941
LẬP KẾ HOẠCH SẢN XUẤT CHUYỀN MAY
Phạm Vũ Hạ Quỳnh, Nguyễn Thị Thúy Hằng, Trần Mỹ Duyên,
Trần Thị Huyền, Trần Thị Phương Anh, Vũ Thị Thảo Trang
Khoa Kiến trúc - Mỹ thuật, Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh
GVHD: ThS. Trần Thị Hồng Mỹ, ThS. Thi Minh Tuấn
TÓM TẮT
May mặc đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong đời sống con người. Các công ty, xí nghiệp
đều trang bị dây chuyền sản xuất hiện đại nhất để tiết kiệm tối đa thời gian, công sức và chi
phí. Cùng với đó là họ có thể đáp ứng mọi yêu cầu, mọi đơn hàng lớn nhỏ của khách hàng.
Cho nên, để triển khai tốt về việc thực hiện tốt các công việc công tác lập KHSX và điều độ
quá trình sản xuất được giao cho bộ phận chuyên trách đảm nhận. Lập kế hoạch sản xuất
đưa ra giải quyết những phương pháp xác định trước. dự kiến một cách có hệ thống tất cả
công tác cần và cố gắng làm được, nhằm đạt được mục tiêu cuối cùng của công tác triển
khai sản xuất. Điều này ảnh hưởng đến các mục tiêu: Năng suất, chất lượng của sản phẩm,
thời gian giao hàng, lợi nhuận, uy tín của doanh nghiệp. Việc lập ra kế hoạch sản xuất để
xây dựng nên cụ thể và vạch ra tiến trình thực hiện phù hợp với các điều kiện đã có sẵn để
có thể đặt ra những mục tiêu ban đầu của nhà sản xuất.
Từ khóa: bán thành phẩm, lập kế hoạch sản xuất, khu vực may, năng suất, nguyên phụ liệu.
1 KHÁI NIỆM LẬP KẾ HOẠCH SẢN XUẤT
1.1 Khái niệm
Lập kế hoạch sản xuất là vấn đề cơ bản nhất trong chức năng quản lý, bởi vì nó gắn liền với
việc lựa chọn hành động cho tương lai. Lập kế hoạch sản xuất là chức năng quản lý cơ bản
của các quản lý ở mỗi cấp trong một tổ chức, mà các chức năng còn lại của nhà quản lý
cũng phải dựa vào trên nó để tiến hành cho tốt. Để phân biệt các loại kế hoạch để lập kế
hoạch cho có hiệu quả. Nên đã phân chia các loại kế hoạch như sau:
- Kế hoạch về thực hiện các chiến lược.
- Kế hoạch về việc thực hiện một tiêu.
- Kế hoạch về việc thực hiện các mục tiêu bộ phận.
Vai trò việc lập kế hoạch: Ứng phó với sự bất định và thay đổi, tập trung khả năng chú ý vào
mục tiêu đã định, tạo khả năng tác nghiệp về kinh tế (giảm chi phí về sản xuất, giảm thời
gian làm việc, giảm công sức,...).
1.2 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc lập kế hoạch
Khả năng tài chính; nhu cầu khách hàng; công suất thiết kế; điều kiện về công nghệ; sự biến
động về nguồn cung ứng vật tư đầu vào; nguồn nhân lực; quản trị thu hồi vốn đầu tư.
942
1.3 Hạn chế hường gặp khi lập kế hoạch sản xuất
Việc lập kế hoạch sản xuất có thể xảy ra các sự cố ngoài ý muốn dẫn đến những sai sót
nhất định. Hiện nay, các vấn đề này có thể thu hẹp được khi có sự tiến bộ của kỹ thuật dự
báo và khi các nhà quản lý doanh nghiệp chú ý hơn về tất cả các mục tiêu của kế hoạch. Có
một cách giảm sự may rủi của các yếu tố bất định ngoài ý muốn thì kế hoạch luôn có nhiều
giải pháp. Tức là phải có sự nghiên cứu, phân tích tình huống để lập ra các kế hoạch giải
pháp, khi có những trở ngại hay phát sinh trong sản xuất chúng ta có thể luôn ứng phó với
những hoàn cảnh bất ngờ.
1.4 Chuyền may
Trong một nhà máy sản xuất chủ lực ngành may mặc, bao gồm cả người lao động và các
trang thiết bị máy may, máy móc phụ trợ để thực hiện nhiệm vụ may và lắp ráp các chi tiết
bán thành phẩm riêng lẻ thành một sản phẩm hoàn chỉnh theo đ ng quy trình, quy định
được giao. Ngoài ra, chuyền may sẽ gồm số lượng công nhân trên một chuyền sản phẩm.
