Bộ giáo trình Những kiến thức cơ bản về công nghệ thông tin và truyền thông
cho lãnh đạo cơ quan Nhà nước
HỌC PHẦN 11
TRUYỀN THÔNG XÃ HỘI
PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN
TS. Emmanuel C. Lallana,
Tháng 6, 2014
APCICT
TRUNG TÂM ĐÀO TẠO CHÂU Á - THÁI BÌNH DƯƠNG VỀ
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG PHỤC VỤ
PHÁT TRIỂN
2
Bộ giáo trình Những kiến thức cơ bản về Công nghệ thông tin và truyền thông
cho lãnh đạo cơ quan Nhà nước
Học phần 11: Truyền thông xã hội phục vụ phát triển
Bộ giáo trình này được xuất bản theo giấy phép 3.0 Thẩm quyển chung về sáng tạo.
Để xem bản sao của giấy phép này, hãy truy cập
http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/.
Các ý kiến, con số và đánh giá trong ấn phẩm này thuộc trách nhiệm của các tác giả,
mà không phải là quan điểm hay sự tán thành của Liên Hợp Quốc.
Việc thiết kế và trình bày các nội dung trong ấn phẩm này không nhằm thể hiện bất kỳ
quan điểm nào của Ban thư ký Liên Hợp Quốc về tình trạng pháp lý của bất kỳ quốc
gia, lãnh thổ, thành phố hoặc khu vực nào, hoặc của cơ quan chức năng nào, hoặc liên
quan đến việc phân định ranh giới nào.
Việc đề cập đến tên công ty và các sản phẩm thương mại không bao hàm sự ủng hộ
nào của Liên Hợp Quốc.
Liên hệ:
Trung tâm Đào tạo Châu Á - Thái Bình Dương thuộc Liên Hợp quốc về Công nghệ
Thông tin và Truyền thông phục vụ Phát triển (UN-APCICT/ESCAP)
5F G-Tower, 175 Trung tâm nghệ thuật daero,
Yeonsu-gu, Incheon,
Hàn Quốc (406-840)
Tel: +82 32 458 6650
Fax: +82 32 458 6691
E-mail: info@unapcict.org
http://www.unapcict.org
Bản quyền © 2014 UN-APCICT/ESCAP
ISBN : 979-11-952979-2-4(93300)
Thiết kế: Scand-Media Corp, Ltd
In tại: Hàn Quốc
3
LỜI NÓI ĐẦU
Trong thời đại của các tiến bộ công nghệ tăng tốc và sự phổ biến nhanh chóng
của công nghệ thông tin và truyền thông (ICT), chúng ta đang nhìn thấy sự tăng trưởng
chưa từng có trong khả năng của chúng ta để giải quyết lâu dài các vấn đề phát triển.
Nhiều câu chuyện thành công chứng minh làm thế nào công nghệ thông tin có thể cho
phép tiếp cận nhiều hơn với các dịch vụ công; chống mù chữ và bệnh tật; giữ gìn và
bảo vệ môi trường; tăng khả năng phục hồi; giảm thiểu rủi ro và tác động của thiên tai;
và cải thiện cuộc sống của những sinh mệnh thiệt thòi và dễ bị tổn thương. Công nghệ
thông tin tạo cơ hội cho chúng ta đưa ra các chiến lược mới đối với sự tăng trưởng và
phát triển kinh tế xã hội, công bằng và bền vững.
Ở châu Á - Thái Bình Dương, sự phát triển và phổ biến của những đổi mới công
nghệ đã hỗ trợ và tạo điều kiện cho những biến đổi đáng chú ý của khu vực. Khu vực
này là nơi có những quốc gia đi đầu trong công nghệ và sáng tạo, nhưng đồng thời,
cũng là nơi nhiều nước - đặc biệt là những nước đang phát triển - bị tụt hậu trong việc
thực hiện và triển khai công nghệ thông tin và truyền thông. Các yếu tố như thiếu cơ
sở hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông, truy cập, và các nguồn lực tài chính
chỉ phục vụ để duy trì khoảng cách số lâu dài này.
