m c l c ụ ụ
Trang
Ch ng I: T NG QUAN KINH T Đ T ĐAIươ Ổ Ế Ấ
2
I. V trí và vai trò c a kinh t đ t đaiị ủ ế ấ 2
II. Khách th và đ i t ng nghiên c u c a khoa h c kinh t đ t đai ể ố ượ ứ ủ ọ ế ấ 2
III. C s khoa h c c a kinh t đ t đaiơ ở ọ ủ ế ấ 3
IV. Ph ng pháp nghiên c u c a kinh t đ t đaiươ ứ ủ ế ấ 4
Ch ng II: Đ T ĐAI VÀ PHÂN LO I Đ T ĐAIươ Ấ Ạ Ấ
5
I. Đ c đi m và vai trò c a đ t đaiặ ể ủ ấ 5
II
III.
IV.
Qu đ t đai và ph ng pháp phân lo i đ t đai ỹ ấ ươ ạ ấ
Ph ng pháp phân tích kinh t đ t đaiươ ế ấ
Đánh giá hi u qu s d ng đ t đaiệ ả ử ụ ấ
5
Ch ng III: S H U VÀ S D NG Đ T ĐAIươ Ở Ữ Ử Ụ Ấ
7
I. Quan h s h u và s d ng đ t đaiệ ở ữ ử ụ ấ 7
II. L ch s phát tri n quan h đ t đai Vi t Namị ử ể ệ ấ ở ệ 7
III. Phát tri n quan h đ t đai trong n n kinh t th tr ng ể ệ ấ ề ế ị ườ 8
Ch ng IV: PHÂN VÙNG S D NG Đ T ĐAIươ Ử Ụ Ấ
9
I. Các y u t nh h ng đ n s d ng đ t đai ế ố ả ưở ế ử ụ ấ 9
II. Lý lu n v đ t trung tâm ậ ề ấ 9
III. Quá trình phân vùng s d ng đ t đai ử ụ ấ 13
IV. Nhân t xác đ nh phân vùng đ t đai đô th ố ị ấ ị 13
V. Tác d ng c a lý lu n phân vùng trong đ nh giá đ t đai ụ ủ ậ ị ấ 14
Ch ng V: Đ A TÔ VÀ GIÁ TR Đ T ĐAIươ Ị Ị Ấ
16
I. Đ a tô ị16
II. Giá tr đ t đaiị ấ 20
III. M i quan h gi a giá tr và giá tr s d ng đ t đai ố ệ ữ ị ị ử ụ ấ 22
IV. Ý nghĩa c a vi c nghiên c u giá đ t đai ủ ệ ứ ấ 23
V Ph ng pháp đ nh giá đ t đaiươ ị ấ 23
Ch ng VI: Đ U T PHÁT TRI N Đ T ĐAIươ Ầ Ư Ể Ấ
24
I. M t s khái ni m chungộ ố ệ 24
II. Đ u t và quy ho ch s d ng đ t đai ầ ư ạ ử ụ ấ 24
III. Ph ng pháp đánh giá hi u qu kinh t đ u t ươ ệ ả ế ầ ư 26
CÂU H I ÔN T PỎ Ậ 28
TÀI LI U THAM KH OỆ Ả 30
PH L C Ụ Ụ 31
2
Ch ng Iươ
T NG QUAN KINH T Đ T ĐAIỔ Ế Ấ
I. V trí, nhi m v và vai trò c a khoa h c kinh t đ t đaiị ệ ụ ủ ọ ế ấ
I.1. V trí c a khoa h c kinh t đ t đaiị ủ ọ ế ấ
Do s gi i h n c a di n tích đ t đai trên b m t đ t nói chung và l nh th qu cự ớ ạ ủ ệ ấ ề ặ ấ ả ổ ố
gia nói riêng.
