Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế

VIỆN HÀN LÂM

KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

----------

NGUYỄN TÀI NĂNG

TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI ĐẠI HỌC HUẾ

TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

HÀ NỘI - 2023

VIỆN HÀN LÂM

KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

----------

NGUYỄN TÀI NĂNG

TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI ĐẠI HỌC HUẾ

TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 9340410

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. PGS. TS. TRẦN MINH TUẤN

2. PGS. TS. NGUYỄN XUÂN DŨNG

HÀ NỘI - 2023

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu trong

luận án là trung thực. Những kết luận khoa học của luận án chưa từng được công bố

trong bất kỳ công trình nào khác.

Tác giả luận án

Nguyễn Tài Năng

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, tôi xin cảm ơn đến Quý thầy cô giáo của Học viện Khoa học xã

hội đã tận tình hướng dẫn, giảng dạy, phản biện, đánh giá và nhận xét để có thể

hoàn thành luận án.

Đặc biệt, xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến hai Thầy giáo hướng dẫn là

PGS. TS. Trần Minh Tuấn và PGS. TS. Nguyễn Xuân Dũng đã tận tình hướng dẫn

trong suốt quá trình thực hiện luận án.

Xin cảm ơn đến Quý đồng nghiệp, gia đình, bạn bè đã động viên khích lệ,

ủng hộ nhiệt tình cho tôi trong thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án.

Trân trọng cảm ơn!

Tác giả luận án

Nguyễn Tài Năng

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1

Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ..................................... 12

1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu lý luận về tự chủ đại học và tự chủ

tài chính .................................................................................................................... 12

1.2. Nhóm các công trình nghiên cứu thực tiễn về tự chủ đại học và tự chủ

tài chính .................................................................................................................... 18

1.3. Nhóm các công trình nghiên cứu tự chủ tài chính ở các đại học Vùng

của Việt Nam ........................................................................................................... 18

1.4. Đánh giá chung tình hình nghiên cứu ............................................................ 20

1.5. Những vấn đề đặt ra cần được nghiên cứu .................................................... 21

Tiểu kết Chương 1 ................................................................................................... 23

Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ TỰ

CHỦ TÀI CHÍNH CỦA ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP TRONG BỐI

CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ............................................................................... 24

2.1. Tổng quan về tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập trong

bối cảnh hội nhập quốc tế ....................................................................................... 24

2.1.1 Khái niệm tài chính ................................................................................. 24

2.1.2. Khái niệm về đơn vị sự nghiệp công lập ................................................ 24

2.1.3. Khái niệm về tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập ............... 25

2.1.4. Phân loại các đơn vị sự nghiệp công lập ................................................ 31

2.2. Lý thuyết về cơ chế tự chủ tài chính tại các cơ sở giáo dục đại học

công lập..................................................................................................................... 33

2.3. Nội dung thực hiện tự chủ tài chính tại các cơ sở giáo dục đại học

công lập..................................................................................................................... 36

2.3.1. Ban hành văn bản và xây dựng kế hoạch tự chủ tài chính tại các cơ

sở giáo dục đại học công lập ............................................................................ 36

2.3.2. Tuyên truyền, phổ biến về thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại

các cơ sở giáo dục đại học công lập ................................................................. 37

2.3.3. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại các

cơ sở giáo dục đại học công lập ....................................................................... 38

2.3.4. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại

các cơ sở giáo dục đại học công lập ................................................................. 39

2.4. Tiêu chí đánh giá tự chủ tài chính đối với các cơ sở giáo dục đại học

công lập trong bối cảnh hội nhập quốc tế ............................................................. 40

2.4.1. Tính hiệu lực, hiệu quả ........................................................................... 40

2.4.2. Tính thống nhất và công khai ................................................................. 40

2.4.3. Tự chủ tạo lập nguồn tài chính ............................................................... 41

2.4.4. Tự chủ sử dụng nguồn tài chính ............................................................. 43

2.4.5. Tự chủ quản lý và sử dụng tài sản .......................................................... 45

2.5. Tự chủ tài chính của các cơ sở giáo dục đại học công lập trong bối

cảnh hội nhập quốc tế ............................................................................................. 47

2.5.1. Một số nội dung cơ bản về tự chủ tài chính của các cơ sở giáo dục

đại học công lập trong bối cảnh hội nhập quốc tế ............................................ 47

2.5.2. Tác động của bối cảnh hội nhập quốc tế đến tự chủ tài chính của

cơ sở giáo dục đại học công lập ....................................................................... 48

2.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến tự chủ tài chính đối với các cơ sở giáo dục

đại học công lập trong bối cảnh hội nhập quốc tế ................................................ 51

2.6.1. Yếu tố khách quan .................................................................................. 51

2.6.2. Yếu tố chủ quan ...................................................................................... 52

2.7. Kinh nghiệm về tự chủ tài chính của các cơ sở giáo dục đại học trên

thế giới và ở Việt Nam, bài học rút ra có thể áp dụng cho Đại học Huế ............ 53

2.7.1. Kinh nghiệm tự chủ tài chính của một số cơ sở giáo dục đại học

trên thế giới và ở Việt Nam .............................................................................. 53

2.7.2. Kinh nghiệm tự chủ tài chính của một số trường đại học công lập ở

Việt Nam .......................................................................................................... 58

2.7.3. Bài học kinh nghiệm rút ra có thể áp dụng vào Đại học Huế ................ 63

Tiểu kết Chương 2 ................................................................................................... 66

Chương 3: THỰC TRẠNG TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI ĐẠI HỌC HUẾ

TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ ...................................................... 67

3.1. Tổng quan về Đại học Huế .............................................................................. 67

3.1.1. Khái quát về Đại học Huế ...................................................................... 67

3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Đại học Huế ............................... 70

3.1.3. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các đơn vị trực thuộc.................. 71

3.1.4. Cơ chế phân cấp và quản lý tài chính, tài sản ........................................ 72

3.2. Thực trạng tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập

quốc tế....................................................................................................................... 75

3.2.1. Thực trạng quản lý nhà nước trong công tác tự chủ tài chính tại

Đại học Huế ...................................................................................................... 75

3.2.2. Thực trạng tự chủ tài chính tại Đại học Huế theo các tiêu chí đánh giá ....... 82

3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tự chủ tài chính của Đại học Huế .................... 115

3.3.1. Yếu tố khách quan ................................................................................ 115

3.3.2. Yếu tố chủ quan .................................................................................... 117

3.4. Đánh giá chung ............................................................................................... 121

3.4.1. Kết quả đạt được................................................................................... 121

3.4.2. Một số hạn chế ..................................................................................... 124

3.4.3. Nguyên nhân ......................................................................................... 125

Tiểu kết Chương 3 ................................................................................................. 127

Chương 4: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TỰ

CHỦ TÀI CHÍNH TẠI ĐẠI HỌC HUẾ TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP

QUỐC TẾ .............................................................................................................. 128

4.1. Bối cảnh quốc tế và trong nước ảnh hưởng đến tự chủ tài chính tại

Đại học Huế ............................................................................................................ 128

4.1.1. Bối cảnh quốc tế ................................................................................... 128

4.1.2. Bối cảnh phát triển đất nước và giáo dục đại học trong hội nhập

quốc tế ............................................................................................................ 128

4.1.3. Bối cảnh của Đại học Huế .................................................................... 130

4.2. Quan điểm, mục tiêu và định và hướng thực hiện tự chủ tài chính tại

Đại học Huế ............................................................................................................ 132

4.2.1. Quan điểm, mục tiêu thực hiện tự chủ tài chính tại Đại học Huế ........ 132

4.2.2. Định hướng thực hiện tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong giai

đoạn phát triển mới ......................................................................................... 135

4.3. Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức (SWOT) ................ 137

4.3.1. Điểm mạnh ........................................................................................... 137

4.3.2. Điểm yếu .............................................................................................. 138

4.3.3. Cơ hội ................................................................................................... 138

4.3.4. Thách thức ............................................................................................ 139

4.3.5. Kết hợp điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức ............................... 139

4.4. Giải pháp nâng cao hiệu quả tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong

bối cảnh hội nhập quốc tế ..................................................................................... 141

4.4.1. Tăng cường hiệu quả quản trị cơ sở giáo dục đại học, tiếp tục xây dựng

và hoàn thiện khung pháp lý trong quản lý tài chính tại Đại học Huế ................. 141

4.4.2. Nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả trong TCTC tại Đại học Huế

trong giai đoạn phát triển mới ........................................................................ 143

4.4.3. Tăng cường hợp tác quốc tế đối với đào tạo và nghiên cứu khoa

học trong bối cảnh hội nhập quốc tế............................................................... 145

4.4.4. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền đối với đội ngũ cán bộ, giảng

viên, người lao động và hoạt động phối hợp thực hiện cơ chế tự chủ tài

chính giữa các đơn vị thuộc Đại học Huế ...................................................... 146

4.4.5. Đa dạng hóa việc gia tăng nguồn thu góp phần ổn định nguồn thu

theo hướng bền vững ...................................................................................... 146

4.4.6. Sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính .................................................. 151

4.4.7. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thực hiện chính sách tự

chủ tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế ..................... 153

4.5. Một số kiến nghị ............................................................................................. 153

4.5.1. Kiến nghị với Nhà nước ....................................................................... 153

4.5.2. Kiến nghị với tỉnh Thừa Thiên Huế ..................................................... 155

Tiểu kết Chương 4 ................................................................................................. 157

KẾT LUẬN ............................................................................................................ 158

DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA NGHIÊN CỨU SINH

ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN .................................... 161

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 162

PHỤ LỤC 01: PHIẾU THAM VẤN Ý KIẾN CHUYÊN GIA .............................. 173

PHỤ LỤC 02: PHIẾU KHẢO SÁT ........................................................................ 177

PHỤ LỤC 03: BẢNG KẾT QUẢ XỬ LÝ SỐ LIỆU BẰNG PHẦN MỀM

SPSS 20 ................................................................................................................... 183

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU, MÔ HÌNH

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 3.1: Tổ chức Đại học Huế .............................................................................. 68

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1: Tổng hợp tiêu chí đánh giá tự chủ tài chính tại các cơ sở giáo dục đại học

công lập ..................................................................................................................... 46

Bảng 3.1: Tình hình đội ngũ cán bộ, giảng viên Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021 ........... 83

Bảng 3.2: Quy mô và ngành đào tạo của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021 ......... 85

Bảng 3.3: Tình hình cơ sở vật chất của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021 ........... 89

Bảng 3.4: Bảng tổng hợp một số chỉ tiêu về hợp tác quốc tế của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021 ................... 92

Bảng 3.5: Các chương trình liên kết đào tạo với nước ngoài của Đại học Huế giai

đoạn 2016 - 2021 ....................................................................................................... 93

Bảng 3.6: Danh sách các dự án hợp tác quốc tế của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021 ......................... 95

Bảng 3.7. Cơ cấu nguồn thu của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021 ................... 100

Bảng 3.8. So sánh nguồn thu của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021 .................. 101

Bảng 3.9: Cơ cấu chi của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021 ............................... 105

Bảng 3.10: So sánh mức chi của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021 ................... 106

Bảng 3.11: Tình hình trích lập và sử dụng các quỹ tại Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021 ...... 107

Bảng 3.12: Mức độ tự chủ của Đại học Huế và các đơn vị trực thuộc giai đoạn 2016 - 2021 ... 112

Bảng 3.13: Kết quả khảo sát về tiêu chí đánh giá mức độ tự chủ tài chính tại Đại học Huế ...... 114

Bảng 3.14. Kết quả khảo sát về cơ chế, chính sách ............................................... 115

Bảng 3.15: Kết quả khảo sát về điều kiện kinh tế - xã hội ..................................... 116

Bảng 3.16: Kết quả khảo sát về nguồn nhân lực .................................................... 117

Bảng 3.17: Kết quả khảo sát về cơ cấu tổ chức ..................................................... 119

Bảng 3.18: Kết quả khảo sát về hoạt động đào tạo ................................................ 120

Bảng 3.19: Tổng hợp kết quả khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến tự chủ tài chính

của Đại học Huế giai đoạn 2016-2021 .................................................................... 121

Bảng 4.1: Bảng ma trận kết hợp điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức ........... 140

DANH MỤC MÔ HÌNH

Biểu đồ 3.1: Nguồn thu của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021 ............................. 98

Biểu đồ 3.2: Cơ cấu nguồn thu của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021 .................. 99

Biểu đồ 3.3: Chi của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021 ...................................... 102

Biểu đồ 3.4: Chi thường xuyên của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021 .............. 103

Biểu đồ 3.4: Cơ cấu chi thường xuyên của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021 ... 104

Biểu đồ 3.5: Chi thường xuyên của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021 .............. 108

Biểu đồ 3.5: Cơ cấu chi thường xuyên của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021 ... 109

Biểu đồ 3.6: Mức độ tự chủ trung bình các đơn vị trong Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021 ....... 110

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Cụm từ viết tắt Nguyên nghĩa

TCĐH Tự chủ đại học

TCTC Tự chủ tài chính

SNCL Sự nghiệp công lập

CSGDĐHCL Cơ sở giáo dục đại học công lập

ĐHCL Đại học công lập

GDĐH Giáo dục đại học

NSNN Ngân sách nhà nước

VC, NLĐ Viên chức, người lao động

NCKH Nghiên cứu khoa học

KHCN Khoa học công nghệ

CSVC Cơ sở vật chất

WTO World Trade Organization

GAST General Agreement on Trade in Services

MOU Memorandum of Understanding

ODA Official Development Assistance

AUF Agence Universitaire Francophonie

SATU Southeast Asia and Taiwan Universities

ASIA-UniNET Asia Uninet Asia University Network

SEAMEO Southeast Asian Ministers of Education Organization

RIHED Regional Institute for Higher Education Development

JANU Japan Association of National Universities

ACC The ASEAN-China Center

GMS Greater Mekong Subregion

WUN World university network

AUN Asean university network

ACI Asean Citation index

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Lịch sử phát triển của nhiều quốc gia trên thế giới đã cho thấy sự phát triển

bền vững của một quốc gia luôn gắn liền với sự thành công của hệ thống giáo dục

đại học (GDĐH), trong đó có giao quyền tự chủ. Tự chủ đại học (TCĐH) không chỉ

tạo động lực để các cơ sở GDĐH đổi mới, mà còn làm tăng tính cạnh tranh, tạo điều

kiện để đa dạng hóa hoạt động giáo dục, nâng cao tính chủ động, sáng tạo trong

quản lý. Trong quá trình tự chủ đại học, tài chính là một nguồn lực rất quan trọng để

thúc đẩy sự phát triển của giáo dục, cùng với các nguồn lực khác như con người,

học thuật, cơ sở vật chất (CSVC),… góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và

nghiên cứu khoa học (NCKH).

Xác định giáo dục và đào tạo là động lực then chốt để phát triển đất nước, là

một trong những kế sách được ưu tiên đi trước tạo tiền đề, động lực thúc đẩy các

lĩnh vực khác phát triển, nhất là Việt Nam đã và đang hội nhập quốc tế một cách sâu

rộng trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt hội nhập trong giáo dục và đào tạo, ngày

04/11/2013 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) đã ban hành Nghị quyết số

29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu

công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội

chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của

giáo dục và đào tạo, Văn kiện Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh, …"Đẩy mạnh tự

chủ đại học. Có chính sách đột phá phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục đại

học”, …“Đẩy mạnh và nâng cao chất lượng, hiệu quả hội nhập quốc tế trong các

lĩnh vực xã hội, khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo,...”, đồng thời yêu cầu

phải xây dựng đồng bộ thể chế, chính sách để thực hiện có hiệu quả chủ trương giáo

dục và đào tạo cùng với khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu. Thực hiện

cơ chế tự chủ đối với đào tạo bậc đại học phù hợp với xu thế chung của thế giới và

quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đổi mới công nghệ và tác động

của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư ở nước ta.

Theo đó, Nhà nước đã ban hành một số văn bản về tự chủ tài chính trong các đơn

vị công lập, bao gồm các cơ sở giáo dục đại học công lập, như: Nghị định số

43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ quy định quyền tự chủ, tự chịu trách

nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị

sự nghiệp công lập (SNCL), Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/2/2015 của

Chính phủ quy định đầy đủ về tự chủ của đơn vị SNCL được ban hành và gần đây

nhất là Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ quy định về cơ

chế TCTC của đơn vị SNCL.

Tự chủ đại học là sự tất yếu của giáo dục và đào tạo nước ta, Đại học Huế là

đơn vị SNCL cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Với mô hình đại học hai cấp (đại

học vùng), Đại học Huế là đơn vị dự toán cấp hai trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào

tạo, vừa quản lý, điều hành và cân đối tài chính trong phạm vi Đại học Huế, vừa

phân cấp kinh phí, vừa kiểm tra, giám sát việc thực hiện chế độ tài chính của các

đơn vị trực thuộc theo quy định hiện hành.

Giai đoạn vừa qua, nhìn chung, Đại học Huế đã triển khai nghiêm túc hoạt

động tự chủ tài chính (TCTC) theo các văn bản hướng dẫn đã có nhiều thay đổi

nhằm tăng cường tính tự chủ, đi đôi với tự chủ, quản lý tài chính đã được đặc biệt

quan tâm, bước đầu thu được kết quả đáng khích lệ, công tác NCKH đã nhiều công

trình có giá trị cao, công tác giảng dạy đào tạo, quản trị cơ sở vật chất… một cách

khoa học và hiệu quả góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực cho

yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội khu vực và cả nước. Tuy nhiên, trong quá trình

triển khai TCTC tại Đại học Huế còn nhiều bất cập, hạn chế do nhiều nguyên nhân

chủ quan và khách quan khác nhau, trong đó nguyên nhân chủ yếu do hệ thống văn

bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn thực hiện các quy định của Chính phủ chưa

bám sát thực tế; đội ngũ cán bộ thực thi nhiệm vụ tại cơ sở còn hạn chế về năng

có quy mô ngày càng lớn, đây là vấn đề bất cập nội tại bên trong các đại

học vùng, bất cập giữa quản lý tập trung với tư cách là một cơ sở giáo dục

đại học đa ngành, đa lĩnh vực với đòi hỏi phải phân cấp ngày càng nhiều

hơn cho các trường đại học thành viên trong quản lý tài chính và các hoạt

động khác. Công tác hợp tác quốc tế của các đơn vị thành viên phần lớn được

thực hiện độc lập, chưa có sự gắn kết với Đại học Huế; thiếu chuyên gia hàng

lực, lúng túng trong thực hiện; các trường đại học thành viên của đại học vùng

đầu xây dựng các chương trình hợp tác quốc tế lớn với sự tham gia của các

đơn vị thành viên và trực thuộc.

Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày nay, đòi hỏi Đại học Huế phải

có kế hoạch nắm bắt cơ hội tham gia nhiều hơn vào các hoạt động mang tính toàn

cầu, với tầm nhìn chiến lược, năng lực lãnh đạo và phương thức tiếp cận nhanh

nhạy Đại học Huế có thể triển khai nhiều hoạt động nhằm hoàn thành sứ mệnh được

giao. Trước những vận hội mới và yêu cầu của hội nhập quốc tế, câu hỏi đặt ra là:

Đại học Huế và các đại học thành viên, các đơn vị trực thuộc phải làm gì để hoạt

động TCTC đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, kịp thời nắm bắt cơ hội, đổi mới

mạnh mẽ, thể hiện vai trò như một trung tâm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao

đáp ứng nhu cầu thị trường lao động trong nước và quốc tế. Đó là vai trò của một

trung tâm với năng lực hội nhập mạnh mẽ, đầu ra có sức cạnh tranh tầm khu vực.

Trong bối cảnh đó, vấn đề “Tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh

hội nhập quốc tế” được chọn làm đề tài luận án tiến sĩ quản lý kinh tế là có tính

thời sự, ý nghĩa lý luận và thực tiễn cấp bách.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

2.1. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở hệ thống hoá lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về tự chủ tài

chính tại các đơn vị SNCL, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao

hiệu quả tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Hệ thống hoá cơ sở lý luận về tự chủ tài chính tại các đơn vị SNCL.

- Đánh giá thực trạng về tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập

quốc tế.

- Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong

bối cảnh hội nhập quốc tế.

2.3. Câu hỏi nghiên cứu:

- Thứ nhất, những hạn chế, bất cập nào trong quá trình thực hiện tự chủ tài

chính của các cơ sở giáo dục đại học công lập trong bối cảnh hội nhập quốc tế?

- Thứ hai, tiêu chí đánh giá và những yếu tố nào tác động đến việc thực hiện tự

chủ tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế?

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Luận án nghiên cứu lý luận và thực tiễn về tự chủ tài chính (cơ chế tự chủ và

thực hiện tự chủ tài chính) trong cơ sở giáo dục đại học công lập theo mô hình đại

học - trường đại học thành viên (mô hình Mẹ - Con), cụ thể là tại Đại học Huế và

các trường đại học thành viên, đơn vị trực thuộc.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

Phạm vi về nội dung: Tập trung nghiên cứu về tự chủ tài chính dưới góc độ

quản lý kinh tế về nội dung thực hiện tự chủ tài chính và quyền tự chủ trong quản lý

tài chính, tài sản như: tự chủ tạo lập nguồn tài chính, tự chủ sử dụng nguồn tài

chính, tự chủ về phân phối kết quả tài chính và tự chủ về quản lý và sử dụng tài sản

tại Đại học Huế (đơn vị dự toán cấp II), các trường đại học thành viên, đơn vị trực

thuộc (đơn vị dự toán cấp III), trong đó, tập trung chủ yếu nghiên cứu việc thực hiện

cơ chế tự chủ tài chính tại Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính

phủ quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ

máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập. Mặc dù, ngày

06/4/2015 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 16/2015/NĐ-CP, tuy nhiên, đến nay

chưa có Nghị định quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực giáo

dục và đào tạo.

Phạm vi về không gian: tại Đại học Huế (08 trường đại học thành viên và các

đơn vị trực thuộc).

Phạm vi về thời gian: giai đoạn 2016-2021, đề xuất giải pháp đến năm 2030 và

tầm nhìn 2045.

4. Quy trình và phương pháp nghiên cứu đề tài

4.1. Quy trình nghiên cứu

Xác định vấn đề nghiên cứu

Mục tiêu nghiên cứu

Cơ sở lý thuyết

Nghiên cứu định tính

Nghiên cứu định lượng

Đề xuất mô hình nghiên cứu và thang đo

Xử lý số liệu

Bàn luận kết quả nghiên cứu

Kết luận và kiến nghị

4.2. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu

4.2.1. Cách tiếp cận nghiên cứu

Nghiên cứu lựa chọn cách tiếp cận TCTC tại Đại học Huế từ góc độ ngành

quản lý kinh tế với các nội dung và tiêu chí đánh giá hoạt động thực hiện tự chủ tài

chính tại cơ sở GDĐH công lập.

Trên cơ sở xác định rõ mục tiêu và phạm vi nghiên cứu, xác lập các phương

pháp và mô hình để triển khai nghiên cứu, thông qua khảo sát với hệ thống bảng hỏi,

thu thập và phân tích, xử lý số liệu, đối chiếu so sánh đưa ra kết luận nghiên cứu, từ

đó đề xuất các giải pháp đạt được mục tiêu nghiên cứu.

4.2.2. Phương pháp nghiên cứu

Luận án sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khác nhau, bao gồm

nghiên cứu định tính và định lượng, các phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh,

thống kê và tổng kết thực tiễn, kế thừa các nghiên cứu liên quan ở trong nước và

ngoài nước, cụ thể như sau:

Nghiên cứu tài liệu thứ cấp: tiến hành thu thập trực tiếp các tài liệu liên quan

nhằm phân tích, đánh giá các nghiên cứu trước đó cũng như các tài liệu thứ cấp có

liên quan để hình thành, định hướng mô hình nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý luận

cho đề tài nghiên cứu, bao gồm:

- Các văn bản pháp luật, các văn bản quản lý của các cấp quản lý nhà nước;

báo cáo của Chính phủ, các Bộ, Ngành và các đơn vị liên quan đến tự chủ của đơn

vị SNCL, TCTC.

- Các nghiên cứu về lĩnh vực tự chủ, TCTC: Các báo cáo kết quả nghiên cứu,

bài viết trên các xuất bản phẩm, tạp chí, giáo trình…

- Các văn bản, báo cáo nội bộ của Đại học Huế: Văn bản quản lý nội bộ, báo

cáo thống kê, báo cáo tài chính hàng năm và đột xuất.

Nghiên cứu định tính: được tiến hành nhằm kiểm tra độ phù hợp và điều chỉnh

mô hình lý thuyết, đồng thời giúp khám phá, điều chỉnh và bổ sung các biến quan

sát dùng để đo lường các khái niệm nghiên cứu đảm bảo thang đo xây dựng phù

hợp với lý thuyết và được cụ thể hóa bằng thực tế. Trong luận án này, nghiên cứu

định tính được sử dụng thông qua việc phỏng vấn sâu các chuyên gia (Phụ lục 01)

là các nhà quản trị đại học và quản trị tài chính trong Đại học Huế (10 chuyên gia)

và thảo luận nhóm là 10 cán bộ quản lý tài chính là Trưởng phòng Kế hoạch tài

chính và Kế toán trưởng. Kết hợp với một số nội dung câu hỏi được chuẩn bị trước

dựa theo các mô hình đã nghiên cứu cùng với các lý thuyết về TCTC từ đó đưa ra

một số chỉ tiêu khi xây dựng bảng hỏi.

Nghiên cứu định lượng: Luận án nghiên cứu được tiến hành dựa trên lý thuyết

mô hình đã có và với phần mềm SPSS20 xử lý số liệu để đo lường các nhân tố

ảnh hưởng đến TCTC tại Đại học Huế. Quy trình nghiên cứu được thực hiện theo

3 bước:

- Nghiên cứu sơ bộ được thực hiện để điều chỉnh thang đo nháp được xây

dựng trên cơ sở tổng quan nghiên cứu. Trên cơ sở này một tập biến quan sát (thang

đo thử nghiệm) được xây dựng để đo lường các khái niệm.

- Sau khi hoàn thành bảng hỏi định lượng sơ bộ dựa trên kết quả của nghiên

cứu định tính, tác giả tiến hành nghiên cứu thử. Áp dụng phương pháp phỏng vấn

trực tiếp, điều tra 20 người thuộc đối tượng nghiên cứu của luận án. Sau đó, tiến

hành điều chỉnh, bổ sung và khắc phục những sai sót và hạn chế của bảng hỏi nhằm

hoàn thiện bảng hỏi định lượng cho điều tra chính thức.

- Nghiên cứu chính thức: Sau khi bảng hỏi hoàn thiện (Mẫu bảng hỏi ở Phụ

lục 02), tiến hành thu thập dữ liệu định lượng bằng phương pháp điều tra thông qua

bảng câu hỏi đối với đối tượng thuộc mẫu nghiên cứu.

- Phương pháp chọn mẫu

Trên cơ sở các tiêu chí đánh giá được lựa chọn, các ý kiến tham vấn chuyên

gia và thảo luận nhóm, nghiên cứu lựa chọn 03 nhóm đối tượng để khảo sát, đánh

giá về tự chủ tài chính tại Đại học Huế, gồm:

 Cấp Đại học Huế:

- Ban Giám đốc, Chủ tịch Hội đồng Đại học Huế.

- Trưởng, Phó ban Kế hoạch Tài chính và Cơ sở vật chất.

 Các Trường đại học thành viên:

- Ban Giám hiệu, Chủ tịch Hội đồng trường.

- Trưởng, Phó phòng Kế hoạch tài chính, Kế toán trưởng.

 Các Viện nghiên cứu, Trung tâm, Nhà xuất bản:

- Viện trưởng, Giám đốc.

- Trưởng, Phó phòng Kế hoạch tài chính, Kế toán trưởng.

Với tiêu chí này có 65 người có thể lựa chọn tham gia khảo sát.

Theo Hair và cộng sự ( 2014)[103], kích thước mẫu đảm bảo tính khoa học

n =

1 + N x e2

trong nghiên cứu được tính theo công thức sau:

Trong đó:

n: kích thước mẫu cần xác định.

N: quy mô tổng thể.

e: sai số cho phép.

Với nội dung khảo sát và đối tượng được lựa chọn khảo sát có tính tương

đồng cao; kích thước mẫu tổng thể =< 100, thì tỷ lệ sai số cho phép (e): ± 0.1.

n =

1 + 65 x 0.12

Do đó, kích thước mẫu tối thiểu cần đạt được của đề tài nghiên cứu là:

n = 39,393. (tương đương 40 người tham gia khảo sát).

Trên cơ sở này, số phiếu khảo sát sử dụng cho nghiên cứu là 45 phiếu và

được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.

4.2.3. Mô hình nghiên cứu đề xuất

Đến nay, đã có một số nghiên cứu về mô hình đo lường các tiêu chí thực hiện

tự chủ tài chính ở các cơ sở GDĐHCL, trong đó tập trung vào một số tiêu chí cụ thể

như sau:

Stt

Nội dung tiêu chí

Nguồn

Tính hiệu lực

Trần Đức Cân, 2012; Nguyễn Đình Hưng, 2018.

Trần Đức Cân, 2012; Nguyễn Chí Hướng, 2017;

Tính hiệu quả

Nguyễn Đình Hưng, 2018.

Tính tác động

Nguyễn Chí Hướng, 2017.

Tính bền vững

Trần Đức Cân, 2012; Nguyễn Chí Hướng, 2017.

Tính ràng buộc

Trần Đức Cân, 2012; Nguyễn Đình Hưng, 2018.

Hiệu quả tự chủ tài chính

Nguyễn Chí Hướng, 2017

Tự chủ nguồn thu

Nguyễn Đình Hưng, 2018; Nguyễn Chí Hướng, 2017.

Tự chủ nguồn chi

Nguyễn Chí Hướng, 2017; Nguyễn Đình Hưng, 2018.

Trần Đức Cân, 2012; Nguyễn Đình Hưng, 2018.

Tự chủ quản lý, sử dụng tài sản Sự thừa nhận của cộng

Trần Đức Cân, 2012.

đồng

(Nguồn: Tác giả tổng hợp)

Trên cơ sở nền tảng lý thuyết, tham vấn ý kiến chuyên gia, thảo luận nhóm và

các nghiên cứu đề cập ở trên, trong đó có một số mô hình nghiên cứu tương đối

đồng nhất với các tiêu chí đánh giá TCTC tại Đại học Huế. Theo đó, tác giả đề xuất

mô hình nghiên cứu dựa trên hệ thống tiêu chí được phác thảo như sau:

TÍNH HIỆU LỰC, HIỆU QUẢ TỰ

CHỦ

TÍNH THỐNG NHẤT VÀ CÔNG KHAI

TÀI

CHÍNH TỰ CHỦ TẠO LẬP NGUỒN TÀI CHÍNH ĐẠI

TỰ CHỦ SỬ DỤNG NGUỒN TÀI CHÍNH HỌC .

HUẾ TỰ CHỦ QUẢN LÝ, SỬ DỤNG TÀI SẢN

Mô hình 1. Mô hình nghiên cứu TCTC tại Đại học Huế

Nguồn: Tác giả tổng hợp

Ngoài việc tiến hành phân tích các tiêu chí đánh giá TCTC nêu trên, luận án

tiến hành phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến TCTC tại Đại học Huế trong bối cảnh

hội nhập quốc tế. Liên quan đến việc đo lường các yếu tố tác động đến TCTC đã có

một số nghiên cứu trong và ngoài nước, như: Micheal Mitsopoulos & Theodore

Pelagidis (2008) đề xuất mô hình gồm 5 yếu tố ảnh hưởng đến TCTC bao gồm: Cơ

chế - chính sách, khả năng quản lý, trình độ cán bộ, điều kiện tự chủ trong NCKH,

tự chủ trong đào tạo; hoặc Selin Arslanhan và Yaprak Kurtsal xem xét việc không

tiến hành TCTC ảnh hưởng như thế nào đến hiệu quả đổi mới của các trường Đại

học tại Thổ Nhĩ Kỳ. Các tác giả đã xem xét mối quan hệ giữa tự chủ của các

trường đại học và năng lực cạnh tranh của họ, qua đó lý giải hiệu quả đổi mới dựa

trên các điều kiện tự chủ như sau: (1) Sở hữu về CSVC và các trang thiết bị; (2)

Khả năng vay vốn; (3) Quyết định việc chi tiêu theo các mục tiêu; (4) Quyết

định khung chương trình, cấu trúc và nội dung môn học; (5) Khả năng tuyển

dụng và sa thải giảng viên; (6) Chủ động về mức lương; (7) Tự quyết định về

quy mô tuyển sinh; (8) Tự quyết định mức học phí. Trong nghiên cứu của mình

Vũ Thị Thanh Thủy (2012) cho rằng có 04 nhóm nhân tố ảnh hưởng đến TCTC:

(1) Tài sản hiện có; (2) Đội ngũ giảng viên; (3) Thương hiệu trường đại học; (4)

Năng lực người đứng đầu; hoặc theo Nguyễn Chí Hướng (2017) có 06 nhóm nhân

tố ảnh hưởng đến TCTC, gồm: (1) Chức năng nhiệm vụ; (2) Tổ chức bộ máy; (3) Cơ

chế chính sách; (4) Năng lực quản lý; (5) CSVC; (6) Trình độ cán bộ.

Như vậy, qua các nghiên cứu nói trên cũng như từ kết quả nghiên cứu định

tính, các yếu tố ảnh hưởng đến TCTC tại Đại học Huế được xác định bao gồm: (1)

Chủ trương, chính sách; (2) Cơ cấu tổ chức; (3) Hoạt động đào tạo; (4) Nguồn nhân

lực; (5) Điều kiện kinh tế - xã hội. Theo đó, để có cơ sở đánh giá khách quan các

yếu tố ảnh hưởng đến TCTC tại Đại học Huế, luận án tiến hành khảo sát ý kiến

đánh giá của các chuyên gia đồng thời với việc đánh giá các tiêu chí về TCTC.

4.2.4. Xây dựng thang đo và giả thuyết nghiên cứu định lượng

Các điều kiện thực hiện TCTC với thang đo Likert 5 mức độ từ 1 đến 5

được xem xét bao gồm: Chủ trương - Chính sách; Cơ cấu tổ chức; Hoạt động đào

tạo; Nguồn nhân lực; Điều kiện kinh tế - xã hội. Với thang đo này, bằng các phát

biểu khẳng định để lượng hóa với mức độ từ: (1) Rất không đồng ý, (2) Không

đồng ý, (3) Bình thường, (4) Đồng ý, (5) Rất đồng ý.

4.2.5. Phương pháp ma trận SWOT

Phương pháp ma trận SWOT được sử dụng để phân tích điểm mạnh, yếu

cũng như cơ hội và thách thức trong việc thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu quả

TCTC tại Đại học Huế; nội dung phân tích ma trận theo các nhà khoa học Marion

Dosher, Ts. Otis Benepe, Albert Humphrey, Robert F. Stewart và Birger Lie

(1964), được mô hình hóa như sau:

BÊN TRONG BÊN NGOÀI CƠ HỘI (O) THÁCH THỨC (T)

ĐIỂM MẠNH (S) Kết hợp: S-O Kết hợp: S-T

ĐIỂM YẾU (W) Kết hợp: W-O Kết hợp: W-T

5. Đóng góp mới về khoa học của luận án

Hệ thống hóa góp phần làm rõ một số vấn đề lý luận theo cách tiếp cận của lý

thuyết kinh tế học về TCTC đối với các cơ sở GDĐH công lập ở Việt Nam.

Nghiên cứu kinh nghiệm TCTC của một số cơ sở đào tạo trên thế giới và trong

nước, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho các cơ sở GDĐH công lập trong nước

nói chung, Đại học Huế nói riêng.

Trên cơ sở phân tích thực trạng về TCTC tại Đại học Huế giai đoạn 2016 -

2021, đánh giá chung về thành tựu, hạn chế và nguyên nhân, đề xuất giải pháp, kiến

nghị về nâng cao hiệu quả TCTC tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn

6.1. Ý nghĩa về mặt lý luận

Luận án góp phần làm rõ lý luận, nội hàm về TCTC và xây dựng các tiêu chí

đánh giá về mức độ TCTC. Đồng thời, nghiên cứu chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến

TCTC tại các cơ sở GDĐHCL trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

6.2. Ý nghĩa về mặt thực tiễn

Thứ nhất, nghiên cứu chỉ ra được những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân

trong TCTC tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Thứ hai, đề xuất được quan điểm, định hướng và mô hình TCTC phù hợp

với Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Thứ ba, đề xuất giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động

TCTC tại Đại học Huế trong giai đoạn phát triển mới.

7. Cấu trúc của luận án

Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, Phụ lục, luận

án được kết cấu gồm 04 chương:

Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu.

Chương 2: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về tự chủ tài chính của các

đơn vị sự nghiệp công lập trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Chương 3: Thực trạng tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập

quốc tế.

Chương 4: Giải pháp nâng cao hiệu quả tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong

bối cảnh hội nhập quốc tế.

Chương 1

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

Đến nay, trên thế giới cũng như tại Việt Nam đã có những công trình nghiên

cứu về TCĐH, TCTC ở đơn vị SNCL và tự chủ ở các CSGDĐHCL. Đây là chủ đề

luôn mang tính thời sự, nên có khá nhiều công trình nghiên cứu có liên quan đến

chủ đề này, từ các góc độ tiếp cận khác nhau, có thể tổng quan một số công trình

như sau:

1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu lý luận về tự chủ đại học và tự chủ

tài chính

“Báo cáo tổng quan về xu thế quản trị đại học trên thế giới” của World Bank

(2008) đã khái quát bốn mô hình quản trị đại học với các mức độ tự chủ khác nhau, từ

mô hình nhà nước kiểm soát hoàn toàn (state control) như ở Malaysia, đến các mô hình

bán tự chủ (semi-autonomous) như ở Pháp và New Zealand, mô hình bán độc lập

(semi-independent) ở Singapore và mô hình độc lập (independent) ở Anh, Úc.

Fielden, J. (1997) Andeson, D. và Jonhson, R. (1998) với các bài viết

“University Autonomy in Twenty Countries”, “Government and Higher

Education Relationships Across Three Continents, Pergamon Press”, “Measuring

the Grip of the State: the relationship between governments and universities in

selected Commonwealth countries”. Các nghiên cứu này đã có sự tách biệt rõ ràng

giữa TCĐH và TCTC. Theo các tác giả, TCĐH gồm có b a phương diện cơ bản

gồm: tự chủ về học thuật, tự chủ về tài chính và tự chủ về tổ chức và quản lý. Trong

đó, TCTC được quan niệm là sự chủ động đảm bảo các nguồn lực bên trong phục

vụ cho các hoạt động đào tạo và NCKH của trường. Các trường đại học cần được

tự quyết định và chủ động về khai thác, tìm kiếm nguồn lực tài chính, cách thức

sử dụng các nguồn tài chính và tài sản hiện có, đầu tư cho tài sản tương lai và cân

đối các nguồn tài chính thu và chi nhằm đảm bảo hệ thống tài chính minh bạch, tuân

thủ pháp luật và không vụ lợi. Quan niệm về TCTC như vậy là khá toàn diện, bao

gồm cả khía cạnh nguồn lực tiền tệ và phi tiền tệ, bao gồm cả hoạt động thu và chi,

đồng thời cũng thể hiện được yêu cầu của TCTC [89], [112], [114].

Trần Hồng Quân (2014) [79] với bài viết “Kiến nghị về tự chủ tài chính” khi

bàn về TCĐH, các chuyên gia thường nhấn mạnh tới một đặc điểm của GDĐH Việt

Nam đó là sự đa dạng về chủ sở hữu cũng như về năng lực của các trường. Điều này

đòi hỏi cần có nhiều mức độ tự chủ khác nhau cho các cơ sở khác nhau. Hầu hết các

chuyên gia giáo dục đều thống nhất ở một số điểm then chốt, đó là: (1) tự chủ là

điều kiện tối cần thiết để một trường đại học có thể tồn tại và hoàn thành sứ mạng

đã đề ra; (2) tự chủ là một khái niệm phức tạp, với nhiều khía cạnh khác nhau.

Nhưng tối thiểu phải bao gồm các khía cạnh sau: tự chủ về quản trị, tự chủ trong

hoạt động chuyên môn (hay tự chủ học thuật), và tự chủ về tài chính; (3) tự chủ

không phải là một tình trạng với hai trạng thái hoặc “có” hoặc “không”, mà là một

đặc điểm mà mỗi trường có thể đạt được ở nhiều mức độ khác nhau, từ hoàn toàn

không tự chủ đến hoàn toàn tự chủ.

Trần Quốc Toản (2018) [81] với bài viết “Một số vấn đề về cơ chế tự chủ của

các trường đại học” cho rằng TCĐH là việc trao quyền cho các cơ sở GDĐH: (1)

TCĐH là quyền của nhà trường được tự “điều hành” hoạt động của mình mà không

bị kiểm soát từ bên ngoài; hay là sự “thoát ra khỏi” sự kiểm soát, hạn chế của các cơ

quan quản lý nhà nước, của thị trường… đối với các hoạt động của trường đại học;

(2) là quyền của các trường tự do đưa ra các quyết định về cách thức tổ chức hoạt

động cũng như mục tiêu - sứ mạng của trường (do trường đặt ra); (3) là quyền của

các trường được quyết định các phương tiện, cách thức để đạt đến mục tiêu đã được

nhà nước xác định trước; (4) TCĐH cũng có thể được xác định như là các quyền lực

có điều kiện đối với các trường: các trường chỉ có thể có các quyền tự chủ nào đó

trong hoạt động khi đã đạt được các chuẩn mực quy định.

Nguyễn Minh Thuyết (2014) [59] với bài viết “Tự chủ tài chính - Thực trạng

và giải pháp”, cho rằng TCĐH bao gồm bốn khía cạnh sau: (1) tự chủ về tổ chức

(organisational autonomy), tức là tự quyết định cơ cấu tổ chức và quá trình ra quyết

định của mình, cụ thể là về: Người đứng đầu, tiêu chuẩn, thủ tục lựa chọn, nhiệm kỳ

và việc miễn nhiệm người đứng đầu; Hội đồng quản trị: chức năng, nhiệm vụ,

quyền hạn; cơ cấu, tiêu chuẩn, thủ tục lựa chọn thành viên trong trường, ngoài

trường, nhiệm kỳ và việc miễn nhiệm thành viên. Các đơn vị đào tạo, NCKH, dịch

vụ và hành chính; Tính chất vì lợi nhuận/không vì lợi nhuận của nhà trường; (2) tự

chủ về tài chính (financial autonomy), tức là độc lập điều hành và phân bổ ngân quỹ

của mình, cụ thể là quyết định: Thời hạn của một vòng tài trợ công, loại tài trợ

công; Việc vay vốn và duy trì thặng dư; Việc điều hành CSVC; Học phí của sinh

viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh trong nước và nước ngoài; (3) tự chủ về

nhân sự (staffing autonomy), tức là tự quyết định việc tuyển dụng và điều hành

nguồn nhân lực sao cho phù hợp với lợi ích của mình, cụ thể là: Các vị trí việc làm,

mức lương, thủ tục tuyển dụng, đề bạt, miễn nhiệm; (4) tự chủ về học thuật

(academic autonomy), tức là tự điều hành công tác đào tạo, NCKH của mình, cụ thể

là quyết định: Số lượng người học và việc tuyển sinh vào các hệ đào tạo; chương

trình đào tạo, bao gồm ngôn ngữ sử dụng trong đào tạo, cơ chế đảm bảo chất lượng.

Jongbloed và cộng sự (2000) [104] với nghiên cứu “Spending Strategies: A

Closer look at The Financial Management of the European University” đã đưa ra

quan niệm TCTC là tự chủ trong vận hành khía cạnh tài chính của trường đại học,

được biểu hiện qua các nội dung gồm: tự chủ sử dụng nhân lực, tự chủ trong thiết

lập mức học phí, tiến hành các hoạt động tạo thu nhập, chuyển giao tài sản và cơ sở

hạ tầng.

Cotelnic, A. và cộng sự (2015) [ 9 5 ] với nghiên cứu “The USV Annals of

Economics and Public Administration” cho rằng quyền TCTC được xem là khả

năng của của các trường đại học trong việc tích luỹ quỹ và tạo ra thặng dư ngân

sách, thiết lập học phí, vay tiền từ thị trường tài chính; đầu tư vào các sản phẩm tài

chính, phát hành cổ phiếu và trái phiếu; sở hữu đất đai và tòa nhà.

Sheehan (1997) [116] với bài viết “Social Demand Versus Political

Economy in Higher” đề cập đến bối cảnh toàn cầu hoá, khu vực hoá, quốc tế hoá

thì nguồn tài chính cho giáo dục rất đa dạng, gồm nguồn từ chính phủ, thu của học

sinh, phụ huynh và các tổ chức tài trợ cho giáo dục. Vì vậy theo tác giả TCTC là

khả năng đưa ra các quyết định tài chính, sự độc lập với các nguồn tài chính từ

chính phủ, cho tới các tổ chức tài trợ, và khả năng tạo ra các nguồn tài trợ công và

phân bổ các nguồn tài chính này một cách độc lập. Quan điểm này của tác giả

cũng đã gắn TCTC trong phạm vi tiền tệ, bao gồm cả hai khía cạnh đó tự chủ trong

khai thác và sử dụng. Tuy nhiên, theo tác giả, tự do trong cả khai thác và sử dụng

chỉ gắn với nguồn tài chính ngoài nguồn tài chính từ chính phủ, còn đối với nguồn

tài chính từ chính phủ thì chỉ có quyền tự do phân bổ.

Rothblatt, S. (1992) [115] với bài viết “Economics. In The Encyclopedia of

Higher Education of B.R. Clark and G.R. Neave (ed.)” khi nêu về giới hạn của

TCTC tác giả đã nhấn mạnh những vấn đề như tuyển dụng nhân sự, sử dụng và trả

lương, vị trí cá nhân, sở hữu CSVC và khả năng mua sắm, xây dựng CSVC bằng

tiền của trường, sửa chữa các công trình và hệ thống ngân quỹ của nhà nước. Như

vậy, TCTC không chỉ giới hạn trong phạm vi nguồn lực tiền tệ mà còn bao gồm cả

những vấn đề phi tiền tệ. Tuy nhiên, những nội dung về TCTC ông đưa ra không

chỉ trong lĩnh vực tài chính còn có các lĩnh vực khác về TCĐH.

Mitsopoulos, M and Pelagidis, T (2008) [111] với bài viết “Comparing the

Administrative and Financial Autonomy of Higher Education Institutions in 7 EU

Countries” thước đo mức độ tự chủ TCTC của trường đại học là dựa vào sản lượng

như số ấn phẩm, công trình nghiên cứu được trích dẫn của nhà trường.

Arben Malaj, Fatmir Mema và Sybi Hida (2005) [90] với bài viết “University

Autonomy in Europe II, the Scorecard” các tác giả chỉ ra những thách thức của việc

giao quyền tự chủ TCTC là nhà nước cần có cơ chế giám sát, xác định nhân tố xem

xét trong công thức phân bổ tài trợ. Các trường có thêm trách nhiệm, quản lý tài

chính trở nên phức tạp hơn do sự đa dạng về nguồn tài chính (trường đại học tại

Châu Âu có hơn 100 nguồn thu). Các trường phải xác định điểm mạnh, hiểu rõ chi

phí hoạt động.

Kohtamaki, V (2009) [106] với bài viết “How do Higher Education

Institutions Enhance their Financial Autonomy?” tác giả cho rằng điều kiện giao

TCTC cho các trường là cơ quan chức năng của nhà nước ký thỏa thuận với các

trường (thời hạn 3 năm, hàng năm có thỏa thuận bổ sung) về mục tiêu, nhiệm vụ

đào tạo, NCKH ứng với nguồn tài chính được cấp. Giao quyền tự chủ, TCTC gắn

với trách nhiệm giải trình chất lượng dịch vụ cung cấp, phải công khai để người học

lựa chọn... Nhà trường phải thành lập Hội đồng quản trị đầy đủ thành phần như giáo

viên, cán bộ quản lý cấp cao, sinh viên, đại diện bên ngoài đến từ doanh nghiệp…

và không ai trong các nhóm có thể tạo thành đa số. Ngoài ra, lãnh đạo nhà trường

phải có tầm nhìn, năng lực quản lý, điều hành, có quan hệ tốt với cộng đồng các

trường và các cơ quan bên ngoài có liên quan. Các trường phải nhận thức rõ phạm

vi hoạt động, giá trị gia tăng tạo ra cho xã hội, cho các bên liên quan và cho người

học, có giải pháp củng cố hình ảnh, uy tín của nhà trường.

Estermann, T (2011) [98] với bài viết “University Autonomy in Europe,

University Education” đề cập đến các nguồn tài chính của nhà trường, bao gồm: tài

trợ công; thu phí, học phí; hợp đồng với khu vực tư nhân, doanh nghiệp và các tổ

chức khác; hoạt động từ thiện; thương mại, cung cấp dịch vụ và thu khác (như tiền

thuê CSVC, phục vụ nhà ở, căng tin, thư viện, trông giữ xe...); thu nhập từ hoạt

động tài chính; nhiều trường được tự quyết định mức thu học phí.

Estermann, T và Pruvot, E.B (2011) [97] với nghiên cứu “University

Autonomy in Europe II, the Scorecard” nghiên cứu nhận định các nhân tố ảnh

hưởng tới tự chủ, TCTC, bao gồm: cơ chế quản lý, kiểm soát, cách tài trợ ngân

sách, sự năng động, sáng tạo, cơ cấu tổ chức, hình thức pháp lý, quyền sở hữu, trách

nhiệm giải trình, sự đa dạng nguồn tài chính của các trường.

Các tác giả Arben Malaj, Fatmir Mema và Sybi Hida, Estermann, T. & Pruvot,

E.B và Kim Gwang - Jo, với các bài viết “Albania, Financial Management in the

Education System: Higher Education”, “University Autonomy in Europe II, the

Scorecard”, “I. Rationale of Stuy & Research Questions II. Indicators on Evolution

of Higher Education. IIdI. Results of the Pilot Test of Indicators. IV. Challenges and

Reflections. 2. 6/21/2010. GJK, Benchmarking Education Systems for...” các tác giả

cho rằng điều kiện và giải pháp để nâng cao tự chủ, TCTC cho nhà trường là nhà nước

phải cụ thể hóa nó trong điều khoản của pháp luật. Muốn hạn chế sự phát sinh rủi ro

đạo đức (cán bộ quản lý sử dụng quyền lực cho lợi ích cá nhân) thì nhà nước phải có

các biện pháp ưu đãi, xử phạt rõ ràng về hành vi của người ra quyết định. Cơ quan

công quyền đóng vai trò then chốt thúc đẩy tự chủ, TCTC, giúp các trường vượt qua

những thách thức tài chính như đơn giản hóa các nguyên tắc, thủ tục hành chính, xây

dựng tiêu chí phân bổ tài trợ theo phương thức cạnh tranh; có chính sách ưu đãi thuế

với cá nhân, tổ chức đóng góp từ thiện; khuyến khích các trường thu hút nguồn tài

chính từ khu vực tư nhân bằng cơ chế đồng tài trợ. Loại bỏ các rào cản pháp lý, đảm

bảo nguồn lực tài chính và con người của nhà trường được huy động cho mục tiêu

giảng dạy, NCKH chất lượng cao, định kỳ bắt buộc phải kiểm toán báo cáo tài chính để

tăng cường trách nhiệm của các trường [91] [97] [105].

Theo Estermann, T. và Nokkala T. (2009), Estermann, Nokkala, và Steinel

(2012), [96], [99] với bài viết “University Autonomy in Europe I”, “Financially

Sustainable Universities II European universities diversifying income streams” cho

rằng TCTC của các trường ĐH bao gồm các nội dung: mức độ có thể tích lũy dự

trữ; mức độ có thể giữ lại thặng dư; quyền tự do thiết lập học phí; khả năng vay tiền

từ thị trường tài chính; khả năng đầu tư vào các sản phẩm tài chính; khả năng phát

hành cổ phiếu và trái phiếu và quyền sở hữu đất đai và các tòa nhà.

Nguyễn Trần Đức Cân [54] với nghiên cứu “Hoàn thiện cơ chế tự chủ tài

chính tại các cơ sở giáo dục đại học ở Việt Nam” tác giả đưa ra 6 tiêu chí để đánh

giá mức độ hoàn thiện cơ chế TCTC tại các trường ĐHCL ở Việt Nam: (1) tính hiệu

lực của cơ chế TCTC; (2) tính hiệu quả của cơ chế TCTC; (3) tính linh hoạt của cơ

chế TCTC; (4) tính công bằng của cơ chế TCTC; (5) tính ràng buộc về mặt tổ chức

của cơ chế TCTC; (6) sự thừa nhận của cộng đồng. Trên cơ sở đó, đưa ra 6 nhóm

giải pháp tương ứng để hoàn thiện cơ chế TCTC tại các trường ĐHCL tại Việt Nam.

Nguyễn Thị Thu Hà [67] với bài viết “Thực trạng và giải pháp triển khai cơ

chế tự chủ tại các cơ sở giáo dục đại học công lập”, tác giả đã khẳng định những kết

quả đạt được khi thực hiện cơ chế tự chủ: (1) vai trò, vị trí của các CSGDĐHCL

trong hệ thống dần được khẳng định; (2) năng lực giảng viên được tăng cường; (3)

chất lượng đào tạo có chuyển biến rõ rệt; (4) công tác đảm bảo chất lượng được chú

trọng; (5) công tác nghiên cứu, KHCN, hợp tác quốc tế bước đầu được đẩy mạnh;

(6) năng lực tự chủ và trách nhiệm xã hội của các CSGDĐHCL được nâng cao. Tuy

nhiên, vẫn còn một số tồn tại: (1) cơ chế, chính sách về tự chủ còn thiếu và chưa

đồng bộ, một số nội dung chưa thống nhất, chưa có đủ chính sách, cơ chế mạnh để

thực hiện tự chủ; (2) việc thực hiện tự chủ chưa gắn với đổi mới quản trị đại học

trong CSGDĐHCL; (3) giao quyền tự chủ cho các CSGDĐHCL chưa phù hợp với

năng lực. Từ đó, đề xuất các giải pháp: (1) hoàn thiện hệ thống chính sách về

TCĐH; (2) tổng kết, đánh giá thí điểm thực hiện cơ chế tự chủ GDĐH và nghiên

cứu xây dựng mô hình TCĐH phù hợp với điều kiện Việt Nam; (3) đầu tư cho các

điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo; (4) tăng cường kiểm định chất lượng giáo

dục; (5) đổi mới và nâng cao hiệu quả quản trị đại học.

