Luận án Tiến sĩ Báo chí học: Truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam hiện nay

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:290

Thêm vào BST

Báo xấu

45
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận án "Truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam hiện nay" là trên cơ sở hệ thống, làm rõ lý luận và thực tiễn về truyền thông chính sách, luận án sẽ phân tích, đánh giá thực trạng truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam hiện nay. Từ đó, luận án sẽ đề ra các giải pháp và kiến nghị cải thiện và đổi mới nội dung và cách thức truyền thông nhằm nâng cao chất lượng truyền thông chính sách kinh tế qua báo mạng điện tử của Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Báo chí học: Truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN ĐINH QUỲNH ANH TRUYỀN THÔNG CHÍNH SÁCH KINH TẾ TRÊN BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ VIỆT NAM HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ BÁO CHÍ HỌC Hà Nội - Năm 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN ĐINH QUỲNH ANH TRUYỀN THÔNG CHÍNH SÁCH KINH TẾ TRÊN BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ VIỆT NAM HIỆN NAY Ngành: Báo chí học Mã số: 9 32 01 01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ BÁO CHÍ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC 1. GS. TS. Tạ Ngọc Tấn 2. PGS. TS. Đinh Thị Thu Hằng Hà Nội - Năm 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Hệ thống dữ liệu, kết quả nêu trong luận án này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào khác. Hà Nội, ngày...tháng...năm 2023 Tác giả luận án Đinh Quỳnh Anh
LỜI CẢM ƠN Trước tiên, em xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới hai người hướng dẫn khoa học là GS.TS. Tạ Ngọc Tấn và PGS.TS. Đinh Thị Thu Hằng, những người đã hướng dẫn và giúp đỡ em trong cả quá trình nghiên cứu. Em xin trân trọng cảm ơn Ban Lãnh đạo và các Quý thầy cô Học viện Báo chí và Tuyên truyền (AJC) đã tận tình chỉ bảo, giúp đỡ đối với việc thực hiện luận án của em suốt thời gian qua. Cuối cùng, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến với các bố mẹ hai bên, chồng và các con, cùng bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, chia sẻ, tạo điều kiện và giúp đỡ em trong quá trình hoàn thành luận án. Xin chân thành cảm ơn! Tác giả luận án Đinh Quỳnh Anh
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT GTT ĐPT Gói truyền thông đa phương tiện NXB Nhà xuất bản GS Giáo sư PGS Phó giáo sư PVS Phỏng vấn sâu ThS Thạc sĩ TS Tiến sĩ Tp.HCM Thành phố Hồ Chí Minh TTXVN Thông tấn xã Việt Nam TTTT Thông tin truyền thông XHCN Xã hội chủ nghĩa
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Độ sâu trong nội dung của các các bài báo .................................. 110 Bảng 2.2: Đánh giá kiến thức cung cấp sau khi đọc chính sách kinh tế ....... 113 Bảng 2.3: Lợi ích của công chúng khi đọc chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử ................................................................................................ 115 Bảng 2.4: Hình thức thể hiện trên báo mạng điện tử .................................... 118 Bảng 2.5: Ngôn ngữ văn bản trên báo mạng điện tử .................................... 120 Bảng 2.6: Giao diện trên báo mạng điện tử .................................................. 123 Bảng 2.7: Tích hợp đa phương tiện .............................................................. 124 Bảng 2.8: Số lượng bài báo sử dụng hình thức thể hiện đa phương tiện ...... 126 Bảng 2.8: Khung giờ công chúng thường đọc báo mạng điện tử ................. 131 Bảng 2.9: Thiết bị công chúng thường đọc báo mạng điện tử...................... 132 Bảng 2.10: Đánh giá chung của công chúng về tin bài chính sách kinh tế .. 136 Bảng 2.11: Giải pháp thu hút độc giả tìm đọc thông tin chính sách kinh tế . 137
