Khảo sát thực trạng nghiên cứu khoa học của giảng viên trường Đại học Cần Thơ

An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> KHẢO SÁT THỰC TRẠNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA GIẢNG VIÊN<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ<br /> <br /> Đào Ngọc Cảnh1<br /> 1<br /> Trường Đại học Cần Thơ<br /> <br /> Thông tin chung: ABSTRACT<br /> Ngày nhận bài: 26/04/2018<br /> Ngày nhận kết quả bình duyệt: Doing scientific research is a fundamental duty of the university teaching<br /> 14/7/2018 staff. However, many of the teaching staff have just focused on teaching<br /> Ngày chấp nhận đăng: activities, but not paid much attention to scientific research. Therefore, there<br /> 08/2018 has been an imbalance in scientific research activities of teaching staff in<br /> Title: departments and faculties in universities or colleges. This paper is based on<br /> The investigation about the the survey of 150 university lecturers in Can Tho University in order to study<br /> reality of scientific research the imbalance in their scientific research activities, which helps to pose<br /> activities of teaching staff at suggested solutions to strengthen and develop these activities more<br /> Can Tho university<br /> effectively.<br /> Keywords:<br /> Scientific research, university TÓM TẮT<br /> lecturers, Can Tho University<br /> Nghiên cứu khoa học là nhiệm vụ cơ bản của giảng viên đại học. Tuy nhiên,<br /> Từ khóa:<br /> Khoa học, nghiên cứu khoa nhiều giảng viên vẫn chỉ chú trọng hoạt động giảng dạy mà chưa quan tâm<br /> học, giảng viên đại học, đến hoạt động nghiên cứu khoa học. Vì vậy, có tình trạng không đồng đều<br /> Trường Đại học Cần Thơ trong hoạt động nghiên cứu khoa học giữa các giảng viên trong từng bộ<br /> môn, từng khoa ở các trường đại học. Bài viết này dựa trên kết quả khảo sát<br /> 150 giảng viên ở Trường Đại học Cần Thơ nhằm tìm hiểu thực trạng không<br /> đồng đều trong nghiên cứu khoa học của giảng viên đại học; từ đó, đề xuất<br /> các biện pháp nhằm tháo gỡ và thúc đẩy hoạt động này hiệu quả hơn.<br /> <br /> <br /> 1. GIỚI THIỆU cao của xã hội, góp phần thúc đẩy xã hội phát<br /> Nghiên cứu khoa học (NCKH) có tầm quan triển.<br /> trọng đặc biệt trong giáo dục đại học bởi vì nó Theo Meek and Davies (2009), vai trò của các<br /> không chỉ góp phần nâng cao chất lượng đào trường đại học ngày càng được nâng cao trong<br /> tạo mà còn sáng tạo ra những tri thức mới, công nền kinh tế tri thức thông qua ba chức năng cơ<br /> nghệ mới, sản phẩm mới phục vụ cho sự phát bản là: (i) nghiên cứu để sáng tạo tri thức, (ii)<br /> triển xã hội. Trong thời đại ngày nay, sự phát giảng dạy để truyền bá tri thức và (iii) cung cấp<br /> triển nền kinh tế tri thức và cuộc cách mạng dịch vụ để phục vụ xã hội. Để trường đại học<br /> công nghiệp lần thứ 4 (Công nghiệp 4.0) đang thực hiện được ba chức năng này thì người<br /> diễn ra mạnh mẽ, đòi hỏi các trường đại học giảng viên cũng phải thực hiện được ba vai trò<br /> phải đẩy mạnh hoạt động khoa học và công tương ứng: (i) vai trò nhà giáo; (ii) vai trò nhà<br /> nghệ (KH&CN) để đáp ứng yêu cầu ngày càng nghiên cứu; (iii) vai trò nhà cung ứng các dịch<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 42<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> <br /> vụ cho xã hội dựa trên kết quả nghiên cứu của các công trình nghiên cứu, các báo cáo thường<br /> mình. niên, báo cáo tự đánh giá, số liệu thống kê của<br /> Ở Việt Nam, hoạt động KH&CN ở các trường của Trường ĐHCT và các nguồn thông tin tư<br /> đại học vẫn còn nhiều hạn chế. Tại Hội nghị liệu khác. Các dữ liệu này được hệ thống hóa,<br /> “Phát triển KH&CN trong các cơ sở giáo dục phân tích, tổng hợp nhằm phục vụ cho đề tài<br /> đại học giai đoạn 2017 - 2025” do Bộ Giáo dục nghiên cứu.<br /> và Đào tạo (GD&ĐT) phối hợp với Bộ 2.2 Phương pháp nghiên cứu<br /> KH&CN tổ chức ngày 29/7/2017, Bộ trưởng Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi được sử<br /> Phùng Xuân Nhạ chỉ rõ: “Cơ chế, chính sách dụng để thu thập dữ liệu sơ cấp liên quan đến<br /> thu hút đội ngũ giảng viên tham gia NCKH của hoạt động NCKH của giảng viên. Tổng số mẫu<br /> các cơ sở giáo dục đại học chưa mạnh mẽ và khảo sát là 150 giảng viên thuộc 13 khoa của<br /> hiệu quả; chính sách hỗ trợ các trường trong Trường ĐHCT theo cách lấy mẫu phân tầng.<br /> việc thúc đẩy hoạt động KH&CN còn bất cập; Thang đo được sử dụng là thang Likert 5 mức<br /> các trường, giảng viên chưa thực sự coi trọng độ. Dữ liệu khảo sát được xử lý bằng phần mềm<br /> NCKH, thiếu đầu tư trọng điểm cho các nhóm SPSS for Window 20.0 dưới dạng thống kê mô<br /> nghiên cứu gắn với các ngành đào tạo trọng tả áp dụng trong nghiên cứu xã hội học.<br /> tâm. Bất cập lớn nhất nằm ở chỗ hoạt động<br /> 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO<br /> NCKH đáng lẽ ra phải là nhiệm vụ căn bản,<br /> LUẬN<br /> trọng tâm thì chỉ vài trường đại học chú trọng<br /> đầu tư” (Lệ Thu, 2017). 