Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu góp phần phát triển công nghệ sản xuất hạt giống cà chua lai F1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI<br /> <br /> LÊ THỊ THỦY<br /> <br /> NGHIÊN CỨU GÓP PHẦN PHÁT TR IỂN<br /> CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT HẠT GIỐNG CÀ CHUA LAI F1<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP<br /> <br /> Chuyên ngành: Di truyền và chọn giống cây trồng<br /> Mã số: 62 62 01 11<br /> <br /> Người hướng dẫn: PGS.TS. NGUYỄN VĂN HOAN<br /> TS. TRỊNH KHẮC QUANG<br /> <br /> HÀ NỘI, 2012<br /> <br /> i<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi, các số liệu, kết<br /> quả nêu trong luận án là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ bất kỳ<br /> một luận án hay công trình khoa học nào. Tôi xin cam đoan rằng các thông<br /> tin trích dẫn sử dụng trong luận án đều được ghi rõ nguồn gốc, mọi sự giúp<br /> đỡ đã được cảm ơn.<br /> <br /> Tác giả luận án<br /> <br /> Lê Thị Thủy<br /> <br /> ii<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Để hoàn thành luận án này, tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của các<br /> thầy, cô giáo, các tập thể, cá nhân cùng bạn bè đồng nghiệp.<br /> Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Văn Hoan và<br /> TS. Trịnh Khắc Quang đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình<br /> thực hiện đề tài cũng như hoàn chỉnh luận án.<br /> Nhân dịp này, tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Viện Nghiên cứu<br /> Rau - Quả, Ban Quản lý Đào tạo, các thầy cô giáo Bộ môn Di truyền Giống,<br /> Khoa Nông học, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đã giúp đỡ và tạo mọi<br /> điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành công trình nghiên cứu này.<br /> Tôi xin trân trọng cảm ơn các Bộ môn Thực vật, Phòng thí nghiệm<br /> Chương trình Tiên tiến- Khoa học Cây trồng, khoa Nông học, Trường Đại học<br /> Nông nghiệp Hà Nội, B ộ môn Công nghệ si nh học, Viện Nghiên cứu Rau<br /> quả, TS Đặng Thị Vân đã nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ các phương tiện, trang<br /> thiết bị và kinh phí để thực hiện đề tài nghiên cứu này.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn các anh chị em Bộ môn Nghiên cứu Rau<br /> – Gia vị, Viện Nghiên cứu Rau quả, các sinh viên thực tập tốt nghiệp từ<br /> khóa 48 đến khóa 53 đã cộng tác giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và<br /> nghiên cứu.<br /> Sau cùng là gia đình đã luôn động viên khích lệ, tạo điều kiện về thời<br /> gian, công sức và kinh tế để tôi hoàn thành công trình nghiên cứu này.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn./.<br /> Hà Nội, ngày ... tháng... năm 2012<br /> Tác giả<br /> Lê Thị Thủy<br /> <br /> iii<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Lời cam đoan<br /> <br /> i<br /> <br /> Lời cảm ơn<br /> <br /> ii<br /> <br /> Mục lục<br /> <br /> iii<br /> <br /> Danh mục chữ viết tắt<br /> <br /> vii<br /> <br /> Danh mục bảng<br /> <br /> viii<br /> <br /> Danh mục hình<br /> <br /> xi<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tính cấp thiết của đ ề tài<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> Mục tiêu của đề tài<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3<br /> <br /> Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5<br /> <br /> Những đóng góp mới của luận án<br /> <br /> 5<br /> <br /> Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI<br /> 1.1<br /> <br /> Nguồn gốc, phân loại của cây cà chua<br /> <br /> 6<br /> 6<br /> <br /> 