Do s thi u h t ngu n v n và thi u h t lao đ ng k t h p v i đ t đaiự ế ụ ồ ố ế ụ ộ ế ợ ớ ấ
Chính 3 ngu n thi u h t này hình thành 1 khái ni m đó là TÍNH KHAN HI M vồ ế ụ ệ Ế ề
đ t đai.ấ
Có th nói tính khan hi m hình thành nên các quy t đ nh v m t kinh t , conể ế ế ị ề ặ ế
ng i luôn đ i m t v i s khan hi m này đ t o ra các s n ph m xã h i đáp ng nhuườ ố ặ ớ ự ế ể ạ ả ẩ ộ ứ
c u c a con ng i c v v t ch t l n tinh th n.ầ ủ ườ ả ề ậ ấ ẫ ầ
Bên c nh đó, đ t đai chi m v trí quan tr ng trong s giàu có cũng nh làm tăngạ ấ ế ị ọ ự ư
ngu n c a c i xã h i cho m i qu c gia, vì v y khoa h c kinh t đ t đai x ng đángồ ủ ả ộ ỗ ố ậ ọ ế ấ ứ
chi m l nh m t v trí v ng vàng trong h th ng khoa h c kinh t .ế ỉ ộ ị ữ ệ ố ọ ế
I.2. Nhi m v c a khoa h c kinh t đ t đaiệ ụ ủ ọ ế ấ
Nhi m v đ u tiên c a kinh t đ t đai là gi i quy t bài toán có s k t h p hi uệ ụ ầ ủ ế ấ ả ế ự ế ợ ệ
qu gi a ba ngu n l c s n xu t nói trên đ t o ra nh ng s n ph m hàng hoá và d ch vả ữ ồ ự ả ấ ể ạ ữ ả ẩ ị ụ
đáp ng nhu c u ngày càng tăng c a con ng i. ứ ầ ủ ườ
Nhi m v k ti p nghiên c u nh ng xu th , quy lu t v n đ ng c a các lo i đ tệ ụ ế ế ứ ữ ế ậ ậ ộ ủ ạ ấ
đai s d ng trên ph m vi qu c gia, nh m tìm ra các ph ng h ng, các gi i pháp sử ụ ạ ố ằ ươ ướ ả ử
d ng đ t đai có hi u qu nh t.ụ ấ ệ ả ấ
I.3. Vai trò c a khoa h c kinh t đ t đai ủ ọ ế ấ
Vai trò c a kinh t đ t đai là môn h c c s c a chuyên ngành qu n lý đ t đai vì v y nóủ ế ấ ọ ơ ở ủ ả ấ ậ
s cung c p căn c khoa h c cho các môn h c khác trong ch ng trình đào t o k sẽ ấ ứ ọ ọ ươ ạ ỹ ư
chuyên ngành qu n lý đ t đai nh :ả ấ ư
+ Xây d ng h th ng ch tiêu phân lo i qu đ t đai qu c gia cho môn h cự ệ ố ỉ ạ ỹ ấ ố ọ
Th ng kê đ t đai.ố ấ
+ Nghiên c u các nguyên lý đi u ch nh nhà n c v m i quan h đ t đaiứ ề ỉ ướ ề ố ệ ấ
làm căn c lu n cho các môn h c Lu t đ t đai và Qu n lý hành chính v đ t đai.ứ ậ ọ ậ ấ ả ề ấ
+ Nghiên c u các v n đ v giá tr và đ xu t ph ng pháp đánh giá giá trứ ấ ề ề ị ề ấ ươ ị
kinh t đ t đai, h tr ph ng pháp lu n cho môn h c Đ nh giá đ t đai.ế ấ ỗ ợ ươ ậ ọ ị ấ
+ Nghiên c u m i quan h gi a giá tr và giá tr s d ng đ t đai, gi a giáứ ố ệ ữ ị ị ử ụ ấ ữ
tr và đ u t phát tri n qu đ t đai, t p trung nghiên c u nh ng quy lu t khôngị ầ ư ể ỹ ấ ậ ứ ữ ậ
gian phân b đ u t s d ng đ t đai, t đó đ xu t nh ng c s khoa h c choổ ầ ư ử ụ ấ ừ ề ấ ữ ơ ở ọ
môn h c Quy ho ch s d ng đ t đai.ọ ạ ử ụ ấ
3
II. Khách th và đ i t ng nghiên c u c a khoa h c kinh t đ t đai ể ố ượ ứ ủ ọ ế ấ
Khách th nghiên c uể ứ là s v t, là quá trình khách quan ự ậ
