Luận án Tiến sĩ: Sự chuyển biến ngữ nghĩa của nhóm từ chỉ vị giác 酸 (toan), 辣 (lạt), 咸 (hàm), 甜 (điềm), 苦 (khổ) trong tiếng Hán (liên hệ với chua, cay, mặn, ngọt, đắng trong Tiếng Việt)

Luận án này nghiên cứu sự chuyển biến ngữ nghĩa của nhóm từ chỉ vị giác trong tiếng Hán (酸, 辣, 咸, 甜, 苦) và liên hệ với các từ tương ứng trong tiếng Việt (chua, cay, mặn, ngọt, đắng). Đề tài xuất phát từ nhận thức về mối quan hệ mật thiết giữa ngôn ngữ, tư duy và văn hóa, đặc biệt là qua các từ chỉ vị giác, vốn không chỉ mô tả cảm giác mà còn phản ánh tư duy và văn hóa đặc trưng của người Trung Quốc và Việt Nam. Nghiên cứu này nhằm góp phần làm rõ sự giao thoa văn hóa ngôn ngữ giữa hai quốc gia láng giềng.

Luận án này hướng đến đối tượng là các nhà nghiên cứu ngôn ngữ, giảng viên và sinh viên chuyên ngành Hán ngữ và Việt ngữ. Kết quả nghiên cứu có thể được ứng dụng trong việc giảng dạy tiếng Hán cho sinh viên Việt Nam và giảng dạy tiếng Việt cho sinh viên Trung Quốc, cung cấp tài liệu tham khảo chuyên sâu, đồng thời giúp độc giả hiểu rõ hơn về sự tương đồng và khác biệt trong vận động ngữ nghĩa của nhóm từ chỉ vị giác giữa hai ngôn ngữ.

Luận án tiến sĩ ngôn ngữ học này tập trung nghiên cứu sâu sắc sự chuyển biến ngữ nghĩa của nhóm từ chỉ vị giác cơ bản trong tiếng Hán (酸 (toan), 辣 (lạt), 咸 (hàm), 甜 (điềm), 苦 (khổ)) và liên hệ, đối chiếu với các từ tương ứng trong tiếng Việt (chua, cay, mặn, ngọt, đắng). Mục đích chính là làm sáng tỏ sự vận động ngữ nghĩa, cơ chế chuyển nghĩa của nhóm từ này, đồng thời bước đầu chỉ ra những đặc trưng nhận thức và văn hóa của người Trung Quốc trong mối liên hệ với người Việt Nam. Để đạt được mục tiêu này, luận án thực hiện các nhiệm vụ cụ thể như tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước, xây dựng cơ sở lý thuyết, tìm hiểu nghĩa gốc, nghĩa chuyển và phương thức chuyển nghĩa, chỉ ra mối liên hệ trong sự chuyển biến ngữ nghĩa, và phân tích các đặc trưng tư duy, văn hóa của người Trung Quốc qua nhóm từ này. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong các từ chỉ vị giác đã nêu trong tiếng Hán hiện đại và tiếng Việt tương ứng. Luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu chính như miêu tả (để phân tích cấu trúc nghĩa, chuyển biến nghĩa) và so sánh đối chiếu (để xác định điểm tương đồng và khác biệt). Các thủ pháp thống kê, phân loại và hướng tiếp cận liên ngành (ngôn ngữ - văn hóa - văn học) cũng được áp dụng. Luận án được cấu trúc thành bốn chương chính: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lí luận; Sự chuyển biến ngữ nghĩa của từ chỉ vị 酸 (toan), 辣 (lạt) trong tiếng Hán (liên hệ với tiếng Việt); Sự chuyển biến ngữ nghĩa của từ chỉ vị 咸 (hàm), 甜 (điềm), 苦 (khổ) trong tiếng Hán (liên hệ với tiếng Việt); và Một số đặc trưng tư duy, văn hoá của người Trung Quốc qua nhóm từ chỉ vị giác (liên hệ với người Việt Nam).