc tèt c¬ cÊu thuÕ, hiÖu qu¶ thu thuÕ thÊp, nguån thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc sÏ bÞ ¶nh h­ëng… 1.3.2. ¶nh h­ëng cña viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan trong ®iÒu kiÖn héi nhËp B»ng t¸c ®éng ¶nh h­ëng trùc tiÕp vµ t¸c ®éng ¶nh h­ëng lan truyÒn, viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan ®· ¶nh h­ëng tíi c¸c lÜnh vùc: + §èi víi tiªu dïng, do gi¶m thuÕ nhËp khÈu lµm cho gi¸ hµng hãa nhËp khÈu gi¶m, søc mua hµng hãa nhËp khÈu t¨ng. + §èi víi ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng, do thuÕ nhËp khÈu gi¶m lµm t¨ng l­îng hµng nhËp khÈu. Ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng ®­îc më réng, t¹o ra mét nÒn kinh tÕ më. + §èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, lµm thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt trong n­íc, lµm cho nÒn kinh tÕ - x· héi ®¹t hiÖu qu¶ cao. Nh­ng ®ång thêi còng ®Æt doanh nghiÖp tr­íc sù c¹nh tranh khèc liÖt, ngay c¶ trªn thÞ tr­êng néi ®Þa, nÕu doanh nghiÖp kh«ng ®Çu t­ c«ng nghÖ míi vµ tæ chøc, qu¶n lý s¶n xuÊt kh«ng c¶i tiÕn kÞp thêi. + §èi víi kh©u ph©n phèi, do thuÕ quan lµ c«ng cô t¸i ph©n phèi thu nhËp tõ ng­êi s¶n xuÊt trong n­íc sang ng­êi tiªu dïng nªn lµm t¨ng thÆng d­ tiªu dïng. + §èi víi ng©n s¸ch nhµ n­íc, do gi¶m thuÕ nhËp khÈu, ng©n s¸ch nhµ n­íc mÊt mét nguån thu nhËp tõ thuÕ nhËp khÈu. 18
  18. Ch­¬ng ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 2 2.1- mét sè nÐt chung vÒ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (gtgt) 2.1.1- Kh¸i niÖm ThuÕ GTGT (VAT: Value Added Tax) lµ mét lo¹i thuÕ ®¸nh trªn phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña hµng hãa, dÞch vô ph¸t sinh qua mçi kh©u cña qu¸ tr×nh tõ s¶n xuÊt, l­u th«ng ®Õn tiªu dïng. Tæng sè thuÕ tÝnh ®­îc ë c¸c kh©u b»ng chÝnh sè thuÕ tÝnh trªn gi¸ b¸n cuèi cïng cho ng­êi tiªu dïng. 2.1.2- §Æc ®iÓm cña thuÕ GTGT - ThuÕ GTGT lµ mét s¾c thuÕ thuéc lo¹i thuÕ gi¸n thu ®¸nh vµo thu nhËp cña ng­êi tiªu dïng. Ng­êi chÞu thuÕ lµ ng­êi tiªu dïng. - ThuÕ GTGT cã tÝnh chÊt lòy tho¸i so víi thu nhËp. - ThuÕ GTGT cã tÝnh l·nh thæ, chØ ¸p dông cho ng­êi tiªu dïng trong ph¹m vi l·nh thæ quèc gia. - ThuÕ GTGT lµ s¾c thuÕ tiªu dïng thu qua nhiÒu giai ®o¹n nh­ng kh«ng trïng lÆp v× chØ tÝnh thuÕ trªn phÇn t¨ng thªm cña mçi giai ®o¹n. - ThuÕ GTGT cã tÝnh trung lËp kinh tÕ cao, v× thuÕ GTGT kh«ng ph¶i lµ yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt, thuÕ GTGT lµ yÕu tè cÊu thµnh trong gi¸ b¸n hµng hãa, dÞch vô, nªn nã kh«ng bÞ ¶nh h­ëng bëi kÕt qu¶ kinh doanh cña ng­êi nép thuÕ. 2.1.3- Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thuÕ GTGT ë ViÖt Nam ë ViÖt Nam, thuÕ GTGT ®­îc nghiªn cøu tõ n¨m 1990, ®­îc lµm thÝ ®iÓm tõ th¸ng 9/1993 ë 11 ®¬n vÞ thuéc ngµnh ®­êng, dÖt, xi m¨ng… LuËt thuÕ GTGT ®­îc Quèc héi kho¸ IX kú häp thø 11 th«ng qua ngµy 10/5/1997 vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 01/01/1999 thay thÕ cho LuËt thuÕ doanh thu. ThuÕ GTGT lµ mét LuËt thuÕ míi, cã ph¹m vi ¸p dông réng, nªn ®· gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n, v­íng m¾c. Sau 1 thêi gian thi hµnh, ®Õn nay LuËt thuÕ GTGT ®· ®­îc Quèc héi söa ®æi, bæ sung vµ lÇn söa ®æi gÇn ®©y nhÊt cã hiÖu lùc tõ 01/01/2009. 19
