HI N TR NG QU N LÝ VÀ S D NG THU C B O V TH C V TỆ Ạ Ả Ử Ụ Ố Ả Ệ Ự Ậ
TRONG THÂM CANH HOA T I TRI U S N – THANH HÓAẠ Ệ Ơ
1. Đ T V N ĐẶ Ấ Ề
N c ta là n c nướ ướ ông nghi p, nông dân chi m trên 70% dân s c n c.ệ ế ố ả ướ
Do v y,nông nghi p chi m m t v trí quan tr ng trong n n kinh t qu c dân. Khiậ ệ ế ộ ị ọ ề ế ố
n n nông nghi p càng phát tri n, đi vào thâm canh, s n xu t hàng hoá thì vai tròề ệ ể ả ấ
c a công tác b o v th c v t, đ c bi t là vi c s d ng thu c BVTV ngày càngủ ả ệ ự ậ ặ ệ ệ ử ụ ố
quan tr ng đ i v i s n xu t. ọ ố ớ ả ấ Thu c BVTV đã góp ph n h n ch s phát sinh,ố ầ ạ ế ự
phát tri n c a sâu b nh, ngăn ch n và d p t t các đ t d ch b nh trên ph m viể ủ ệ ặ ậ ắ ợ ị ệ ạ
l n, b o đ m đ c năng su t cây tr ng, gi m thi u thi t h i cho nông dân. Tuyớ ả ả ượ ấ ồ ả ể ệ ạ
nhiên, nh ng năm g n đây vi c s d ng thu c BVTV trong thâm canh s n xu t,ữ ầ ệ ử ụ ố ả ấ
đ c bi t trong thâm canh hoa, cây c nh có xu h ng gia tăng c v ch t l ngặ ệ ả ướ ả ề ấ ượ
l n ch ng lo i. M t th c t hi n nay là vi c s d ng thu c BVTV tràn lan,ẫ ủ ạ ộ ự ế ệ ệ ử ụ ố
không th ki m soát đã và đang gây nh h ng x u đ n môi tr ng đ t, n c,ể ể ả ưở ấ ế ườ ấ ướ
không khí, s c kho con ng i và môi tr ng sinh thái. ứ ẻ ườ ườ
Bên c nh đó, xã h i càng phát tri n thì nhu c u làm đ p cho cu c s ngạ ộ ể ầ ẹ ộ ố
ngày càng tăng, vì th ngh tr ng hoa tr thành ngh s n xu t chính trong m tế ề ồ ở ề ả ấ ộ
s vùng, trong đó có vùng hoa xã Tây T u. Vi c s d ng hoá ch t BVTV trongố ự ệ ử ụ ấ
tr ng hoa xã Tây T u nói riêng và trong c n c nói chung đ c coi là bi nồ ở ự ả ướ ượ ệ
pháp quan tr ng nh t đ b o v s n l ng hoa hàng năm. V i tâm lí: “ọ ấ ể ả ệ ả ượ ớ Càng
phun nhi u thu c ng i dân càng yên tâmề ố ườ ”, v n đ s d ng thu c BVTVấ ề ử ụ ố
trong thâm canh hoa ngày càng tr nên khó ki m soát và gây nên nhi u tác đ ngở ể ề ộ
đ n môi tr ng và s c kho c ng đ ng. Chính vì v y đ có m t cách nhìn t ngế ườ ứ ẻ ộ ồ ậ ể ộ ổ
quát nh t v tình hình s d ng thu c BVTV trong thâm canh hoa Tri u S n thìấ ề ử ụ ố ở ệ ơ
vi c đi u tra, đánh giá hi n tr ng và đ xu t gi i pháp cho vi c qu n lý và sệ ề ệ ạ ề ấ ả ệ ả ử
d ng thu c b o v th c v t m t cách hi u qu là r t c n thi t. ụ ố ả ệ ự ậ ộ ệ ả ấ ầ ế
1
Bên c nh đó, phân bón có vai trò h t s c quan tr ng đ i v i tăng năng su tạ ế ứ ọ ố ớ ấ