Trong khi năng lực của các quốc gia để triển khai và sử dụng công nghệ thông tin
và truyền thông đòi hỏi các nguồn lực và cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và truyền
thông đầy đủ thì năng lực con người và thể chế để khai thác tiềm năng đầy đủ của
công nghệ thông tin và truyền thông phục vụ tăng trưởng kinh tế và phát triển bền
vững cũng quan trọng không kém. Công nhận điều này, Trung tâm Đào tạo Châu Á -
Thái Bình Dương về Công nghệ Thông tin và Truyền thông phục vụ Phát triển
(APCICT) được thành lập ngày 16 tháng 6 năm 2006 như một viện khu vực của Ủy
ban Kinh tế và Xã hội Liên Hợp quốc tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương (ESCAP),
với sự ủy thác nhằm hỗ trợ các nước thành viên của ESCAP trong việc tận dụng công
nghệ thông tin và truyền thông phục vụ phát triển (ICTD) thông qua phát triển năng
lực con người và thể chế.
Với nhiệm vụ của mình, APCICT đã phát triển “Bộ giáo trình Những kiến thức
cơ bản về Công nghệ thông tin và truyền thông cho lãnh đạo cơ quan Nhà nước” (Bộ
giáo trình), chương trình xây dựng năng lực hàng đầu của nó bao gồm các học phần
liên kết với nhau để truyền đạt kiến thức và kỹ năng giúp các quan chức chính phủ và
các nhà hoạch định chính sách phát triển, thực hiện và quản lý các chiến lược và sáng
kiến dựa trên công nghệ thông tin và truyền thông. Ra mắt vào năm 2008, Bộ giáo
trình tiếp tục được hưởng ứng bởi số lượng ngày càng tăng các nước Châu Á - Thái
Bình Dương, và thậm chí xa hơn nữa. Chương trình, đã nhận được quyền sở hữu quốc
gia mạnh mẽ từ các quốc gia thành viên, ngày càng được tích hợp trong chương trình
đào tạo công chức quốc gia và các khuôn khổ phát triển nguồn nhân lực, và được bản
4
địa hoá bởi các đối tác quốc gia của APCICT để đáp ứng hiệu quả các bối cảnh địa
phương riêng biệt.
Trong bối cảnh công nghệ thông tin và truyền thông thay đổi liên tục, nhu cầu
xây dựng năng lực CNTT và TT phục vụ phát triển có tiến triển tốt. APCICT / ESCAP
cam kết cung cấp cho các nước thành viên với chất lượng cao và các dịch vụ và
chương trình xây dựng năng lực có liên quan đáp ứng nhu cầu và thách thức hiện tại
và đang nổi lên tại các quốc gia. Học phần này của Bộ giáo trình giới thiệu các khái
niệm về truyền thông xã hội và các ứng dụng của chúng phục vụ sự tiến bộ kinh tế và
xã hội. Được phát triển thông qua đánh giá nhu cầu khắt khe và quá trình xem xét của
nhiều bên liên quan, Học phần đáp ứng nhu cầu của các nước thành viên đối với một
nguồn tài nguyên phát triển năng lực trong việc sử dụng có hiệu quả truyền thông xã
hội đối với các sáng kiến phát triển. Chúng tôi hy vọng rằng các Chính phủ và các đối
tác phát triển trong khu vực, hoặc bất cứ ai quan tâm đến lĩnh vực công nghệ thông tin
và truyền thông phục vụ phát triển, sẽ tìm thấy giá trị của Học phần này trong những
cố gắng của nó để tích hợp công nghệ thông tin và truyền thông vào các nỗ lực phát
triển khu vực và quốc gia.
