Ho t đ ng tín d ng c a Ngân hàng trung ng ươ
L i m đ u
Trong điêu kiên san xuât va l u thông hang hoa đ c m rông ca vê quy mô lân ư ươ ơ
pham vi, đoi hoi l u thông tin dung cung phai đ c m rông, đa th c đây qua trinh ư ươ ơ ư
canh tranh gi a cac ngân hang vê nghiêp vu phat hanh tiên. Viêt Nam, trong vai thê ư Ơ
ky tr c n la môt n c nông nghiêp, th ng mai kem phat triên, do đo hoat đ ng ươ ươ ươ
kinh doanh tiên ra đ i muôn. Ngân hang Đông D ng la ngân hang xuât hiên đâu ơ ươ
tiên Vt Nam.ơ
.Ngân ng trung ng (Central Bank) b t c qu c gia nào đ u m t trongươ
nh ng c quan v th c c kỳ quan tr ng, ngân ng đ ng đ u trong h th ng ơ ế
ngân ng. Đ c đi m n i b t c a ngân hàng trung ng không giao d ch, làm ươ
nghi p v tr c ti p v i c nkinh doanh công chúng, khách ng c a nó t t ế
c c ngân ng kc. Nn hàng trung ng gi vai trò ngân hàng c a các ngân ươ
ng; b o qu n qu d tr ti n t c a c ngân hàng; cho các ngân hàng vay v n khi
c n thi t, th c hi n chính sách ti n t tín d ng c a nhà n c; c quan phát hành ti n ế ướ ơ
t trong n c; thanh toán tín d ng qu c t v i ngân hàng trung ng các n c ướ ế ươ ướ
khác; c quan cung c p ti n cho ngân sách khi c n làm m t s nghi p v c aơ
kho b c nhà n c. ướ
I. C s lý thuy tơ ế
Nghi p v tín d ng c a NHTW đ c hi u là ho t đ ng cho vay c a NHTW. Tuy ượ
nhiên khách hàng đi vay c a NHTW là nh ng khách hàng đ c bi t , đó các t ch c
tín d ng hay chính ph . i cách khác NHTW th c hi n ch c năng NH c a các NH,
NH c a chính ph .
Khi NHTW cho c t ch c n d ng vay , ho t đ ng y đ t 2 m c đích: phát
nh ti n c a NHTW vào l u thông thông qua các t ch c tín d ng, đi u ti t v n ư ế
kh d ng c a các t ch c tín d ng thông qua đi u ti t l ng ti n t trong l u thông. ế ượ ư
Khi NHTW t m ng cho NSNN theo quy t đ nh c a Th t ng chính ph , lúc đó ế ướ
ti n c a NHTW đ c phát hành vào l u thông thông qua ch tiêu c a chính ph , m t ượ ư
khác chính ph đi u ki n th c hi n nhi m v c a nh. Nh v y v i ho t đ ng ư
tín d ng, NHTW v a s d ng nh 1 kênh pt hành ti n đ ng th i làng c đ tăng ư
c ng kh năng đi u ti t l ng cung ti n, nâng cao ho t đ ng qu n lý c a NHTW.ườ ế ượ
Hoat đông tin dung cua NHTW bao g m:
1.Tai câp vôn cho cac ch c tin dung ư
Tai câp n la viêc câp tin dung cua NHTW cho cac NHTM va cac ch c tin dung ư
nhăm đap ng nhu u vôn ngăn han đê cac NHTM m rông hoat đông cho vay hoăc ư ơ
khôi phuc năng l c thanh toan. ư
Tai câp n gôm co:
1.1 Chiêt ku va tai chiêt khâu gy t co gia ơ
a. Khai niêm:
Chiêt khâu la viêc NHTW mua lai lân đâu cac hôi phiêu va cac ch ng t co gia ư ư
ngăn han, ch a đao han thanh toan theo yêu câu cua NHTM. ư
Tai chiêt khâu la viêc NHTW mua lai nh ng phiêu n ch a đên han ma NHTM ư ơ ư
đa chiêt ku cho khach hang tr c đây. ươ
b. Đôi t ng va điêu kiên chiêt ku ươ
- Đôi t ng chiêt khâu ươ
+ Tin phiêu kho bac, tin phu NHTM đ c phat hanh tng qua đâu thâu. ươ
+ Hôi phiêu – nêu la i phiêu thi hôi phiêu đa đ c chiêt ku lân đâu. ươ
Trang 1
Ho t đ ng tín d ng c a Ngân hàng trung ng ươ
+ Cac ch ng t co gia ngăn han khac. ư ư
- Điêu kiên chiêt khâu
+ Đam bao tinh h p phap, h p lê cua cac ch ng t . ơ ơ ư ư
+ Đam bao kha năng thanh toan khi đao han.