cây tr ng, ph m ch t nông s n, góp ph n quan tr ng v b o đ m an ninh l ngồ ẩ ấ ả ầ ọ ề ả ả ươ
th c, tăng các s n ph m tr ng tr t đ xu t kh u. Do v y, cùng v i vi c đ yự ả ẩ ồ ọ ể ấ ẩ ậ ớ ệ ẩ
m nh công tác qu n lý ch t l ng phân bón đ cung c p cho nông dân các lo iạ ả ấ ượ ể ấ ạ
phân bón t t, đúng ch t l ng, gi i pháp tăng hi u su t/hi u qu s d ng phânố ấ ượ ả ệ ấ ệ ả ử ụ
bón, gi m chi phí là r t có hi u qu vi c tăng c ng ch đ o h ng d n sả ấ ệ ả ệ ườ ỉ ạ ướ ẫ ử
d ng hi u qu phân bón thông qua các bi n pháp tăng hi u su t s d ng phânụ ệ ả ệ ệ ấ ử ụ
bón cho cây tr ng s góp ph n tích c c vào vi c h giá thành s n xu t, góp ph nồ ẽ ầ ự ệ ạ ả ấ ầ
c i thi n ch t l ng và v sinh an toàn th c ph m h n nông s n và h n ch ôả ệ ấ ượ ệ ự ẩ ạ ả ạ ế
nhi m môi tr ng. ễ ườ
2. T ng quan ổ
Vi t Nam có di n tích đ t t nhiên là 33 tri u ha nh ng di n tích tr ngệ ệ ấ ự ệ ư ệ ồ
hoa Vi t Nam ch chi m 0,02% di n tích đ t đai. Hoa đ c tr ng lâu đ i vàở ệ ỉ ế ệ ấ ượ ồ ờ
t p trung m t s vùng tr ng hoa truy n th ng nh Ng c Hà, Qu ng An, Tâyậ ộ ố ồ ề ố ư ọ ả
T u (Hà N i), Đ ng H i, Đ ng Lâm (H i Phòng), Hoành B , H Long (Qu ngự ộ ằ ả ằ ả ồ ạ ả
Ninh), Tri u S n (Thanh hoá), Gò V p, Hóc Môn (TP. H Chí Minh)...v i t ngệ ơ ấ ồ ớ ổ
di n lích tr ng kho ng 3500 ha. ệ ồ ả
Phong trào tr ng hoa Vi t Nam trong nh ng năm g n đây đã đ c chú ý phátồ ở ệ ữ ầ ượ
tri n, di n tích hoa tăng nhanh. Đi u ki n khí h u và đ t đai đa d ng đã t o đi uể ệ ề ệ ậ ấ ạ ạ ề
ki n đ tr ng nhi u lo i hoa, trong đó phát tri n h th ng tr ng hoa thâm canhệ ể ồ ề ạ ể ệ ố ồ
đã đ c nhà n c quan tâm và h tr . Theo Vi n Nghiên c u Rau-Qu thì hi nượ ướ ỗ ợ ệ ứ ả ệ
nay l i nhu n thu đ c t 1 ha tr ng hoa cao h n 10- 15 l n so v i tr ng lúa vàợ ậ ượ ừ ồ ơ ầ ớ ồ
7-8 l n so v i tr ng rau. ầ ớ ồ
G n 90% các loài hoa đ c tr ng nh m đáp ng nhu c u tiêu th trong n c,ầ ượ ồ ằ ứ ầ ụ ở ướ
tuy nhiên th tr ng xu t kh u cũng đang tăng nhanh v i 1 s lo i hoa đ c thùị ườ ấ ẩ ớ ố ạ ặ
c a Vi t Nam (hoa sen, hoa nhà và m t s loài hoa mà các n c ôn đ i tr ng khóủ ệ ộ ố ướ ớ ồ
khăn trong mùa Đông (h ng, cúc...). Theo s li u c a T ng c c th ng kê, nămồ ố ệ ủ ổ ụ ố
2
2003 c n c có 9430ha hoa và cây c nh các lo i v i giá tr s n l ng 482,6 tả ướ ả ạ ớ ị ả ượ ỷ
đ ngồ.
