Kỹ thuật gây tê thần kinh ngoại biên –
Phần 1
I. Gây tê các dây thần kinh kèm theo cánh tay
1. Mặt trong của cánh tay
Mặt trong của cánh tay do dây thần kinh bì cánh tay trong và các nhóm của dây
thần kinh liên sườn D1, D2, D3 chi phối. Do vậy để tiến hành các cuộc mổ ở cánh
tay hoặc để đặt garô vùng này, cần gây tê các nhánh thần kinh này.
Để gây tê các dây thần kinh này cần bơm thuốc tê vào xung quanh bao mạch thần
kinh ở vùng nách và vùng dưới của bao mạch thần kinh cho tới thành ngực, thuốc
tê được tiêm ở mức dưới da.
Chú ý tránh chọc kim vào sâu ở cung này cũng có thể gây tràn khí màng phổi
2. Dây thần kinh cơ bì
Dây thần kinh cơ bì tách ra khỏi đám rối thần kinh cánh tay ngay từ trên cao cho
nên khi áp dụng gây tê đám rối thần kinh cánh tay theo đường nách hoặc trên
xương đòn có thể không đủ để gây tê dây thần kinh cơ bì.
Để gây tê dây thần kinh này có thể tiến hành ở hai mức khác nhau tuỳ theo loại
mổ.
- Ở hõm nách: Gây tê thần kinh cơ bì cần tiêm thuốc tê từ lớp sâu ngay trên bao
mạch thần kinh hướng xuống tới bờ sau chỗ bám của cơ ngực lớn hay cơ quạ cánh
tay.
- Ở mức khuỷu: Chọc kim ở 3cm trên nếp lằn khuỷu tay, bơm thuốc tê liên tục từ
mặt ngoài của cơ nhị đầu tới độ sâu 3-4cm. Nếu xuất hiện cảm giác dị cảm ở mặt
ngoài của cẳng tay là dấu hiệu tốt nhất. Lượng thuốc tê cần thiết từ 3-5ml
Xylocain.
II. Gây tê thần kinh trụ
1. Chỉ định
- Phẫu thuật hay làm giảm đau ở vùng da chi phối bởi dây thần kinh trụ.
- Phối hợp với gây tê các thần kinh khác hoặc hỗ trợ cho tê đám rối thần kinh cánh
tay.
2. Kỹ thuật
2.1. Gây tê thần kinh trụ ở khuỷu tay
- Có thể gây tê thần kinh trụ ở rãnh ròng rọc khuỷu, nhưng vì dễ gây tổn thương
thần kinh ở mức này nên người ta thường chọc ở 2 -3 cm phía trên của rãnh ròng
rọc khuỷu.
- Dùng kim nhỏ 23G, 40mm chọc gần như tiếp tuyến với mặt da, 2 -3cm trên của
rãnh ròng rọc khuỷu, sau khi chọc vào sâu 1,5 - 2 mm bơm thuốc tê.
2.2. Gây tê thần kinh trụ ở cổ tay
- Mốc: Gân cơ trụ trước. Nếp lằn thứ ba của cổ tay.
+ Đường phía trước: Chỉ ức chế cảm giác. Chọc kim vuông góc với mặt da ngay
bên ngoài gân cơ trụ trước trên nếp lằn thứ ba của cổ tay. Sau khi đã chọc sây 1 -
1,5cm hút kiểm tra không có máu ra, không tìm dị cảm, bơm 4 -6 ml thuốc tê.
Trong lúc tiêm dung ngón cái của bàn tay đối diện ấn chặt phía trên, của điểm
chọc kim để hạn chế sự lan toả của thuốc tê.
+ Đường bên: Dùng kim 23G, 25mm chọc vuông góc với mặt da ngay dưới của
gân cơ trụ trước ở ngang mức của nó lằn thứ ba của cổ tay. Sau khi đã chọc vào
sâu 1 - 1,5cm, hút thử không thấy có máu, bơm 3 -5ml thuốc tê đồng thời cũng
chẹn ngay trên của điểm chọc kim. Không trộn adrenalin vào thuốc tê.
Hình 12.1. Mốc gây tê thần kinh trụ ở khuỷu tay
III. Gây tê thần kinh quay
1. Chỉ định
- Mổ hoặc làm giảm đau ở vùng do dây thần kinh quay chi phối.
- Phối hợp với gây tê thần kinh khác (tê đám rối thần kinh cánh tay)
2. Kỹ thuật
2.1. Gây tê thần kinh quay ở khuỷu tay
- Tư thế bệnh nhân: Nằm ngửa, tay dạng 900, bàn tay ngửa.
- Mốc: Bờ ngoài gân cơ nhị đầu. Nếp khuỷu.
- Kỹ thuật: Điểm chọc kim là 2cm ngoài của bờ gân cơ nhị đầu, ngay trên nếp
khuỷu tay. Dùng kim nhỏ 23G, dài 30 - 40mm chọc vuông góc với mặt da cho tới
khi chạm xương, rút lùi kim lại vài milimet, hút kiểm tra không có máu, không cần
tìm dị cảm, bơm 5 - 10ml thuốc tê Xylocain.
2.2. Gây tê thần kinh quay ở cổ tay