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1.1:Công chúng Mỹ lấy tin tức từ kênh truyền thông đại chúng nào ……62 Biểu đồ 1.2: Công chúng Việt Nam lấy tin tức từ kênh truyền thông nào……….63 Biểu đồ 2.1 . Tỷ lệ so sánh truyền thông các chính sách kinh tế của các báo trong diện khảo sát ............................................................................ 105 Biểu đồ 2.2 . Tỷ lệ truyền thông các chính sách kinh tế của Báo điện tử Vnexpress .......................................................................................... 106 Biểu đồ 2.3 . Tỷ lệ truyền thông các chính sách kinh tế của Báo Tuổi trẻ điện tử............. 107 Biểu đồ 2.4. Tỷ lệ truyền thông các chính sách kinh tế của Báo Nhân dân điện tử .......... 108 Biểu đồ 2.5 . Tỷ lệ truyền thông các chính sách kinh tế của Báo điện tử Chính phủ ........ 109 Biểu đồ 2.6: Thói quen đọc thông tin về kinh tế trên báo mạng điện tử ...... 132 Biểu đồ 2.7: Tần suất đọc thông tin chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử ...... 133 Biểu đồ 2.8: Mức độ quan tâm đọc các thông tin về chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử ............................................................................... 134 Biểu đồ 2.9: Mức độ hài lòng về nội dung các tin/bài về chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử ........................................................................ 134 Biểu đồ 2.10: Thói quen phản hồi thông tin về chính sách kinh tế với tòa soạn khi đọc báo mạng điện tử ........................................................................ 135 Biểu đồ 2.11: Mức độ quan tâm của công chúng đến thương hiệu của bốn báo mạng điện tử trong diện khảo sát .............................................. 136 Biểu đồ 3.1: Tỷ lệ sử dụng mạng xã hội ở Việt Nam (tính đến tháng 1/2023) ...... 156
DANH MỤC SƠ ĐỒ Hình 2.1. Trích bài truyền thông về chính sách tiền tệ trên Báo điện tử Chính phủ .......................................................................................... 111 Hình 2.2. Trích bài truyền thông chính sách công nghiệp trên Báo Tuổi trẻ điện tử ................................................................................................ 112 Hình 2.3: Trích bài truyền thông về chính sách bảo hiểm tiền gửi trên Báo điện tử VnExpress ............................................................................. 114 Hình 2.4: Trích bài truyền thông ý kiến người tiêu dùng về hàng Việt trên Báo điện tử VnExpress ............................................................................. 117 Hình 2.5: Bài báo truyền thông về chính sách mua, bán nợ của tổ chức tín dụng trên Báo điện tử Chính phủ ...................................................... 120 Hình 2.6: Trích bài báo truyền thông về chính sách mua, bán nợ của tổ chức tín dụng trên Báo điện tử Chính phủ ................................................. 121 Hình 2.7: Title bài báo truyền thông về chính sách tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản trên Báo điện tử Chính phủ .............................. 124 Hình 2.8: Trích bài báo truyền thông về chính sách tài khóa và tiền tệ trên Báo Nhân Dân điện tử ....................................................................... 125 Hình 2.9: Hình ảnh đồ họa 6 bài trên Báo Nhân Dân điện tử....................... 128
DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1: Thư mục truyền thông về Kinh tế trên Báo Nhân Dân điện tử ... 100 Sơ đồ 2.2: Thư mục truyền thông về Kinh tế trên Báo điện tử Chính phủ ... 101 Sơ đồ 2.3: Thư mục truyền thông về Kinh tế trên Báo điện tử VnExpress .. 102 Sơ đồ 2.4: Thư mục truyền thông về Kinh tế trên Báo Tuổi trẻ điện tử ....... 103 Sơ đồ 3.1: Các câu hỏi truyền thông chính sách kinh tế cho nhà báo mạng điện tử Việt Nam ............................................................................... 183
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU .............................................. 19 1.1. Những nghiên cứu về truyền thông chính sách trên thế giới......... 19 1.2 Những nghiên cứu về truyền thông chính sách ở Việt Nam .......... 33 1.3. Đánh giá chung về tình hình nghiên cứu và vấn đề đặt ra cho luận án ................................................................................................. 46 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA TRUYỀN THÔNG CHÍNH SÁCH KINH TẾ TRÊN BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ VIỆT NAM .. 53 1.1. Một số khái niệm cơ bản ............................................................... 53 1.2. Các lý thuyết làm cơ sở cho vấn đề nghiên cứu ............................ 