Gi i thi u k thu t t duy 5W1H ớ ệ ỹ ậ ư
Đ b t đ u nghiên c u, h c h i ho c vi t v m t v n đ nào đó, chúng ta th ng lúng túngể ắ ầ ứ ọ ỏ ặ ế ề ộ ấ ề ườ
vì không bi t ph i b t đ u nh th nào, ti n hành ra làm sao, t i sao chúng ta ph i làm đi uế ả ắ ầ ư ế ế ạ ả ề
này, nó có ích l i gì hay không, …?ợ
5W1H vi t t t t các t sau:ế ắ ừ ừ
What? (Cái gì?)
Where? ( đâu?)Ở
When? (Khi nào?)
Why? (T i sao?)ạ
How? (Nh th nào?)ư ế
Who? (Ai?)
Đ trình bày m t ý t ng, tóm t t m t s ki n, m t cu n sách ho c b t đ u nghiên c u m tể ộ ưở ắ ộ ự ệ ộ ố ặ ắ ầ ứ ộ
v n đ , chúng ta hãy t đ t cho mình nh ng câu h i sau:ấ ề ự ặ ữ ỏ
WHAT? (Cái gì?)
- Cái đó là gì?
- Nó đ c p đ n v n đ gì?ề ậ ế ấ ề
- K ti p s ki n này, thì cái gì khác x y ra? (What else)ế ế ự ệ ả
- Cu n sách này trình bày v n đ gì?ố ấ ề
- Bài h c này trình bày v n đ gì?ọ ấ ề
- E-learning là gì?
- Nh ng câu h i ph c a v n đ này là gì?...ữ ỏ ụ ủ ấ ề
WHERE ( đâu?)Ở
- V n đ trình bày n m trong lĩnh v c nào?ấ ề ằ ự
- S ki n l ch s này x y ra đ a đi m nào?ự ệ ị ử ả ở ị ể
- V n đ này còn liên quan đ n các lĩnh v c nào khác?ấ ề ế ự
- Lo i th o d c này th ng đ c tr ng đâu?ạ ả ượ ườ ượ ồ ở
- Bài báo này đăng trên t p chí nào?ạ
- Tìm hi u ki n th c v vi c ng d ng ICT trong d y h c đâu?ể ế ứ ề ệ ứ ụ ạ ọ ở
- Bài thuy t trình này s đ c trình bày trong nhóm hay tr c l p?...ế ẽ ượ ướ ớ
WHEN (Khi nào?)
- S ki n này x y ra khi nào?ự ệ ả
- V n đ này, tr c đây đã có ai nghiên c u ch a, khi nào?ấ ề ướ ứ ư
- Khái ni m này b t đ u xu t hi n khi nào?ệ ắ ầ ấ ệ
- Khi nào thì c n ng d ng ICT trong bài d y?ầ ứ ụ ạ
- Khi nào thì mình s trình bày bài thuy t trình này?ẽ ế
- Các b c nghiên c u (đ tài t t nghi p, lu n văn, ti u lu n, …) s đ c th c hi n theo th iướ ứ ề ố ệ ậ ể ậ ẽ ượ ự ệ ờ
gian nào, ho c ph i k t thúc t ng b c khi nào?...ặ ả ế ừ ướ
WHY (T i sao?)ạ
- T i sao ph i nghiên c u v n đ này?ạ ả ứ ấ ề
- T i sao tác gi cu n sách l i l a ch n cách s p x p nh th này?ạ ả ố ạ ự ọ ắ ế ư ế
- T i sao thí nghi m này không di n ra đúng nh d ki n? (Why not)ạ ệ ễ ư ự ế
- T i sao giáo viên truy c p nhi u vào website giaovien.net? ạ ậ ề
- T i sao cu c kh i nghĩa này n ra? T i sao nó th t b i?ạ ộ ở ổ ạ ấ ạ
- T i sao h i nh mình h c trong tr ng thu c lo i khá gi i mà bây gi v n luôn ch t v t vạ ồ ỏ ọ ườ ộ ạ ỏ ờ ẫ ậ ậ ề
kinh t ?...ế
HOW (Nh th nào?)ư ế
- Chi c máy này ho t đ ng nh th nào?ế ạ ộ ư ế
- Công vi c này nên b t đ u nh th nào?ệ ắ ầ ư ế
- D án này s tiêu t n bao nhiêu? (How much)ự ẽ ố
- Các s ki n và nhân v t trong cu n ti u thuy t này đ c k t n i nh th nào?ự ệ ậ ố ể ế ượ ế ố ư ế
- S ki n l ch s này đã làm đ i ph ng thi t h i bao nhiêu quân trang, vũ khí và ng i?ự ệ ị ự ố ươ ệ ạ ườ
(How many)
- Phong cách c a bài báo s p t i nên nh th nào?ủ ắ ớ ư ế
WHO (Ai?)
