L ch s ra đ i B o hi m Hàng H iị ử ờ ả ể ả
Tr c l i nhu n mà ngành th ng m i hàng h i mang l i cũng nh m c đ và s l ng r i roướ ợ ậ ươ ạ ả ạ ư ứ ộ ố ượ ủ
ph i ng phó, các ch tàu, các nhà buôn bán, nh ng ng i v n t i luôn luôn tìm ki m nh ngả ứ ủ ữ ườ ậ ả ế ữ
hình th c b o đ m an toàn cho quy n l i c a mình. ứ ả ả ề ợ ủ
Đ u tiên là vào kho ng th k th 5 tr c Công nguyên ng i ta đã tìm cách gi m nh t n th tầ ả ế ỷ ứ ướ ườ ả ẹ ổ ấ
toàn b m t lô hàng b ng cách san nh lô hàng c a mình ra làm nhi u chuy n hàng. Đây làộ ộ ằ ỏ ủ ề ế
cách phân tán r i ro, t n th t và có th coi đó là hình th c nguyên khai c a b o hi m. Sau đó đủ ổ ấ ể ứ ủ ả ể ể
đ i phó v i nh ng t n th t n ng n thì hình th c “ố ớ ữ ổ ấ ặ ề ứ cho vay m o hi mạ ể ” đã xu t hi n theo đó trongấ ệ
tr ng h p x y ra t n th t đ i v i hàng hoá trong quá trình v n chuy n, ng i vay s đ cườ ợ ả ổ ấ ố ớ ậ ể ườ ẽ ượ
mi n không ph i tr kho n ti n vay c v n l n lãi. Ng c l i h s ph i tr m t lãi su t r t caoễ ả ả ả ề ả ố ẫ ượ ạ ọ ẽ ả ả ộ ấ ấ
khi hàng hoá đ n b n an toàn, nh v y có th hi u lãi su t cao này là hình th c s khai c a phíế ế ư ậ ể ể ấ ứ ơ ủ
b o hi m. Song s v t n th t x y ra ngày càng nhi u làm cho các nhà kinh doanh cho vay v nả ể ố ụ ổ ấ ả ề ố
cũng lâm vào th nguy hi m và thay th nó là hình th c b o hi m ra đ i. ế ể ế ứ ả ể ờ
Vào th k XIV, Floren, Genoa n c Ý, đã xu t hi n các h p đ ng b o hi m hàng h i đ u tiênế ỷ ở ướ ấ ệ ợ ồ ả ể ả ầ
mà theo đó m t ng i b o hi m cam k t v i ng i đ c b o hi m s b i th ng nh ng thi tộ ườ ả ể ế ớ ườ ượ ả ể ẽ ồ ườ ữ ệ
h i v tài s n mà ng i đ c b o hi m ph i gánh ch u khi có thi t h i x y ra trên bi n, đ ngạ ề ả ườ ượ ả ể ả ị ệ ạ ả ể ồ
th i v i vi c nh n m t kho n phí. H p đ ng b o hi m c x a nh t mà ng i ta tìm th y có ghiờ ớ ệ ậ ộ ả ợ ồ ả ể ổ ư ấ ườ ấ
ngày 22/04/1329 hi n còn đ c l u gi t i Floren. Sau đó cùng v i vi c phát hi n ra n Đệ ượ ư ữ ạ ớ ệ ệ Ấ ộ
d ng và tìm ra Châu M , ngành hàng h i nói chung và b o hi m hàng h i nói riêng đã phátươ ỹ ả ả ể ả
tri n r t nhanh. ể ấ
V c s pháp lý thì có th coi chi u d ề ơ ở ể ế ụ Barcelona năm 1435 là văn b n pháp lu t đ u tiên trongả ậ ầ
ngành b o hi m. Sau đó là s c l nh c a ả ể ắ ệ ủ Philippe de Bourgogne năm 1458, nh ng s c l nh c aữ ắ ệ ủ
Brugos năm 1537, Fiville năm 1552 và ởAmsterdam năm 1558. Ngoài ra còn có s c l nh c aắ ệ ủ
Ph n Lan năm 1563 liên quan đ n h p đ ng b o hi m hàng hoá.ầ ế ợ ồ ả ể
Tuy nhiên, ph i đ n th k XVI - XVII cùng v i s ra đ i c a ph ng th c s n xu t TBCN thìả ế ế ỷ ớ ự ờ ủ ươ ứ ả ấ