  19. 2.2. Néi dung c¬ b¶n cña thuÕ GTGT 2.2.1- §èi t­îng chÞu thuÕ GTGT (ng­êi chÞu thuÕ) §èi t­îng chÞu thuÕ GTGT lµ hµng ho¸, dÞch vô dïng cho s¶n xuÊt, kinh doanh vµ tiªu dïng trªn l·nh thæ ViÖt Nam, trõ c¸c ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ GTGT. Nh­ vËy, ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT cã ph¹m vi réng, bao qu¸t ®­îc tÊt c¶ c¸c hµng hãa, dÞch vô ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc hoÆc nhËp khÈu phôc vô nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc. XuÊt ph¸t tõ c¸c môc ®Ých ­u ®·i kh¸c nhau, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thuÕ GTGT hiÖn hµnh cã 25 nhãm hµng hãa, dÞch vô thuéc diÖn kh«ng chÞu thuÕ GTGT (Phô lôc 1). C¸c hµng hãa, dÞch vô nµy kh«ng chÞu thuÕ GTGT do cã mét sè ®Æc ®iÓm sau: a- Lµ s¶n phÈm cña mét sè ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn khã kh¨n phô thuéc vµo thiªn nhiªn. S¶n phÈm s¶n xuÊt ra l¹i dïng cho chÝnh ng­êi s¶n xuÊt vµ cho nhu cÇu cña toµn x· héi, nh­ s¶n phÈm trång trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n… b- Lµ s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô thiÕt yÕu phôc vô nhu cÇu toµn x· héi, nh»m n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸ kh«ng ngõng t¨ng lªn cña con ng­êi, nh­ dÞch vô y tÕ, v¨n ho¸, gi¸o dôc, ®µo t¹o, vËn chuyÓn hµnh kh¸ch c«ng céng, ph¸t sãng truyÒn thanh, truyÒn h×nh… c- Lµ s¶n phÈm, dÞch vô nh»m phôc vô nhu cÇu cña toµn x· héi kh«ng v× môc tiªu lîi nhuËn, nh­ muèi ièt, c¸c s¶n phÈm vµ tµi nguyªn phôc vô quèc phßng, an ninh, phôc vô vÖ sinh c«ng céng, tho¸t n­íc ®­êng phè, trïng tu b¶o d­ìng c«ng viªn, v­ên hoa, v­ên thó, t­íi tiªu n­íc phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. d- Lµ s¶n phÈm hµng hãa, dÞch vô kh«ng tiªu dïng ë ViÖt Nam nh­ hµng hãa t¹m nhËp, t¸i xuÊt, t¹m xuÊt, t¸i nhËp; hµng qu¸ c¶nh m­în ®­êng qua ViÖt Nam… e- Lµ s¶n phÈm, dÞch vô ®­îc ­u ®·i v× mang tÝnh x· héi, tÝnh nh©n ®¹o cao, nh­ x©y dùng nhµ t×nh nghÜa b»ng nguån vèn ®ãng gãp cña nh©n d©n, viÖn trî nh©n ®¹o, c¸c dÞch vô phôc vô ma chay, tang lÔ, x©y dùng c«ng tr×nh v¨n ho¸ - nghÖ thuËt. g- Lµ c¸c s¶n phÈm hµng hãa, dÞch vô do Nhµ n­íc cÇn khuyÕn khÝch ®Çu t­, nh­ dÞch vô tÝn dông, quü ®Çu t­, chuyÓn giao c«ng nghÖ; nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ vËn t¶i chuyªn dïng mµ trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc, nh­ m¸y bay, dµn khoan, tµu thuû cã träng t¶i lín… 2.2.2- §èi t­îng nép thuÕ GTGT (ng­êi nép thuÕ) Ng­êi nép thuÕ GTGT lµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT vµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n nhËp khÈu hµng hãa, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT (sau ®©y lµ ng­êi nhËp khÈu). 2.2.3- C¨n cø vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT 2.2.3.1- C¨n cø tÝnh thuÕ C¨n cø tÝnh thuÕ GTGT lµ gi¸ tÝnh thuÕ vµ thuÕ suÊt.  Gi¸ tÝnh thuÕ: lµ c¨n cø quan träng ®Ó x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ph¶i nép, lµ gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ GTGT ®­îc ghi trªn ho¸ ®¬n b¸n hµng cña ng­êi b¸n hµng, ng­êi cung cÊp dÞch vô. 20