- Ai đã nghiên c u v n đ này?ứ ấ ề
- Ai ph trách d án này?ụ ự
- Bài trình bày s p t i dành cho đ i t ng nào?ắ ớ ố ượ
- Khi mình g p khó khăn trong ng d ng ICT, mình s h i ai?ặ ứ ụ ẽ ỏ
- Ai s h ng l i khi d án này đ c ti n hành? Còn ai khác không? (Who else)ẽ ưở ợ ự ượ ế
- Ai là tác gi c a cu n sách đang làm d lu n xôn xao?ả ủ ố ư ậ
- Chính sách này c a nhà n c h ng đ n đ i t ng nào?ủ ướ ướ ế ố ượ
Công c 5W1H tho t nhìn r t đ n gi n nh ng l i t ra r t hi u qu n u chúng ta s d ng nóụ ạ ấ ơ ả ư ạ ỏ ấ ệ ả ế ử ụ
đúng đ n, khéo léo và thông minh.ắ
Ví d v vi c s d ng công c 5W1H trong th c ti nụ ề ệ ử ụ ụ ự ễ
Tác gi T.T.H – m t ng i làm vi c cho CENTEA – cho bi t đã s d ng công c 5W1H đả ộ ườ ệ ế ử ụ ụ ể
th c hi n bài vi t thú v “H c cách T duy tích c c”.ự ệ ế ị ọ ư ự
Sau đây là các phân tích c a anh ta v i công c 5W1H đ th c hi n bài vi t thú v vàủ ớ ụ ể ự ệ ế ị
h u ích trên:ữ
WHAT: Bài vi t s đ c p đ n v n đ gì? ế ẽ ề ậ ế ấ ề
- Bài vi t đ c p đ n k năng t duy tích c c, nêu lên đ c m t phác th o s l c: T duyế ề ậ ế ỹ ư ự ượ ộ ả ơ ượ ư
tích c c là gì?ự
-> S ra đ i c a ph n 1 c a bài vi t: T duy tích c c là gì?ự ờ ủ ầ ủ ế ư ự
WHERE: Bài vi t s đ c đăng t i đâu? Tài li u tìm t đâu?ế ẽ ượ ả ở ệ ừ
- Bài vi t s đ c đăng t i trên website giaovien.net. Tài li u đ c tìm ki m trên m ng thôngế ẽ ượ ả ệ ượ ế ạ
tin Internet (ph n Ngu n tham kh o cu i bài vi t)ầ ồ ả ở ố ế
WHEN: Khi nào bài vi t đ c đăng?ế ượ
- Sau khi bài vi t đã đ c ki m tra các l i chính t b i CENTEA và duy t toàn b n i dungế ượ ể ỗ ả ở ệ ộ ộ
bài.
WHY: T i sao ph i th c hi n bài vi t này? T i sao ph i t duy tích c c?ạ ả ự ệ ế ạ ả ư ự
- Vì mong mu n cung c p đ n c ng đ ng giáo viên nh ng ki n th c v các k năng s ng, màố ấ ế ộ ồ ữ ế ứ ề ỹ ố
t duy tích c c là m t trong nh ng k năng có vai trò quan tr ng trong vi c phòng tránh vàư ự ộ ữ ỹ ọ ệ
gi m stress, cân b ng công vi c và cu c s ng, phát tri n s c m nh tinh th n.ả ằ ệ ộ ố ể ứ ạ ầ
- Đ tr l i câu h i “T i sao ph i t duy tích c c?”, bài vi t c n đ a ra các y u t thuy tể ả ờ ỏ ạ ả ư ự ế ầ ư ế ố ế
ph c ng i đ c v l i ích c a t duy tích c c đ thuy t ph c h v t m quan tr ng c a kụ ườ ọ ề ợ ủ ư ự ể ế ụ ọ ề ầ ọ ủ ỹ
năng này. -> S ra đ i c a ph n 2 c a bài vi t: T i sao ph i t duy tích c c?ự ờ ủ ầ ủ ế ạ ả ư ự
HOW: Bài vi t c n đ c th c hi n nh th nào? Mu n t duy tích c c thì ph i làm sao?ế ầ ượ ự ệ ư ế ố ư ự ả
- Vì đ i t ng nh m đ n c a bài vi t là nh ng ng i không bi t ho c bi t nh ng ch a n mố ượ ắ ế ủ ế ữ ườ ế ặ ế ư ư ắ
c th và rõ ràng nó là gì? Do đó, bài vi t c n đ c th c hi n v i m t văn phong lôi cu nụ ể ế ầ ượ ự ệ ớ ộ ố
nh ng d hi u, đ n gi n và rõ ràng. Đ ng th i, các ví d đ a ra ph i ít nhi u dính dáng đ nư ễ ể ơ ả ồ ờ ụ ư ả ề ế
giáo viên.
