Khái niệm dung môi và các loại dung môi thường dùng
Dung môi là một chất lỏng, rắn, hoặc khí dùng để hòa tan một chất tan rắn, lỏng,
hoặc khí khác, tạo thành một thể đồng nhất. Với mỗi chất khác nhau có thể hòa tan
trong một thể tích dung môi nhất định ở một nhiệt độ quy định.
Có nhiều cách phân loại dung môi, trong đó có dung môi hữu cơ - dung môi vô cơ;
dung môi phân cực - dung môi không phân cực;... Dung môi hữu cơ được sử dụng
chủ yếu trong công tác làm sạch khô (ví dụ như tetrachlorethylene), chất pha loãng
sơn (ví dụ như toluene, nhựa thông), chất tẩy sơn đánh bóng móng tay và các dung
môi tẩy keo (acetone, methyl acetate, ethyl acetate), trong tẩy tại chỗ (ví dụ như
hexane, petrol ether), trong chất tẩy rửa (citrus terpenes), trong nước hoa (ethanol),
trong chiết xuất dược phẩm và trong tổng hợp hóa học. Việc sử dụng các dung môi
vô cơ (trừ nước) thường được giới hạn trong nghiên cứu hóa học và một số quy
trình công nghệ.
Dung dịch khác hỗn hơp. Dung dịch gồm chất tan và dung môi hòa vào nhau tạo
thành một thể đồng nhất còn hỗn hợp thì phân tử các chất riêng biệt nhau và không
có sự tương tác về mặt phân tử. Khi hòa tan tạo thành dung dịch, các phân tử dung
môi tương tác với các phân tử chất tan làm chúng tách rời ra và đi vào dung môi,
trong quá trình này, thông thường nhiệt độ sẽ tăng lên, một số quá trình hòa tan lại
làm nhiệt độ giảm xuống. Quá trình hòa tan tạo thành hệ chất tan - dung môi có
tính ổn định nhiệt động cao hơn so với nội tại chất tan.
Dung môi có thể được chia thành hai loại: phân cực và không phân cực. Nói
chung, các hằng số điện môi của dung môi phản ánh sơ bộ tính phân cực của dung
môi. Tính phân cực mạnh của nước được lấy làm chuẩn, ở 20 °C, hằng số điện môi
là 80,10. Các dung môi có hằng số điện môi nhỏ hơn 15 thường được coi là không
phân cực. Về mặt kỹ thuật, hằng số điện môi phản ánh khả năng làm giảm cường
độ trường điện của điện trường xung quanh một hạt tích điện nằm trong đó. Sự
giảm đi này sau đó được so sánh với cường độ trường điện của các hạt tích điện
trong chân không. Theo cách hiểu thông thường, hằng số điện môi của một dung
môi có thể được hiểu là khả năng làm giảm sự tích điện nội bộ của chất tan.