1.2. Nhóm các công trình nghiên cứu thực tiễn về tự chủ đại học và tự chủ

tài chính

Hoàng Thị Xuân Hoa (2012) [42] với bài viết “Tự chủ đại học: Xu thế phát

triển” đã chỉ ra kinh nghiệm thành công bước đầu trong thực hiện tự chủ ở Đại

học Quốc gia Hà Nội sau khi được Nhà nước trao quyền tự chủ. Đại học Quốc gia

Hà Nội đã thực hiện phân cấp quản lý theo hướng tăng quyền tự chủ, tự chịu trách

nhiệm xã hội cao trong các lĩnh vực hoạt động của các đơn vị thành viên và các đơn

vị trực thuộc bằng việc ban hành các văn bản hướng dẫn phù hợp với năng lực, điều

kiện và hiệu quả hoạt động của từng đơn vị. Song song với đó cần tăng cường chỉ

đạo, điều phối, thống nhất và kiểm tra giám sát chặt chẽ của Đại học Quốc gia Hà

Nội đối với các đơn vị thành viên.

Nguyễn Thị Hương [66] với bài viết “Giải pháp đẩy mạnh tự chủ tài chính tại

Đại học Quốc gia Hà Nội”, tác giả đã tập trung đánh giá ba nội dung chính: (1) thực

hiện 3 cấp quản lý tài chính theo cơ chế TCTC; (2) quản lý ngân sách từng bước

gắn với yêu cầu sản phẩm đầu ra; (3) thực hiện phân bổ ngân sách theo nhiệm vụ và

khối lượng công việc từ đó đề xuất một số giải pháp để đẩy mạnh TCTC tại Đại học

Quốc gia Hà Nội trong đó tập trung vào các giải pháp chính: (i) phân bổ nguồn lực

theo kết quả đầu ra; (ii) áp dụng hình thức nhà nước đặt hàng đối với các ngành

khoa học cơ bản; (iii) thực hiện tăng học phí đối với ngành có xã hội hóa cao; (iv)

phân cấp mạnh công tác quản lý tài chính cho các trường thành viên.

Đặng Thị Lệ Xuân [35] với bài viết “Tự chủ tài chính tại Trường Đại học

Kinh tế quốc dân”, tác giả đề cập đến các nội dung về TCTC: (1) chính sách học

phí; (2) thu sự nghiệp, (3) chính sách miễn giảm học phí, chính sách học bổng, (4)

đầu tư mua sắm. Đề xuất một số phương án hoàn thiện cơ chế tài chính cho đại học

tự chủ: (1) phát triển tín dụng sinh viên; (2) miễn thuế phần doanh thu tài trợ cho

trường; (3) chính sách tài trợ cho NCKH và đầu tư CSVC; (4) cho phép các trường

từng bước tăng học phí để bù đắp chi phí.

1.3. Nhóm các công trình nghiên cứu tự chủ tài chính ở các đại học Vùng

của Việt Nam

Nguyễn Văn Toàn (2016) [74] với bài viết “Quản trị đại học hai cấp - Những

vấn đề thực tiễn từ Đại học Huế”, đã đưa ra đề nghị cần làm rõ mô hình đại học hai

cấp so với các trường đại học thuộc bộ chủ quản khác và những nét tương đồng

giữa Đại học Vùng và Đại học Quốc gia. Khi thực hiện TCĐH đối với Đại học

Vùng, tác giả cũng đề xuất, gợi mở các vấn đề cần quan tâm bao gồm: (1) tính đa

ngành, đa lĩnh vực; (2) mối quan hệ giữa Đại học Vùng với các trường đại học

thành viên, đơn vị trực thuộc; (3) TCĐH được xem xét trên các chủ thể là Đại học

Vùng với TCĐH của các trường đại học thành viên; (4) TCĐH trên phạm vi nào

cũng xem xét trên các khía cạnh: TCTC, tự chủ về nhân sự, tự chủ trong đào tạo.

Nguyễn Vũ Quốc Huy (2018) [85] với bài viết “Thực trạng, những thuận lợi

và khó khăn của Trường Đại học Y Dược, Đại học Huế khi thực hiện tự chủ”, tác

giả nhấn mạnh để thực hiện tự chủ đại học và tự chủ tài chính phải chú trọng các

lĩnh vực cần được hoàn thiện: (1) về tổ chức và nhân sự: cần có cơ chế hữu hiệu

trong tuyển dụng và thu hút nguồn cán bộ chất lượng cao; (2) về đào tạo: được

quyền tự chủ xây dựng và thẩm định chương trình đào tạo, mở ngành đào tạo và

thiết kế ngành nghề đào tạo; (3) về tài chính: được quyền tự quyết định mức thu và

nội dung chi, quyền huy động vốn và đa dạng hoá nguồn thu.

Nguyễn Quang Linh, Trần Đăng Huy, Hồ Thị Thanh Hương (2020) [62] với

bài viết “Tự chủ đại học ở Đại học Huế: Thực trạng, ảnh hưởng và một số kiến

nghị” các tác giả cho rằng khi việc thực hiện TCTC tại Đại học Huế còn có những

hạn chế nhất định: (1) Luật Giáo dục Đại học 2018 sửa đổi, bổ sung nhưng chưa có

sự đồng bộ với các luật chuyên ngành, trở thành rào cản thực hiện TCĐH; (2) Cơ

chế TCĐH đang áp dụng chung cho các cơ sở giáo dục đại học là không phù hợp,

còn nhiều bất cập với đặc thù của Đại học Vùng; (3) Tự chủ đại học gắn với việc đã

được đầu tư, xây dựng cơ sở vật chất đồng bộ, hiện đại; (4) TCĐH sẽ mâu thuẫn với

một cơ sở giáo dục đại học theo định hướng nghiên cứu như đầu tư các khoa học cơ

bản sẽ giảm nguồn thu.

Đoàn Đức Lương (2018) [37] với bài viết “Cơ sở xây dựng Đề án đổi mới cơ

chế hoạt động tự chủ đại học”, tác giả cho rằng để các trường đại học thành viên

trực thuộc Đại học Huế thực hiện thành công TCĐH, trong đó có TCTC cần thực

hiện đồng bộ các nhiệm vụ: thực hiện nhiệm vụ đào tạo như phát triển chương trình

đào tạo, mở rộng các chương trình liên kết, chương trình đặc thù; (2) thực hiện

nhiệm vụ NCKH và hợp tác quốc tế; (3) công tác tổ chức nhân sự và tổ chức:

Trường đại học thành viên quyết định vị trí việc làm và cơ cấu viên chức theo chức

danh nghề nghiệp; (4) tự chủ trong công tác tài chính và đầu tư CSVC; (5) đổi mới

phương thức quản trị đại học.

Lê Văn Bình (2020) [44] với nghiên cứu “Hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính

tại Đại học Huế” tác giả kết luận để thực hiện cơ chế TCTC đạt hiệu quả, cần thực

hiện tốt các nội dung sau: (1) phân cấp quản tài chính và tổ chức bộ máy quản lý tài

chính; (2) tự chủ về nguồn thu, mức thu; (3) tự chủ về sử dụng nguồn tài chính; (4)

tự chủ về tiền lương, tiền công và thu nhập tăng thêm; (5) tự chủ về sử dụng kết quả

tài chính và các quỹ; (7) tự chủ về mở tài khoản giao dịch; (8) tự chủ về hoạt động

liên doanh, liên kết; (9) tự chủ về xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ.

Trần Nguyên Khôi (2016) [80] với bài viết “Bài học trong quá trình tự chủ tại

Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng”, cho rằng thực hiện TCĐH cũng như TCTC tại

Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng cần chú trọng các nội dung: (1) xây

dựng chiến lược phát triển của đại học thành viên phải trên cơ sở phát triển của Đại

học Vùng; (2) bên cạnh chương trình chất lượng cao phải chú trọng chương trình

đại trà; (3) thực hiện kiểm định và công khai chất lượng; (3) đa dạng hóa nguồn thu

và nâng cấp CSVC; (4) quốc tế hóa các hoạt động.

Nguyễn Thị Hồng Liên (2019) [56] với nghiên cứu “Đổi mới công tác quản lý

tài chính thực hiện cơ chế tự chủ tài chính phục vụ yêu cầu đổi mới căn bản, toàn

diện giáo dục đại học của Đảng và Nhà nước” nghiên cứu trong phạm vi Đại học

Thái Nguyên và khẳng định để triển khai áp dụng cơ chế tự chủ các cơ sở GDĐH

thành viên thuộc Đại học Thái Nguyên cần thực hiện tốt các nội dung: (1) chủ

động trong việc phát triển các chương trình đào tạo như đào tạo theo nhu cầu của xã

hội, đi kèm thí điểm chương trình chất lượng cao và đào tạo các dịch vụ giáo

dục; (2) tích cực để cân bằng hoạt động tài chính, tiết kiệm chi thường xuyên để

đầu tư cơ sở hạ tầng, mua sắm thiết bị phục vụ đào tạo; (3) đa dạng hóa các nguồn

lực một cách có hiệu quả, nâng cao chất lượng giáo dục; (4) hoàn thiện hệ thống

văn bản quy định trong công tác quản lý tài chính; (5) chú trọng ứng dụng thông tin

trong quá trình quản lý tài chính.

1.4. Đánh giá chung tình hình nghiên cứu

Các nghiên cứu này đề cập đến những vấn đề chủ yếu sau:

Một là, đưa ra một số lý luận về tự chủ, TCTC trong thực hiện nhiệm vụ; mối

quan hệ, điều kiện thực hiện tự chủ.

Hai là, vai trò của TCTC trong việc đa dạng hóa nguồn lực, nâng cao tính chủ

động, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị sự nghiệp công, nâng cao năng lực cạnh

tranh của các đơn vị SNCL trong nghiên cứu và đào tạo.

Ba là, đánh giá thực trạng, những tác động tích cực của cơ chế TCTC như tạo

ra cơ sở pháp lý để các CSGDĐHCL thực hiện TCTC; giảm sự can thiệp của cơ

quan quản lý nhà nước; tạo điều kiện cho các CSGDĐHCL chủ động nâng cao hiệu

quả sử dụng nguồn tài chính gắn với chất lượng hoạt động. Đa dạng hóa và tăng

nguồn thu sự nghiệp, nguồn tài trợ từ doanh nghiệp, các dự án...

Bốn là, nêu lên xu thế, kinh nghiệm TCĐH của một số nước, kinh nghiệm của

một số CSGDĐHCL Việt Nam.

Năm là, những vướng mắc liên quan đến cơ chế TCTC đó là sự lệch pha giữa

cơ chế và quyền lực thực tế. Cơ chế phân bổ ngân sách chưa có tiêu chí rõ ràng, còn

chồng chéo, mang nặng tính bình quân, dựa vào yếu tố đầu vào chưa chú trọng đến

yếu tố đầu ra là chất lượng, thủ tục giải ngân vẫn còn phức tạp.

Sáu là, các tác giả đã bước đầu đề xuất một số giải pháp để thực hiện cơ chế tự

chủ, TCTC như thay đổi cách phân bổ ngân sách, thí điểm cơ chế đặt hàng, mua

dịch vụ công đối với ngành học, đẩy mạnh xã hội hóa, tính đủ chi phí đào tạo.

1.5. Những vấn đề đặt ra cần được nghiên cứu

Mặc dù có rất nhiều công trình nghiên cứu về TCĐH, TCTC ở các trường

ĐHCL ở nước ta nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu các vấn đề sau:

Thứ nhất, chưa có nghiên cứu nào về TCTC của CSGDĐHCL gắn với trong

bối cảnh hội nhập quốc tế.

Thứ hai, chưa có công trình nghiên cứu nào sử dụng mô hình lượng hóa các

tiêu chí đánh giá TCTC của CSGDĐHCL;

Thứ ba, chưa có công trình nào nghiên cứu và lượng hóa các yếu tố tác động

đến mức độ TCTC của CSGDĐHCL theo mô hình tổ chức hai cấp;

Thứ tư, chưa có công trình nào làm rõ mối quan hệ mang tính đặc thù giữa

chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của Đại học Huế với các đơn vị trực thuộc

trong thực hiện TCTC.

Thứ năm, chưa có công trình nào nghiên cứu và so sánh TCTC của Đại học Huế

(mô hình đại học hai cấp) so với các CSGDĐHCL khác trực thuộc Bộ chủ quản.

Như vậy, đến nay có thể nói chưa có công trình nghiên cứu nào bàn về TCTC

tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế trong giai đoạn vừa qua - đây được

coi là khoảng trống nghiên cứu cần được tiến hành nghiên cứu một cách logic và

khoa học nhằm đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả TCTC tại Đại học Huế

trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Tiểu kết Chương 1

Tự chủ đại học trong đó có TCTC là vấn đề được nhiều nhà khoa học, nhà

quản lý trong và ngoài nước quan tâm nghiên cứu tiếp cận dưới nhiều góc độ khác

nhau. Từ khảo cứu các công trình nghiên cứu đã được công bố liên quan đến đề

tài luận án, có thể rút ra một số kết luận sau đây:

Thứ nhất, tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án cho

thấy, vấn đề TCTC giáo dục ĐHCL có nhiều công trình nghiên cứu trong và ngoài

nước; tiếp cận đa ngành và liên ngành.

Thứ hai, các nghiên cứu đã làm rõ một số vấn đề lý luận về TCĐH và TCTC

đối với các CSGDĐHCL; đề xuất một số giải pháp, gợi mở một số kinh nghiệm

tham khảo về TCTC cho các trường ĐHCL ở Việt Nam.

Thứ ba, cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu trong quy mô luận

án tiến sĩ quản lý kinh tế một cách trực diện có tính hệ thống về TCTC trong bối

cảnh hội nhập quốc tế đối với đại học vùng ở Việt Nam, trong đó có Đại học

Huế. Đây chính là khoảng trống trong nghiên cứu về TCĐH, bao gồm TCTC ở các

CSGDĐHCL.

Thứ tư, đây là đề tài có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn; kế thừa các kết quả

nghiên cứu đã được công bố, tiếp tục nghiên cứu làm sáng tỏ cơ sở lý luận, đánh

giá thực trạng, đề xuất quan điểm và giải pháp nâng cao hiệu quả TCTC tại Đại học

Huế đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045.

Chương 2

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN

VỀ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH CỦA ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP

TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ

2.1. Tổng quan về tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập trong bối

cảnh hội nhập quốc tế

2.1.1 Khái niệm tài chính

Tài chính là phạm trù kinh tế phản ánh các quan hệ phân phối của cải xã hội dưới

hình thức giá trị phát sinh trong quá trình hình thành, tạo lập, phân phối các quỹ tiền tệ của

các chủ thể trong nền kinh tế nhằm đạt mục tiêu của các chủ thể ở mỗi điều kiện nhất định

[30]. Tài chính có ba chức năng cơ bản:

- Chức năng huy động: Đây là chức năng tạo lập nguồn tài chính thông qua việc huy

động vốn, từ đó cho thấy khả năng tổ chức, khai thác nguồn tài chính nhằm đáp ứng nhu

cầu phát triển kinh tế.

- Chức năng phân phối: qua tài chính là việc phân phối tổng sản phẩm xã hội dưới

hình thức giá trị. Thông qua chức năng này, những quỹ tiền tệ tập trung và không tập trung

được hình thành và sử dụng với các mục đích nhất định.

- Chức năng giám sát: tài chính là nói đến khả năng khách quan của phạm trù tài

chính. Chức năng này đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức kiểm tra quá trình vận

động của các nguồn tài chính để tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ.

2.1.2. Khái niệm về đơn vị sự nghiệp công lập

Theo khoản 1 Điều 9 Luật Viên chức 2010 quy định: “đơn vị SNCL là tổ chức do

cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội thành

lập theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ công, phục vụ

quản lý nhà nước”.

Tại Điều 3 Nghị định số 120/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định về thành lập,

tổ chức lại, giải thể đơn vị SNCL quy định đơn vị SNCL ở nước ngoài là đơn vị SNCL

thuộc bộ, cơ quan ngang bộ hoặc cơ quan thuộc Chính phủ do cơ quan có thẩm quyền

của Nhà nước thành lập, có tư cách pháp nhân, có con dấu, tài khoản riêng theo quy

định của pháp luật và đặt trụ sở ở nước ngoài.

2.1.3. Khái niệm về tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập

2.1.3.1. Tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập

Cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công được hiểu là các quy định về giao quyền

tự chủ, chịu trách nhiệm đối với những nhiệm vụ mang tính chất thuộc phạm vi cũng

như quyền hạn của các đơn vị sự nghiệp công đối với tổ chức bộ máy, nhân sự, chuyên

môn và nguồn tài chính của đơn vị sự nghiệp công được quy định trong Nghị định số

43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ, có thể khái quát như sau:

i) Về công tác tổ chức bộ máy: được phép thành lập các đơn vị trực thuộc để

cung cấp các dịch vụ ứng với chức năng, nhiệm vụ được giao; phù hợp với phương án

tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài

chính; có quyền sáp nhập và giải thể đơn vị trực thuộc; Thủ trưởng đơn vị sự nghiệp là

người quy định chức năng, nhiệm vụ hoạt động của đơn vị trực thuộc.

ii) Về quản lý và sử dụng cán bộ viên chức: Thủ trưởng đơn vị có quyền: quyết

định tuyển dụng nhân sự theo thi tuyển hay xét tuyển; bổ nhiệm nhân sự vào ngạch viên

chức, ký hợp đồng làm việc với những người đã được tuyển dụng, với điều kiện đủ tiêu

chuẩn và phù hợp với vị trí việc làm của đơn vị; quyết định việc chấm dứt hợp đồng làm

việc, cho thôi việc, nghỉ hưu, điều động nhân sự, khen thưởng kỷ luật người lao động

thuộc quyền quản lý của đơn vị; căn cứ vào điều kiện, tiêu chuẩn của luật quy định, thủ

trưởng đơn vị có thể ra quyết định nâng lương trước thời hạn cho cán bộ công nhân viên

tại đơn vị; căn cứ vào tình hình thực tế, thủ trưởng đơn vị có thể bố trí, sắp xếp nhân sự

đi bồi dưỡng, nâng cao kiến thức chuyên môn ở trong và ngoài nước, có thể mời các

chuyên gia nước ngoài đến hợp tác làm các công tác chuyên môn của đơn vị.

iii) Về quản lý tài chính:

- Trong tạo lập nguồn thu: Đơn vị sự nghiệp được cơ quan nhà nước có thẩm

quyền giao thu phí, lệ phí, các khoản thu dịch vụ và thu khác phải thực hiện thu đúng,

thu đủ theo mức thu và đối tượng thu do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định;

trường hợp nhà nước có thẩm quyền quy định khung mức thu, đơn vị căn cứ nhu cầu chi

phục vụ cho hoạt động, khả năng đóng góp của xã hội để quyết định mức thu cụ thể cho

phù hợp với từng loại hoạt động, từng đối tượng, nhưng không được vượt quá khung

mức thu do cơ quan có thẩm quyền quy định.

- Huy động vốn và vay vốn tín dụng: Đơn vị sự nghiệp có hoạt động dịch vụ được

vay vốn của các tổ chức tín dụng, được huy động vốn của cán bộ công nhân viên trong

đơn vị để đầu tư mở rộng và nâng cao chất lượng hoạt động sự nghiệp, tổ chức hoạt

động dịch vụ phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và tự chịu trách nhiệm trả nợ vay theo

quy định của pháp luật.

- Trong sử dụng nguồn tài chính: Căn cứ vào nhiệm vụ được giao và khả năng

nguồn tài chính, đối với các khoản chi thường xuyên thủ trưởng đơn vị được quyết định

một số mức chi quản lý, chi hoạt động nghiệp vụ cao hoặc thấp hơn mức chi do cơ quan

nhà nước có thẩm quyền quy định; căn cứ tính chất công việc, thủ trưởng đơn vị được

quyết định phương thức khoán chi phí cho từng bộ phận, đơn vị trực thuộc; trích lập các

quỹ theo quy định

- Quản lý và sử dụng tài sản: Đơn vị thực hiện đầu tư, mua sắm, quản lý và sử dụng

tài sản nhà nước theo quy định về quản lý tài sản công. Các tài sản đơn vị sử dụng để cung

ứng dịch vụ thì phải trích khấu hao để hoàn vốn theo quy định của pháp luật. 2.1.3.2. Tự

chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập

Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Nghị định số 60/2021/NĐ-CP quy định cơ chế tự

chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập thì tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công

là quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong việc thực hiện quy định về danh mục sự nghiệp

công; giá, phí và lộ trình tính giá dịch vụ sự nghiệp công; phân loại mức độ tự chủ sử dụng

nguồn tài chính; tự chủ trong hoạt động liên doanh, liên kết; quản lý, sử dụng tài sản công

và các quy định khác có liên quan.

Tự chủ tài chính là cơ chế mà các đơn vị sự nghiệp công lập được trao quyền tự quyết

định, tự chịu trách nhiệm đối với các khoản thu, chi của đơn vị nhưng không được vượt quá

mức khung theo quy định.

Thứ nhất, đơn vị sự nghiệp công tự chủ tài chính sẽ giúp đơn vị đó chủ động sử

dụng các nguồn lực tài chính để thực hiện nhiệm vụ được giao. Ngoài ra đơn vị có thể

tăng nguồn thu, phát huy mọi khả năng của đơn vị để cung cấp dịch vụ với chất lượng

cao cho xã hội.

Thứ hai, thực hiện, cung cấp các dịch vụ cho xã hội, huy động sự đóng góp của cộng

đồng xã hội để phát triển các hoạt động sự nghiệp.

Thứ ba, thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm đối với đơn vị sự nghiệp, Nhà

nước vẫn quan tâm đầu tư ở một số lĩnh vực, nội dung cụ thể để hoạt động sự nghiệp ngày

càng phát triển.

2.1.3.3. Tự chủ tài chính của các cơ sở giáo dục đại học công lập

Quyền TCTC trong các đơn vị sự nghiệp nói chung, các CSGDĐHCL nói riêng gồm

ban hành và tổ chức thực hiện quy định nội bộ về nguồn thu, quản lý và sử dụng nguồn tài

chính, tài sản; thu hút nguồn vốn đầu tư phát triển; chính sách học phí, học bổng cho sinh

viên và chính sách khác phù hợp với quy định của pháp luật.

Trong đó, mục a, Khoản 3, Điều 20 Luật GDĐH quy định nhiệm vụ và quyền hạn

của hiệu trưởng cơ sở GDĐH như: “Là người đại diện theo pháp luật và là chủ tài khoản

của cơ sở GDĐH” [28].

Liên quan đến nội dung tự chủ về tài sản, Khoản 1, Điều 67 Luật GDĐH quy định:

Cơ sở GDĐH quản lý, sử dụng tài sản được hình thành từ NSNN theo quy định của pháp

luật về quản lý và sử dụng tài sản nhà nước; tự chủ, tự chịu trách nhiệm quản lý và sử dụng

tài sản hình thành từ các nguồn ngoài NSNN”. Như vậy, về cách thức và đối tượng quản lý,

sử dụng: TCĐH chỉ quy định đối với tài sản hình thành từ các nguồn ngoài NSNN.

Nguồn tài chính cho GDĐH là khoản thu nhập dưới các hình thái giá trị khác nhau

nhằm mục đích phục vụ cho hoạt động GDĐH ở mỗi quốc gia, bao gồm các khoản chi chủ

yếu sau: i) Chi thường xuyên: lương của cán bộ, giảng viên, chi phí quản lý, hoạt động

nghiệp vụ, cung ứng dịch vụ, đầu tư phát triển…; ii) Chi mua sắm và sửa chữa thiết bị: mua

sắm, sửa chữa các thiết bị, phòng học, duy tu bảo dưỡng…; iii) Chi cho các hoạt động

NCKH: NCKH - công nghệ, hội nghị, hội thảo chuyên môn…; iv) Chi đào tạo liên kết: liên

kết với các trường đại học khác trong nước và quốc tế...

Điều 12 Luật GDĐH quy định chính sách của Nhà nước về phát triển GDĐH:

Phân bổ ngân sách và nguồn lực cho GDĐH theo nguyên tắc cạnh tranh, bình đẳng,

hiệu quả thông qua chi đầu tư, chi nghiên cứu phát triển, đặt hàng nghiên cứu và đào

tạo, học bổng, tín dụng sinh viên và hình thức khác”. Như vậy, Nhà nước không phân

bổ ngân sách và nguồn lực vào “chi thường xuyên” cho các trường đại học.

Khoản 6, Điều 32 Luật GDĐH quy định về trách nhiệm giải trình của cơ sở

GDĐH đối với chủ sở hữu, người học, xã hội, cơ quan quản lý có thẩm quyền và các

bên liên quan như sau:

a) Giải trình về việc thực hiện tiêu chuẩn, chính sách chất lượng, về việc quy định,

thực hiện quy định của cơ sở GDĐH; chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu không thực

hiện quy định, cam kết bảo đảm chất lượng hoạt động;

b) Công khai báo cáo hằng năm về các chỉ số kết quả hoạt động trên trang thông

tin điện tử của cơ sở GDĐH; thực hiện chế độ báo cáo định kỳ, đột xuất với chủ sở hữu

và cơ quan quản lý có thẩm quyền;

c) Giải trình về mức lương, thưởng và quyền lợi khác của chức danh lãnh đạo, quản

lý của cơ sở GDĐH tại hội nghị cán bộ, VC, NLĐ; thực hiện kiểm toán đối với báo cáo tài

chính, báo cáo quyết toán hằng năm, kiểm toán đầu tư và mua sắm; giải trình về hoạt động

của cơ sở GDĐH trước chủ sở hữu, cơ quan quản lý có thẩm quyền;

d) Thực hiện công khai, trung thực báo cáo tài chính hằng năm và nội dung

khác trên trang thông tin điện tử của cơ sở GDĐH theo quy định của Bộ Giáo dục và

Đào tạo;

đ) Thực hiện nội dung, hình thức giải trình khác theo quy định của pháp luật”.

Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ việc giao quyền

TCTC cho các “đơn vị sự nghiệp dịch vụ công”, trong đó có các trường đại học.

Đơn vị SNCL hoạt động trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, chủ yếu là các trường

học, trường đại học, cao đẳng và các học viện thực hiện việc cung cấp sản phẩm, các

dịch công cho xã hội nhằm phát triển con người, đào tạo nguồn nhân lực, nghiên cứu,

chuyển giao các sản phẩm KHCN phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội. Quyền tự chủ

của đơn vị thể hiện trong việc xác định nhiệm vụ xây dựng kế hoạch và tổ chức thực

hiện; có quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm v ề tổ chức bộ máy, nhân sự và tài

chính phù hợp với qui định của Đảng, Nhà nước.

Nhà nước thực hiện phương thức đấu thầu hoặc đặt hàng, giao nhiệm vụ đối với

các đơn vị cung cấp dịch vụ giáo dục, đào tạo sử dụng NSNN có chức năng cung

cấp dịch vụ giáo dục, đào tạo; phương thức hỗ trợ NSNN thông qua các đơn vị sự

nghiệp giáo dục, đào tạo sang hỗ trợ trực tiếp cho các đối tượng chính sách sử dụng

dịch vụ giáo dục, đào tạo theo qui định của pháp luật, phù hợp với lộ trình tính giá,

phí dịch vụ giáo dục, đào tạo.

Đối với các đơn vị sự nghiệp giáo dục, đào tạo tự chủ hoàn toàn thì khoản thu

học phí và các khoản thu dịch vụ khác được gửi tại ngân hàng thương mại. Tiền lãi

ngân hàng được sử dụng để lập các quĩ học bổng cho sinh viên.

Quyền tự chủ của các đơn vị này được thực hiện không thể tách rời sự giám sát

của các cơ quan quản lý nhà nước và đảm bảo các yêu cầu, chịu trách nhiệm trước xã

hội và đất nước. Nhà nước có trách nhiệm đầu tư để hoạt động sự nghiệp ngày càng

phát triển, bảo đảm cho các đối tượng chính sách - xã hội, đồng bào dân tộc thiểu số,

vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn được cung cấp dịch vụ theo quy định ngày

càng tốt hơn. Cũng như xây dựng hành lang pháp lý cho các đơn vị SNCL, SNCL

trong lĩnh vực giáo dục đào tạo để thực hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm và

thực hiện chủ trương xã hội hoá trong việc cung cấp dịch vụ cho xã hội, huy động

các nguồn lực trong xã hội để phát triển các hoạt động sự nghiệp, từng bước giảm

dần sử dụng NSNN cấp.

Theo Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam [41] và tác giả Đặng Văn

Huấn [36], TCTC trong các cơ sở GDĐH công lập thông qua các hoạt động của mình

để thu hút các nguồn lực, tự chủ và tự chịu trách nhiệm sử dụng hiệu quả các nguồn

lực đó nhằm nâng cao chất lượng hoạt động đáp ứng yêu cầu của các bên cung cấp

nguồn lực (nhà nước, người học, xã hội…). Theo đó, TCTC trong các cơ sở GDĐH

công lập bao gồm:

Thứ nhất, tự chủ thu: được tự quyết định nguồn thu (gồm: nguồn NSNN và ngoài

NSNN và mức thu (mức thu theo quy định Nhà nước và mức thu do cơ sở GDĐH

công lập tự quy định). Trong đó: i) Tự chủ đối với nguồn thu trong NSNN là nguồn

NSNN được phân bổ phải tương xứng với chất lượng đầu ra của cơ sở GDĐH công lập

(chất lượng đào tạo và NCKH). Như vậy, việc NSNN được cấp là do các cơ sở đào

tạo tự quyết trên cơ sở cam kết về chất lượng đầu ra. Tương ứng với mỗi mức chất

lượng đầu ra, cơ sở sẽ được cấp mức NSNN phù hợp; ii) Tự chủ đối với nguồn thu

ngoài NSNN là quyền được tự quyết về danh mục nguồn thu và mức thu: xây dựng

mức thu học phí, các khoản thu ngoài học phí, thu từ các hoạt động NCKH, cung cấp

các dịch vụ…

Thứ hai, tự chủ chi: chủ động sử dụng các nguồn tài chính của mình để đầu tư

CSVC phục vụ hoạt động giáo dục đào tạo và chi thường xuyên. Trong đó: i) Tự chủ

chi thường xuyên: các cơ sở GDĐH công lập được chủ động trong chi trả thu nhập

(lương, các khoản phụ cấp…), chi chế độ miễn giảm, chính sách học bổng, tín dụng

sinh viên... theo quy định và theo quy chế của cơ sở giáo dục; ii) Tự chủ chi đầu tư, mua

sắm: cơ sở GDĐH công lập trên cơ sở nhu cầu và khả năng cân đối các nguồn tài

chính có quyền chủ động cân đối nguồn và huy động các nguồn thu hợp pháp khác

để đầu tư phát triển CSVC; quyết định việc lập kế hoạch, dự toán, phê duyệt dự án đầu

tư theo quy định.

Thứ ba, tự chủ về phân phối kết quả tài chính: thực hiện phân phối kết quả tài

chính trên cơ sở cân đối nguồn thu. Hàng năm, sau khi hạch toán đầy đủ các khoản

chi phí, nộp thuế và các khoản nộp NSNN khác theo quy định, phần chênh lệch thu

lớn hơn chi thường xuyên được sử dụng để trích lập các quỹ như: Quỹ phát triển hoạt

động sự nghiệp, Quỹ bổ sung thu nhập, Quỹ khen thưởng và Quỹ phúc lợi, quỹ khác.

Thứ tư, tự chủ về quản lý và sử dụng tài sản, bao gồm: i) Định giá tài sản, CSVC của

mình; ii) Sử dụng tài sản của CSGDĐHCL trong lập phương án sử dụng, cho thuê, liên

doanh, liên kết với các tổ chức để khai thác; iii) Xây dựng và áp dụng quy định về tiêu

chuẩn, định mức, chế độ quản lý sử dụng các tài sản.

Theo đó, TCTC ở các CSGDĐHCL được hiểu là CSGDĐHCL được quyền chủ động

trong việc tổ chức khai thác và sử dụng các nguồn lực phục vụ cho thực hiện nhiệm vụ chính

trị được giao trong đào tạo và nghiên cứu khoa học.

2.1.3.4. Tự chủ tài chính của cơ sở giáo dục đại học công lập trong bối cảnh hội

nhập quốc tế

Tự chủ tài chính của các cơ sở giáo dục đại học trong bối cảnh hội nhập quốc tế là

xu thế tất yếu của tất cả các quốc gia trên thế giới, các CSGDĐH không chỉ được tiếp

cận với xu thế phát triển hiện đại, những kinh nghiệm thành công của giáo dục đại học

trên thế giới, đẩy mạnh hợp tác trong quá trình phát triển đại học, mà còn có điều kiện

thu hút nguồn lực phát triển giáo dục đại học từ nước ngoài, đặc biệt là đầu tư về cơ sở

vật chất, thiết bị dạy học, hiện đại hoá điều kiện học tập và thu hút lực lượng chuyên gia

giáo dục đại học và trao đổi sinh viên giữa các quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, hội

nhập về giáo dục đào tạo cũng gặp phải những khó khăn, thách thức nhất định, trong đó

vừa thực hiện những cam kết về giáo dục trong khuôn khổ của Hiệp định chung về

thương mại, dịch vụ (GATS), đồng thời bảo đảm thực hiện được các mục tiêu cơ bản về

giáo dục.

Theo đó, trước tác động của hội nhập quốc tế trong giáo dục đại học cần chú trọng

xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách phát triển, đẩy mạnh đổi mới đồng bộ, nâng

cao hiệu lực, hiệu quả. Hoàn thiện các phương thức đánh giá, kiểm định chất lượng giáo

dục và đào tạo đạt chuẩn khu vực và quốc tế; xây dựng và thực hiện có hiệu quả chiến

lược hợp tác và hội nhập quốc tế về giáo dục và đào tạo. Đẩy mạnh và nâng cao chất

lượng, hiệu quả nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ của các cơ sở giáo dục

và đào tạo.

Như vậy, TCTC của các CSGDĐHCL trong bối cảnh hội nhập quốc tế trong luận án

này được hiểu là CSGDĐHCL được quyền chủ động trong việc tổ chức khai thác và sử dụng

các nguồn lực phát triển giáo dục đại học trong và ngoài nước phù hợp với xu thế phát

triển hiện đại, đẩy mạnh hợp tác quốc tế, hoàn thành được các mục tiêu cơ bản về giáo

dục phục vụ cho việc thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao trong đào tạo và nghiên cứu

khoa học.

2.1.4. Phân loại các đơn vị sự nghiệp công lập

2.1.4.1. Theo ngành, lĩnh vực, chức năng, nhiệm vụ

Theo Điều 4 Nghị định số 55/2012/NĐ-CP quy định về thành lập, tổ chức lại, giải thể

đơn vị SNCL, việc phân loại đơn vị SNCL dựa trên các căn cứ sau: i) Theo ngành, lĩnh vực

hoạt động của đơn vị SNCL như y tế, giáo dục, đào tạo, văn hóa, thể thao,...; ii) Theo chức

năng, nhiệm vụ phục vụ quản lý nhà nước hoặc thực hiện nhiệm vụ được giao và cung cấp

dịch vụ công của đơn vị SNCL; iii) Theo tính chất, đặc điểm về chuyên môn, nghiệp vụ của

đơn vị SNCL; iv) Theo cơ chế hoạt động và mức độ tự chủ của đơn vị SNCL.

Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ quy định cụ thể tiêu chí phân loại đơn vị

SNCL phù hợp với yêu cầu quản lý của ngành, lĩnh vực và quy định của pháp luật

chuyên ngành.

2.1.4.2. Theo tiêu chí mức độ tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập

Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ quy định quyền tự

chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính

đối với đơn vị SNCL quy định gồm 3 loại, cụ thể: i) Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự

bảo đảm toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên (Đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm chi phí

hoạt động); ii) Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động

thường xuyên, phần còn lại được NSNN cấp (Đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm một phần

chi phí hoạt động); iii) Đơn vị sự nghiệp công lập được NSNN đảm bảo toàn bộ kinh phí

hoạt động.

+ Trường hợp đơn vị có số thu hoạt động sự nghiệp cao hơn mức 100%, đơn vị

có thể tự đảm bảo các khoản chi thường xuyên, Nhà nước không cấp kinh phí thường

xuyên cho đơn vị;

+ Trường hợp đơn vị có mức thu từ nguồn hoạt động sự nghiệp từ trên 10 đến

dưới 100%, đơn vị có thể tự đảm bảo một phần các khoản chi thường xuyên, Nhà nước

sẽ cấp một phần kinh phí để đơn vị chi hoạt động thường xuyên;

+ Trường hợp đơn vị có mức thu từ nguồn hoạt động sự nghiệp từ 10% trở

xuống, đơn vị không thể đảm bảo các khoản chi thường xuyên của đơn vị, Nhà nước sẽ

cấp toàn bộ kinh phí chi hoạt động thường xuyên;

Theo Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ quy định các

đơn vị SNCL được dựa trên mức độ tự chủ về tài chính của các đơn vị cả về chi thường

xuyên và chi đầu tư. Căn cứ vào mức độ tự đảm bảo kinh phí chi đầu tư và chi thường

xuyên, đơn vị SNCL được phân chia thành 4 loại: i) Đơn vị SNCL tự bảo đảm bảo kinh

phí thường xuyên và kinh phí đầu tư; ii) Đơn vị SNCL tự đảm bảo kinh phí thường

xuyên; iii) Đơn vị SNCL tự bảo đảm một phần kinh phí thường xuyên (do giá, phí dịch

vụ sự nghiệp công chưa kết cấu đủ chi phí, được Nhà nước đặt hàng, giao nhiệm vụ

cung cấp dịch vụ sự nghiệp công theo giá, phí chưa tính đủ chi phí); iv) Đơn vị SNCL do

Nhà nước đảm bảo kinh phí thường xuyên (theo chức năng, nhiệm vụ được cấp có thẩm

quyền giao, không có nguồn thu hoặc nguồn thu thấp).

Theo quy định tại Mục 3, Nghị định số 141/2016/NĐ-CP ngày 10/10/2016 của

Chính phủ quy định về cơ chế tự chủ của đơn vị SNCL trong lĩnh vực sự nghiệp kinh tế và sự

nghiệp khác, đơn vị SNCL được phân loại như sau: i) Đơn vị sự nghiệp kinh tế, sự nghiệp khác

tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư; ii) Đơn vị sự nghiệp kinh tế, sự nghiệp tự bảo đảm

chi thường xuyên; iii) Đơn vị sự nghiệp kinh tế, sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi thường

xuyên; iv) Đơn vị sự nghiệp kinh tế, sự nghiệp do Nhà nước bảo đảm chi thường xuyên.

Theo quy định tại Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 15/8/2011 của Chính phủ quy

định về cơ chế tự chủ tài chính đơn vị SNCL, phân loại như sau: i) Đơn vị sự nghiệp công tự

bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư (đơn vị nhóm 1); ii) Đơn vị sự nghiệp công tự bảo

đảm chi thường xuyên (đơn vị nhóm 2); iii) Đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm một phần chi

thường xuyên (đơn vị nhóm 3); iv) Đơn vị sự nghiệp công do Nhà nước bảo đảm chi thường

xuyên (đơn vị nhóm 4).

2.2. Lý thuyết về cơ chế tự chủ tài chính tại các cơ sở giáo dục đại học công lập

Từ những năm 1980, ý tưởng về cải cách chính phủ nhằm thay thế mô hình quản

lý công truyền thống của Weber, M. (1921) đã trở nên kém hiệu quả, quan liêu,

Theo đó, thuật ngữ “Quản lý công mới” xuất hiện về bản chất, đây không phải là một lý

thuyết mới. Mô hình quản lý công truyền thống của Weber, M. bao gồm một số đặc

trưng cơ bản như: (i) Bộ máy hành chính thứ bậc chặt chẽ và thông suốt từ trên xuống

dưới, ổn định; (ii) Quản lý nhà nước bằng pháp luật, khách quan, công bằng, không

thiên vị; (iii) Viên chức nhà nước làm việc mang tính chuyên nghiệp và phi chính trị,

có tính chuyên nghiệp suốt cuộc đời làm việc. Bộ máy này có ưu điểm là sự chặt chẽ,

chính xác, đảm bảo tính hiệu lực, tạo cơ sở cho sự đối xử công bằng với mọi công dân

trong xã hội. Tuy nhiên, chính bộ máy nhiều thứ bậc đã tạo ra một bộ máy hình tháp,

nhiều tầng nấc dẫn tới mức độ quan liêu tăng, các thủ tục quy trình chậm chạp, cứng

nhắc, thiếu tính sáng tạo và không kiểm soát được hiệu quả của hoạt động. Từ đó đòi

hỏi phải có một mô hình quản lý công mới, gọn nhẹ hơn nhưng phải hoạt động hiệu quả

hơn. Theo Hood, C. (1991), mô hình quản lý công mới có những đặc điểm sau:

(i) Thực hành quản lý chuyên nghiệp trong khu vực công: yêu cầu một sự rõ ràng

trong phân công nhiệm vụ, đòi hỏi cao hơn về trách nhiệm giải trình của nhà quản lý.

(ii) Xác định các tiêu chuẩn và biện pháp rõ ràng: đòi hỏi các tuyên bố rõ ràng

về hiệu quả, mục tiêu.

(iii) Nhấn mạnh hơn vào kiểm soát đầu ra: nhấn mạnh đến kết quả chứ không phải

là các vấn đề liên quan đến thủ tục.

(iv) Phân cấp: mô hình quản lý công mới chuyển từ một hệ thống quản lý

thống nhất sang một hệ thống phi tập trung.

(v) Tăng cường cạnh tranh trong khu vực công: mô hình quản lý công mới có thể

thúc đẩy cạnh tranh trong khu vực công bằng cách sử dụng các thỏa thuận hợp đồng

hoặc nhượng quyền thương mại với các đơn vị bên trong cũng như ngoài khu vực công.

Đây chính là chìa khoá để giảm chi phí và đạt được chất lượng tốt hơn.

(vi) Nhấn mạnh vào thực hành quản lý khu vực tư: áp dụng các công cụ quản lý

của khu vực tư vào khu vực công.

(vii) Nhấn mạnh vào giảm chi phí: Để thực hiện được những nội dung đổi mới

này cần có các biện pháp cải cách, trong đó, hai biện pháp quan trọng đó là xã hội hoá

cung ứng dịch vụ công và thực hiện quản lý theo kết quả.

Một là, xã hội hoá cung ứng dịch vụ công: là việc chuyển một phần hoạt động

cung ứng dịch vụ công cho các tổ chức ngoài nhà nước nhằm đáp ứng tốt hơn nhu

cầu của xã hội. Cùng với quá trình phát triển, nhu cầu của người dân về các dịch vụ

ngày càng tăng cả số lượng và chất lượng. Sự phát triển như vậy thường vượt quá khả

năng cung ứng và quản lý của nhà nước. Trong trường hợp này, nếu nhà nước tự mình

cung ứng tất cả các dịch vụ công thì một mặt sẽ làm tăng gánh nặng đối với NSNN, mặt

khác, nghiêm trọng hơn là sẽ dẫn tới một nhà nước yếu và một xã hội kém phát triển.

Vì vậy, các giải pháp được đưa ra là: (i) Nhà nước ủy quyền cho các tổ chức xã hội

hay các công ty tư nhân cung ứng một số dịch vụ; ii) Chuyển giao trách nhiệm

cung ứng dịch vụ công cho một số tổ chức ngoài nhà nước có điều kiện thực hiện có

hiệu quả; (iii) Tư nhân hóa một số dịch vụ công; (iv) Nhà nước mua từ khu vực tư nhân

những dịch vụ mà tư nhân có thể làm tốt.

Đối với dịch vụ GDĐH, với các đặc điểm là dịch vụ đem lại lợi ích cho cả tư

nhân và xã hội, khu vực tư nhân hoàn toàn có thể đảm nhiệm một cách hiệu quả. Như

vậy, rõ ràng việc thực hiện xã hội hoá trong cung ứng dịch vụ GDĐH, giao cho các cơ

sở GDĐH tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong hoạt động của mình nói chung và TCTC nói

riêng là phù hợp với xu thế của thời đại.

Hai là, thực hiện quản lý theo kết quả. Đến nay, từ cách tiếp cận khác nhau có nhiều

định nghĩa khác nhau về thực hiện quản lý theo kết quả. Theo Lê Văn Hòa (2016): “Quản

lý theo kết quả là một phương thức quản lý mà thông qua đó nhà quản lý xác định các kết

quả cần đạt được một cách cụ thể, rõ ràng và dài hạn, định hướng tất cả các nỗ lực và hoạt

động vào việc đạt được các kết quả một cách hiệu lực và hiệu quả”.

Theo đó, phương thức quản lý theo kết quả với việc tập trung vào kiểm soát các

cấp kết quả (đầu ra, kết quả, tác động) mà không cần thiết phải can thiệp trực tiếp vào

việc sử dụng các yếu tố đầu vào, cũng như quá trình hoạt động để tạo ra các đầu ra

chính là biện pháp để đảm bảo các tổ chức hoạt động một cách hiệu quả. Trong lịch sử,

các phương thức quản lý khu vực công đã có quá trình phát triển, từ việc chú trọng

kiểm soát vào nguồn lực con người sang tập trung vào hoạt động hay quá trình. Tuy

nhiên, các phương thức quản lý này đều không chắc chắn giúp đạt được kết quả mong

muốn. Vì vậy, quản lý theo kết quả được coi là “một sự tiến hoá trong quản lý và

không phải là một cuộc cách mạng” (Meier, W. 2003) - có nghĩa là quản lý theo kết

quả được hình thành trên cơ sở kế thừa và phát triển các phương thức quản lý trước đó.

Từ những phân tích trên có thể thấy, giao quyền tự chủ nói chung và TCTC nói riêng

cho các cơ sở GDĐH công lập là cần thiết và phù hợp với xu thế chung [53].

Trong học thuyết quản lý tài chính của mình, Era Solomon cho rằng: “Quản lý tài

chính là việc sử dụng các thông tin phản ánh chính xác tình trạng tài chính của một đơn

vị để phân tích điểm mạnh, điểm yếu của nó và lập các kế hoạch hành động, kế hoạch

sử dụng nguồn tài chính, tài sản cố định và nhu cầu nhân công trong tương lai nhằm đạt

được mục tiêu cụ thể tăng giá trị cho đơn vị đó”.

Nhìn từ góc độ quản lý nhà nước về quyền TCĐH về thực chất là kết quả của phương

thức phân quyền quản lý đại học của Nhà nước cho các cơ sở GDĐH. Khi phân quyền

TCĐH cần tuân thủ một số nguyên tắc khách quan, khoa học trong quản lý như sau: (i) bảo

đảm mối quan hệ tương tác giữa Nhà nước và các cơ sở đào tạo đại học; (ii) bảo đảm mối

quan hệ tương tác giữa quốc tế với đặc điểm văn hoá, chính trị, kinh tế của mỗi nước; (iii)

bảo đảm mối quan hệ tương tác liên thông giữa nội bộ ngành giáo dục đào tạo và các bộ,

ngành, địa phương; (iv) bảo đảm mối quan hệ cân bằng về quyền và nghĩa vụ; (v) gắn

quyền tự chủ với vấn đề trách nhiệm xã hội; vi) công bằng, công khai, có phân loại.

Quyền tự chủ của cơ sở GDĐH thể hiện mối tương quan giữa năng lực quản lý tập

trung của Nhà nước và năng lực tự chịu trách nhiệm của các cơ sở GDĐH. Nội dung

quyền tự chủ của các cơ sở GDĐH gồm các lĩnh vực cơ bản như: i) tự chủ về học thuật;

ii) tự chủ về tài chính; iii) tự chủ về tổ chức, nhân sự; iv) tự chủ về tuyển sinh và đào

tạo; vi) tự chủ trong quan hệ quốc tế. Trong đó, tự chủ về tài chính là quyền được quyết

định hoạt động tài chính của nhà trường, gồm: thu, chi, quản lý và phân phối kết quả hoạt

động tài chính, huy động vốn, quản lý các quỹ chuyên dụng, quản lý tài sản, quản lý nợ

phải trả của nhà trường và các hoạt động tài chính khác theo quy định của pháp luật.

Về nguyên tắc, nguồn thu của các CSGDĐHCL gồm các nguồn từ NSNN, các

khoản học phí, lệ phí, thu từ dịch vụ NCKH và chuyển giao công nghệ, từ hợp tác quốc

tế, tài trợ của các tổ chức hoặc các doanh nghiệp, khoản vay từ các ngân hàng hoặc các tổ

chức tín dụng và các khoản vay hợp pháp khác theo quy định của pháp luật [49].

Đối với các nguồn thu, cơ sở GDĐH phải được quyết định các khoản thu, mức thu

đối với những hoạt động dịch vụ theo hợp đồng với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài

nước; có thể tích luỹ dự trữ và giữ thặng dư về kinh phí nhà nước; quyền thiết lập mức

học phí, lệ phí; quyền được vay tiền từ thị trường tài chính để đầu tư cho giáo dục hoặc

kêu gọi tài trợ của các tổ chức, các doanh nghiệp; quyền sử dụng CSVC và trang thiết bị

phục vụ cho công tác đào tạo của nhà trường theo đúng quy định của pháp luật [10].

Về các khoản chi chủ yếu của các cơ sở GDĐH gồm: chi sự nghiệp, chi cho xây

dựng cơ bản, chi bổ trợ cho các đơn vị trực thuộc. Trong đó, các khoản chi phải có

phương thức khoán chi cho từng đơn vị trực thuộc, các khoản đầu tư cho NCKH, đầu tư

xây dựng, mua sắm tài sản…. theo quy định của pháp luật; lập quỹ phát triển hoạt động

sự nghiệp, trả thu nhập tăng thêm cho người lao động, trích lập quỹ khen thưởng, quỹ

phúc lợi, quỹ dự phòng ổn định thu nhập [2].

2.3. Nội dung thực hiện tự chủ tài chính tại các cơ sở giáo dục đại học công lập

2.3.1. Ban hành văn bản và xây dựng kế hoạch tự chủ tài chính tại các cơ sở

giáo dục đại học công lập

Lập kế hoạch là một trong các giai đoạn thực hiện chính sách TCTC tại các trường

ĐHCL, đây là chức năng quan trọng bởi vì nó gắn liền với việc lựa chọn mục tiêu và

chương trình hành động trong tương lai, giúp nhà quản lý xác định được các chức năng

nhằm đảm bảo đạt được các mục tiêu đề ra đối với chính sách TCTC tại các trường

ĐHCL. Mục tiêu của chính sách đã hoạch định có thể đạt được trong ngắn hạn hoặc dài

hạn, do đó việc tổ chức thực hiện chính sách này cần có kế hoạch lập ra cụ thể. Kế

hoạch đóng vai trò quan trọng trong việc giúp tổ chức xác định được nguồn lực cần

thiết, những hoạt động cần triển khai và các bên liên quan tham gia vào việc thực hiện

chính sách TCTC tại các trường ĐHCL.

2.3.2. Tuyên truyền, phổ biến về thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại các

cơ sở giáo dục đại học công lập

Sau khi kế hoạch tổ chức thực thi chính sách được thông qua, các cơ quan nhà

nước tiến hành tổ chức triển khai thực hiện theo kế hoạch. Đối với các CSGDĐHCL,

sau khi có kế hoạch thực hiện của cơ quan quản lý thì việc đầu tiên trong quá trình này

là tổ chức tuyên truyền, giải thích về các chính sách TCTC đến toàn thể cán bộ, nhân

viên trong đơn vị.

Tuyên truyền, vận động thực hiện chính sách TCTC tại các CSGDĐHCL cần được

thực hiện thường xuyên, liên tục, kể cả khi chính sách đang được thi hành để mọi đối

tượng cần được tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức vào chính sách và tích cực thực

hiện chính sách. Việc phổ biến, tuyên truyền chính sách được thực hiện bằng nhiều hình

thức như trực tiếp tiếp xúc, trao đổi với các đối tượng tiếp nhận; gián tiếp thông qua các

phương tiện thông tin đại chúng... Tùy theo yêu cầu của các cơ quan quản lý, tính chất

của từng loại chính sách và điều kiện cụ thể mà có thể lựa chọn các hình thức tuyên

truyền, vận động thích hợp.

Tổ chức tốt công tác phổ biến, tuyên truyền chính sách giúp cho việc quảng bá

hình ảnh, những lợi thế cạnh tranh cũng như những ưu đãi của cơ sở giáo dục công lập

đến các nhà đầu tư. Tuyên truyền và phổ biến chính sách tốt giúp cho cơ quan quản lý

nhà nước và cơ sở GDĐH tham gia thực hiện hiểu rõ mục đích, yêu cầu của chính sách;

về tính đúng đắn của chính sách trong điều kiện, hoàn cảnh nhất định và về tính khả thi

của chính sách đó để người tham gia hiểu và thực hiện theo yêu cầu quản lý của Nhà

nước. Đồng thời giúp cho đội ngũ cán bộ, công chức có trách nhiệm tổ chức thực hiện

nhận thức đầy đủ tính chất, trình độ, quy mô của chính sách với đời sống xã hội để chủ

động tìm kiếm các giải pháp thích hợp cho việc thực hiện mục tiêu chính sách và triển

khai thực hiện có hiệu quả kế hoạch tổ chức thực hiện chính sách được giao. Việc phổ

biến tuyên truyền cần phải được thực hiện thường xuyên, bằng nhiều hình thức khác

nhau. Việc tuyên truyền cần được nâng cao về trình độ chuyên môn, phẩm chất chính

trị, về trang thiết bị kỹ thuật… nhằm nâng cao chất lượng tuyên truyền vận động.

2.3.3. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại các cơ sở

giáo dục đại học công lập

Phân công thực hiện là giai đoạn chuẩn bị về quản lý và tổ chức thực hiện để triển

khai chính sách. Các công việc trong giai đoạn này bao gồm:

- Xây dựng bộ máy tổ chức thực hiện chính sách: thông qua chính sách tiến hành

lựa chọn và chỉ định các cơ quan đơn vị thực hiện chính sách, đồng thời giao nhiệm vụ

chính thức cho các cơ quan này. Thông thường việc thực hiện chính sách TCTC do

nhiều cơ quan chịu trách nhiệm, trong đó một cơ quan chủ trì chịu trách nhiệm chính

trong việc thực hiện với nhiệm vụ quản lý chung, chủ trì toàn bộ quá trình đó. Các cơ

quan đơn vị phối hợp thực hiện chính sách có vai trò và trách nhiệm góp phần thúc đẩy.