65 1.3. Vai trò, đặc điểm của truyền thông chính sách kinh tế của báo mạng điện tử Việt Nam ........................................................................ 77 1.4. Các yếu tố tác động và tiêu chí đánh giá truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam .............................................. 82 1.5. Cơ sở thực tiễn của truyền thông chính sách................................. 89 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ................................................................................. 97 Chương 2: THỰC TRẠNG TRUYỀN THÔNG CHÍNH SÁCH KINH TẾ TRÊN BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY...................... 99 2.1. Thông tin cơ bản về các báo mạng điện tử trong diện khảo sát .... 99 2.2. Khảo sát thực trạng truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử ở Việt Nam hiện nay .............................................................. 103 2.3. Thành công và hạn chế của báo mạng điện tử trong việc truyền thông chính sách kinh tế ..................................................................... 141 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ............................................................................... 151 Chương 3: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TRUYỀN THÔNG CHÍNH SÁCH KINH TẾ TRÊN BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ VIỆT NAM.................................................................................... 153 3.1. Một số vấn đề đặt ra đối với truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam ............................................................... 153
3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam ............................................................... 157 3.3. Đề xuất nội dung 6 câu hỏi khi truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam ............................................................... 177 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ............................................................................... 185 KẾT LUẬN ................................................................................................. 187 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 191 CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI ................................................................. 201 PHỤ LỤC .................................................................................................... 202
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài nghiên cứu Truyền thông chính sách là quá trình chuyển tải thông điệp, cơ chế, chính sách của Chính phủ, cơ quan hành chính các cấp đến người dân để người dân hiểu rõ, tham gia, hợp tác, đồng thuận trong quá trình thực thi chính sách vì lợi ích của Nhà nước và của chính người dân. Đây là nhiệm vụ quan trọng trong công tác truyền thông của các cơ quan quản lý Nhà nước thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng và là một bước không thể thiếu trong tổ chức thực hiện chính sách. Trong thời gian qua, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng công chúng không còn dễ chấp nhận thông tin một chiều, với các hình thức truyền thông truyền thống như tuyên truyền, vận động ngày xưa. Công tác truyền thông càng không đơn thuần chỉ là các chủ thể truyền thông điệp chính sách một cách một chiều đến các đối tượng chính sách, các bên liên quan và được chấp hành một cách chặt chẽ. Ngoài ra, truyền thông chính sách sẽ không thể có hiệu quả nếu công chúng không hiểu sâu sắc về các chính sách đó. Các chính sách của Đảng và Chính phủ được truyền thông tới người dân thông qua các kênh truyền thông đại chúng, do đó truyền thông chính sách tới công chúng luôn là nhiệm vụ chính trị của các cơ quan báo chí tại Việt Nam. Nhận thức được tầm quan trọng của truyền thông chính sách, nói chung và chính sách kinh tế, nói riêng, tác giả đã lựa chọn đề tài “Truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu luận án tiến sĩ với các lý do sau đây: Thứ nhất, trong các chính sách công, chính sách kinh tế đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển và thịnh vượng của Đất nước. Chính sách kinh tế là thuật ngữ được sử dụng để mô tả các hành động của Chính phủ nhằm mục đích ảnh hưởng đến nền kinh tế của quốc gia. Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam đang hội nhập ngày càng sâu rộng với kinh tế thế giới, đòi hỏi