Dòng hàng kết cấu khó (SAM cao) thì cần số lượng công nhân nhiều từ 45 công nhân, thậm
chí 60 công nhân trên chuyền thì mới có thể bố trí lao động phù hợp.
Dòng hàng kết cấu dễ (SAM thấp) thì cần số lượng công nhân ít từ 25 - 30 công nhân. Dựa
vào hoạch định dòng hàng và sản lượng đơn hàng trong thời điểm khác nhau (có thể năm,
quý, tháng) của nhà máy thì chuyền may cũng sẽ được xây dựng và bố trí theo để phù hợp
với từng chủng loại sản phẩm đã được hoạch định và công tác quản lý, điều hành chuyền
may được bố trí theo cấp Tổ trưởng chuyền may.
2 VIỆC LẬP KẾ HOẠCH SẢN XUẤT CỦA KHU VỰC CHUYỀN MAY
Để xây dựng được một kế hoạch sản xuất cho một nhà máy được chuẩn xác thì bộ phận kế
hoạch của nhà máy cần nghiên cứu một số yêu cầu cơ bản sau:
2.1 Lên kế hoạch sản xuất may
Căn cứ vào nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của nhà máy trong từng thời điểm, dựa vào sản
lượng đơn hàng đã được xác định và căn cứ vào hoạch định chuyền may, năng lực từng
chuyền trong nhà máy, khi đó bộ phận kế hoạch sẽ lên kế hoạch sản xuất cho đơn vị mình
trong một thời điểm nhất định, thông thường là theo từng tháng. Việc này, giúp cho nhà máy
nắm được toàn bộ kế hoạch sản xuất của mình để điều hành và chủ động hơn trong việc
triển khai với các bộ phận liên quan, từ đó giúp cho hoạt động của nhà máy diễn ra một cách
hệ thống và hiệu quả hơn.
2.2 Chuẩn bị thiết bị, vật ư, tài liệu kỹ thuật
Để thực thi được kế hoạch sản xuất đề ra, thì công tác nghiên cứu cũng đóng vai trò quan
trọng, giúp cho việc triển khai hiệu quả hơn. Trong đó, nghiên cứu về mẫu và tài liệu kỹ thuật
giúp cho chúng ta hiểu được đặc tính của đơn hàng để từ đó có sự chuẩn bị về máy móc
thiết bị phù hợp, thiết kế chuyền hiệu quả, hướng dẫn chi tiết, chính xác, rõ ràng kỹ thuật
may đến từng công nhân may với từng công đoạn, kể cả công đoạn khó. Với các mã hàng
có kết cấu phức tạp, thì công tác kiểm soát bán thành phẩm đưa vào chuyền cũng thực hiện
nghiêm ngặt, để khi đến công đoạn đó, công nhân được thực hiện đ ng yêu cầu, không bị
hư hỏng hay phải mất thời gian sửa chữa mà làm ảnh hưởng đến nhịp độ sản xuất trên
943
chuyền hay năng suất của chuyền may. Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc và kiểm soát tiến
độ theo yêu cầu của kế hoạch sản xuất, đảm bảo việc sản xuất được thông suốt và hiệu
suất cao.
2.3 Kết cấu dòng hàng đưa ra
Để góp phần vào hiệu quả cho chuyền may, thì người làm kế hoạch cũng cần tuân thủ phân
bổ đơn hàng theo đúng hoạch định của từng chuyền, tránh việc phân bổ sai hoạch định. Khi
chuyền may đã xây dựng để sản xuất chủng loại hàng đó, thì từ việc bố trí thiết bị chuyên
dùng hay phân công lao động đã được xác định, giúp cho người lao động quen dòng hàng,
điều này làm cho hiệu suất tại chuyền đó cao và mang tính ổn định. Nhưng nếu thay đồi liên
tục dòng hàng giữa các chuyền thì kết quả ngược lại, làm cho năng suất và hiệu suất giảm
rõ rệt vì mất thiều thời gia cho việc chuyển đổi mã hàng, chuyển đổi kết cấu dòng hàng. Góp
phần làm tăng các lãng phí trong sản xuất cho nhà máy.
2.4 Thời gian chế tạo sản phẩm.
Để công tác xây dựng và sắp xếp bố trí sản xuất cho chuyền may phù hợp và mang lại hiệu
quả cao thì công tác tính toán thời gian chế tạo sản phẩm của một mã hàng sao cho chính
xác cũng là một việc làm hết sức quan trọng. Giúp phản ánh đ ng thời gian thực để may
hoàn chỉnh một sản phẩm, qua đó đánh giá được thời gian sản xuất cho từng công đoạn, để
người quản lý dễ cân bằng chuyền và đảm bảo nhịp độ sản xuất trong chuyền, không ùn ứ
hàng và dẫn đến mất cân bằng chuyền may.
