Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần ở đền Kiếp Bạc đến đời sống tinh thần người dân tỉnh Hải Dương hiện nay

Luận án tập trung nghiên cứu ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần tại đền Kiếp Bạc đến đời sống tinh thần của người dân tỉnh Hải Dương. Tín ngưỡng này không chỉ là giá trị thiêng liêng mà còn góp phần quan trọng hình thành bản sắc văn hóa xứ Đông, đồng thời đối mặt với những thách thức trong bối cảnh hiện nay.

Luận án hướng đến các nhà nghiên cứu, giảng viên trong lĩnh vực Triết học, Tôn giáo học, Văn hóa học, Quản lý văn hóa, Sử học, cũng như các cán bộ quản lý văn hóa và chính quyền địa phương tại tỉnh Hải Dương nhằm cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa và xây dựng đời sống tinh thần lành mạnh.

Luận án này khảo sát ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần tại đền Kiếp Bạc đến đời sống tinh thần của người dân tỉnh Hải Dương trong bối cảnh hiện nay. Tín ngưỡng này được xem là một giá trị văn hóa thiêng liêng, góp phần quan trọng vào bản sắc văn hóa xứ Đông và có ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống tinh thần của cộng đồng. Tuy nhiên, trong quá trình hội nhập và phát triển kinh tế thị trường, tín ngưỡng này đang đối mặt với nhiều thách thức như các biểu hiện lệch chuẩn (buôn thần bán thánh, mê tín dị đoan) và sự quản lý còn bất cập, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường văn hóa - xã hội địa phương. Mục đích của luận án là nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đánh giá thực trạng ảnh hưởng của tín ngưỡng này, từ đó đề xuất các quan điểm và giải pháp nhằm phát huy những tác động tích cực và hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm tổng quan các công trình liên quan, làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn về ảnh hưởng, phân tích phương thức, nội dung và thực trạng ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần đến đời sống tinh thần của người dân Hải Dương. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần tại đền Kiếp Bạc, tỉnh Hải Dương, từ năm 2012 đến nay. Đối tượng khảo sát đa dạng, bao gồm cán bộ văn hóa, công chức, thủ nhang, nông dân, người già, học sinh, sinh viên và người lao động tự do trên địa bàn tỉnh. Nội dung nghiên cứu đi sâu vào ảnh hưởng của tín ngưỡng đến các lĩnh vực cụ thể của đời sống tinh thần như quan điểm, tư tưởng, đạo đức, lối sống, phong tục và tập quán. Luận án sử dụng cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam về văn hóa, tín ngưỡng, tôn giáo. Các phương pháp nghiên cứu chính bao gồm phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, phân tích - tổng hợp, điều tra xã hội học (với 500 phiếu khảo sát và phỏng vấn sâu), và điền dã để làm rõ đặc trưng của tín ngưỡng này. Điểm mới của luận án là việc chỉ ra đặc trưng và thực trạng ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần đến quan điểm, tư tưởng, đạo đức, lối sống, phong tục, tập quán của người dân Hải Dương, đồng thời đề xuất các quan điểm và giải pháp cụ thể để phát huy mặt tích cực và hạn chế mặt tiêu cực. Luận án có ý nghĩa lý luận sâu sắc trong việc làm rõ vai trò của tín ngưỡng trong đời sống tinh thần và cung cấp tài liệu tham khảo cho việc hoạch định chính sách văn hóa. Về mặt thực tiễn, đây là tài liệu hữu ích cho nghiên cứu, giảng dạy trong các ngành Triết học, Tôn giáo học, Văn hóa học, Quản lý văn hóa, Sử học, cũng như hỗ trợ cán bộ quản lý và người dân trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa tại Hải Dương.