2 những nhà hoạch định chính sách cần đưa ra những chính sách trúng, chuẩn xác, tạo bản lề vững chắc cho các doanh nghiệp kinh doanh đẩy mạnh phát triển, góp phần xây dựng nền kinh tế thịnh vượng phục vụ mục tiêu dân giàu nước mạnh. Các chính sách kinh tế mà Chính phủ đưa ra đóng vai trò quyết định trong việc tạo nên một thị trường cạnh tranh lành mạnh, tạo một sân chơi bình đẳng cho tất cả các doanh nghiệp và các cá nhân, tạo điều kiện thuận lợi cho việc cung cấp dịch vụ và cơ sở hạ tầng công thiết yếu. Thành công trong tương lai của Việt Nam trong việc chuyển đổi nhanh chóng thành quốc gia có thu nhập cao sẽ phụ thuộc vào việc tạo thuận lợi cho phát triển kinh tế xã hội một cách hiệu quả. Do vậy, các chính sách kinh tế luôn dành được sự quan tâm, ưu tiên phát triển của Chính phủ, Nhà nước. Đối với công chúng, truyền thông chính sách có vai trò quan trọng trong mọi khía cạnh cuộc sống của người dân. Người dân cần biết và hiểu những thông tin về chính sách trong các lĩnh vực và công việc mà họ làm. Đồng thời, người dân luôn cần được cung cấp thông tin về tình hình kinh tế, xã hội trong nước và quốc tế. Truyền thông chính sách tốt sẽ tác động mạnh mẽ tới nhận thức, thái độ và hành động của mọi người dân trong xã hội. Theo đó, truyền thông chính sách góp phần quan trọng đối với sự phát triển của xã hội, hình thành các giá trị của xã hội, định hướng dư luận và xác lập xu hướng hành xử của mỗi người trong xã hội. Thứ hai, sự phát triển như vũ bão của Internet trong hơn hai thập kỷ qua, và đặc biệt là chương trình chuyển đổi số quốc gia hiện nay tại Việt Nam nhằm vừa phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, vừa hình thành các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam có năng lực đi ra toàn cầu đã tác động mạnh mẽ đến cách thức truyền thông chính sách kinh tế của các chủ thể truyền thông và các chủ thể tiếp nhận thông tin. Trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia hiện nay, báo chí có vai trò quan trọng với sứ mệnh tuyên truyền đúng đắn, đầy đủ, kịp thời về chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của
3 Nhà nước, tạo sự đồng thuận, niềm tin xã hội, tạo nội lực để thực hiện thành công chuyển đổi số quốc gia. Bên cạnh đó, rất quan trọng là các cơ quan báo chí cần thúc đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số của mình để từ đó làm chủ nền tảng số, nền tảng truyền thông xã hội, trở thành dòng chảy chính về thông tin, có vai trò định hướng dư luận trên không gian mạng. Cụ thể, 3 nền tảng giúp các cơ quan báo chí chuyển đổi số, bao gồm: nền tảng quản lý tòa soạn điện tử, cho phép xây dựng tòa soạn hội tụ công nghệ hiện đại, đưa toàn bộ nghiệp vụ báo chí lên môi trường số; nền tảng phân tích thông tin, dư luận trên mạng xã hội, giúp các cơ quan báo chí nắm bắt kịp thời thông tin, dư luận xã hội, nhờ đó nhận biết được nhu cầu thông tin, có tin bài đáp ứng đúng mong muốn của người đọc, đúng thời điểm người đọc cần; hỗ trợ phòng chống tấn công và ứng cứu khẩn cấp cho hệ thống thông tin của các cơ quan báo chí nhằm bảo vệ hoạt động trên môi trường số cho cơ quan báo chí. Theo ông Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, chuyển đổi số là con đường của cả nước và báo chí cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Trong bối cảnh kỷ nguyên số với rất nhiều sự thay đổi về công nghệ nói chung, thay đổi công nghệ làm báo, thay đổi hành vi của độc giả, khán thính giả, báo chí không có cách nào khác là phải tích cực số hoá [24]. Như vậy, chuyển đổi số báo chí để từ đó đưa ra những sản phẩm có hiệu quả hơn trong thời đại truyền thông kỹ thuật số nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin của độc giả, khán giả. Công tác truyền thông chính sách bám sát thực tế, phản ánh thực tế, được thực hiện công khai, minh bạch, chủ động, kịp thời hơn, có nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả cao, phù hợp với nội dung tuyên truyền trong bối cảnh chuyển đổi số. Hơn nữa, với sự phát triển của công nghệ hiện nay, việc thúc đẩy truyền thông chính sách trên các phương thức truyền thông mới giúp tăng cường thông tin chính thống kịp thời, chủ động đấu tranh, phản bác quan điểm sai trái, thông tin xấu độc của các thế lực phản động đang chống phá các