+ Đam bao kha năng chuyên nh ng. ươ
+ Th i gian hiêu l c con lai không v t qua th i han tôi đa do NHTW quyơ ư ươ ơ
đinh.
c. Ph ng th c chiêt ku :ươ ư
- Ph ng th c chiêt khâu mua đ tươ ư ư
- Ph ng th c chi t kh u có kỳ h n.ươ ế
d. Ph ng th c giao dichươ ư
- Ph ng th c giao dich tr c tiêpươ ư ư
-Ph ng th c giao dich gian tiêp:ươ ư
e. ng th c tinh gia tri thanh toan khi chiêt khâuư
Gck
Gtt =
LSCK*t
1 +
365 * 100
Trong đo:
Gtt: Gia tri thanh toan cho ngân hang xin chiêt ku
Gck: Tông gia tri chiêt khâu
LSCK: Lai suât chiêt khâu
t: Th i han chiêt kuơ
1.2 Cho vay câm cô ch ng t co gia ư ư
a. Khai niêm :
La hinh th c tai câp n ma NHTM chuyên giao ban c cac ch ng t co gia ư ư ư
cho NHTW đê câm cô cho khoan vay ngăn han.
b. Điêu kiên cho vay câm cô:
- Cac NHTM xin cho vay câm phai la ngân hang đang hoat đông binh
th ng ôn đinh.ươ
- NHTM la ng i thu h ng h p phap v i cac ch ng t xin câm. ươ ươ ơ ơ ư ư
- Cac ch ng t xin câm cô phai h p phap, đam bao kha năng thanh toan. ư ư ơ
1.3 Cho vay lai theo hô s tin dung ơ
a. Khai niêm:
La hinh th c tai câp vôn cua NHTW đôi v i NHTM trong tr ng h p cac ư ơ ươ ơ
NHTM bi thiêu n do cac khoan tin dung da th c hiên v i khach hang ch a ư ơ ư
đ n han thu n , nh đo cac NHTM co thê duy tri hoat đông cho vay môt cachế ơ ơ
binh th ng. ươ
b. Điêu kiên cho vay:
- NHTM phai hoat đông binh th ng, co uy tin, chât l ng tin dung tôt, ty ươ ươ
n u không qua quy đinh.ơ
- s tin dung xin vay lai la hô s co chât l ng, thê hiên qua khach hang ơ ơ ươ
vay vôn cua NHTM la nh ng khach hang co uy tin, hoat đông san xuât kinh ư
doanh ôn đinh, hiêu qua.
Trang 2
Ho t đ ng tín d ng c a Ngân hàng trung ng ươ
c. M c cho vay va th i han cho vay:ư ơ
- M c cho vay tôi đa không qua 80% ng d n cua cac s tin dung xinư ư ơ ơ
vay lai.
- Th i han cho vay la khi cho vay theo hinh th c nay thi nguôn thu n cuaơ ư ơ
NHTW chinh la nguôn thu n cua NHTM đôi v i khach hang cua ho, do đo ơ ơ
th i han cho vay phai phu h p v i th i han cho vay con thê hiên trong hô sơ ơ ơ ơ ơ
tin dung đê đam bao cho NHTM tra n cho NHTW. ơ
1.4. Cho vay thanh toan
Cac hinh th c cho vay thanh toan: ư
* Cho vay thanh toan th ng xuyên (Thanh toan bu tr , cho vay qua đêm) ươ ư
- Đ c s dung th ng xuyên va chiêm ty trong l n trong hoat đông thanhươ ư ươ ơ
toan qua NHTW
- NHTW đê ra quy đinh chân m c liên quan đên thanh toan bu tr đông th i ư ư ơ
la ng i tô ch c chu tri thanh toan ươ ư
- Đ tham gia vao thanh toan bu tr , cac NHTM ngoai cac điêu kiên măt ư
ki thuât cân phai co TK giao dich tai NHTW.