3.1 Khái quát về Trường ĐHCT và đặc<br /> điểm đối tượng khảo sát<br /> Đối với giảng viên đại học, nhìn chung vẫn có<br /> tình trạng coi trọng giảng dạy hơn NCKH. Bên 3.1.1 Khái quát về Trường ĐHCT<br /> cạnh một số giảng viên tích cực tham gia Trường ĐHCT là cơ sở đào tạo đại học và sau<br /> NCKH, thì nhiều giảng viên khác còn thờ ơ với đại học trọng điểm quốc gia, là trung tâm văn<br /> hoạt động này. Vì vậy, trên thực tế đã xảy ra hóa, KH&CN ở vùng Đồng bằng sông Cửu<br /> tình trạng không đồng đều trong hoạt động Long (ĐBSCL). Hơn 50 năm qua, nhà trường<br /> NCKH của giảng viên giữa các khoa, trong đã không ngừng hoàn thiện và phát triển thành<br /> từng khoa và từng bộ môn của trường đại học. một trung tâm đào tạo và NCKH đa ngành, đa<br /> Nghiên cứu này dựa trên kết quả khảo sát 150 lĩnh vực theo hướng đại học nghiên cứu. Bên<br /> giảng viên ở Trường Đại học Cần Thơ (ĐHCT) cạnh công tác đào tạo, Trường đã chú trọng<br /> nhằm tìm hiểu thực trạng không đồng đều trong triển khai các chương trình NCKH, ứng dụng<br /> NCKH của giảng viên đại học, động cơ NCKH những thành tựu khoa học và kỹ thuật nhằm<br /> và những khó khăn của giảng viên trong giải quyết các vấn đề về KH&CN, kinh tế, văn<br /> NCKH. Từ đó đề xuất các giải pháp đẩy mạnh hoá và xã hội của vùng ĐBSCL.<br /> hoạt động NCKH của giảng viên, đáp ứng yêu Trong giai đoạn 2012 - 2016, Trường ĐHCT đã<br /> cầu phát triển nền kinh tế tri thức và hội nhập thực hiện 1.269 nhiệm vụ KH&CN các cấp.<br /> quốc tế hiện nay. Trong đó, có 817 đề tài cấp Trường, 440 đề tài<br /> 2. DỮ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP cấp Bộ và cấp Nhà nước, 448 đề tài hợp tác với<br /> NGHIÊN CỨU các địa phương. Trường ĐHCT đã có nhiều<br /> công bố khoa học, trong đó có 398 bài báo khoa<br /> 2.1 Dữ liệu nghiên cứu<br /> học được công bố quốc tế trên các tạp chí trong<br /> Các dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các văn danh mục ISI. Nguồn thu từ NCKH và chuyển<br /> bản pháp quy của Chính phủ, của Bộ GD&ĐT giao công nghệ của Trường đạt trên 316 tỷ<br /> về nhiệm vụ NCKH của giảng viên đại học; từ đồng.<br /> <br /> <br /> <br /> 43<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> Bảng 1. Số lượng và kinh phí đề tài NCKH của ĐHCT thời kỳ 2012 - 2016<br /> <br /> 2012 2013 2014 2015 2016<br /> Số lượng (đề tài) 208 235 262 232 248<br /> Kinh phí (triệu đồng) 37.565 26.573 59.066 29.831 37.310<br /> <br /> (Nguồn: Trường ĐHCT, 2016)<br /> <br /> Với định hướng xây dựng Trường ĐHCT trở là các công bố quốc tế. Riêng năm 2016,<br /> thành trường đại học xuất sắc về nghiên cứu, Trường có 1.218 bài báo khoa học, trong đó có<br /> đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực nhằm thực hiện 95 bài báo quốc tế ISI.<br /> tốt hơn nhiệm vụ đào tạo, cung cấp nguồn nhân Vì vậy, theo bảng xếp hạng website các trường<br /> lực có chất lượng cho vùng ĐBSCL và cả nước, đại học trên thế giới (Webometrics Ranking of<br /> nhà trường đã chú trọng hoạt động NCKH, tăng World Universities), ĐHCT luôn nằm trong<br /> cường xuất bản các công trình nghiên cứu, nhất danh sách các đại học hàng đầu của Việt Nam.<br /> Bảng 2. Xếp hạng của ĐHCT trong đại học Việt Nam và thế giới (tháng 1/2017)<br /> <br /> Việt Nam Thế giới<br /> Đại học Quốc gia Hà Nội 1 1580<br /> Trường Đại học Bách khoa Hà Nội 2 1764<br /> Học viện Nông nghiệp Việt Nam 3 2070<br /> Trường Đại học Cần Thơ 4 2261<br /> Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 5 2588<br /> (Nguồn: Webometrics, 2017)<br /> Từ những kết quả NCKH, Trường ĐHCT đã đa số trường hợp không theo tôn giáo nào<br /> tạo ra nhiều sản phẩm, quy trình công nghệ (99,3%), chỉ có 1 trường hợp theo Đạo Thiên<br /> phục vụ sản xuất, đời sống và xuất khẩu, tạo Chúa (0,7%).<br /> được uy tín trên thị trường trong nước và quốc Về lĩnh vực chuyên môn, các giảng viên thuộc<br /> tế. Các hoạt động NCKH của Trường góp phần 4 nhóm ngành: Khoa học Tự nhiên (19,6%);<br /> phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại Khoa học Kỹ thuật & Công nghệ (25,9%);<br /> hóa, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho Khoa học Nông nghiệp (21%); Khoa học Xã<br /> người dân vùng ĐBSCL trong thời kỳ hội nhập hội và Nhân văn (33,6%). Về trình độ chuyên<br /> quốc tế và thích ứng với biến đổi khí hậu toàn môn, giảng viên từ Thạc sĩ trở lên chiếm<br /> cầu. 99,3%, các trình độ khác chiếm tỷ lệ rất thấp,<br /> 3.1.2 Đặc điểm đối tượng khảo sát cụ thể như sau: Đại học (0,7%); Thạc sĩ<br /> Về độ tuổi, các giảng viên được khảo sát có độ (50,7%); đang học thạc sĩ (6,1%); Tiến sĩ<br /> tuổi từ 25 - 59 tuổi; trong đó, từ 25 - 35 tuổi (27,7%); đang học tiến sĩ (14,9%). Về chức<br /> chiếm 44%; từ 36 - 45 tuổi chiếm 43,3%; từ 46 danh: Giảng viên (85,2%); Giảng viên chính<br /> - 59 tuổi chiếm 12,7%. Về giới tính, nam chiếm (9,4%); Phó Giáo sư (5,4%). Về chức vụ:<br /> 50,7%; nữ chiếm 49,3%. Về dân tộc, hầu hết không có chức vụ (60,7%); Trưởng/Phó tổ<br /> các đối tượng là người Kinh (98,7%), chỉ có 2 chuyên ngành (5%); Trưởng/Phó bộ môn<br /> trường hợp là người Hoa (1,3%). Về tôn giáo, (25,7%); Trưởng/Phó khoa (1,4%); chức vụ<br /> khác (công tác Đảng, đoàn thể) chiếm 7,1%. Về<br /> <br /> <br /> 44<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> <br /> thời gian công tác tại ĐHCT: từ 2 - 5 năm nghĩa hẹp và theo nghĩa rộng. Theo nghĩa hẹp,<br /> chiếm 20,5%; từ 6 - 10 năm chiếm 52,6%; từ 11 NCKH được hiểu là hoạt động nghiên cứu<br /> - 30 năm chiếm 23,1%; trên 30 năm chiếm “thuần túy”, nghĩa là nhằm mục tiêu khám phá<br /> 3,8%. và ứng dụng tri thức khoa học. Theo nghĩa<br /> Về tình trạng hôn nhân, gia đình: 32 trường hợp rộng, NCKH vừa sáng tạo tri thức khoa học,<br /> sống độc thân (20,3%); 117 trường hợp kết hôn vừa đưa tri thức khoa học vào giảng dạy, đồng<br /> (79,1%); 1 trường hợp ly hôn (0,7%). Về số con thời còn dẫn dắt người học nghiên cứu.