Vi t Nam đã hình thành 3 vùng hoa l n sau: Ở ệ ớ
- Vùng hoa đ ng b ng sông H ng: v i khí h u 4 mùa và nhi u vùng khí h u đ cồ ằ ồ ớ ậ ề ậ ặ
thù nên r t thích h p cho tr ng nhi u lo i hoa. Hoa đ c tr ng h u h t cácấ ợ ồ ề ạ ượ ồ ở ầ ế
t nh c a vùng trong đó t p trong nhi u các thành ph l n: Hà N i, H i Phòng,ỉ ủ ậ ề ở ố ớ ộ ả
Nam Đ nh, H i D ng, B c Ninh, Vĩnh Phúc... Hoa vùng này ch y u ph cị ả ươ ắ ở ủ ế ụ
v tiêu th trong n c,và m t s ch ng lo i nh đã xu t kh u sang Trung Qu cụ ụ ướ ộ ố ủ ạ ỏ ấ ẩ ố
(h ng, cúc..). H ng là loài hoa ph bi n nh t chi m 35%, ti p đ n là hoa cúcồ ồ ổ ế ấ ế ế ế
(30%), hoa đ ng ti n (10%), còn l i là các loài hoa khác (25%). ồ ề ạ
- Vùng hoa Đà L t: Đà L t có đi u ki n khí h u th i ti t r t phù h p cho tr ngạ ạ ề ệ ậ ờ ế ấ ợ ồ
các lo i hoa, m c dù di n tích không l n nh ng đãy là n i s n xu t các lo i hoaạ ặ ệ ớ ư ơ ả ấ ạ
cao c p v i ch t l ng t t: phong lan, đ a lan, l y, h ng, đ ng ti n… Di n tíchấ ớ ấ ượ ố ị ấ ồ ồ ề ệ
tr ng các loài hoa tăng 1,74 l n so v i k ho ch đ ra trong giai đo n 1996-2000,ồ ầ ớ ế ạ ề ạ
ch riêng năm 2000 đã thu ho ch đ c 25,5 tri u cành hoa. ỉ ạ ượ ệ
- Vùng hoa đ ng b ng sông C u Long: Đây là vùng có khí h u m, nóng quanhồ ằ ử ậ ấ
năm nên thích h p v i các loài hoa nhi t đ i: hoa lan, đ ng ti n... TP H Chíợ ớ ệ ớ ồ ề ồ
Minh là n i phát tri n hoa lan nhi t đ i nhanh nh t trong c n c, nhi u trangơ ể ệ ớ ấ ả ướ ề
tr i hoa lan đã đ c thành l p, kinh doanh và phát tri n theo mô hình trang tr iạ ượ ậ ể ạ
hoa lan t i Thái Lan. ạ
Di n tích hoa ngày càng tăng cao đã đáp ng đ c nhu c u ngày càng tăng c aệ ứ ượ ầ ủ
th tr ng, nh t là các thành ph l n. Tính riêng Hà N i có kho ng 300 c aị ườ ấ ở ố ớ ở ộ ả ử
hàng bán các lo i hoa ch t l ng cao, đó là ch a k các hàng hoa nh và cạ ấ ượ ư ể ỏ ả
nh ng ng i bán rong. c tính, l ng hoa tiêu th t các ngu n trên m cữ ườ Ướ ượ ụ ừ ồ ở ứ
h n 1 tri u cành các lo i trong m t ngày. T i Đà L t di n tích hoa c t cành c aơ ệ ạ ộ ạ ạ ệ ắ ủ
vùng này năm 1996 ch có 174ha, đ n năm 2000 đã tăng lên 853ha và hi n nay cóỉ ế ệ
3
kho ng 1467ha (hoa cúc chi m kho ng 24% , v i s n l ng kho ng 10- 13 tri uả ế ả ớ ả ượ ả ệ
