Khóa luận tốt nghiệp đại học: Xây dựng và sử dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy phần Sinh thái học sách giáo khoa Sinh học 12 cơ bản

Trong thời đại khoa học và kỹ thuật phát triển nhanh chóng, lượng thông tin tăng lên đòi hỏi học sinh phải có tư duy, trí tuệ cao để nắm bắt kiến thức. Thực trạng cho thấy nhiều học sinh vẫn chưa biết cách học hiệu quả, thường học thuộc lòng, máy móc mà không nắm vững nội dung trọng tâm. Việc hướng dẫn học sinh phương pháp học tập hệ thống và liên hệ kiến thức là cần thiết. Sơ đồ tư duy được giới thiệu như một phương pháp hữu hiệu để khắc phục các tồn tại này, giúp rèn luyện tư duy logic, xác định chủ đề, phát triển ý chính và chi tiết một cách logic. Đặc biệt, đối với phần Sinh thái học trong sách giáo khoa Sinh học 12 cơ bản, việc áp dụng sơ đồ tư duy sẽ giúp người học dễ tiếp thu, hình dung tổng thể và tránh bỏ sót ý.

Giáo viên Sinh học, nhà nghiên cứu giáo dục, sinh viên ngành sư phạm Sinh học và cán bộ quản lý giáo dục quan tâm đến phương pháp giảng dạy tích cực và ứng dụng công nghệ trong giáo dục.

Khóa luận tốt nghiệp này tập trung vào việc xây dựng và sử dụng sơ đồ tư duy (SĐTD) trong giảng dạy phần Sinh thái học của sách giáo khoa Sinh học 12 cơ bản, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Mục tiêu chính bao gồm phân tích cấu trúc và kiến thức trọng tâm của phần Sinh thái học, xây dựng các SĐTD để khái quát kiến thức, soạn thảo các giáo án mẫu tích cực hóa hoạt động của học sinh, và đánh giá hiệu quả của việc ứng dụng SĐTD trong thực tiễn giảng dạy. Nghiên cứu được thực hiện thông qua phương pháp nghiên cứu lý thuyết để phân tích cơ sở khoa học của SĐTD và nội dung Sinh thái học, phương pháp đàm thoại và quan sát sư phạm để khảo sát thực trạng, cùng với phương pháp thực nghiệm sư phạm tại trường THPT Nguyễn Dục, Quảng Nam, so sánh kết quả học tập giữa lớp thực nghiệm và lớp đối chứng. Kết quả nghiên cứu cho thấy SĐTD là một hình thức ghi chú hiệu quả, sử dụng từ khóa, màu sắc và hình ảnh để mở rộng và đào sâu ý tưởng, phù hợp cho nhiều mục đích giảng dạy như giới thiệu kiến thức mới, kiểm tra bài cũ và ôn tập. Việc áp dụng SĐTD trong giảng dạy Sinh thái học đã mang lại nhiều kết quả tích cực, làm cho tiết học sinh động hơn, kích thích hứng thú học tập và sự chú ý của học sinh, từ đó giúp các em nắm vững kiến thức một cách nhanh chóng, khái quát và logic, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. Khóa luận cũng kiến nghị các trường phổ thông cần trang bị cơ sở vật chất hỗ trợ giảng dạy công nghệ thông tin và tổ chức các buổi tập huấn, chia sẻ kinh nghiệm về việc sử dụng SĐTD cho giáo viên, đồng thời khuyến khích giáo viên tự trang bị kiến thức và kỹ năng về các phần mềm vẽ SĐTD để tối ưu hóa hiệu quả giảng dạy.