ho t đ ng b o hi m m i phát tri n r ng rãi và ngày càng đi sâu vào nhi u lĩnh v c c a đ i s ngạ ộ ả ể ớ ể ộ ề ự ủ ờ ố
kinh t – xã h i . M đ ng cho s phát tri n này là lu t 1601 c a Anh th i ế ộ ở ườ ự ể ậ ủ ờ N hoàng Elisabethữ,
sau đó là Ch d 1681 c a Pháp do ỉ ụ ủ Colbert biên so n và ạVua Louis XIV ban hành , đó là nh ngữ
đ o lu t m đ ng cho lĩnh v c b o hi m hàng h i. ạ ậ ở ườ ự ả ể ả
Đ n th k XVII, n c Anh đã chi m v trí hàng đ u trong buôn bán và hàng h i qu c t v iế ế ỷ ướ ế ị ầ ả ố ế ớ
Luân Đôn là trung tâm ph n th nh nh t. Tàu c a các n c đi t Châu Á, Châu Âu, Châu M ,ồ ị ấ ủ ướ ừ ỹ
Châu Phi đ u v c p b n hai b sông ề ề ậ ế ờ Thame c a thành ph Luân Đôn. Các ti m cà phê là n iủ ố ệ ơ
g p g c a các nhà buôn, ch ngân hàng, ng i chuyên ch , ng i b o hi m … đ giao d ch,ặ ỡ ủ ủ ườ ở ườ ả ể ể ị
trao đ i tin t c, bàn lu n tr c ti p v i nhau.ổ ứ ậ ự ế ớ
Edward Lloyd’s là m t thuy n tr ng v h u b t đ u m quán cà phê ph Great Tower ộ ề ưở ề ư ắ ầ ở ở ố ở
Luân Đôn vào kho ng năm 1692. Các các nhà buôn, ch ngân hàng, ng i chuyên ch , ng iả ủ ườ ở ườ
b o hi m…th ng đ n đó đ trao đ i các thông tin v các con t u vi n d ng, v hàng hóaả ể ườ ế ể ổ ề ầ ễ ươ ề
chuyên ch trên tàu, v s an toàn và tinh hình tai n n c a các chuy n tàu…. Ngoài vi c qu n lýở ề ự ạ ủ ế ệ ả
quán cà phê, năm 1696 Edward Lloyd’s còn cho ra m t t báo t ng h p các tình hình tàu bè vàộ ờ ổ ợ
các v n đ khác nh m cung c p thông tin cho các khách hàng c a ông. Tuy nhiên vi c làmấ ề ằ ấ ủ ệ
chính c a ông v n là cung c p đ a đi m đ khách hàng đ n giao d ch b o hi m, h i h p. Sauủ ẫ ấ ị ể ể ế ị ả ể ộ ọ
khi Edward Lloyd’s qua đ i ng i ta th y r ng c n ph i có m t n i t ng t nh v y đ cácờ ườ ấ ằ ầ ả ộ ơ ươ ự ư ậ ể
nhà khai thác b o hi m hàng h i t p trung đ n giao d ch b o hi m và năm 1770, “ả ể ả ậ ế ị ả ể Society of
Lloyd’s” v i t cách là m t t ch c t nguy n đã thành l p và thu x p m t đ a đi m Pope’sớ ư ộ ổ ứ ự ệ ậ ế ộ ị ể ở
Head Alley cho các thành viên c a h . Sau đó t ch c này r i đ a đi m đ n trung tâm h i đoáiủ ọ ổ ứ ờ ị ể ế ố
c a Hoàng gia và đó đ n năm 1828 thì r i đ n toà nhà riêng c a h t i ph Leaden Hall. Tủ ở ế ờ ế ủ ọ ạ ố ổ
ch c này ho t đ ng v i t cách là t ch c t nhân đ n năm 1871 thì h p nh t l i theo lu t Qu cứ ạ ộ ớ ư ổ ứ ư ế ợ ấ ạ ậ ố
h i và tr thành ộ ở H i đ ng ộ ồ Lloyd’s và sau này đã tr thành n i giao d ch kinh doanh b o hi m vàở ơ ị ả ể
hãng b o hi m l n nh t th gi i. ả ể ớ ấ ế ớ
Sau b o hi m hàng h i là s xu t hi n c a b o hi m ho ho n, đánh d u b ng v cháy th mả ể ả ự ấ ệ ủ ả ể ả ạ ấ ằ ụ ả