Sau khi đã xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, các cơ quan thực hiện chính sách sẽ tiến

hành xác định mối quan hệ phân công về chức năng, nhiệm vụ, quyền và lợi ích giữa

các cơ quan chủ trì và cơ quan phối hợp trong việc thực hiện chính sách TCTC. Các

bước có thể bao gồm:

- Ra văn bản hướng dẫn: các cơ quan tổ chức thực hiện chính sách TCTC ban

hành văn bản hướng dẫn và cụ thể hóa chính sách cho các cấp, các đơn vị và các đối

tượng của chính sách nắm bắt và thực hiện.

- Xây dựng chương trình hành động: căn cứ vào nhiệm vụ được giao, các cơ quan

thực hiện chính sách TCTC sẽ xây dựng chương trình hành động để đưa chính sách vào

thực tế. Chương trình phải xác định rõ thời gian triển khai, mục tiêu cụ thể cho từng giai

đoạn, danh mục các công việc phải thực hiện và sự phân bổ nguồn lực để thực hiện từng

mục tiêu cụ thể của chính sách TCTC trong từng giai đoạn nhất định.

- Tổ chức tập huấn: nhằm giúp người tham gia triển khai thực hiện chính sách

TCTC nắm được kiến thức và kỹ năng thực hiện một cách hiệu quả. Việc phối hợp thực

hiện tốt chính sách TCTC giúp các đơn vị SNCL triển khai thực hiện thành công chính

sách TCTC, là công việc có sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước từ trung

ương đến địa phương... Các CSGDĐHCL ngoài việc tăng cường hoạt động tự chủ về

hoạt động đào tạo và nghiên cứu nói chung, cần có kế hoạch thu hút được nhiều nhà đầu

tư nói riêng, nhất là các nhà đầu tư chiến lược phù hợp với chiến lược phát triển của

CSGDĐHCL nhằm tạo góp phần nâng cao chất lượng cũng như phát triển các ngành

học phục vụ phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

2.3.4. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại các cơ

sở giáo dục đại học công lập

Muốn tổ chức thực hiện chính sách TCTC tại các CSGDĐHCL có hiệu quả cần có

sự phân công, phối hợp giữa các cơ quan quản lý ngành, các cấp chính quyền địa phương,

các yếu tố tham gia thực hiện chính sách và các quá trình ảnh hưởng đến thực hiện mục

tiêu chính sách TCTC tại các đơn vị SNCL. Việc tổ chức và phối hợp giữa các cơ quan

đơn vị liên quan không hiệu quả có thể dẫn đến sự thiếu đồng bộ giữa các nhà hoạch định

chính sách, bộ máy tổ chức thực hiện từ Trung ương đến địa phương. Về dài hạn các

chính sách TCTC sẽ không mang lại hiệu quả và không đạt được mục tiêu chính sách

TCTC đã được Nhà nước ban hành.

Triển khai thực hiện chính sách TCTC phải song song với việc kiểm tra và đánh

giá. Kiểm tra thường xuyên giúp nhà quản lý nắm được tình hình thực hiện chính sách

và từ đó sẽ phát hiện, đánh giá khách quan những điểm mạnh, điểm yếu của công tác tổ

chức thực hiện chính sách TCTC; phát hiện những thiếu sót trong công tác lập kế hoạch

tổ chức thực hiện chính sách tự chủ để điều chỉnh; tạo điều kiện phối hợp nhịp nhàng

các hoạt động độc lập của các cơ quan, đối tượng thực hiện chính sách; tạo ra sự tập

trung thống nhất trong việc thực hiện mục tiêu chính sách; kịp thời khuyến khích những nhân

tố tích cực trong thực hiện chính sách TCTC trong các CSGDĐHCL nhằm tạo ra hiệu quả

thiết thực cho việc thực hiện mục tiêu TCTC. Công tác này còn chỉ ra những hạn chế, tồn tại

từ đó điều chỉnh bổ sung, hoàn thiện góp phần nhận thức đúng vị trí vai trò của đơn vị mình

để thực hiện có trách nhiệm công việc được giao, giúp các chủ thể nắm được quyền lợi và

nghĩa vụ trong triển khai chính sách TCTC tại cơ sở đào tạo theo quy định của pháp luật.

Kiểm tra, theo dõi chặt chẽ tình hình tổ chức thực hiện chính sách TCTC trong các

CSGDĐHCL không chỉ đảm bảo việc kịp thời bổ sung, hoàn thiện, mà còn có thể điều

chỉnh công tác tổ chức thực hiện chính sách, từ đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả.

2.4. Tiêu chí đánh giá tự chủ tài chính đối với các cơ sở giáo dục đại học công

lập trong bối cảnh hội nhập quốc tế

Trên cơ sở lý luận và các quy định của Nhà nước về TCTC tại các đơn vị SNCL với

thực tế triển khai ở nước ta thời gian qua, đặc biệt trong hợp tác quốc tế đồng thời kết hợp

với mục đích nghiên cứu, một số tiêu chí đánh giá tình hình TCTC tại các CSGDĐHCL

trong bối cảnh hội nhập quốc tế được xác định như sau:

2.4.1. Tính hiệu lực, hiệu quả

Đánh giá việc thực hiện TCTC phải được đặt trong điều kiện phù hợp với trình độ phát

triển kinh tế - xã hội; kế hoạch, chiến lược phát triển của địa phương; phù hợp với các quy

định của nhà nước và các thoả thuận trong hợp tác quốc tế.

Xem xét điều kiện để thực hiện TCTC cơ sở giáo dục trên các khía cạnh như nguồn

nhân lực (số lượng, chất lượng, cơ cấu), chương trình đào tạo, về CSVC, kết quả NCKH (số

lượng và chất lượng các công trình NCKH được công bố, và nguồn thu từ hoạt động nghiêu cứu,

chuyển giao KHCN); quy mô sinh viên, quy mô tuyển sinh, tốt nghiệp.

Đánh giá khả năng gia tăng các nguồn lực tài chính trên cơ sở huy động các nguồn

vốn, tìm kiếm, khai thác, phát triển và gia tăng các nguồn thu ngoài NSNN (dịch vụ đào

tạo, NCKH, tư vấn chuyển giao KHCN…), nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày

càng sâu rộng.

2.4.2. Tính thống nhất và công khai

Tổ chức thực hiện công tác quản lý tài chính đảm bảo tính thống nhất đảm bảo tính

hiệu lực và công khai minh bạch.

Thống nhất trong tổ chức bộ máy thực hiện công tác kế toán, thống nhất quy trình

thanh toán, quyết toán; định mức thu chi; nguồn thu dịch vụ, tư vấn, nghiên cứu chuyên giao;

chính sách học bổng;

Thực hiện công khai công tác quản lý tài chính đúng các quy định hiện hành, công khai

biểu mẫu tài chính của cơ sở, công khai báo cáo tài chính khi có sử dụng NSNN, số liệu tài

chính công bố phải đảm bảo trung thực, chính xác, kịp thời, đầy đủ.

Thực hiện thanh tra, kiểm toán nội bộ, kiểm toán độc lập và kiểm toán của các cơ quan

quản lý Nhà nước đảm bảo đúng các quy trình, quy định và các thoả thuận trong hợp tác quốc tế

nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý tài chính của các cơ sở giáo dục ĐHCL.

2.4.3. Tự chủ tạo lập nguồn tài chính

Đối với đơn vị SNCL nói chung, các CSGDĐHCL nói riêng được cơ quan Nhà

nước có thẩm quyền giao thu phí, lệ phí phải thực hiện thu đúng, thu đủ theo mức thu và

đối tượng thu. Đối với quy định khung mức thu, đơn vị căn cứ nhu cầu chi phục vụ cho

hoạt động, khả năng đóng góp của xã hội để quyết định mức thu cụ thể cho phù hợp với

từng loại hoạt động, từng đối tượng nhưng không vượt quá khung mức thu do cơ quan có

thẩm quyền quy định. Đơn vị thực hiện chế độ miễn, giảm cho các đối tượng chính sách -

xã hội theo quy định của Nhà nước.

Đối với sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ được cơ quan Nhà nước đặt hàng thì mức thu

theo đơn giá do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quy định; trường hợp chưa được định

giá, thì mức thu xác định trên cơ sở dự toán chi phí được cơ quan tài chính cùng cấp

thẩm định chấp thuận.

Đối với những hoạt động dịch vụ theo hợp đồng với các tổ chức, cá nhân trong và

ngoài nước, các hoạt động liên doanh, liên kết, đơn vị được quyết định các khoản thu,

mức thu cụ thể theo nguyên tắc bảo đảm đủ bù đắp chi phí và có tích luỹ. Theo đó, tiêu

chí này bao gồm các nội dung sau:

(1) Kinh phí do NSNN cấp: Là kinh phí đảm bảo hoạt động thường xuyên thực

hiện chức năng, nhiệm vụ đối với đơn vị chưa tự bảo đảm toàn bộ chi phí hoạt động

(sau khi đã cân đối nguồn thu sự nghiệp); được cơ quan quản lý cấp trên trực tiếp giao,

trong phạm vi dự toán được cấp có thẩm quyền giao gồm: i) Kinh phí thực hiện các nhiệm

vụ khoa học và công nghệ (đối với các đơn vị không phải là tổ chức khoa học và công

nghệ); ii) Kinh phí thực hiện chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, viên chức; iii) Kinh

phí thực hiện các chương trình, mục tiêu quốc gia; iv) Kinh phí thực hiện các nhiệm vụ do

cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đặt hàng (điều tra, quy hoạch, khảo sát, nhiệm vụ

khác…); v) Kinh phí thực hiện nhiệm vụ đột xuất được cấp có thẩm quyền giao; vi) Kinh

phí thực hiện chính sách tinh giảm biên chế theo chế độ do Nhà nước quy định (nếu có).

Ngoài ra, còn có Vốn đầu tư xây dựng cơ bản, kinh phí mua sắm trang thiết bị, sửa

chữa lớn tài sản cố định phục vụ hoạt động sự nghiệp theo dự án được cấp có thẩm

quyền phê duyệt trong phạm vi dự toán được giao hàng năm và Vốn đối ứng thực hiện

các dự án có nguồn vốn nước ngoài được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Nhìn chung, các khoản kinh phí nói trên đều được Nhà nước cấp phát theo nguyên

tắc dựa trên giá trị công việc thực tế đơn vị thực hiện và tối đa không vượt quá dự toán

đã được phê duyệt. Riêng đối với khoản kinh phí bảo đảm hoạt động thường xuyên cho

các đơn vị bảo đảm một phần chi phí thường xuyên thì mức kinh phí do NSNN cấp

được thực hiện ổn định theo định, mức NSNN bảo đảm sẽ được xác định phù hợp.

(2) Nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp phát sinh tại đơn vị bao gồm: i)Phần được

để lại từ số thu phí, lệ phí thuộc NSNN theo quy định của Pháp luật; ii) Thu từ các hoạt

động dịch vụ phù hợp với lĩnh vực chuyên môn và khả năng của đơn vị (bao gồm các

hoạt động trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo, sự nghiệp y tế, đảm bảo xã hội, sự

nghiệp văn hoá, thông tin, sự nghiệp thể dục, thể thao, sự nghiệp kinh tế) hoặc thu từ

hoạt động sự nghiệp khác; iii) Lãi được chia từ các hoạt động liên doanh, liên kết, lãi

tiền gửi ngân hàng từ các hoạt động dịch vụ.

(3) Nguồn thu khác gồm: i) Các nguồn vốn vay của các tổ chức tín dụng, vốn huy

động của cán bộ, viên chức trong đơn vị; ii) Nguồn vốn liên doanh, liên kết của các tổ

chức, cá nhân trong và ngoài nước, nhất là các nguồn vốn từ hợp tác quốc tế trong bối

cảnh hiện nay theo quy định của pháp luật.

(4) Quyền tự chủ nguồn thu gồm: i) Đối với các khoản phí, lệ phí do cơ quan Nhà

nước có thẩm quyền quy định, thực hiện thu phí, lệ phí đầy đủ, đúng theo mức thu và

đối tượng thu. Đối với những khoản thu được qui định khung mức thu, đơn vị căn cứ

vào nhu cầu chi phục vụ hoạt động, khả năng đóng góp của xã hội để quyết định mức

thu cụ thể cho phù hợp với từng loại hoạt động, từng đối tượng, nhưng không được vượt

quá khung mức thu quy định. Đơn vị được thực hiện chế độ miễn, giảm cho các đối

tượng chính sách – xã hội theo qui định của nhà nước; ii) Đối với sản phẩm, hàng hoá,

dịch vụ được cơ quan nhà nước đặt hàng thì mức thu theo đơn giá do cơ quan nhà nước

qui định; trường hợp chưa có giá quy định thì mức thu được xác định trên cơ sở dự toán

chi phí được cơ quan tài chính cùng cấp chấp thuận; iii) Đối với những hoạt động dịch

vụ theo hợp đồng với các tổ chức cá nhân, các hoạt động liên doanh, liên kết, đơn vị

quyết định các khoản thu, mức thu cụ thể theo nguyên tắc bảo đảm bù đắp chi phí và có

tích luỹ. Đơn vị phải thực hiện đăng ký, kê khai, nộp đủ các loại thuế và các khoản khác

(nếu có); được miễn, giảm thuế theo qui định của pháp luật.

2.4.4. Tự chủ sử dụng nguồn tài chính

Theo quy định các đơn vị sự nghiệp nói chung, các CSGDĐHCL nói riêng được

chủ động xây dựng định mức chi tiêu nội bộ, cụ thể:

Ngoài một số tiêu chuẩn, định mức chi, các đơn vị phải thực hiện theo đúng các

quy định của Nhà nước, gồm: Tiêu chuẩn, định mức sử dụng xe ô tô; tiêu chuẩn, định

mức về làm nhà việc; tiêu chuẩn, định mức trang bị điện thoại công vụ tại nhà riêng và

điện thoại di động; chế độ công tác phí nước ngoài; chế độ tiếp khách nước ngoài và hội

thảo quốc tế ở Việt Nam; chế độ quản lý, sử dụng kinh phí các chương trình mục tiêu

quốc gia; chế độ sử dụng kinh phí thực hiện nhiệm vụ đột xuất được cấp trên có thẩm

quyền giao; chế độ chính sách thực hiện tinh giảm biên chế (nếu có), chế độ quản lý, sử

dụng vốn đối ứng dự án, vốn viện trợ thuộc nguồn vốn NSNN; chế độ quản lý, sử dụng

vốn đầu tư xây dựng cơ bản, kinh phí mua sắm, sửa chữa lớn tài sản cố định phục vụ

hoạt động sự nghiệp theo dự án được cấp có thẩm quyền phê duyệt; riêng kinh phí thực

hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp Nhà nước, cấp bộ, cấp ngành theo hướng

dẫn của Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ.

Ngoài ra, để chủ động sử dụng kinh phí hoạt động thường xuyên được giao đúng

mục đích, tiết kiệm và có hiệu quả, đơn vị thực hiện tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài

chính, có trách nhiệm xây dựng Quy chế chi tiêu nội bộ làm căn cứ để thực hiện; Kho

bạc Nhà nước kiểm soát chi.

Nội dung quy chế chi tiêu nội bộ gồm các quy định về chế độ, tiêu chuẩn, định mức,

mức chi thống nhất, đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ được giao, phù hợp với hoạt động đặc thù

của đơn vị, sử dụng kinh phí tiết kiệm, có hiệu quả và tăng cường công tác quản lý. Theo đó,

nội dung chi chủ yếu của các đơn vị sự nghiệp có thu gồm:

(1) Các khoản chi thường xuyên như: i) Chi hoạt động thường xuyên theo chức

năng, nhiệm vụ được cấp có thẩm quyền giao; ii) Chi hoạt động thường xuyên phục vụ

cho công tác thu phí, lệ phí; iii) Chi cho các hoạt động dịch vụ.

(2) Các khoản chi không thường xuyên gồm: i) Chi thực hiện các nhiệm vụ khoa

học và công nghệ; ii) Chi thực hiện chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, viên chức;

iii) Chi thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia; iv) Chi thực hiện các nhiệm vụ do

Nhà nước đặt hàng (điều tra, quy hoạch, khảo sát, nhiệm vụ khác…) theo giá hoặc khung

giá do Nhà nước quy định; v) Chi vốn đối ứng thực hiện các dự án có nguồn vốn nước

ngoài theo quy định hiện hành; vi) Chi thực hiện các nhiệm vụ đột xuất được cấp có thẩm

quyền giao; vii) Chi thực hiện tinh giảm biên chế theo chế độ do Nhà nước quy định (nếu

có); viii) Chi đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm trang thiết bị, sửa chữa lớn tài sản cố định

thực hiện các dự án được cấp có thẩm quyền phê duyệt; ix) Chi thực hiện các dự án từ

nguồn vốn viện trợ nước ngoài; x) Chi cho các hoạt động liên doanh, liên kết; xi) Các

khoản chi khác theo quy định (nếu có).

(3) Sử dụng kết quả hoạt động tài chính

Hàng năm, sau khi trang trải các khoản chi phí, nộp thuế và các khoản nộp khác

vào ngân sách theo qui định, phần chênh lệch thu lớn hơn chi (nếu có), đơn vị được sử

dụng theo trình tự như sau:

- Trích tối thiểu 25% để lập Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp (trừ đơn vị do

NSNN bảo đảm toàn bộ kinh phí hoạt động);

- Trả thu nhập tăng thêm cho người lao động theo qui chế chi tiêu nội bộ. Riêng

đối với đơn vị tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động, mức tối đa không quá 02 lần và

đơn vị do NSNN bảo đảm toàn bộ kinh phí, mức tối đa không quá 01 lần, quỹ tiền

lương cấp bậc, chức vụ trong năm do nhà nước qui định.

- Trích lập Quỹ khen thưởng, Quỹ phúc lợi, Quỹ dự phòng ổn định thu nhập. Đối

với 2 Quỹ khen thưởng và phúc lợi, mức tối đa không quá 03 tháng tiền lương, tiền

công và thu nhập tăng thêm bình quân thực hiện trong năm.

- Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp dùng để đầu tư, phát triển CSVC, mua sắm

trang thiết bị, phương tiện làm việc, huấn luyện nâng cao tay nghề, năng lực công tác

cho cán bộ, nhân viên đơn vị…

- Quỹ dự phòng ổn định thu nhập để bảo đảm thu nhập cho người lao động.

- Quỹ khen thưởng dùng để thưởng định kỳ, đột xuất cho tập thể, cá nhân trong và

ngoài đơn vị theo mức đóng góp và hiệu quả công việc.

- Quỹ phúc lợi dùng để xây dựng, sửa chữa các công trình phúc lợi và các hoạt

động phúc lợi tập thể.

Việc sử dụng các quỹ do Thủ trưởng đơn vị quyết định theo qui chế chi tiêu nội bộ.

Để đánh giá mức tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư thông qua một số tiêu

chí như: Tổng số nguồn thu sự nghiệp, tổng số chi thường xuyên, quỹ phát triển hoạt

động sự nghiệp, nguồn vốn vay và các nguồn hợp pháp khác theo quy định của pháp

luật [6]. Có thể tính theo công thức sau:

Mức tự đảm bảo chi phí Tổng số nguồn thu sự nghiệp

hoạt động thường xuyên = x 100% Tổng số chi hoạt động thường xuyên của đơn vị (%)

Trong đó:

- Mức tự bảo đảm chi thường xuyên: Nếu (1) lớn hơn 100% thì đơn vị tự bảo đảm chi

thường xuyên; nếu (1) nằm trong khoảng 10% đến 100% thì đơn vị tự bảo đảm một phần

chi thường xuyên; nếu (1) nhỏ hơn 10% thì đơn vị do NSNN đảm bảo chi thường xuyên.

- Mức tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư: Nếu giá trị tính theo công thức

(1) lớn hơn 100% và tự bảo đảm chi đầu tư từ nguồn quỹ phát triển hoạt động sự

nghiệp, nguồn vốn vay và các nguồn hợp pháp khác theo quy định của pháp luật thì đơn

vị tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư.

2.4.5. Tự chủ quản lý và sử dụng tài sản

Tiêu chí này trong các CSGDĐHCL thể hiện thông qua các mức độ sau: i) Mức độ

quyền chủ động về tài sản, CSVC của cơ sở giáo dục; ii) Mức độ chủ động trong việc sử

dụng các tài sản cơ sở giáo dục thuộc phương án sử dụng, cho thuê, liên doanh, liên kết

với các tổ chức trong và ngoài nước nhằm mục đích khai thác thu lợi nhuận, nhất là

trong bối cảnh hội nhập quốc tế; iii) Mức độ chủ động trong xây dựng và áp dụng quy

định về tiêu chuẩn, định mức, chế độ quản lý sử dụng tài sản của cơ sở giáo dục đại học

phù hợp với quá trình hội nhập quốc tế.

Bảng 2.1: Tổng hợp tiêu chí đánh giá tự chủ tài chính tại các cơ sở giáo dục

đại học công lập trong bối cảnh hội nhập quốc tế

Stt Tên tiêu chí Nội dung tiêu chí

(1) Phù hợp với trình độ phát triển kinh tế xã hội; kế hoạch,

chiến lược phát triển của địa phương; phù hợp với các quy

định của Nhà nước và các thoả thuận trong hợp tác quốc tế.

1 Tính hiệu quả (2) Các điều kiện để thực hiện TCTC của CSGDĐHCL.

(3) Khả năng gia tăng các nguồn lực tài chính của

CSGDĐHCL, bao gồm các nguồn lực từ hội nhập quốc tế.

(1) Thống nhất trong tố chức bộ máy thực hiện công tác kế

toán, thống nhất trong quy trình trong thanh toán, quyết

2 Tính thống nhất và toán; định mức thu chi.

công khai (2) Thực hiện công khai công tác quản lý tài chính đúng

các quy định.

(3) Thực hiện thanh tra, kiểm tra đảm bảo tính hiệu lực,

hiệu quả trong quản lý tài chính.

(1) Kinh phí do NSNN cấp

3 Tự chủ tạo lập (2) Nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp, thu khác

nguồn tài chính (3) Quyền tự chủ nguồn thu

(1) Nguồn kinh phí do NSNN cấp

4 Tự chủ sử dụng (2) Nguồn hoạt động sự nghiệp, nguồn khác

nguồn tài chính (3) Sử dụng kết quả hoạt động tài chính

(1) Mức độ được quyền chủ động về tài sản, CSVC

(2) Mức độ chủ động trong sử dụng các tài sản

5 Tự chủ quản lý và (3) Mức độ chủ động trong xây dựng và áp dụng quy

sử dụng tài sản định về tiêu chuẩn, định mức, chế độ quản lý sử dụng

các tài sản của cơ sở giáo dục đại học.

(Nguồn: Tác giả tổng hợp)

2.5. Tự chủ tài chính của các cơ sở giáo dục đại học công lập trong bối cảnh

hội nhập quốc tế

2.5.1. Một số nội dung cơ bản về tự chủ tài chính của các cơ sở giáo dục đại học

công lập trong bối cảnh hội nhập quốc tế

Tự chủ tài chính của các cơ sở giáo dục đại học công lập trong bối cảnh hội nhập

quốc tế được xem xét trên các nội dung sau:

Trong lĩnh vực quản trị đại học: CSGDĐHCL phải chủ động nâng cao trình độ

quản trị đại học cho tương xứng với bối cảnh hội nhập quốc tế. Từng bước trang bị

phương thức quản lý hoạt động theo các mô hình tiên tiến nhất có thể và đặc biệt là xây

dựng kế hoạch, chiến lược phát triển trong điều kiện thực hiện tự chủ đại học là xu

hướng hiện nay trên thế giới.

Thực hiện đảm bảo chất lượng đào tạo, các CSGDĐHCL cần hội nhập toàn diện

trên các lĩnh vực, xây dựng kế hoạch thực hiện đạt chuẩn chất lượng với các trường đại

học trong khu vực và tiến tới đạt chuẩn thế giới.

Phát triển chương trình đào tạo: Hợp tác trong đào tạo đào tạo là việc hợp tác

giữa các CSGDĐHCL trong và ngoài nước nhằm thực hiện chương trình đào tạo để cấp

văn bằng, chứng chỉ.

Phát triển các chương trình đào tạo theo các phương thức khác nhau, bao gồm đào

tạo theo chương trình liên kết, đào tạo theo chương trình nhượng quyền, và đào tạo qua

mạng. Các CSGDĐHCL cần xây dựng nhiều loại hình đào tạo theo chương trình liên

kết trong mạng lưới; đào tạo theo chương trình nhượng quyền thực hiện qua các chương

trình tiên tiến tại.

Tài trợ, đầu tư phát triển cơ sở vật chất, trang thiết bị: thông qua hợp tác quốc tế

trong giáo dục đào tạo không chỉ là tiếp nhận những tri thức khoa học mà còn tranh thủ

nguồn lực tài chính từ bên ngoài trong việc thực hiện các dự án nghiên cứu, các nguồn

tài trợ cho phát triển giáo dục-đào tạo.

Tiếp nhận các trang thiết bị hiện đại phục vụ cho các hoạt động giảng day, NCKH

và các hoạt động phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội.

Hợp tác quốc tế trong nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, tổ chức

hội nghị, hội thảo khoa học: Đây là phương cách tích cực trong việc kích thích nâng cao

năng lực nghiên cứu, trình độ ngoại ngữ - phương tiện giao tiếp quốc tế và công bố

khoa học quốc tế; tiếp nhận các tri thức, các giá trị khoa học tiên tiến trên thế giới.

Tổ chức các hội nghị, hội thảo khoa học nhằm trao đổi học thuật, cùng nghiên cứu

và chuyên giao các sản phẩm KHCN và thực hiện công bố khoa học trên các tạp chí

chuyên ngành được xếp vào danh mục các tạp chí uy tín trên thế giới, tăng thứ bậc trên

các bảng xếp hạng và nâng cao thương hiệu cho các CSGDĐHCL.

Bồi dưỡng, trao đổi giảng viên, nghiên cứu viên, cán bộ quản lý và người học:

Chương trình trao đổi giảng viên, trao đổi học giả là cơ hội tuyệt vời để các giảng viên,

phát triển sâu rộng hơn các đề tài nghiên cứu, cũng như tăng cường khả năng sáng tạo

nhằm hình thành định hướng, ý tưởng nghiên cứu mới cùng các giảng viên nghiên cứu ở

các CSGDĐH đối tác ở nước ngoài.

Các hoạt động trao đổi học giả, nhà nghiên cứu, hoạt động thỉnh giảng các giáo sư

đầu ngành hay hoạt động liên kết nghiên cứu - thí nghiệm giữa các nhà khoa học tại các

CSGDĐHCL giữa các quốc gia sẽ tạo tiền đề mang tính kích thích cho việc giới thiệu

công nghệ và phương pháp tiên tiến; khuyến khích và tạo điều kiện cho người học ra

nước ngoài học tập, giảng dạy, nghiên cứu, trao đổi học thuật; đồng thời khuyến khích

và tạo điều kiện để người nước ngoài đến học tập, giảng dạy, hợp tác, chuyển giao công

nghệ giáo dục tại nước sở tại.

2.5.2. Tác động của bối cảnh hội nhập quốc tế đến tự chủ tài chính của cơ sở

giáo dục đại học công lập

Bối cảnh hội nhập quốc tế mở ra cơ hội trong việc tiếp xúc và nhiều lựa chọn hơn

đối với các loại hình đào tạo trong và ngoài nước. Sự tham gia của các quốc gia trên

thế giới trong lĩnh vực giáo dục đào tạo mang lại cho các CSGDĐHCL nhiều cơ hội

như có thêm nhiều giáo viên giỏi, nhiều chương trình tiên tiến, tham gia vào hệ thống

giáo dục hiện đại, người học được hưởng nhiều điều kiện giáo dục thuận lợi như các

nước tiên tiến trên thế giới với chi phí thấp… Đồng thời với đó là sự xuất hiện việc

cung ứng giáo dục ngay tại nước sở tại, khiến cho việc mở rộng quy mô học sinh được

học đại học và tăng tính thiết thực, tính hiệu quả trong giáo dục so với hiện nay. Như

vậy, tính chất thị trường sẽ xuất hiện trong lĩnh vực giáo dục đào tạo và đi kèm với nó

là sự cạnh tranh. Quá trình hội nhập quốc tế tất yếu kéo theo việc “mở cửa” cho các cơ

sở GDĐH nước ngoài tham gia vào hoạt động đào tạo tại nước sở tại. Điều này cũng có

nghĩa là chất lượng giáo dục sẽ được tăng lên trong đó, chủ yếu là do tăng tính cạnh

tranh trong việc thu hút người học cũng như chất lượng giáo dục, thúc đẩy sự cạnh tranh

về điều kiện học tập giữa các cơ sở GDĐH trong và ngoài nước. Chính trong quá trình

hội nhập đó đã xuất hiện những vấn đề mới cần phải giải quyết của GDĐH, nổi bật là

xu hướng đại chúng hóa, giáo dục hóa đại học, sự mở rộng về quy mô đào tạo và vấn đề

đổi mới quản trị đại học theo hướng tự chủ và trách nhiệm giải trình.

Cần nhấn mạnh rằng bối cảnh hội nhập và phát triển mới ảnh hưởng đáng kể đến

hoạt động giáo dục đào tạo đại học và việc huy động các nguồn lực tài chính ngoài

NSNN để đáp ứng nhu cầu giáo dục đào tạo trong các cơ sở GDĐH nói chung, ĐHCL

nói riêng. Nó được thể hiện ở hai khía cạnh: một là, thông qua các hình thức hợp tác và

liên kết đào tạo việc thực hiện hợp tác giáo dục đào tạo với các nước trên thế giới giúp

các CSGDĐHCL trong nước huy động được các nguồn lực quốc tế tham gia đầu tư,

đồng thời huy động được các nguồn tài trợ, viện trợ của các tổ chức quốc tế; hai là, sự

xuất hiện của nhiều cơ sở GDĐH do các tổ chức quốc tế thành lập và hoạt động tại nước

sở tại, đồng thời gia tăng liên kết đào tạo giữa các cơ sở GDĐH trong và ngoài nước.

Điều này dẫn đến sự gia tăng sự cạnh tranh trong giáo dục đào tạo ngay tại nước sở tại.

Khi các CSGDĐH được các tổ chức uy tín về giáo dục trên thế giới xếp hạng cao,

kéo theo các cơ sở giáo dục đào tạo đại học trong nước phải tuân thủ luật chơi của tổ

chức xếp hạng đó. Điều này tạo ra áp lực đối với các CSGDĐHCL. Với xu hướng

TCĐH trên thế giới ngày càng mở rộng thì vấn đề cấp bách hiện nay là các cơ sở

GDĐH nói chung, các CSGDĐHCL nói riêng phải có những giải pháp thiết thực để

nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh, nhất là huy động nguồn lực. Trước hết phải từ hoạt

động TCĐH nói chung, TCTC nói riêng - đây được coi là xu thế phát triển tất yếu, là

điều kiện cần và đủ để các cơ sở GDĐH tồn tại và phát triển trong xu thế cạnh tranh và

hội nhập ngày nay. TCĐH đã và đang được nhiều quốc gia thể chế hoá và hiện thực hóa

từng phần nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu phát triển nguồn nhân lực và bước

đi cần thiết, quan trọng trong xu thế hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Kinh nghiệm TCTC của một số cơ sở GDĐH trên thế giới là sự kết hợp giữa hành

lang pháp lí do chính phủ ban hành và sự nỗ lực của các cơ sở GDĐH. Hành lang pháp

lí do chính phủ ban hành thường có hai cách tiếp cận chính sách gồm: (i) Chính phủ đảm

bảo các tài trợ công chiến lược nhưng vẫn cắt giảm nguồn ngân sách tài trợ nhằm tạo động

lực cho cơ sở GDĐH nỗ lực tìm kiếm nguồn thu và sử dụng hiệu quả nguồn thu; (ii) Điều

chỉnh chính sách tạo nguồn thu và đa dạng hóa nguồn thu để các cơ sở giáo dục đại học có

khả năng đầu tư và phát triển bền vững.

Tự chủ đại học là một quá trình phát triển, cần có điều kiện, thời gian để chuyển

đổi từ nhận thức, ý thức và văn hóa chất lượng trong hệ thống GDĐH và toàn xã hội. Sự

bùng nổ về quy mô đào tạo dẫn đến nguồn lực công không đủ đáp ứng nhu cầu phát

triển của các cơ sở GDĐH. Trong bối cảnh đó, vấn đề nổi lên như một thách thức khó

khăn nhất, chính là bài toán tài chính cho giáo dục. Một mặt, nhà nước không thể có đủ

nguồn lực để bao cấp cho giáo dục như trước, mặt khác, nhà nước cũng không thể phó

mặc giáo dục cho khu vực thị trường và để nó vận hành hoàn toàn theo cơ chế thị

trường, bởi lẽ điều này sẽ gây ra nhiều hệ lụy về công bằng trong cơ hội tiếp cận giáo

dục của người dân.

Theo đó, với hệ thống các văn bản pháp luật về công tác TCĐH thì sự đổi mới tư duy

của các cơ sở GDĐH vẫn là yếu tố có tính quyết định. Cùng với tự chủ về chuyên môn và

học thuật, việc TCTC cũng là một trong những cơ sở để phân loại các cơ sở GDĐH về

thương hiệu trong nước và quốc tế cũng như là cơ sở quan trọng để phát triển. Đây là vấn

đề cần có lộ trình phù hợp một cách khoa học với thu nhập và điều kiện sống của người dân

nói chung, người học nói riêng để đảm bảo quyền lợi của người học. Trong đó, các cơ sở

GDĐH sẽ phải cạnh tranh về mức học phí trong mối tương quan với chất lượng đào tạo của

mình để có thể thu hút được người học, nhưng lưu ý rằng xu hướng của các cơ sở GDĐH

trên thế giới không áp dụng cơ chế “cào bằng” học phí.

Như vậy, vấn đề tài chính cho GDĐH và TCTC của các CSGDĐHCL đang trở

thành chủ đề quan trọng, là tiêu điểm nổi bật trong nghị trình chính sách của nhiều nước

trên thế giới.

2.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến tự chủ tài chính đối với các cơ sở giáo dục đại

học công lập trong bối cảnh hội nhập quốc tế

2.6.1. Yếu tố khách quan

2.6.1.1. Chủ trương, chính sách

Cơ chế, chính sách, luật pháp của Nhà nước luôn giữ vai trò quan trọng và tác

động rất lớn đến các hoạt động của xã hội, ví dụ Nhà nước trao quyền tự chủ, tự chịu

trách nhiệm cho các đơn vị SNCL theo Nghị định số 43/2006/QĐ-CP ngày và Thông tư

hướng dẫn số 71/2006/TT-BTC. Trong quá trình thực hiện có sự thay đổi về chủ trương

chính sách tài chính ảnh hưởng đến công tác TCTC của các trường, các chế độ chính

sách không đồng bộ ảnh hưởng lớn đến TCTC, sự thay đổi của chính sách thu học phí

ảnh hưởng rất lớn đến các trường, cơ chế TCTC cho phép nhà trường tự chủ khai thác

các nguồn thu sự nghiệp nhằm mục đích tăng nguồn thu nhưng quy định mức học phí

ảnh hưởng lớn đến nguồn thu từ học phí. Các chính sách ban hành ảnh hưởng đến tình

hình sử dụng các khoản chi, vì mọi khoản chi tiêu đều được xây dựng trong quy chế chi

tiêu nội, khi có sự thay đổi chính sách, nội dung liên quan trong quy chế chi tiêu thay

đổi theo, làm ảnh hưởng đến nguồn chi. Ngày 14/02/2015 Chính phủ đã ban hành Nghị

định số 16/2015/NĐ-CP thay thế Nghị định số 43/2006/NĐ-CP theo hướng qui định các

vấn đề chung, làm căn cứ và giao nhiệm vụ cho các bộ, cơ quan liên quan xây dựng các

nghị định riêng qui định đối với từng lĩnh vực cụ thể. Nghị định số 16/2015/NĐ-CP đã

thể hiện rõ mục tiêu đổi mới toàn diện các đơn vị SNCL; Nghị định số 60/2021/NĐ-CP

quy định về cơ chế tự chủ trong đơn vị SNCL, tiếp tục đẩy mạnh việc giao quyền tự

chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị đồng bộ việc thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ

máy nhân sự và tài chính.

2.6.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội

Điều kiện kinh tế - xã hội tác động đến thu nhập, việc làm của người dân dẫn đến

việc sẵn lòng hoặc không sẵn lòng chi trả cho các dịch vụ đào tạo, chuyển giao các sản

phẩm KHCN. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến việc thu hút người học từ đó có thể tăng

nguồn thu cho các cơ sở giáo dục. Mặt khác, mức giá cả chung trong nền kinh tế gia

tăng là một trong những nguyên nhân dẫn đến một số khoản chi quy định trong quy chế

chi tiêu nội bộ không còn hợp lý.

Điều kiện kinh tế - xã hội cũng là môi trường để thu hút các nguồn lực đầu tư vào

lĩnh vực đào tạo, NCKH và chuyển giao công nghệ.

Việc thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao của mỗi cơ sở GDĐH không chỉ là thu nhập

mà còn là điều kiện làm việc, môi trường xã hội, tự nhiên cũng có những tác động rất lớn.

Nguồn tuyển sinh và thực hiện nhiệm vụ đào tạo thì môi trường kinh tế - xã hội

đóng vai trò rất lớn đến các quyết định của người học trong việc lựa chọn cơ sở đào tạo

ở các địa phương khác nhau.

2.6.2. Yếu tố chủ quan

2.6.2.1. Yếu tố con người

Nhận thức của viên chức, người lao động: Nhận thức của viên chức, người lao

đồng (VC, NLĐ) trong các CSGDĐHCL ảnh hưởng lớn công tác TCTC, VC, NLĐ có

nhận thức sai hoặc chưa hiểu chưa biết về cơ chế TCTC dẫn đến VC, NLĐ thiếu chủ

động, hiệu quả làm việc thấp, không những không làm tăng được nguồn thu mà còn là

gánh nặng cho các cơ sở GDĐH thực hiện tự chủ. Ngược lại, nếu nhận thức được chủ

trương TCTC đem lại lợi ích cho người lao động thì chắc chắn hiệu quả làm việc sẽ cao

hơn, bởi vì lợi ích luôn là động lực của người lao động, khi công việc đạt kết quả cao,

góp phần tăng nguồn thu cho đơn vị.

Trình độ năng lực cán bộ quản lý: Cơ chế quản lý tài chính sẽ phát huy tốt hay hạn

chế sự phát triển của đơn vị tuỳ thuộc vào năng lực trình độ của người vận dụng nó - người

quản lý. Đối với đơn vị SNCL thực hiện cơ chế TCTC phụ thuộc vào quan điểm lãnh đạo,

nhất là người đứng đầu và phương thức triển khai của đơn vị.

Năng lực trình độ của cán bộ làm công tác tài chính kế toán: Năng lực của

đội ngũ trực tiếp triển khai thực hiện cơ chế TCTC, đồng thời là đội ngũ tham mưu cho

lãnh đạo các CSGDĐHCL thực hiện TCTC là nhân tố tác động trực tiếp đến việc thực

hiện cơ chế. Cán bộ nhân viên kế toán có trình độ năng lực cao đáp ứng yêu cầu công

việc, không những giúp các cơ sở GDĐH thực hiện đúng quy định của các cơ chế, chính

sách liên quan mà còn giúp các CSGDĐHCL phát huy tiềm năng sẵn có, từ đó đảm bảo thu

đúng, thu đủ và mở rộng nguồn thu, tăng nguồn thu, đồng thời đảm bảo chi đúng, chi đủ

không lãng phí và đưa ra biện pháp tiết kiệm chi. Ngược lại đội ngũ cán bộ nhân viên kế

toán chưa hiểu rõ cơ chế TCTC, hoặc năng lực làm việc kém dẫn đến sai phạm công tác tài

chính làm thất thoát nguồn thu, chi hoặc sử dụng không hiệu quả gây lãng phí.

Trình độ năng lực đội ngũ cán bộ giảng viên: CSGDĐHCL nào có đội ngũ giảng

viên có trình độ chuyên môn cao, khả năng sư phạm tốt, dẫn đến chất lượng đào tạo

được nâng cao, tạo ra uy tín, thu hút ngày càng nhiều thí sinh đăng ký vào các cơ sở

này góp phần tăng nguồn thu sự nghiệp cho nhà trường.

2.6.2.2. Điều kiện cơ sở vật chất của cơ sở đào tạo

Cơ sở vật chất của nhà trường ảnh hưởng lớn đến công tác TCTC, ảnh hưởng trực

tiếp đến nguồn thu của đơn vị. Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo CSVC đầy đủ hiện

đại tạo điều kiện mở rộng quy mô đào tạo tăng nguồn ngân sách cấp và tăng nguồn thu

từ học phí, CSVC đầy đủ hiện đại còn giúp các đơn vị tăng nguồn thu từ các hoạt động

đào tạo liên kết, hoạt động cho thuê CSVC và các hoạt động khác, và ngược lại ảnh

hưởng đến chất lượng đào tạo, đến công tác tuyển sinh dẫn đến các nguồn thu giảm. Cở sở

vật chất ảnh hưởng lớn đến công tác tài chính - kế toán, công tác quản lý hành chính, nếu

được trang bị hiện đại đầy đủ hiệu suất làm việc cao, giảm đội ngũ lao động, tiết kiệm tiền

lương, tiết kiệm chi phí quản lý và ngược lại. Vì vậy có thể nói điều kiện về cơ sở chất ảnh

hưởng lớn đến các khoản thu chi của đơn vị góp phần TCTC đạt hiệu quả cao.

2.6.2.3. Mô hình tổ chức các hoạt động của cơ sở đào tạo

Trong điều kiện hiện nay các CSGDĐHCL cùng đào tạo rất nhiều chuyên ngành,

theo đó, người học có điều kiện lựa chọn nơi học. Vì vậy, để cạnh tranh với các cơ sở giáo

dục khác đòi hỏi nhà trường phải xác định mô hình tổ chức hoạt động phù hợp từ việc lựa

chọn ngành nghề đào tạo, tổ chức đào tạo, công tác tuyển sinh, công tác sắp xếp nhân lực....

Việc xác định mô hình tổ chức hoạt động phù hợp, nâng cao chất lượng hoạt động tạo cơ sở

cho việc thực hiện cơ chế TCTC của đơn vị tốt hơn.

2.7. Kinh nghiệm về tự chủ tài chính của các cơ sở giáo dục đại học trên thế

giới và ở Việt Nam, bài học rút ra có thể áp dụng cho Đại học Huế

2.7.1. Kinh nghiệm tự chủ tài chính của một số cơ sở giáo dục đại học trên thế

giới và ở Việt Nam

2.7.1.1. Quản lý tài chính của Đại học Nam Queensland (Australia)

Đại học Nam Queensland (USQ) được thành lập vào năm 1969 với tên gọi là cơ sở

Darling Downs của Học viện Công nghệ Queensland. Đây là một trường đại học khu vực,

với quy mô trung bình có trụ sở tại Toowoomba, Queensland, Australia, với ba cơ sở đại

học tại Toowoomba, Springfield và Ipswich. Đại học cung cấp các khóa học về luật, y tế,

kỹ thuật, khoa học, kinh doanh, giáo dục và nghệ thuật. Năm 1970, Đại học đã cung cấp

các chương trình học tập cho các cộng đồng nông thôn Queensland và quốc tế. Năm

1971, Đại học trở thành Học viện Giáo dục cao cấp Darling Downs, tiếp đó là Cao đẳng

Nam Queensland (năm 1990) và hiện là Đại học Nam Queensland (năm 1992). Đại học

có 3 viện nghiên cứu và 7 trung tâm nghiên cứu tập trung vào nhiều lĩnh vực kinh doanh,

các vấn đề nông nghiệp, khoa học, môi trường và công nghệ (University of South

Queensland, 2018-2021) [112].

Thời gian qua, Đại học Nam Queensland đã tích cực hỗ trợ các mục tiêu của chính

quyền Queensland đối với cộng đồng thông qua các chương trình giảng dạy, nghiên cứu

và tham gia các hoạt động xã hội, cụ thể là:

+ Đào tạo sinh viên chất lượng cao, sẵn sàng tham gia vào các ngành nghề là trọng

tâm chính của cộng đồng, đạt được thông qua việc hợp tác với các doanh nghiệp khu

vực, sự công nhận về chuyên môn và năng lực sinh viên và cựu sinh viên, kinh nghiệm

trong ngành, các định hướng nghề nghiệp rõ ràng và giáo dục nghề nghiệp sâu rộng.

+ Đây là đại học đi đầu trong việc cung cấp các chương trình giáo dục cho các

phạm nhân đang bị giam giữ; đặc biệt là thông qua việc xây dựng dựa trên dự án

Making the Connection (Tạo kết nối) từng đoạt nhiều giải thưởng để cung cấp một môi

trường học tập ảo.

+ Đại học Nam Queensland có các chương trình nghiên cứu chính về tái chế năng

lượng và tài nguyên, khoa học khí hậu cơ bản và mô hình hệ thống khí hậu trong nông

nghiệp và tài nguyên nước, góp phần đáp ứng mục tiêu giảm thiểu biến đổi khí hậu của

khu vực và quốc gia.

+ Đại học đã từng bước mở rộng trình độ giáo dục đại học và công tác xã hội.

Thông qua việc đảm bảo chất lượng cao của các chương trình trong quan hệ đối tác với

các nhà tuyển dụng tốt nghiệp và các cơ quan chuyên môn; đồng thời, thể hiện khả năng

lãnh đạo và đổi mới trong chất lượng trải nghiệm của sinh viên, Đại học đã dần nâng

cao vị thế toàn cầu của mình với một nguồn sinh viên tốt nghiệp xuất sắc tại nơi làm

việc và phát triển như những nhà lãnh đạo.

+ Bằng cách xem xét sự phù hợp với các chương trình nghị sự của khu vực và toàn

cầu về nông nghiệp và kinh doanh nông nghiệp, di sản văn hóa và khảo cổ, khoa học

môi trường, sức khỏe và phúc lợi khu vực, vật liệu và kỹ thuật cơ khí, toán học tính toán

và khoa học vũ trụ, sức khỏe cộng đồng khu vực và phát triển kinh tế cũng như giáo dục

và kỹ thuật số, Đại học đã làm việc cùng với các đối tác của mình để phát triển các giải

pháp có thể áp dụng trực tiếp cho ngành công nghiệp và cộng đồng.

Với sự đa dạng hóa hoạt động đào tạo, nghiên cứu, tham gia vào tư vấn, thực hiện

các dự án, vận hành doanh nghiệp, Đại học Nam Queensland đã có bước tiến lớn trong

quản lý và sử dụng nguồn tài chính, cụ thể như sau:

Tại Australia, Chính phủ chi tiêu cho giáo dục đại học công lập không giống như

một số quốc gia trên thế giới là phân bổ trực tiếp cho các đại học công lập phục vụ các

khoản chi thường xuyên, chi xây dựng cơ sở hạ tầng, nguồn ngân sách được chi trực

tiếp đến người học, chi các chương trình hỗ trợ học bổng, trợ cấp cho sinh viên đại học

và nghiên cứu sinh, hay các chương trình vay vốn học tập. Nguồn tài chính này được

Chính phủ Australia phân bổ dựa trên từng đối tượng sinh viên theo học tại đại học

công lập. Nguồn thu từ tài trợ và cho sinh viên vay vốn của Chính phủ có tỷ trọng cao

nhất trong nguồn thu của Đại học Nam Queensland, luôn hơn 70% tổng thu của trường.

Nguồn hỗ trợ tài chính từ ngân sách của Trung ương và chính quyền địa phương

đối với Đại học Nam Queensland thường ở mức dưới 1,5% so với tổng nguồn thu của

Đại học. Nguồn hỗ trợ này phục vụ cho các hoạt động nghiên cứu phát triển khu vực

thông qua giáo dục bậc cao, được phân bổ từ trung ương xuống từng khu vực và được

chính quyền khu vực phân bổ về Đại học dựa trên những mục tiêu và kế hoạch nghiên

cứu phát triển đã được đặt ra cho Đại học Nam Queensland.

Nguồn thu học phí là nguồn thu do chính Đại học Nam Queensland đặt ra định

mức thu, mức thu cho từng chương trình giáo dục. Nguồn thu sự nghiệp này cùng với

nguồn thu hoạt động tư vấn, nghiên cứu luôn được quản lý với mức thu tương đương

20% tổng thu của trường và cùng với các khoản trợ cấp, cho vay của chính phủ đối với

sinh viên luôn đảm bảo cho các khoản chi, bao gồm: chi lao động, chi bảo trì cơ sở hạ

tầng, chi dịch vụ, chi bộ máy quản trị đại học…

Về các khoản chi, Đại học Nam Queensland quản lý chặt chẽ, tối thiểu hóa các

khoản chi không thiết yếu, như: in ấn, viễn thông và tập trung đầu tư vào chi cho con

người (bao gồm: lương, bảo hiểm xã hội, chi hỗ trợ phát triển cá nhân, chi sức khỏe

người lao động với mức chi luôn đảm bảo ở mức 60% đến 70% tổng chi). Bên cạnh đó,

chi bảo trì bảo dưỡng cơ sở vật chất và chi đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng luôn được

đánh giá thường xuyên, chi thường xuyên ở tỷ trọng cố định so với tổng chi của đại học.

Về kết quả tài chính, chênh lệch thu lớn hơn chi trong hoạt động trong năm của Đại

học được giữ lại làm nguồn tài trợ đầu tư tài sản cố định và các tài sản khác trong các năm

tiếp theo, với quyết định sử dụng do Hội đồng Đại học thực hiện [112].

2.7.1.2. Quản lý tài chính tại Đại học James Madison (Hoa Kỳ)

Đại học James Madison là một trường đại học vùng ở Harrisonburg, Virginia, Hoa

Kỳ. Đại học được xếp hạng thứ hai trong các trường đại học công lập đào tạo trình độ

thạc sỹ tại miền Nam Hoa Kỳ năm 2019 (Board of Visitors, 2020-2021).

Là một tổ chức công lập, Đại học James Madison nhận được sự hỗ trợ đáng kể của

Khối thịnh vượng chung (CAFR) từ việc điều hành và sử dụng vốn. Hội đồng Đại học

do Thống đốc Khối thịnh vượng chung bổ nhiệm, chịu trách nhiệm giám sát và quản lý,

bao gồm quản lý tài chính [93].

Một là, quản lý hiệu quả nguồn thu học phí và từ doanh nghiệp phụ trợ theo hướng

đa dạng hóa nguồn thu. Nguồn thu hoạt động của Đại học James Madison chủ yếu hơn

50% đến từ học phí, lệ phí với mức 236 triệu USD năm 2020 và 42% đến từ các doanh

nghiệp phụ trợ với mức 196 triệu USD năm 2020 (Board of Visitors, 2020-2021) [43].

Hội đồng Đại học quản lý hai nguồn doanh thu chính hiệu quả với mức học phí đảm bảo

hoạt động giảng dạy, bổ sung môi trường học tập và nghiên cứu của trường. Doanh thu

từ doanh nghiệp phụ trợ, bao gồm: dịch vụ ký túc, ăn uống, đậu xe, giải trí cho sinh viên

và các dịch vụ khác sau khi trừ đi các chi phí liên quan được Đại học James Madison sử

dụng nguồn thu để trả các khoản tín dụng ngắn hạn và vốn hóa với mục đích cải thiện

cơ sở vật chất của đại học. Bên cạnh đó, đại học cũng đa dạng hóa nguồn thu với các

nguồn quà tặng và đóng góp, trợ cấp từ Liên bang, trợ cấp từ Nhà nước, nguồn tài trợ từ

các tổ chức phi chính phủ và các dịch vụ giáo dục và hoạt động chung.

Hai là, quản lý chi tiết từng khoản chi và trích lập dự phòng. Trong năm 2019,

trích lập nguồn thu từ hỗ trợ của Nhà nước bao gồm 27% chi phí hoạt động, không bao

gồm các nguồn thu phụ cấp và trích lập dự phòng, trích khấu hao cho tài sản (G, 2020-

2021). Với các chính sách điều tiết học phí và quy định cho phép Đại học James

Madison trích lập một phần học phí bổ sung hoạt động sự nghiệp trong năm học tới,

nguồn tài chính của đại học được đặt vào vị thế vững chắc, tạo điều kiện thuận lợi cho

công tác quản lý tài chính hiệu quả. Nguồn thu hoạt động được ghi nhận thông qua việc

cung cấp hàng hóa và dịch vụ cho sinh viên và các bộ phận khác của Đại học. Chi phí

hoạt động là những chi phí được thực hiện để thu được hoặc sản xuất hàng hóa và dịch

vụ được cung cấp để đổi lại nguồn thu hoạt động và thực hiện sứ mệnh. Tiền lương và

tiền công và các khoản phúc lợi ngoài lề cho giảng viên và nhân viên là loại chi phí hoạt

động lớn nhất.

2.7.1.3. Quản lý tài chính tại Đại học Edinburgh (Vương Quốc Anh)

Đại học Edinburgh được thành lập vào năm 1583, là trường đại học cổ thứ 6 trong

các nước nói tiếng Anh và là một trong 7 trường đại học cổ xưa ở Anh và Scotland. Đại

học Edinburgh tọa lạc tại thành phố Edinburgh, là một trong những Đại học tại vương

quốc Anh có khuôn viên vô cùng rộng với 3 cơ sở đào tạo đặt tại Edinburgh, Scotland,

UK (Urban, Russell Group, Coimbra Group). Cùng với tài nguyên phong phú, cơ sở vật

chất hiện đại, Đại học được công nhận là cơ sở hàng đầu trong nhiều lĩnh vực nghiên

cứu, như: công nghệ thông tin - khoa học máy tính, y dược, ngôn ngữ và tâm lý - xã hội.

Tại Đại học Endinburg, nguồn tài chính tài trợ cho các khoản chi nhân viên, giảng

viên, chi hoạt động và đầu tư tài sản mang tính bền vững, chủ yếu đến từ hợp đồng đào

tạo và hoạt động nghiên cứu ( nguồn thu này có tỷ trọng 60% đến 70% tổng thu). Tài

chính đại học được Giám đốc tài chính đại học và đội ngũ quản lý tài chính thực hiện có

những ưu điểm nổi bật [121].

