
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
KHOA TRIẾT HỌC
--------
VŨ THỊ MẬN
ẢNH HƢỞNG CỦA TÍN NGƢỠNG THỜ
ĐỨC THÁNH TRẦN Ở ĐỀN KIẾP BẠC ĐẾN ĐỜI SỐNG
TINH THẦN NGƢỜI DÂN TỈNH HẢI DƢƠNG HIỆN NAY
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH TRIẾT HỌC
Hà Nội - 2025

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
KHOA TRIẾT HỌC
--------
VŨ THỊ MẬN
ẢNH HƢỞNG CỦA TÍN NGƢỠNG THỜ
ĐỨC THÁNH TRẦN Ở ĐỀN KIẾP BẠC ĐẾN ĐỜI SỐNG
TINH THẦN NGƢỜI DÂN TỈNH HẢI DƢƠNG HIỆN NAY
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Chuyên ngành: Triết học
Mã số: 922 9001
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
1. TS. Trần Thị Ngọc Anh
2. PGS.TS. Trần Đăng Sinh
Hà Nội - 2025

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, dưới sự
chỉ bảo tận tình của tập thể giáo viên hướng dẫn. Các số liệu, kết quả nêu
trong luận án là hoàn toàn trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn
đầy đủ theo quy định.
Tác giả
Vũ Thị Mận

MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN
QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ....................................................... 6
1.1. Những công trình nghiên cứu liên quan đến vấn đề lí luận và thực
tiễn về ảnh hưởng của tín ngưỡng, tôn giáo đến đời sống tinh thần ......... 6
1.2. Những công trình nghiên cứu liên quan đến ảnh hưởng của tín
ngưỡng thờ Đức Thánh Trần đối với đời sống tinh thần của người
dân tỉnh Hải Dương hiện nay ................................................................... 18
1.3. Những công trình nghiên cứu liên quan đến giải pháp phát huy ảnh
hưởng tích cực, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của tín ngưỡng thờ Đức
Thánh Trần đối với đời sống tinh thần người dân tỉnh Hải Dương
hiện nay .................................................................................................... 23
1.4. Đánh giá khái quát các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
luận án và những vấn đề luận án tiếp tục nghiên cứu.............................. 27
Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 30
Chƣơng 2: ẢNH HƢỞNG CỦA TÍN NGƢỠNG THỜ ĐỨC THÁNH
TRẦN Ở ĐỀN KIẾP BẠC ĐẾN ĐỜI SỐNG TINH THẦN
CỦA NGƢỜI DÂN TỈNH HẢI DƢƠNG - MỘT SỐ VẤN ĐỀ
LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN .......................................................... 31
2.1. Tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần ở đền Kiếp Bạc tỉnh Hải Dương
- Một số vấn đề lý luận ............................................................................. 31
2.2. Tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần ở đền Kiếp Bạc tỉnh Hải Dương
- Một số vấn đề thực tiễn .......................................................................... 52
Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 61

Chƣơng 3: ẢNH HƢỞNG CỦA TÍN NGƢỠNG THỜ ĐỨC THÁNH
TRẦN Ở ĐỀN KIẾP BẠC ĐẾN ĐỜI SỐNG TINH THẦN
NGƢỜI DÂN TỈNH HẢI DƢƠNG HIỆN NAY- THỰC
TRẠNG VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA ...................................... 62
3.1. Ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần ở đền Kiếp Bạc
đến quan điểm, tư tưởng người dân tỉnh Hải Dương hiện nay ................ 62
3.2. Ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần ở đền Kiếp Bạc
đến đạo đức, lối sống người dân tỉnh Hải Dương hiện nay..................... 79
3.3. Ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần ở đền Kiếp Bạc
đến phong tục, tập quán người dân tỉnh Hải Dương hiện nay ................ 99
3.4. Phương thức ảnh hưởng, nguyên nhân và một số vấn đề đặt ra từ
thực trạng ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần đến
đời sống tinh thần người dân Hải Dương hiện nay ............................... 113
Tiểu kết chƣơng 3 ........................................................................................ 125
Chƣơng 4: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT HUY ẢNH
HƢỞNG TÍCH CỰC, HẠN CHẾ ẢNH HƢỞNG TIÊU CỰC
CỦA TÍN NGƢỠNG THỜ ĐỨC THÁNH TRẦN Ở ĐỀN
KIẾP BẠC ĐẾN ĐỜI SỐNG TINH THẦN NGƢỜI DÂN
TỈNH HẢI DƢƠNG HIỆN NAY.................................................. 126
4.1. Quan điểm nhằm phát huy ảnh hưởng tích cực, hạn chế ảnh
hưởng tiêu cực của tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần ở đền Kiếp
Bạc đến đời sống tinh thần người dân Hải Dương hiện nay ................. 126
4.2. Giải pháp nhằm phát huy ảnh hưởng tích cực, hạn chế ảnh hưởng
tiêu cực của tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần ở đền Kiếp Bạc đến
đời sống tinh thần người dân Hải Dương hiện nay ............................... 137
Tiểu kết chƣơng 4 ........................................................................................ 150
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 151
DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN
ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ................................................................................... 154
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 155
PHỤ LỤC ........................................................................................................ 169