4 chính sách của Đảng và nhà nước Việt Nam. Việc báo chí truyền thông chính sách với phương châm "lấy cái đẹp, dẹp cái xấu, lấy tích cực, đẩy lùi tiêu cực", góp phần ổn định xã hội, tâm lý người dân, tăng cường niềm tin vào Đảng, Nhà nước. Thứ ba, thế mạnh của báo mạng điện tử Việt Nam trong việc cung cấp thông tin đa dạng, sáng tạo và nhận phản hồi của công chúng nhanh chóng, kịp thời vượt trội hơn tất cả các loại hình truyền thông khác. Sự ra đời của Internet và công nghệ thông tin gắn với sự phát triển của báo mạng điện tử đã làm thay đổi cách làm báo cũng như cách thức tiếp nhận thông tin của công chúng. Báo mạng điện tử đã giúp cho công chúng tiếp cận thông tin dễ dàng hơn ở bất cứ đâu, bất cứ thời gian nào, không gian nào. Trong khi lượng độc giả của báo in ngày càng suy giảm thì lượng truy cập báo mạng điện tử để lấy thông tin ngày càng tăng, lên tới hàng triệu người mỗi ngày. Báo mạng điện tử còn được nhận định sẽ thay thế báo in, là nguồn cung cấp thông tin chính của cho công chúng trong tương lai. Đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra tiềm năng trực tuyến của báo mạng điện tử trong công tác truyền thông các vấn đề quan trọng, trong đó có truyền thông chính sách bởi những ưu điểm vượt trội so với báo in hay truyền hình. Với báo mạng điện tử, độc giả cập nhật tin tức nhanh, các hình thức thể hiện trên báo mạng điện tử rất đa dạng từ bài phân tích cho đến video, đồ họa thông tin... Bên cạnh đó, công chúng có thể chia sẻ tin tức cho mạng lưới bạn bè, người thân thông qua nền tảng mạng xã hội; tương tác và tìm kiếm thêm thông tin thông qua các công cụ tìm kiếm… Báo mạng điện tử biết cách khơi gợi vấn đề, khuyến khích động viên công chúng tham gia ý kiến thông qua các diễn đàn, chuyên trang, chuyên mục... Chính những ưu thế này mà thông tin trên báo mạng điện tử về một chính sách cụ thể nào đó đã tập hợp được nhiều ý kiến, góp ý của các nhà khoa học, các chuyên gia và các tầng lớp nhân dân đóng góp cho các chính sách. Ví dụ như “Góc tranh luận”, bạn đọc làm báo trên trang điện tử của Báo Tuổi trẻ, Mục “Cộng đồng” trên báo mạng điện tử
5 VnExpress... Những tính năng nổi bật này khiến báo mạng điện tử là một kênh truyền thông đại chúng vô cùng quan trọng trong truyền thông chính sách. Thứ tư, trên thực tế, việc truyền thông chính sách nói chung và chính sách kinh tế nói riêng qua phương tiện báo mạng điện tử đã được các cơ quan quản lý Nhà nước chú ý. Tuy nhiên, kênh truyền thông này chưa phát huy hết hiệu quả vốn có. Các thông tin liên quan đến chính sách chưa tạo được sự hấp dẫn. Cách tiếp cận chưa phù hợp với nhu cầu, đặc điểm của công chúng. Nội dung thông điệp vẫn thể hiện theo thói quen, chưa sáng tạo. Dù tần suất và lượng thông tin về các chính sách kinh tế tới công chúng trên báo chí nói chung và báo mạng điện tử nói riêng khá nhiều, nhưng ở một số trường hợp, nhiều doanh nghiệp, người dân vẫn chưa hiểu hết về những chính sách kinh tế đang trực tiếp tác động đến mình. Về đối tượng truyền thông chính sách kinh tế, đó là những công chúng nhận các thông tin về chính sách thì chưa được sự quan tâm đúng mức về truyền thông. Nhiều chính sách, văn bản pháp luật đã có hiệu lực nhưng người dân chưa có hiểu biết đầy đủ về các nội dung liên quan. Nguyên nhân có thể đến từ việc chưa quan tâm đến nghiên cứu, khảo sát công chúng để hiểu xem công chúng mong muốn được tiếp cận các thông tin chính sách như thế nào, qua kênh nào, từ đó có thể thay đổi cách thức cho phù hợp hơn. Trên môi trường mạng Internet sự cạnh tranh giành giật sự chú ý của công chúng rất khốc liệt. Các nền tảng truyền thông phi truyền thống như mạng xã hội, blogs cá nhân đang nổi là các điểm đến mới trong việc cung cấp thông tin cho công chúng. Truyền thông chính sách là loại thông tin nghiêm túc, đòi hỏi không chỉ thông tin mà còn thuyết phục công chúng tham gia và tuân thủ theo các yêu cầu của chính sách. Do vậy, thách thức với việc truyền thông chính sách để thu hút công chúng là hết sức lớn. Ngay cả việc đưa thông tin trên báo mạng điện tử, công chúng cũng đòi hỏi khác, ví dụ khả năng tập trung xem tin tức ngắn hơn, đòi hỏi cách đưa thông điệp phải cô đọng mà lại dễ hiểu, hấp dẫn.