Quản lý kết quả thu - chi hướng tới thặng dư. Quản lý tài chính được thực hiện chú

trọng đến khả năng tạo tiền của các hoạt động, chú ý đến tái đầu tư các hoạt động của

Trường dựa trên các chỉ báo về tính bền vững trong tương lai. Các khoản thặng dư được

sử dụng thực hiện các chương trình học bổng và hưu trí đang được Trường thực hiện.

Nâng cao hiệu quả quản lý tài chính thông qua chuyển đổi số hóa. Kế hoạch đầu tư

và quản lý tài sản được nâng cao thông qua chuyển đổi dữ liệu về bất động sản đã xây

dựng, cần duy tu sửa chữa. Kế hoạch đầu tư vốn qua các dự án được thực hiện đúng tiến

độ thông qua chuyển đổi các quản lý thực hiện qua hệ thống dữ liệu tài chính, nhân sự,

quá trình đánh giá và thực hiện dự án.

2.7.2. Kinh nghiệm tự chủ tài chính của một số trường đại học công lập ở Việt Nam

2.7.2.1. Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh

Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh (ĐHQG-TPHCM) thành lập ngày

27/01/1995 theo Nghị định số 16/NĐ-CP của Chính phủ trên cơ sở sắp xếp 9 trường đại

học thành 8 trường đại học thành viên. Năm 2001, Thủ tướng Chính phủ ban hành

Quyết định số 15/2001/QĐ-TTg ngày 12/02/2001 về việc tổ chức lại ĐHQG-TPHCM

và tại Quyết định số 16/2001/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế về

tổ chức và hoạt động của Đại học Quốc gia.

Căn cứ Điều 8 về “Đại học Quốc gia” trong Luật GDĐH, ngày 17/11/2013 Chính

phủ ban hành Nghị định số 186/2013/NĐ-CP quy định về Đại học Quốc gia, quy định

nhiệm vụ và quyền hạn của Đại học Quốc gia. Đồng thời để thúc đẩy hoạt động tự chủ

của mô hình Đại học Quốc gia, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 26/2014/QĐ-TTg

ngày 26/3/2014 quy định về Quy chế tổ chức và hoạt động của Đại học quốc gia và các

cơ sở GDĐH thành viên.

Sau một thời gian triển khai, hoạt động TCTC đã mang lại kết quả đáng kể trong

công tác nhân sự, về CSVC, NCKH, các công trình công bố, quy mô sinh viên, quy mô

tuyển sinh, tốt nghiệp và nguồn thu từ hoạt động nghiêu cứu, chuyển giao KHCN. Tự

chủ về tổ chức bộ máy và nhân sự đã giúp cho ĐHQG-TPHCM chủ động hơn trong

việc đề xuất, quyết định và phê duyệt cho các cơ sở GDĐH thành viên về cơ cấu, tổ

chức bộ máy, giao biên chế nhân sự, tuyển dụng, chi trả thu nhập tăng thêm. Đến nay,

quy mô nhân sự là 5.382 cán bộ, VC, NLĐ, tỷ lệ sinh viên/giảng viên quy đổi đáp ứng

quy định với 12,91% sinh viên/giảng viên [8]. Tự chủ về CSVC đảm bảo các điều kiện

về quỹ đất với 643,7 ha tại khu đô thị đại học, diện tích bình quân/sinh viên theo đúng tiêu chuẩn Việt Nam 3981-1985 của Trường ĐH Công nghệ Thông tin là 1,65 m2/ sinh viên so với 1,5m2/ sinh viên là đáp ứng; các Trường còn lại cũng có mức đáp ứng khá

tốt như Trường ĐH Bách Khoa là 2,63 m2/ sinh viên đến khoa Y là 4,7 m2/ sinh viên so

với quy định của Thông tư số 32/2015 của Bộ GD&ĐT [53].

Đặc biệt, trong giai đoạn gần đây, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế, tự chủ về

chuyên môn đã được nâng cao, với quy mô đào tạo năm 2017 là 78.873 sinh viên /học

viên/nghiên cứu sinh, giai đoạn 2012-2017 cung cấp nguồn nhân lực cho xã hội là 70.791

người đã qua đào tạo; phát triển 113 ngành đào tạo với 18 lĩnh vực; số lượng công trình

nghiên cứu, công bố gia tăng đáp ứng 132,52% ở năm 2017 so với yêu cầu của Nghị định

số 73/2015 của Chính phủ; ĐHQG-TPHCM được xếp (701-750) vào top 69% trường đại

học hàng đầu trong Bảng xếp hạng QS World và thuộc nhóm 4% trường đại học hàng đầu

thế giới trên tổng số 23.000 trường đại học được xếp hạng [53].

Quy định về TCTC của ĐHQG-TPHCM đang được hoàn thiện tạo hành lang pháp lý

cho ĐHQG-TPHCM và các cơ sở GDĐH thành viên thực hiện hiệu quả TCTC:

Các văn bản của Đảng và Nhà nước đã mở rộng thêm một bước quyền hạn của

ĐHQG-TPHCM về cơ chế quản lý, cơ chế TCTC. Theo đó, ĐHQG-TPHCM ban hành

Quy định tạm thời về cơ chế quản lý tài chính tại ĐHQG-TPHCM. Đây là cơ sở để quản

lý, trao quyền TCTC của ĐHQG-TPHCM nói chung và các cơ sở GDĐH thành viên,

đơn vị trực thuộc nói riêng thực hiện. Theo đó, các cơ sở GDĐH thành viên đã xây

dựng quy chế chi tiêu nội bộ theo đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức của quy định hiện

hành và quyền TCTC được giao để vận hành, quản lý tài chính hiệu quả, tăng cường cơ

chế giám sát, công khai và minh bạch.

Về mức độ TCTC: các cơ sở GDĐH thành viên trực thuộc đều có mức tự đảm bảo

chi thường xuyên từ 50%-95%, cho thấy một số cơ sở GDĐH thành viên có khả năng đáp

ứng điều kiện về cân đối tài chính để thực hiện TCTC ở mức rất cao như Trường ĐH Kinh

tế - Luật, Trường ĐH Công nghệ Thông tin.

Về mức độ đa dạng hóa nguồn thu: ĐHQG-TPHCM ngày càng gia tăng mức độ đa

dạng hóa nguồn thu. Đây là cơ sở quan trọng cho việc xây dựng lộ trình để thực hiện

TCTC của các cơ sở GDĐH thành viên. ĐHQG-TPHCM đã dần dần tự chủ được nguồn

thu ngoài NSNN cấp (học phí, lệ phí, hoạt động dịch vụ, tài trợ, viện trợ và thu sự

nghiệp khác), có xu hướng tăng lên với 52,0% năm 2012 và năm 2017 là 66,26% trong

tổng cơ cấu nguồn thu của ĐHQG-TPHCM [53].

Về tự chủ chi: Trường được chủ động sử dụng nguồn kinh phí NSNN cấp cho chi

thường xuyên (tiền lương ngạch, bậc, tiền công, vật tư văn phòng, thuê khoán, công tác

phí, nghiệp vụ chuyên môn…); được quyết định chi trả thu nhập tăng thêm cho người

lao động không quá 2 lần mức tiền lương cơ sở do Nhà nước quy định trên cơ sở số

lượng, chất lượng và hiệu quả công việc.

Về trích lập quỹ: Trường được quyền quyết định tỷ lệ trích lập các quỹ từ kết quả

chênh lệch thu chi (quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp tối thiểu 25%).

2.7.2.2. Đại học Thái Nguyên

Đại học Thái Nguyên (ĐHTN) là đại học vùng, đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực;

nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ chất lượng cao; đóng góp cho sự phát

triển kinh tế, văn hóa và xã hội của khu vực trung du, miền núi phía Bắc và cả nước.

Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng, ĐHTN là một trong các

CSGDĐHCL tích cực tham gia vào quá trình này, đến nay, ĐHTN đã thiết lập quan hệ

hợp tác với trên 100 trường đại học và tổ chức giáo dục, khoa học công nghệ trên thế

giới. Mỗi năm, ĐHTN đón tiếp 800-900 lượt khách nước ngoài đến tham quan, trao đổi

kinh nghiệm, kí kết hợp tác, giảng dạy, học tập và thực hiện chương trình dự án,… đồng

thời cử khoảng 600-900 cán bộ, giảng viên và sinh viên ra nước ngoài giảng dạy, học

tập, tìm kiếm đối tác và kí kết thỏa thuận. Thực hiện cơ chế tự chủ ĐHTN đã đạt được

một số thành tựu nhất định [56].

Chủ động sử dụng nguồn lực tài chính, lao động, cơ sở vật chất để thực hiện

nhiệm vụ được giao; chủ động phân bổ nguồn tài chính của đơn vị theo nhu cầu chi tiêu

trên tinh thần tiết kiệm, thiết thực, hiệu quả.

Thực tiễn quản lý tài chính tại ĐHTN các quyết định về tài chính đã mang tính tự

chủ cao hơn và phù hợp với thực tiễn. Nguồn tài chính huy động được ngày càng phong

phú, đa dạng với quy mô đào tạo ngày càng tăng lên. Nguồn thu năm 2016 là: 912,6 tỷ

đồng, năm 2020 là: 1.820,6 tỷ đồng, tương ứng với mức tăng qua 05 năm là: 99,5%.

Các khoản thu chính từ học phí, lệ phí theo đúng quy định của Nhà nước, các

khoản thu từ hoạt động sự nghiệp, thu dịch vụ và thu khác trên cơ sở hợp đồng theo

nguyên tắc bù đắp chi phí và có tích lũy.

Thực hiện cơ chế tự chủ tài chính đã góp phần tăng tính tự chủ động trong chi tiêu

và thúc đẩy tiết kiệm chi của các trường đại học thành viên trong ĐHTN; chủ động

nghiên cứu và xây dựng Quy chế chi tiêu nội bộ phù hợp với đặc điểm, tình hình thực tế

và nhiệm vụ cũng như góp phần hiện đại hóa cơ sở vật chất phục vụ quá trình giảng

dạy, NCKH, quản lý và điều kiện học tập.

2.7.2.3. Đại học Đà Nẵng

Đại học Đà Nẵng tiền thân là Viện Đại học Đà Nẵng thành lập theo Quyết định số

66/QĐ ngày 11/7/1975 của Ủy ban Nhân dân cách mạng khu Trung Trung bộ. Cùng với

Đại học Huế, Đại học Thái Nguyên, Đại học Đà Nẵng (ĐHĐN) là một trong ba đại học

vùng của Việt Nam được thành lập theo Nghị định số 32/NĐ-CP ngày 04/4/1994 của

Chính phủ trên cơ sở sắp xếp, tổ chức lại các trường: Trường Đại học Bách khoa Đà

Nẵng, Cơ sở Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Đà Nẵng, Trường Cao đẳng sư phạm Quảng

Nam, Đà Nẵng và Trường Công nhân kỹ thuật Nguyễn Văn Trỗi [126].

Thực hiện tự chủ tài chính ĐHĐN đã phát triển nhanh cả về số lượng và chất

lượng đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học và quản lý. ĐHĐN có 2.532 cán bộ, công

chức viên chức và người lao động, trong đó có 1.604 giảng viên (chiếm tỷ lệ 63,35%). Chất

lượng đội ngũ cán bộ giảng dạy của ĐHĐN không ngừng tăng lên qua các giai đoạn phát

triển. ĐHĐN hiện có 08 Giáo sư, 107 Phó Giáo sư và 733 Tiến sĩ khoa học/Tiến sĩ (đạt tỷ

lệ 45% giảng viên có trình độ Tiến sĩ trở lên). Nhiều cán bộ, giảng viên được đào tạo, bồi

dưỡng từ các trường đại học danh tiếng nước ngoài. Đây là nguồn lực quan trọng để khẳng

định uy tín, học hiệu, tiềm lực và chất lượng đội ngũ của ĐHĐN.

Quy mô đào tạo hợp lý với hơn 55.000 sinh viên chính quy, hơn 1.000 học viên

cao học, nghiên cứu sinh và 800 lưu học sinh quốc tế, bình quân mỗi năm tuyển sinh

11.500 tân sinh viên (hệ ĐH chính quy). ĐHĐN có các lĩnh vực, ngành nghề đào tạo:

126 ngành trình độ đại học, 02 chương trình tiên tiến và 03 chương trình chất lượng cao

Việt-Pháp, 10 chương trình liên kết đào tạo quốc tế; 45 ngành trình độ thạc sĩ và 29

ngành trình độ tiến sĩ.

Nguồn tài chính của ĐHĐN gia tăng qua các năm. Nguồn thu năm 2016 là: 650,1

tỷ đồng, năm 2020: 748,8 tỷ đồng.

Tự chủ được đánh giá là một mô hình hợp lý, một nhu cầu tất yếu trong bối cảnh

hội nhập quốc tế nhằm thúc đẩy sự phát triển đối với các cơ sở giáo dục thành viên của

đại học vùng, cũng như đối với các CSGDĐHCL khác trên cả nước.

2.7.2.4. Đại học Cần Thơ

Đại học Cần Thơ (ĐHCT) là cơ sở giáo dục đại học đa ngành, đa lĩnh vực và là cơ

sở đào tạo, nghiên cứu khoa học - chuyển giao công nghệ trọng điểm của Nhà nước ở

Đồng bằng sông Cửu Long; phát triển theo mô hình đại học tự chủ là định hướng của

ĐHCT để góp phần phát triển vùng đồng bằng sông Cửu Long và cả nước [127].

Đại học Cần Thơ có 99 ngành, chuyên ngành đào tạo trình độ đại học, 52 ngành/

chuyên ngành trình độ thạc sĩ và 19 ngành trình độ tiến sĩ với tổng số gần 48.000 sinh

viên và học viên. ĐHCT đã đào tạo 207 tiến sĩ, 11.550 thạc sĩ, 198.663 giáo viên, bác sĩ,

kỹ sư, cử nhân trình độ đại học và 1.220 cử nhân trình độ cao đẳng thuộc nhiều lĩnh

vực; có 1.815 viên chức, người lao đông, trong đó có 15 giáo sư, 141 phó giáo sư, 508

tiến sĩ, 720 thạc sĩ.

Định hướng phát triển là tập trung vào chất lượng đào tạo, quốc tế hóa trong đào

tạo, hợp tác nghiên cứu khoa học - chuyển giao công nghệ và phát triển cộng đồng, số

hóa trong giáo dục đại học. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, vai trò của ĐHCT đối với

sự phát triển của vùng Đồng bằng sông Cửu Long và quốc gia, mục tiêu hướng tới của

ĐHCT là xây dựng và phát triển trường thành đơn vị tiên phong trong đổi mới sáng tạo,

trong đào tạo, nghiên cứu khoa học - chuyển giao công nghệ để đóng góp hiệu quả vào

sự phát triển của vùng và cả nước; phấn đấu đưa ĐHCT thuộc nhóm các trường đại học

hàng đầu khu vực châu Á và thế giới ở một số lĩnh vực vào năm 2025.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, với sự đổi mới mọi mặt trong hoạt động TCĐH,

Đại học Cần Thơ được các tổ chức quốc tế xếp hạng cao trong nước và quốc tế. Nhiều

năm liền thuộc nhóm 5 trường tốt nhất Việt Nam (theo xếp hạng của Webometrics);

nhóm 500 trường tốt nhất châu Á (theo xếp hạng của QS); và đặc biệt trong năm 2020,

lần đầu tiên lĩnh vực nông nghiệp của ĐHCT (bao gồm trồng trọt, chăn nuôi - thú y,

thuỷ sản) được xếp vào nhóm 251-300 của thế giới - thứ hạng cao nhất về lĩnh vực mà

chưa có trường nào ở Việt Nam được xếp vào nhóm này.

Trong hợp tác quốc tế, hiện ĐHCT đang hợp tác với hơn 130 viện, trường và tổ

chức trên thế giới. Trường đã tranh thủ được một số dự án lớn như Chương trình Nâng

cấp Khoa Nông nghiệp từ viện trợ của Chính phủ Nhật Bản (khoảng 23 triệu đô la Mỹ);

Chương trình MHO của Chính phủ Hà Lan (khoảng 13 triệu đô la); Chương trình VLIR

của Chính phủ Bỉ (khoảng 7 triệu euro); Chương trình Trung tâm Học liệu của Tổ chức

Atlantic Philanthropy (khoảng 9 triệu đô la). Đặc biệt là Dự án Nâng cấp ĐHCT sử

dụng vốn vay ODA của Chính phủ Nhật Bản với tổng kinh phí khoảng 105 triệu đô la

Mỹ đang triển khai.

Nguồn thu tài chính năm học 2021-2022 của ĐHCT đạt 1.220,2 tỷ đồng. Trong

đó, từ ngân sách: 630,6 tỷ đồng, từ học phí: 492,9 tỷ đồng, từ nghiên cứu khoa học và

chuyển giao công nghệ: 23,5 tỷ đồng, từ nguồn hợp pháp khác 73,2 tỷ đồng.

Tuy nhiên, nguồn thu phần lớn nhờ vào mở rộng quy mô và đa dạng hóa các hình

thức đào tạo, cũng như nhiều trường ở Việt Nam cơ cấu nguồn thu từ NCKH và kết quả

hoạt động khoa học chưa cao.

2.7.3. Bài học kinh nghiệm rút ra có thể áp dụng vào Đại học Huế

Trên cơ sở kinh nghiệm về TCTC một số CSGDĐHCL trên thế giới và một số

CSGDĐHCL ở Việt Nam có tính tương đồng về mô hình, tính đa ngành, đa lĩnh vực,

trong phân cấp trong quản lý và đã đạt được những thành công trong công tác tổ chức

quản lý đào tạo, sử dụng các nguồn lực về tài chính, tài sản, nguồn nhân lực, … từ đó

rút ra một số bài học kinh nghiệm để có thể áp dụng vào Đại học Huế, như sau:

Một là, giao quyền TCTC ở mức độ cao hơn và đi kèm với giao quyền TCĐH.

Trao nhiều quyền tự chủ về mức thu hơn nữa cho các trường ĐHCL, trước hết là thu

học phí và lệ phí. Các CSGDĐHCL được phép tính đủ chi phí tiền lương và chi phí hoạt

động thường xuyên trong giá dịch vụ của đơn vị SNCL trên cơ sở khung giá do Nhà

nước quy định, chi phí khấu hao tài sản cố định trong học phí của CSGDĐHCL, đảm

bảo nguyên tắc lấy thu đủ bù đắp chi phí đào tạo trong học phí. Cùng với đó, Nhà nước

sẽ thực hiện các chính sách hỗ trợ mức học phí đối với người nghèo, dân tộc thiểu số,

người ở vùng sâu vùng xa … tạo điều kiện cho mọi người đều được tiếp cận với GDĐH.

Hai là, Chính phủ xem xét tiếp tục cấp ngân sách cho hoạt động đào tạo, NCKH

đối với các trường ĐHCL thực hiện tự chủ giống như ở Hoa Kỳ, Úc và các nước Châu

Âu; cho phép các CSGDĐHCL được tự chủ hơn nữa về quản lý và sử dụng tài sản

nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản, cũng như chủ động trong việc liên doanh, liên

kết, góp vốn với các đơn vị tổ chức khác. Cơ sở hạ tầng, trang thiết bị được nâng cao

cũng góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.

Ba là, cần thành lập một cơ quan kiểm định độc lập nằm ngoài sự quản lý của Bộ

Giáo dục và Đào tạo để kiểm tra, đánh giá chất lượng của các trường được giao quyền

TCTC, rà soát lại các văn bản pháp luật liên quan đến quản lý hoạt động của các trường đại

học để ban hành các Nghị định mới đồng bộ với Nghị định số 60/2021/NĐ-CP. Đồng thời,

xây dựng các văn bản hướng dẫn cụ thể cũng như đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của các

trường đại học được giao tự chủ. Mặt khác, tăng cường kiểm tra giám sát bổ sung quy định

mới theo hướng mở rộng hơn nữa mức độ tự chủ các trường đại học.

Bốn là, tăng cường khai thác các nguồn thu. Với nguồn thu từ việc thu phí, lệ phí

thì các trường đại học công lập có thể đa dạng hóa các loại hình và phương thức đào tạo

như liên thông, liên kết đào tạo…; chú trọng xây dựng nội dung các chương trình đào

tạo theo nhu cầu người học, gắn liền với phát triển kinh tế - xã hội, gắn với thị trường lao

động, đặc biệt là các chương trình đào tạo chất lượng cao, từ đó đưa ra các mức học phí

khác nhau phù hợp với chất lượng đào tạo cung cấp cho người học. Đồng thời, tăng cường

tổ chức các loại hình sản xuất kinh doanh, cho thuê, liên doanh liên kết, thành lập các đơn

vị sự nghiệp trực thuộc. Bên cạnh đó, tập trung thực hiện các đề tài NCKH trọng điểm, cấp

Nhà nước, cấp bộ nhằm thương mại hóa, triển khai ứng dụng KHCN vào sản xuất để tăng

nguồn thu cho đơn vị.

Năm là, đối với nguồn chi: khi thực hiện TCTC, bên cạnh việc các CSGDĐHCL

phải kiểm soát tốt việc sử dụng các nguồn thu thì cần xây dựng được quy chế chi tiêu

nội bộ hợp lý đảm bảo tính công khai, minh bạch và hiệu quả trong quá trình thực hiện

chi cho cán bộ, giảng viên, các hoạt động dịch vụ đào tạo, mua sắm, xây dựng CSVC,…

thể hiện được quyền tự chủ tự chịu trách nhiệm của đơn vị. Trong đó, chú trọng giải

pháp chi trả thu nhập cho cán bộ giảng viên trên nguyên tắc hiệu quả công việc, khuyến

khích, thu hút người có năng lực, trình độ cao và được công bố công khai trong trường.

Ngoài ra, cần chú trọng đến chi cho hoạt động đầu tư mua sắm, trang thiết bị và xây

dựng cơ sở hiện đại đáp ứng nhu cầu của người học. Tuy nhiên, khi thực hiện tự chủ (tự

đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư) thì việc thực hiện này càng khó khăn hơn. Do

đó cần chủ động trong huy động nguồn vốn phục vụ cho xây dựng, mua sắm.

Bên cạnh bài học thành công của một số trường đại học ở Australia, Hoa Kỳ,

Vương Quốc Anh và một số cơ sở GDĐHCL ở Việt Nam có thể tham khảo áp dụng vào

Đại học Huế, cần thấy rằng một bài học chưa thành công trong tự chủ tài chính của các

trường đại học nêu trên trong thời gian qua chính là: i) cơ cấu nguồn thu chưa hợp lý,

nhất là từ nghiên cứu khoa học và kết quả hoạt động khoa học chưa cao nên hạn chế

phần nào đến nguồn thu; ii) các văn bản pháp luật chưa đồng bộ trong quá trình thực

hiện TCTC nên cần tập trung từng bước tháo gỡ; iii) kịp thời và linh hoạt trong điều

chỉnh mức học phí đối với những ngành học khó tuyển sinh… nhằm thu hút người học

góp phần nâng cao hiệu quả TCTC tại Đại học Huế.

Tóm lại, việc thực hiện TCĐH, đặc biệt là TCTC - là vấn đề mà các CSGDĐHCL

cần sớm triển khai thực hiện trong thời gian tới vì khi tự chủ sẽ góp phần nâng cao chất

lượng đào tạo, phát huy tính chủ động và sáng tạo của các trường. Trong đó, TCTC là

vấn đề được các CSGDĐHCL quan tâm khi bước vào giai đoạn TCĐH. Câu hỏi đặt ra

là làm thế nào để tạo ra nguồn thu và kiểm soát tốt nguồn chi trong quá trình TCTC.

Tiểu kết Chương 2

Chương 2 tập trung trình bày cơ sở lý luận về TCTC tại các đơn vị SNCL, bao

gồm: Khái niệm tài chính, khái niệm đơn vị SNCL, khái niệm về cơ chế tự chủ của đơn

vị công lập nói chung, TCTC của các CSGDĐHCL nói riêng, TCTC của các

CSGDĐHCL trong bối cảnh hội nhập quốc tế; Mối quan hệ giữa hội nhập quốc tế với

TCTC tại CSGDĐHCL; Nội dung TCTC của đơn vị SNCL; Các tiêu chí đánh giá

TCTC cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến cơ chế TCTC tại CSGDĐHCL trong bối

cảnh hội nhập quốc tế.

Đồng thời, chương này cũng tiến hành nghiên cứu kinh nghiệm về TCTC một số

trường đại học trên thế giới và của Việt Nam như: Đại học Nam Queensland (Australia),

Đại học James Madison (Hoa Kỳ), Đại học Edinburgh (Vương Quốc Anh), Đại học

Quốc gia TP. HCM, Đại học Thái Nguyên, Đại học Đà Nẵng, Đại học Cần Thơ, từ đó

rút ra bài học có thể áp dụng vào Đại học Huế trong giai đoạn phát triển mới.

Chương 3

THỰC TRẠNG TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI ĐẠI HỌC HUẾ

TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ

3.1. Tổng quan về Đại học Huế

3.1.1. Khái quát về Đại học Huế

Đại học Huế tiền thân là Viện Đại học Huế thành lập năm 1957 với 3 phân khoa

là: Sư phạm, Khoa học và Văn khoa; năm 1959 có thêm phân khoa Y khoa. Sau năm

1975, Viện Đại học Huế thay đổi về mô hình tổ chức và quản lý, đó là các trường đại

học độc lập trực thuộc các Bộ chủ quản, gồm: Trường Đại học Nông nghiệp, Trường

Đại học Sư phạm, Trường Đại học Tổng hợp, Trường Đại học Y khoa.

Ngày 4/4/1994 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 30/NĐ-CP về việc thành lập

Đại học Huế trên cơ sở sắp xếp lại mạng lưới các trường đại học, cao đẳng khu vực

thành phố Huế với năm 5 trường đại học thành viên. Hiện nay, Đại học Huế có 08

trường đại học thành viên là: Trường Đại học Khoa học, Trường Đại học Sư phạm,

Trường Đại học Y dược, Trường Đại học Nông lâm, Trường Đại học Nghệ thuật,

Trường Đại học Kinh tế, Trường Đại học Ngoại ngữ, Trường Đại học Luật; Trường Du

lịch; Khoa Giáo dục Thể chất; Phân hiệu tại tỉnh Quảng Trị; 3 trung tâm đào tạo, nghiên

cứu, phục vụ, 03 Viện nghiên cứu và Nhà xuất bản.

Là một trong năm trường đại học quản lý theo mô hình hai cấp của cả nước, Đại

học Huế được Chính phủ xác định là một trong 14 đại học trọng điểm quốc gia. Nhiệm

vụ chính của Đại học Huế là đào tạo cán bộ khoa học có trình độ đại học và trên đại

học, nghiên cứu và ứng dụng KHCN phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và phát triển kinh

tế - xã hội miền Trung - Tây Nguyên và cả nước.

Sứ mạng của Đại học Huế là thúc đẩy sự phát triển đất nước và khu vực bằng việc

cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao và sản phẩm khoa học - công nghệ tiên tiến,

hiệu quả. Tầm nhìn đến năm 2045, Đại học Huế trở thành một trong những đại học

nghiên cứu hàng đầu Đông Nam Á, hoạt động theo các tiêu chuẩn chất lượng quốc gia

và khu vực, là một cơ sở đào tạo tiên phong, nòng cốt của hệ thống GDĐH vùng.

Tổ chức bộ máy BAN GIÁM ĐỐC ĐẠI HỌC

Đơn vị thuộc Đơn vị thành viên Đơn vị trực thuộc

Trường ĐH Khoa học Viện ĐT mở và CNTT Văn phòng

Trường ĐH Y dược VP Đảng, Đoàn thể Viện CN Sinh học

Trung tâm GDPQ Trường ĐH Nghệ thuật Ban Tổ chức cán bộ

Trung tâm Phục vụ SV Trường ĐH Nông lâm Ban Đào tạo và CTSV

Trung tâm KN -ĐMST Trường ĐH Sư phạm Ban KHCN và HTQT

Nhà xuất bản Trường ĐH Ngoại ngữ

Trường ĐH Kinh tế Ban Thanh tra và PC

Trường Du Lịch

Trường ĐH Luật

Khoa GD thể chất

Khoa Quốc tế

Khoa Kỹ thuật CN

Ban KHTC và CSVC Phân hiệu ĐHH tại QT

Sơ đồ 3.1: Tổ chức Đại học Huế

Nguồn: https://hueuni.edu.vn

Đại học Huế là một trong ba cơ sở đào tạo trong cả nước được tổ chức theo mô

hình đại học vùng, cơ cấu tổ chức gồm 2 cấp: Đại học Huế là đầu mối quản lý chung, có

tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng; các đơn vị trực thuộc Đại học Huế là

các đơn vị cơ sở có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng (trừ Trường Du

lịch và Khoa Giáo dục thể chất). Đại học Huế hoạt động theo Quy chế tổ chức và hoạt

động của đại học vùng và các cơ sở GDĐH thành viên ban hành kèm theo Thông tư số

10/2020/TT-BGDĐT ngày 21/5/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Cơ cấu tổ chức của

Đại học Huế, gồm có [123]:

- Hội đồng Đại học Huế.

- Ban Giám đốc: Giám đốc, các Phó giám đốc.

- Hội đồng khoa học và đào tạo.

- Các hội đồng tư vấn.

- Các đơn vị thuộc: Văn phòng; Văn phòng Đảng - Đoàn thể, Ban Tổ chức cán bộ,

Ban Khoa học công nghệ và Hợp tác quốc tế, Ban Công Đào tạo và Công tác sinh viên,

Ban Kế hoạch Tài chính và Cơ sở vật chất, Ban Thanh tra và Pháp chế, Trường Du lịch,

Khoa Giáo dục thể chất, Khoa Quốc tế, Khoa Kỹ thuật công nghệ, Phân hiệu Đại học

Huế tại Quảng Trị.

- Các trường đại học thành viên: Trường Đại học Sư phạm, Trường Đại học Khoa

học, Trường Đại học Y dược, Trường Đại học Nông Lâm, Trường Đại học Ngoại ngữ,

Trường Đại học Kinh tế, Trường Đại học Nghệ thuật, Trường Đại học Luật.

- Các đơn vị trực thuộc: Viện Đào tạo mở và Công nghệ thông tin, Viện Công

nghệ Sinh học, Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Trung tâm Khởi nghiệp và

Đổi mới sáng tạo, Trung tâm Phục vụ sinh viên, Nhà xuất bản.

Hội đồng Đại học Huế có trách nhiệm phê duyệt về chiến lược, quy hoạch, kế

hoạch phát triển tổng thể của Đại học Huế; quyết nghị về phương hướng hoạt động đào

tạo, khoa học và công nghệ, hợp tác quốc tế, bảo đảm chất lượng giáo dục, về tổ chức

bộ máy; việc huy động, quản lý, sử dụng và chia sẻ các nguồn lực, CSVC dùng chung;

định hướng phát triển đội ngũ công chức, VC, NLĐ và những vấn đề quan trọng khác

theo đề nghị của Giám đốc Đại học Huế.

Ban Giám đốc Đại học Huế chịu trách nhiệm quản lý điều hành các hoạt động

thống nhất trong toàn Đại học Huế. Hội đồng Khoa học đào tạo với nhiệm vụ tư vấn về

chiến lược phát triển đào tạo và NCKH của Đại học Huế; Văn phòng và các Ban chức

năng trực thuộc Đại học Huế có chức năng tham mưu và giúp việc cho Giám đốc về các

lĩnh vực hoạt động và quản lý liên quan.

Ban Giám hiệu các trường đại học, lãnh đạo viện thành viên và các đơn vị trực

thuộc chịu trách nhiệm quản lý điều hành toàn bộ hoạt động của đơn vị trên cơ sở

những quy định của pháp luật và sự phân cấp của Đại học Huế, bao gồm xây dựng

chính sách và kế hoạch đào tạo, NCKH và hợp tác quốc tế; quản lý nhân sự và các hoạt

động đào tạo và sinh viên, quản lý NCKH, hợp tác quốc tế, quản lý tài chính, CSVC.

3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Đại học Huế

Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Đại học Huế và các đơn vị trực thuộc được

quy định tại Quy chế hoạt động của Đại học Huế ban hành kèm theo Nghị quyết số

36/NQ-HĐĐH ngày 22/5/2022 của Hội đồng Đại học Huế [22].

3.1.2.1. Chức năng

Đại học Huế là CSGDĐHCL bao gồm tổ hợp các đơn vị thành viên (trường đại

học, viện NCKH thành viên) thuộc các lĩnh vực chuyên môn khác nhau, các đơn vị

thuộc và trực thuộc được tổ chức theo hai cấp để đào tạo các trình độ của GDĐH; là

trung tâm đào tạo, NCKH, công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực chất lượng cao.

3.1.2.2. Nhiệm vụ, quyền hạn

- Xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển của Đại học Huế

- Tổ chức các hoạt động đào tạo, NCKH, hợp tác quốc tế theo quy định của pháp luật;

đào tạo, bồi dưỡng nhân tài khoa học; chuyển giao tri thức và cung cấp nguồn nhân lực chất

lượng cao phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế.

- Trực tiếp phê duyệt các dự án đầu tư, các dự án sử dụng tài sản công vào mục

đích kinh doanh, cho thuê. Quản lý, điều hành, sử dụng và chia sẻ các nguồn lực, CSVC

dùng chung trong Đại học Huế, bảo đảm tính hữu cơ, đồng bộ và hiệu quả; huy động

nguồn lực của xã hội để xây dựng Đại học Huế thành cơ sở GDĐH từng bước đạt chuẩn

quốc tế, khu vực.

- Nghiên cứu, cung cấp luận cứ khoa học nhằm góp phần xây dựng các định hướng,

chủ trương, chính sách, chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; đề

xuất và thực hiện các chương trình NCKH trọng điểm quốc gia theo quy định.

- Thực hiện chế độ thông tin, báo cáo Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan theo

quy định.

- Được quyền tự chủ cao trong các hoạt động về đào tạo, NCKH, tài chính, quan

hệ quốc tế, tổ chức bộ máy theo Quy chế tổ chức và hoạt động của Đại học Huế và các

cơ sở GDĐH thành viên.

- Phê duyệt mở các ngành, chuyên ngành đào tạo mới, ngoài danh mục các ngành,

chuyên ngành đào tạo đã được quy định, đáp ứng nhu cầu xã hội; phê duyệt chương

trình liên kết đào tạo với nước ngoài trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ tổ chức tại Đại học

Huế theo quy định của pháp luật.

- Ban hành Quy chế tài chính, Quy chế chi tiêu nội bộ và các quy định khác thực

hiện các nhiệm vụ TCĐH và TCTC.

3.1.3. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các đơn vị trực thuộc

3.1.3.1. Chức năng

Các đơn vị trực thuộc Đại học Huế thuộc các lĩnh vực chuyên môn khác nhau, các

đơn vị thuộc và trực thuộc được tổ chức để đào tạo các trình độ của GDĐH thực hiện

đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao khoa học, công nghệ và cung cấp các dịch vụ khác

theo quy định của pháp luật [22].

3.1.3.2. Nhiệm vụ, quyền hạn

- Xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển của đơn vị.

- Tổ chức các hoạt động đào tạo, NCKH, hợp tác quốc tế theo quy định của pháp luật;

đào tạo, bồi dưỡng nhân tài khoa học; chuyển giao tri thức và cung cấp nguồn nhân lực chất

lượng cao phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế.

- Thực hiện các dự án đầu tư, các dự án sử dụng tài sản công vào mục đích kinh

doanh, cho thuê. Quản lý, điều hành, sử dụng và chia sẻ các nguồn lực, CSVC dùng

chung trong Đại học Huế, bảo đảm tính hữu cơ, đồng bộ và hiệu quả trên cơ sở phân

cấp của Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng như của Đại học Huế.

- Nghiên cứu, cung cấp luận cứ khoa học nhằm góp phần xây dựng các định

hướng, chủ trương, chính sách, chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất

nước; đề xuất và thực hiện các chương trình NCKH theo quy định.

- Thực hiện chế độ thông tin, báo cáo; chịu sự kiểm tra, thanh tra của Bộ Giáo dục

và Đào tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ, Thanh tra Chính phủ, các bộ, ngành có liên

quan và UBND tỉnh Thừa Thiên Huế và của Đại học Huế theo quy định.

- Thực hiện quyền tự trong các hoạt động về đào tạo, NCKH, tài chính, quan hệ

quốc tế, tổ chức bộ máy theo Quy chế tổ chức và hoạt động của các cơ sở GDĐH thành viên.

- Xây dựng và trình Đại học Huế phê duyệt mở các ngành, chuyên ngành đào tạo

mới, ngoài danh mục các ngành, chuyên ngành đào tạo đã được quy định, đáp ứng nhu

cầu xã hội và thực hiện trên cơ sở có đủ các điều kiện theo quy định.

- Xây dựng và trình Đại học Huế phê duyệt chương trình liên kết đào tạo với nước

ngoài trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ tổ chức tại đơn vị theo quy định của pháp luật.

- Ban hành Quy chế tài chính, Quy chế chi tiêu nội bộ và các quy định khác thực

hiện các nhiêm vụ TCĐH và TCTC trên cơ sở Quy chế tài chính và Quy chế chi tiêu nội

bộ của Đại học Huế.

3.1.4. Cơ chế phân cấp và quản lý tài chính, tài sản

3.1.4.1. Nhiệm vụ và quyền hạn quản lý tài chính tài sản của Đại học Huế

Đại học Huế là đơn vị trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, tiếp nhận dự toán ngân

sách hàng năm từ Bộ Giáo dục và Đào tạo và chịu trách nhiệm trước quản lý toàn bộ

các nguồn tài chính; có trách nhiệm lập phương án phân loại mức độ TCTC của các đơn

vị thành viên, đơn vị trực thuộc báo cáo Bộ Giáo dục và Đào tạo xem xét, phê duyệt.

Hội đồng Đại học Huế ban hành Quy chế tài chính Đại học Huế sau khi có ý kiến

của Bộ Giáo dục và Đào tạo để thống nhất nguyên tắc thu; nguyên tắc phân bổ, điều tiết

các khoản thu sự nghiệp, các quỹ của các đơn vị thành viên, đơn vị trực thuộc để thực

hiện các nhiệm vụ chung của Đại học Huế và hỗ trợ các đơn vị thành viên, đơn vị trực

thuộc và văn phòng Đại học Huế; Việc sử dụng kinh phí và các tiêu chuẩn, định mức

chi trong toàn Đại học Huế trên cơ sở quy định của pháp luật; quản trị cơ sở dữ liệu kế

hoạch tài chính thống nhất trong toàn Đại học Huế.

Xây dựng kế hoạch tài chính, lập dự toán ngân sách hàng năm, trung hạn của đại

học vùng, trong đó thể hiện rõ phần kinh phí của các đơn vị thành viên, đơn vị trực

thuộc trình Bộ Giáo dục và Đào tạo. Bộ Giáo dục và Đào tạo thẩm định, phân bổ và

giao dự toán cho văn phòng Đại học Huế và các đơn vị thành viên, đơn vị trực thuộc

trên cơ sở đề xuất của Đại học Huế.

Giám đốc Đại học Huế quyết định các khoản thu và mức thu của đại học vùng và

các đơn vị thành viên, đơn vị trực thuộc tự đảm bảo một phần chi thường xuyên theo

quy định của pháp luật; đối với các đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư,

các đơn đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, các đơn vị tự bảo đảm chi

thường xuyên được quyết định mức thu học phí và các khoản thu khác theo quy định tại

Khoản 33 Điều 1 Luật sửa đổi bổ sung, một số điều của Luật GDĐH.

Quy chế tài chính được duyệt, Giám đốc Đại học Huế ban hành quy chế chi tiêu nội

bộ Đại học Huế; Thủ trưởng các đơn vị thành viên, đơn vị trực thuộc Đại học Huế ban hành

quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị mình đảm bảo nguyên tắc dân chủ, công khai, minh bạch

sau khi thông qua hội đồng trường và hội đồng Đại học Huế.

Tiếp nhận kinh phí từ NSNN cấp cho các nhiệm vụ và theo hình thức đặt hàng,

bao gồm cả nhiệm vụ quản lý Nhà nước về đại học được Bộ Giáo dục và Đào tạo phân

cấp cho Đại học Huế.

Đại học Huế rà soát, đối chiếu, tổng hợp báo cáo quyết toán, báo cáo tài chính của

toàn Đại học Huế bao gồm văn phòng Đại học Huế và các đơn vị thành viên, đơn vị trực

thuộc. Hướng dẫn, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm theo thẩm quyền trong công tác

quản lý và sử dụng tài chính, tài sản của các đơn vị thành viên, đơn vị trực thuộc theo

quy định của pháp luật.

Giám đốc Đại học Huế quyết định về mua sắm, thuê tài sản công, thu hồi tài sản

công, điều chuyển tài sản công, bán tài sản công, thanh lý tài sản công theo phân cấp, ủy

quyền của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo và quy định của pháp luật. Đối với đề án

sử dụng tài sản công của các đơn vị thành viên, đơn vị trực thuộc vào mục đích kinh

doanh, cho thuê báo cáo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo xem xét, quyết định.

Đại học Huế là chủ đầu tư đối với các dự án đầu tư và xây dựng (không phân biệt

nguồn vốn) để xây mới, cải tạo, nâng cấp, sửa chữa, đầu tư chiều sâu, mua sắm trang

thiết bị, dây chuyền công nghệ sử dụng chung của đại học vùng.

Giám đốc Đại học Huế phê duyệt quyết định đầu tư đối với các dự án nhóm C (có tổng

mức đầu tư dưới 45 tỷ đồng) sử dụng nguồn thu hợp pháp dành để đầu tư của Đại học Huế và

của các đơn vị thành viên, đơn vị thuộc và trực thuộc, theo phân cấp, ủy quyền của Bộ trưởng

Bộ Giáo dục và Đào tạo và quy định của Pháp luật.

Thực hiện các nhiệm vụ khác về tài sản, tài chính theo quy định của pháp luật. Bộ

trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo xem xét ủy quyền cho Đại học Huế thực hiện một số

quyền về tài chính, tài sản phù hợp với yêu cầu triển khai nhiệm vụ và năng lực của Đại

học Huế.

3.1.4.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của các đơn vị thành viên

- Xây dựng kế hoạch tài chính hàng năm và trung hạn, lập dự toán ngân sách hàng

năm của đơn vị mình trình giám đốc Đại học Huế phê duyệt và tổ chức thực hiện.

- Tiếp nhận dự toán ngân sách hàng năm từ Đại học Huế, có trách nhiệm lập và

nộp báo cáo quyết toán ngân sách, báo cáo tài chính cho Đại học Huế theo quy định chế

độ kế toán hiện hành.

- Tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong chấp hành dự toán theo quy định hiện hành

trong phạm vi dự toán đã được phê duyệt; đề xuất khoản thu và mức thu đối với các

hoạt động sự nghiệp do đơn vị thực hiện theo quy định của pháp luật trình Đại học Huế

phê duyệt; quyết định khoản thu và mức thu thuộc thẩm quyền được phân cấp trên cơ sở

quy định của Nhà nước, Quy chế tài chính đại học vùng và Quy chế chi tiêu nội bộ của

đơn vị; ban hành Quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị trên cơ sở Quy chế tài chính của

Đại học Huế sau khi thông qua Hội đồng trường và Hội đồng Đại học Huế.

- Huy động, phát triển, quản lý và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài chính, nguồn thu

sự nghiệp của đơn vị phù hợp với quy định của pháp luật; quản lý các nguồn lực của đơn vị.

- Thủ trưởng các đơn vị thành viên quyết định về mua sắm, thuê tài sản công, thu

hồi tài sản công, điều chuyển tài sản công, bán tài sản công, thanh lý tài sản công, tiêu

hủy tài sản công, xử lý tài sản công theo phân cấp, ủy quyền của Bộ trưởng Bộ Giáo dục

và Đào tạo và quy định của pháp luật.

- Là chủ đầu tư đối với các dự án đầu tư và xây dựng (không phân biệt nguồn vốn)

để xây mới, cải tạo, nâng cấp, sửa chữa, đầu tư chiều sâu, mua sắm trang thiết bị, dây

chuyền công nghệ cho chính đơn vị sử dụng.

- Xây dựng, quản lý và điều hành CSVC kỹ thuật của đơn vị được giao quản lý.

Thực hiện xã hội hóa hoạt động xây dựng và phát triển CSVC kỹ thuật phù hợp với

chức năng, nhiệm vụ của đơn vị và theo quy định của pháp luật.

3.2. Thực trạng tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập

quốc tế

3.2.1. Thực trạng quản lý nhà nước trong công tác tự chủ tài chính tại Đại học Huế

3.2.1.1. Công tác ban hành văn bản và xây dựng kế hoạch tự chủ tài chính tại Đại

học Huế

Trên cơ sở các văn bản liên quan về TCTC đối với các đơn vị SNCL nói chung,

CSGDĐHCL nói riêng các trường thành viên thuộc Đại học Huế đã triển khai thực hiện

một số văn bản liên quan như:

Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ “Quy định quyền

tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài

chính đối với đơn vị SNCL”; Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính

phủ quy định về cơ chế tự chủ tài chính trong đơn vị SNCL; Thông tư số 56/TT-BTC

ngày 22/9/2022 của Bộ tài chính về việc hướng dẫn một số nội dung về cơ chế tự chủ

tài chính trong đơn vị sự nghiệp công lập; xử lý tài chính, tài sản khi tổ chức lại, giải thể

đơn vị sự nghiệp công lập; Nghị định số 86/NĐ-CP ngày 02/10/2015 của Chính phủ quy

định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục

quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập từ năm học 2015-

2016 đến năm học 2020-2021; Nghị định số 81/NĐ-CP ngày 02/10/2015 của Chính phủ

quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo

dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập, giá dịch vụ đào

tạo trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo; Nghị định số 152/2017/NĐ-CP ngày 27 tháng 12

năm 2017 của Chính phủ quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở

hoạt động; Quyết định số 50/2017/QĐ-TTg ngày 31 tháng 12 năm 2017 của Thủ tướng

Chính phủ quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng máy móc, thiết bị; Thông tư số

45/2018/TT-BTC ngày 07 tháng 05 năm 2018 của Bộ Tài chính hướng dẫn chế độ quản

lý, tính hao mòn, khấu hao tài sản cố định tại cơ quan, tổ chức, đơn vị và tài sản cố định

do Nhà nước giao cho doanh nghiệp quản lý không tính thành phần vốn nhà nước tại

doanh nghiệp; Thông tư số 08/TT-BDGDĐT ngày 20/3/2014 của Bộ Giáo dục và Đào

tạo quy định về quy chế tổ chức và hoạt động của đại học vùng và các cơ sở GDĐH thành

viên; Thông tư số 10/TT-BDGDĐT ngày 14/5/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định

về quy chế tổ chức và hoạt động của đại học vùng và các cơ sở GDĐH thành viên.

Ngoài ra, các trường đại học thành viên thuộc Đại học Huế đã và đang vận dụng

một cách linh hoạt các điều khoản trong Luật Kế toán và các luật liên quan phù hợp với

tình hình thực tế của đơn vị trong việc thực hiện quyền TCTC.

Đặc biệt, để triển khai có hiệu quả trong thực tiễn, Đại học Huế đã ban hành một

số văn bản liên quan khác quy định về quản lý nói chung và quản lý tài chính nói riêng,

chẳng hạn như: Nghị quyết số 36/NQ-HĐĐHH ngày 21/5/2022 của Hội đồng Đại học

Huế ban hành Quy chế tổ chức hoạt động của Đại học Huế; Quyết định số 20/QĐ-HĐ

ĐHH ngày 21/7/2020 của Hội đồng Đại học Huế về việc ban hành Quy chế tài chính

của Đại học Huế; Quy chế chi tiêu nội bộ của Đại học Huế được ban hành theo Quyết

định số 1343/QĐ-ĐHH ngày ngày 14/10/2019 của Giám đốc Đại học Huế; Quyết định

số 926/QĐ-ĐHH ngày 01/9/2017 của Giám đốc Đại học Huế ban hành Quyết định về

việc sửa đổi Điều 15 của Quy định mức thu học phí, miễn giảm học phí và thanh toán

nội bộ trong Đại học Huế từ năm học 2016 - 2017 đến năm học 2020 - 2021, ban hành

kèm theo Quyết định số 1072/QĐ-ĐHH ngày 01 tháng 9 năm 2016 của Giám đốc Đại

học Huế; Quyết định số 1113/QĐ-ĐHH ngày 30/7/2020 của Giám đốc Đại học Huế ban

hành về việc sửa đổi một số điều của Quy định mức thu học phí, miễn giảm học phí và

thanh toán nội bộ trong Đại học Huế từ năm học 2016 - 2017 đến năm học 2020 - 2021

ban hành kèm theo Quyết định số 1072/QĐ-ĐHH ngày 01 tháng 9 năm 2016 và Quyết

định số 926/QĐ-ĐHH ngày 01/9/2017 của Giám đốc Đại học Huế.

Theo đó, để triển khai cơ chế TCTC của các CSGDĐHCL, căn cứ các quy định và

hướng dẫn tại các văn bản hiện hành của Nhà nước, Đại học Huế đã quán triệt đến toàn

thể cán bộ, giảng viên và người lao động trong đơn vị, đồng thời triển khai xây dựng Quy

chế chi tiêu nội bộ chung, trên cơ sở đó các đơn vị trực thuộc xây dựng Quy chế chi tiêu

nội bộ cho đơn vị mình. Quy chế chi tiêu nội bộ trong quá trình thực hiện, nếu có thay đổi

thì điều chỉnh, bổ sung. Về cơ bản trình tự tiến hành theo các bước sau:

Bước 1: Các đơn vị trực thuộc soạn thảo Quy chế chi tiêu nội bộ sau khi tổ chức

thảo luận rộng rãi dân chủ, công khai trong đơn vị và có ý kiến thống nhất của tổ chức

công đoàn trong đơn vị.

Bước 2: Tổ chức hội nghị lấy ý kiến của các thành viên Hội đồng trường, thống

nhất ra Nghị quyết thông qua và trình Đại học Huế thẩm định.

Bước 3: Bản quy chế được trình Đại học Huế, Tổ thẩm định tiến hành thẩm định

và đề nghị chỉnh sửa (nếu có), và có ý kiến bằng văn bản.

Bước 4: Hội đồng trường thống nhất ban hành Nghị quyết thông qua Quy chế chi

tiêu nội bộ.

Bước 5: Thủ trưởng đơn vị trực thuộc ra quyết định ban hành Quy chế chi tiêu

nội bộ của đơn vị.

Quy chế chi tiêu nội bộ của các đơn vị cơ bản đã quy định đầy đủ chế độ, tiêu

chuẩn, định mức, mức chi, đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ được giao, phù hợp với hoạt

động đặc thù của đơn vị, sử dụng kinh phí tiết kiệm và tăng cường công tác quản lý có

hiệu quả. Quy chế được gửi Đại học Huế để theo dõi, giám sát việc thực hiện; gửi kho

bạc Nhà nước Thừa Thiên Huế để làm căn cứ kiểm soát chi.

Trên cơ sở xác định việc xây dựng kế hoạch đóng vai trò quan trọng trong việc xác

định nguồn lực cần thiết, các hoạt động cần triển khai và các chủ thể liên quan tham gia vào

việc thực hiện chính sách TCTC tại các CSGDĐHCL, kể từ khi được giao quyền TCTC - với

tư cách là CSGDĐHCL, Đại học Huế đã lập kế hoạch triển khai chính sách TCTC, theo đó

các trường đại học thành viên cũng tiến hành lập kế hoạch cụ thể cho phù hợp với chức năng,

nhiệm vụ được giao, nghiên cứu ban hành các văn bản như: Quy chế tổ chức hoạt động, quy

chế phối hợp, quy chế tài chính, quy chế chi tiêu nội bộ, …

Việc xây dựng kế hoạch được coi là nhiệm vụ quan trọng bởi nó gắn liền với việc

lựa chọn mục tiêu và chương trình hành động trong giai đoạn phát triển mới, giúp lãnh đạo

Đại học Huế cũng như các đơn vị thành viên xác định được đúng chức năng, nhiệm vụ nhằm

đảm bảo đạt được các mục tiêu đề ra đối với chính sách TCTC của Nhà nước tại các

CSGDĐHCL. Đặc biệt, trong thời gian thử nghiệm, việc tổ chức thực hiện mục tiêu của

chính sách TCTC đã được hoạch định trong giai đoạn này theo đúng kế hoạch lập ra, giúp

các đại học thành viên thuộc Đại học Huế hoàn thành cơ bản nhiệm vụ được giao.

3.2.1.2. Tuyên truyền, phổ biến về thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Đại

học Huế

Sau khi kế hoạch tổ chức thực hiện chính sách TCTC của Đại học Huế cũng như

các đại học thành viên được thông qua, các đơn vị đã tiến hành triển khai thực hiện theo

kế hoạch. Tổ chức tuyên truyền, giải thích về chính sách TCTC đến toàn thể cán bộ,

nhân viên và người lao động trong đơn vị. Điều này đã giúp đội ngũ cán bộ, giảng viên

và người lao động của Đại học Huế nhận thức được quyền lợi, trách nhiệm, những khó

khăn, thách thức của quá trình này.

Trong giai đoạn 2016-2021, hoạt động tuyên truyền, vận động thực hiện chính

sách TCTC tại Đại học Huế đã được thực hiện thường xuyên, kể cả khi chính sách đã và

đang được triển khai để đội ngũ giảng viên, cán bộ viên chức và người lao động luôn

hiểu và tích cực thực hiện. Thông qua nhiều hình thức khác nhau như trực tiếp tiếp xúc,

trao đổi với đội ngũ giảng viên, cán bộ viên chức và người lao động, hoặc gián tiếp

thông qua các phương tiện truyền thông trong hệ thống Đại học Huế... Tùy theo yêu cầu

cụ thể trong từng giai đoạn phát triển, tính chất của từng loại văn bản chính sách và điều

kiện cụ thể mà Đại học Huế lựa chọn hình thức tuyên truyền, vận động thích hợp. Kết

quả là việc triển khai kế hoạch thực hiện chính sách TCTC bước đầu thu được những

thành tích quan trọng.

Nhìn chung, Đại học Huế đã tổ chức tốt công tác phổ biến, tuyên truyền chính

sách TCTC của đơn vị giúp cho việc quảng bá hình ảnh, lợi thế cạnh tranh cũng như

những ưu đãi đến các nhà đầu tư. Điều này giúp cho các chủ thể tham gia hiểu rõ mục

đích, yêu cầu cũng như tính khả thi, tính đúng đắn của chính sách tự chủ trong điều

kiện, hoàn cảnh nhất định. Đồng thời giúp đội ngũ cán bộ, công chức và người lao động

tại Đại học Huế có trách nhiệm tổ chức thực hiện nhận thức đầy đủ tính chất, trình độ,

quy mô của chính sách tự chủ để chủ động tìm kiếm các giải pháp thích hợp cho việc

thực hiện mục tiêu được giao.