Ch th nghiên c uủ ể ứ là con ng i đ ng t i m t v trí nh t đ nh nghiên c u m tườ ứ ạ ộ ị ấ ị ứ ộ
ph ng di n, khía c nh nào đó c a khách th . V trí nghiên c u đ c g i là góc đươ ệ ạ ủ ể ị ứ ượ ọ ộ
nghiên c u, còn ph ng di n nghiên c u chính là đ i t ng c a nghiên c u khoa h c.ứ ươ ệ ứ ố ượ ủ ứ ọ
C n phân bi t đ i t ng nghiên c u và đ i t ng kh o sát. ầ ệ ố ượ ứ ố ượ ả
Có th nói đ i t ng nghiên c u là nh ng quy lu t thu c v b n ch t c a sể ố ượ ứ ữ ậ ộ ề ả ấ ủ ự
v t, còn đ i t ng kh o sát là nh ng hi n t ng, là các hình thái th hi n c a nh ngậ ố ượ ả ữ ệ ượ ể ệ ủ ữ
quy lu t này. ậ
V n d ng vào khoa h c kinh t đ t đai:ậ ụ ọ ế ấ
- Khách th nghiên c u c a khoa h c kinh t đ t đai là qu đ t đai.ể ứ ủ ọ ế ấ ỹ ấ
- Đ i t ng nghiên c u là nh ng quy lu t s d ng đ t đai trong quá trình tái s nố ượ ứ ữ ậ ử ụ ấ ả
xu t s n ph m xã h i. ấ ả ẩ ộ
- Đ i t ng kh o sát là các lo i đ t đai, lo i hình s d ng đ t đai và các đ iố ượ ả ạ ấ ạ ử ụ ấ ố
t ng s d ng đ t đai xu t hi n trong m t không gian và th i gian c th , (đây làượ ử ụ ấ ấ ệ ộ ờ ụ ể
nh ng hình thái c th c a nh ng quy lu t s d ng đ t đai). ữ ụ ể ủ ữ ậ ử ụ ấ
C n phân bi t các khái ni m khác nhau nh lãnh th , đ t và đ t đai.ầ ệ ệ ư ổ ấ ấ
+ Lãnh thổ: là m t hi n t ng đ a lý – dân t c, là n i c trú c a c ng đ ng dânộ ệ ượ ị ộ ơ ư ủ ộ ồ
t c trong không gian và th i gian xác đ nhộ ờ ị
+ Đ tấ Là hi n t ng đ a lý t nhiên, là l p b m t trái đ t hi u theo nghĩa r ngệ ượ ị ự ớ ề ặ ấ ể ộ
h n so v i khái ni m th nh ng. ơ ớ ệ ổ ưỡ
Đ t theo nghĩa th nh ng là v t th thiên nhiên có c u t o đ c l p lâu đ i,ấ ổ ưỡ ậ ể ấ ạ ộ ậ ờ
hình thành do k t qu c a nhi u y u t : đá g c, đ ng th c v t, khí h u, đ a hình vàế ả ủ ề ế ố ố ộ ự ậ ậ ị
th i gian.ờ
+ Đ t đaiấ là k t qu c a m i quan h t ng hoà gi a đ t và ho t đ ng kinh t xãế ả ủ ố ệ ổ ữ ấ ạ ộ ế
h i c a con ng i. V m t không gian thì đ t đai bao g m c ph n b m t v i khôngộ ủ ườ ề ặ ấ ồ ả ầ ề ặ ớ
gian bên trên và b sâu trong lòng đ t. Nó là hi n t ng đ a - kinh t xã h i.ề ấ ệ ượ ị ế ộ
III. C s khoa h c c a kinh t đ t đaiơ ở ọ ủ ế ấ
- Kinh t đ t đai đ c xác đ nh là môn h c kinh t chuyên ngành thu c khoa h cế ấ ượ ị ọ ế ộ ọ
kinh t , nên kinh t đ t đai d a trên c s n n t ng c a kinh t h c chính tr Mác - Lêế ế ấ ự ơ ở ề ả ủ ế ọ ị
nin và kinh t h c nghiên c u các quy lu t s d ng đ t đai trong quá trình tái s n xu tế ọ ứ ậ ử ụ ấ ả ấ
s n ph m xã h i. Vì v y C s khoa h c c a môn h c kinh t đ t đai đ c d a trên cácả ẩ ộ ậ ơ ở ọ ủ ọ ế ấ ượ ự
n n t ng sau: Mô hình Tam Di n trong s d ng đ t, lý thuy t kinh t h c c đi nề ả ệ ử ụ ấ ế ế ọ ổ ể