<br /> của các giảng viên: 51 giảng viên chưa có con Trong thời kỳ bùng nổ thông tin hiện nay, kiến<br /> (34%); 41 giảng viên có 1 con (27,3%); 56 thức mà người học thu nhận được ở trường đại<br /> giảng viên có 2 con (37,3%); 1 giảng viên có 3 học sẽ nhanh chóng trở nên lạc hậu. Vì vậy,<br /> con (0,7%); 1 giảng viên có 4 con (0,7%). nhiệm vụ chính của giảng viên không phải là<br /> 3.2 Quan niệm, ý nghĩa và động cơ NCKH truyền thụ kiến thức chuyên môn, mà là thông<br /> của giảng viên qua quá trình dạy học để hình thành năng lực<br /> nghiên cứu ở người học, để người học có khả<br /> 3.2.1 Quan niệm về NCKH của giảng viên<br /> năng tự nắm bắt và phát triển tri thức. Điều đó<br /> NCKH là hoạt động tìm kiếm, xem xét, điều có nghĩa là, giảng viên đại học phải vừa là nhà<br /> tra, thử nghiệm dựa trên những số liệu, tài liệu, giáo dục chuyên nghiệp, vừa là nhà nghiên cứu<br /> kiến thức thông qua thí nghiệm, thực nghiệm có đầu óc sáng tạo, có tư duy độc lập và khả<br /> hoặc khảo sát từ thực tế khách quan để sáng tạo năng hợp tác để hỗ trợ có hiệu quả cho sinh<br /> ra tri thức mới, công nghệ mới hoặc sản phẩm viên, nghiên cứu sinh phát triển năng lực<br /> mới, góp phần thúc đẩy xã hội phát triển. Nội nghiên cứu của mình.<br /> hàm của khái niệm NCKH rất rộng, bao gồm<br /> Từ quan niệm về hoạt động NCKH theo nghĩa<br /> quá trình hoạt động NCKH, kết quả NCKH,<br /> rộng, chúng tôi đã đưa ra các câu hỏi khảo sát<br /> ứng dụng kết quả nghiên cứu, công bố kết quả<br /> theo thang Likert 5 mức độ (1 = rất không đồng<br /> nghiên cứu và phổ biến kiến thức khoa học.<br /> ý, 2 = không đồng ý, 3 = trung lập; 4 = đồng ý,<br /> Theo Ding et al. (2006), hoạt động NCKH được 5 = rất đồng ý). Kết quả cho thấy, các hoạt<br /> thể hiện dưới dạng các hình thức sau: (i) thực động NCKH được giảng viên đồng ý ở mức cao<br /> hiện NCKH, (ii) xuất bản công trình nghiên là: Viết bài đăng trên tạp chí khoa học; Thực<br /> cứu, (iii) bằng sáng chế khoa học, (iv) giải hiện báo cáo khoa học; Thực hiện đề tài NCKH<br /> thưởng NCKH. các cấp; Viết bài tham luận hội nghị/hội thảo<br /> Đặc trưng cơ bản của hoạt động NCKH ở các khoa học; Hướng dẫn sinh viên thực hiện đề tài<br /> trường đại học là NCKH thường đan xen với nghiên cứu. Đây là những hoạt động NCKH<br /> các hoạt động đào tạo và nhằm phục vụ đào tạo. theo nghĩa hẹp.<br /> Như vậy, cần phân biệt khái niệm NCKH theo<br /> Bảng 3. Quan niệm của giảng viên về hoạt động NCKH (N= 150)<br /> <br /> TT Tiêu chí Trung bình<br /> 1. Viết bài đăng tạp chí khoa học 4,39<br /> 2. Thực hiện báo cáo khoa học (Seminar) 4,30<br /> 3. Thực hiện đề tài các cấp (từ cấp Trường trở lên) 4,29<br /> 4. Viết bài tham luận hội nghị/hội thảo khoa học 4,13<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 45<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> <br /> TT Tiêu chí Trung bình<br /> 5. Hướng dẫn sinh viên thực hiện đề tài nghiên cứu 4,08<br /> 6. Tham dự hội nghị/hội thảo khoa học 3,93<br /> 7. Biên soạn giáo trình, sách chuyên khảo... 3,92<br /> 8. Tự nghiên cứu nội dung chuyên môn phục vụ bài giảng 3,91<br /> 9. Hướng dẫn sinh viên thực hiện khóa luận/luận văn đại học 3,86<br /> 10. Tự nghiên cứu một vấn đề lý thuyết hoặc thực tiễn 3,84<br /> 11. Viết bài phổ biến kiến thức khoa học 3,78<br /> 12. Hướng dẫn học viên cao học thực hiện luận văn thạc sĩ 3,74<br /> 13. Nghe báo cáo chuyên đề về lĩnh vực chuyên môn 3,72<br /> 14. Hướng dẫn nghiên cứu sinh thực hiện luận án tiến sĩ 3,70<br /> 15. Tham gia khóa tập huấn về NCKH 3,64<br /> <br /> <br /> Các hoạt động còn lại được sự đồng ý ở mức được giảng viên đồng ý ở mức cao (Trung bình<br /> thấp hơn. Về cơ bản, đây là hoạt động NCKH > 4,0) là: Nhằm hiểu sâu hơn các lý thuyết<br /> theo nghĩa rộng, tức là hoạt động NCKH gắn chuyên môn; Nhằm phát hiện tri thức mới;<br /> với giảng dạy và phổ biến kiến thức khoa học. Nhằm giải quyết vấn đề thực tiễn; Góp phần<br /> 3.2.2 Ý nghĩa của NCKH đối với giảng viên nâng cao chất lượng bài giảng; Tạo nên uy tín<br /> cho người giảng viên; Thể hiện năng lực<br /> Hoạt động NCKH có nhiều ý nghĩa đối với<br /> chuyên môn của người giảng viên; Thỏa mãn<br /> giảng viên đại học, nhất là ý nghĩa đối với việc<br /> niềm đam mê; Là nghĩa vụ và trách nhiệm của<br /> phát triển năng lực chuyên môn của giảng viên.<br /> giảng viên.<br /> Kết quả khảo sát cho thấy, các ý nghĩa NCKH<br /> <br /> Bảng 4. Ý kiến của giảng viên về ý nghĩa của NCKH (N=150)<br /> <br /> TT Tiêu chí Trung bình<br /> 1. Nhằm hiểu sâu hơn các lý thuyết chuyên môn 4,43<br /> 2. Nhằm phát hiện tri thức mới 4,36<br /> 3. Nhằm giải quyết vấn đề thực tiễn 4,33<br /> 4. Góp phần nâng cao chất lượng bài giảng 4,29<br /> 5. Tạo nên uy tín cho người giảng viên 4,27<br /> 6. Thể hiện năng lực chuyên môn của người giảng viên 4,26<br /> 7. Thỏa mãn niềm đam mê 4,13<br /> 8. Là nghĩa vụ và trách nhiệm của giảng viên 4,07<br /> 9. Là điều kiện để thăng tiến trong sự nghiệp 3,69<br /> 10. Góp phần tạo thu nhập cho giảng viên 3,61<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 46<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> <br /> Hai ý nghĩa còn lại có mức đồng ý thấp hơn định bản thân, muốn hơn người khác, học hàm,<br /> (Trung bình < 4,0): Là điều kiện để thăng tiến học vị, lợi ích kinh tế.