- Cac thanh viên tham gia thanh toan bu tr phai th c hiên nguyeen tăc la ư ư
phai thanh toan ngay, song phăng sô tên phai thanh toan v i ngan hang chu tri ơ
thanh toan bu tr . ư
- Ph ng th cs cho vay thanh toan th ng xuyên:ươ ư ươ
+Ph ng th c cho vay qua đêmươ ư
+Ph ng thuc cho vay thâu chiươ
-Nh ng NHTM nao đ c NHTW cho vay thâu chi, thi TK tiên g i cuaư ươ ơ
NHTM đo co thê co sô d bên co cung co thê co sô d n n . ư ư ơ
* Cho vay khôi phuc năng l c chi tra ư
Khi NHTM t kha ng chi tra th c s tuc khi d tr s câp tai cac NHTM ư ư ư ư ơ
đ c s dung hêt thi cac NHTM đo băt buôc phai th c hiên biên phap thiêt lâp nươ ư ư
băng cung câp thanh khoan.
1.5. Cho vay theo đôi t ng chi đinh ươ
Cac loai cho vay theo đôi t ng chi đinh đ c NHTW th c hiên ma không đoi hoi ươ ươ ư
cac NHTM phai co đam bao, chi theo yêu câu NHTM lam trung chuyên cac khoan tin
dung nay đung đôi t ng. ươ
Cac đôi t ng chi đinh bao gôm: ươ
- Cho vay chi đinh v i cac ch ng trinh d an phat triên kinh tê cua CP ơ ươ ư
- Cac ch ng trinh khăc phucu qua thiên tai, mât mua,… ươ
M c lai suât cho vay th ng mang tinh chât t ng tr ng, tm chi la băng 0.ư ươ ươ ư
2. Tam ng cho NSNN ư
T i 1 th i đi m c a năm ngân ch, NSNN th t m th i th a ho c thi u ế
v n t m th i. Đ đáp ng cho nhu c u chi, đ c s đ ng ý c a chính ph , qu c h i, ượ
NHTW th t m ng cho Ngân Sách vay đ k p th i th c hi n các kho n chi.Đ
đ m b o cho đ ng ti n n đ nh, v nguyên t c, NHTW không đ c phép phát nh ượ
ti n đ đ p tm h t NS, mà ch t m ng cho NS có đ m b o b ng tín phi u kho ế
b c, và ph i đ c hn tr trong năm ngân sách ượ
NHTW co thê cung ng tin dung cho chinh phu thông qua viêc mua trai phiêu ư
chinh phu nh sau: ư
+ NHTW mua môt khôi l ng trai phiêu chinh phu theo yêu câu va phân bô cua ươ
tai chinh trong t ng đ t phat hanh. ư ơ
Trang 3
Ho t đ ng tín d ng c a Ngân hàng trung ng ươ
+ NHTW lam đai ly hoăc bao lanh phat hanh trai phiêu chinh phu đông th i qua ơ
đo tiên hanh cac nghiêp vu trên thi tr ng m đê điêu tiêt ki l ng tiên cung ng ươ ơ ươ ư
theo muc tiêu chinh sach tiên tê.
3. Bao lanh cho cac ch c tin dung ư
BL cua NHTW la s cam kêt th c hiên nghia vu tra n đôi v i bên co quyên la ư ư ơ ơ
ch c tai chinh nuocs ngoai nêu ng i đ c bao lanh la cac NHTM trong n c ư ươ ươ ươ
không th c hiên hoăc th c hiên không đung, không đây đu nghia vu tra n theo h pư ư ơ ơ
đông tin dung đa ki.
Bên bao lanh la NHTW
Bên đ c bao lanh la ch c tin dung vay vôn t nuocs ngoai đ c chinh phuươ ư ư ươ
chi đinh (NHTW không bao lanh cac tô ch c ca nhân vay vôn) ư
Bên thu h ng bao lanh cac ch c tai chinh quôc tê, chinh phu cac n c, ươ ư ươ
NHTM n c ngoai, cac tâp đoan kinh tê n c ngoai.ươ ươ
Tai bao lanh vay vôn la cam kêt cua bên tai bao lanh v i bên cho vay vê viêc tra ơ
n tiên vay đây đu, đung han cua n bao lanh, tr ng h p bên đi vay, n bao lanhơ ươ ơ
không tra đu n khi đên han thi bên tai bao lanh phai chiu trach nhiêm tra thay. ơ
II. C s th c ti nơ
Chi u 8/9, Ngân ng Nhà n c công b thông tin v tình nh ho t đ ng c a h ướ
th ng ngân hàng trong tháng 8. Đi m đáng chú ý là s li u v tăng tr ng tín d ng có ưở
khác bi t l n so v i nh ng con s t y ban Giám sát tài chính Qu c gia đ a ra tr c ư ướ
đó.