  20. Gi¸ tÝnh thuÕ GTGT cña mét sè hµng hãa, dÞch vô ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: a. §èi víi hµng ho¸, dÞch vô do c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh b¸n ra lµ gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ GTGT. §èi víi hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ TT§B lµ gi¸ b¸n ®· cã thuÕ TT§B nh­ng ch­a cã thuÕ GTGT. b. §èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu, lµ gi¸ nhËp khÈu t¹i cöa khÈu céng (+) víi thuÕ nhËp khÈu (nÕu cã) céng (+) ThuÕ TT§B (nÕu cã). Gi¸ nhËp khÈu t¹i cöa khÈu lµm c¨n cø tÝnh thuÕ GTGT ®­îc x¸c ®Þnh theo c¸c qui ®Þnh vÒ gi¸ tÝnh thuÕ hµng ho¸ nhËp khÈu. Tr­êng hîp hµng ho¸ nhËp khÈu ®­îc miÔn, gi¶m thuÕ nhËp khÈu th× gi¸ tÝnh thuÕ GTGT lµ gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu céng (+) víi thuÕ nhËp khÈu x¸c ®Þnh theo møc thuÕ ®· ®­îc miÔn, gi¶m. c. §èi víi hµng ho¸, dÞch vô dïng ®Ó trao ®æi, biÕu, tÆng, tiªu dïng néi bé, gi¸ tÝnh thuÕ GTGT ®­îc x¸c ®Þnh theo gi¸ tÝnh thuÕ cña hµng ho¸, dÞch vô cïng lo¹i hoÆc t­¬ng ®­¬ng t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh c¸c ho¹t ®éng nµy. Hàng hãa, dÞch vô tiªu dïng néi bé nãi trªn lµ hµng hãa, dÞch vô do c¬ së kinh doanh s¶n xuÊt hoÆc cung øng sö dông cho tiªu dïng, kh«ng bao gåm hµng hãa, dÞch vô sö dông ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¬ së. d. §èi víi ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n, nh­ cho thuª nhµ, x­ëng, kho tµng, bÕn b·i, ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, m¸y mãc, thiÕt bÞ... gi¸ ®Ó tÝnh thuÕ GTGT lµ gi¸ cho thuª ch­a cã thuÕ GTGT. Tr­êng hîp cho thuª theo h×nh thøc tr¶ tiÒn thuª tõng kú hoÆc tr¶ tr­íc tiÒn thuª cho nhiÒu kú, th× gi¸ tÝnh thuÕ lµ sè tiÒn thu ®­îc tõng kú hoÆc nhiÒu kú, ch­a cã thuÕ GTGT. NÕu tµi s¶n thuª lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i cña n­íc ngoµi thuéc lo¹i trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc ®Ó cho thuª l¹i th× gi¸ tÝnh thuÕ ®­îc trõ gi¸ thuª ph¶i tr¶ cho ng­êi n­íc ngoµi. Gi¸ cho thuª tµi s¶n do c¸c bªn tháa thuËn ®­îc x¸c ®Þnh theo hîp ®ång. NÕu ph¸p luËt cã quy ®Þnh vÒ khung gi¸ thuª th× gi¸ thuª ®­îc x¸c ®Þnh trong ph¹m vi khung gi¸ quy ®Þnh. e. §èi víi hµng ho¸ b¸n theo ph­¬ng thøc tr¶ gãp, tr¶ chËm, gi¸ tÝnh thuÕ lµ gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn ch­a cã thuÕ GTGT cña hµng ho¸ ®ã (kh«ng bao gåm l·i tr¶ gãp), kh«ng tÝnh theo sè tiÒn tr¶ gãp tõng kú. f. §èi víi gia c«ng hµng ho¸, gi¸ tÝnh thuÕ lµ gi¸ gia c«ng ch­a cã thuÕ GTGT. g. §èi víi ho¹t ®éng x©y dùng, l¾p ®Æt. - §èi víi tr­êng hîp x©y dùng, l¾p ®Æt cã bao thÇu nguyªn vËt liÖu, th× gi¸ tÝnh thuÕ bao gåm c¶ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu ch­a cã thuÕ GTGT. - §èi víi tr­êng hîp x©y dùng, l¾p ®Æt kh«ng bao thÇu nguyªn vËt liÖu, th× gi¸ tÝnh thuÕ lµ gi¸ trÞ x©y dùng, l¾p ®Æt kh«ng bao gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu ch­a cã thuÕ GTGT. - Tr­êng hîp x©y dùng, l¾p ®Æt thùc hiÖn thanh to¸n theo h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc gi¸ trÞ khèi l­îng x©y dùng, l¾p ®Æt hoµn thµnh bµn giao theo tháa thuËn trong hîp ®ång, th× gi¸ tÝnh thuÕ tÝnh theo gi¸ trÞ h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc gi¸ trÞ khèi l­îng x©y dùng, l¾p ®Æt hoµn thµnh bµn giao theo tháa thuËn, ch­a cã thuÕ GTGT. 21
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
14=>2