<br /> trong sự nghiệp; Góp phần tạo thu nhập cho Kết quả khảo sát về động cơ NCKH của giảng<br /> giảng viên. Chính vì một số giảng viên quan viên với câu hỏi có nhiều lựa chọn cho thấy có<br /> niệm rằng, NCKH không phải là điều kiện sự phân hóa đáng kể giữa các động cơ. Đa số<br /> thăng tiến và không tạo thu nhập nên ít quan giảng viên đồng ý rằng động cơ NCKH là: Để<br /> tâm đến NCKH. nâng cao năng lực chuyên môn (40,3%); Vì<br /> 3.2.3 Động cơ NCKH của giảng viên nhiệm vụ (26,5%); Vì đam mê (25,7%). Tuy<br /> Động cơ cũng được coi là động lực NCKH. nhiên, số giảng viên chọn động cơ NCKH: Để<br /> Theo GS. Đặng Hùng Thắng (2015), có động xét thi đua, xét chức danh chiếm tỷ lệ khá thấp<br /> lực nghiên cứu mới thôi thúc người ta nghiên (7,5%). Theo kết quả phỏng vấn sâu, nhiều<br /> cứu. Động lực càng mạnh mẽ thì năng lực giảng viên cho rằng, việc xét thi đua chưa thực<br /> nghiên cứu càng được phát huy tốt. Động lực sự công bằng, có người không NCKH nhưng<br /> nghiên cứu của một giảng viên, tùy thuộc vào vẫn được xét danh hiệu thi đua. Ngoài ra, một<br /> mỗi người, có thể là: niềm đam mê, ham nghiên số giảng viên cho rằng, việc xét chức danh (Phó<br /> cứu tìm tòi cái mới, khát vọng muốn khẳng Giáo sư, Giáo sư) đối với họ còn quá xa vời nên<br /> không quan tâm.<br /> Bảng 5. Động cơ NCKH của giảng viên (N=150)<br /> <br /> Tần suất Tỷ lệ<br /> Động cơ NCKH<br /> (Ý kiến) (%)<br /> <br /> Vì nhiệm vụ 67 26,5<br /> <br /> Vì đam mê 65 25,7<br /> <br /> Để nâng cao năng lực chuyên môn 102 40,3<br /> <br /> Để xét thi đua, xét chức danh 19 7,5<br /> <br /> Tổng cộng 253 100,0<br /> <br /> <br /> <br /> Ý kiến về động cơ NCKH như vậy cũng phù thực hiện. Thông tư số 47/2014/TT-BGDĐT<br /> hợp với quan niệm về ý nghĩa của NCKH khi của Bộ GD&ĐT (2014) quy định “Giảng viên<br /> có không ít giảng viên cho rằng, NCKH không phải dành ít nhất 1/3 tổng quỹ thời gian làm<br /> phải là điều kiện thăng tiến. Đây có thể là việc trong năm học để làm nhiệm vụ NCKH”.<br /> nguyên nhân làm cho nhiều giảng viên chưa Nghị định số 73/2015/NĐ-CP của Chính phủ<br /> thực sự chú trọng NCKH. (2015) quy định “Đối với cơ sở giáo dục đại<br /> 3.3 Thực trạng hoạt động NCKH của giảng học định hướng nghiên cứu, giảng viên cơ hữu<br /> viên phải dành ít nhất 50% tổng thời gian làm việc<br /> định mức cho hoạt động NCKH”.<br /> 3.3.1 Khối lượng hoạt động chuyên môn và<br /> NCKH của giảng viên Quyết định số 4212/QĐ-ĐHCT (2015) của<br /> Trường ĐHCT quy định giảng viên phải thực<br /> Cùng với hoạt động giảng dạy thì NCKH cũng<br /> hiện tổng định mức hoạt động chuyên môn từ<br /> là nhiệm vụ cơ bản mà mỗi giảng viên phải<br /> 280 đến 510 giờ chuẩn (G) mỗi năm học, trong<br /> <br /> <br /> 47<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> <br /> đó giờ NCKH chiếm khoảng 30% tùy theo chức mà chưa quan tâm đến NCKH. Kết quả khảo<br /> danh và hệ số lương của giảng viên. sát cho thấy, tổng giờ của giảng viên là rất cao<br /> Mặc dù giảng dạy và NCKH là hai nhiệm vụ nhưng giờ NCKH lại thấp. Năm 2016, tổng giờ<br /> bắt buộc đối với giảng viên, nhưng trên thực tế quy chuẩn của giảng viên trong khoảng từ 180 -<br /> giảng viên chỉ chú ý đến hoạt động giảng dạy 3.500 giờ, trung bình 1.208 giờ/giảng viên.<br /> <br /> <br /> Từ 3000 giờ trở lên 0,7<br /> <br /> <br /> Từ 2000 đến 3000 giờ 2,7<br /> <br /> <br /> Từ 1000 đến 2000 giờ 22,0<br /> <br /> <br /> Từ 500 đến 1000 giờ 46,7<br /> <br /> <br /> Dưới 500 giờ 28,1<br /> <br /> <br /> 0 10 20 30 40 50<br /> <br /> <br /> Hình 1. Tỷ lệ giảng viên (%) tính theo tổng số giờ quy chuẩn (G)<br /> Nếu lấy mức giờ chuẩn chung cho giảng viên là Nếu như tổng số giờ của giảng viên là rất cao,<br /> 500 giờ/năm thì có 78,9% giảng viên vượt giờ thì giờ NCKH lại thấp và không đồng đều giữa<br /> chuẩn; đặc biệt có 25,4% giảng viên đạt > 1000 các giảng viên. Trung bình mỗi giảng viên đạt<br /> giờ/năm. Trong khi đó, số giảng viên có tổng số 126,5 giờ NCKH, nhưng có tới 21,3% giảng<br /> giờ chuẩn dưới 500 giờ/năm chỉ chiếm 28,1%. viên không có giờ NCKH; 31,3% giảng viên<br /> chỉ đạt từ 10 - 50 giờ NCKH.<br /> <br /> <br /> Từ 400 giờ NCKH trở lên 2,0<br /> <br /> Từ 200 đến 400 giờ NCKH 13,3<br /> <br /> Từ 100 đến 200 giờ NCKH 10,7<br /> <br /> Từ 50 đến 100 giờ NCKH 19,3<br /> <br /> Từ 10 đến 50 giờ NCKH 31,3<br /> <br /> Dưới 10 giờ NCKH 2,0<br /> <br /> Không có giờ NCKH 21,3<br /> <br /> 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0<br /> <br /> <br /> Hình 2. Tỷ lệ giảng viên (%) tính theo số giờ NCKH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 48<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> <br /> Tính trung bình số giờ NCKH của giảng viên giảng viên công bố từ 2 - 5 bài, 18,6% giảng<br /> chỉ chiếm khoảng 10% - 15% so với tổng số giờ viên công bố trên 10 bài. Đặc biệt, có giảng<br /> trong năm. Có nghĩa là, hầu hết giảng viên chưa viên công bố hơn 50 bài trên tạp chí khoa học<br /> đáp ứng được yêu cầu đề ra đối với nhiệm vụ trong nước và hơn 10 bài trên tạp chí khoa học<br /> NCKH theo các quy định hiện hành. quốc tế. Tuy nhiên, cũng có 48% giảng viên<br /> 3.3.2 Một số hoạt động NCKH của giảng viên chưa từng công bố bài báo khoa học; 32,6%<br /> giảng viên chưa có bài báo khoa học trong<br /> Thông tư 47/2014/TT-BGDĐT quy định “Mỗi<br /> nước; 62% giảng viên chưa có bài báo khoa học<br /> năm, kết quả NCKH của giảng viên tối thiểu là<br /> quốc tế.<br /> một đề tài NCKH cấp cơ sở hoặc tương đương<br /> được nghiệm thu từ đạt yêu cầu trở lên hoặc Ngoài ra, có 50% giảng viên chưa viết báo cáo<br /> một bài báo được công bố trên tạp chí khoa học tham luận hội nghị/hội thảo khoa học; 52%<br /> có phản biện hoặc một báo cáo khoa học tại hội giảng viên chưa tham gia biên soạn giáo trình;<br /> thảo khoa học chuyên ngành” (Bộ GD&ĐT, 34,7% giảng viên chưa thực hiện báo cáo khoa<br /> 2014). học (Seminar).