cành, v i kho ng 84 t đ ng). ớ ả ỷ ồ
Nh ng năm g n đây, ngh tr ng hoa phát tri n khá m nh nhi u đ a ph ng.ữ ầ ề ồ ể ạ ở ề ị ươ
Theo s li u đi u tra c a Vi n Di truy n Nông nghi p, t i m t s đ a ph ng,ố ệ ề ủ ệ ề ệ ạ ộ ố ị ươ
hoa là cây tr ng cho thu nh p khá. Ch ng h n, có vùng Hà N i, so v i s nồ ậ ẳ ạ ở ộ ớ ả
xu t 2 lúa 1 màu trong cùng th i đi m, trên cùng m t đ n v di n tích thì tr ngấ ờ ể ộ ơ ị ệ ồ
hoa có l i nhu n cao h n g n 12 l n. Thái Bình, có doanh nghi p tr ng hoaợ ậ ơ ầ ầ Ở ệ ồ
đã thu lãi t i 160 tri u đ ng ha/năm, hay Lâm Đ ng, bình quân cho m c lãi 250ớ ệ ồ ở ồ ứ
- 300 tri u đ ng/ha/năm t s n xu t hoa. ệ ồ ừ ả ấ
Trong nh ng năm qua, huy n Mê Linh, t nh Vĩnh Phúc không nh ng phát tri nữ ệ ỉ ữ ể
khu
công nghi p Phúc Th ng, Quang Minh, mà còn chuy n đ i c c u cây tr ng cóệ ắ ể ổ ơ ấ ồ
hi u qu cao, nên bình quân m i héc ta canh tác đ t 48 tri u đ ng/ha. Trong đóệ ả ỗ ạ ệ ồ
có nhi u cánh đ ng đ t t 50 tri u - 70 tri u/ha canh tác trong m t năm. ề ồ ạ ừ ệ ệ ộ
V i kinh nghi m chuy n đ i vùng đ t t c y lúa, tr ng rau màu cho thu nh pớ ệ ể ổ ấ ừ ấ ồ ậ
th p, sang tr ng hoa c a nh ng xã phía nam huy n Mê Linh đã cho thu nh p g pấ ồ ủ ữ ệ ậ ấ
3-4 l n so v i c y lúa và tr ng rau. Bình quân m i héc ta tr ng hoa đã cho thuầ ớ ấ ồ ỗ ồ
nh p trên 50 tri u đ ng trong năm. ậ ệ ồ
Tr c đây, nông dân các xã Mê Linh, Ti n Phong, Đ i Th nh, Văn Khê, Trángướ ề ạ ị
Vi t ệ
tr ng hoa h ng Đà L t, nh ng g n đây gi ng hoa h ng Đà L t b thoái hóa, hoaồ ồ ạ ư ầ ố ồ ạ ị
nh , chóng tàn, màu s c không đ p, nên nông dân Mê Linh đã m nh d n tr ngỏ ắ ẹ ạ ạ ồ
nh ng gi ng hoa h ng nh p ngo i nh hoa h ng Pháp, Italia thay th cho hoaữ ố ồ ậ ạ ư ồ ế
h ng Đà L t. Nh ng gi ng hoa h ng nh p ngo i đ c tr ng trên đ t Mê Linhồ ạ ữ ố ồ ậ ạ ượ ồ ấ
đã đem l i giá tr thu nh p cao h n so v i tr ng hoa h ng Đà L t, vì hoa h ngạ ị ậ ơ ớ ồ ồ ạ ồ
ngo i r t thích h p v i đi u ki n đ t đai, khí h u đây, nên hoa h ng ngo iạ ấ ợ ớ ề ệ ấ ậ ở ồ ạ
4
v a to, v a đ p và lâu tàn h n so v i hoa h ng Đà L t. M i đây, vùng hoa Mêừ ừ ẹ ơ ớ ồ ạ ớ
Linh còn nh p gi ng hoa đ ng ti n c a Trung Qu c vào tr ng đã cho k t quậ ố ồ ề ủ ố ồ ế ả