C th , báo cáo c a Ngân hàng Nhà n c cho bi t, tin dung đôi v i n n kinh t ư ế ơ ế
đ n cu i tháng 8/2010 c tăng 16,27% so v i cu i năm 2009. Theo lãnh đ o c quanế ướ ơ
y, đó m c tăng tr ng h p p h p v i đ nh h ng 25% đ t ra cho năm ưở ướ
nay. Trong khi đó, ngu n tin t y ban Giám sát tài chính Qu c gia đ c p đ n con ế
s 15% sau 8 tháng đ u năm.
Trong tháng 7, con s tăng tr ng tín d ng mà Ngân hàng Nhà n c công b c ưở ướ ướ
tính là 12,97% so v i cu i năm 2009.
M i quan tâm c a th tr ng hi n nay tăng tr ng tín d ng c th trong tháng ườ ưở
8, tín d ng b ng VND đ c bi t b ng USD, nh ng Ngân ng Nhà n c không ư ướ
ng b chi ti t. ế
ng trong tháng 8, t ng s d ti n g i c a khách hàng t i c t ch c n d ng ư
ti p t c t c đ tăng tr ng cao h n tín d ng; đ n cu i tháng 8/2010 c tăngế ưở ơ ế ướ
17,75% so v i cu i năm 2009.
Bên c nh đó, Ngân hàng Nhà n c cũng cho bi t, t ng ph ng ti n thanh toán ướ ế ươ
tháng 8/2010 c tăng 16,31% so v i cu i năm 2009; trong đó, ti n m t l u thôngướ ư
ngoài h th ng ngân hàng tăng 8,37%.
Theo lãnh đ o Ngân ng Nhà n c, m c tăng tr ng tín d ng hi n nay h p lý, ướ ưở
trong đ nh h ng 25% cho c năm 2010. ướ
1. Th c tr ng tái c p v n
Th c tai câp vôn la môt ph ng phap ma qua đo NHTW se cung ng tiên vaoư ươ ư
n kinh thông qua viêc câp tin dung cho cac NHTG trên c s nhân tai chiêt khâu, ơ ơ
tai chiêt khâu giây t co gia cua ngân hang trung gian.Nêu chinh sach cua NHTW la ơ
muôn banh tr ng khôi l ng tiên tê, thi NHTW se khuyên khich NHTG trong viêc đi ươ ươ
vay băng cach ha thâp lai suât tai chiêt khâu va nh ng điêu kiên tai chiêt khâu dang ư
h n, va ng c lai.Ngoai viêc gian tiêp lam thay đôi lai suât, chinh sach tai chiêt khâuơ ươ
cua NHTW con co nh ng vân đê quan trong khi no giup cho NHTG khai thông năng ư
l c thanh toan, nh đo co thê c u van nh ng c n sup đô tai chinh_ngân hang.C s thêư ơ ư ư ơ
Trang 4
Ho t đ ng tín d ng c a Ngân hàng trung ng ươ
la khi cac NHTG bi đê dao pha san, NHTW se câp d tr cho cac NHTG thông qua tai ư ư
chiêt khâu ,tai câm cô cac ch ng t co gia t đo khôi phuc kha năng thanh toan cua cac ư ư ư
NHTG.NHTW khăng đinh, viêc tai câp n d i hinh th c cho vay co bao đam se ươ ư
đ c th c hiên kip th i trên c s đê nghi cua NHTG, điêu kiên cung câu vôn th c ươ ư ơ ơ ơ ư
va muc tiêu điêu hanh chinh sach tiên tê c chê tai câp vôn hiên hanh. Chinh t viêc tai ơ ư
câp vôn đa lam cho cac NHTG co thê tôn tai va phat triên h n lam cho nên kinh tê ngay ơ
cang v ng h n. ư ơ
Cu thê nh đ u tháng 7, kho ng 10.000 t đ ng đã đ c dùng tái c p v n cho ư ượ
Vietinbank, giúp ngân hàng y tri n khai ch ng trình u đãi xu t kh u. Khi tin ươ ư