<br /> <br /> Kết quả khảo sát cho thấy có tỷ lệ khá lớn giảng 3.3.3 Mức độ NCKH xét theo các nhóm đối<br /> viên không tham gia các hoạt động NCKH như: tượng giảng viên<br /> thực hiện đề tài NCKH; viết bài đăng trên tạp Để phân tích tương quan giữa mức độ NCKH<br /> chí khoa học; viết báo cáo tham luận hội nghị, và các nhóm đối tượng giảng viên, nghiên cứu<br /> hội thảo khoa học; thực hiện báo cáo khoa học này chia ra 6 mức độ NCKH: không; rất ít; ít;<br /> (Seminar), v.v… trung bình; nhiều; rất nhiều. Đối với các nhóm<br /> Về đề tài NCKH, 56,7% giảng viên đã thực đối tượng giảng viên, nghiên cứu này chia ra<br /> hiện đề tài NCKH; trong đó: 32,7% giảng viên theo các tiêu chí: giới tính, độ tuổi, tình trạng có<br /> đã thực hiện 1 - 2 đề tài, 18% giảng viên đã con nhỏ, trình độ chuyên môn, chức danh khoa<br /> thực hiện 3 - 5 đề tài, 7,3% giảng viên đã thực học.<br /> hiện 6 - 10 đề tài. Tuy nhiên, có tới 41,3% Về tương quan giữa mức độ NCKH và giới tính<br /> giảng viên chưa từng thực hiện đề tài NCKH. của giảng viên, xu hướng là giảng viên nữ<br /> Nếu tính riêng trong 3 năm gần đây thì 50% NCKH nhiều hơn giảng viên nam. Nếu tính từ<br /> giảng viên không có đề tài NCKH. Trong số mức trung bình trở lên thì nữ đạt 58,9%, nam<br /> 50% giảng viên còn lại, 47,3% giảng viên có 1 - đạt 55,3%. Đặc biệt, tỷ lệ giảng viên nam<br /> 2 đề tài; 12,7% giảng viên có 3 - 5 đề tài không NCKH là 10,5%; trong khi đó, giảng<br /> NCKH. viên nữ không NCKH chỉ có 4,1%.<br /> <br /> Về công bố bài báo khoa học, 52% giảng viên<br /> đã công bố ít nhất 1 bài; trong đó, có 16,7%<br /> Bảng 6. Tương quan giữa mức độ NCKH với giới tính của giảng viên (%)<br /> <br /> Không Rất ít Ít Trung bình Nhiều Rất nhiều<br /> Nam 10,5 11,8 22,4 36,8 15,8 2,6<br /> Nữ 4,1 12,3 24,7 37,0 17,8 4,1<br /> <br /> <br /> Về tương quan giữa mức độ NCKH và độ tuổi, rất nhiều, độ tuổi 25 - 30 có tỷ lệ 11,1%; độ tuổi<br /> xu hướng là giảng viên có tuổi càng cao NCKH 31 - 40 là 16,7%; độ tuổi 41 - 50 là 27,8%; độ<br /> càng nhiều. Nếu tính từ mức NCKH nhiều và tuổi 51 - 60 là 41,6%.<br /> <br /> <br /> 49<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> Bảng 7. Tương quan giữa mức độ NCKH với độ tuổi của giảng viên (%)<br /> <br /> Không Rất ít Ít Trung bình Nhiều Rất nhiều<br /> 25 - 30 tuổi 11,1 14,8 18,5 44,4 11,1 0,0<br /> 31 - 40 tuổi 5,6 11,1 30,6 36,1 12,5 4,2<br /> 41 - 50 tuổi 11,1 13,9 16,7 30,6 25,0 2,8<br /> 51 - 60 tuổi 0,0 8,3 8,3 41,7 33,3 8,3<br /> <br /> <br /> Về tương quan giữa mức độ NCKH và tình con nhỏ) thành 4 nhóm đối tượng. Nhìn chung,<br /> trạng có con nhỏ của giảng viên được chia theo giảng viên nữ có con nhỏ ảnh hưởng đến<br /> hai tiêu chí (nữ - nam; có con nhỏ - không có NCKH nhiều hơn giảng viên nam có con nhỏ.<br /> <br /> Bảng 8. Tương quan giữa mức độ NCKH với tình trạng có con nhỏ (%)<br /> <br /> Không Rất ít Ít Trung bình Nhiều Rất nhiều<br /> Nữ có con nhỏ 0,0 0,0 50,0 0,0 50,0 0,0<br /> Nam có con nhỏ 0,0 10,0 20,0 50,0 10,0 10,0<br /> Nữ không có con nhỏ 4,2 12,7 23,9 38,0 16,9 4,2<br /> Nam không có con nhỏ 11,9 11,9 23,9 34,3 16,4 1,5<br /> <br /> <br /> Nếu tính từ mức NCKH trung bình trở lên thì NCKH nhiều và rất nhiều thì nữ có con nhỏ lại<br /> số giảng viên nữ có con nhỏ đạt tỷ lệ 50%, đạt 50%, còn nữ không có con nhỏ chỉ đạt<br /> nhưng số giảng viên nam có con nhỏ đạt tỷ lệ 25,1%. Như vậy, tình trạng giảng viên nữ có<br /> 70%. Tuy nhiên, nếu chỉ tính mức NCKH nhiều con nhỏ tuy có ảnh hưởng đến mức độ NCKH<br /> và rất nhiều thì giảng viên nữ có con nhỏ lại đạt nhưng không phải là điều kiện quyết định.<br /> tới 50%, còn giảng viên nam có con nhỏ chỉ đạt Không ít giảng viên nữ có con nhỏ đã khắc<br /> 20%. phục khó khăn của bản thân, sắp xếp công việc<br /> Đáng lưu ý là, so sánh giảng viên nữ có con nhỏ gia đình để hoạt động NCKH.<br /> với giảng viên nữ không có con nhỏ ở mức độ<br /> <br /> Bảng 9. Tương quan giữa mức độ NCKH với trình độ chuyên môn (%)<br /> <br /> Không Rất it Ít Trung bình Nhiều Rất nhiều<br /> Đại học 0,0 100,0 0,0 0,0 0,0 0,0<br /> Đang học thạc sĩ 11,1 22,2 22,2 44,4 0,0 0,0<br /> Thạc sĩ 8,0 18,7 30,7 33,3 8,0 1,3<br /> Đang học tiến sĩ 9,5 4,8 9,5 38,1 33,3 4,8<br /> Tiến sĩ 4,9 0,0 17,1 43,9 26,8 7,3<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 50<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> <br /> Về tương quan giữa mức độ NCKH và trình độ Trong bảng trên còn chia ra các trường hợp:<br /> chuyên môn, xu hướng là trình độ càng cao thì đang học thạc sĩ và đang học tiến sĩ. Trong đó,<br /> NCKH càng nhiều. Nếu tính mức độ NCKH từ giảng viên đang học tiến sĩ có mức độ NCKH<br /> trung bình trở lên thì kết quả như sau: giảng từ trung bình trở lên đạt tỷ lệ cao nhất (78%); ở<br /> viên có trình độ Đại học là 0%; Thạc sĩ là mức độ NCKH nhiều, giảng viên đang học tiến<br /> 44,4%; Tiến sĩ là 76,2%. sĩ cũng đạt tỷ lệ cao nhất (33,3%).