BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA VẬT LÝ
XÁC ĐỊNH SAI SỐ CỦA HỆ ĐO QUANG TRẮC DÙNG
KÍNH THIÊN VĂN TAKAHASHI Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC
SƯ PHẠM TP.HCM
Giảng viên hướng dẫn : TS. Cao Anh Tuấn
Sinh viên thực hiện : Lê Minh Phương
Năm 2019
Lời cảm ơn
Đầu tiên, em xin được gửi lời cảm ơn của mình đến thầy Cao Anh Tuấn, thầy đã tận
tình chỉ bảo, hướng dẫn em nghiên cứu, sử dụng và điều khiển thành thạo kính thiên
văn, cũng như giúp đỡ em trong những lúc gặp khó khăn để em có thể hoàn thành tốt
luận văn này. Qua thời gian học tập và làm việc chung với thầy, em có thể cảm nhận được
niềm đam mê cháy bỏng và sự quan tâm sâu sắc của thầy dành cho thiên văn học, điều
khiến em rất cảm kích và giúp em thấy được thiên văn học là một ngành khoa học lý thú
và bổ ích như thế nào.
Kế đến, em muốn dành lời cảm ơn cho ba và mẹ của em, những người đã luôn ủng hộ
và hỗ trợ em rất nhiều để em có thể yên tâm thực hiện luận văn.
Em cũng xin cảm ơn đến tập thể các thầy cô trong khoa Vật Lý đã truyền đạt những
kiến thức rất bổ ích trong suốt bốn năm học tập và làm việc tại trường Đại học Sư phạm
TP.HCM, đó chính là nền tảng cho em trong quá trình thực hiện luận văn và là cơ sở để
em có thể vững tin hơn trên con đường từng bước trở thành một người giáo viên tốt.
Cảm ơn Nguyễn Thành Phúc, Nguyễn Ngọc Đăng Khoa, Trần Phúc Khang, Hồ Tấn Duy,
Phạm Thị Mỹ Hảo và những người bạn khác đã giúp đỡ và tiếp thêm động lực cho em
trong quá trình làm luận văn.
Lời cuối cùng em muốn chúc thầy cô thật nhiều sức khỏe, luôn gặt hái được nhiều
thành công trong sự nghiệp giáo dục của mình.
TP. Hồ Chí Minh, tháng 5 năm 2019
Lê Minh Phương
MỤC LỤC
Danh mục kí hiệu và chữ viết tắt .......................................................................................... 1
Danh mục hình ảnh và đồ thị ................................................................................................ 2
Danh mục các bảng số liệu ................................................................................................... 4
PHẦN MỞ ĐẦU.................................................................................................................. 5
1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................................... 5
2. Mục đích của đề tài ...................................................................................................... 5
3. Mục tiêu của đề tài ....................................................................................................... 5
4. Cách tiếp cận ................................................................................................................ 6
5. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................. 6
PHẦN 1 ............................................................................................................................... 7
CƠ SỞ LÝ THUYẾT ........................................................................................................... 7
1.1. Lý thuyết quang trắc thiên văn ................................................................................... 7
1.2. Cấp sao nhìn thấy (cấp sao biểu kiến) ........................................................................ 8
1.3. Cấp sao tuyệt đối ....................................................................................................... 8
1.4. Kính thiên văn ........................................................................................................... 9
1.4.1. Phân loại kính ..................................................................................................... 9
1.4.2. Các đặc trưng của kính thiên văn ...................................................................... 11
1.4.3. Các kiểu đặt kính .............................................................................................. 12
PHẦN 2 ............................................................................................................................. 14
SIZE SEEING .................................................................................................................... 14
2.1. Full Width at Half Maximum (FWHM) ................................................................... 15
2.2. Kích thước hình ảnh (hay độ phân giải của CCD) – Image Scale ............................. 25
2.3. Size Seeing .............................................................................................................. 25
PHẦN 3 ............................................................................................................................. 34
HỆ KÍNH THIÊN VĂN TAKAHASHI Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC ....................................... 34
SƯ PHẠM TP.HCM VÀ CÁC PHẦN MỀM SỬ DỤNG ĐỂ ............................................ 34
QUANG TRẮC ................................................................................................................. 34
3.1. Hệ kính thiên văn Takahashi (hình 3.1) ................................................................... 34
3.2. CCD ST7 (hình 3.2) ................................................................................................ 35
3.3. Phần mềm IRAF ...................................................................................................... 35
3.4. Phần mềm Stellarium .............................................................................................. 36
PHẦN 4 ............................................................................................................................. 37
TÍNH TOÁN SAI SỐ CỦA HỆ KÍNH Ở TP.HCM ............................................................ 37
4.1. Xác định cấp sao nhìn thấy của các thiên thể bằng phần mềm IRAF ........................ 37
4.1.1. Xác định cấp sao của một ngôi sao ................................................................... 37
4.1.2. Xác định cấp sao của một cụm sao .................................................................... 41
4.2. Kết quả đo cấp sao và sai số so với cấp sao lý thuyết ............................................... 45
KẾT LUẬN VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN .......................................................................... 52
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................. 53
1
Danh mục kí hiệu và chữ viết tắt
E: độ rọi của sao
m: cấp sao nhìn thấy của sao
M: cấp sao tuyệt đối của sao
π: góc thị sai
d: khoảng cách từ Trái Đất tới ngôi sao
TP.HCM: Thành phố Hồ Chí Minh
IRAF: Interactive Reduction and Analysis Facility
CCD ST7: Charge – Coupled Devices ST7
FWHM: Full Width at Half Maximum
MFWHM: Max Full Width at Half Maximum
mTN: cấp sao đo được từ thực nghiệm
mLT: cấp sao chính xác trên lý thuyết