Với các nhà máy có bộ phận IE, thì nhiệm vụ của IE là kiểm tra thời gian thực tế của lao
động qua từng công đoạn, loại bỏ các thao tác thừa, để có được bảng SAM tiên tiến nhất
cho từng mã hàng. Đây cũng là cơ sở để xác định năng lực cho chuyền may được chính xác
và công bằng nhất.
2.5 Kiểm tra chất lư ng sản phẩm.
Thường xuyên giám sát, kiểm tra kỹ quá trình làm việc của công nhân để đảm bảo sản phẩm
hoàn thành theo đ ng quy định. Thực hiện kiểm tra kỹ lưỡng thành phẩm, đảm bảo đáp ứng
đ ng theo yêu cầu của đơn hàng. Kịp thời phát hiện và thực hiện sửa chữa nếu phát hiện
lỗi. Phối hợp cùng nhân viên quản lý chất lượng trong khâu kiểm tra để phát hiện ra lỗi, tiến
hành khắc phục, tránh tình trạng đơn hàng bị sót lỗi. Theo dõi năng suất của cả truyền thông
qua bảng tổng hợp năng suất trạm.
2.6 Xây dựng định mức sản lư ng hàng ngày cho thời gian chuyền may
Nhân viên IE thực hiện bấm giờ để cho ra định mức sản xuất cho chuyền. Chuyền trưởng
dựa vào thời gian cấp bán thành phẩm cho chuyền để điều phối thời gian làm việc, đảm bảo
công việc được hoàn thành đ ng kế hoạch được giao, đồng thời đảm bảo điều kiện sức
khỏe và tiến độ làm việc hợp lý cho công nhân.
Năng suất chuyền may:
Trong đó: NS: tăng suất; SAM: thời gian chế tạo 1 sản phẩm (giây hoặc phút).
944
Hiệu suất chuyền may:
Trong đó:
E: Hiệu suất (%);
NS: Năng suất.
Trong công tác làm kế hoạch sản xuất cho chuyền, thì yêu cầu phải nắm được công thức
tính năng suất và hiệu suất chuyền may sẽ giúp cho việc lập kế hoạch đạt được độ chính
xác cao.
Với việc tính được năng suất chuyền may: thì dựa vào cơ số lao động của chuyền may và
thời gian làm việc của nhà máy trong ngày mà thông thường là 8 giờ làm việc, còn SAM là
thời gian chế tạo ra một sản phẩm, việc này phụ thuộc rất lớn vào nhân viên IE của nhà máy
là phải tính đ ng, nếu tính SAM sai thì năng suất sẽ bị ảnh hưởng theo. Với việc tính hiệu
suất: thì theo công thức trên sẽ giúp cho chúng ta đánh giá được hiệu suất làm việc của
từng chuyền, từng nhà máy đạt được như thế nào, từ đó giúp cho người điều hành dẽ dàng
kiểm soát và đánh giá hiệu quả của đơn vị mình. Để tính được hiệu suất thì chúng ta cần
nắm được năng suất ra chuyền của chuyền đó và thời gian chế tạo sản phẩm của đơn hàng,
cũng như về thời gian làm việc và số lao động tham gia trên chuyền. Với hiệu suất lý tưởng
là phải đạt từ 80% trở lên, còn lại mức độ khá là từ 60% - dưới 80%, mức độ trung bình là từ
50% - dưới 60% và dưới 50% là yếu. Việc đánh giá hiệu suất này là tùy thuộc vào từng đơn
vị để có thể đặt mực tiêu cho đơn vị mình sao cho phù hợp với năng lực thực tế. Hiện nay,
các công ty may thường xuyên xem năng suất và hiệu suất sản xuất là một trong những KPI
quan trọng để đánh giá năng lực của đơn vị, giúp cho người quản trị điều hành tốt thông qua
các chỉ số thể hiện kết quả đạt được. Vì vậy, việc kiểm soát năng suất và hiệu suất là một
công việc hết sức quan trong trong công tác làm kế hoạch cho chuyền may.