Việc phổ biến tuyên truyền về chủ trương tự chủ được Đại học Huế quan tâm thực

hiện thường xuyên, thông qua nhiều hình thức khác nhau. Qua thực tế hoạt động tuyên

truyền liên quan hoạt động tự chủ từng bước được nâng cao về trình độ chuyên môn,

phẩm chất chính trị, về trang thiết bị kỹ thuật… nhằm nâng cao chất lượng tuyên truyền

vận động các chủ thể liên quan tham gia có hiệu quả thực hiện chính sách.

3.2.1.3. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Đại học Huế

Để triển khai kế hoạch thực hiện TCTC, lãnh đạo Đại học Huế đã chuẩn bị về

quản lý và tổ chức thực hiện để triển khai chính sách tự chủ một cách có hiệu quả thông

qua phân công, phối hợp thực hiện chính sách này. Đại học Huế đã triển khai một số

công việc cụ thể như:

Xây dựng bộ máy tổ chức thực hiện chính sách TCTC theo quy định của Nhà nước

và hướng dẫn của các cơ quan quản lý nhà nước thông qua việc bàn bạc thống nhất lựa

chọn và quyết định các đơn vị trực thuộc Đại học Huế thực hiện chính sách tự chủ. Trên

cơ sở xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, các cơ quan thực hiện chính sách tự chủ đã tiến

hành xác định mối quan hệ phân công về chức năng, nhiệm vụ, quyền và lợi ích giữa

các cơ quan chủ trì và cơ quan phối hợp trong việc thực hiện chính sách TCTC. Trong

đó, Ban Kế hoạch - Tài chính và CSVC được giao đầu mối là cơ quan chủ trì chịu trách

nhiệm chính trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý chung, chủ trì toàn bộ quá trình triển

khai thực hiện chính sách tự chủ đối với các đơn vị trực thuộc. Các đơn vị phối hợp

thực hiện chính sách tự chủ giữ vai trò quan trọng và trách nhiệm chủ yếu trong việc

góp phần thúc đẩy tiến trình này. Các công việc đã được triển khai theo các bước sau:

- Một là, Ban Kế hoạch - Tài chính và CSVC là đơn vị đầu mối tổ chức thực hiện

chính sách TCTC tại Đại học Huế có trách nhiệm tham mưu, xây dựng và ban hành văn

bản hướng dẫn và cụ thể hóa chính sách cho các cấp, các đơn vị bao gồm các đại học

thành viên và các chủ thể hiểu và tiến hành thực hiện.

- Hai là, căn cứ vào nhiệm vụ được giao và trên cơ sở các văn bản hướng dẫn các

đơn vị trực thuộc, cụ thể là các đại học thành viên Đại học Huế triển khai việc xây dựng

chương trình hành động nhằm đưa chính sách tự chủ vào thực tế. Trong đó, phải xác

định rõ thời gian triển khai, mục tiêu cụ thể cho từng giai đoạn, danh mục các công việc

phải thực hiện và dự kiến phân bổ nguồn lực để thực hiện từng mục tiêu cụ thể của

chính sách TCTC trong từng giai đoạn nhất định.

- Ba là, tiến hành tổ chức tập huấn cho cá nhân và các đơn vị, cụ thể là các đại học

thành viên tham gia triển khai thực hiện chính sách TCTC nhằm trang bị các kiến thức

và kỹ năng triển khai thực hiện công tác này một cách hiệu quả nhất. Đặc biệt, quan tâm

đến việc phối hợp thực hiện chính sách TCTC theo các chiều cạnh, từ trên xuống, từ

dưới lên, giữa các cơ quan quản lý nhà nước với các đơn vị cũng như sự phối hợp giữa

các đơn vị trong Đại học Huế... Ngoài việc tìm các phương án tăng cường thu hút các

nhà đầu tư, hiện đang tập trung lựa chọn các nhà đầu tư chiến lược phù hợp với chiến

lược phát triển của cơ sở đào tạo tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của Vùng và

địa phương.

3.2.1.4. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Đại học Huế

Xác định việc tổ chức thực hiện chính sách TCTC tại Đại học Huế có hiệu quả cần

có sự phân công, phối hợp giữa các cơ quan quản lý, các cấp chính quyền địa phương nơi

các trường đại học thành viên thuộc Đại học Huế có trụ sở. Vì vậy, trong quá trình thực

hiện chính sách TCTC giai đoạn 2016-2021, Đại học Huế đã tổ chức và phối hợp với các

cơ quan đơn vị liên quan trong quá trình thanh kiểm tra một cách khá hiệu quả. Đây là cơ

sở góp phần quan trọng vào sự đồng bộ trong triển khai chính sách giữa các nhà hoạch

định chính sách, bộ máy tổ chức thực hiện từ Trung ương đến địa phương, từ Đại học

Huế đến các đại học thành viên. Việc thanh tra, kiểm tra của các đại học thành viên

thuộc Đại học Huế là hoạt động được tiến hành thường xuyên, định kỳ hoặc đột xuất

nhằm đảm bảo các hoạt động của đơn vị được thực hiện đúng các quy định của pháp

luật. Công tác thanh tra, kiểm tra được xây dựng kế hoạch rõ ràng, thông báo cho các

đơn vị phối hợp để tiến hành một cách hiệu quả. Theo đó có các kết luận đánh giá rõ

ràng, minh bạch về nội dung kiểm tra.

Kiểm tra thường xuyên giúp lãnh đạo Đại học Huế cũng như các trường thành

viên nắm được tình hình thực hiện chính sách và từ đó sẽ phát hiện, đánh giá khách

quan những điểm mạnh, điểm yếu trong công tác tổ chức thực hiện chính sách TCTC;

phát hiện những thiếu sót trong công tác lập kế hoạch tổ chức thực hiện để điều chỉnh;

tạo điều kiện phối hợp nhịp nhàng các hoạt động độc lập của các cơ quan, cá nhân thực

hiện chính sách; tạo ra sự tập trung thống nhất trong việc thực hiện mục tiêu, mặt khác

kịp thời khuyến khích các nhân tố tích cực trong quá trình thực hiện chính sách TCTC

để tạo ra động lực thiết thực cho việc thực hiện mục tiêu đã xác định. Có thể kể ra một

số hoạt động kiểm tra, đánh giá việc thực hiện chính sách tự chủ tại Đại học Huế trong

giai đoạn 2016-2021 như sau:

- Thứ nhất, hoạt động kiểm tra, thanh tra thường xuyên: Với cơ cấu tổ chức ở Đại

học Huế có ban Thanh tra, các đơn vị thành viên, đơn vị trực thuộc cũng có Ban thanh

tra nhân dân với nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra tất cả các mảng hoạt động của đơn vị,

trong đó có thanh tra định kỳ về công tác tài chính.

Ngoài ra, Kho bạc Nhà nước là nơi kiểm soát tất cả các hoạt động thu chi tài chính

các nguồn từ NSNN của Đại học Huế thông qua Quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị và

các văn bản Nhà nước có liên quan. Hàng năm, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức các

đoàn công tác trực tiếp thẩm định, xét duyệt quyết toán tại Đại học Huế. Định kỳ 6

tháng , Ban Kế hoạch - Tài chính và CSVC của Đại học Huế cũng có đoàn thẩm định,

xét duyệt quyết toán các đơn vị thành viên, đơn vị trực thuộc. Công tác này góp phần

kiểm tra, giúp các đại học thành viên Đại học Huế ngày càng hoàn thiện công tác kế

toán hơn. Tuy nhiên, việc thẩm định, xét duyệt quyết toán cho đến nay chưa mang lại

hiệu quả cao. Nguyên nhân là do thời gian duyệt quyết toán ngắn (mỗi đơn vị 1 buổi)

nên chưa đi sâu sát vào từng nghiệp vụ liên quan đến hoạt động tài chính cụ thể mà chỉ

mang tính đánh giá chung chung, kiểm tra xác suất. Hơn nữa, Đại học Huế chưa mạnh

dạn áp dụng các biện pháp mạnh như xuất toán, thu hồi nộp NSNN.... và cũng chưa có

chế tài đối với các đơn vị có nhiều sai sót trong việc hạch toán, quyết toán. Vì vậy, tình

trạng một số đơn vị năm nào cũng sai phạm những lỗi giống nhau và cũng chậm trễ.

- Thứ hai, kiểm tra, thanh tra đột xuất: thường xuyên tiếp các đoàn thanh tra đột

xuất như: Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ, Thanh tra của Bộ Tài chính,

Thanh tra tỉnh Thừa thiên Huế, Thanh tra xây dựng... Ngoài ra, các đơn vị thành viên

còn có sự thanh tra của Chi cục thuế, Bảo hiểm xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế và các đơn

vị có liên quan.

Nhìn chung, công tác thanh tra, kiểm tra được thực hiện thường xuyên và đột xuất

có tác dụng kịp thời phát hiện những sai sót, hạn chế nhằm góp phần chấn chỉnh và

nâng cao công tác quản lý thu chi tại Đại học Huế. Mặt khác, giúp cho các đơn vị, cá

nhân biết được những hạn chế để điều chỉnh bổ sung, hoàn thiện, nhận thức đúng vị trí

vai trò của mình để thực hiện có trách nhiệm công việc được giao, giúp các đơn vị thành

viên nắm chắc quyền lợi và nghĩa vụ. Việc kiểm tra, theo dõi chặt chẽ tình hình triển

khai, kịp thời bổ sung, hoàn thiện, chấn chỉnh công tác tổ chức thực hiện chính sách

TCTC tại Đại học Huế.

3.2.2. Thực trạng tự chủ tài chính tại Đại học Huế theo các tiêu chí đánh giá

3.2.2.1. Tính hiệu lực, hiệu quả

Nhìn chung, tính hiệu lực trong công tác TCTC tại Đại học Huế giai đoạn 2016-

2021 được đảm bảo, tuân thủ theo các văn bản quy định của Nhà nước hiện hành. Đồng

thời Đại học Huế, kể cả các đơn vị trực thuộc đã ban hành các văn bản liên quan khác

có điều chỉnh để phù hợp với tình hình thực tế của đơn vị quy định cụ thể về quản lý và

quản lý tài chính, như: Quy chế tổ chức hoạt động, quy chế phối hợp, quy chế tài chính,

quy chế chi tiêu nội bộ, …

Tính hiệu quả trong hoạt động TCTC của Đại học Huế về cơ bản được xem xét

trên các lĩnh vực hoạt động như tình hình nhân sự, CSVC, NCKH, các công trình công

bố, quy mô sinh viên, quy mô tuyển sinh, tốt nghiệp và nguồn thu từ hoạt động nghiên

cứu, chuyển giao công nghệ của Đại học Huế, cụ thể như sau:

Nguồn nhân lực: Qua bảng 3.1 cho thấy quy mô cán bộ, giảng viên của Đại học

Huế giai đoạn 2016-2021 có xu hướng tăng nhẹ. Tổng số cán bộ, giảng viên năm 2021

là 4.162 người tăng 462 người tương ứng tăng 12,49% so với năm 2016 cụ thể như sau:

Bảng 3.1: Tình hình đội ngũ cán bộ, giảng viên Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021

ĐVT: người

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

So sánh 2021/2016

Chỉ tiêu

Số lượng

Cơ cấu (%)

Tăng (+), giảm (-)

Tốc độ PTBQ (%)

Tổng số

3.700 100,00 3.875

100 3.944 100,00 4.086 100,00 4.088 100,00

4.162 100,00

462 12,49

3.700 100,00 3.875

100 3.944 100,00 4.086 100,00 4.088 100,00

4.162 100,00

462 12,49

1.615

43,65 1.831

47,25

1.644

41,68 1.455

35,61 1.453

35,54

1.450

34,84

-165

-10,22

1. Phân theo chức năng, nhiệm vụ 1.1. Cán bộ quản lý, hành chính

1.2. Cán bộ giảng dạy

2.085

56,35 2.044

52,74

2.300

58,32 2.631

64,39 2.635

64,46

2.712

65,16

627

30,07

3.700 100,00 3.875

100 3.944 100,00 4.086 100,00 4.088 100,00

4.162 100,00

462 12,49

2. Phân theo trình độ chuyên môn 2.1. Tiến sĩ

450

12,16

631

16,28

628

15,92

765

18,72

782

19,13

878

21,10

428

95,11

2.2. Thạc sĩ

1.184

32,00 1.558

40,20

1.828

46,35 1.909

46,72 1.950

47,70

1.978

47,53

794

67,06

2.3. Đại học

1.865

50,41 1.450

37,41

1.087

27,56 1.081

26,46

989

24,19

863

20,74

-53,73

- 1002

2.4. Khác

201

5,43

236

6,090

401

10,17

331

8,10

367

8,98

443

10,64

242 120,40

Nguồn: Báo cáo tình hình đội ngũ nhân lực của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

Theo chức năng, nhiệm vụ, tổng số giảng viên năm 2021 là 2.712 giảng viên

chiếm 65,16% trong tổng số cán bộ, giảng viên của Đại học Huế. Như vậy, số giảng

viên năm 2021 tăng 627 giảng viên tương ứng tăng 30,07% so với năm 2016. Để

phục vụ công tác đào tạo với quy mô sinh viên chính quy, học viên cao học ngày

càng tăng thì việc tăng quy mô cán bộ hành chính, phục vụ và tăng quy mô giảng

viên là hợp lý, tuy nhiên Đại học Huế cần xem xét tăng cơ cấu giảng viên nhiều hơn

là tăng cán bộ phục vụ đào tạo.

Về trình độ: số cán bộ, giảng viên năm 2021 là 3.719 người có trình độ đại học

trở lên, trong đó có 878 tiến sĩ (chiếm 21,10%), 1.978 thạc sĩ (chiếm 47,53%) và

863 cử nhân (chiếm 20,74%). Đây là cơ cấu hợp lý. Tuy nhiên, tỷ trọng nguồn nhân

lực có trình độ sau đại học tiếp tục cần được nâng lên (chiếm 68,53%), trong khi

chuẩn giảng viên đủ trình độ giảng lý thuyết trình độ đại học phải từ Thạc sĩ trở lên.

Như vậy, Đại học Huế cần quan tâm tới công tác nâng cao trình độ của đội ngũ lao

động hơn nữa đáp ứng cho yêu cầu đào tạo.

Quy mô của các hệ đào tạo: Đại học Huế mở rộng quy mô (đại học hệ chính

quy, văn bằng 2, cao học và NCS) và cơ cấu ngành nghề đào tạo một cách hợp lý,

đáp ứng tốt nhu cầu xã hội. Ngoài ra, Đại học Huế còn mở loại hình đào tạo không

chính quy, liên kết và hợp tác với nước ngoài đào tạo các chương trình tiên tiến.

Loại hình đào tạo này một mặt đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực của xã hội, mặt

khác bổ sung nguồn thu cho đơn vị, góp phần cải thiện công tác chi tiêu thường

xuyên, mua sắm tài sản và đầu tư phát triển.

Bảng 3.2: Quy mô và ngành đào tạo của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

2017/2016

2018/2017

2019/2018

2020/2019

2021/2020

Chỉ tiêu

ĐVT

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

+/-

%

+/-

%

+/-

%

+/- %

+/-

%

241

257

260

285

297

309

16 6,64

1,17

25 9,62

12 4,21

12 4,04

3 A. Ngành, chuyên ngành

9,09

2,08

8,16

3,77

5,45

1. Tiến sĩ

104

109

1,20

2,38

6,98

13,04

4,81

2. Thạc sĩ 3. Đại học

Chuyên ngành Chuyên ngành Ngành

109

120

122

137

142

10,09

1,67

12,30

0,00

3,65

4. Cao đẳng

Ngành

0,00

-2

-40,00

0,00

-2

-66,67

-1

-100,

64.986 58.357 53.421 52.376

53.344

59.430 -6.629

-10,20

-4.936

-8,46

-1.045

-1,96 968

1,85

6.086 11,41

941

15,50

4.155

4.404

5.331

5.268

6.071

7.012

249 5,99

927 21,05

-63

-1,18 803

15,24

B. Quy mô 1. Sau đại học 1.1. Tiến sĩ

449

468

430

358

405

512

4,23

-38

-8,12

-72

-16,74

13,13

107

26,42

1.2. Thạc sĩ

2.029

2.388

3.122

3.455

4.105

4.590

359

17,69

734

30,74

333

10,67 650

18,81

485

11,81

1.496

1.342

1.534

1.189

1.258

1.602

-154

-10,29

192

14,31

-345

-22,49

5,80

344

27,34

181

206

245

266

303

308

13,81

18,93

8,57

13,91

1,65

NCS Học viên Học viên Học viên

1.3. Chuyên khoa I, II 1.4. Bác sĩ nội trú

2. Đại học

60.292 53.628 47.805 47.064

47.247

52.392 -6.664

-11,05

-5.823

-10,86

-741

0,39

5.145 10,89

48.037 45.121 40.551 38.978

37.585

43.148

-2.916

-6,07

-4.570

-10,13

-1.573

-3,57

5.563

14,80

-3,88

Sinh viên

2.1. Chính quy

45.128 42.639 37.720 36.515

35.169

40.959

-2.489

-5,52

-4.919

-11,54

-1.205

-3,69

5.790

16,46

-3,19

Sinh viên

- Chính quy tập trung

-1,55 183 - 1.39 3 - 1.34 6

2017/2016

2018/2017

2019/2018

2020/2019

2021/2020

Chỉ tiêu

ĐVT

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

+/-

%

+/-

%

+/-

%

+/- %

+/-

%

2.042

1.681

1.419

1.378

1.365

1.203

-361

-17,68

-262

-15,59

-41

-2,89

-13

-0,94

-162

-11,87

867

801

1.412

1.085

1.051

986

-66

-7,61

611

76,28

-327

-23,16

-34

-3,13

-65

-6,18

514

388

240

174

171

152

-126

-24,51

-148

-38,14

-66

-27,50

-3

-1,72

-19

-11,11

- Liên thông chính quy - Bằng 2 chính quy 2.2. Hệ cử tuyển

2.3. Hệ từ xa

6.725

4.013

1.363

2.319

1.700

1.820

-2.712

-40,33

-2.650

-66,04

956

70,14

-26,69

120

7,06

5.016

4.106

5.651

5.593

7.791

7.272

-910

-18,14

1.545

37,63

-58

-1,03

39,30

-519

-6,66

- 619 2.19 8

Cao

539

325

285

44

26 -214

-39,70

-40

-12,31

-241

-84,56

-18

-40,91

0 0,00

2.4. Hệ vừa học vừa làm 2.3. đẳng

Sinh viên Sinh viên Sinh viên Sinh viên Sinh viên Sinh viên

Nguồn: Báo cáo thống kê đào tạo của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

Qua bảng 3.2 cho thấy các ngành đào tạo có xu hướng tăng nhưng không đáng

kể. Năm 2021 tổng ngành, chuyên ngành đào tạo của Đại học Huế là 309. Tốc độ

tăng hàng năm dưới 10%/năm, trong đó giai đoạn 2016 - 2021 số lượng ngành và

chuyên ngành tăng đều qua các năm và chủ yếu là bậc đại học. Tuy nhiên, các

ngành cao đẳng giảm từ 05 ngành xuống còn 01 ngành.

Tổng quy mô đào tạo của Đại học Huế có xu hướng giảm xuống nhưng quy mô

đào tạo sau đại học tăng. Cụ thể năm 2021 là 52.392 người, trong đó hệ đào tạo sau đại

học 7.012 người. Giai đoạn 2016-2021 số lượng sinh viên chính quy tập trung giảm. Tuy

nhiên, quy mô đào tạo đại học hệ vừa học vừa làm (văn bằng 2) tăng mạnh (năm 2021

tăng 8.946 sinh viên tương ứng tăng 50,02% so với năm 2016). Quy mô đào tạo sau đại

học đã tăng đáng kể, năm 2021 tổng học viên cao học, bác sỹ chuyên khoa và NCS là

6.071, tăng 1.916 học viên tương ứng tăng 46,11% so với năm 2016.

Tổ chức quản lý đào tạo: Đại học Huế đã thiết lập được một hệ thống văn bản,

quy trình, quy định hoàn chỉnh về quản lý đào tạo có hệ thống từ cấp đại học đến

các trường, viện thành viên, khoa trực thuộc. Các đơn vị đào tạo đã hoàn thiện các

chương trình đào tạo phù hợp với học chế tín chỉ, tăng cường liên thông, chuyển đổi

giữa các chương trình, tăng tính chủ động cho sinh viên. Chương trình đào tạo mới

được xây dựng theo hướng tăng tính tự học, khả năng nghiên cứu và khả năng sáng

tạo của sinh viên, đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng lấy sinh viên làm

trung tâm, kiểm tra - đánh giá theo quá trình. Thống nhất trong toàn hệ thống

nguyên tắc liên thông giảng dạy, tổ chức thực hiện công nhận các môn chung (lý

luận chính trị, giáo dục thể chất, giáo dục quốc phòng…). Việc triển khai chương

trình tích hợp, liên thông, đào tạo văn bằng đôi giữa các đơn vị đào tạo được áp dụng

trong 5 năm gần đây. Triển khai việc xây dựng và phát triển chương trình đào tạo

theo phương pháp tiếp cận CDIO (Conceive Design Implement Operate), gắn liền

với việc chuẩn hóa đầu ra; hoàn thiện nội dung chương trình, đảm bảo không gian

làm việc kỹ thuật CDIO để tăng cường phương pháp học chủ động, học tích cực,

học trải nghiệm, tăng cường thời gian tự học của sinh viên. Nhiều hội thảo về đổi

mới phương pháp giảng dạy cấp trường và cấp Đại học Huế đã được tổ chức nhằm

nâng cao nhận thức của cán bộ giảng viên về đổi mới phương pháp giảng dạy. Một

số biện pháp cụ thể như ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi mới phương pháp

giảng dạy, biên soạn giáo trình điện tử, đầu tư tăng cường CSVC được thực hiện.

Hoạt động KHCN: Đến nay, Đại học Huế đã chủ trì thực hiện gần 300 đề tài,

nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp Nhà nước, bao gồm các dự án sản xuất thử

nghiệm, đề tài độc lập, nhiệm vụ Nghị định thư, nhiệm vụ nghiên cứu cơ bản; gần

1.000 đề tài, nhiệm vụ KH&CN cấp Bộ, cấp Tỉnh. Bên cạnh đó, từ năm 2011, hàng

năm còn có các đề tài KH&CN cấp Đại học Huế từ nguồn kinh phí cân đối của Đại

học Huế theo Nghị định số 99/2014/NĐ-CP của Chính phủ về đầu tư phát triển tiềm

lực và khuyến khích hoạt động KH&CN trong các cơ sở GDĐH với số lượng 70 -

80 đề tài trong các năm đầu và gần đây tăng lên 100 - 150 đề tài mỗi năm. Số lượng

công bố khoa học của cán bộ giảng viên Đại học Huế trên các ấn phẩm khoa học

quốc tế uy tín thuộc danh mục ISI (hay WoS) và danh mục Scopus tăng nhanh và

đều trong những năm. Năm 2021, Đại học Huế có 447 công bố thuộc danh mục

WoS (tức ISI) và 496 công bố thuộc danh mục Scopus. Tốc độ gia tăng số công bố

trên các tạp chí quốc tế uy tín ước tính trung bình 20%/năm [21].

Cơ sở vật chất: Căn cứ Quyết định số 164/QĐ-TTg ngày 17/3/1998 của Thủ tướng

Chính phủ về việc phê duyệt quy hoạch chung Đại học Huế với quy mô sử dụng đất

gồm: Các trường trong nội thành là 26,5 ha và Khu quy hoạch mới tại phường An Tây

và An Cựu thuộc thành phố Huế là 120 ha (nay là Khu đô thị Đại học Huế).

Trong giai đoạn vừa qua, các dự án đầu tư bằng nhiều nguồn vốn đã bổ sung

thêm CSVC, trang thiết bị phục vụ cho việc giảng dạy, NCKH và chuyển giao công

nghệ cho Đại học Huế, trong đó có các dự án trọng điểm như: Dự án Đầu tư giai

đoạn II xây dựng Đại học Huế (259 tỷ đồng); Dự án nâng cao năng lực đào tạo,

NCKH và khám chữa bệnh tại Trường Đại học Y - Dược và Bệnh viện Trường Đại

học Y - Dược Huế (171 tỷ đồng); các Dự án tăng cường năng lực NCKH và chuyển

giao công nghệ cho Đại học Huế và các đơn vị thành viên (90 tỷ đồng)…

Đến năm 2021, tổng diện tích đất sử dụng của Đại học Huế là 267 ha, diện tích sàn giảng đường, thư viện, phòng thí nghiệm là 159.696 m2; vườn thí nghiệm, xưởng thực hành, thực tập có tổng diện tích 1.013.782 m2; các công trình như ký túc xá, khu thể thao và một số công trình khác với hơn 350.000 m2 sàn. Công tác đền bù giải phóng mặt bằng

tại Khu quy hoạch tại Trường Bia thực hiện được hơn 70 ha đất (trong tổng số 120 ha),

đạt gần 60% tổng diện tích đất Khu quy hoạch [21].

Bảng 3.3: Tình hình cơ sở vật chất của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021

ĐVT: m²

2016/2021

Danh mục

Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019 Năm 2020 Năm 2021

+/-

%

94.662

105.627

155.228

182.534

191.526

88.181

103.345

117,20

1. Giảng đường, hội trường

22.370

27.328

19.141

8.187

42,77

2. Thư viện, trung tâm học liệu

26.599

31.699

32.520

35.890

24.161

11.729

48,55

3. Phòng thí nghiệm

882.638

986.460

103.822

11,76

4. Vườn thí nghiệm

27.322

29.245

23.722

5.523

23,28

5. Xưởng thực tập, thực hành

54.130

41.386

12.744

30,79

6. Nhà ở sinh viên

6.970

17.002

19.534

24.556

29.263

6.970

22.293

319,84

7. Hội trường

41.275

48.105

52.342

56.312

37.828

18.484

48,86

8. Nhà làm việc

3.212

5.212

8.520

3.212

5.308

165,26

9. Nhà tập đa năng

10.000

12.850

10.000

2.850

28,50

10. Sân vận động

6.445

7.236

3.263

3.973

121,76

11. Nhà sinh hoạt CLB

26.310

28.310

26.310

2.000

7,60

12. Khác

Nguồn: Báo cáo thống kê của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

Như vậy, với sự quan tâm của Nhà nước và phát huy nguồn lực sẵn có, Đại học Huế

đang từng bước hoàn thiện CSVC, phòng thí nghiệm, cơ bản đáp ứng yêu cầu cho việc

giảng dạy và NCKH. Tuy nhiên, CSVC và phòng thí nghiệm vẫn còn thiếu và chưa đồng

bộ, chưa xây dựng được phương án dùng chung dẫn đến hiệu quả sử dụng còn thấp.

Kết quả khảo sát về đánh giá mức độ TCTC của đại học Huế của các chuyên gia

đối với tiêu chí “Tính hiệu lực, hiệu quả” cho thấy yếu tố Phù hợp với trình độ phát

triển kinh tế - xã hội; kế hoạch, chiến lược phát triển của địa phương; phù hợp với

các quy định của nhà nước có số điểm thấp nhất là 2,30 điểm và yếu tố Các điều kiện

để thực hiện TCTC CSGDĐHCL có số điểm cao nhất là 2,43 điểm (xem bảng 3.13).

Ngoài ra, tính hiệu lực, hiệu quả trong TCTC của Đại học Huế trong bối cảnh

hội nhập quốc tế cho thấy bức tranh đa dạng của hoạt động hợp tác quốc tế với các

CSGDĐH ở một số quốc gia trên thế giới, cụ thể là tập trung mở rộng hợp tác phát

triển nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và hoạt động khoa học công nghệ theo hướng

hiện đại; cập nhật, phát triển chương trình đào tạo và đổi mới phương pháp giảng

dạy, nghiên cứu khoa học theo chuẩn khu vực và quốc tế; đào tạo nguồn nhân lực có

tính cạnh tranh cao, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế; hợp tác phát triển đội ngũ

giảng viên, viên chức quản lý; hoàn thiện mô hình quản lý, nâng cao năng lực quản

trị và tăng cường cơ sở vật chất góp phần phát triển Đại học Huế bền vững.

Giai đoạn 2016-2021, Đại học Huế đã triển khai tổ chức các đoàn đi nước ngoài

tham gia hội thảo, trao đổi học thuật, ký kết các thỏa thuận, dự án trong đào tạo và

NCKH cũng như các hoạt động của thực tập sinh. Ngược lại, nhiều đoàn chuyên gia,

giảng viên đã đến Đại học Huế làm việc, nghiên cứu, giảng dạy và tham dự các hội

thảo quốc tế, kết quả được thể hiện ở Bảng 3.4 ở một số nội dung sau:

Công tác chỉ đạo, điều hành công tác hợp tác quốc tế: Thực hiện Luật Giáo

dục đại học 2013 và Luật sửa đổi một số điều của Luật Giáo dục đại học 2018, thời

gian qua, Đại học Huế đã cập nhật và ban hành các văn bản phục vụ cho công tác

quản lý việc triển khai các hoạt động hợp tác quốc tế ở các trường đại học, viện

thành viên, các đơn vị thuộc và trực thuộc Đại học Huế, đồng thời thực hiện đầy đủ

chế độ báo cáo về hoạt động hợp tác quốc tế theo đề nghị của các cơ quan hữu quan

trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế và của Cục Hợp tác quốc tế, Bộ Giáo dục và

Đào tạo theo hướng dẫn tại Thông tư số 19/2020/TT-BGDĐT ngày 29/6/2020

quy định chế độ báo cáo định kỳ thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Giáo dục

và Đào tạo, Quyết định số 2172/QĐ- BGDĐT ngày 03/8/2020 của Bộ Giáo dục và

Đào tạo về công bố danh mục chế độ báo cáo định kỳ thuộc phạm vi quản lý nhà

nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Công tác tổ chức hoạt động Đoàn ra, đoàn vào: Đại học Huế đã triển khai theo

đúng theo kế hoạch đã được phê duyệt, tổ chức đón tiếp 1.426 đoàn với tổng số 7.952

lượt khách quốc tế đến thăm, tìm hiểu và thảo luận các khả năng hợp tác, triển khai

các hoạt động nghiên cứu chung trong khuôn khổ các chương trình, dự án hợp tác,

trong đó, có 378 chuyên gia, giảng viên người nước ngoài đến giảng dạy, phối hợp

nghiên cứu và làm việc trong khuôn khổ các chương trình hợp tác.

Tổ chức và quản lý 634 đoàn ra với tổng số 976 lượt cán bộ, giảng viên đi dự

hội nghị, hội thảo, trao đổi chuyên môn và thảo luận các chương trình hợp tác với các

cơ sở giáo dục ở nước ngoài. 1.426 sinh viên, học viên nước ngoài đến học tập và

trao đổi học thuật tại Đại học Huế và có 1.125 sinh viên, học viên của Đại học Huế đi

học tập ở các nước tiên tiến trên thế giới.

Công tác ký kết và thực hiện văn bản ký kết với nước ngoài: tổ chức ký kết hợp

tác với 194 trường đại học và tổ chức quốc tế từ các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa

Kỳ, Đài Loan, Thái Lan, Philippines, Lào, Indonesia, Bungary, Pháp, New Zealand,

Rumani, Bulgary, Ý, Phần Lan, Úc, Trung Quốc… về trao đổi cán bộ, sinh viên; hợp

tác nghiên cứu và đào tạo; hợp tác về văn hóa giáo dục; phối hợp tổ chức hoạt động

học thuật, hội nghị, hội thảo; trao đổi thông tin, tài liệu.

Bên cạnh đó, Ðại học Huế đã tích cực xây dựng và mở rộng quan hệ hợp

tác thông qua việc gia nhập vào các mạng lưới và các tổ chức quốc tế như: MI

(Mekong Institute - Viện Nghiên cứu Mekong), SATU (mạng lưới các trường đại

học, đại học Đông Nam Á và Đài Loan), ASIA-UniNET (mạng lưới các trường

đại học Á - Âu), SEAMEO-RIHED-JANU (mạng lưới các trường đại học Đông

Nam Á, tiểu vùng Mekong và Nhật Bản), SEAMEO-RIHED-ACC (mạng lưới các

trường đại học Đông Nam Á, tiểu vùng Mekong và Trung Quốc); SEAMEO-

RIHIED-GMS, AUF (Tổ chức đại học Pháp ngữ), WUN (mạng lưới các trường

đại học thế giới), AUN (mạng lưới các trường đại học Đông Nam Á), ACI (hệ

thống cơ sở dữ liệu trích dẫn Đông Nam Á), …

Công tác tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế: chủ trì tổ chức thành công 93 hội nghị,

hội thảo, tập huấn quốc tế về phương pháp giảng dạy, giáo dục, toán học, quy hoạch đô

thị, nông lâm, y học, kinh tế, giáo dục, môi trường, đảm bảo chất lượng, ngôn ngữ… trong

đó tiêu biểu là các khóa đào tạo, nâng cao năng lực, cung cấp các kỹ năng phục vụ cho

việc dạy và học của cán bộ và sinh viên, các hội nghị, hội thảo chuyên đề trong khuôn khổ

các chương trình, dự án hợp tác. Nhiều hoạt động học thuật khác như các kỳ thi năng lực

ngoại ngữ, các buổi thuyết trình khoa học, các hội thảo chuyên ngành, các hoạt động trao

đổi, giao lưu văn hóa - giáo dục với các đối tác quốc tế cũng đã được tổ chức thành công

tại Đại học Huế, các đơn vị thành viên, đơn vị thuộc và trực thuộc.

Ngoài việc chia sẻ kinh nghiệm và nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ,

giảng viên và sinh viên Đại học Huế, các chuyên gia người nước ngoài đã có những

đóng góp tích cực trong việc xúc tiến các hoạt động liên kết giáo dục giữa Đại học

Huế với các trường đại học, tổ chức giáo dục trên thế giới. Một số chuyên gia, trí

thức, kiều bào là những nhà khoa học có tên tuổi, uy tín đã và đang hợp tác và trực

tiếp giảng dạy trong các trường thành viên thuộc Đại học Huế và có những đóng góp

đáng kể trong nghiên cứu khoa học.

Nội dung

ĐVT

Bảng 3.4: Bảng tổng hợp một số chỉ tiêu về hợp tác quốc tế của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021 Năm 2018 171

Năm 2019 168

Năm 2020 10

Năm 2017 140

Năm 2016 133

Năm 2021 12

Tổng cộng 634

Đoàn

1. Đoàn đi công tác nước ngoài

Đoàn

333

413

354

318

19 1.465

Người

212

236

450

478

16 1.426

Người

156

185

350

378

21 1.125

2. Đoàn nước ngoài vào làm việc với Đại học Huế. 3. Sinh viên, học viên nước ngoài đến học tập tại Đại học Huế. 4. Sinh viên, học viên của Đại học Huế ra nước ngoài thực tập, nghiên cứu. 5. Ký thỏa thuận trong hợp tác

Thỏa

194

quốc tế.

thuận

Hội

6. Hội thảo quốc tế tại Đại học Huế.

thảo

7. Chuyên gia đến nghiên cứu,

Người

378

giảng dạy.

Nguồn: Tổng hợp báo cáo hợp tác quốc tế của Đại học Huế giai đoạn 2016-2021

Phát triển chương trình đào tạo: Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, Đại học Huế

đã thu hút một số lượng tương đối lớn lưu học sinh người nước ngoài đến học tập các

trình độ đại học, cao học và nghiên cứu sinh (Thái Lan, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn

Quốc, Campuchia, Lào… ); triển khai chương trình liên kết trao đổi sinh viên Việt

Nam, Lào, Campuchia, Myanmar theo hợp tác GMS-UC của SEAMEO-RIHED; tiếp

nhận giáo viên Lào học tiếng Việt; hợp tác với Dự án MEKAN II đào tạo nhiều

nghiên cứu sinh người nước ngoài đến học tập tại Đại học Huế. Năm 2021, Đại học Huế

cũng đã hợp tác đào tạo trình độ thạc sĩ tại Trường Đại học Savanakhet (Lào) ngành

Khoa học môi trường. Hiện nay, Đại học Huế có 17 chương trình liên kết đào tạo đại

học và sau đại học với các đối tác Áo, Mỹ, Pháp, Thụy Điển, Belarus, New Zealand, Úc,

Nhật Bản, Trung Quốc, Thái Lan, Phần Lan và Ailen…. Nhằm thu hút sinh viên, học

viên nước ngoài đến học tập, Đại học Huế khuyến khích các đơn vị đào tạo xây dựng

các chương trình song ngữ để triển khai trong quá trình đào tạo. Đào tạo chất lượng cao

luôn được chú trọng trong những năm qua, biểu hiện rõ qua chương trình đào tạo chất

lượng cao; chương trình kỹ sư, cử nhân tài năng; chương trình tiên tiến.

Bảng 3.5: Các chương trình liên kết đào tạo với nước ngoài của Đại học Huế

giai đoạn 2016 - 2021

Tên chương trình

1. Chương trình đào tạo trình độ tiến sĩ ngành Y sinh học với Trường ĐH Tartu, Estonia

2. Chương trình đào tạo trình độ tiến sĩ ngành Giáo dục học (chuyên ngành Quản lý giáo

dục) giữa Trường Đại học Tây Nam, Trung Quốc và Trường ĐH Sư phạm

3. Chương trình đào tạo trình độ thạc sĩ ngành Công nghệ Y sinh học với Trường Đại học

Sassari, Ý

4. Chương trình đào tạo trình độ thạc sĩ ngành Điều dưỡng với Trường Đại học Khon

Kaen, Thái Lan

5. Chương trình đào tạo trình độ thạc sĩ Quản lý môi trường và phát triển nông nghiệp với

Đại học Okayama, Nhật Bản

6. Chương trình đào tạo trình độ thạc sĩ ngành Vật lý lý thuyết và vật lý Toán với Trường

Đại học Chiao Tung, Đài Loan

7. Chương trình đào tạo trình độ thạc sĩ ngành Toán giải tích với Trường ĐH Chiao Tung,

Đài Loan

Tên chương trình

8. Chương trình đào tạo kỹ sư với Trung tâm Insa Val de Loir, Pháp

9. Chương trình đào tạo trình độ đại học ngành Quản trị kinh doanh giữa Trường ĐH Kinh

tế với Viện Công Nghệ Tallaght, Ireland

10. Chương trình đào tạo trình độ đại học chuyên ngành khoa học máy tính, Trường Đại

học Sư phạm với Đại học Winona State, Hoa Kỳ

11. Chương trình liên kết đào tạo trình độ thạc sỹ giữa trường ĐH Nghệ thuật với Trường

Mỹ thuật Tạo hình và Mỹ thuật ứng dụng- ĐH Mahasarakham- Thái Lan

12. Chương trình đào tạo trình độ đại học ngành toán, vật lý Trường Đại học Sư phạm, Đại

học Huế với Trung tâm INSA Val de Loire và INSA Toulouse, Pháp

13. Chương trình đào tạo trình độ Thạc sĩ kép ngành Vật lý, Hóa học giữa Trường Đại học

Sư phạm, Đại học Huế với Đại học Chiao Tung, Đài Loan.

14. Chương trình đào tạo trình độ Đại học ngành Tài chính – Ngân hàng giữa Trường ĐH

Kinh tế với Trường ĐH Rennes 1, Pháp

15. Chương trình đào tạo trình độ Đại học ngành Công nghệ thông tin, chuyên ngành An

ninh mạng và khoa học dữ liệu với Trường Đại học Turku, Phần Lan

16. Chương trình đào tạo trình độ Đại học ngành Quản trị du lịch và Công nghệ giải trí liên

kết với Trường ĐH Khoa học Ứng dụng IMC, Krems Áo

17. Chương trình đào tạo trình độ Thạc sĩ Công nghệ thực phẩm thuộc mạng lưới hợp tác

các Trường đại học (VLIR Network).

Nguồn: Tổng hợp báo cáo tuyển sinh của Đại học Huế giai đoạn 2016-2021

Dự án viện trợ trong hợp tác quốc tế: Ngoài nguồn thu sự nghiệp và NSNN cấp

thì nguồn thu từ các dự án hợp tác quốc tế trong giai đoạn 2016-2021 đạt 108.708

triệu đồng góp phần đáng kể cho các hoạt động quản lý, giảng dạy và nghiên cứu

khoa học.

Bảng 3.6: Danh sách các dự án hợp tác quốc tế của Đại học Huế

giai đoạn 2016 - 2021

Tên dự án Tên nhà tài trợ

Tổ chức VLIR-OUS, Bỉ

Bộ Nghiên cứu và Giáo dục Đức (BMBF) viện trợ ủy thác qua Trung tâm vũ trụ Hàng không CHLB Đức

Education, Audiovisual and Culture Executive Agency (EACEA)

tools for to promote Erasmus+

Collaboration for Erasmus+ 1. Chương trình hợp tác thể chế đại học (IUC) phase I - phase II 2. Phương pháp tiếp cận dựa vào hệ sinh thái để quản lý rủi ro lũ lụt nhằm phát triển đô thị theo hướng thích ứng và bền vững ở miền Trung Việt Nam (dự án FloodAdapt) 3. Chương trình đào tạo Thạc sĩ về Sinh thái học Nông nghiệp 4. Chương trình đào tạo Thạc sỹ về Chính sách và Pháp luật Môi trường 5. Dự án DVINE (Holistic competence-based curricula Dignity in Vietnam and Nepal) 6. Euro-Asian Enhancing STEM Education (EASTEM)

7. Dự án "Tree for All" Công ty UNIQUE forestry and Land use, Cộng hòa Liên bang Đức

Công ty UNIQUE forestry and Land use, Cộng hòa Liên bang Đức

tâm PTNT Miền Trung, Trung Trường Đại học Nông lâm

tâm PTNT Miền Trung, Trung Trường Đại học Nông lâm 8. Thích ứng dựa vào hệ sinh thái ở vùng duyên hải Bắc Trung Bộ của Việt Nam: phục hồi và đồng quản lý cồn cát và rừng ngập mặn bị suy thoái 9. Dự án "Tăng cường năng lực của các tổ chức xã hội về quản trị quyền trẻ em (giai đoạn 2)" 10. Dự án "Tăng cường năng lực và thúc đẩy thực hành bảo vệ trẻ em trong sản xuất cà phê" 11. Dự án "Nông nghiệp liên kết hướng đến thu nhập bền vững cho đồng bào thiểu số" 12. Khoản viện trợ quốc tế khẩn cấp "Hỗ trợ khắc phục hậu quả của lũ lụt và sạt lở đất tại Quảng Trị" 13. Dự án "Hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ tuân thủ những yêu cầu về gỗ hợp pháp để tham gia hiệu quả vào chuỗi cung ứng gỗ hợp pháp trong nước và quốc tế"

14. Dự án "Quản lý rác thải rắn bền vững" Đại học Công nghệ Hamburg, CHLB Đức

(Nguồn: Báo cáo dự án viện trợ không hoàn lại của Đại học Huế giai đoạn 2016-2021)

3.2.2.2 Tính thống nhất và công khai

Bộ máy quản lý tài chính của Đại học Huế gồm: Ban Kế hoạch - Tài chính và

CSVC thuộc Đại học Huế và phòng Kế hoạch - Tài chính hoặc tổ Tài vụ thuộc các

đơn vị trực thuộc. Ban Kế hoạch - Tài chính và CSVC có chức năng tham mưu giúp

Giám đốc Đại học Huế về công tác kế hoạch, quản lý tài chính - kế toán của Đại học

Huế và giám sát, kiểm tra công tác tài chính - kế toán các đơn vị trực thuộc theo phân

cấp; làm đầu mối xây dựng, tổng hợp và phân bổ kế hoạch tài chính của Đại học Huế.

Thực hiện nhiệm vụ đơn vị tài chính II của Đại học Huế và nhiệm vụ đơn vị tài chính

cấp III của cơ quan Đại học Huế theo quy định của Nhà nước.

Chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan quản lý, khai thác và sử dụng hiệu

quả mọi nguồn lực tài chính trong Đại học Huế; tổ chức bồi dưỡng chuyên môn

nghiệp vụ tài chính, kế toán cho cán bộ, viên chức các đơn vị trực thuộc. Tổ chức

hướng dẫn, giám sát, kiểm tra sử dụng nguồn kinh phí được phân bổ, các hoạt động

tài chính, kế toán đối với đơn vị dự toán cấp 3 thuộc Đại học Huế. Phối hợp với các

đơn vị liên quan nghiệm thu các công trình xây dựng, sửa chữa, mua sắm, thanh lý tài

sản theo quy định hiện hành.

Về nguyên tắc quản lý tài chính: Đại học Huế quản lý tài chính theo quy định

hiện hành. Tất cả các hoạt động dịch vụ của các đơn vị, doanh thu phải được phản

ánh và hạch toán đầy đủ vào sổ sách kế toán của đơn vị; các đơn vị thực hiện đầy đủ

nghĩa vụ nộp ngân sách với Nhà nước.

Quy định về học phí, lệ phí tuyển sinh: Các trường đại học thành viên của

Đại học Huế xây dựng mức thu học phí, lệ phí tuyển sinh. Mức học phí, lệ phí

tuyển sinh phải được công bố công khai cùng với thông báo tuyển sinh.

Các đơn vị sử dụng CSVC do các đơn vị thành viên khác quản lý có trách nhiệm

chi trả các khoản chi phí trực tiếp sử dụng và đóng góp một khoản chi phí để bù đắp các

chi phí hoạt động chung của đơn vị quản lý CSVC. Thống nhất quản lý, phát triển đồng

bộ, khai thác dùng chung CSVC, hạ tầng công nghệ thông tin và cơ sở dữ liệu tích hợp

phục vụ đào tạo, NCKH công nghệ và quản lý trong toàn Đại học Huế.

Tỷ lệ điều hành chung đối với đơn vị trực thuộc có thu sự nghiệp từ các loại hình

dịch vụ đào tạo thực hiện tỷ lệ đóng góp từ 3% - 6% trên tổng thu của đơn vị.

Công khai công tác quản lý tài chính: Quy chế quản lý tài chính của Đại học

Huế được ban hành, triển khai đến các đơn vị thành viên, đơn vị trực thuộc biết và

thực hiện. Theo đó, quy chế chi tiêu nội bộ của các đơn vị thành viên được xây

dựng và lấy ý kiến của cán bộ, VC, NLĐ trước khi ban hành, đây là cơ sở để thực

hiện các định mức, tiêu chuẩn và giám sát của các cơ quan chức năng.

Các biểu mẫu tài chính được Đại học Huế xây dựng, ban hành triển khai chung cho

toàn hệ thống để thực hiện. Các đơn vị chấp hành đúng theo quy định, thông tin mẫu

biểu theo quy định, chế độ do Nhà nước quy định và được công khai trên website của

các đơn vị, đảm bảo yêu cầu quản lý tài chính và hạch toán kế toán theo chế độ kế toán

của đơn vị hành chính sự nghiệp. Kết quả hoạt động tài chính hàng năm được công bố

công khai trong hệ thống của Đại học Huế, theo quy định hiện hành, với thông tin

đầy đủ, đúng thời gian và được niêm yết tại trụ làm việc, trên trang thông tin của trụ

sở các đơn vị để cán bộ, VC, NLĐ và người học giám sát.

Kết quả khảo sát về đánh giá mức độ TCTC của Đại học Huế của các chuyên

gia đối với tiêu chí “Tính thống nhất, minh bạch” cho thấy yếu tố Thực hiện thanh

tra, kiểm đảm bảo tính hiệu lực, hiệu quả trong quản lý tài chính có số điểm thấp

nhất là 4,03 điểm và yếu tố Thực hiện công khai công tác quản lý tài chính đúng các

quy định có số điểm cao nhất là 4,17 điểm (xem bảng 3.13).

3.2.2.3. Tự chủ tạo lập nguồn tài chính

Tính đến nay, Đại học Huế hiện có 15 đơn vị dự toán sử dụng trực tiếp

ngân sách và khối Cơ quan Đại học Huế, thực hiện quản lý mô hình đơn vị dự

toán hai cấp theo Luật NSNN. Tổng nguồn tài chính năm 2021 là 1.626,6 tỷ đồng,

trong đó nguồn thu từ học phí, thu dịch vụ khoa học và sự nghiệp khác 1.114,9 tỷ

đồng (chiếm 62,46%), NSNN 591,3tỷ đồng (chiếm 37,54%); so với năm 2016,

nguồn tài chính của Đại học Huế năm 2021 tăng 56,4 tỷ đồng, tương ứng tăng

4,2%; nếu không tính nguồn đầu tư xây dựng cơ bản, nguồn tài chính Đại học Huế

tăng 276,3 tỷ đồng, tương ứng tăng 25%.

Tỷ đồng

2.000.0

1.626.6

1.575.2

1.405.4

1.500.0

1.221.7

1.171.1

1.084.5

1.000.0

616.2

547.5

549.2

514.6

503.3

498.7

493.4

479.4

434.7

416.1

397.7

259.0

376.7

228.4

321.2

500.0

255.4

251.3

227.1

193.6

190.5

150.1

73.9

70.90

35.6

0.0

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

NSNN kinh phí không TX, XDCB Nguồn thu dịch vụ, khác

NSNN kinh phí TX Nguồn thu sự nghiệp Tổng cộng

Biểu đồ 3.1: Nguồn thu của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021

Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

Đại học Huế đã huy động nguồn lực tài chính đáp ứng nhu cầu cho hoạt động

đào tạo, NCKH; phát triển hệ thống CSVC khang trang và hiện đại góp phần nâng

cao chất lượng đào tạo, NCKH của đội ngũ giảng viên và phục vụ người học. Nguồn

tài chính tăng trưởng bình quân từ 10 - 12%/năm, trong đó chủ yếu là các nguồn thu

sự nghiệp và dịch vụ ngoài NSNN cấp. Mức độ tự đảm bảo chi thường xuyên trung

bình từ 72% - 75%, trong đó một số trường đại học thành viên có mức tự đảm bảo

trên 100%. Điều đó chứng tỏ rằng, năng lực tài chính Đại học Huế và các đơn vị

thành viên ngày càng được đảm bảo theo lộ trình TCTC, thực hiện đa dạng hóa và

tích cực khai thác tốt các nguồn thu trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ và nguồn lực

hiện có trong điều kiện NSNN cấp ngày càng giảm.

Trong giai đoạn tự chủ 2016-2021, tình hình thực hiện các chỉ tiêu tài chính

(thu - chi) của Đại học Huế cụ thể như sau:

Nguồn thu từ hoạt động thường xuyên tính chung của Đại học Huế chủ yếu từ

ba nhóm thu chính: học phí, thu các hoạt động sự nghiệp và dịch vụ, NSNN chi

thường xuyên. Trong đó, nguồn thu từ học phí và thu hoạt động sự nghiệp dịch vụ là

nhóm thu chính chiếm tỷ trọng chủ yếu (chiếm hơn 84%), NSNN cấp cho chi thường

xuyên chỉ từ 10% đến 20%. Tuy nhiên, tỷ lệ các nguồn thu ngoài NSNN trong tổng

nguồn thu hay mức tự đảm bảo chi thường xuyên giữa các đơn vị trong Đại học Huế

có sự chênh lệch khá lớn. Quy mô nguồn thu thường xuyên trong thời kỳ này có sự

biến động giảm đáng kể, năm 2021 ước xấp xỉ 5% so với năm 2016 chủ yếu là do

NSNN chi thường xuyên cấp cho Đại học Huế có xu hướng giảm qua các năm (giảm

từ 10% đến 15%) và thu từ các hoạt động sự nghiệp dịch vụ có xu hướng giảm (giảm

14%). Trong giai đoạn này do tác động của dịch Covid 19 nên ảnh hưởng lớn đến

nguồn thu thực hiện các dịch vụ của hầu hết đơn vị như: khám chữa bệnh, thuê

CSVC, hợp tác triển khai các hợp đồng đặt hàng, quan hệ quốc tế...

%

46.40

50.00

42.13

42.12

38.96

37.88

34.86

40.00

34.11

34.06

32.17

30.66

23.88

27.60

25.25

30.00

23.17

20.91

19.75

19.39

16.25

20.00

12.29

11.71

10.68

6.54

6.31

10.00

2.91

0.00

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

NSNN kinh phí TX

NSNN kinh phí không TX, XDCB

Nguồn thu sự nghiệp

Nguồn thu dịch vụ, khác

Biểu đồ 3.2: Cơ cấu nguồn thu của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021

Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

Nguồn thu được coi là đa dạng do tính chất đa ngành, đa lĩnh vực của đại học

vùng và được đánh giá còn nhiều tiềm năng chưa được khai thác để gia tăng nguồn

thu; tính đa dạng còn được thể hiện trong các hoạt động thu ngoài học phí như thu từ

chuyển giao KHCN, thu dịch vụ, thu viện phí,…. Tuy nhiên, trong tỷ trọng nguồn thu

thì thu từ học phí vẫn chiếm tỷ lệ cao và là nguồn thu chủ yếu.

Bảng 3.7. Cơ cấu nguồn thu của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021

ĐVT: triệu đồng.

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

Cơ

Chỉ tiêu

Giá trị

cấu

(%)

I. Kinh phí NSNN cấp

510.364 47,05

300.982 25,70

351.022 27,39

378.488 26,93

591.370 37,54

511.695 32,48

1. Kinh phí thường xuyên

251.360

23,17

227.093

19,39

255.456

19,93

228.373

16,25

193.640

12,29

190.500

12,09

2. Kinh phí không thường

32.424

2,99

13.006

1,11

85.692

6,69

129.521

9,22

210.848

13,38

171.165

10,87

xuyên

3. Kinh phí xây dựng cơ bản

226.580

20,89

60.883

5,20

9.874

0,77

20.594

1,47

186.882

11,86

150.030

9,52

II. Thu SN, SXKD và khác

574.285 52,95

870.154 74,30

930.734 72,61 1.026.895

73,07

983.894 62,46

1.114.920 70,78

1. Thu học phí

500.514

46,15

490.463

41,88

510.864

39,86

542.514

38,60

544.614

34,57

611.359

38,81

2. Thu lệ phí

2.808

0,26

2.973

0,25

3.788

0,30

4.961

0,35

4.572

0,29

4.822

0,31

3. Thu từ hoạt động dịch vụ

41.082

3,79

348.276

29,74

378.695

29,55

450.273

32,04

386.850

24,56

453.495

28,79

4. Thu khác

29.881

2,75

28.442

2,43

37.387

2,92

29.147

2,07

47.858

3,04

45.244

2,87

Tổng cộng

1.084.649 100,00 1.171.136 100,00 1.281.756 100,00 1.405.383 100,00 1.575.264 100,00

1.626.615 100,00

Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

100

Bảng 3.8. So sánh nguồn thu của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021

ĐVT: triệu đồng.