kh c Luân Đôn n c Anh ngày 2/9/1666 h y di t 13.000 căn nhà trong đó có h n 100 nhà thố ở ướ ủ ệ ơ ờ
trong 4 ngày đ l i m t s thi t h i quá l n không th c u tr đ c. Sau đó nh ng nhà kinhể ạ ộ ự ệ ạ ớ ể ứ ợ ượ ữ
doanh n c Anh đã nghĩ ra vi c c ng đ ng chia s r i ro ho ho n b ng cách đ ng ra thànhở ướ ệ ộ ồ ẻ ủ ả ạ ằ ứ
l p nh ng Công ty b o hi m ho ho n nh : " ậ ữ ả ể ả ạ ư Fire Office" (năm 1667), "Friendly Society" (năm
1684), "Hand and Hand" (năm 1696), "Lom Bard House" (năm 1704) ... Lúc đó Công ty b o hi mả ể
Lloyds đã ra đ i nh ng ch ho t đ ng trong lĩnh v c hàng h i. Mãi t i th k XX m i chuy nờ ư ỉ ạ ộ ự ả ớ ế ỷ ớ ể
sang ho t đ ng c lĩnh v c n i đ a và tái b o hi m. ạ ộ ả ự ộ ị ả ể
N c Pháp do nh h ng c a v h a ho n Luân Đôn, nên năm 1786 công ty b o hi m h aướ ả ưở ủ ụ ỏ ạ ở ả ể ỏ
ho n đ u tiên m i đ c thành l p đó là “ạ ầ ớ ượ ậ Company L'assurance Centree L'incendie” và
“Company Royade” (năm 1788). S ki n đáng đ c l u truy n th i gian này và trong l ch s b oự ệ ượ ư ề ờ ị ử ả
hi m là công trình toán h c c a Pascal v "Hình h c c a r i ro " (Lageometric Du Hasard) nămể ọ ủ ề ọ ủ ủ
1654 đã đ a đ n toán h c xác su t. Đó là c s th ng kê xác su t ph c v cho ho t đ ng b oư ế ọ ấ ơ ở ố ấ ụ ụ ạ ộ ả
hi m và ngày nay v n đ c coi là k thu t c b n c a ngành b o hi m.ể ẫ ượ ỹ ậ ơ ả ủ ả ể
Còn Vi t Nam, b o hi m xu t hi n t bao gi ? Không có tài li u nào ch ng minh m t cáchở ệ ả ể ấ ệ ừ ờ ệ ứ ộ
chính xác mà ch ph ng đoán vào năm 1880 có các H i b o hi m ngo i qu c nh H i b o hi mỉ ỏ ộ ả ể ạ ố ư ộ ả ể
Anh, Pháp, Th y sĩ, Hoa kỳ... đã đ ý đ n Đông D ng. Các H i b o hi m ngo i qu c đ i di nụ ể ế ươ ộ ả ể ạ ố ạ ệ
t i Vi t Nam b i các Công ty th ng m i l n, ngoài vi c buôn bán, các Công ty này m thêmạ ệ ở ươ ạ ớ ệ ở
m t Tr s đ làm đ i di n b o hi m. Vào năm 1926, Chi nhánh đ u tiên là c a Công tyộ ụ ở ể ạ ệ ả ể ầ ủ
Franco- Asietique. Đ n năm 1929 m i có Công ty Vi t Nam đ t tr s t i Sài Gòn, đó là ế ớ ệ ặ ụ ở ạ Vi tệ
Nam B o hi m Công tyả ể , nh ng ch ho t đ ng v b o hi m xe ô tô. T năm 1952 v sau, ho tư ỉ ạ ộ ề ả ể ừ ề ạ
đ ng b o hi m m i đ c m r ng d i nh ng hình th c phong phú v i s ho t đ ng c a nhi uộ ả ể ớ ượ ở ộ ướ ữ ứ ớ ự ạ ộ ủ ề
Công ty b o hi m trong n c và ngo i qu c. ả ể ướ ạ ố
Mi n B c, ngày 15/01/1965 Ở ề ắ Công ty B o hi m Vi t Namả ể ệ (g i t t là ọ ắ B o Vi t)ả ệ m i chính th cớ ứ
đi vào ho t đ ng. Trong nh ng năm đ u, B o Vi t ch ti n hành các nghi p v v hàng h i nhạ ộ ữ ầ ả ệ ỉ ế ệ ụ ề ả ư
b o hi m hàng hóa xu t nh p kh u, b o hi m tàu vi n d ng….ả ể ấ ậ ẩ ả ể ễ ươ
Phan Ti n Nguyên ế
(S u t m)ư ầ