- Đ tr l i câu h i “Mu n t duy tích c c thì ph i làm sao?” thì c n đ a ra đ c các ph ngể ả ờ ỏ ố ư ự ả ầ ư ượ ươ
pháp th c hành, các l i khuyên đ tham kh o. -> S ra đ i c a ph n 3 c a bài vi t: ự ờ ể ả ự ờ ủ ầ ủ ế Làm thế
nào đ t duy tích c c?ể ư ự
WHO: Đ i t ng c a bài vi t là ai? Ai vi t bài này? Ai ki m tra và duy t n i dung?ố ượ ủ ế ế ể ệ ộ
- Đ i t ng c a bài vi t là các Th y Cô và các b n mu n tìm hi u v k năng T duy tíchố ượ ủ ế ầ ạ ố ể ề ỹ ư
c c. Có th h ch a bi t ho c có nghe qua c m t “T duy tích c c” nh ng không n m h tự ể ọ ư ế ặ ụ ừ ư ự ư ắ ế
các v n đ , k thu t liên quan.ấ ề ỹ ậ
- Ng i vi t bài: chính là …tui đây.ườ ế
- Ai duy t bài? Ban qu n tr c a CENTEA.ệ ả ị ủ
Bên trên là nh ng phác th o c a tác gi T.T.H đ th c hi n bài vi t “H c cách T duy tíchữ ả ủ ả ể ự ệ ế ọ ư
c c”. Chúng ta th y r ng, vi c s d ng công c này th t đ n gi n nh ng r t hi u qu .ự ấ ằ ệ ử ụ ụ ậ ơ ả ư ấ ệ ả
Công c 5W1H còn có th đ c s d ng hi u qu trong nhi u tr ng h p khác nh : thuy tụ ể ượ ử ụ ệ ả ề ườ ợ ư ế
trình, nghiên c u khoa h c, tóm t t m t cu n sách, ghi nh m t s ki n,…5W1H cũng có thứ ọ ắ ộ ố ớ ộ ự ệ ể
s d ng chung v i B n đ t duy đ gi i quy t nhi u v n đ khác nhau trong gi ng d y,ử ụ ớ ả ồ ư ể ả ế ề ấ ề ả ạ
h c t p, kinh doanh, đàm phán,…ọ ậ
M t chút thông tin v ngu n g c c a 5W1Hộ ề ồ ố ủ
Khái ni m ệ5W1H đ c cho là có ngu n g c t bài th “The Elephant's Child” c a Rudyardượ ồ ố ừ ơ ủ
Kipling. Bài th này nh sau:ơ ư
I have six honest serving-men
They taught me all I knew
Their names are What and Where and When
And How and Why and Who.
T m d ch:ạ ị
Tôi có 6 ng i đ y t trai trung th cườ ầ ớ ự
H đã d y cho tôi bi t m i thọ ạ ế ọ ứ
Tên c a h là What và Where và Whenủ ọ
Và How và Why và Who.
Hi u H cế ọ hy v ng bài vi t t CENTEA này đã đ a đ n cho th y cô và các b n m t công cọ ế ừ ư ế ầ ạ ộ ụ
m i, đ n gi n nh ng đ y hi u qu đ giúp s c cho công vi c c a th y cô và các b n.ớ ơ ả ư ầ ệ ả ể ứ ệ ủ ầ ạ
Hãy luôn gi bên mình 6 ng i đ y t t n t y và trung thành này.ữ ườ ầ ớ ậ ụ
+ Ngu n tham kh o: coe.jmu.eduồ ả
Tam Giang (ngu n: CEATEA – giaovien.net)ồ