So sánh 2017/2016

So sánh 2018/2017

So sánh 2019/2018

So sánh 2020/2019

So sánh 2021/2020

Chỉ tiêu

Năm 206

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

(%)

Tăng (+), giảm (-)

510.364

300.982

351.022

378.488

591.370

511.695 -209.382

-143

50.040 487,57

27.466 149,11

212.882 56,25

-79.675

-49,40

227.093

255.456

228.373

193.640

190.500

-24.267

-9,65

28.363

12,49

-27.083

-10,60

-34.733

-15,21

-3.140

-1,65

251.360

13.006

85.692

129.521

210.848

171.165

-19.418

-59,89

72.686

558,87

43.829

51,15

81.327

62,79

-39.683

-23,18

32.424

226.580

60.883

9.874

20.594

186.882

150.030

-165.697

-73,13

-51.009

-83,78

10.720

108,57 166.288

807,4

-36.852

-24,56

574.285

870.154

930.734

1.026.895

983.894

1.114.920

295.869 7,47

60.580 71,76

96.161 34,02

-43.001

-4,19

131.026 11,75

500.514

490.463

510.864

542.514

544.614

611.359

-10.051

-0,02

20.401

4,16

31.650

6,20

2.100

0,39

66.745

10,92

2.808

2.973

3.788

4.961

4.572

4.822

165

0,06

815

27,41

1.173

30,97

-389

-7,84

250

5,18

41.082

348.276

378.695

450.273

386.850

453.495

307.194

7,48

30.419

8,73

71.578

18,90

-63.423

-14,09

66.645

14,70

I. Kinh phí NSNN cấp 1. Kinh phí thường xuyên 2. Kinh phí không thường xuyên 3. Kinh phí xây dựng cơ bản II. Thu SN, dịch vụ SXKD 1. Thu học phí 2. Thu lệ phí từ 3. Thu hoạt động dịch vụ 4. Thu khác

29.881

28.442

37.387

29.147

47.858

45.244

-1.439

-0,05

8.945

31,45

-8.240

-22,04

18.711

64,20

-2.614

-5,78

1.171.136

1.281.756

1.626.615

1.575.264

1.405.383 Tổng cộng

86.487 7,97

110.620 9,45 123.627

9,65 169.881

12,09

51.351 3,26

1.084.649 Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

101

Nguồn NSNN cấp chiếm tỷ trọng rất thấp, không đảm bảo được các hoạt động

chi thường xuyên; việc phân cấp kinh phí chi thường xuyên theo định suất hành

chính là chưa phù hợp; nguồn thu từ hoạt động KHCN, thu từ liên doanh, liên kết

còn những vướng mắc, hạn chế của các quy định về quản lý công sản nên việc khai

thác ở mức độ tiềm năng hiệu quả. Các khoản thu này theo khảo sát chỉ đạt dưới

mức trung bình của thang đo. Kết quả khảo sát về đánh giá mức độ TCTC ở Đại

học Huế của các chuyên gia đối với tiêu chí “Tự chủ tạo lập nguồn tài chính” cho

thấy yếu tố Kinh phí do nhà nước cấp có số điểm thấp nhất là 2,87 điểm và yếu tố

Quyền tự chủ nguồn thu có số điểm cao nhất là 3,30 điểm (xem bảng 3.13).

3.2.2.4. Tự chủ sử dụng nguồn tài chính

Bên cạnh việc gia tăng nguồn thu thì mực chi cũng tăng dần qua các năm, gồm

có ba nguồn chi là chi thường xuyên, chi không thường xuyên và chi đầu tư XDCB.

Tỷ đồng

1.484.3

1.389.9

1.251.5

1.252.9

1.108.9

1.164.4

1.163.6

1.133.7

1.007.7

1.047.9

930.8

738.0

150.0

226.6

60.9

44.8

186.9

66.5

81.4

69.3

56.2

43.1

20.6

9.9

1.600.0 1.400.0 1.200.0 1.000.0 800.0 600.0 400.0 200.0 0.0

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

Chi thường xuyên

Chi không thường xuyên

Chi đầu tư xây dựng cơ bản TỔNG CHI

Biểu đồ 3.3: Chi của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021

Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

Chi cho các hoạt động thường xuyên: Nguồn kinh phí được sử dụng thực hiện

các nhiệm vụ đào tạo, NCKH và mua sắm trang thiết bị dạy, học, đầu tư các công

trình xây dựng cơ bản và các hoạt động khác.

102

Tỷ đồng

700.0

605.30

554.60

589.00

562.30

532.60

600.0

519.50

516.20

460.10

494.10

500.0

422.50

357.9

400.0

335.6

300.0

200.0

90.30

82.10

58.50

100.0

55.30

48.20

44.5

0.0

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

Chi thanh toán cá nhân

Chi nghiệp vụ, chuyên môn

Chi mua sắm, sửa chữa

Biểu đồ 3.4: Chi thường xuyên của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021

Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

Chế độ trả lương cho người lao động: Xây dựng chế độ trả lương, thu nhập:

Thực hiện thang bảng lương và mức lương cơ bản theo quy định hiện hành. Xây

dựng phương án các phân phối thu nhập tăng thêm theo hệ số quản lý đảm bảo ổn

định và gia tăng thu nhập thực tế của người lao động theo đúng quy định và hợp lý.

Trích lập các quỹ: Sau khi thực hiện bù đắp các chi phí thường xuyên, đảm

bảo chất lượng cam kết và thực hiện các nghĩa vụ với Nhà nước, phần chênh lệch

thu chi sẽ được phân phối: Đảm bảo trích tối thiểu 25% cho quỹ phát triển hoạt

động sự nghiệp; Trích lập Quỹ khen thưởng, Quỹ phúc lợi, Quỹ dự phòng ổn định

thu nhập.

Quỹ học bổng sinh viên: Trích 8% đến 12% từ nguồn thu học phí đại học hệ

chính quy để lập quỹ học bổng khuyến khích học tập theo quy định tại Thông tư số

31/2013/TT-BGDĐT ngày 01/8/2013 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Kinh phí cho hoạt động NCKH: Thực hiện việc trích kinh phí cho hoạt động

NCKH theo Nghị định số 99/NĐ-CP ngày 25/10/2014 của Chính phủ quy định về

việc đầu tư phát triển tiềm lực và khuyến khích hoạt động KHCN trong cơ sở

GDĐH và Nghị quyết của Hội đồng Đại học Huế.

103

%

60.00

48.50

48.32

49.59

49.43

47.63

48.03

47.01

50.00

45.53

45.47

45.39

44.62

44.56

40.00

30.00

20.00

7.76

7.40

10.00

6.03

5.18

4.88

4.67

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

Chi thanh toán cá nhân

Chi nghiệp vụ, chuyên môn

Chi mua sắm, sửa chữa

Biểu đồ 3.4: Cơ cấu chi thường xuyên của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

Chi hoạt động thường xuyên tính chung của Đại học Huế có xu hướng tăng

năm 2021 tăng 29% so với 2020 trong đó chủ yếu do tăng từ nhóm chi thực hiện

các hoạt động dịch vụ và nhóm chi cho con người (tiền lương, BHXH..), nhóm chi

hoạt động chuyên môn và chi quản lý có xu hướng giảm do các đơn vị chủ trương

thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí, nâng cao hiệu quả trong sử dụng nguồn tài

chính trong những năm qua. Cơ cấu chi qua các năm có sự thay đổi, bên cạnh nhóm

chi cho cá nhân chiếm tỷ trong lớn, thì nhóm chi cho thực hiện hoạt động chuyên

môn và quản lý vẫn là nhóm chi chiếm tỷ trọng lớn (chiếm khoảng từ 30% đến

40%), tuy nhiên tỷ trọng trong cơ cấu tổng chi thường xuyên qua các năm có xu

hướng tăng/giảm không đều.

104

Bảng 3.9: Cơ cấu chi của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

ĐVT: triệu đồng

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

Chỉ tiêu

Giá trị

%

Giá trị

%

Giá trị

%

Giá trị

%

Giá trị

%

Giá trị

%

I. Chi thường xuyên

815.051 75,14 1.054.008

90,00 1.227.131

95,74 1.318.235

93,80 1.319.103

83,74 1.395.214

88,57

1. Chi thanh toán cá nhân

357.874

32,99

460.114

39,29

494.133

38,55

519.482

36,96

516.208

32,77

605.348

38,43

2. Chi nghiệp vụ chuyên môn

335.570

30,94

422.533

36,08

532.628

41,55

554.568

39,46

562.280

35,69

589.055

37,39

3. Chi mua sắm, SC và

44.544

4,11

48.209

4,12

82.150

6,41

90.330

6,43

55.265

3,51

58.506

3,71

XDCB

4. Trích lập quỹ và Chi khác

77.063

7,10

123.152

10,52

118.220

9,22

153.855

10,95

185.350

11,77

142.305

9,03

II. Chi không thường xuyên

43.018 3,97

56.245

5

44.751 3,49

66.554 4,74

69.279 4,40

81.371 5,17

1. Chi nghiên cứu khoa học

9.894

0,91

15.650

1,34

10.724

0,84

21.782

1,55

24.785

1,57

32.348

2,05

2. Chi đào tạo, đào tạo lại

485

0,04

385

0,03

810

0,06

850

0,06

1.365

0,09

1.015

0,06

3. Chi sự nghiệp và dự án

9.003

0,83

13.146

1,12

750

0,06

1.200

0,09

1.857

0,12

2.203

0,14

4. Chi chế độ SV và hỗ trợ

23.636

2,18

27.064

2,31

32.467

2,53

42.722

3,04

41.272

2,62

45.805

2,91

khác

III. Chi đầu tư xây dựng cơ

226.580 20,89

60.883 5,20

9.874 0,77

20.594 1,47

186.882 11,86

150.030 9,52

bản

TỔNG CHI

1.084.649 100,00 1.171.136

100,00 1.281.756

100,00 1.405.383

100,00 1.575.264

100,00 1.626.615

100,00

Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

105

Bảng 3.10: So sánh mức chi của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021

ĐVT: triệu đồng

2017/2016

2018/2017

2019/2018

2020/2019

2021/2020

Chỉ tiêu

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

+/-

%

+/-

%

+/-

%

+/-

%

+/-

%

I. Chi thường xuyên

815.051

1.054.008

1.227.131

1.318.235

1.319.103

1.395.214

238.957 122,52

173.123 99,85

91.104 49,35

868 -17,59

76.111 -5,44

357.874

460.114

494.133

519.482

516.208

605.348

102.240

28,57

34.019

7,39

25.349

5,13

-3.274

-0,63

89.140

14,73

335.570

422.533

532.628

554.568

562.280

589.055

86.963

25,92

110.095

26,06

21.940

4,12

7.712

1,39

26.775

4,55

44.544

48.209

82.150

90.330

55.265

58.506

3.665

8,23

33.941

70,40

8.180

9,96

-35.065

-38,82

3.241

5,54

77.063

123.152

118.220

153.855

185.350

142.305

46.089

59,81

-4.932

-4,00

35.635

30,14

31.495

20,47

-43.045

-30,25

Chi

không

43.018

56.245

44.751

66.554

69.279

81.371

13.227 98,08

-11.494

4,58

21.803 199,64

2.725 125,73

12.092 14,50

9.894

15.650

10.724

21.782

24.785

32.348

5.756

58,18

-4.926

-31,48

11.058

3.003

13,79

7.563

23,38

103,11

485

385

850

1.365

1.015

-100

-20,62

425

110,39

515

60,59

-350

-34,48

810

4,94

9.003

13.146

1.200

1.857

2.203

4.143

46,02

-12.396

-94,29

450

657

54,75

346

15,71

750

60,00

23.636

27.064

32.467

42.722

41.272

45.805

3.428

14,50

5.403

19,96

10.255

-1.450

-3,39

4.533

9,90

31,59

-165.697

226.580

60.883

9.874

20.594

186.882

150.030 -73,13

-51.009

-83,78

10.720 108,57

166.288 807,46

-36.852

-24,56

1. Chi thanh toán cá nhân 2. Chi nghiệp vụ chuyên môn 3. Chi mua sắm, SC và XDCB 4. Trích lập quỹ và Chi khác II. thường xuyên 1. Chi nghiên cứu khoa học 2. Chi đào tạo, đào tạo lại 3. Chi sự nghiệp và dự án 4. Chi chế độ SV và hỗ trợ khác III. Chi đầu tư xây dựng cơ bản

TỔNG CHI

1.084.649

1.171.136

1.281.756

1.405.383

1.575.264

1.626.615

86.487 7,97

110.620 9,45

9,65

169.881 12,09

51.351 3,26

Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

123.627

106

Bảng 3.11: Tình hình trích lập và sử dụng các quỹ tại Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

ĐVT: triệu đồng

2018/2017

2019/2018

2020/2019

2021/2020

Năm

Chỉ tiêu

2017

2018

2019

2020

2021

+/-

%

+/-

%

+/-

%

+/-

%

Quỹ

khen

17.152

20.976

25.959

32.422

58.686

3.824

22,30

4.983 23,76

6.463 19,93

26.264

44,75

thưởng

2. Quỹ phúc lợi

52.369

60.844

71.361 102.673

124.612

8.475

16,18

10.517 17,29

31.312 30,50

21.939

17,61

3. Quỹ dự phòng

39.314

65.500

90.108 128.954

145.890

26.186

66,61

24.608 37,57

38.846 30,12

16.936

11,61

ổn định thu nhập

4. Quỹ phát triển

155.808 199.529

309.994 473.606

523.228

43.721

28,06 110.465 55,36

163.612 34,55

49.622

9,48

HĐ sự nghiệp

Tổng cộng

264.643 346.849

497.422 737.655

852.416

82.207 31,06 150.573 43,41

240.232 32,57 114.761

83,45

Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

107

Trích lập các quỹ: Chênh lệch thu chi hoạt động thường xuyên và phân phối

kết quả tài chính:

Hàng năm, căn cứ chênh lệch thu chi hoạt động các đơn vị đã thực hiện trích

lập các quỹ của đơn vị gồm bốn quỹ: Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, Quỹ ổn

định thu nhập, Quỹ khen thưởng, Quỹ phúc lợi theo đúng quy định của Nghị định

số 43/2006/NĐ-CP của Chính phủ. Trong đó, Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp

được trích lập tỷ lệ khá cao nhằm đầu tư CSVC và đội ngũ, nâng cao chất lượng đào

tạo và NCKH của các đơn vị.

Nguồn tài chính chi nhiệm vụ không thường xuyên: Trong giai đoạn tự chủ

giai đoạn 2016-2021, tình hình thực hiện nguồn tài chính chi nhiệm vụ không

thường xuyên của Đại học Huế cụ thể như sau:

Tỷ đồng

50.0

45.8

42.7

41.3

40.0

32.5

32.3

27.1

30.0

24.8

23.6

21.7

15.6

20.0

13.5

10.7

9.9

9.5

10.0

3.2

2.1

1.6

0.0

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

Chi nghiên cứu khoa học

Chi sự nghiệp đào tạo

Chi chế độ cho SV

Biểu đồ 3.5: Chi thường xuyên của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021

Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

108

Kinh phí không thường xuyên của Đại học Huế biến động qua các năm phụ

thuộc vào nhiệm vụ được giao từng năm của Nhà nước cho Đại học Huế và các đơn

vị, trong đó chủ yếu là kinh phí thực hiện các chế độ chính sách của người học (như

miễn giảm học phí, các chế độ hỗ trợ khác) và kinh phí vốn vay viện trợ thực hiện

các dự án đầu tư được duyệt. Kinh phí không thường xuyên trong giai đoạn 2016-

2020 mặc dù có tăng lên, tuy nhiên mức tăng còn thấp chưa đáp ứng đủ nhu cầu

thực tế của Đại học Huế và các đơn vị thành viên, đơn vị trực thuộc.

%

72.54

64.21

59.60

56.33

54.88

48.22

39.73

35.79

32.63

27.76

23.02

24.02

23.88

22.09

4.62

3.94

3.57

3.16

80.00 70.00 60.00 50.00 40.00 30.00 20.00 10.00 -

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

Chi nghiên cứu khoa học

Chi sự nghiệp đào tạo

Chi chế độ cho SV

Biểu đồ 3.5: Cơ cấu chi thường xuyên của Đại học Huế giai đoạn 2016 – 2021

Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

109

Kinh phí thực hiện các chế độ chính sách cho người học như miễn giảm học phí

theo Nghị định số 86/2015/NĐ-CP của Chính phủ và chế độ hỗ trợ kinh phí học tập cho

sinh viên dân tộc và sinh viên khuyết tật, trợ cấp xã hội cho sinh viên chưa được cấp đầy

đủ và kịp thời để giải quyết chế độ cho sinh viên. Các nguồn vốn vay, viện trợ ODA của

các dự án đã hỗ trợ phát triển năng lực đào tạo và nghiên cứu cho các đơn vị, tuy nhiên

việc giải ngân một số dự án còn chậm, hiệu quả sử dụng vốn chưa cao.

Mức độ TCTC của Đại học Huế và các đơn vị trực thuộc

% 140.00

120.11 124.71 125.59

110.47

120.00

95.81

91.88

100.00

85.52

78.64 79.25

80.00

67.81

56.82

60.00

40.00

20.00

0.00

Biểu đồ 3.6: Mức độ tự chủ trung bình các đơn vị trong Đại học Huế giai đoạn

2016 – 2021

Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

110

- Số đơn vị tự chủ kinh phí chi thường xuyên đạt trên 100%: 04 đơn vị.

- Số đơn vị tự chủ kinh phí chi thường xuyên đạt từ 70 - 100%: 04 đơn vị.

- Số đơn vị tự chủ kinh phí chi thường xuyên dưới 70%: 02 đơn vị.

Đại học Huế đã chủ động trong việc phân bổ nguồn kinh phí; xây dựng các

định mức chi hoạt động của đơn vị. Cụ thể như: Chi tiền lương và các khoản đóng

góp theo tiền lương, áp dụng chế độ tiền lương theo mức lương cơ sở, hệ số ngạch,

bậc, chức vụ, các khoản đóng góp theo tiền lương và phụ cấp, tiền công theo hợp

đồng vụ việc; chi phục vụ công tác chuyên môn, chi cho hoạt động NCKH,…

nguồn tài chính được giám sát chặt chẽ, đảm bảo tính kịp thời, hiệu quả và đúng

quy định.

Kết quả khảo sát về đánh giá mức độ TCTC của Đại học Huế của các chuyên

gia đối với tiêu chí “Tự chủ nguồn chi” cho thấy yếu tố Các khoản chi không

thường xuyên có số điểm thấp nhất là 3,10 điểm và yếu tố Sử dụng kết quả hoạt

động tài chính có số điểm cao nhất là 3,73 điểm (xem bảng 3.13).

111

Bảng 3.12: Mức độ tự chủ của Đại học Huế và các đơn vị trực thuộc giai đoạn 2016 - 2021

ĐVT: tỷ đồng

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Năm 2020

Năm 2021

Đơn vị

Thu

Chi TX

Mức độ tự chủ (%)

BQ mức độ tự chủ 2016- 2021 (%)

Đại học Huế

675,8

726,9

92,97

707,1 771,4

91,66 791,70 793,40

99,79

807,0

821,8

98,20

733,9

761,1

96,43

822,0

852,4

96,43

95,81

63,8

71,5

89,23

74,3

82,9

89,63

71,40

89,40

79,87

60,1

75,2

79,92

72,5

83,1

87,24

81,2

93,1

87,24

85,52

59,7

82,8

72,10

63,4

89,6

70,76

65,20

75,50

86,36

63,9

70,8

90,25

55,7

71,4

78,01

62,4

80,0

78,01

79,25

153,4

143,1

107,20

144,2 117,7

122,51 160,90 154,90

103,87

184,3

153,2 120,30

140,7

134,7

104,45

157,6

150,9 104,45 110,47

58,8

74,6

78,82

58,5

92,8

63,04

64,40

88,80

72,52

58,6

90,0

65,11

52,1

81,8

63,69

58,4

91,6

63,69

67,81

79,1

72,9

108,50

87,6

78,2

112,02

82,50

71,20

115,87

78,9

64,1 123,09

75,8

52,5

144,38

84,9

58,8 144,38 124,71

77,8

60,5

128,60

72,3

63,8

113,32

82,80

68,50

120,88

89,8

73,7 121,85

73,4

62,2

118,01

82,2

69,7 118,01 120,11

8,7

14,1

61,70

6,5

14,4

45,14

8,80

15,70

56,05

7,4

13,7

54,01

9,3

62,00

10,4

16,8

62,00

56,82

56,4

49,2

114,63

66,7

64,3

103,73

86,10

70,40

122,30

109,2

85,9 127,12

87,3

61,1

142,88

97,8

68,4 142,88 125,59

35,6

48,4

73,55

54,3

69,2

78,47

93,40

66,90

139,61

80,7

96,9

83,28

92,5

104,9

88,18

103,6

117,5

88,18

91,88

82,5

109,8

75,14

79,3

98,5

80,51

76,20

92,10

82,74

74,1

98,3

75,38

74,6

94,4

79,03

83,6

105,7

79,03

78,64

1. Trường ĐH Sư phạm 2. Trường ĐH Khoa học 3. Trường ĐH Y Dược 4. Trường ĐH Nông Lâm 5. Trường ĐH Kinh tế 6. Trường ĐH Ngoại ngữ 7. Trường ĐH Nghệ thuật 8. Trường ĐH Luật 9. Cơ quan ĐH Huế 10. Đơn vị trực thuộc

Nguồn: Báo cáo quyết toán của Đại học Huế giai đoạn 2016 - 2021

112

3.2.2.5. Tự chủ trong quản lý và sử dụng tài sản

Việc mua sắm, cho thuê tài sản được thực hiện theo quy định tại Thông tư số

10/2020/TT-BGDĐT ngày 14/5/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Quy chế quản

lý và sử dụng công sản tại Đại học Huế (Quyết định số 79/QĐ-ĐHH ngày

25/11/2021 của Giám đốc Đại học Huế). Định mức phân cấp đầu tư mua sắm tài

sản cho các đơn vị trực thuộc với tổng mức đầu tư dưới 100 triệu đồng, từ 100 triệu

đồng trở lên do Đại học Huế phê duyệt chủ trương thực hiện. Đối với các hạng

mục tài sản cho thuê các đơn vị trực thuộc tập hợp danh sách, Đại học Huế tổng

hợp trình Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt thực hiện.

Về quản lý tài sản cố định vô hình: Được theo dõi, hạch toán kế toán trên sổ

sách, báo cáo tài chính; hạch toán vào sổ sách kế toán, báo cáo tài chính của các

đơn vị quản lý và sử dụng tài sản. Tuy nhiên, việc phân cấp quản lý và sử dụng tài

sản còn một số hạn chế như: tài sản cho thuê tài sản có quá nhiều hạng mục và giá

trị không lớn nên cần được phân cấp cho Đại học Huế quyết định; các đơn vị thành

viên chỉ được quyết định đầu tư mua sắm và sửa chữa theo mức dưới 100 triệu đồng

là quá thấp và cần được nâng lên mức phù hợp để các đơn vị chủ động thực hiện.

Kết quả khảo sát về đánh giá mức độ TCTC của Đại học Huế của các chuyên gia

đối với tiêu chí “Tự chủ trong quản lý và sử dụng tài sản” cho thấy yếu tố Mức độ chủ

động trong xây dựng và áp dụng quy định về tiêu chuẩn, định mức, chế độ quản lý sử

dụng các tài sản của CSGDĐHCL có số điểm thấp nhất là 3,43 điểm và yếu tố Mức độ

chủ động trong sử dụng các tài sản có số điểm cao nhất là 4,17 điểm (xem bảng 3.13).

Điều này cho thấy Đại học Huế đã bố trí sử dụng tài sản một cách hợp lý, các tài sản

dùng chung đã phát huy được hiệu quả, đáp ứng cho việc học tập, giảng dạy và NCKH.

Tuy nhiên, việc phân cấp quản lý tài sản chưa hợp lý, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần phân

cấp hơn nữa cho Đại học Huế, cùng với đó Đại học Huế phân cấp cho các đơn vị trực

thuộc trong việc đầu tư, mua sắm tài sản. Đại học Huế cần có những hướng dẫn và quy

định cụ thể về tài sản được sử dụng và mục đích cho thuê, liên doanh, liên kết để phát

huy hiệu quả gía trị sử dụng tài sản.

Trên cơ sở số liệu điều tra qua “Bảng hỏi ý kiến” đối với các chuyên gia để đo

lường các biến quan sát, với thang đo Likert 5 mức độ, dựa trên việc đánh giá tổng

số điểm (điểm số tổng hợp) theo thang điểm: 1 (Hoàn toàn không đồng ý‎); 2

(Không đồng ý‎); 3 (Bình thường); 4 (Đồng ý); 5 (Hoàn toàn đồng ý) về thực trạng

đối với 5 tiêu chí đánh giá.

113

Phiếu khảo sát được xử lý bằng phần mềm SPSS20, với số lượng phiếu được dùng cho

nghiên cứu là 45 phiếu (N = 45) và thực hiện phân tích mô tả (Descriptive Statistics) giá trị

trung bình (Mean) để lượng hóa các tiêu chí và yếu tố theo các nội dung trong bảng hỏi, đồng

thời kiểm tra giá trị trung bình của biến nằm ở mức độ nào so với ngưỡng giá trị nhỏ nhất

(Minimum), lớn nhất (Maximum), kết quả phân tích có độ lệch chuẩn (Standard Deviation) <

1 đảm bảo mức độ tin cậy của các ý kiến đánh giá về giá trị trung bình (xem Phụ lục 03).

Bảng 3.13: Kết quả khảo sát về tiêu chí đánh giá mức độ tự chủ tài chính tại

Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế

Nội dung các tiêu chí đánh giá mức độ TCTC của Đại học Huế

Giá trị nhỏ nhất

Giá trị lớn nhất

Giá trị trung bình

Độ lệch chuẩn

Tính hiệu lực, hiệu quả

1,00

4,00

2,30

0,83

1. Phù hợp với trình độ phát triển kinh tế - xã hội; kế hoạch, chiến lược phát triển của địa phương; phù hợp với các quy định của nhà nước và các thoả thuận trong hội nhập quốc tế.

2. Các điều kiện để thực hiện TCTC CSGDĐHCL

2,43

0,92

1,00

4,00

1,00

4,00

2,37

0,82

3. Khả năng gia tăng các nguồn lực tài chính của CSGDĐHCL

Tính thống nhất, công khai

3,00

5.00

4,10

0,78

3,00

5.00

4,17

0,81

3,00

5.00

4,03

0,82

1. Thống nhất trong tố chức bộ máy thực hiện công tác kế toán, thống nhất trong quy trình trong thanh toán, quyết toán; định mức thu chi 2. Thực hiện công khai công tác quản lý tài chính đúng các quy định 3. Thực hiện thanh tra, kiểm đảm bảo tính hiệu lực, hiệu quả trong quản lý tài chính

Tự chủ tạo lập nguồn tài chính

1. Kinh phí do NSNN cấp 2. Nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp, thu khác 3. Quyền tự chủ nguồn thu

2,00 2,00 2,00

4,00 5,00 5,00

3,07 3,27 3,30

0,70 0,83 0,71

Tự chủ sử dụng nguồn tài chính

1. Nguồn kinh phí NSNN cấp 2. Nguồn hoạt động sự nghiệp, nguồn khác 3. Sử dụng kết quả hoạt động tài chính

2,00 2,00 2,00

5,00 5,00 5,00

3,05 3,67 3,73

0,83 0,91 0,71

Tự chủ trong quản lý và sử dụng tài sản

3,00 3,00

5,00 5,00

3,93 4,17

0,84 0,88

2,00

5,00

3,43

0,76

1. Mức độ được quyền chủ động về tài sản, CSVC 2. Mức độ chủ động trong sử dụng các tài sản 3. Mức độ chủ động trong xây dựng và áp dụng quy định về tiêu chuẩn, định mức, chế độ quản lý sử dụng các tài sản của CSGDĐHCL Nguồn: Tác giả phân tích từ số liệu khảo sát, 2022

114

Như vậy, Bảng 3.13 cho thấy qua khảo sát ý kiến các chuyên giá theo các

tiêu chí gồm: tính hiệu lực hiệu quả, tính thống nhất và công khai, tự chủ trong

nguồn thu, tự chủ trong nguồn chi, tự chủ trong quản lý tài sản đánh giá mức độ

TCTC của Đại học Huế thì tiêu chí “Tính hiệu lực, hiệu quả” là một trong những

hạn chế chủ yếu và đây chính là “điểm nghẽn” trong quá trình thực hiện cơ chế

TCTC của Đại học Huế giai đoạn 2016-2021. Vì vậy, cần có những giải pháp phù

hợp mang tính đồng bộ để hoàn thiện cơ chế TCTC thành công.

3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tự chủ tài chính của Đại học Huế

Bên cạnh việc phân tích các tiêu chí thực hiện tự chủ tài chính, luận án đã tiến

hành khảo sát thông qua Bảng hỏi ý kiến nhằm thu thập các ý kiến của các chuyên gia

để có căn cứ phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến TCTC tại Đại học Huế trong bối cảnh

hội nhập quốc tế bao gồm: (1) Chủ trương, chính sách, (2) Cơ cấu tổ chức, (3) Hoạt

động đào tạo, (4) Nguồn nhân lực, (5) Điều kiện kinh tế - xã hội (xem Phụ lục 03).

3.3.1. Yếu tố khách quan

3.3.2.1. Cơ chế chính sách

Trên cơ sở số liệu điều tra qua “Bảng hỏi ý kiến” đối với các chuyên gia để đo

lường các biến quan sát, với thang đo Likert 5 mức độ, dựa trên việc đánh giá tổng

số điểm (điểm số tổng hợp) đối với các yếu tố ảnh hưởng đến tự chủ tài chính của

Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế, kết quả cho thấy như sau:

Cơ chế, chính sách

Bảng 3.14. Kết quả khảo sát về cơ chế, chính sách đối với tự chủ tài chính tại Đại học Huế Giá trị nhỏ nhất

Giá trị lớn nhất

Giá trị trung bình

Độ lệch chuẩn

1,00

4,00

2,55

0,79

1,00

4,00

2,54

0,89

1,00

4,00

2,70

0,76

2,00

4,00

3,18

0,70

2,00

4,00

3,40

0,83

1. Các cơ chế chính sách phù hợp đối với thực hiện tự chủ tài chính 2. Các qui định hiện hành thuận lợi đối với thực hiện tự chủ tài chính 3. Sự phân cấp phù hợp trong quản lý tài chính, tài sản của BGDĐT 4. Đại học Huế có nhiều chính sách tốt để thu hút người học 5. Đại học Huế đã có nhiều chính sách để gia tăng và đa dạng hóa các nguồn tài chính

Nguồn: Tác giả phân tích từ số liệu khảo sát, 2022

115

Qua khảo sát cho thấy cơ chế chính sách của Nhà nước còn chưa phù hợp,

thiếu sự thống nhất và chưa cập nhật các văn bản kịp thời, kết quả ở mức thấp

từ 2,54-2,55 theo thang giá trị trung bình, mặc dù các văn bản điều hành nội

bộ của Đại học Huế có nhiều sự điều chỉnh, cụ thể hóa để thực hiện tốt hơn.

Tuy nhiên, cần tổng kết, rút kinh nghiệm đổi mới nhiều hơn nữa cũng như có giải

pháp quyết liệt và phù hợp để có thể đa dạng hóa và gia tăng thêm nguồn thu.

Nghị định số 43/2006/QĐ-CP, Thông tư số 71/2006/TT-BTC đã thể hiện rõ

mục tiêu đổi mới toàn diện các đơn vị SNCL nói chung, các CSGDĐHCL nói

riêng; đẩy mạnh việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị

đồng bộ trong thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy nhân sự và tài chính. Tuy nhiên,

do các quy định về chế độ chính sách không đồng bộ nên ảnh hưởng lớn đến công

tác TCTC của các đơn vị thành viên thuộc Đại học Huế. Ví dụ, các trường thành

viên tự chủ khai thác các nguồn thu sự nghiệp nhằm mục đích tăng nguồn

thu nhưng quy định mức học phí chưa phù hợp với thực tế nên ảnh hưởng lớn đến

nguồn thu từ học phí.

Trên cơ sở các quy định của Nhà nước cũng như phân cấp của Bộ Giáo dục và

Đào tạo, Đại học Huế đã ban hành các văn bản quản lý nội bộ nhằm đảm bảo sự

điều hành thống nhất trong các hoạt động và trong quản lý tài chính đảm bảo tính

minh bạch, hiệu quả nhưng quá trình triển khai thực hiện TCTC tại các trường

thành viên gặp không ít khó khăn, vướng mắc.

3.3.2.1. Điều kiện kinh tế - xã hội

Bảng 3.15: Kết quả khảo sát về điều kiện kinh tế - xã hội

Đánh giá về điều kiện kinh tế - xã hội

Giá trị nhỏ nhất

Giá trị lớn nhất

Giá trị trung bình

Độ lệch chuẩn

1,00

3,00

2,32

0,73

1,00

3,00

2,39

0,81

1,00

3,00

2,30

0,90

1,00

4,00

2,359

0,70

1,00

4,00

2,43

0,83

1. Điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương thuận lợi cho việc thu hút đầu từ vào Đại học Huế 2. Điều kiện kinh tế - xã hội địa phương thu hút được nhiều nhà khoa học tới giảng dạy và nghiên cứu 3. Điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương thu hút được nhiều sinh viên tới theo học, thực tập và ở lại làm việc 4. Khả năng chi trả của người học ngày càng cao cho các chương trình đào tạo chất lượng cao, và đào tạo bằng tiếng nước ngoài 5. Điều kiện KT- XH của địa thuận lợi cho nghiên cứu, chuyển giao các sản phẩm KHCN và sản phẩm dịch vụ khác Nguồn: Tác giả phân tích từ số liệu khảo sát, 2022

116

Kết quả khảo sát cho thấy điều kiện tự nhiên không thuận lợi, điều kiện kinh

tế - xã hội của Thừa Thiên Huế và các tỉnh Miền Trung - Tây Nguyên nói chung

chậm phát triển là một rào cản lớn cho việc tổ chức các hoạt động đào tạo, đặc

biệt trong điều kiện cạnh tranh gay gắt trong tuyển sinh như hiện nay, không có

các doanh nghiệp lớn để hợp tác trong đào tạo cũng như tạo nhiều cơ hội việc làm

cho người học; khó thu hút được các nhà khoa học, các nhà đầu tư đến tỉnh Thừa

Thiên Huế nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội cũng như đầu tư vào lĩnh

vực giáo dục, trong đó có Đại học Huế.

Như vậy, có thể thấy môi trường GDĐH nhằm đào tạo nguồn nhân lực chất

lượng cao cần có sự tương tác giữa các cơ sở đào tạo đại học với môi trường xã hội

để người học có thể cọ xát tích lũy kinh nghiệm, bổ sung kiến thức thực tiễn. Hơn

nữa, đây còn là cơ hội việc làm khi ra trường. Mặt khác, điều kiện kinh tế - xã hội

còn hỗ trợ quá trình nghiên cứu và chuyển giao sản phẩm KHCN cho xã hội và

ngược lại thúc đẩy sự phát triển trong NCKH.

Đại học Huế đóng trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế, nơi có điều kiện kinh tế -

xã hội chưa phát triển dẫn tới việc khó thu hút người học, thu hút đầu tư vào GDĐH,

ảnh hưởng rất lớn đến nguồn thu của các đơn vị trực thuộc. Mặt khác, mức giá cả

chung trong nền kinh tế gia tăng là một trong những nguyên nhân dẫn đến một số

khoản chi quy định trong Quy chế chi tiêu nội bộ không còn hợp lý.

3.3.2. Yếu tố chủ quan

3.3.2.1. Nguồn nhân lực

Bảng 3.16: Kết quả khảo sát về nguồn nhân lực

Đánh giá nguồn nhân lực

Giá trị nhỏ nhất

Giá trị lớn nhất

Giá trị trung bình

Độ lệch chuẩn

1. Đại học Huế có đội ngũ các nhà khoa học chất lượng cao

3,00

5,00

4,20

0,72

thuận lợi trong đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao KHCN

2. Nguồn nhân lực dùng chung trong giảng dạy và NCKH

2,00

5,00

3,84

0,83

của Đại học Huế là hiệu quả

3. Cán bộ quản lý của đại học Huế có kinh nghiệp năng

2,00

5,00

3,62

0,83

lực lãnh đạo

4. Cán bộ giảng viên của ĐHH đáp ứng về mặt số lượng

3,00

5,00

4,10

0,76

và chất lượng chuyên môn

5. Đội ngũ làm công tác tài chính, kế toán có chuyên môn,

2,00

4,00

3,40

0,83

nghiệp vụ tốt

Nguồn: Tác giả phân tích từ số liệu khảo sát, 2022

117

Kết quả khảo sát cho thấy đội ngũ các nhà khoa học của Đại học Huế có trình

độ chuyên môn cao - đây là một lợi thế rất lớn để thực hiện nhiệm đào tạo, NCKH

và công bố quốc tế các kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao thương hiệu của Đại học

Huế. Bên cạnh đó, đội ngũ quản lý chung cũng được đánh giá cao, đội ngũ nhân lực thực

hiện công tác quản lý tài chính có kỹ năng chuyên môn và thường xuyên được đào tạo

bồi dưỡng nâng cao trình độ. Tuy nhiên, số lượng cán bộ có trình độ tiến sĩ còn ít, nhiều

cán bộ, giảng viên trong quy hoạch nhưng chưa được bồi dưỡng về lý luận chính trị và

chuyên môn kịp thời, việc thu hút nhân lực có trình độ cao về công tác nghiên cứu và

giảng dạy tại Đại học Huế rất khó khăn, trong khi số cán bộ có trình độ cao chuyển công

tác khỏi Đại học Huế có xu hướng tăng lên do nguồn thu nhập còn khá thấp so với cùng

một trình độ tại các tỉnh, thành và cơ sở đào tạo đại học khác.

Có thể thấy cơ chế quản lý tài chính sẽ phát huy hay hạn chế sự phát triển của

đơn vị tuỳ thuộc vào năng lực trình độ của người quản lý. Hiệu quả của việc thực

hiện cơ chế TCTC của Đại học Huế phụ thuộc vào ý chí chủ quan cũng như phương

thức triển khai của lãnh đạo đơn vị. Trên thực tế, Đại học Huế có đội ngũ cán quản

lý có kinh nghiệm, chất lượng cao. Đây là cơ sở quan trọng để nâng cao hiệu quả

hoạt động và đảm bảo việc thực hiện TCTC thành công.

Năng lực trình độ của cán bộ làm công tác tài chính kế toán - đội ngũ trực tiếp

triển khai thực hiện và là đội ngũ tham mưu cho lãnh đạo thực hiện TCTC. Đây là

nhân tố tác động trực tiếp đến việc thực hiện cơ chế TCTC đáp ứng quy định của

Nghị định số 43/2006/NĐ-CP cũng như giúp các đơn vị trực thuộc phát huy tiềm

năng sẵn có, từ đó đảm bảo thu đúng, thu đủ và mở rộng nguồn thu, tăng nguồn thu,

đồng thời đảm bảo chi đúng, chi đủ không lãng phí và có biện pháp tiết kiệm chi.

Theo đó, hàng năm, ngoài việc thanh tra, giám sát các hoạt động quản lý tài chính,

thường xuyên tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ làm công tác kế

toán, quản lý tài chính trong toàn Đại học Huế.

Đội ngũ giảng viên ở Đại học Huế về cơ bản có trình độ chuyên môn cao, khả năng

sư phạm tốt, ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng đào tạo, tạo ra uy tín đối với xã hội và phụ

huynh học sinh, theo đó, ngày càng có nhiều thí sinh đăng ký vào cơ sở GDĐH, góp

phần tăng nguồn thu cho đơn vị. Mặt khác, chất lượng đội ngũ này còn là điều kiện để

118

thực hiện các nhiệm vụ KHCN và chuyển giao các sản phẩm góp phần vào phát triển

kinh tế - xã hội đất nước, vùng, địa phương và tăng nguồn thu cho đơn vị. Đồng thời với

các công bố quốc tế làm tăng vị thế của đơn vị trên trường quốc tế.

3.3.2.2 Cơ cấu tổ chức

Bảng 3.17: Kết quả khảo sát về cơ cấu tổ chức

Giá trị

Độ

Đánh giá về cơ cấu tổ chức

nhỏ

lớn

trung

lệch

nhất

bình

chuẩn

1. Cơ cấu tổ chức theo mô hình hai cấp là phù hợp

2,00

4,00

3,15

0,83

và hiệu quả

2. Thiết chế các tổ chức trong Đại học Huế như hiện

1,00

4,00

3,29

0,70

nay là phù hợp

3. Tổ chức các đơn vị thuộc Đại học Huế như

1,00

4,00

2,93

0,79

Trường, Khoa, Phân hiệu là hiệu quả

4. Tổ chức bô máy thực hiện công tác tài chính kế

1,00

4,00

3,49

0,82

toán phù hợp, hiệu quả

5. Công tác kế toán được tổ chức vừa phân tán vừa

2,00

4,00

3,47

0,74

tập trung là hợp lý

Nguồn: Tác giả phân tích từ số liệu khảo sát, 2022

Kết quả khảo sát cho thấy trị số trung bình của các tiêu chí đạt ở mức 2,93-

3,15 điều này cho thấy cơ cấu bộ máy của Đại học Huế chưa phù hợp, kém hiệu

quả, có quá nhiều đơn vị đầu mối hoạt động chưa hiệu quả, cơ chế đại học vùng

được tổ chức thành hai cấp như hiện nay bộc lộ nhiều hạn chế. Đây là một rào

cản lớn kìm hãm sự phát triển của Đại học Huế cần được nghiên cứu, có giải

pháp phù hợp để tổ chức, sắp xếp lại trong thời gian tới.

Mặt khác, hiện nay các cơ sở GDĐH, cao đẳng, trung cấp cùng được phép

đào tạo các mã ngành (giống nhau), theo đó, người học có điều kiện lựa chọn cơ

sở GDĐH theo học. Vì vậy, để cạnh tranh đòi hỏi Đại học Huế phải xác định mô

hình tổ chức hoạt động phù hợp từ việc lựa chọn ngành nghề đào tạo, tổ chức đào

tạo, công tác tuyển sinh, công tác sắp xếp nhân lực.... Cơ cấu tổ chức bộ máy đảm

bảo tinh gọn, hiệu quả, việc xác định mô hình tổ chức hoạt động phù hợp, nâng cao

119

chất lượng hoạt động tạo cơ sở cho việc thực hiện cơ chế TCTC của Đại học Huế sẽ

hiệu quả hơn.

3.3.2.3. Hoạt động đào tạo

Bảng 3.18: Kết quả khảo sát về hoạt động đào tạo

Đánh giá hoạt động đào tạo

Giá trị nhỏ nhất

Giá trị lớn nhất

Giá trị trung bình

Độ lệch chuẩn

2,00

5,00

3,78

0,94

1,00

4,00

2,740

0,80

2,00

4,00

3,75

0,82

2,00

4,00

3,63

0,75

3,00

5,00

4,01

0,80

1. Chương trình đào tạo có nhiều chuyên ngành để lựa chọn 2. Có nhiều chương trình chất lượng cao để người học lựa chọn 3. Chương trình đào tạo nói chung có cấu trúc linh hoạt với nhu cầu người học 4. Tổ chức đào tạo song ngành là một lợi thế của Đại học Huế 5. Hoạt động đào tạo là nguồn thu chủ yếu của Đại học Huế

Nguồn: Tác giả phân tích từ số liệu khảo sát, 2022

Kết quả khảo sát cho thấy hoạt động đào tạo được tổ chức khá tốt, chương

trình đa dạng, linh hoạt; cơ chế điều hành các hoạt động về tuyển sinh, đào tạo là

phù hợp, tận dụng được nguồn lực cũng như tạo điều kiện cho người học có nhiều

lựa chọn cách thức học tập và ngành song bằng, cách thực hiện học song ngành.

Bước đầu chủ động và tích cực định hướng, hỗ trợ tài chính cho công tác NCKH,

nhất là các vấn đề liên quan đến sản xuất - kinh doanh đối với đội ngũ cán bộ

nghiên cứu, giảng viên thuộc các đơn vị thực hiện công tác đào tạo, NCKH gắn liền

với nhu cầu của nền kinh tế. Tuy nhiên, việc gắn kết giữa đào tạo và NCKH trọng

điểm tại một số trường đại học thuộc Đại học Huế, nhất là kết quả hoạt động nghiên

cứu và chuyển giao công nghệ còn hạn chế. Một số trường đại học thành viên chủ

yếu tập trung vào tuyển sinh và đào tạo nhằm tăng nguồn thu, chưa thực sự quan

tâm và nhận thức được tầm quan trọng, hiệu quả của việc liên kết, hợp tác với

doanh nghiệp trong việc tăng cường nghiên cứu, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và

thương mại hóa kết quả NCKH nhằm tạo đầu ra cho sản phẩm nghiên cứu. Đặc biệt,

chưa đẩy mạnh việc công bố các kết quả NCKH nhằm thu hút sự quan tâm của các

nhà đầu tư và các tổ chức trong và ngoài nước.

120

3.3.2.4 Tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng đến tự chủ tài chính tại Đại học Huế

Bảng 3.19: Tổng hợp kết quả khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến tự chủ tài

chính của Đại học Huế giai đoạn 2016-2021

Giá trị

Độ

Đánh giá chung các tiêu chí

nhỏ

lớn

trung

lệch

nhất

bình

chuẩn

1. Tự chủ tài chính là xu thế tất yếu của giáo dục đại

2,00

5,00

3,89

0,73

học

2. Hội nhập quốc tế góp phần đẩy nhanh việc thực

2,00

4,00

3,61

0,75

hiện tự chủ tài chính

3. Tự chủ tài chính thúc đẩy các cơ sở giáo dục năng

2,00

5,00

3,89

0,80

động hơn

4. Tự chủ tài chính là yêu tốt quan trọng để Đại học

3,00

5,00

3,68

0,76

Huế phát triển bền vững

5. Tự chủ tài chính tăng quyền và trách nhiệm các đơn

2,00

5,00

3,69

0,81

vị thành viên của Đại học Huế

Nguồn: Tác giả tổng hợp từ số liệu khảo sát, 2022

Kết quả khảo sát cho thấy việc thực hiện TCTC tại Đại học Huế bị ảnh hưởng bởi

nhiều yếu tố khác nhau. Bên cạnh các yếu tố nguồn nhân lực, hoạt động đào tạo được

xem là những lợi thế của Đại học Huế thì các nhân tố về môi trường điều kiện kinh tế -

xã hội cần được nghiên cứu để có giải pháp, kiến nghị phù hợp trong thời gian tới.

Như vậy, có thể thấy các yếu tố chủ quan và khách quan, đặc biệt trong bối

cảnh hội nhập quốc tế trong thời gian qua đã và đang đặt ra nhiều vấn đề mà Đại

học Huế chưa quan tâm nghiên cứu triển khai thực hiện, nhiều yếu tố ảnh hưởng

không nhỏ đến hiệu quả TCTC của các đơn vị thuộc và trực thuộc Đại học Huế.

3.4. Đánh giá chung

3.4.1. Kết quả đạt được

Nhìn chung, trong bối cảnh hội nhập quốc tế vừa qua việc TCTC taị Đại học

Huế và việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính cho Thủ trưởng các

121

đơn vị thuộc Đại học Huế đã tạo sự chuyển biến tích cực trong triển khai nhiệm vụ

chính trị cũng như chuyên môn, có thể khái quát như sau:

Thứ nhất, trên cơ sở các văn bản liên quan về TCTC đối với các đơn vị SNCL

nói chung, CSGDĐHCL nói riêng, đặc biệt các văn bản cụ thể hoá của Đại học

Huế, các trường đại học thành viên thuộc Đại học Huế trong giai đoạn 2016-2021

đã kịp thời và nghiêm túc triển khai thực hiện chính sách TCTC của đơn vị. Từng

bước hoàn thiện quy chế chi tiêu nội bộ, trong đó các nguồn thu và các nội dung chi

được công khai chi tiết tạo sự thống nhất trong quá trình triển khai và là công cụ cơ

bản để thực hiện việc kiểm soát chi tại đơn vị. Quy chế này đã khắc phục những khó

khăn trong việc áp dụng đối với những nhiệm vụ chi đặc thù, giúp việc điều hành

nguồn kinh phí, chủ động điều chỉnh quy chế chi tiêu nội bộ sát với tình hình thực

tế, khắc phục được một số bất cập trong một số định mức chi, đặc biệt là các định

mức chi đặc thù. Trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ chi không thường xuyên, chủ

động thực hiện các nhiệm vụ được phân cấp, đồng thời đối với các nhiệm vụ không

phân cấp thì chủ động phối hợp với cơ quan quản lý cấp trên để triển khai nhiệm vụ

theo đúng tiến độ ngân sách. Từ việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài

chính đã giúp cho đơn vị có những quyết sách hợp lý, kịp thời, tiết kiệm và hiệu quả

góp phần không nhỏ vào cải thiện điều kiện giảng dạy và học tập của đơn vị.

Thứ hai, việc phổ biến tuyên truyền về chủ trương TCĐH, trong đó có TCTC

đã được các trường thành viên thuộc Đại học Huế quan tâm thực hiện thường

xuyên, kịp thời với nhiều hình thức phong phú khác nhau. Qua đó, hoạt động tuyên

truyền của các trường thành viên từng bước góp phần nâng cao hiệu quả công tác

tuyên truyền vận động các chủ thể liên quan tham gia thực hiện cơ chế TCTC tại

đơn vị.

Thứ ba, phân công, phối hợp thực hiện chính sách TCTC tại các trường thành

viên thuộc Đại học Huế về cơ bản mang lại những kết quả tích cực. Xác định việc

phân công, phối hợp thực hiện chính sách tự chủ giữ vai trò quan trọng trong việc

triển khai kế hoạch thực hiện cơ chế TCTC, theo đó việc phân công, phối hợp thực

hiện chính sách này theo các góc độ khác nhau giữa các cơ quan quản lý nhà nước

với các đơn vị cũng như sự phối hợp giữa các đơn vị trong Đại học Huế... mang lại

122

hiệu quả nhất định. Ngoài ra, các đại học thành viên thuộc Đại học Huế tìm kiếm

các phương án tăng cường thu hút các nhà đầu tư phù hợp với chiến lược phát triển

của cơ sở đào tạo.

Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, Đại học Huế với quy mô ổn định,

chất lượng được nâng lên, phương pháp giảng dạy không ngừng đổi mới, thu hút

một số lượng tương đối lớn lưu học sinh người nước ngoài đến học tập các trình độ

đại học, cao học và nghiên cứu sinh (Thái Lan, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc,

Campuchia, Lào… ).

Thứ tư, nhìn chung việc kiểm tra, đánh giá việc thực hiện chính sách TCTC

của các đại học thành viên thuộc Đại học Huế được tiến hành thường xuyên, định

kỳ hoặc đột xuất nhằm đảm bảo các hoạt động của đơn vị được thực hiện đúng các văn

bản quy định của pháp luật và các văn bản của Đại học Huế. Công tác thanh tra, kiểm

tra được tiến hành một cách hiệu quả góp phần quan trọng vào quá trình thực hiện

chính sách. Điều đó được thể hiện rõ nét thông qua công tác quản lý cũng như việc

phân cấp và kiểm tra, giám sát nguồn tài chính tại các đơn vị dự toán trực thuộc.

Thứ năm, qua thực hiện cơ chế TCTC, Đại học Huế đã huy động được nguồn

lực tài chính tương đối lớn đáp ứng nhu cầu cho hoạt động đào tạo, NCKH, phát

triển hệ thống CSVC khang trang và hiện đại góp phần nâng cao chất lượng đào tạo,

nghiên cứu của cán bộ và sinh viên, nguồn tài chính có sự tăng trưởng qua các năm

với tốc độ tăng trung bình từ 12-15%/năm, trong đó chủ yếu là các nguồn thu sự

nghiệp và dịch vụ ngoài NSNN cấp. Mức độ tự đảm bảo kinh phí chi hoạt động của

Đại học Huế trung bình từ 70% đến 90%, trong đó nhiều trường đại học thành viên

có mức tự đảm bảo thường xuyên trên 100%. Điều đó chứng tỏ năng lực tài chính

Đại học Huế ngày càng được nâng cao, đa dạng hóa và tích cực khai thác tốt các

nguồn thu trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ.

Đại học Huế đang nỗ lực để thực hiện đa dạng hóa nguồn thu phục vụ cho các

hoạt động giảng dạy, nghiên cứu và góp phần cải thiện thu nhập của cán bộ, giảng

viên. Một số hoạt động của các đơn vị của Đại học Huế đang từng bước xã hội hóa

nhằm hướng tới việc giảm thiểu nguồn NSNN và tạo được nguồn thu cho đơn vị.

123

3.4.2. Một số hạn chế

Thứ nhất, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn thực hiện các quy

định của Chính phủ thiếu cập nhật và không bám sát thực tế, kể cả các văn bản cụ

thể hoá của Đại học Huế có khá nhiều nội dung chưa được làm rõ nên các đơn vị

thuộc Đại học Huế gặp nhiều lúng túng trong triển khai thực hiện.

Việc xây dựng, điều chỉnh và thực hiện quy chế chi tiêu nội bộ của các trường

đại học thành viên thuộc Đại học Huế còn chậm sửa đổi, bổ sung, đặc biệt là các

nhiệm vụ chi hoạt động đột xuất. Một số định mức chi còn bị lạc hậu, không phù hợp

với tình hình thực tiễn cũng như chi liên quan đến thanh toán thù lao giảng viên chưa

được điều chỉnh kịp thời, thậm chí còn thấp hơn các trường ĐHCL khác, không cân

bằng với mặt bằng chung của xã hội. Cơ cấu các nhóm chi chưa đồng đều đặc biệt là

nhóm chi nghiệp vụ chuyên môn, có sự chênh lệch về các định mức chi giữa các đơn

vị dự toán, tùy thuộc vào mức độ tiết kiệm chi của từng đơn vị.