1.1.1<br /> <br /> Nguồn gốc<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1.2.2<br /> <br /> Phân loại<br /> <br /> 7<br /> <br /> 1.2<br /> <br /> Đặc điểm ra hoa, đậu quả của cây cà chua<br /> <br /> 9<br /> <br /> 1.2.1<br /> <br /> Đặc điểm thực vật học của hoa cà chua<br /> <br /> 9<br /> <br /> 1.2.2<br /> <br /> Sự hình thành và phát triển hoa, quả và các yếu tố ảnh hưởng đến<br /> quá trình thụ phấn ở cây cà chua<br /> <br /> 1.3<br /> <br /> Hiện tượng bất dục ở cà chua và ứng dụng trong chọn tạo giống ưu th ế lai<br /> <br /> 10<br /> 12<br /> <br /> 1.3.1<br /> <br /> Các dạng bất dục ở cà chua<br /> <br /> 12<br /> <br /> 1.3.2<br /> <br /> Ứng dụng các dạng bất dục đực trong chọn tạo giống cà chua ưu thế lai<br /> <br /> 18<br /> <br /> 1.4<br /> <br /> Công nghệ sản xuất hạt giống lai cà chua<br /> <br /> 24<br /> <br /> 1.4.1<br /> <br /> Sản xuất hạt giống cà chua lai sử dụng dòng mẹ hữu dục<br /> <br /> 25<br /> <br /> 1.4.2<br /> <br /> Sản xuất hạt giống cà chua lai sử dụng dòng mẹ bất dục<br /> <br /> 28<br /> <br /> 1.5<br /> <br /> Công nghệ sản xuất hạt giống cà chua lai ở Việt Nam<br /> <br /> 33<br /> <br /> iv<br /> <br /> 1.6<br /> <br /> Ảnh hưởng của Gibberellin (GA3) đến sự phát triển hoa của thực<br /> vật và ứng dụng trong sản xuất hạt giống ưu thế lai<br /> <br /> Chương 2 VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> 36<br /> 39<br /> <br /> 2.1<br /> <br /> Vật liệu nghiên cứu<br /> <br /> 39<br /> <br /> 2.2<br /> <br /> Nội dung nghiên cứu<br /> <br /> 40<br /> <br /> 2.2.1<br /> <br /> Nội dung 1. Nghiên cứu nguồn vật liệu và lựa chọn dòng mẹ cà<br /> chua có vòi nhụy vươn dài, đáp ứng mục tiêu sản xuất hạt giống<br /> lai không cần khử đực<br /> <br /> 2.2.2<br /> <br /> 40<br /> <br /> Nội dung 2. Nghiên cứu xác định một số thông số kỹ thuật cho<br /> việc xác lập quy trình định hướng sản xuất hạt giống lai cà chua<br /> sử dụng dòng mẹ có vòi nhụy vươn dài, mẫn cảm với GA3<br /> <br /> 2.2.3<br /> <br /> Nội dung 3. Kiểm chứng con lai F1 được sản xuất bằng quy trình mới ,<br /> không khử đực dòng mẹ có vòi nhụy vươn dài, mẫn cảm với GA3<br /> <br /> 2.2.4<br /> <br /> 42<br /> 45<br /> <br /> Nội dung 4. Đề xuất quy trình định hướng sản xuất hạt giống cà<br /> chua lai F1, không cần khử đực dòng mẹ có vòi nhụy vươn dài,<br /> mẫn cảm với GA3<br /> <br /> 2.3.<br /> <br /> Các phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> 46<br /> 46<br /> <br /> 2.3.1<br /> <br /> Phương pháp bố trí thí nghiệm đồng ruộng<br /> <br /> 46<br /> <br /> 2.3.2<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu tập đoàn<br /> <br /> 47<br /> <br /> 2.3.3<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu độ dài vòi nhụy<br /> <br /> 47<br /> <br /> 2.3.4<br /> <br /> Phương pháp chọn thuần và duy trì dòng mẹ cà chua có vòi nhụy<br /> mẫn cảm với GA3<br /> <br /> 48<br /> <br /> 2.3.5<br /> <br /> Phương pháp phân tích PCR<br /> <br /> 49<br /> <br /> 2.3.6<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu hạt phấn<br /> <br /> 49<br /> <br /> 2.4<br /> <br /> Các chỉ tiêu theo dõi<br /> <br /> 49<br /> <br /> 2.4.1<br /> <br /> Thời gian qua các giai đoạn sinh trưởng phát triển<br /> <br /> 49<br /> <br /> 2.4.2<br /> <br /> Đặc điểm s inh trưởng.<br /> <br /> 50<br /> <br /> 2.4.3<br /> <br /> Đặc điểm ra hoa, đậu quả<br /> <br /> 50<br /> <br /> 2.4.4<br /> <br /> Tình hình sâu, bệnh hại trên đồng ruộng<br /> <br /> 50<br /> <br /> 2.4.5<br /> <br /> Năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất<br /> <br /> 51<br /> <br />