<br /> Bảng 10. Tương quan giữa mức độ NCKH với chức danh khoa học (%)<br /> <br /> Không Rất it Ít Trung bình Nhiều Rất nhiều<br /> Giảng viên 8,7 13,4 26,8 36,2 12,6 2,4<br /> Giảng viên chính 0,0 7,1 0,0 50,0 35,7 7,1<br /> Phó Giáo sư 0,0 0,0 12,5 25,0 50,0 12,5<br /> <br /> <br /> Về tương quan giữa mức độ NCKH và chức 3.3.4 Khó khăn trong NCKH của giảng viên<br /> danh khoa học của giảng viên, xu hướng là Có thể thấy rằng, một trong những nguyên nhân<br /> chức danh khoa học càng cao thì NCKH càng cơ bản dẫn đến trình trạng giảng viên ít NCKH<br /> nhiều. Trong số giảng viên tham gia khảo sát có là do họ gặp nhiều khó khăn trong NCKH. Kết<br /> ba loại chức danh: Giảng viên, Giảng viên quả khảo sát về những khó khăn của giảng viên<br /> chính, Phó Giáo sư. Nếu tính mức độ NCKH từ trong NCKH theo thang Likert 5 mức độ được<br /> trung bình trở lên thì Giảng viên chính đạt tỷ lệ thể hiện trong bảng dưới đây.<br /> cao nhất (92,8%). Nhưng tính riêng hai mức<br /> NCKH nhiều và rất nhiều thì Phó Giáo sư đạt tỷ<br /> lệ cao nhất (62,5%).<br /> <br /> Bảng 11. Ý kiến của giảng viên về khó khăn trong NCKH (N=150)<br /> <br /> TT Tiêu chí Trung bình<br /> 1. Nguồn kinh phí không đủ để thực hiện đề tài NCKH 3,85<br /> 2. Thủ tục đăng ký đề tài quá phức tạp 3,78<br /> 3. Thủ tục thanh toán kinh phí NCKH có nhiều khó khăn, rắc rối 3,78<br /> 4. Bận quá nhiều cho công việc giảng dạy 3,69<br /> 5. Việc phối hợp NCKH trong & ngoài đơn vị còn hạn chế 3,63<br /> 6. Việc đăng bài trên tạp chí khoa học có nhiều khó khăn 3,63<br /> 7. Việc tính giờ cho hoạt động NCKH quá thấp so với giảng dạy 3,60<br /> 8. Phương tiện, thiết bị thí nghiệm phục vụ NCKH còn hạn chế 3,57<br /> 9. Bận quá nhiều cho công tác quản lý 3,47<br /> 10. Thời gian để thực hiện một đề tài NCKH quá ngắn 3,47<br /> 11. Việc xét duyệt đề tài NCKH thiếu khách quan, công bằng 3,41<br /> 12. Việc tiếp cận nguồn thông tin, tư liệu còn hạn chế 3,36<br /> 13. Quá bận rộn vì công việc gia đình 3,31<br /> <br /> <br /> 51<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> <br /> TT Tiêu chí Trung bình<br /> 14. Khả năng ngoại ngữ còn hạn chế 3,03<br /> 15. Do sức khoẻ không bảo đảm 2,97<br /> 16. Xét về mặt chuyên môn, NCKH là công việc quá khó khăn 2,84<br /> <br /> <br /> Nếu chia các khó khăn thành hai nhóm: (1) Khó khai các thí nghiệm chuyên sâu hoặc địa bàn<br /> khăn khách quan; (2) Khó khăn chủ quan, thì nghiên cứu ở xa, phải đi lại tốn kém.<br /> các khó khăn khách quan thường được giảng Một khó khăn cản trở không nhỏ đối với giảng<br /> viên đồng ý nhiều hơn. Ba khó khăn được đồng viên trong NCKH là thủ tục đăng ký đề tài và<br /> ý ở mức cao nhất là: Nguồn kinh phí không đủ thủ tục thanh toán kinh phí NCKH còn quá<br /> để thực hiện đề tài NCKH; Thủ tục đăng ký đề rườm rà, rắc rối. Đây thực sự làm cho không ít<br /> tài quá phức tạp; Thủ tục thanh toán kinh phí giảng viên e ngại, không muốn đăng ký đề tài<br /> NCKH có nhiều khó khăn, rắc rối. NCKH. Mặc dù, Thông tư số 55/2015/TTLT-<br /> Hiện nay, kinh phí NCKH được coi là “điểm BTC-BKHCN của Liên Bộ Tài chính và Bộ<br /> nghẽn” trong hoạt động KH&CN của các KH&CN hướng dẫn định mức xây dựng, phân<br /> trường đại học. Theo báo cáo của PGS. Vũ Văn bổ dự toán và quyết toán kinh phí đối với nhiệm<br /> Tích – Trưởng nhóm nghiên cứu Đại học Quốc vụ KH&CN có sử dụng ngân sách Nhà nước<br /> gia Hà Nội tại Hội nghị “Phát triển KH&CN theo cơ chế khoán đã cải thiện đáng kể các thủ<br /> trong các cơ sở giáo dục đại học giai đoạn 2017 tục tài chính trong thực hiện nhiệm vụ<br /> – 2025” diễn ra ngày 29/7/2017 thì thực trạng KH&CN. Tuy nhiên, trong quá trình áp dụng<br /> tài chính cho hoạt động KHCN của các trường vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc.<br /> đại học hiện nay thực sự rất khiêm tốn. Đầu tư Các khó khăn chủ quan trong NCKH được<br /> tài chính cho hoạt động KHCN trong cả nước giảng viên đồng ý là: Bận quá nhiều cho công<br /> bình quân cả giai đoạn 2011 - 2015 vào khoảng việc giảng dạy; Bận quá nhiều cho công tác<br /> 1,7% ngân sách Nhà nước, tương đương 0,4% quản lý; Quá bận rộn công việc gia đình. Trong<br /> GDP, thấp so với các nước trong khu vực như đó, tình trạng bận quá nhiều cho giảng dạy là<br /> Thái Lan, Malaysia, Singapore. Đáng lưu ý là, khó khăn phổ biến của giảng viên đại học Việt<br /> kinh phí ngân sách KHCN đầu tư cho hoạt động Nam, khi mà vấn đề “cơm, áo, gạo, tiền” vẫn<br /> KHCN của ngành Giáo dục là thấp. Tuy nhiên, còn đè nặng trong tâm trí và khi giảng viên vẫn<br /> đại diện nhóm nghiên cứu cho rằng, kinh phí quan niệm rằng, NCKH không tạo ra nguồn thu<br /> đầu tư trực tiếp cho hoạt động KHCN của các nhập thì họ khó có thể tập trung NCKH được.<br /> trường đại học là ít, nhưng số lượng sản phẩm<br /> Một khó khăn tuy được xếp ở vị trí cuối cùng<br /> khoa học lại nhiều hơn so với các viện nghiên<br /> theo mức độ đồng ý của giảng viên, nhưng lại<br /> cứu trong cả nước (Nghiêm Huê, 2017).<br /> cần được quan tâm là: Xét về mặt chuyên môn,<br /> Đối với Trường ĐHCT, mức đầu tư cho đề tài NCKH là công việc quá khó khăn. Theo Võ<br /> NCKH cấp Trường tối đa là 30 triệu đồng/đề Văn Nhị (2013), NCKH là công việc khó, đòi<br /> tài. Tuy nhiên, các tiểu ban chuyên môn thường hỏi khả năng tư duy và sáng tạo nên phải có quá<br /> giảm bớt mức kinh phí xuống còn 20 - 25 triệu trình rèn luyện và nâng cấp dần để đạt được<br /> đồng/đề tài để có thể tăng số lượng đề tài những kết quả từ cấp độ thấp đến cao. Vì vậy,<br /> NCKH. Vì vậy, giảng viên cho rằng mức kinh nhiều giảng viên, nhất là giảng viên trẻ cho<br /> phí này là không đủ để thực hiện đề tài nghiên rằng NCKH là công việc quá khó khăn.