Thứ hai, hoạt động phổ biến tuyên truyền về chính sách TCTC của các trường

thành viên thuộc Đại học Huế đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên,

công tác này chưa thật sự phong phú và thường xuyên, công tác tuyên truyền vận

động các chủ thể liên quan tham gia thực hiện cơ chế TCTC đôi lúc còn lúng túng

do các văn bản hướng dẫn thiếu cụ thể.

Thứ ba, trong một số trường hợp việc phân công, phối hợp thực hiện chính

sách TCTC tại Đại học Huế thiếu sự phối hợp nhịp nhàng, hiệu quả và thiết thực,

nhất là việc triển khai các phương án tăng cường thu hút các nhà đầu tư phù hợp với

chiến lược phát triển của cơ sở GDĐH. Các đơn vị chưa có quy định rõ ràng việc

khai thác nguồn thu, đặc biệt từ các hoạt động dịch vụ, liên doanh, liên kết,

chưa xây dựng cơ chế quản lý thu, chi từ nguồn thu từ đó chưa tạo động lực

tích cực cho các phòng ban, cá nhân hỗ trợ tích cực tìm kiếm nguồn thu.

Thứ tư, chưa thực sự chú trọng đến công tác kiểm tra, giám sát hoạt động tài

chính của các đơn vị dự toán trực thuộc trong năm ngân sách dẫn đến chậm trễ tiến

độ giải ngân, những vướng mắc trong quá trình quyết toán chưa xử lý kịp thời.

Hiệu quả của công tác thanh tra, kiểm tra về thực hiện chính sách TCTC chưa như

mong muốn.

124

Thứ năm, một trong những hạn chế chủ yếu và đây chính là “điểm nghẽn” trong

quá trình thực hiện cơ chế TCTC tại Đại học Huế là “Tính hiệu lực, hiệu quả”, nhất là

những vấn đề liên quan đến hợp tác quốc tế. Đồng thời, đội ngũ cán bộ thực thi nhiệm

vụ triển khai cơ chế TCTC tại các cơ sở trực thuộc Đại học Huế còn hạn chế về năng

lực. Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, đòi hỏi phải có kế

hoạch nắm bắt cơ hội tham gia nhiều hơn vào các hoạt động mang tính toàn cầu, với

tầm nhìn chiến lược, năng lực lãnh đạo và phương thức tiếp cận nhanh nhạy.

3.4.3. Nguyên nhân

- Nguyên nhân khách quan

Chủ trương chính sách xây dựng Đại học Huế theo mô hình đại học vùng chưa

gắn liền với các chính sách đầu tư, kinh phí hoạt động thường xuyên, các chương

trình, dự án hỗ trợ khác, chưa tạo điều kiện để phát triển theo cơ chế mới, đặc biệt

thực hiện theo cơ chế TCTC.

Các văn bản chính sách của Nhà nước liên quan đến TCTC trong các cơ quan sự

nghiệp nói chung chưa cụ thể, thiếu những quy định rõ ràng trong quá trình triển khai.

Nhiều chế độ, định mức chi về tài chính chưa phù hợp với thực tế, bộc lộ nhiều bất cập

nhưng chưa được sửa đổi, bổ sung kịp thời. Sự thay đổi chế độ, định mức chi tại các văn

bản pháp lý của Nhà nước trong khi nguồn kinh phí không được tăng kịp thời gây ảnh

hưởng đến nguồn kinh phí của các đơn vị do hệ thống văn bản quản lý nhà nước thiếu

thống nhất, chưa đồng bộ từ công tác lập đến chấp hành dự toán ngân sách.

Dự toán NSNN theo các lĩnh vực chi giảm dần qua các năm và một số nội

dung chi chưa thực sự được bổ sung kịp thời. Việc lập dự toán tại một số đơn vị

thành viên sử dụng ngân sách chưa tốt, còn mang tính hình thức, nhiều đơn vị lập

dự toán không thuyết minh cơ sở tính toán hoặc thuyết minh không đầy đủ, rõ ràng.

Đầu tư công giảm mạnh do ngân sách thâm hụt, cơ sở học tập và nghiên cứu

còn thiếu và chưa hiện đại, trong khi đòi hỏi của xã hội về công nghệ hiện đại, chất

lượng đào tạo ngày càng cao.

- Nguyên nhân chủ quan

Công tác xây dựng kế hoạch nói chung và hoạt động dự toán NSNN nói riêng

tại Đại học Huế chưa đảm bảo tính tổng thể, có sự tách rời giữa việc xây dựng kế

hoạch của các mặt hoạt động với kế hoạch tài chính ngân sách.

125

Trong công tác lập dự toán, dự toán thu của các đơn vị thuộc Đại học Huế chưa

bao quát hết nguồn thu, dự toán thu của một số đơn vị thấp hơn dự toán đã thực hiện

năm trước, một số khoản thu chưa được tính toán sát thực với khả năng của nguồn thu;

các khoản thu sự nghiệp của các đơn vị dự toán chưa được tổng hợp đầy đủ.

Sự phối hợp giữa các bộ phận chuyên môn của đơn vị trong triển khai nhiệm

vụ nói chung và tài chính nói riêng chưa chặt chẽ đặc biệt trong công tác lập dự toán

ngân sách hàng năm; công tác xây dựng kế hoạch chưa thực sự được chú trọng và

triển khai một cách khoa học dẫn đến tình trạng quyết toán nhầm lẫn nguồn kinh

phí, thiếu kinh phí, phải điều chỉnh lại danh mục, kế hoạch vào cuối năm đặc biệt là

trong triển khai các nhiệm vụ đầu tư mua sắm, cải tạo, sửa chữa tài sản.

Một số đơn vị chưa chủ động trong quản lý điều hành ngân sách, còn bị động, lúng

túng trong công tác triển khai, đặc biệt đối với nguồn kinh phí không thường xuyên.

Việc phân cấp quản lý tài chính trong Đại học Huế còn bất cập. Tuy đã tiến

hành phân cấp cho các đơn vị dự toán trong quản lý NCKH cấp cơ sở nhưng định

mức chi vẫn thực hiện theo quy định của Đại học Huế. Mặt khác, các đơn vị chưa

thực hiện việc đăng ký giao khoán đề tài nên triển khai gặp nhiều hạn chế về định

mức chi cũng như thủ tục thanh quyết toán.

Chưa thường xuyên thực hiện công tác hướng dẫn kịp thời chế độ, chính sách

quản lý tài chính, tài sản, đầu tư xây dựng do Nhà nước ban hành cho các đơn vị dự

toán trực thuộc. Đại học Huế chưa tập trung giải quyết triệt để từng lĩnh vực liên quan

đến công tác quản lý tài chính, tài sản và đầu tư xây dựng tại các trường thành viên.

Chưa có các quy định cụ thể, cơ chế phối hợp chưa thống nhất trong hoạt động

hợp tác quốc tế, dẫn đến các đơn vị thành viên phần lớn được thực hiện độc lập, chưa

có sự gắn kết trong tổng thể Đại học Huế; một số bản ghi nhớ (MOU) đã ký kết chưa

được kích hoạt; đội ngũ cán bộ làm công tác hợp tác quốc tế chưa chủ động kết nối

với các tổ chức, cá nhân để trao đổi học thuật, đào tạo và NCKH. Mặc dù hoạt động

hợp tác quốc tế trong thời gian qua đã có những kết quả nhất định nhưng nhìn

chung chưa tương xứng với tiềm năng hiện có của Đại học Huế.

126

Tiểu kết Chương 3

Trên cơ sở tổng quan về Đại học Huế - đối tượng nghiên cứu của luận án, ngoài

tiếp cận từ góc độ quản lý nhà nước về thực trạng hoạt động TCTC tại CSGĐHCL,

căn cứ năm tiêu chí đánh giá TCTC đã xác định ở chương 2, chương 3 đã tiến hành

khảo sát một số nhà quản lý, cán bộ quản lý chuyên môn về tài chính tại Đại học Huế

thông qua hệ thống bảng hỏi, điều tra xã hội học và các số liệu sơ cấp, thứ cấp từ các

báo cáo tổng hợp hàng năm của Đại học Huế cũng như các cơ quan liên quan để phân

tích thực trạng hoạt động TCTC tại Đại học Huế trong giai đoạn nghiên cứu 2016 -

2021. Đồng thời, nghiên cứu đã phân tích mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến hoạt

động TCTC của Đại học Huế, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Luận án cũng dành dung lượng phù hợp để đánh giá khái quát những kết quả

đạt được, hạn chế, nguyên nhân chủ quan và khách quan làm cơ sở đề xuất các giải

pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả tự chủ tài chính tại Đại học Huế mang tính

khả thi trong giai đoạn tiếp theo.

127

Chương 4

ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TỰ CHỦ

TÀI CHÍNH TẠI ĐẠI HỌC HUẾ TRONG BỐI CẢNH

HỘI NHẬP QUỐC TẾ

4.1. Bối cảnh quốc tế và trong nước ảnh hưởng đến tự chủ tài chính tại

Đại học Huế

4.1.1. Bối cảnh quốc tế

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư cùng với quá trình toàn cầu hoá và hội

nhập quốc tế sâu rộng đang là xu thế, chi phối mạnh mẽ đến tiến trình phát triển của

nhân loại. Đột phá trong lĩnh vực công nghệ diễn ra nhanh chóng như: trí tuệ nhân

tạo, điện toán đám mây, cơ sở dữ liệu lớn, Internet kết nối vạn vật,... mang đến sự

thay đổi vượt bậc cho chất lượng cuộc sống, việc làm và sản xuất, kinh doanh. Sự

phát triển của các hiệp định tự do thương mại trên nhiều tuyến và nhiều cấp độ.

Đại dịch COVID-19 đã đẩy thế giới vào một cuộc suy thoái kinh tế nghiêm

trọng. Tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu sụt giảm mạnh; nhiều quốc gia buộc phải

“đóng cửa” cả bên trong lẫn bên ngoài biên giới khiến cho chuỗi sản xuất, cung ứng

toàn cầu cũng như sự giao lưu, hợp tác giữa các quốc gia rối loạn và ách tắc. Các hoạt

động hợp tác quốc tế, trao đổi giảng viên và sinh viên bị đình trệ. Đến nay, nhiều

quốc gia trên thế giới đang phải đối mặt với các loại dịch bệnh diễn biến phức tạp,

khó lường; những biến động chính trị - xã hội và tự nhiên, kinh tế thế giới lâm vào

tình trạng bất ổn.

Xu hướng quốc tế hóa GDĐH ngày càng phát triển trên toàn thế giới. Đây được

đánh giá là một xu hướng phù hợp với bối cảnh kinh tế - xã hội năng động của thế

giới, được thể hiện ở các cấp độ khu vực, quốc gia, địa phương và thể chế cũng như

các chương trình giảng dạy và học tập, CSVC... Động lực cho sự phát triển của quốc

tế hóa GDĐH đến từ đa dạng các tác nhân, bao gồm nhà hoạch định chính sách, học

giả và nhà thực hành, sinh viên, phụ huynh, các đối tác và cộng đồng.

4.1.2. Bối cảnh phát triển đất nước và giáo dục đại học trong hội nhập quốc tế

Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIII của Đảng ta đánh giá là “Hợp tác quốc tế

về GD&ĐT tiếp tục được mở rộng”; “công tác đào tạo nhân lực ở nước ta đã có

128

những thay đổi theo hướng tập trung nâng cao chất lượng; đào tạo gắn kết với nhu

cầu lao động của địa phương, doanh nghiệp và các đơn vị sử dụng lao động; bước đầu

áp dụng các phương pháp đào tạo của các tổ chức đào tạo nhân lực quốc tế. Nhân lực

chất lượng cao tăng cả về số lượng và chất lượng, trong đó một số ngành, lĩnh vực đạt

trình độ khu vực và quốc tế như công nghệ thông tin, y tế, công nghiệp xây dựng, cơ

khí...”. Đảng ta cũng xác định: “Chủ động hội nhập quốc tế về GD&ĐT trên cơ

sở giữ vững độc lập, tự chủ, bảo đảm định hướng XHCN, bảo tồn và phát huy các giá

trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa, thành tựu

KH&CN của nhân loại. Hoàn thiện cơ chế hợp tác song phương và đa phương, thực

hiện các cam kết quốc tế về GD&ĐT” [67]. Bối cảnh phát triển KTTT và hội nhập

quốc tế ngày càng sâu rộng và toàn diện đã và đang tiếp tục tác động đối với mọi hoạt

động của quốc gia nói chung, đặc biệt là giáo dục ĐHCL ở Việt Nam, đưa đến những

cơ hội, thách thức và đặt ra yêu cầu mới đối với giáo dục ĐHCL tại Việt Nam trong

thời gian tới.

Đảng ta luôn nhất quán khẳng định, giáo dục - đào tạo là quốc sách hàng đầu, là

động lực then chốt để phát triển và nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, trong đó

nhấn mạnh: “tiếp tục chú trọng phát triển khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và

công nghệ, khoa học xã hội và nhân văn… Ưu tiên chuyển giao, ứng dụng các tiến bộ

khoa học và công nghệ vào phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và phát triển con người

Việt Nam”. Theo đó, công cuộc đổi mới GDĐH được tiến hành ở Việt Nam với mục

tiêu là tạo ra sự chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào

tạo nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu

học tập của nhân dân.

Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030 của Việt Nam đã

xác định rõ: Tiếp tục phát triển toàn diện nguồn nhân lực, khoa học, công nghệ, đổi

mới sáng tạo gắn với khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, lòng tự hào dân tộc, ý

chí tự cường và phát huy giá trị văn hóa, con người Việt Nam. Nghiên cứu và ban

hành cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng,

chuyển giao công nghệ; nâng cao năng lực nghiên cứu, làm chủ một số công nghệ

mới, hình thành năng lực sản xuất mới có tính tự chủ và khả năng thích ứng, chống

129

chịu của nền kinh tế, lấy doanh nghiệp làm trung tâm nghiên cứu phát triển, ứng dụng

và chuyển giao công nghệ, ứng dụng công nghệ số. Phát triển hệ thống đổi mới sáng

tạo quốc gia, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Yêu cầu chuyển đổi mô hình kinh tế từ chiều rộng sang chiều sâu và sự cần

thiết tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng chất lượng, hiệu quả, có sức cạnh tranh

cao đòi hỏi GDĐH phải đáp ứng nhu cầu học tập của người dân và nhanh chóng

góp phần đào tạo ra đội ngũ nhân lực chất lượng cao.

Việt Nam là một trong những quốc gia tích cực, chủ động hội nhập quốc tế bởi

thấy rõ tính khách quan của tiến trình này trong sự phát triển của nhân loại. Để có

những “công dân toàn cầu”, đủ sức cạnh tranh trong thị trường nhân lực thế giới thì

tất yếu phải đổi mới GDĐH theo hướng vừa giữ được những nét đặc thù của GDĐH

trong nước, vừa tiệm cận các chuẩn mực chung của GDĐH thế giới.

Trong môi trường “số hóa”, GDĐH sẽ được thay đổi mạnh mẽ từ triết lý, mục

tiêu giáo dục đến vai trò của người thầy, từ phương pháp dạy học đến vị trí “trung

tâm” của người học... Do đó, đổi mới giáo dục nói chung, đổi mới GDĐH nói riêng là

một xu thế toàn cầu và Việt Nam không thể nằm ngoài xu thế đó. Tuy nhiên, GDĐH

vẫn tụt hậu so với các nước trong khu vực và thế giới; phát triển chưa tương xứng với

yêu cầu, nhiệm vụ và chưa đáp ứng nhu cầu học tập của nhân dân.

4.1.3. Bối cảnh của Đại học Huế

Trong những năm qua, nhận thức của đội ngũ cán bộ VC, NLĐ của Đại học

Huế có sự thống nhất cao trong việc thực hiện các nội dung và tinh thần của Nghị

quyết số 29-NQ/TW ngày 18/4/2018 của Ban chấp hành trung ương Đảng (khóa XI).

Đại học Huế đã tiến hành đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo

dục, đào tạo theo hướng coi trọng sự phát triển phẩm chất, năng lực của người học.

Phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại, lấy người học làm trung tâm. Công bố

các chuẩn đầu ra, xây dựng khung chương trình, chương trình, nội dung đào tạo cho

từng ngành và chuyên ngành theo quy định mới, tiến tới theo chuẩn quốc tế.

Với sự ra đời của kỷ nguyên số và xu thế hội nhập, Đại học Huế đã chủ động

mở thêm các ngành mới như: Khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo, Kinh tế quốc tế,

Quan hệ quốc tế, Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng, Nông nghiệp công nghệ cao,

130

Quản trị và phân tích dữ liệu với hơn 60% học phần bắt buộc, 40% học phần tự chọn,

bảo đảm sự lựa chọn tối ưu cho sinh viên, tăng học phần thực hành, thực tập tại các

doanh nghiệp. Bên cạnh đó, mục tiêu đến năm 2025, tỉnh Thừa Thiên Huế có hơn

10.000 lao động trong lĩnh vực Công nghệ thông tin (CNTT), lấy CNTT làm đột phá.

Đây là cơ hội và cũng là nhiệm vụ, thách thức cho các cơ sở đào tạo thuộc Đại học

Huế. Hiện nay, Đại học Huế đang tập trung nguồn lực dùng chung để phát triển

nguồn nhân lực công nghệ thông tin, bảo đảm đầu ra đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp

và sẵn sàng làm việc tại tỉnh Thừa Thiên Huế và khu vực miền Trung - Tây Nguyên.

Đại học Huế triển khai kịp thời Nghị định số 99/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019

của Chính phủ về việc Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật

sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật GDĐH và Thông tư 10/2020/TT-BGDĐT

ngày 14/5/2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc ban hành Quy chế tổ

chức và hoạt động của đại học vùng và các cơ sở GDĐH thành viên nhằm phát huy

tối đa tiềm năng phát triển, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của các Đại học vùng.

Bổ sung các quy định về các công tác quản lý điều hành; chức năng thanh tra, kiểm

tra, giám sát của Đại học vùng với các đơn vị thành viên, đơn vị thuộc và trực thuộc;

bổ sung một số nội dung, theo chức năng nhiệm vụ của các Đại học vùng.

Ngoài ra, TCĐH tiếp tục là xu thế chính GDĐH ở Việt Nam. Quyền tự chủ của các

trường được thể hiện trong nhiều văn bản chính sách đã có tác động lớn đến phát triển

quy mô đào tạo, phát triển hoạt động khoa học và công nghệ, thu hút nhân lực khoa học

và công nghệ chất lượng cao và hơn hết là cách thức quản trị trong các cơ sở GDĐH

nhằm phát huy hiệu quả các nguồn lực bên ngoài để nâng cao chất lượng GDĐH.

Tuy nhiên, cơ chế quản lý và phân cấp cho Đại học Huế không khác nhiều so

với các đại học trọng điểm khác, đây là khó khăn bất cập lớn khi phải điều hành một

mô hình đại học 2 cấp quy mô lớn như hiện nay. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có

những quy định, phân cấp cho 3 đại học vùng như: Thông tư số 08/2014/TT-BGDĐT

ngày 20/3/2014 về việc ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của đại học vùng và

các cơ sở giáo dục thành viên, thay thế bằng Thông tư số 10/2020/TT-BGDĐT

ngày 14/5/2020 và trước đó, xuất phát từ thực tế điều hành hoạt động của 3 đại học

vùng, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quyết định số 3360/QĐ-BGDĐT-TCCB

131

ngày 21/6/2005 về việc phân cấp quản lý cho Đại học Thái Nguyên, Đại học Đà

Nẵng và Đại học Huế.

Mặt khác, trong giai đoạn trước mắt, Đại học Huế phải triển khai Nghị định số

60/2021/NĐ - CP của Chính phủ về cơ chế tự chủ tài chính đối với đơn vị dự nghiệp

công lập, theo đó, cần rà soát, phân loại đơn vị sự nghiệp công lập, xây dựng phương

án tài chính và lộ trình thực hiện phù hợp đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư đối

với các trường đại học thành viên và đơn vị trực thuộc; phát huy hiệu quả hoạt động

của cơ chế tự chủ tài chính nhằm đa dạng hoá và gia tăng các nguồn thu sự nghiệp,

bao gồm nguồn thu từ hoạt động hợp tác quốc tế.

4.2. Quan điểm, mục tiêu và định và hướng thực hiện tự chủ tài chính tại

Đại học Huế

4.2.1. Quan điểm, mục tiêu thực hiện tự chủ tài chính tại Đại học Huế

4.2.1.1. Quan điểm và mục tiêu chung

Xây dựng Đại học Huế thành Đại học Quốc gia và đầu mối giao lưu, hợp tác

với các tổ chức, đại học có uy tín trong khu vực và thế giới; hình thành Khu Đô thị

Đại học Huế; Hoàn thiện quy hoạch và hệ thống các đơn vị đào tạo, NCKH và phục

vụ cộng đồng với các trường, khoa, viện nghiên cứu, trung tâm và các cơ sở khác

trong một cơ cấu thống nhất, đồng bộ và hiện đại. Đại học Huế cũng khẳng định với

vai trò, vị thế nòng cốt và tiên phong trong hệ thống GDĐH Việt Nam, với tiềm lực

mạnh về đội ngũ và CSVC; thực hiện tốt các chương trình hợp tác đào tạo và

nghiên cứu, góp phần nâng cao chất lượng và số lượng nguồn nhân lực của các tỉnh

vùng Miền Trung - Tây Nguyên và các tỉnh Nam Bộ.

Nâng cao hiệu quả quản trị toàn hệ thống Đại học Huế; phát huy tối ưu các

nguồn lực dùng chung; thu hút người học, tăng cường công tác bảo đảm chất lượng,

kiểm định, xếp hạng, tạo môi trường học thuật tự chủ để khai phóng trí tuệ và tài

năng; phát triển Đại học Huế theo định hướng đại học nghiên cứu; Trường Đại học Y

Dược theo mô hình “Trường - Viện” cấp quốc gia và hướng tới đạt chuẩn quốc tế;

Bệnh viện Trường Đại học Y Dược đạt chuẩn các bệnh viện tiên tiến khu vực Đông

Nam Á, tiến tới đạt chuẩn quốc tế về y tế của các nước phát triển; Trường Đại học Sư

phạm trở thành trường đại học sư phạm trọng điểm quốc gia; Viện Công nghệ sinh

132

học thành trung tâm công nghệ sinh học cấp quốc gia tại miền Trung; đến năm 2025

Đại học Huế xếp ở tốp 4 các cơ sở GDĐH Việt Nam, tốp 300 các trường đại học

hàng đầu châu Á và đến năm 2030 - tốp 3 các cơ sở GDĐH Việt Nam, tốp 200 các

trường đại học hàng đầu châu Á [21].

Theo đó, NCS cho rằng các CSGDĐH tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế

là xu thế tất yếu của tất cả các nước trên thế giới, giáo dục đại học Việt Nam cũng không

là ngoại lệ. Nó không chỉ là cơ hội được tiếp cận với xu hướng phát triển hiện đại, kinh

nghiệm thành công của giáo dục đại học thế giới, mà còn góp phần đẩy mạnh hợp tác

trong phát triển giáo dục đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Đồng thời có

điều kiện thu hút các nguồn lực phát triển giáo dục từ nước ngoài, đặc biệt là đầu tư về

cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, hiện đại hoá điều kiện học tập và thu hút lực lượng

chuyên gia giáo dục và trao đổi sinh viên với các quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, hội

nhập về giáo dục đào tạo cũng gặp phải những khó khăn, thách thức nhất định, trong đó

vừa phải thực hiện được những cam kết về giáo dục trong khuôn khổ của Hiệp định

chung về thương mại, dịch vụ (GATS), mặt khác, phải bảo đảm thực hiện được các mục

tiêu cơ bản về giáo dục đào tạo.

Hơn nữa, chủ trương đổi mới trong chính sách phát triển giáo dục đào tạo ở Việt

Nam đang được thực hiện một cách mạnh mẽ theo hướng tăng quyền tự chủ, tự chịu

trách nhiệm đối với các cơ sở giáo dục đại học công lập, tự chủ tài chính và hội nhập

giáo dục đang mở ra nhiều cơ hội nhằm huy động các nguồn lực trong xã hội cho phát

triển giáo dục - đào tạo và KHCN, sự hợp tác và kết nối toàn cầu đã hiện hữu, công nghệ

số thực sự tạo động lực cho giáo dục đại học cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao

nói chung và Đại học Huế nói riêng. Các quan điểm, định hướng phát triển và tăng

cường tự chủ tài chính trong bối cảnh hội nhập quốc tế là phù hợp và có tính khả thi.

4.2.1.2. Mục tiêu cụ thể

Nâng cao hiệu quả quản trị toàn hệ thống; phát huy tối ưu các nguồn lực dùng

chung; thu hút người học, tăng cường công tác bảo đảm chất lượng, kiểm định, xếp

hạng, tạo môi trường học thuật tự chủ để khai phóng trí tuệ và tài năng; phát triển Đại

học Huế theo định hướng đại học nghiên cứu; Trường Đại học Y Dược theo mô hình

“Trường - Viện” cấp quốc gia và hướng tới đạt chuẩn quốc tế; Bệnh viện Trường Đại

học Y Dược đạt chuẩn các bệnh viện tiên tiến khu vực Đông Nam Á, tiến tới đạt chuẩn

133

quốc tế về y tế của các nước phát triển; Trường Đại học Sư phạm trở thành trường đại

học sư phạm trọng điểm quốc gia; Viện Công nghệ sinh học thành trung tâm công nghệ

sinh học cấp quốc gia tại miền Trung; đến năm 2025 Đại học Huế xếp ở tốp 4 các cơ sở

GDĐH Việt Nam, tốp 300 các trường đại học hàng đầu châu Á và đến năm 2030 - tốp 3

các cơ sở GDĐH Việt Nam, tốp 200 các trường đại học hàng đầu châu Á.

Hoàn thiện mô hình - cấu trúc Đại học Huế; cơ chế vận hành hiệu quả; đội ngũ

công chức, viên chức quản lý chuyên nghiệp; hiệu quả các mối quan hệ giữa các bộ

phận, tin học hóa quản lý Đại học Huế Huế. Đến năm 2025, ít nhất 50% giảng viên có

trình độ tiến sĩ, trong đó 40% đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư; đến năm

2030, ít nhất 80% giảng viên có trình độ tiến sĩ, trong đó 50% đạt tiêu chuẩn chức danh

giáo sư, phó giáo sư [21].

Xây dựng một hệ thống đào tạo có chất lượng hàng đầu khu vực Đông Nam Á,

giúp người học phát triển toàn diện và phát huy tối đa tiềm năng của bản thân; nâng

cao chất lượng đào tạo theo hướng đáp ứng ngày càng cao nhu cầu của xã hội và hội

nhập quốc tế. Có tỷ lệ ngành đang đào tạo trình độ thạc sĩ, tiến sĩ đạt từ 50% trở lên

so với tổng số ngành đang đào tạo cấp bằng; quy mô tuyển sinh trình độ thạc sĩ, tiến

sĩ không thấp hơn 20% tổng quy mô tuyển sinh và cấp trung bình từ 50 bằng tiến sĩ

trở lên trong một năm.

Phát triển nguồn lực KHCN, tạo sản phẩm KHCN có ý nghĩa khoa học và tầm

ảnh hưởng lớn, có tính ứng dụng cao, phục vụ xã hội; gắn kết NCKH với đào tạo.

Trong giai đoạn 2020 - 2025, phấn đấu mỗi năm tăng 20% số công bố trên các tạp chí

khoa học quốc tế uy tín (danh mục WoS và Scopus), từ năm 2022 đạt tổng số 600 bài

và trung bình 0,3 bài một giảng viên cơ hữu mỗi năm; có từ 20 - 25 công trình/sản

phẩm KH&CN được đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, có 20 - 25 công nghệ/sản

phẩm chuyển giao có nguồn thu. Giai đoạn 2025 - 2030, phấn đấu mỗi năm công bố

800 -1000 bài báo khoa học trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín (danh mục WoS

và Scopus); có từ 35 - 40 công trình/sản phẩm KH&CN được đăng ký bảo hộ quyền

sở hữu trí tuệ, có 35 - 40 công nghệ/sản phẩm chuyển giao có nguồn thu [21].

Chủ động hội nhập khu vực và quốc tế; nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế, địa

phương, doanh nghiệp nhằm nâng cao vị thế của Đại học Huế, tăng cường nguồn lực

cho đào tạo và NCKH, thực hiện trách nhiệm cộng đồng.

134

Đảm bảo nguồn lực tài chính cho sự phát triển bền vững của Đại học Huế, gắn

kết nguồn lực và mục tiêu: Phấn đấu đến năm 2025, tổng nguồn thu của Đại học Huế

đạt 2.000 tỷ đồng và 2.700 tỷ đồng vào năm 2030. Đến năm 2022, nguồn thu từ chuyển

giao các kết quả nghiên cứu và các hoạt động dịch vụ KH&CN chiếm tối thiểu 15% so

với tổng thu; xây dựng Khu đô thị Đại học Huế theo định hướng văn minh, hiện đại,

thông minh với không gian mở; hài hòa, bền vững và phù hợp với môi trường [21].

4.2.2. Định hướng thực hiện tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong giai

đoạn phát triển mới

Hoàn thiện cơ cấu tổ chức Đại học Huế, các trường đại học, viện thành viên và đơn

vị trực thuộc; giảm thiểu, từng bước xóa bỏ sự chồng chéo, trùng lắp về chức năng,

nhiệm vụ và lĩnh vực hoạt động giữa Đại học Huế và các trường đại học, viện thành viên

và đơn vị trực thuộc, cũng như giữa các trường đại học, viện thành viên và đơn vị trực

thuộc với nhau.

Phát huy lợi thế, khai thác hiệu quả CSVC, các phòng thí nghiệm, cơ sở thực

hành của Đại học Huế và của các trường đại học, viện thành viên và đơn vị trực

thuộc; thu hút các nguồn lực, phát triển hoạt động NCKH, dịch vụ và chuyển giao

công nghệ; góp phần gia tăng được trọng số các hoạt động nghiên cứu và tăng xếp

hạng quốc tế.

Mở mã ngành/chuyên ngành đáp ứng nhu cầu xã hội hiện tại và tương lai, tạo

điều kiện cho người học học liên thông hay học cùng lúc 2 văn bằng, các

ngành/chuyên ngành thuộc KHCN, công nghệ thông tin, công nghệ mới, tự động hoá

và trí tuệ nhân tạo, dịch vụ, du lịch và chăm sóc sức khoẻ.

Tăng cường công tác bảo đảm chất lượng giáo dục, triển khai kế hoạch kiểm

định chất lượng chương trình đào tạo cấp quốc gia, quốc tế theo tiêu chuẩn khu vực

(AUN-QA) và các tổ chức kiểm định quốc tế.

Xây dựng mô hình doanh nghiệp tại Đại học Huế và kết nối chi nhánh tại các

đơn vị thành viên tạo thuận lợi cho việc hỗ trợ các hoạt động chuyển giao KHCN

theo nhu cầu thị trường, phát triển thị trường KHCN; hỗ trợ cho nhóm nghiên cứu

mạnh và các hoạt động khởi nghiệp sáng tạo; tìm kiếm đề tài có tiềm năng và có năng

lực để thương mại hóa sản phẩm KHCN, đẩy sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.

135

Đầu tư, thúc đẩy các nhóm nghiên cứu mạnh hoạt động có hiệu quả, cam kết

sản phẩm nghiên cứu có khả năng chuyển giao công nghệ và thương mại hóa, công

bố quốc tế; phấn đấu mỗi nhóm nghiên cứu mạnh gắn với 01 chương trình Quốc gia

hoặc chương trình cấp Bộ. Đẩy mạnh hợp tác NCKH với các tỉnh thành trong nước

và với các nước trong khu vực, trên thế giới, phấn đấu có ít nhất 01 chương trình hợp

tác NCKH, chuyển giao công nghệ tại mỗi tỉnh khu vực miền Trung - Tây Nguyên.

Tiếp tục xây dựng các chương trình liên kết đào tạo quốc tế, ưu tiên đề án đào

tạo liên kết với các đại học Lào và Myanmar, Campuchia. Đẩy mạnh các chương

trình hợp tác với các nước Nhật Bản, Hàn Quốc. Thúc đẩy phối hợp với các đối tác

châu Âu thông qua dự án nâng cao năng lực của khối Cộng đồng chung châu Âu để

phát triển các chương trình hợp tác nghiên cứu giữa Đại học Huế và các đại học về kỹ

thuật - công nghệ.

Tiếp tục đề xuất việc chuyển đổi công năng theo chủ trương của Thủ tướng

Chính phủ với các cơ sở của Đại học Huế ở trung tâm thành phố Huế thành các cơ sở

sản xuất, kinh doanh dịch vụ và liên kết đào tạo có nguồn thu, lấy nguồn kinh phí

chuyển đổi để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng.

Thực hiện TCTC, huy động mọi nguồn lực đảm bảo xây dựng phát triển Đại

học Huế; phát triển CSVC, cảnh quan và môi trường khang trang, hiện đại.

Tiếp tục triển khai thực hiện cơ chế TCTC theo Nghị định số 60/2021/NĐ-CP

ngày 21/6/2021 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ của đơn vị SNCL, trong đó,

phân loại các đơn vị thành viên thuộc Đại học Huế thành 4 nhóm theo Điều 10 Nghị

định số 60/2021/NĐ-CP như sau:

Nhóm 1: Đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư là

đơn vị đáp ứng một trong các điều kiện như đơn vị có mức tự bảo đảm kinh phí chi

thường xuyên bằng hoặc lớn hơn 100%; có mức tự bảo đảm chi đầu tư bằng hoặc lớn

hơn mức trích khấu hao và hao mòn tài sản cố định của đơn vị.

Nhóm 2: Đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thường xuyên là đơn vị có

mức tự bảo đảm kinh phí chi thường xuyên bằng hoặc lớn hơn 100% và chưa tự bảo

đảm chi đầu tư từ nguồn Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, nguồn thu phí được để

lại chi theo quy định của pháp luật về phí và lệ phí, các nguồn tài chính hợp pháp

khác theo quy định của pháp luật; thực hiện cung cấp dịch vụ sự nghiệp công thuộc

136

danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng NSNN, được Nhà nước đặt hàng hoặc

đấu thầu cung cấp dịch vụ sự nghiệp công theo giá tính đủ chi phí (không bao gồm

khấu hao tài sản cố định).

Nhóm 3: Đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm một phần chi thường xuyên là đơn vị

có mức tự bảo đảm kinh phí chi thường xuyên từ 10% đến dưới 100%, được Nhà nước

đặt hàng hoặc đấu thầu cung cấp dịch vụ sự nghiệp công theo giá chưa tính đủ chi phí.

Nhóm 4: Đơn vị sự nghiệp công do Nhà nước bảo đảm chi thường xuyên có

mức tự bảo đảm chi phí hoạt động thường xuyên dưới 10%; đơn vị sự nghiệp công

không có nguồn thu sự nghiệp.

Theo đó, cụ thể hóa và xây dựng các văn bản quản lý, điều hành trong công tác

tài chính, có các giải pháp khả thi nhằm đa dạng hóa nguồn thu đảm bảo bình quân

hằng năm tăng 10% - 12%, đến năm 2025 tổng nguồn thu đạt 2.000 tỷ đồng với cơ cấu:

từ NSNN 20% - 25%, thu từ hoạt động KHCN và khởi nghiệp 7% - 10%, thu hoạt

động sự nghiệp và dịch vụ 65% - 73%; hoàn thành hạ tầng và đầu tư xây dựng hoàn

chỉnh Khu đô thị đại học theo hướng hiện đại và thông minh, có cảnh quan môi trường

khang trang, sạch, đẹp [21].

4.3. Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức (SWOT)

4.3.1. Điểm mạnh

Hơn 65 năm xây dựng và phát triển Đại học Huế với sự đa dạng về cơ cấu

ngành nghề đào tạo, đặc biệt là các lĩnh vực y dược, khoa học cơ bản và khoa học xã

hội nhân văn, đào tạo giáo viên, cán bộ quản lý.

Đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý tài chính có học hàm, học vị đạt tỷ lệ cao;

cho phép Đại học Huế triển khai thuận lợi các chương trình nâng cao chất lượng quản

lý tài chính tại các Trường Đại học thành viên, các đơn vị trực thuộc.

Nằm trên địa bàn Thừa Thiên Huế có truyền thống văn hóa và hiếu học; địa bàn

phục vụ chính là miền Trung, Tây Nguyên, vùng đất phong phú, đa dạng về sinh học,

giàu tiềm năng chưa khai thác,... hoàn toàn phù hợp cho sự phát triển của một cơ sở

đào tạo đa cấp, đa hệ, đa ngành.

Đại học Huế có môi trường đủ rộng để áp dụng các phương pháp quản lý và tổ

chức đào tạo mới, tập trung được nguồn lực, CSVC, tạo điều kiện thực hiện tốt các dự

án KHCN, các đề tài NCKH cấp quốc gia, cấp ngành, cấp Bộ và cơ hội tốt cho hợp tác

quốc tế và trong nước.

137

4.3.2. Điểm yếu

Nguồn tài chính còn hạn hẹp, chủ yếu dựa vào NSNN; sự đóng góp của người

học còn thấp; thu từ các hoạt động NCKH và chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật

không đáng kể, hạn chế ở mức độ các hoạt động dưới hình thức các dự án, mức hỗ trợ

từ nguồn này cho đào tạo rất hạn chế.

Chậm đổi mới và chưa cập nhật thường xuyên theo hướng bám sát nhu cầu của

thực tiễn; một bộ phận không nhỏ cán bộ chậm đổi mới và tiếp cận cái mới về công tác

tài chính.

Chưa phát huy hết tiềm năng; tính chủ động và linh hoạt của một bộ phận cán bộ

quản lý ở các cấp chưa cao; vai trò tham mưu cho lãnh đạo trong quản lý và điều hành

còn hạn chế; công tác triển khai thực hiện kế hoạch chiến lược phát triển chưa được

quan tâm đúng mức.

Việc tập hợp và phát huy năng lực đội ngũ làm công tác tài chính còn hạn chế;

đội ngũ mạnh nhưng chưa được tập hợp và khai thác triệt để.

Đề tài NCKH và chuyển giao kết quả nghiên cứu còn hạn chế để có thể áp dụng

vào thực tiễn từ đó có thể gia tăng nguồn thu từ hoạt động này.

Chưa hình thành được các nhóm nghiên cứu mũi nhọn đủ mạnh để tham gia đấu

thầu các chương trình nghiên cứu lớn của Nhà nước và quốc tế; NCKH và chuyển

giao công nghệ còn hạn chế; hiệu quả sử dụng CSVC, thiết bị phục vụ công tác

NCKH và chuyển giao công nghệ còn thấp.

Công tác hợp tác quốc tế chưa được đầu tư đúng mức so với yêu cầu, nên kết

quả thu được chưa tương xứng với vị thế của Đại học Huế. Chưa xây dựng được các

chương trình hợp tác có quy mô lớn, có tính chiến lược để Đại học Huế có thể nhanh

chóng hội nhập và phát triển.

CSVC chưa đáp ứng được so với quy mô đào tạo và nhu cầu nâng cao chất

lượng đào tạo và NCKH.

4.3.3. Cơ hội

Đảng, Nhà nước ta đã có chủ trương đổi mới cơ bản và toàn diện GDĐH Việt

Nam; tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính ở các trường đại học.

Những đổi mới về chính sách của Nhà nước và cơ chế tăng tính TCTC ở các trường

Đại học tạo cơ hội tăng các nguồn thu hợp pháp và tăng cường các nguồn đầu tư.

138

Xu thế tăng cường hội nhập và hợp tác quốc tế tạo thời cơ cho Đại học Huế

thực hiện các chương trình liên kết quốc tế trong đào tạo và NCKH, tạo động lực thu

hút cán bộ có trình độ tham gia.

Việc hình thành hệ thống kiểm soát và kiểm định chất lượng từ bên trong và bên

ngoài tạo cơ hội cho các đại học được minh bạch trong tài chính và phát triển đơn vị

của mình.

4.3.4. Thách thức

Đầu tư từ NSNN chưa tương xứng với sự phát triển quy mô và yêu cầu chất

lượng của một Đại học hai cấp.

Chưa có sự thu hút và tạo sự hấp dẫn về môi trường phát triển cũng như chế độ

ưu đãi đối với đội ngũ cán bộ quản lý, đặc biệt là lực lượng cán bộ trẻ được đào tạo

cơ bản ở các cơ sở đào tạo nước ngoài.

Ngày nay đòi hỏi càng cao về chất lượng trong các hoạt động đào tạo, NCKH

và quản trị đại học, trong khi các nguồn lực (bao gồm năng lực đội ngũ, CSVC,

nguồn tài chính) chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới.

Hội nhập quốc tế trong giáo dục, sự trùng hợp về ngành nghề đào tạo với các

đại học khác trong cả nước tạo ra cạnh tranh gay gắt về nguồn tuyển sinh, về nguồn

nhân lực chất lượng cao.

Trình độ phát triển kinh tế - xã hội của khu vực Miền Trung - Tây Nguyên còn

thấp, quá trình công nghiệp hoá diễn ra chậm hơn so với các khu vực khác đã làm hạn

chế cơ hội tiếp cận và cọ xát thực tế của cán bộ và sinh viên Đại học Huế; đồng thời

thị trường tuyển dụng nhỏ, chưa đa dạng, hạn chế khả năng tìm việc làm của sinh

viên sau khi tốt nghiệp.

4.3.5. Kết hợp điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức

Từ các điểm mạnh, điểm yếu của Đại học Huế kết hợp với cơ hội, thách thức từ

bên ngoài có thể thiết lập ma trận phân tích SWOT như Bảng 4.1. Theo đó, Đại học Huế

có thể kết hợp các yếu tố phù hợp tạo điều kiện thuận lợi để phát triển trong thời gian tới.

- Sử dụng điểm mạnh để tận dụng cơ hội

S1, S2, S3/ O1, O2: Với ngành nghề đào tạo đa dạng, đội ngũ cán bộ quản lý có

trình độ khá cao, đồng thời khối lượng công việc bình quân còn thấp, Đại học Huế

nên mở rộng quy mô đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội ngày càng tăng và mở rộng liên

quốc tế trong đào tạo và NCKH để tăng nguồn thu cho đơn vị.

- Tận dụng điểm mạnh vượt qua thách thức

139

S1, S2, S4/ T1, T2: Đại học Huế là một Đại học vùng nên nguồn lực khá tập

trung, Đại học Huế có thể sử dụng một số ngành mũi nhọn, một số cán bộ quản lý về

tài chính có trình độ cao giúp tăng khả năng cạnh tranh của mình.

- Hạn chế điểm yếu tận dụng cơ hội

W1/O2: xây dựng chương trình đào tạo linh hoạt hơn đặc biệt là thời gian biểu

học tập linh hoạt giúp cho sinh thuận lợi trong việc bố trí lịch học hai văn bằng cùng

lúc (đối với hệ chính quy).

Bảng 4.1: Bảng ma trận kết hợp điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức của Đại học Huế

Cơ hội (O) Thách thức (T)

O1: Đổi mới GD ĐH theo T1: Tính cạnh tranh chủ trương tự chủ trong tuyển sinh

O2: Đào tạo gắn liền với T2: Chất lượng đào

nhu cầu xã hội tăng tạo, NCKH

O3: Liên kết quốc tế với xu hướng phát triển T3: Nguồn NSNN giảm; đa dạng nguồn tài chính

O4: Quản trị đại học tăng tính tự chủ T4: Tính đồng bộ trong quản trị đại học

Điểm mạnh (S)

S1: Đa dạng ngành nghề đào tạo

S2: Đội ngũ cán bộ quản lý có S1, S2, S3/O1, O2 S1, S2, S4/T1, T2 kinh nghiệm và trình độ cao

S3: Truyền thống và uy tín

S4: Tập trung các nguồn lực

Điểm yếu (W)

W1: Thiếu các chương trình chất

lượng cao

W2: Điều kiện kinh tế - xã hội, W2/ T1, T2 tự nhiên không thuận lợi W1/O2; O1, O4/W3; O3/W3, W4

W3: Nguồn lực tài chính hạn chế

W4: Chương trình hợp tác quy mô nhỏ

Phát huy và tận dụng mở các lớp học vào cuối tuần đối với hệ Cao học và hệ

vừa làm vừa học tạo điều kiện cho đối tượng đang đi làm có điều kiện tham gia học

140

tập. Như vậy, có thể đáp ứng được nhu cầu của xã hội và ổn định về mặt tài chính

nhằm xây dựng và phát triển Đại học Huế theo hướng bền vững.

O1, O4/W3: tận dụng chủ trương đổi mới toàn diện GDĐH của Đảng, Nhà

nước và cơ chế giao quyền tự chủ để tăng nguồn thu hợp pháp góp phần cải thiện

năng lực tài chính để đầu tư cho CSVC phục vụ cho việc mở rộng quy mô và nâng

cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu.

O3/W4: thúc đẩy hoạt động liên kết hợp tác quốc tế nhằm tận dụng các chương

trình liên kết quốc tế để vừa tăng nguồn tài chính, vừa mở rộng quy mô liên kết.

- Tối thiểu hóa điểm yếu để ngăn chặn nguy cơ

W2/T1, T2: thúc đẩy nhanh việc thành lập các Nhóm nghiên cứu theo từng lĩnh

vực, đặc biệt nâng cao chất lượng các đề tài NCKH, tạo khả năng thắng thầu trong

các chương trình dự án NCKH.

4.4. Giải pháp nâng cao hiệu quả tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong

bối cảnh hội nhập quốc tế

4.4.1. Tăng cường hiệu quả quản trị cơ sở giáo dục đại học, tiếp tục xây

dựng và hoàn thiện khung pháp lý trong quản lý tài chính tại Đại học Huế

Với mục tiêu chung là phát triển hệ thống và hoàn thiện mô hình Ðại học

Huế trên cơ sở TCĐH, TCTC gắn với trách nhiệm giải trình, cụ thể như sau:

Tiếp tục hoàn thiện hệ thống quản lý các cấp theo tiêu chuẩn chất lượng quốc

gia và quốc tế, phù hợp với một đại học định hướng nghiên cứu, đảm bảo phát huy

cao nhất sức mạnh hệ thống; hoàn thiện, tái cấu trúc, tinh gọn các đơn vị đào tạo,

NCKH và phục vụ cộng đồng một cách thống nhất, đồng bộ, hiện đại, hiệu quả.

Nghiên cứu triển khai việc thành lập doanh nghiệp khởi nghiệp; có chính sách

phát triển doanh nghiệp nhằm hỗ trợ công tác đào tạo và chuyển giao sản phẩm

nghiên cứu của các đơn vị thuộc Đại học Huế.

Hoàn thiện cơ chế làm việc (vận hành) hiệu quả, đảm bảo chuẩn hóa hệ thống

tổ chức quản lý trong Đại học Huế; hoàn thiện hệ thống văn bản quy định về quản

lý hệ thống để điều hành hiệu quả toàn bộ hệ thống từ cấp đơn vị trực thuộc, đơn vị

thành viên; đảm bảo hiệu quả mối quan hệ (tương tác) giữa các bộ phận trong hệ

thống; tạo dựng môi trường, điều kiện làm việc thân thiện, dân chủ, công bằng,

141

đồng thuận, tiện nghi, thúc đẩy sáng tạo; xây dựng và phát triển văn hóa chất lượng

trong Đại học Huế.

Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý chuyên nghiệp trong hệ thống Đại

học Huế, xây dựng và triển khai đề án đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quy hoạch quản lý

giai đoạn 2020 - 2025, gồm các nội dung: lý luận chính trị; kiến thức, kỹ năng lãnh

đạo, quản lý; năng lực quản trị đại học và trình độ ngoại ngữ đạt chuẩn quốc tế.

Xây dựng và triển khai kế hoạch phát triển nguồn nhân lực gắn liền với chiến

lược phát triển học thuật; tăng cường chế độ đãi ngộ xứng đáng để thu hút nguồn

nhân lực chất lượng cao, nhất là nhân tài trong nước và quốc tế đến công tác tại Đại

học Huế.

Thực hiện cải cách và hiện đại hóa công tác hành chính; ứng dụng hiệu quả

công nghệ thông tin trong mọi hoạt động để xây dựng Đại học Quốc gia Huế theo

mô hình “Đại học thông minh, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, ứng dụng rộng rãi

công nghệ thông tin trong hoạt động đào tạo, NCKH, điều hành quản lý là yếu tố có

ý nghĩa chiến lược, góp phần đẩy nhanh tốc độ phát triển Đại học Huế thành trường

đại học đạt trình độ tiên tiến trong khu vực” [21].

Theo đó, với mục tiêu là tạo nên một cơ chế quản lý cơ sở GDĐH hiệu quả

theo hướng tăng cường tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ sở giáo dục đại học công

lập, Đại học Huế cần chủ động và khẩn trương cụ thể hoá các cơ chế, chính sách

của Đảng, Nhà nước về tự chủ đại học, trong đó có tự chủ tài chính thành các quy

định, hướng dẫn và triển khai trong thực tiễn một cách phù hợp với điều kiện, môi

trường hiện có và dự báo trong tương lai, nhất là trên cơ sở Nghị định số

60/2021/NĐ-CP ngày 21/06/2021 về TCTC, Đại học Huế cần tiến hành xây dựng

khung pháp lý trong quản lý tài chính gồm nội dung sau:

- Tạo khung pháp lý để thực hiện công khai, minh bạch đối với hoạt động tài

chính thống nhất trong Đại học Huế.

- Tăng cường quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị trực thuộc.

Phân định rõ quyền hạn và trách nhiệm giải trình khi được giao quyền tự chủ về

thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy và tài chính.

142

- Đổi mới cơ chế quản lý tài chính đối với hoạt động tại Đại học Huế, tạo

quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong việc tổ chức công việc, sắp xếp lại bộ máy,

sử dụng lao động và nguồn lực tài chính để đạt được hiệu quả cao.

- Tạo hành lang pháp lý để huy động triệt để các nguồn lực tài chính cho đầu

tư, CSVC, từng bước bổ sung thu nhập cho người lao động. Tạo ra các nguồn lực để

triển khai những nhiệm vụ phát sinh đột xuất trong năm.

- Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tăng cường năng lực, hiệu quả và tính

công khai, minh bạch trong quản lý các nguồn lực tài chính, thực hành tiết kiệm

chống lãng phí cũng như công khai dân chủ theo qui định của pháp luật, bảo đảm

lợi ích Nhà nước, quyền lợi của cán bộ, viên chức và người lao động.

- Công tác xây dựng kế hoạch nói chung và hoạt động dự toán NSNN nói

riêng tại Đại học Huế cần đảm bảo tính tổng thể, có sự tách rời giữa việc xây

dựng kế hoạch của các mặt hoạt động với kế hoạch tài chính ngân sách. Đặc

biệt, quan tâm đến công tác lập dự toán, dự toán thu của các đơn vị thành viên

thuộc Đại học Huế sát thực với khả năng của nguồn thu; các khoản thu sự

nghiệp của các đơn vị dự toán cần được tổng hợp đầy đủ, kịp thời.

- Căn cứ tình hình thực tế và các văn bản quy định của Nhà nước, cần thiết

nghiên cứu cập nhật, điều chỉnh, bổ sung Quy chế chi tiêu nội bộ của Đại học

Huế và các đơn vị trực thuộc về tiêu chuẩn định mức sử dụng tài sản; quản lý và

sử dụng tài sản công, các định mức chi đúng quy và hiệu quả phục vụ cho các

hoạt động quản lý, đào tạo và NCKH,… một cách kịp thời và hiệu quả.

4.4.2. Nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả trong TCTC tại Đại học Huế trong

giai đoạn phát triển mới

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, nhất là từ kết quả khảo

sát và đánh giá thực trạng mức độ TCTC của Đại học Huế giai đoạn 2016-2021

cho thấy trong các tiêu chí về: tính hiệu lực, hiệu quả; tính thống nhất và công

khai; tự chủ trong nguồn thu; tự chủ trong nguồn chi; tự chủ trong quản lý tài sản

thì tiêu chí “Tính hiệu lực, hiệu quả” là một trong những hạn chế chủ yếu và “điểm

nghẽn” của quá trình này. Vì thế, Đại học Huế cần có kế hoạch nắm bắt cơ hội để

có thể tham gia nhiều hơn vào các hoạt động mang tính toàn cầu, với tầm nhìn chiến

143

lược, năng lực lãnh đạo và phương thức tiếp cận nhanh nhạy, đặc biệt sớm xây dựng

chiến lược, kế hoạch triển khai có hiệu quả công tác TCTC một cách phù hợp với

trình độ phát triển kinh tế - xã hội cũng như kế hoạch, chiến lược phát triển của khu vực

miền Trung - Tây Nguyên nói chung, tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng phù hợp với các quy

định của Nhà nước. Trong đó, lưu ý đến các điều kiện cần và đủ để thực hiện TCTC của

CSGDĐHCL, đồng thời tính đến khả năng gia tăng các nguồn lực tài chính của

CSGDĐHCL theo đúng quy định của Nhà nước. Có thể triển khai theo một số hướng sau:

Xây dựng và phát triển chương trình đào tạo theo hướng tiên tiến, đáp ứng

chuẩn đầu ra, nâng cao kiến thức, kỹ năng và đạo đức cho người học, cung cấp

nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội; phát triển các chương trình đào tạo nhóm

khoa học - công nghệ như công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo…; các ngành kỹ

thuật ứng dụng như điện - điện tử, công nghệ nano, vật lý kỹ thuật… Tập trung đầu

tư cho các ngành mũi nhọn và thế mạnh theo hướng nghiên cứu trong lĩnh vực y

dược, khoa học cơ bản, công nghệ sinh học,…[21]

Tăng cường tính liên thông giữa các chương trình đào tạo trong và ngoài Đại

học Huế; phát triển các chương trình liên ngành, liên trường; liên kết đào tạo quốc

tế, nhập khẩu chương trình đào tạo từ các nước tiên tiến.

Cải tiến các chương trình đào tạo theo hướng tích hợp kiến thức, kỹ năng và

đạo đức, đáp ứng chuẩn đầu ra; điều chỉnh các chương trình đào tạo theo hướng

tăng cường các kiến thức hiện đại hơn, tăng thời lượng thực hành, thực tế cũng như

tăng cường kết nối với doanh nghiệp, nhà tuyển dụng…

Tiếp tục xây dựng, phát triển các chương trình đào tạo chất lượng cao, tiên tiến, tài

năng, đạt chuẩn quốc tế; tăng cường kết nối, phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền - doanh

nghiệp - trường đại học để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu xã hội.