cao. Hoa đ ng li n v i nhi u màu s c và đ c khách hàng ch i hoa Th đô Hàồ ề ớ ề ắ ượ ơ ở ủ
N i và nhi u t nh vùng đ ng b ng sông H ng a chu ng. Bên c nh nh ngộ ề ỉ ở ồ ằ ồ ư ộ ạ ữ
gi ng hoa trên, vùng hoa Mê Linh còn tr ng nhi u gi ng hoa nh : hoa cúc Nh tố ồ ề ố ư ậ
B n, hoa phăng Pháp, hoa tay Hà Lan, hoa hu , hoa th c d c và làm cây c nhả ệ ượ ượ ả
ph c v đ các lo i khách hàng ch i hoa và cây c nh kh p m i mi n đ tụ ụ ủ ạ ơ ả ở ắ ọ ề ấ
n c. Không nh ng nh y bén v i chuy n đ i c c u gi ng hoa đ phù h p v iướ ữ ạ ớ ể ổ ơ ấ ố ể ợ ớ
th tr ng hoa, mà nông dân Mê Linh còn ti p thu nhanh nh ng công ngh m iị ườ ở ế ữ ệ ớ
vào tr ng hoa nh tr ng hoa theo ph ng pháp c y mô, tr ng hoa trong nhà cheồ ư ồ ươ ấ ồ
ph nh n và tr ng hoa s ch b ng cách: t i hoa b ng n c s ch, bón cho hoaủ ậ ồ ạ ằ ướ ằ ướ ạ
b ng phân vi sinh và không phun thu c tr sâu cho hoa mà phòng tr sâu b nhằ ố ừ ừ ệ
cho hoa b ng ph ng pháp t ng h p IPM, giúp cho ng i ch i hoa s ch, khôngằ ươ ổ ợ ườ ơ ạ
b ô nhi m môi tr ng trong phòng đ hoa. ị ễ ườ ể
Hoa c a Vi t Nam cũng đã đ c xu t kh u, riêng l ng hoa xu t kh u c aủ ệ ượ ấ ẩ ượ ấ ẩ ủ
công ty s n xu t hoa Hasfarm 100% v n n c ngoài Đà L t đã đem l i doanhả ấ ố ướ ở ạ ạ
thu trên 4 tri u USD/năm. Theo phân tích c a các chuyên gia, nhu c u tiêu thệ ủ ầ ụ
hoa s ngày càng tăng c th tr ng trong n c l n qu c t . Nh m đáp ngẽ ả ở ị ườ ướ ẫ ố ế ằ ứ
nhu c u c a th tr ng, Vi t Nam có k ho ch phát tri n di n tích tr ng hoa lênầ ủ ị ườ ệ ế ạ ể ệ ồ
kho ng 10.000 ha, v i s n l ng 3,5 t cành và đ t kim ng ch xu t kh uả ớ ả ượ ỷ ạ ạ ấ ẩ
kho ng 60 tri u USD vào năm 2010. Theo đó, m t s vùng s n xu t chính đãả ệ ộ ố ả ấ
đ c quy ho ch, g m Hà N i, TP.HCM, Sapa (Lào Cai), Đà L t, Đ c Tr ngượ ạ ồ ộ ạ ứ ọ
(Lâm Đ ng), H i Phòng, Vĩnh Phúc, Thái Bình… ồ ả
Hi n nay v n đ quan tâm không ch là đ m b o m c tiêu v di n tích tr ngệ ấ ề ỉ ả ả ụ ề ệ ồ
hoa, mà còn là ch t l ng và hi u qu b n v ng, c n ph i đa d ng hóa các lo iấ ượ ệ ả ề ữ ầ ả ạ ạ
hoa ph c v nhu c u trong n c, m t khác, chú tr ng các lo i hoa ch t l ngụ ụ ầ ướ ặ ọ ạ ấ ượ
cao ph c v xu t kh u. ụ ụ ấ ẩ
5