<br /> cứu có chất lượng, nhất là các đề tài phải triển<br /> <br /> <br /> 52<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> <br /> Ngoài ra, còn có nhiều khó khăn khác dẫn đến Cũng do cơ chế quản lý NCKH nặng về quản lý<br /> tình trạng giảng viên chưa chú trọng công tác tài chính, nhẹ về quản lý chuyên môn nên các<br /> NCKH như: Việc phối hợp NCKH trong & đề tài nghiên cứu sau khi nghiệm thu là kết<br /> ngoài đơn vị còn hạn chế; Việc đăng bài trên thúc, sản phẩm nghiên cứu được cất vào kho.<br /> tạp chí khoa học có nhiều khó khăn; Việc tính Có những đề tài có tính ứng dụng cao nhưng lại<br /> giờ cho hoạt động NCKH quá thấp so với giảng không có kinh phí để triển khai ứng dụng.<br /> dạy; Phương tiện, thiết bị thí nghiệm phục vụ Vì vậy, cần đổi mới mạnh mẽ các cơ chế chính<br /> NCKH còn hạn chế; Thời gian thực hiện một đề sách về NCKH từ cơ chế hành chính sang cơ<br /> tài NCKH quá ngắn; Việc xét duyệt đề tài chế thị trường, đẩy mạnh việc thương mại hóa<br /> NCKH chưa khách quan và công bằng, v.v… sản phẩm KH&CN, gắn nghiên cứu với ứng<br /> 3.4 Một số giải pháp đẩy mạnh NCKH của dụng thực tiễn. Khi đó, kết quả nghiên cứu sẽ<br /> giảng viên trở thành nguồn lực cho sự phát triển, tạo ra<br /> 3.4.1 Nâng cao nhận thức của giảng viên về những giá trị xã hội và khơi nguồn cho các ý<br /> NCKH tưởng mới. Như vậy, hoạt động NCKH không<br /> chỉ đủ “nuôi” NCKH, mà còn tạo ra giá trị gia<br /> Trong xu thế phát triển của nền kinh tế tri thức<br /> tăng cho xã hội, tạo ra lợi nhuận cho người<br /> hiện nay, KH&CN trở thành lực lượng sản xuất<br /> nghiên cứu.<br /> trực tiếp và là nhân tố quyết định năng lực cạnh<br /> tranh của từng quốc gia, từng doanh nghiệp thì 3.4.3 Gắn kết giữa NCKH với đào tạo và<br /> việc đổi mới giáo dục đại học kết hợp chặt chẽ chuyển giao công nghệ<br /> với NCKH là một đòi hỏi tất yếu mà đội ngũ Hiện nay, các trường đại học Việt Nam về cơ<br /> giảng viên phải là lực lượng nòng cốt. bản vẫn mang tính chất là những cơ sở đào tạo<br /> Vì vậy, để đẩy mạnh NCKH thì cần phải nâng đơn thuần, không có hoặc ít có hoạt động<br /> cao nhận thức của giảng viên về tầm quan trọng NCKH. Ngay tên gọi cũng nói lên điều đó:<br /> của NCKH và trách nhiệm của giảng viên trong “trường đại học” (nơi dạy học), “giảng viên đại<br /> NCKH. Tuy nhiên, cần tránh tình trạng hô hào, học” (người dạy học). Tất nhiến, vấn đề không<br /> nặng tính hình thức mà cần đi vào thực chất. phải chỉ ở tên gọi, nhưng qua tên gọi người ta<br /> Theo chúng tôi, nhà trường cần xây dựng bộ vẫn cảm nhận được bản chất của nó. Như vậy,<br /> tiêu chí đánh giá giảng v nên chăng đổi tên trường đại học định hướng<br /> nghiên cứu thành “học viện” hay “viện đại học”<br /> iên dựa trên kết quả hoạt động đào tạo và<br /> để thay đổi định kiến trong xã hội.<br /> NCKH làm căn cứ để phân loại giảng viên hàng<br /> năm, để xét nâng lương, khen thưởng và đề bạt, Ngoài tên gọi thì vấn đề tiếp theo là cơ chế hoạt<br /> bổ nhiệm. động và tổ chức bộ máy như thế nào để gắn kết<br /> chặt chẽ giữa đào tạo với NCKH và chuyển<br /> 3.4.2 Đổi mới cơ chế chính sách về NCKH<br /> giao công nghệ. Đặc biệt, các trường đại học<br /> Nhìn chung, cơ chế chính sách về KH&CN cần chú trọng NCKH phục vụ đào tạo, góp<br /> hiện hành còn nặng về quản lý hành chính, kém phần nâng cao chất lượng đào tạo. Trong đó,<br /> hiệu quả. Trên thực tế, quản lý đề tài NCKH việc khuyến khích sinh viên, học viên cao học<br /> còn nặng về quản lý tài chính, mà coi nhẹ quản và nghiên cứu sinh tham gia NCKH cũng cần<br /> lý chất lượng nghiên cứu. Mặt khác, giảng viên được chú trọng. Bởi vì, đây chính là lực lượng<br /> còn rất ngán ngại trước các thủ tục trong kế thừa và phát triển hoạt động NCKH của nhà<br /> NCKH nhất là việc thanh toán kinh phí đề tài trường, gắn nhà trường với xã hội trong hiện tại<br /> NCKH quá phức tạp, chưa đúng chủ trương và tương lai.<br /> thực hiện cơ chế khoán trong NCKH.<br /> <br /> <br /> 53<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> <br /> 3.4.4 Tạo động lực cho giảng viên NCKH Theo Trần Mai Ước (2013), từ trước đến nay,<br /> Động lực nghiên cứu có vai trò thúc đẩy giảng chưa có một chế tài nào đối với những người<br /> viên tích cực thực hiện nhiệm vụ NCKH. Để không nghiên cứu. Nhiều giảng viên tại các<br /> tạo động lực cho giảng viên NCKH cần nhiều trường hiện nay không có công trình nghiên<br /> biện pháp khác nhau, trong đó có các biện pháp cứu nào trong thời gian dài nhưng vẫn được<br /> cơ bản như sau: giảng dạy vẫn còn là tình trạng phổ biến.<br /> <br /> - Tăng cường kinh phí và đa dạng hóa nguồn Như vậy, bên cạnh các biện pháp khuyến khích<br /> kinh phí NCKH: Hiện nay, mức cấp kinh giảng viên tích cực NCKH, cần có các biện<br /> phí cho đề tài NCKH quá thấp, không đủ để pháp chế tài đối với giảng viên không thực hiện<br /> thực hiện đề tài nên rất khó đề ra yêu cầu nhiệm vụ NCKH như: đưa hoạt động NCKH<br /> cao về chất lượng nghiên cứu. Vì vậy, cần vào chỉ tiêu thi đua, xét khen thưởng cuối năm,<br /> tăng cường kinh phí cho các đề tài NCKH xét nâng bậc lương hoặc hạn chế phân công<br /> để nâng cao chất nghiên cứu. Tuy nhiên, giảng dạy đối với những giảng viên không hoàn<br /> NCKH không thể chỉ dựa vào ngân sách thành nhiệm vụ NCKH.<br /> Nhà nước mà cần đa dạng hóa nguồn kinh 3.4.6 Xây dựng và phát triển môi trường khoa<br /> phí NCKH, thúc đẩy sự đặt hàng từ doanh học<br /> nghiệp, tăng cường thực hiện các đề tài Môi trường khoa học (hoặc môi trường học<br /> NCKH địa phương. thuật) bao gồm nhiều yếu tố tác động trực tiếp<br /> - Xây dựng định mức hợp lý hơn cho các hoạt và gián tiếp đến người nghiên cứu. Nhìn chung,<br /> động NCKH: Hiện nay, tình trạng giảng người ta chia môi trường khoa học thành phần<br /> viên không mặn mà với NCKH cũng một cứng và phần mềm. Phần cứng của môi trường<br /> phần do quy định về tính giờ cho hoạt động khoa học là hệ thống phòng thí nghiệm và các<br /> NCKH chưa thỏa đáng. Vì vậy, cần xây trang thiết bị phục vụ NCKH. Phần mềm là<br /> dựng các định mức NCKH sao cho người không khí học thuật, là cơ chế tổ chức quản lý<br /> nghiên cứu tạo ra sản phẩm nghiên cứu có NCKH.