ch s giá tiêu dùng tháng 7 ch tăng 0,06%, th p nh t h n m t năm qua, c tính s ơ Ướ
v n Ngân hàng Nhà n c cung ng đ các ngân hàng cho vay nông nghi p nông thôn ướ
s o kho ng 30.000 t đ ng, trong đó kho ng 10.000 t đ ng nh cho trung dài
h n. Nh v y th yên tâm d n tín d ng s tăng tr ng t t. Ngân hàng Nhà ư ư ưở
n c ti p t c cung ng ti n trung dài h n cho Agribank đ ph c v khu v c ngướ ế
thôn. Ngân ng Nhà n c b m kho ng 10.000 t đ ng, nh ng th c t Agribank đãướ ơ ư ế
phân b ch tiêu v đ a ph ng t i 12.000 t , m t s ti n r t quan tr ng, s c lan ươ
t a nhanh đ kích c u đ u t nông thôn. Đây l n đ u tiên trong g n 10 năm qua, ư
Ngân hàng Nhà n c h tr v n đ ngân hàng th ng m i cho vay trung dài h n.ướ ươ
* Hi n th c tr ng cho vay i c p v n c a NHNN v n t n t i m t s h n
ch :ế
Th nh t n g i công c “tái c p v n” đã gây nh m l n cho nhi u ng i ườ
đ c, nh t là các nhà nghiên c u và nhà ho ch đ nh chính sách n c ngoài thu c các t ướ
ch c i chính qu c t . Thu t ng “tái c p v n đ c hi u NHNN c p/b sung ế ượ
v n ho t đ ng cho các NH, nh t các NHTM thu c s h u Nhà n c. Trong khi ướ
th c t , ho t đ ng tái c p v n c a NHNN ch h tr t m th i s thi u h t v ngu n ế ế
v n trong ho t đ ng kinh doanh c a các NH và quan h i c p v n ngày quan h
vay tr th i h n. Đi u này làm gi m tính minh b ch trong ho t đ ng tái c p v n
c a NHNN.
Th hai là hi u l c can thi p c a công c y đ n th tr ng ti n t ch a cao ế ườ ư
m i liên h gi a công c tái c p v n và t ng ph ng ti n thanh toán ch a rõ ràng. ươ ư
Th ba th i gian hn thành m t đ ngh cho vay c m c gi y t c p v n
(GTCG) c a NHNN còn dài. Đ i v i đ ngh vay v n c a các NH có tr s chính t i
N i thì th i gian th c hi n t khi nh n đ h s đ n khi vay v n th ng không ơ ế ườ
quá 2 ngày làm vi c, nh ng đ i v i các NH không có tr s chính t i Hà N i thì th i ư
gian này th ng b kéo dài ra, có khi lên t i 5 ngày làm vi c. Đây là m t trong nh ngườ
h n ch c b n c a công c y, làm gi m tính ch t h tr kh n c p c a công c i ế ơ
c p v n đ b sung d tr c a các NH.
Th t ư s quan tâm và hi u bi t c a h th ng NHTM t i các nghi p v tái ế
c p v n không đ ng đ u nhìn chung ch a cao. Các NH th ng xuyên ti p c n ư ườ ế
v n ngu n v n y v i ngu n v n này ch 4 NHTM N n c có tr s t i ướ
N i.
Ngoài ra, c cán b nghi p v c a các NHTM còn lúng ng. Tuy NHNN đã
ban hành các quy ch v các công c tái c p v n quy trình th c hi n khá ràng,ế
d hi u nh ng các cán b này v n ch a n m v ng đ c n i dung c n thi t c a b ư ư ượ ế
h s vay v n, trình t th c hi n nghi p v . ơ
T ng h n m c chi t kh u đã phân b cho c NH ch đ t 60-80% t ng h n ế
m c đ c phép s d ng trong quý. Đi u này th hi n s thi u quan tâm c a các NH ượ ế
đ i v i hình th c tái c p v n này.
Trang 5