Shamshad Akhtar
Phó Tổng thư ký Thư ký Liên Hợp Quốc và Thư ký điều hành của ESCAP
5
LỜI TỰA
Trong việc thúc đẩy phát triển toàn diện và bền vững, không thể đánh giá thấp
tầm quan trọng của phát triển nguồn nhân lực và năng lực thể chế trong việc sử dụng
công nghệ thông tin và truyền thông (ICT). Công nghệ thông tin và truyền thông chỉ
đơn giản là công cụ, nhưng khi mọi người biết làm thế nào để sử dụng chúng có hiệu
quả thì công nghệ thông tin và truyền thông lại trở thành bộ kích thích biến đổi để đẩy
nhanh tốc độ phát triển và mang lại những thay đổi tích cực. Với tầm nhìn này, Bộ
giáo trình Những kiến thức cơ bản về Công nghệ thông tin và truyền thông cho lãnh
đạo cơ quan Nhà nước (Bộ giáo trình) đã được phát triển. Bộ giáo trình là một nguồn
xây dựng năng lực nhân lực CNTT&TT toàn diện nhằm giúp các nước đang phát triển
được hưởng lợi đầy đủ từ những cơ hội được cung cấp bởi công nghệ thông tin và
truyền thông.
Bộ giáo trình là chương trình hàng đầu của Trung tâm Đào tạo Châu Á - Thái
Bình Dương thuộc Liên Hợp quốc về Công nghệ Thông tin và Truyền thông phục vụ
Phát triển (APCICT) và được thiết kế để trang bị cho các quan chức chính phủ những
kiến thức và kỹ năng để tận dụng đầy đủ công nghệ thông tin và truyền thông phục vụ
phát triển kinh tế xã hội. Bộ giáo trình này đã đạt tới phạm vi hàng ngàn cá nhân và
hàng trăm tổ chức trên khắp khu vực Châu Á -Thái Bình Dương và xa hơn nữa kể từ
khi ra mắt chính thức vào năm 2008. Bộ giáo trình cũng đã có mặt tại 27 quốc gia
trong khu vực Châu Á -Thái Bình Dương, được thông qua trong khuôn khổ đào tạo
nguồn nhân lực của nhiều chính phủ, kết hợp giảng dạy tại các chương trình đại học và
cao đẳng trong khu vực.
Tác động của Bộ giáo trình không chỉ là một phần kết quả của nội dung toàn diện
và phạm vi mục tiêu của chủ đề được bao phủ bởi tám học phần đào tạo ban đầu của
nó, mà còn do khả năng của Bộ giáo trình trong việc định hình để đáp ứng các bối
cảnh địa phương và giải quyết các vấn đề phát triển kinh tế-xã hội đang nổi lên. Là kết
quả của nhu cầu mạnh mẽ từ các nước trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, trong
quan hệ đối tác với mạng lưới các đối tác, APCICT đã phát triển các học phần đào tạo
của Bộ giáo trình bổ sung được thiết kế để tăng cường năng lực trong việc sử dụng
công nghệ thông tin và truyền thông trong các lĩnh vực như quản lý rủi ro thiên tai,
giảm thiểu biến đổi khí hậu, và sử dụng truyền thông xã hội phục vụ phát triển.
Tham gia cách tiếp cận “We D.I.D. It In Partnership” của APCICT, tất cả các
phần bài giảng đã được phát triển, thực hiện và trình bày một cách toàn diện và có sự
tham gia, và các phần này đã tiếp thu ý kiến về mặt chuyên môn và kinh nghiệm từ
một nhóm mở rộng và đặc biệt của các bên liên quan. Toàn bộ Bộ giáo trình đã được
phát triển thông qua một phương pháp tiếp cận có hệ thống dựa trên khảo sát đánh giá
nhu cầu thực hiện trên toàn khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, và những tham vấn
của các quan chức chính phủ, các thành viên của cộng đồng phát triển quốc tế, các học
giả và các nhà giáo dục. Nghiên cứu và phân tích về điểm mạnh và điểm yếu của giáo