,
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
TRỊNH THỊ THỦY
NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG PHƢƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH
MỘT SỐ DẠNG THỦY NGÂN TRONG MẪU TRẦM TÍCH
SỬ DỤNG KỸ THUẬT CHIẾT CHỌN LỌC
LUẬN ÁN TIẾN SỸ HÓA HỌC
Hà Nội - 2018
i
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
--------------------------
TRỊNH THỊ THỦY
NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG PHƢƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH
MỘT SỐ DẠNG THỦY NGÂN TRONG MẪU TRẦM TÍCH
SỬ DỤNG KỸ THUẬT CHIẾT CHỌN LỌC
LUẬN ÁN TIẾN SỸ HÓA HỌC
Chuyên ngành: Hóa Phân tích
Mã số: 62.44.01.18
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS. TS Vũ Đức Lợi
2. TS. Lê Thị Trinh
Hà Nội - 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan những kết quả thực nghiệm được trình bày
trong luận án này là trung thực, do tôi và các cộng sự thực hiện. Các kết
quả nêu trong luận án do nhóm nghiên cứu thực hiện chưa được công
bố trong bất kỳ công trình nào của các nhóm nghiên cứu khác.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN
Trịnh Thị Thủy
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Vũ Đức Lợi, TS. Lê Thị Trinh đã
hướng dẫn, giúp đỡ tận tình và chỉ bảo, động viên tôi thực hiện thành công
luận án tiến sỹ này.
Xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Viện Hóa học - Viện Hàn Lâm
Khoa học và Công Nghệ Việt Nam, Phòng Quản lý tổng hợp, Phòng Hóa
Phân tích - Viện Hóa học đã hết lòng ủng hộ, giúp đỡ tôi trong suốt thời
gian thực hiện luận án.
Xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Tài nguyên
và Môi trường Hà Nội, lãnh đạo và các đồng nghiệp Khoa Môi trường đã
động viên, chia sẻ và tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành luận án.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành những tình cảm quý
giá của người thân và bạn bè, đã luôn bên tôi động viên khích lệ tinh thần
và ủng hộ cho tôi, luôn mong muốn cho tôi sớm hoàn thành luận án.
TÁC GIẢ
Trịnh Thị Thủy
i
MỤC LỤC
CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................................................ iii
DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. iv
DANH MỤC HÌNH ................................................................................................... vi
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN .................................................................................... 3
1.1. Thủy ngân và các hợp chất của thủy ngân .................................................... 3
1.1.1. Tính chất vật lý, hoá học của thuỷ ngân và một số hợp chất của thủy
ngân 3
1.1.2. Độc tính của thủy ngân và các hợp chất của thủy ngân........................ 6
1.1.3. Chu trình chuyển hóa của thủy ngân trong môi trường ...................... 10
1.2. Nguồn phát thải thủy ngân, các hợp chất của thủy ngân ............................. 12
1.2.1. Nguồn và hiện trạng phát thải thủy ngân trên thế giới ....................... 12
1.2.2. Nguồn và hiện trạng phát thải thủy ngân ở Việt Nam ........................ 16
1.3. Phân loại các dạng tồn tại của thủy ngân .................................................... 19
1.3.1 Phân loại các dạng tồn tại của thủy ngân trong môi trường ..................... 19
1.3.2 Phân loại các dạng tồn tại của thủy ngân trong đất và trầm tích ............. 21
1.4. Các phương pháp xác định hàm lượng thủy ngân ....................................... 22
1.5. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến luận án .............. 26
1.5.1. Các nghiên cứu về phương pháp xác định hàm lượng tổng thủy
ngân trong trầm tích ................................................................................................ 26
1.5.2. Các nghiên cứu về phương pháp chiết chọn lọc các dạng thủy ngân
trong trầm tích .......................................................................................................... 27
1.5.3. Một số hướng dẫn về định lượng thủy ngân và các dạng của thủy
ngân trong các đối tượng mẫu môi trường ........................................................... 33
1.6. Tổng quan về địa điểm lấy mẫu thực tế ...................................................... 35
1.6.1. Tổng quan về cửa sông Hàn, thành phố Đà Nẵng ............................... 35
1.6.2. Tổng quan làng nghề Minh Khai, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. 36
CHƢƠNG 2: THỰC NGHIỆM VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............ 38
2.1. Đối tượng nghiên cứu .................................................................................. 38
2.2. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 38
2.2.1. Phương pháp tổng quan tài liệu ............................................................. 38
2.2.2. Các phương pháp đo, định lượng .......................................................... 38
2.2.3. Phương pháp xử lý số liệu ...................................................................... 41
2.2.4. Đánh giá độ tin cậy của phương pháp phân tích ................................. 41
2.3. Hóa chất, dụng cụ và thiết bị ....................................................................... 48
2.3.1. Hóa chất .................................................................................................... 48
2.3.2. Chuẩn bị hóa chất .................................................................................... 49
2.3.3. Dụng cụ, thiết bị ...................................................................................... 50