I.1. Mô hình Tam di n trong s d ng đ tệ ử ụ ấ
Quá trình s d ng đ t đai nói riêng và b t đ ng s n nói chung luôn ch u s chiử ụ ấ ấ ộ ả ị ự
ph i, tác đ ng c a ba nhân t : t nhiên, kinh t , pháp lý. Chính ba nhân t này hình thànhố ộ ủ ố ự ế ố
nên mô hình Tam di n giúp cho con ng i s d ng đ t đ t hi u qu và h n ch đ cệ ườ ử ụ ấ ạ ệ ả ạ ế ượ
các nguy c r i ro ti m tàng, đây:ơ ủ ề ở
4
Nhân t t nhiên th hi n: kh năng th c t i c a đ t đai, t c cho bi t các tínhố ự ể ệ ả ự ạ ủ ấ ứ ế
ch t sinh, lý hóa c a đ t đai, nhân t này dùng đ cung c p nguyên li u thô, v trí, đ aấ ủ ấ ố ể ấ ệ ị ị
bàn.. cho các ho t đ ng c a con ng i. nhóm này có th tr c ti p t o nên nh ng thu nạ ộ ủ ườ ể ự ế ạ ữ ậ
l i l n khó khăn cho con ng i trong quá trình s d ng đ t. Ngoài ra nhân t này cònợ ẫ ườ ử ụ ấ ố
nh h ng đ n t ng s l ng tài nguyên có th cung c p và t ng s l ng nhu c u c aả ưở ế ổ ố ượ ể ấ ổ ố ượ ầ ủ
con ng i t các ngu n tài nguyên đó.ườ ừ ồ
Nhân t kinh t th hi n: kh năng ch p nh n v m t kinh t trong vi c s d ngố ế ể ệ ả ấ ậ ề ặ ế ệ ử ụ
đ t đai T c nó quan tâm đ n s ho t đ ng c a h th ng giá c , giá tr . Nó tác đ ng đ nấ ứ ế ự ạ ộ ủ ệ ố ả ị ộ ế
t ng ch s d ng đ t đai. Nó gi i quy t các v n đ v chi phí s n xu t, thu nh p, l iừ ủ ử ụ ấ ả ế ấ ề ề ả ấ ậ ợ
nhu n t ng ng v i t ng đi u ki n đ u t c a t ng ng i.ậ ươ ứ ớ ừ ề ệ ầ ư ủ ừ ườ
Nhân t pháp lý th hi n: kh năng ch p nh n v m t th ch , pháp lu t. T c nóố ể ệ ả ấ ậ ề ặ ể ế ậ ứ
quan tâm đ n môi tr ng pháp lu t c a ch th s d ng đ t. Moi tr ng pháp lu tế ườ ậ ủ ủ ể ử ụ ấ ườ ậ
đ c th hi n thông qua các văn b n pháp quy nh : Hi n pháp, lu t, ngh đ nh….ượ ể ệ ả ư ế ậ ị ị
Mô hình tam di n ràng bu c vi c s d ng đ t trong th c t ph i tuân th nghiêmệ ộ ệ ử ụ ấ ự ế ả ủ
ng c m i quan h ba chi u gi a ba nhân t trên, nh m m c đích đ t đ c các tiêuặ ố ệ ề ữ ố ừ ụ ạ ượ
chu n c a s phát tri n b n v ng, đó là:ẩ ủ ự ể ề ữ
- S d ng đ t ph i phù h p v i đi u ki n t nhiên và môi tr ng;ử ụ ấ ả ợ ớ ề ệ ự ườ
- S d ng đ t ph i đ t hi u qu kinh t cao;ử ụ ấ ả ạ ệ ả ế
- S d ng đ t ph i g n li n v i vi c tuân th pháp lu t;ử ụ ấ ả ắ ề ớ ệ ủ ậ
I.2. Lý thuy t kinh t h c c đi n (cung c u) trong s d ng đ tế ế ọ ổ ể ầ ử ụ ấ
I.2.1. Lý thuy t c u v đ t đaiế ầ ề ấ
1. Khái ni mệ
2. Phân lo i c u v đ t đaiạ ầ ề ấ
3. Các nhân t nh h ng đ n c uố ả ưở ế ầ
4. Ph ng pháp xác đ nh c u và đ co giãn c a c u đ t đaiươ ị ầ ộ ủ ầ ấ
I.2.2. Lý thuy t cung v đ t đaiế ề ấ
1. Khái ni mệ
5
T nhiênự
T nhiênự
Kinh tế
Kinh tế
Th chể ế
Th chể ế