6 Tầm quan trọng của việc truyền thông chính sách ở Việt Nam đã được khẳng định trong thời gian qua tại các cuộc hội thảo, các buổi thảo luận và trao đổi về vấn đề này của các chuyên gia, các nhà nghiên cứu. Tuy nhiên, các nghiên cứu được công bố liên quan đến truyền thông chính sách trên phương tiện truyền thông đại chúng, nói chúng và trên báo mạng điện tử Việt Nam, nói riêng chủ yếu mới dừng lại ở dạng thức các bài báo khoa học và tham luận. Còn ít những nghiên cứu về truyền thông chính sách, đặc biệt là các chính sách kinh tế đối trên báo mạng điện tử một cách toàn diện. Chính vì vậy, tác giả mong muốn nghiên cứu đề tài “Truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam” để nhằm nâng cao chất lượng truyền thông chính sách kinh tế. Để làm đề tài này, tác giả cần trả lời các câu hỏi: Thực trạng việc truyền thông chính sách kinh tế trên các báo mạng điện tử Việt Nam hiện nay như thế nào? Ưu điểm và nhược điểm là gì? Nguyên nhân do đâu? Có những giải pháp truyền thông chính sách nào được áp dụng và phát huy hiệu quả trên báo mạng điện tử nhằm giải quyết những mặt hạn chế trong hoạt động truyền thông chính sách kinh tế? Cơ sở phân tích thực trạng là tiền đề xác định các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng công tác truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam. Trên tinh thần đó, luận án sẽ là công trình mới tiếp cận có hệ thống các lý thuyết truyền thông hiện đại, khảo sát các dữ liệu mới nhất, cập nhật những vấn đề đang đặt ra với truyền thông bằng xu hướng công nghệ mới, để nghiên cứu vấn đề truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử. Từ những đặc điểm, ưu điểm, hạn chế của hoạt động truyền thông chính sách trên báo mạng điện tử Việt Nam, cùng những đề xuất, kiến nghị, giải pháp mà luận án nêu ra sẽ là những đóng góp mới vừa có tính lý luận, vừa có tính thực tiễn và có thể góp phần nâng cao chất lượng truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam trong bối cảnh hiện nay.
7 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở hệ thống, làm rõ lý luận và thực tiễn về truyền thông chính sách, luận án sẽ phân tích, đánh giá thực trạng truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam hiện nay. Từ đó, luận án sẽ đề ra các giải pháp, kiến nghị cải thiện và đổi mới nội dung, cách thức truyền thông nhằm nâng cao chất lượng truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để có thể đạt được mục đích nghiên cứu, tác giả cần thực hiện những nhiệm vụ nghiên cứu chủ yếu dưới đây: - Thứ nhất, hệ thống hóa các khái niệm, lý luận cơ bản về truyền thông và truyền thông chính sách qua báo mạng điện tử; Vai trò, đặc điểm, thực tiễn của truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam hiện nay; Tiêu chí đánh giá thông tin truyền thông chính sách và chỉ ra được những yếu tố tác động đến truyền thông chính sách kinh tế qua báo mạng điện tử Việt Nam. - Thứ hai, nghiên cứu, khảo sát thực trạng truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam, từ đó rút ra những đánh giá khái quát nhất về những thành công, những hạn chế và nguyên nhân đối với việc truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam hiện nay. - Thứ ba, phân tích một số vấn đề đặt ra trong bối cảnh hiện nay và đề xuất một số các giải pháp, xây dựng chiến lược truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án này là truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử Việt Nam hiện nay.