Bảng 1. Kế hoạch chuyền may - tháng 04/2021
Chuyền
LĐ
K.hàng
Mã
hàng
Màu
Số
lư ng
SAM
Ngày
ĐB
NPL
Ngày vào
chuyền
Ngày ra
chuyền
Ngày
kế
thúc
may
Năng
suấ
BQ/
ngày
Hiệu
suấ %
1
45
Viettien
#01
Navy
10.900
1.020
29/03
31/03
02/04
13/04
988
78
Viettien
#02
Red
9.900
1.080
07/04
13/04
14/04
27/04
1.067
89
Viettien
#03
Red
11.000
900
20/04
26/04
27/04
10/05
1.120
77
Tổng chuyền :
31,800
2
50
Nhà Bè
#B12
Yello
8.800
900
29/03
31/03
02/04
12/04
1.280
80
Nhà Bè
#B15
Navy
9.900
1.080
07/04
12/04
13/04
26/04
1.067
80
Nhà Bè
#B18
Pink
8.000
800
20/04
26/04
27/04
06/05
1.028
57
Tổng chuyền :
26,700
3
50
Blue
#A7
Pink
8.800
900
29/30
30/03
02/04
12/04
1.344
83
Blue
#A8
Red
10.900
1.020
07/04
12/04
13/04
27/04
1.186
84
Blue
#A9
Red
9.900
900
20/04
26/04
27/04
08/05
1.260
78
Tổng chuyền :
29.600
Tổng nh máy:
88.100
945
Trong bảng kế hoạch sản xuất tháng 04/2021 như trên được xác định thì chúng ta thấy rõ
các tiêu chí cần phải có trong bảng kế hoạch, đó là:
Từng chuyền may và cơ số lao động trong từng chuyền: tùy theo mỗi chuyền khác nhau nên
việc phân bổ đơn hàng cùng chủng loại là khác nhau và năng suất mỗi ngày của từng
chuyền cũng khác nhau.
Thông tin đơn hàng: khách hàng, mã hàng, số lượng đơn hàng.
Ngày đồng bộ nguyên phụ liệu và ngày giao hàng: đây là 2 thông tin cơ bản và rất quan
trọng để bố trí kế hoạch sản xuất, căn cứ vào 2 tiêu chí này để xác định khoảng thời gian mà
chuyền may sản xuất, làm sao để đảm bảo không bị trể hàng, mà trong ngành may mặc thì
việc trễ ngày xuất hàng là nhiệm vụ tối kỵ nhất nên người làm kế hoạch tuyệt đối làm sao để
đơn hàng được xuất đ ng thời gian xác nhận với khách hàng.
SAM: là thời gian chế tạo sản phẩm, giúp cho chúng ta xây dựng được định mức hàng ngày
chính xác cho chuyền may.
Hiệu suất: dựa theo công thức trên, chúng ta tính ra được hiệu suất cho từng chuyền may
cụ thể. Qua đó, giúp chúng ta kiểm soát được hiệu quả sản xuất kinh doanh của chuyền
may qua từng ngày. Từ đó, có các giải pháp cụ thể cho các phát sinh xảy ra (nếu có) cho
chuyền may.
Như vậy, với tháng 04 nhà máy xây dựng kế hoạch sản xuất với sản lượng là 88,100 sản
phẩm cho 03 chuyền may và sản lượng từng chuyền cụ thể như Bảng 1.
3 KẾT LUẬN
Có thể nói, công tác lập kế hoạch sản xuất cho chuyền may tại các đơn vị may mặc là hết
sức quan trọng, là kim chỉ nam để các bộ phận khác trong đơn vị vận hành theo. Để có được
một kế hoạch sản xuất có độ chính xác cao thì người làm kế hoạch phải nắm được các yêu
cầu cơ bản trong nhà máy như: năng lực từng chuyền, kết cấu sản phẩm của từng dòng
hàng, thông tin về đơn hàng,… Để từ đó, các dữ liệu trong bảng kế hoạch được xây dựng
mang tính thực thi cao và khoa học. Và trong sản xuất thì không tránh khỏi các phát sinh
ngoài mong muốn, có thể chủ quan từ nhà máy và khác quan từ khách hàng nên trong công
tác xây dựng kế hoạch luôn có phương án dự phòng, nhằm đảm bảo rằng kế hoạch sản
xuất luôn mang tính chủ động, không bị động trước mọi phát sinh. Như vậy, doanh nghiệp
mới có thể sản xuất ổn định và mang lại hiệu quả cao trong hoạt động sản xuất kinh doanh
của mình.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Nguyễn Thị Ngọc Quyên (2015), Công nghệ may thời trang, Đại học Công nghệ TP.
Hồ Chí Minh.
[2] Trần Thị Thanh ương, Lập kế hoạch sản xuất may (2007), Đại học SPKT TP. Hồ Chí
Minh.
[3] Thi Minh Tuấn (2021), Bài giảng chuyên đề lập kế hoạch sản xuất ngành may, Đại học
Công nghệ TP. Hồ Chí Minh.