Khái quát về hộp số tự động
Trong bài viết này, chúng ta cùng tìm hiểu về hộp số tự động. Chúng ta sẽ bắt đầu
với điểm mấu chốt của toàn bộ hệ thống Trong hộp số tự động
Trong xe hơi, bên cạnh hộp số thường khá phổ biến, các nhà sản xuất còn chế tạo
hộp số tự động với những tính năng và ưu điểm vượt trội so với loại hộp số thường
như chuyển số êm ái nhẹ nhàng hơn, tiết kiệm nhiên liệu, cải thiện khả năng tăng
tốc… Với các xe có hộp số tự động thì người lái xe không cần phải suy tính khi
nào cần lên số hoặc xuống số. Các bánh răng tự động chuyển số tuỳ thuộc vào tốc
độ xe và mức đạp bàn đạp ga.
Trong hộp số tự động, việc chuyển số hay ăn khớp giữa các bánh răng được điều
khiển bằng một ECU (Bộ điều khiển điện tử) được gọi là ECT (Hộp số điều khiển
điện tử) và một hộp số không sử dụng ECU được gọi là hộp số tự động thuần thuỷ
lực. Hiện nay hầu hết các xe đều sử dụng ECT. ECU động cơ & ECT điều khiển
thời điểm chuyển số và khoá biến mô (bộ chuyển đổi momen) bằng cách điều
khiển các van điện từ của bộ điều khiển thuỷ lực để duy trì điếu kiện lái tối ưu
thông qua các tín hiệu từ các cảm biến và các công tắc lắp trên động cơ và hộp số
tự động.
Đối với một số kiểu xe thì phương thức chuyển số có thể được chọn tuỳ theo ý
muốn của lái xe và điều kiện đường xá. Cách này giúp cho việc tiết kiệm nhiên
liệu, tính năng và vận hành xe được tốt hơn.
Các loại hộp số tự động
Các hộp số tự động có thể được chia thành 2 loại chính, đó là các hộp số được sử
dụng trong các xe FF (động cơ ở phía trước, dẫn động bánh trước) và các xe FR
(động cơ ở phía trước, dẫn động bánh sau). Các hộp số của xe FF có một bộ dẫn
động cuối cùng được lắp bên trong, còn các hộp số của xe FR thì có bộ dẫn động
cuối cùng lắp bên ngoài. Loại hộp số tự động dùng trong xe FR được gọi là hộp
truyền động.
Trong hộp số tự động đặt ngang, hộp truyền động và bộ dẫn động cuối cùng được
bố trí trong cùng một vỏ hộp. Bộ dẫn động cuối cùng gồm một cặp bánh răng giảm
tốc (bánh răng dẫn và bánh răng bị dẫn), và các bánh răng vi sai.
Một hộp số tự động điều khiển điện tử (ECT) gồm các bộ phận sau:
- Bộ biến mô: Để truyền và khuyếch đại mômen do động cơ sinh ra.
- Bộ truyền động bánh răng hành tinh: Để để điều khiển việc chuyển số như giảm
tốc, đảo chiều, tăng tốc, và vị trí số trung gian.
- Bộ điều khiển thuỷ lực: Để điều khiển áp suất thuỷ lực sao cho bộ biến mô và bộ
truyền bánh răng hành tinh hoạt động êm.
- Các ECU động cơ và ECT: Để điều khiển các van điện từ và bộ điều khiển thuỷ
lực nhằm tạo ra điều kiện chạy xe tối ưu.
Hộp số này sử dụng áp suất thuỷ lực để tự động chuyển số theo các tín hiệu điều
khiển của ECU. ECU điều khiển các van điện từ theo tình trạng của động cơ và
của xe do các bộ cảm biến xác định, từ đó điều khiển áp suất dầu thuỷ lực.
Ngoài ra cón có loại hộp số tự động thuần thuỷ lực. Kết cấu của một hộp số tự
động thuần thuỷ lực về cơ bản cũng tương tự như của ECT. Tuy nhiên, hộp số này
điều khiển chuyển số cơ học bằng cách phát hiện tốc độ xe bằng thuỷ lực thông
qua van điều tốc và phát hiện độ mở bàn đạp ga từ bướm ga thông qua độ dịch
chuyển của cáp bướm ga.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bộ truyền bánh răng hành tinh
Trong các xe lắp hộp số tự động, bộ truyền bánh răng hành tinh điều khiển việc
giảm tốc, đảo chiều, nối trực tiếp và tăng tốc. Bộ truyền bánh răng hành tinh gồm
các bánh răng hành tinh, các li hợp và phanh. Bộ truyền bánh răng hành tinh trước
và bộ truyền bánh răng hành tinh sau được nối với các li hợp và phanh. Các ly hợp
và phanh này đóng vai trò là các bộ phận nối và ngắt công suất. Những cụm bánh
răng này chuyển đổi vị trí của phần sơ cấp và các phần tử cố định để tạo ra các tỷ
số truyền bánh răng khác nhau và vị trí số trung gian.
C1, C2 - Các ly hợp
B1, B2, B3 - Các phanh
F1, F2 - Các khớp 1 chiều
Cấu tạo
Bộ truyền bánh răng hành tinh có các phần chính: bánh răng bao, bánh răng hành
tinh, cần dẫn và bánh răng mặt trời. Cần dẫn nối với trục trung tâm của mỗi bánh
răng hành tinh và làm cho các bánh răng hành tinh xoay chung quanh.