8 3.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu: Về thời gian: Thời gian khảo sát được thực hiện từ tháng 1/2021 đến hết tháng 1/2023. Về quá trình truyền thông chính sách, luận án chỉ tập trung vào truyền thông chính sách ở giai đoạn chính sách đã được công bố. Tác giả lựa chọn bốn báo mạng điện tử với tiêu chí: Đại diện Trung ương tới địa phương, uy tín và có nhiều người đọc. - Báo Nhân Dân điện tử là cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Việt Nam, tiếng nói của Nhà nước và nhân dân Việt Nam. Báo Nhân dân điện tử mỗi ngày có khoảng 1,5 triệu lượt người truy cập. Báo Nhân dân điện tử cũng là nơi các chính sách công nói chung và chính sách kinh tế nói riêng được đăng tải nhằm cung cấp thông tin cho các cấp lãnh đạo từ Trung ương tới địa phương và toàn thể người dân nói chung. - Báo điện tử Chính phủ là trang thông tin chính thức của chính phủ. Báo điện tử Chính phủ là cơ quan tích hợp thông tin hành chính điện tử và cơ quan thông tin truyền thông đa phương tiện của Chính phủ, thuộc Văn phòng Chính phủ do Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ (sau đây gọi tắt là Bộ trưởng, Chủ nhiệm) quản lý trực tiếp. - Báo Tuổi trẻ điện tử là cơ quan của Thành đoàn Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Đây là trang báo mạng điện tử của tờ báo in Tuổi trẻ đã có thương hiệu và uy tín với độc giả đông đảo trên khắp cả nước. Mặc dù tên là báo Tuổi trẻ, Báo Tuổi trẻ điện tử không chỉ phản ánh những hoạt động của thanh niên, mà trong đó còn nhiều chủ đề liên quan đến chính sách kinh tế phục vụ độc giả. - VnExpress.net, cơ quan báo chí có chủ quản là Bộ Khoa học và Công nghệ. Đây là báo mạng điện tử tiếng Việt nhiều người xem nhất. Cách thức xuất bản của VnExpress thể hiện đặc thù phi định kỳ của báo trực tuyến. Đây cũng là lợi thế về tốc độ cập nhật thông tin, cho phép độc giả tiếp cận thông
9 tin mọi lúc, mọi nơi, mà không phải chờ đợi đến kỳ phát hành. Nội dung của báo Vnexpress phong phú với các thông tin thời sự, chính trị, kinh tế, văn hóa trên thế giới và Việt Nam được cập nhật thường xuyên. 4. Giả thuyết nghiên cứu - Giả thuyết thứ nhất: Các cơ quan báo chí và nhà báo đã nhận thức được tầm quan trọng của việc truyền thông chính sách kinh tế trong nhiệm vụ tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, nhằm phát triển kinh tế xã hội của Đất nước. - Giả thuyết thứ hai: Việc truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử ở Việt Nam đã đạt được những kết quả nhất định. Bên cạnh những thành công vẫn còn những hạn chế. Chính vì vậy, cần phải có những khảo sát, phân tích thực trạng nhằm đưa ra những hạn chế, cơ hội và thách thức để báo mạng điện tử truyền thông được tốt hơn các chính sách kinh tế, phục vụ cho công cuộc phát triển và xây dựng Đất nước. - Giả thuyết thứ ba: Truyền thông chính sách kinh tế trên báo mạng điện tử ở Việt Nam trong bối cảnh công nghệ thông tin và Internet ngày càng phát triển mạnh mẽ kéo theo sự thay đổi cách tiếp nhận thông tin của công chúng, bên cạnh đó là yêu cầu mới trong nhu cầu và thị hiếu của công chúng nên cần những giải pháp có tính khả thi để nâng cao chất lượng truyền thông chính sách trên báo mạng điện tử Việt Nam. 5. Khung phân tích