<br /> chất lượng thì phải có mức thu nhập cao hơn<br /> Đối với phần cứng, việc chú trọng đầu tư các<br /> người giảng dạy để thúc đẩy giảng viên<br /> phòng thí nghiệm chuyên sâu, hiện đại là rất<br /> NCKH.<br /> cần thiết để phục vụ tốt cho công tác NCKH.<br /> - Khen thưởng và vinh danh các giảng viên có<br /> Tuy nhiên, do nguồn kinh phí có hạn nên cần<br /> thành tích xuất sắc trong NCKH: cần gắn<br /> xây dựng chiến lược đầu tư có trọng điểm; đồng<br /> kết quả NCKH với công tác thi đua, khen<br /> thời cần xây dựng mô hình khai thác chung các<br /> thưởng hàng năm; ưu tiên cử đi đào tạo, bổ<br /> phòng thí nghiệm, các trang thiết bị NCKH<br /> nhiệm đối với những người có thành tích<br /> giữa các đơn vị trong từng trường, giữa các<br /> NCKH. Đồng thời, cần nghiên cứu xây<br /> trường và các viện nghiên cứu trong và ngoài<br /> dựng định mức thưởng theo tỷ lệ % số tiền<br /> nước để nâng cao hiệu quả sử dụng.<br /> làm lợi của đề tài NCKH khi ứng dụng,<br /> chuyển giao kết quả nghiên cứu. Đối với phần mềm, cần tăng cường tổ chức các<br /> hình thức sinh hoạt học thuật, hình thành các<br /> 3.4.5 Có biện pháp chế tài đối với giảng viên<br /> câu lạc bộ khoa học, các nhóm nghiên cứu, tổ<br /> không hoàn thành nhiệm vụ NCKH<br /> chức các hội nghị hội thảo khoa học, xây dựng<br /> Hiện nay, nhiều giảng viên vẫn quan niệm cơ chế hợp tác nghiên cứu, trao đổi chuyên môn<br /> “không NCKH cũng chẳng sao”. Bởi vì chưa có giữa các trường trong nước và quốc tế. Ngoài<br /> các hình thức xử lý đối với những cá nhân và ra, trường đại học cần có cơ chế và ngân sách<br /> tập thể không hoàn thành nhiệm vụ NCKH.<br /> <br /> <br /> 54<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 42 – 56<br /> <br /> để mời các nhà khoa học giỏi ngoài trường Với các biện pháp như trên, hy vọng rằng, trong<br /> tham gia xây dựng nhóm nghiên cứu, thỉnh thời gian tới hoạt động NCKH của nhà trường<br /> giảng hoặc báo cáo chuyên đề, v.v... sẽ có nhiều chuyển biến tích cực, tạo ra sự song<br /> 4. KẾT LUẬN hành giữa NCKH với hoạt động đào tạo để thực<br /> hiện tốt các chức năng của trường đại học trong<br /> Trong thời đại ngày ngay, KH&CN đã trở thành<br /> xu thế phát triển nền kinh tế tri thức, công nghệ<br /> lực lượng sản xuất trực tiếp, là động lực thúc<br /> 4.0 và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng trên<br /> đẩy xã hội phát triển thì NCKH có vai trò đặc<br /> toàn cầu hiện nay.<br /> biệt quan trọng. Trong điều kiện đó, các trường<br /> đại học cần chú trọng hoạt động NCKH nhằm TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> trở thành trung tâm sáng tạo tri thức và công Bộ Giáo dục và Đào tạo. (2014). Thông tư<br /> nghệ để thúc đẩy xã hội phát triển. Để đáp ứng 47/2014/TT-BGDĐT ngày 31/12/2014 quy<br /> yêu cầu đó, đội ngũ giảng viên đại học phải là định chế độ làm việc đối với giảng viên.<br /> lực lượng nòng cốt trong hoạt động NCKH, góp Truy cập 18/11/2017 tại địa chỉ:<br /> phần nâng cao uy tín và thương hiệu của nhà http://vanban.chinhphu.vn<br /> trường. Chính phủ. (2015). Nghị định số 73/2015/NĐ-<br /> Bài nghiên cứu này dựa trên kết quả phân tích CP ngày 08/9/2015 của Chính phủ quy định<br /> nguồn dữ liệu thu thập bằng bảng hỏi đối với về tiêu chuẩn phân tầng; khung xếp hạng và<br /> 150 giảng viên nhằm làm rõ thực trạng NCKH tiêu chuẩn xếp hạng cơ sở giáo dục đại học.<br /> của giảng viên tại Trường ĐHCT – trường đại Truy cập 18/11/2017 tại địa chỉ:<br /> học trọng điểm quốc gia ở vùng ĐBSCL. Kết http://www.chinhphu.vn<br /> quả khảo sát cho thấy, công tác NCKH của Ding, W.W., Muray, F., & Stuarrt, T.E. (2006).<br /> giảng viên còn nhiều vấn đề cần được quan tâm Gender differences in patenting in the<br /> giải quyết như tình trạng không đồng đều trong academic life sciences. Science, 313 (5787),<br /> NCKH của giảng viên, tình trạng giảng viên 665 - 667.<br /> giảng dạy quá nhiều mà chưa chú trọng NCKH<br /> Đại học Cần Thơ. (2015). Quy định chế độ làm<br /> (NCKH chỉ chiếm 10% - 15% khối lượng công<br /> việc đối với giảng viên Trường ĐHCT. Ban<br /> tác chuyên môn của giảng viên). Kết quả<br /> hành theo Quyết định 4412/QĐ-ĐHCT ngày<br /> nghiên cứu cũng phân tích động cơ NCKH của<br /> 25/11/2015 của Hiệu trưởng Trường ĐHCT.<br /> giảng viên và những khó khăn của giảng viên<br /> trong NCKH. Đại học Cần Thơ. (2016). Báo cáo thường niên<br /> năm 2016. Nhà xuất bản Đại học Cần Thơ,<br /> Trên cơ sở đó, bài viết kiến nghị nhà trường cần<br /> 22 - 24.<br /> thực hiện các giải pháp thúc đẩy giảng viên<br /> NCKH như: (1) Nâng cao nhận thức của giảng Đặng Hùng Thắng. (2015). Bốn giải pháp thúc<br /> viên về NCKH; (2) Đổi mới cơ chế chính sách đẩy nghiên cứu khoa học. Truy cập<br /> về NCKH theo hướng chuyển sang cơ chế thị 20/10/2017 tại địa chỉ:<br /> trường, đẩy mạnh việc thương mại hóa sản https://www.vnu.edu.vn.<br /> phẩm nghiên cứu; (3) Gắn kết giữa NCKH với Lệ Thu. (2017). Giáo dục đại học: Sẽ phải<br /> đào tạo và chuyển giao công nghệ; (4) Tạo chuyển hướng sang đẩy mạnh nghiên cứu<br /> động lực