Phát triển, đảm bảo các nguồn lực phục vụ đào tạo; đề xuất các cơ chế, chính

sách góp phần tăng các nguồn thu, tài trợ, xã hội hóa phục vụ đào tạo.

Xây dựng, triển khai kế hoạch quảng bá hình ảnh của Đại học Huế và các

trường thành viên, các đơn vị trực thuộc, tư vấn về các chương trình đào tạo; xác

định quy mô, cơ cấu tuyển sinh các hệ đào tạo cho phù hợp với định hướng phát

triển của Đại học Huế và nhu cầu xã hội.

144

Mở rộng áp dụng các phương pháp dạy và học tích cực, tạo điều kiện để người

học phát triển tốt nhất năng lực; đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng hiện

đại, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học; đổi mới việc thi, kiểm

tra và đánh giá kết quả đào tạo gắn chặt với chuẩn đầu ra.

4.4.3. Tăng cường hợp tác quốc tế đối với đào tạo và nghiên cứu khoa học

trong bối cảnh hội nhập quốc tế

So với các quốc gia phát triển, có kinh nghiệm hàng trăm năm thực hiện

TCĐH thì các CSGDĐH Việt Nam mới triển khai trong thời gian gần đây. Vì vậy,

việc tham gia sâu rộng vào quá trình hội nhập quốc tế là xu hướng tất yếu trong bối

cảnh hiện nay, trên cơ sở thực tiễn thời gian qua, giáo dục đại học nước ta nói

chung, Đại học Huế nói riêng cần có sự đột phá về chất lượng và hiệu quả. Đây là

thời cơ thuận lợi giúp các các CSGDĐH nói chung, Đại học Huế nói riêng có thể

tiếp thu kinh nghiệm và thành tựu của các quốc gia đi trước nhằm rút ngắn khoảng

cách phát triển. Theo đó, Đại học Huế cần chủ động mở rộng quan hệ hợp tác trong

và ngoài nước, thu hút nguồn lực góp phần đẩy mạnh hoạt động tự chủ tài chính

một cách phù hợp với điều kiện, môi trường một cách bền vững.

Tăng cường hợp tác quốc tế trong đào tạo và nghiên cứu khoa học, đặc biệt,

chú trọng đẩy mạnh hợp tác chiến lược với các đối tác truyền thống như Hàn Quốc,

Trung Quốc, Lào, Thái Lan và Nhật Bản thông qua việc thực hiện các thỏa thuận

hợp tác đã ký, mở rộng và đa dạng hóa quan hệ với các đại học ở châu Âu. Đồng

thời tích cực tham gia vào hoạt động hợp tác với các cơ sở giáo dục đại học của các

nước thành viên ASEAN và các tổ chức quốc tế.

Ưu tiên đẩy mạnh các hoạt động hợp tác quốc tế về nghiên cứu và đào tạo,

triển khai thực hiện hiệu quả các chương trình hợp tác quốc tế hiện có. Tích cực tìm

kiếm và tranh thủ sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế và các các cơ sở GDĐHCL

trong việc phát triển các chương trình, dự án mới, tập trung vào các chương trình

hợp tác mang tính đa ngành, liên ngành, đa lĩnh vực, tạo cơ chế để thu hút giảng

viên, chuyên gia nước ngoài, người Việt Nam ở nước ngoài tham gia giảng dạy,

nghiên cứu, trao đổi chuyên môn, chia sẻ kinh nghiệm cũng như huy động được

nguồn nhân lực chất lượng cao tại Đại học Huế; nâng cao năng lực và bồi dưỡng

chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ nhằm tạo nguồn lực tham gia thực hiện

các nhiệm vụ hợp tác quốc tế và phát triển đại học Huế.

145

4.4.4. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền đối với đội ngũ cán bộ, giảng viên,

người lao động và hoạt động phối hợp thực hiện cơ chế tự chủ tài chính giữa các

đơn vị thuộc Đại học Huế

Tiếp tục có các hình thức phù hợp và hiệu quả trong công tác tuyên truyền về

thực hiện cơ chế TCTC trong hoạt động của Đại học Huế, nhất là trong bối cảnh hội

nhập quốc tế nhằm thu hút và tạo ra nguồn thu đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững

của Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Đẩy mạnh sự

phối hợp giữa các bộ phận liên quan của Đại học Huế trong công tác lập dự toán ngân

sách hàng năm; công tác xây dựng kế hoạch và đặc biệt là trong triển khai các nhiệm

vụ đầu tư mua sắm, cải tạo, sửa chữa tài sản... Tập trung giải quyết triệt để các tồn tại

liên quan đến công tác quản lý tài chính, tài sản và đầu tư xây dựng tại các trường

thành viên và đơn vị thuộc Đại học Huế. Chủ động quản lý điều hành ngân sách, nhất

là đối với nguồn kinh phí không thường xuyên ở các đơn vị thuộc Đại học Huế.

Từng bước nghiên cứu việc phân cấp quản lý tài chính một cách phù hợp với

các đơn vị thành viên trước tình hình mới. Triển khai thực hiện việc đăng ký giao

khoán đề tài NCKH công nghệ với định mức chi cũng như thủ tục thanh quyết toán

thuận lợi cho đội ngũ cán bộ, giảng viên. Kịp thời thực hiện công tác hướng dẫn chế

độ, chính sách quản lý tài chính, tài sản, đầu tư xây dựng do Nhà nước ban hành cho

các đơn vị dự toán trực thuộc Đại học Huế.

Trên cơ sở đánh giá mức độ đảm bảo chi thường xuyên, xem xét phân loại các

đơn vị thành viên thuộc Đại học Huế theo Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày

21/6/2021 của Chính phủ quy định về cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp

công lập, theo đó sớm nghiên cứu ban hành các qui định, cơ chế cụ thể giao quyền

TCTC tương ứng cho các đơn vị trực thuộc góp phần nâng cao hiệu quả việc thực

hiện cơ chế TCTC tại Đại học Huế trong giai đoạn phát triển mới.

4.4.5. Đa dạng hóa việc gia tăng nguồn thu góp phần ổn định nguồn thu

theo hướng bền vững

Thứ nhất, quy định thu học phí, lệ phí: Học phí là nguồn thu chính, chiếm tỷ

trọng cao trong cơ cấu nguồn thu của Đại học Huế cũng như các đơn vị thành viên.

Căn cứ thực trạng hoạt động thực hiện TCTC tại Đại học Huế thời gian qua theo

các Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 và Nghị định số 16/2015/NĐ-CP

146

ngày 14/02/2015 của Chính phủ, Điều 11 Nghị định số 81/2021/NĐ-CP của Chính

phủ để ban hành các quy định về mức thu học phí phù hợp cho các nhóm đơn vị

thực hiện theo mức độ TCTC cũng như tùy thuộc vào tình hình tuyển sinh để đảm

bảo tính cạnh tranh, cụ thể như sau:

- Đối với đơn vị chưa tự bảo đảm chi thường xuyên thì thực hiện thu theo mức

trần học phí được quy định tại Nghị định số 81/2021/ NĐ-CP của Chính phủ.

- Đối với đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên: Mức học phí được xác định tối

đa bằng 2 lần mức trần học phí tương ứng với từng khối ngành và từng năm học.

- Đối với đơn vị bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư: Mức học phí được

xác định tối đa bằng 2,5 lần mức trần học phí tương ứng với từng khối ngành và

từng năm học.

Mức trần học phí đối với đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ của các đơn vị thành viên

được xác định bằng mức trần học phí đào tạo đại học nhân hệ số 1,5 đối với đào tạo

thạc sĩ, nhân hệ số 2,5 đối với đào tạo tiến sĩ tương ứng với từng khối ngành đào tạo

của từng năm học theo các mức độ tự chủ; mức học phí đào tạo hình thức vừa làm

vừa học; đào tạo từ xa được xác định trên cơ sở chi phí hợp lý thực tế với mức thu

không vượt quá 150% mức thu học phí so với hệ đào tạo chính quy tương ứng.

Thứ hai, gia tăng các nguồn lực tài chính từ ngoài NSNN

Cần gia tăng cơ cấu nguồn thu từ các chương trình đào tạo khác nhau, dịch vụ

đào tạo, tư vấn chính sách, chuyển giao, NCKH, doanh nghiệp khoa học, công ty dịch

vụ trên cơ sở lợi thế sẵn có về nguồn nhân lực, CSVC; Huy động nguồn lực từ các tổ

chức, cá nhân bên ngoài, các cựu sinh viên thành đạt tài trợ tạo quỹ hỗ trợ cho hoạt

động đào tạo, nghiên cứu và hỗ trợ người học; Xây dựng chương trình đào tạo tăng

cường gắn kết với doanh nghiệp, một mặt nâng cao chất lượng và khai thác, huy động từ

nguồn trích lập các quỹ KHCN của doanh nghiệp, các cơ quan, ban ngành trung ương,

địa phương, mặt khác, khai thác tốt sẽ giúp cho nhà khoa học tìm kiếm được nguồn tài

trợ từ dự án nghiên cứu, chuyển giao công nghệ. Để phát triển nguồn lực này, một trong

những nội dung quan trọng là chính sách ưu đãi về thuế đối với các tổ chức, cá nhân khi

họ tham gia đầu tư cho phát triển giáo dục cần được quan tâm. Cụ thể là:

147

(i) Huy động nguồn tài chính từ hoạt động KHCN:

Nghiên cứu xây dựng đề án khả thi nhằm tập trung đầu tư CSVC, trang thiết bị

phòng thí nghiệm, cơ sở dữ liệu phục vụ nghiên cứu và đào tạo có trọng điểm; phát

triển các nhóm nghiên cứu mạnh, nhóm nghiên cứu trẻ có tiềm năng giải quyết

những nhiệm vụ trọng điểm phục vụ phát triển kinh tế - xã hội; hình thành các trung

tâm nghiên cứu xuất sắc trên cơ sở hợp tác lâu dài giữa các tổ chức NCKH và đối

tác nước ngoài; khai thác hiệu quả nguồn nhân vật lực dùng chung của Đại học Huế,

tạo điều kiện liên kết các tổ chức khoa học và công nghệ cùng tính chất, cùng lĩnh

vực hoặc liên ngành nhằm phát huy tối đa thế mạnh của từng đơn vị.

Tập trung nghiên cứu các lĩnh vực khoa học tự nhiên, nông nghiệp, y dược nhằm

nâng cao trình độ, vị thế khoa học của Việt Nam trong khu vực và thế giới, thúc đẩy sự

phát triển kinh tế của khu vực miền Trung - Tây Nguyên cũng như các địa phương đất

nước. Khuyến khích xây dựng và triển khai hợp tác NCKH với các đối tác nước ngoài;

thu hút nguồn kinh phí của nước ngoài thông qua các dự án nghiên cứu tại Việt Nam.

Đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng, tăng cường công tác sở hữu trí tuệ và chuyển

giao công nghệ; tập trung nguồn lực thực hiện các chương trình phục vụ thiết thực

sự phát triển bền vững của các địa phương, các vùng kinh tế trọng điểm và cả nước;

đẩy mạnh hợp tác doanh nghiệp - đại học trong nghiên cứu phát triển, xây dựng và

phát triển mạng lưới các tổ chức chuyên nghiệp phục vụ quá trình chuyển giao và

thương mại hóa sản phẩm KHCN…

Hoàn thiện cơ chế quản lý khoa học và công nghệ theo hướng kiểm soát sản

phẩm cuối, giao nhiệm vụ cho các nhóm nghiên cứu theo sản phẩm tùy theo loại

hình nghiên cứu; tinh giản thủ tục, tăng cường năng lực điều phối; đảm bảo phân

công, phân cấp, đổi mới cơ chế tài chính căn cứ hiệu quả thực hiện, áp dụng phương

thức khoán chi đến sản phẩm cuối cùng [21].

Xác định hoạt động KHCN là hoạt động gắn với đào tạo, theo đó, cần tập

trung nâng cao chất lượng đào tạo theo yêu cầu của một đại học định hướng nghiên

cứu, gắn đào tạo sau đại học với các đề tài NCKH, các dự án. Tăng cường sự tham

gia của sinh viên, học viên cao học và nghiên cứu sinh trong các chương trình hợp

tác NCKH với các đối tác nước ngoài, hỗ trợ các hoạt động đổi mới sáng tạo và

148

khởi nghiệp. Theo đó, việc trao quyền tự chủ cho hoạt động này có vai trò quan

trọng để tăng cường TCTC, huy động nguồn lực tài chính trong hoạt động NCKH,

nguồn thu từ hoạt động này tại Đại học Huế hiện rất thấp (chiếm dưới 5%/ tổng

nguồn thu ngoài NSNN cấp). Việc xây dựng và ban hành cơ chế tài chính phù hợp

nhằm khuyến khích gia tăng công bố, NCKH, chuyển giao là rất cần thiết, nhất là

trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Với đội ngũ nhân sự, CSVC và tiềm lực của hệ thống là rất mạnh, thời gian tới

Đại học Huế cần sớm triển khai rà soát, xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách về

tài chính một cách hiệu quả để vận hành, khuyến khích, tạo động lực cho các

đơn vị thành viên đẩy mạnh hoạt động NCKH; các nhà khoa học, giảng viên dành

toàn thời gian tham gia nghiên cứu, tư vấn, chuyển giao KHCN, nhằm tăng số

lượng công trình công bố, có thể triển khai trong thực tiễn.

Trên cơ sở đó, khẳng định uy tín của cơ sở đào tạo, nâng cao chất lượng

đào tạo. Mặt khác, gia tăng nguồn thu từ nghiên cứu nhằm ổn định, tăng thu nhập

tương xứng cho giảng viên từ hoạt động NCKH. Hơn nữa, việc phát triển và khai

thác hiệu quả các nguồn quỹ KHCN sẽ giúp cho các đơn vị tự chủ trong cung cấp

nguồn tài chính cho hoạt động NCKH.

Đẩy mạnh TCTC và gia tăng nguồn thu từ hoạt động NCKH, các đơn vị thành

viên Đaị học Huế có thể khai thác từ nguồn Quỹ KHCN từ NSNN cấp (thông qua

các tỉnh, thành phố và các bộ ngành), từ doanh nghiệp (chủ động phối hợp), từ

chính quỹ KHCN của Đại học Huế và các đơn vị thành viên, Quỹ KHCN quốc gia

(Nafosted), Quỹ KHCN của các tỉnh, thành phố và các bộ ngành, Quỹ KHCN từ

doanh nghiệp…

(ii) Gia tăng nguồn thu từ hoạt động đào tạo ngắn hạn, tư vấn pháp luật dựa

trên thế mạnh của các đơn vị thành viên

Uy tín của cơ sở đào tạo, đội ngũ nguồn nhân lực chất lượng cao, lĩnh vực đào

tạo đa ngành nghề, CSVC đảm bảo; nhưng phải có sự phối hợp tổ chức, xây dựng

chương trình dịch vụ đáp ứng với nhu cầu của thị trường và các doanh nghiệp. Từ

đó sẽ góp phần khẳng định chức năng, nhiệm vụ, vị trí, vai trò của đơn vị thành viên

và Đại học Huế với xã hội, doanh nghiệp. Theo đó, là gia tăng hiệu quả sử dụng

149

CSVC và nguồn lực lao động, thúc đẩy môi trường làm việc của giảng viên, gia

tăng nguồn thu tài chính ngoài ngân sách, bổ sung thu nhập cho những người trực

tiếp tham gia hoạt động.

(iii) Tăng cường tìm kiếm nguồn tài chính từ hoạt động tài trợ, viện trợ

Thúc đẩy tìm kiếm nguồn tài trợ, viện trợ của các tổ chức, cá nhân trong và

ngoài nước, đặc biệt là từ những cựu sinh viên, học viên thành đạt nhằm đóng góp,

tài trợ cho đầu tư phát triển các đơn vị thành viên với nhiều chương trình, hình thức

khác nhau và nên nhất quán về quan điểm giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp luôn

đồng hành để cùng phát triển, tương tác hai chiều, tạo ra sự gắn kết, hiệu quả các

nguồn lực. Trong đó, quan trọng nhất là xây dựng, ban hành cơ chế để thu hút,

khuyến khích cán bộ, giảng viên và người lao động của các đơn vị thành viên tích

cực tham gia tìm kiếm nguồn thu.

(iv) Hợp tác đầu tư và cho thuê tài sản

Trong điều kiện nguồn NSNN đầu tư còn hạn hẹp thì việc huy động các nguồn

lực trong xã hội theo các hình thức liên doanh, liên kết, hợp tác đầu tư để nâng cấp

CSVC cho hoạt động đào tạo và NCKH. Khai thác kinh doanh là phương thức

mang lại hiệu quả, giảm chi phí tự đầu tư cho các đơn vị của Đại học Huế. Bên cạnh

đó, thực hiện việc cho thuê tài sản trong danh mục được phê duyệt cũng mang lại

nguồn để tái đầu tư, trích lập các quỹ phục vụ hoạt động của đơn vị và nâng cao thu

nhập cho người lao động.

(v) Nghiên cứu cơ chế hỗ trợ tài chính đối với người học thuộc đối tượng

chính sách, hộ nghèo được miễn, giảm học phí có cơ hội tiếp cận, học tập. Ngoài

các đối tượng được miễn, giảm theo chính sách của Nhà nước, cần thực hiện chính

sách học bổng khuyến khích học tập dành cho sinh viên học giỏi, xuất sắc, sinh viên

là đối tượng chính sách từ các quỹ hỗ trợ sinh viên. Việc hỗ trợ cho sinh viên có

kinh phí để chi trả các chi phí đào tạo là cần thiết, điều này không chỉ không làm

tăng chi ngân sách hàng năm mà còn xây dựng chính sách hỗ trợ tài chính cho sinh

viên khó khăn được vay vốn từ tổ chức tín dụng và hoàn trả sau khi tốt nghiệp, đi

làm hoặc sinh viên với chương trình khởi nghiệp [84].

150

(vi) Nghiên cứu thành lập doanh nghiệp, tổng công ty: Nghị định số

60/2021/NĐ-CP quy định đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư được

vận dụng cơ chế tài chính như doanh nghiệp (công ty TNHH một thành viên do Nhà

nước nắm giữ 100% vốn điều lệ), khi đáp ứng đủ các điều kiện sau: Hoạt động dịch

vụ sự nghiệp công có điều kiện xã hội hóa cao, Nhà nước không cần bao cấp; giá

dịch vụ sự nghiệp công tính đủ chi phí (bao gồm cả trích khấu hao tài sản cố định).

Được huy động vốn, đầu tư vốn ra ngoài đơn vị; quản lý, sử dụng và trích khấu hao

tài sản cố định theo doanh nghiệp; quản lý doanh thu, chi phí và phân phối lợi

nhuận; thực hiện chế độ kế toán, thống kê như doanh nghiệp.

Theo đó, căn cứ vào tình hình TCTC của Đại học Huế thời gian qua, cần sớm

nghiên cứu triển khai thí điểm, từng bước rút kinh nghiệm để thành lập các doanh

nghiệp, tổng công ty theo quy định của pháp luật.

4.4.6. Sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính

Để giải quyết các vấn đề liên quan đến nguồn kinh phí không được tăng kịp so

với các thay đổi liên tục của cơ chế, chính sách và thực tiễn; Quy chế chi tiêu nội bộ

của các đơn vị còn chậm sửa đổi, bổ sung và không phù hợp thực tiễn, Đại học Huế

cần hoàn thiện các quy định về định mức chi tiêu trên cơ sở các quy định của Nhà

nước và đặc thù của đơn vị trong quy chế chi tiêu nội bộ trên cơ sở chất lượng, hiệu

quả đảm bảo thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, nâng cao thu nhập cho người lao

động, cụ thể:

(i) Đối với chi thường xuyên: Trên cơ sở việc xây dựng tiêu chí đánh giá

công việc, các đơn vị tiến hành rà soát sắp xếp lại nhân sự dựa trên năng lực, trình

độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ. Rà soát, thay thế các chế độ, định mức chi lạc

hậu, đồng thời cập nhật các chế độ, định mức chi mới trong quy chế chi tiêu nội bộ

phù hợp với tình hình thực tế phát sinh tại đơn vị, bao gồm các nội dung sau:

- Tập trung nghiên cứu các chế độ, chính sách chi cho hoạt động đào tạo, chi

cho người lao động trên cơ sở vận dụng các định mức hiện hành của Nhà nước,

đồng thời tạo sự cân bằng về thu nhập bình quân với mặt bằng chung của xã hội,

trên cơ sở cân đối trong cơ cấu nhóm chi và nguồn kinh phí được giao.

151

- Tăng cường trách nhiệm quản lý điều hành của thủ trưởng đơn vị nhằm đảm

bảo nguồn vốn của Nhà nước giao cho đơn vị được sử dụng đúng mục đích, có hiệu

quả và thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.

- Việc xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ sẽ làm căn cứ thanh toán và quản lý

chi tiêu trong phạm vi nội bộ đơn vị; là căn cứ để cơ quan quản lý cấp trên, cơ quan

tài chính, kho bạc nhà nước, các cơ quan thanh tra, kiểm tra thực hiện việc kiểm

soát chi. Cần quy định việc quản lý chặt chẽ việc chi trả thu nhập tăng thêm, trích

lập và sử dụng các quỹ, cũng như các nguồn vốn và tài sản. Trong quá trình chi trả

thu nhập tăng thêm và trích lập các quỹ, đơn vị cần tính toán cân bằng giữa việc tái

đầu tư phát triển hoạt động sự nghiệp thông qua quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp

và xác định rõ các đối tượng, định mức chi cho người lao động đảm bảo sự công

bằng, hợp lý nhằm khuyến khích động viên người lao động đóng góp vào sự phát

triển chung của đơn vị.

- Thực hiện việc tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện TCTC, đồng thời xây

dựng phương án thực hiện chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm theo quy định của Nhà

nước từng giai đoạn với cơ quan cấp trên để có định hướng phát triển với đơn vị.

(ii) Đối với chi không thường xuyên: Việc quản lý các nhiệm vụ chi không

thường xuyên phải đảm bảo tuân thủ theo các quy định hiện hành và các văn bản

hướng dẫn do các cơ quan quản lý và Đại học Huế ban hành. Hàng năm, các đơn vị

chỉ được thực hiện các nhiệm vụ chi theo kế hoạch được Đại học Huế giao. Đối với

các trường hợp đặc thù, các đơn vị cần có báo cáo về Đại học Huế phê duyệt chủ

trương, chế độ, định mức chi trước khi thực hiện.

- Cần có định hướng, chính sách đầu tư theo quy hoạch tổng thể, tránh đầu tư

dàn trải, kém hiệu quả. Mặt khác, việc sử dụng CSVC phải đảm bảo công năng

phục vụ tối đa cho công tác giảng dạy, học tập và NCKH.

- Đối với các nhiệm vụ chi không thường xuyên chưa chi hết, các đơn vị phải

thực hiện công tác đối chiếu với Kho bạc và hoàn tất các thủ tục báo cáo về Đại học

Huế để tổng hợp báo cáo đề nghị Bộ Tài chính xét chuyển theo quy định.

152

4.4.7. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thực hiện chính sách tự chủ

tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế

Theo xu hướng đổi mới cơ chế hoạt động của các cơ sở GDĐH công lập khi

TCTC thì quyền kiểm soát được trao dần cho các cơ sở GDĐH thành viên; việc

chuyển đổi từ NSNN cấp để chi các hoạt động thường xuyên thông qua dự toán ngân

sách hàng năm, định hướng các đơn vị thành viên khi TCTC phải tự bảo đảm chi

thường xuyên; đồng thời đòi hỏi cần phải có sự đổi mới mô hình quản trị theo hướng

quản trị hiện đại hơn, đảm bảo tính công khai, minh bạch về thông tin tài chính, nâng

cao hiệu quả sử dụng nguồn, thực hiện tốt các quy chế, quy định hiện hành.

Cần nhấn mạnh là triển khai thực hiện chính sách TCTC tại Đại học Huế

phải song song với việc kiểm tra và đánh giá. Việc tiến hành kiểm tra thường xuyên

giúp lãnh đạo Đại học Huế cũng như các đơn vị thành viên nắm được tình hình thực

hiện chính sách TCTC ở từng giai đoạn nhằm phát hiện, đánh giá một cách khách

quan điểm mạnh, điểm yếu. Theo đó, rút kinh nghiệm, điều chỉnh bổ sung, hoàn

thiện, phát huy thành tựu, khắc phục hạn chế, tồn tại, kịp thời khuyến khích những

nhân tố tích cực và xử lý những vi phạm (nếu có), giúp các đơn vị nắm được quyền

lợi và nghĩa vụ trong công tác lập kế hoạch tổ chức cũng như triển khai thực hiện

chính sách TCTC tại Đại học Huế theo quy định của pháp luật.

Do vậy, cần xây dựng quy trình, quy định, kế hoạch và thường xuyên duy trì

hoạt động kiểm tra giám sát hoạt động TCTC trong các đơn vị thành viên Đại học

Huế nhằm trợ giúp cho các thành viên thực hiện được trách nhiệm của mình một

cách hiệu quả. Mặt khác việc kiểm tra, giám sát chặt chẽ tình hình tổ chức thực hiện

chính sách TCTC tại Đại học Huế không chỉ đảm bảo việc kịp thời bổ sung, hoàn

thiện chính sách, mà còn có thể điều chỉnh công tác tổ chức thực hiện, giúp việc

nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động TCTC tại Đại học Huế trong bối cảnh hội

nhập quốc tế.

4.5. Một số kiến nghị

4.5.1. Kiến nghị với Nhà nước

Tự chủ trong các cơ sở GDĐH công lập đã được quy định trong các văn bản

pháp luật, nhưng cần được Chính phủ xem xét trao quyền đồng bộ về tự chủ tuyển

153

sinh, chuyên môn, học thuật, tổ chức bộ máy và nhân sự, về học phí, về cơ chế tạo

nguồn và sử dụng nguồn kinh phí cùng với TCTC. Qua đó, rà soát các chính sách

ban hành, chỉnh sửa đồng bộ và theo hướng mở rộng hơn việc giao quyền tự chủ

gắn với tự chịu trách nhiệm, nâng cao chất lượng đào tạo, NCKH, quản lý hiệu quả,

công khai minh bạch trong các cơ sở GDĐH công lập, nhằm khuyến khích đóng

góp của toàn xã hội tài trợ cho giáo dục; tăng cường cơ chế kiểm soát, bảo vệ quyền

lợi cho người học [41].

Ngoài ra, cần xây dựng khung pháp lý quy định cơ chế, tiêu chí và định mức

phân bổ, đảm bảo tính minh bạch và công bằng cho tất cả các cơ sở GDĐH trong

việc tiếp cận nguồn vốn công. Nguồn tài trợ công cần được mở rộng cho các cơ sở

ngoài công lập dựa trên những cân nhắc giữa công và phi lợi nhuận. Mô hình phân

bổ NSNN cho các trường đại học dựa trên đầu vào thành các chỉ tiêu đầu ra phản

ánh kết quả hoạt động của trường đại học. Cần nghiên cứu xây dựng hoàn chỉnh bộ

tiêu chí thể chế sử dụng ở các nước trên thế giới, đảm bảo cơ sở khoa học và thực

tiễn làm cơ sở phân bổ NSNN.

Về cơ chế kiểm soát nguồn tài trợ, Nhà nước cần xây dựng khuôn khổ pháp

lý đảm bảo cho sự chi tiêu và giải ngân linh hoạt, cho phép điều chuyển ngân sách

hợp lý và sự tự quyết định về đa dạng nguồn thu nhập để tăng khả năng ứng phó

nhờ sử dụng nguồn lực sáng tạo của một trường đại học. Nguồn tài trợ cho các

trường đại học của các nước trên thế giới là giảm dần sự phụ thuộc vào NSNN, do

đó, cần xây dựng chính sách và khuôn khổ pháp lý phù hợp để các trường đại học

tìm kiếm và mở rộng các nguồn thu khác. Cơ chế đặt hàng cần được áp dụng trong

việc tài trợ cho các chương trình đào tạo và hoạt động nghiên cứu là những ngành

hoặc lĩnh vực ưu tiên quan trọng.

Cần thấy rằng cung cấp tài chính cho các cơ sở GDĐH đã và đang có vai trò rất

quan trọng trong hoạch định NSNN của Chính phủ.

Trong bối cảnh nhu cầu ngày càng tăng mà nguồn tài chính có giới hạn, với

mục tiêu là chất lượng thì việc đổi mới cơ chế phân bổ từ nguồn NSNN đối với các

cơ sở GDĐH công lập rất quan trọng và cần dựa trên các tiêu chí gồm: Thực hiện

phân bổ nguồn NSNN theo tiêu chí đầu ra với chi phí, định mức thực tế chi cho đào

154

tạo, gắn với bảo đảm chất lượng đào tạo, hoạt động của các cơ sở GDĐH công lập

theo kết quả đánh giá, kiểm định chất lượng đào tạo độc lập, tạo sự công bằng và

hiệu quả (thay thế cơ chế phân bổ theo biên chế nhân sự, chỉ tiêu số lượng sinh viên

đầu vào, quy mô sinh viên có mặt). Với các cơ sở đào tạo uy tín, chất lượng, Nhà

nước cần thực hiện theo hướng ưu tiên đầu tư CSVC, đầu tư có trọng điểm, đặt

hàng theo nhu cầu những ngành đào tạo mà thị trường chưa có, trên cơ sở tính đủ

chi phí đào tạo cần thiết, có tích lũy. Đồng thời ban hành những cơ chế nhằm thu

hút sinh viên, tạo áp lực phải đổi mới sáng tạo trong hoạt động giáo dục đồng thời

nâng cao chất lượng đào tạo. Theo đó, rà soát các cơ sở GDĐH công lập khác nhằm

tinh gọn bộ máy hoặc sáp nhập nếu không có khả năng TCTC.

Chính sách học phí theo nguyên tắc chia sẻ chi phí với xã hội, trong đó các cơ

sở GDĐH đóng vai trò là nhà cung cấp dịch vụ. Vì vậy, Nhà nước cần trao quyền tự

chủ nhiều hơn cho các trường ĐHCL về mức thu, trước hết là thu học phí, lệ phí.

Các CSGDĐHCL được phép tính đủ chi phí tiền lương và chi phí hoạt động thường

xuyên trong giá dịch vụ của đơn vị SNCL trên cơ sở khung giá do Nhà nước quy

định, chi phí khấu hao tài sản cố định trong học phí của CSGDĐHCL, đảm bảo

nguyên tắc lấy thu đủ bù đắp chi phí đào tạo trong học phí.

Hỗ trợ thúc đẩy các chương trình hợp tác song phương, đa phương giữa Đại

học Huế và các đối tác quốc tế; giới thiệu và kết nối Đại học Huế tham gia vào các

dự án, chương trình hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực là thế mạnh của Đại học Huế

như: khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn, nông lâm, y dược, du lịch,

kinh tế, luật, ngoại ngữ, kỹ thuật và công nghệ…

Xem xét cho phép Đại học Huế thực hiện cơ chế tài chính tương tự như hai đại

học quốc gia (Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh) để có thể huy động và phát huy

nội lực nhằm phát triển nhanh và bền vững trong thời gian tới.

4.5.2. Kiến nghị với tỉnh Thừa Thiên Huế

Xem xét tạo điều kiện thuận lợi để Đại học Huế hoàn thành mục tiêu về quỹ

đất, thực hiện dự án đền bù, giải phóng mặt bằng, dự án đầu tư xây dựng dự án hoàn

thành Đại học Huế tại Khu quy hoạch đô thị Đại học đã được Thủ tướng Chính phủ

kết luận tại Thông báo số 38/TB-VPCP ngày 21/01/2018 của Văn phòng Chính phủ.

155

Nghiên cứu ban hành các cơ chế phối hợp, chính sách ưu tiên trong nghiên

cứu khoa học và chuyển giao kết quả nghiên cứu hiệu quả tương xứng với tiềm

năng hiện có của Đại học Huế. Đồng thời, có các chính sách thu hút nhân tài cho

Đại học Huế như cấp nhà hoặc trợ giá thuê nhà cho cán bộ, giảng viên, hỗ trợ ngân

sách để khuyến khích nhân tài, tránh tình trạng chảy máu chất xám ở Đại học Huế.

156

Tiểu kết Chương 4

Trên cơ sở trình bày bối cảnh trong nước và quốc tế mới tác động đến việc thực

hiện TCTC tại Đại học Huế và từ mục tiêu phát triển, mục tiêu TCTC, quan điểm,

định hướng về đổi mới cơ chế TCTC tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc

tế, đồng thời bằng phương pháp phân tích ma trận SWOT chỉ ra điểm mạnh, điểm

yếu, cơ hội, thách thức cũng như từ những hạn chế, điểm nghẽn trong thực hiện cơ

chế từ chủ tài chính giai đoạn 2016-2021.

Chương 4 đã đề xuất một số nhóm giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả TCTC tại

Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế, bao gồm: 1) Tăng cường hiệu quả

quản trị cơ sở GDĐH, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý trong quản lý

tài chính tại Đại học Huế; 2) Nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả trong TCTC tại Đại

học Huế trong giai đoạn phát triển mới; 3) Tăng cường hợp tác quốc tế đối với đào

tạo và nghiên cứu khoa học trong bối cảnh hội nhập quốc tế; 4) Đẩy mạnh công tác

tuyên truyền đối với đội ngũ cán bộ, giảng viên, người lao động và hoạt động phối

hợp thực hiện cơ chế tự chủ tài chính giữa các đơn vị thuộc Đại học Huế; 5) Đa

dạng hóa việc gia tăng nguồn thu góp phần ổn định nguồn thu theo hướng bền

vững; 6) Sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính; 7) Tăng cường công tác thanh tra,

kiểm tra thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội

nhập quốc tế.

Mặt khác, để các giải pháp mang tính khả thi trong thực tiễn, luận án đã đề xuất

một số kiến nghị với Nhà nước và Đại học Huế.

157

KẾT LUẬN

Tự chủ đại học, trong đó TCTC là tất yếu khách quan của giáo dục và đào tạo

nước ta, Đại học Huế và các đơn vị thành viên - là đơn vị sự nghiệp công lập cũng

không nằm ngoài xu hướng đó. Với mô hình đại học hai cấp (đại học vùng), việc thực

hiện cơ chế tự chủ tài chính của Đại học Huế cũng có sự khác biệt so với các cơ sở

giáo dục đại học công lập khác, ngoài việc thực hiện cơ chế tự chủ tài chính theo quy

định tại Nghị định số 43/2006/NĐ-CP, Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021

của Chính phủ quy định về cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập, cơ

chế quản lý và hoạt động của Đại học Huế còn theo quy định tại Thông tư số

10/2020/TT-BGDĐT ngày 14/5/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các đơn vị trực

thuộc Đại học Huế phải thực hiện theo phân cấp về công tác quản lý tài chính quy

định tại Quyết định số 20/QĐ-ĐHH ngày 31/7/2020 của Đại học Huế.

Căn cứ mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu, với việc sử dụng nhiều phương pháp

nghiên cứu khác nhau, luận án đã giải quyết được một số nội dung như sau:

Thứ nhất, hệ thống hoá và khái quát hoá một số xuất bản phẩm, công trình, đề

tài, luận án, sách… trong và ngoài nước bàn về vấn đề lý luận cơ bản và thực tiễn liên

quan đến thực hiện cơ chế tự chủ tài chính tại các cơ sở giáo dục đại học. Theo đó, trên

cơ sở khoảng trống nghiên cứu, luận án đã xác định được hướng nghiên cứu và xây

dựng khung phân tích nhằm tập trung giải quyết các câu hỏi nghiên cứu.

Thứ hai, tập trung trình bày cơ sở lý luận về TCTC tại các đơn vị SNCL, bao

gồm: Khái niệm đơn vị SNCL, khái niệm về cơ chế tự chủ của đơn vị công lập nói

chung, TCTC của các CSGDĐHCL nói riêng, TCTC của các CSGDĐHCL trong bối

cảnh hội nhập quốc tế; Mối quan hệ giữa hội nhập quốc tế với TCTC CSGDĐHCL;

Nội dung TCTC của đơn vị SNCL; xây dựng 05 tiêu chí đánh giá TCTC cũng như

các yếu tố ảnh hưởng đến cơ chế TCTC tại CSGDĐHCL trong bối cảnh hội nhập

quốc tế. Đồng thời, nghiên cứu kinh nghiệm thành công và chưa thành công về TCTC

của một số trường đại học ở Australia, Hoa Kỳ, Vương Quốc Anh và của Việt Nam

từ đó rút ra bài học có thể áp dụng vào Đại học Huế.

Thứ ba, trên cơ sở tổng quan về Đại học Huế - đối tượng nghiên cứu của luận

án, tiếp cận từ góc độ quản lý nhà nước về thực trạng hoạt động TCTC, căn cứ 5 tiêu

158

chí đánh giá TCTC đã xác định ở chương lý thuyết, chương 3 tiến hành khảo sát một

số nhà quản lý, cán bộ chuyên môn, giảng viên tại Đại học Huế thông qua hệ thống

bảng hỏi, điều tra xã hội học và các số liệu thứ cấp từ các báo cáo tổng hợp hàng năm

của Đại học Huế và các cơ quan liên quan phân tích thực trạng hoạt động TCTC tại

Đại học Huế trong giai đoạn nghiên cứu 2016-2021.

Trên cơ sở đánh giá tổng hợp ý kiến các chuyên giá theo các tiêu chí về mức

độ TCTC của Đại học Huế thì tiêu chí “Tính hiệu lực, hiệu quả” là một trong

những hạn chế chủ yếu và đây chính là “điểm nghẽn” trong quá trình thực hiện cơ

chế TCTC của Đại học Huế giai đoạn 2016-2021. Luận án cũng dành dung lượng

phù hợp để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TCTC của Đại học Huế,

đánh giá khái quát những kết quả đạt được, hạn chế, nguyên nhân chủ quan và khách

quan làm cơ sở đề xuất các giải pháp trong thực hiện tự chủ tài chính tại Đại học Huế

trong giai đoạn tiếp theo.

Thứ tư, từ trình bày bối cảnh trong nước và quốc tế mới tác động đến việc thực

hiện TCTC tại Đại học Huế và từ mục tiêu phát triển, mục tiêu TCTC, quan điểm,

định hướng về đổi mới cơ chế TCTC tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc

tế, thông qua phương pháp phân tích ma trận SWOT nhằm chỉ ra điểm mạnh, điểm

yếu, cơ hội, thách thức cũng như từ những hạn chế, điểm nghẽn trong thực hiện cơ

chế TCTC giai đoạn 2016-2021, luận án đã đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao

hiệu quả thực hiện TCTC tại Đại học Huế trong giai đoạn phát triển mới, bao gồm:

1) Tăng cường hiệu quả quản trị cơ sở GDĐH, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện

khung pháp lý trong quản lý tài chính tại Đại học Huế; 2) Nâng cao tính hiệu lực,

hiệu quả trong TCTC taị Đại học Huế trong giai đoạn phát triển mới; 3) Tăng cường

hợp tác quốc tế đối với đào tạo và nghiên cứu khoa học trong bối cảnh hội nhập

quốc tế; 4) Đẩy mạnh công tác tuyên truyền đối với đội ngũ cán bộ, giảng viên,

người lao động và hoạt động phối hợp thực hiện cơ chế tự chủ tài chính giữa các

đơn vị thuộc Đại học Huế; 5) Đa dạng hóa việc gia tăng nguồn thu góp phần ổn

định nguồn thu theo hướng bền vững; 6) Sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính; 7)

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thực hiện chính sách tự chủ tài chính tại

Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

159

Tuy nhiên, do khuôn khổ của một luận án và điều kiện nghiên cứu, luận án chưa

đi sâu phân tích và làm rõ một số nội dung liên quan đến Nghị định số 60/2021/NĐ-

CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ quy định về cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự

trong thực tiễn, nên chưa có đánh giá một cách khoa học và toàn diện. Đây là nội dung

cần có các nghiên cứu tiếp theo để góp phần nâng cao hiệu quả TCTC tại Đại học Huế

trong giai đoạn phát triển mới.

nghiệp công lập - do Nghị định mới ra đời chưa được triển khai một cách đồng bộ

160

DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA NGHIÊN CỨU SINH ĐÃ

CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

1. Hoàn thiện cơ sở pháp lý và tổ chức thực hiện tự chủ đại học ở Việt Nam.

Tạp chí Khoa học Đại học Huế, Tập 130 Số 6C, 2021, tr. 101-113.

2. Finalcial autonomy towards university autonomy via situation at

University of Law - Hue university. Tạp chí Economy and society, ISSN: 2225-

1514, No 6 (85)-2021, tr. 201-213.

3. Solutions for promoting university autonomy Vietnam. Tạp chí Globus:

Social sciences, Tom 7 No 2 (36)/2021, ISSN 2713-3087, tr. 23-29.

4. Legal provision on financial autonomy at Vietnamese public

universities. Kỷ yếu hội thảo Topical issues of the economy, ISBN 978-5-00173-

038-5, tr. 47-50.

5. Financial Autonomy at Vietnam's Regional Universities. Tạp chí Central

European Management Journal (CEMJ) ISSN:2336-2693 & E-ISSN:2336-4890,

Vol. 30 No. 4 (2022), tr. 2009-2017.

161

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

A. Tài liệu trong nước

1. Ban chấp hành Trung ương (2013), Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày

04/9/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về đổi mới căn bản, toàn

diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa hiện đại học trong điều

kiện kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.

2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2009), Thông tư liên tịch số 07/2009/TTLT-

BGDĐT- BNV ngày 15/4/2009 về hướng dẫn thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách

nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế đối với đơn vị SNCL giáo

dục và đào tạo.

3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Thông tư 08/2018/TT-BGDĐT ngày

20/3/2014 về việc ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của đại học vùng và các

cơ sở giáo dục đại học thành viên.

4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2020), Thông tư 10/2020/TT-BGDĐT ngày

14//2020 về việc ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của đại học vùng và các

cơ sở giáo dục đại học thành viên.

5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2019), Thông tư số 14/2019/TT-BGDĐT ngày 30

tháng 8 năm 2019 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hướng dẫn xây dựng,

thẩm định, ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật và phương pháp xây dựng giá dịch

vụ giáo dục đào tạo áp dụng trong lĩnh vực giáo dục đào tạo.

6. Bộ Tài chính (2006), Thông tư số 71/TT-BTC ngày 09/8/2006 hướng dẫn

thực hiện Nghị định số 43/2006/NĐ-CP của Chính phủ quy định quyền tự chủ, tự

chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối

với đơn vị sự nghiệp công lập.

7. Bộ Tài chính (2017), Thông tư số 107/TT-BTC ngày 10/10/2017 hướng

dẫn chế độ kế toán hành chính sự nghiệp.

8. Bộ Tài chính (2017), Thông tư số 145/TT-BTC ngày 29/12/2017 hướng

dẫn cơ chế tài chính đơn vị sự nghiệp công lập theo Nghị định 141/2016/NĐ-CP

ngày 10/10/2016 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công

lập trong lĩnh vực kinh tế và sự nghiệp khác.

162

9. Bộ Tài chính (2022), Thông tư số 56/2022/TT-BTC ngày 16 tháng 9 năm

2022 của Bộ Tài chính về việc hướng dẫn một số nội dung về cơ chế tự chủ tài

chính của đơn vị sự nghiệp công lập; xử lý tài sản, tài chính khi tổ chức lại, giải thể

đơn vị sự nghiệp công lập.

10. Chính phủ (2006), Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 quy định

quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế

và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập.

11. Chính phủ (2014), Nghị định số 63/NĐ-CP ngày 26/6/2014 quy định chi

tiết thi hành một số điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu.

12. Chính phủ (2014), Nghị quyết số 77/2014/NQ-CP ngày 24/10/2014 về thí

điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với các CSGDĐHCL giai đoạn 2014-2017.

13. Chính phủ (2021) Nghị định số 81/2021/NĐ-CP ngày 27/8/2021

quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo

dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập; giá dịch vụ

trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo.

14. Chính phủ (2015) Nghị định số 86/2015/NĐ-CP ngày 02/10/2015

quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo

dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập từ năm

học 2015-2016 đến năm học 2020-2021.

15. Chính phủ (2015), Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 quy

định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập.

16. Chính phủ (2019), Nghị định 99/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019 quy định

chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều

của Luật GDĐH.

17. Chính phủ (2020), Nghị định số 40/2020/NĐ-CP ngày 06/4/2020 quy định

chỉ tiết một số điều của Luật Đầu tư công.

18. Chính phủ (2021), Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21 tháng 6 năm 2021

của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập.

19. Đại học Huế (2019), Quyết định số 1343/QĐ-ĐHH ngày 14/10/2019 ban

hành Quy chế chi tiêu nội bộ của Đại học Huế.

163

20. Đại học Huế (2021), Nghị quyết số 46/NQ-HĐĐH ngày 06/8/2022 ban

hành Quy chế tài chính của Đại học Huế.

21. Đại học Huế (2021), Nghị quyết số 75/NQ-HĐĐH ngày 05/11/2021 ban

hành Chiến lược phát triển Đại học Huế giai đoạn 2021-2030 tầm nhìn 2045.

22. Đại học Huế (2022), Nghị quyết số 36/NQ-HĐĐH ngày 20/5/2022 ban

hành Quy chế Tổ chức và hoạt động của Đại học Huế.

23. Đại học Huế (2021), Quyết định số 968/QĐ-ĐHH về việc quy định mức

thu học phí, miễn giảm học phí và thanh toán giảng dạy nội bộ trong Đại học Huế

từ năm học 2022 - 2023 đến năm học 2025 - 2026.

24. Quốc hội (2012), Luật GDĐH năm 2012.

25. Quốc hội (2013), Luật đấu thầu 2013.

26. Quốc hội (2018), Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật GDĐH.

27. Quốc hội (2019), Luật đầu tư công 2019.

28. Quốc hội (2019), Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật cán bộ, công

chức và Luật viên chức.

29. Bùi Phụ Anh (2015), “Điều chỉnh cơ cấu tài chính đầu tư cho giáo dục đại

học công lập ở Việt Nam”, Luận án tiến sĩ.

30. Cao Như Ý, Đặng Anh Tuấn (2019), “Giáo trình Lý thuyết tài chính tiền

tệ” Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội.

31. Đào Trọng Thi (2020), Nghiện cứu mô hình đại học tự chủ và giải pháp

tăng cường quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cơ sở giáo dục đại học ở Việt

Nam giai đoạn 2018-2025 và tầm nhìn 2030, Đề tài NCKH cấp Nhà nước.

32. Đại học Huế (2018), “Đại học Huế xây dựng lộ trình tự chủ đại học”,

https://hueuni.edu.vn/portal/vi/index.php . Cập nhật ngày 10/5/2018

33. Đăng Thành Dũng (2014), “Kinh nghiệm quốc tế về đổi mới cơ chế quản lý tài

chính các trường đại học công lập ở Việt Nam”, số 10, Tạp chí Kế toán & Kiểm toán.

34. Đặng Văn Định (2020), “Giáo dục đại học Việt Nam: Những trải nghiệm

về tự chủ tài chính trong thời kỳ đổi mới”. Kỷ yếu hội thao Giáo dục Việt Nam.

35. Đặng Thị Lệ Xuân (2016), “Hoàn thiện cơ chế tài chính cho giáo dục đại

học trong bối cảnh tự chủ hiện nay, nghiên cứu trường hợp của Đại học Kinh tế

164

quốc dân”, Tạp chí Kinh tế và Phát triển số 226 tháng 4/2016.

36. Đặng Văn Huấn (2011), Vietnamnet, “Giao quyền TCĐH: kinh nghiệm từ

Hàn Quốc” truy cập tại http://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/giao- dh-quyen-tu-chu-

kinh-nghiem-tu-han-quoc-50854.html.

37. Đoàn Đức Lương (2018), “Cơ sở xây dựng Đề án đổi mới cơ chế hoạt

động tự chủ đại học”, Kỷ yếu hội thảo về tự chủ đại học, Thừa Thiên Huế.

38. Đỗ Thị Hải Hà (2019), “Tự chủ đại học: Kinh nghiệm của Trung Quốc và

khuyến nghị đối với Việt Nam”, Kỷ yếu hội thảo quốc gia, Hà Nội.

39. Đỗ Thị Thu Hồng (2021), “Kinh nghiệm của một số đại học vùng trên thế

giới về quản lý tài chính và bài học cho Đại học Thái Nguyên”, Tạp chí Kinh tế và

Dự báo, số 35/2021.

40. Đỗ Thị Thu & Phùng Thanh Loan (2019), “Tự chủ tài chính các trường

đại học công lập ở Việt Nam”, Tạp chí nghiên cứu Tài chính kế toán số 10 (195).

41. Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam (2017), “Tự chủ đại học

cơ hội và thách thức”, NXB Thông tin và Truyền thông, Hà Nội.

42. Hoàn Thị Xuân Hoa (2017), “Tự chủ đại học: Xu thế phát triển”,

https://www.vnu.edu.vn/btdhqghn/?C2145/N12636/Tu-chu-dai-hoc:-Xu-the-cua-

phat-trien.htm.

43. Hoàng Thanh (2018), “Tự chủ đại học là xu hướng tất yếu”, truy cập

trang web: https://infonet.vietnamnet.vn/chuyen-de/ptt-vu-duc-dam-tu-chu-daihoc-

la-xu-huong-tat-yeu-225717.html.

44. Lê Văn Bình (2019), Hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại Đại học Huế,

Đề tài cấp Đại học Huế.

45. Lê Văn Hảo (2008), “Những xu thế chung của giáo dục đại học và các mô

hình phát triển tài chính đại học”, Kỷ yếu Hội thảo “Giáo dục So sánh lần 2: Giáo

dục Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa”.

46. Lê Thị Thuý Hà (2020), “Thực tiễn thực hiện tự chủ tài chính tại các cơ

sở giái dục đại học công lập ở nước ta – một số giải pháp gợi mở trong thời gian

tới”. Kỷ yếu hội thảo giáo dục Việt Nam.

165

47. Lê Trung Thành - Đoàn Xuân Hậu (2018). “Tự chủ đại học: nhìn từ góc

độ tự chủ tài chính tại các cơ sở giáo dục đại học công lập Việt Nam”. Hội thảo

Hoàn thiện chính sách, pháp luật về tự chủ đại học. NXB Kinh tế TP. Hồ Chí Minh.

48. Mai Ngọc Anh (2020), Quản lý nhà nước đối với giáo dục đại học: Kinh

nghiên Trung Quốc và khuyên nghị đối với Việt Nam, Đề tài tài khoa học và công

nghệ cấp Nhà nước.

49. Mai Ngọc Cường (2008), “Tự chủ tài chính tại các trường đại học công

lập ở Việt Nam”, Nxb Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội.

50. Nguyễn Anh Thái (2008), "Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính đối

với các trường ĐH ở Việt Nam" tại trang http://doc.edu.vn/tailieu,.

51. Nguyễn Chí Hướng (2017), Tự chủ tài chính ở Học viện Chính trị quốc gia

Hồ Chí Minh, Luận án Tiến sĩ.

52. Nguyễn Đình Hưng (2018), Cơ chế tự chủ tại Đại học Quốc gia thành phố

Hồ Chí Minh, Luận án Tiến sĩ.

53. Nguyễn Đình Hưng, Phí Thị Hồng Linh (2020), “Hoàn thiện cơ chế, chính

sách nhằm bảo đảm nguồn tài chính bền vững cho các cơ sở giáo dục đại học công

lập trong điều kiện tự chủ”. Kỷ yếu hội thảo giáo dục Việt Nam.

54. Nguyễn Đức Cân (2012), Hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại các cơ sở

giáo dục đại học ở Việt Nam, Luận án tiến sĩ.

55. Nguyễn Hoà (2020), “Tự chủ tài chính và đổi mới đầu tư ngân sách cho

giáo dục đại học”. Kỷ yếu hội thảo giáo dục Việt Nam.

56. Nguyễn Hồng Liên (2019), Đổi mới công tác quản lý tài chính thực hiện

cơ chế TCTC phục vụ yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đại học của

Đảng và Nhà nước, Đề tài cấp Đại học Thái Nguyên.

57. Nguyễn Hữu Đức (2020), Nghiên cứu mô hình trường đại học đáp ứng với

cuộc CMCN 4.0, Đề tài NCKH cấp Quốc gia;

58. Nguyễn Hữu Năng (2016), “Một số giải pháp đổi mới tài chính đối với

giáo dục đại học”.

https://vhu.edu.vn/Resources/Docs/SubDomain/qlkh/NHN_DoimoitaichinhGDDH

VN.pdf.

166

59. Nguyễn Minh Thuyết (2014): “Tự chủ tài chính - Thực trạng và giải

pháp”, Đối thoại Giáo dục Việt Nam lần thứ nhất, TP Hồ Chí Minh, ngày 31/07 và

01/08/2014.

60. Nguyễn Ngọc Vũ (2012), “Thực trạng tình hình thí điểm tự chủ tài chính

ở các cơ sở GDĐH - Một số vấn đề đặt ra”, Kỷ yếu hội thảo Đổi mới cơ chế tài

chính đối với GDĐH;

61. Nguyễn Kiều Duyên (2021), Kinh nghiệm thực hiện cơ chế tự chủ tài

chính ở các trường đại học trên thế giới và bài học đối với Việt Nam. Nguồn

https://tapchitaichinh.vn/tai-chinh-quoc-te/kinh-nghiem-thuc-hien-co-che-tu-chu-

tai-chinh-o-cac-truong-dai-hoc-tren-the-gioi-va-bai-hoc-doi-voi-viet-nam-

334141.html. Cập nhật ngày 20/05/2021.

62. Nguyễn Quang Linh, Trần Đăng Huy, Hồ Thị Thanh Hương (2020), “Tự

chủ đại học ở Đại học Huế: thực trạng, ảnh hưởng và một số kiến nghị”. Kỷ yếu

Hội thảo khoa học Đổi mới giáo dục và đào tạo vì mục tiêu phát triển bền vững.

63. Nguyễn Thị Cành (2016), “Nghiên cứu áp dụng các loại hình tự chủ dại

học trong các trường thành viên trong ĐHQG-HCM và những tác động đến nguồn

tài chính”, https://www.uel.edu.vn/tin-tuc, cập nhật 28/11/2016.

64. Nguyễn Thị Cành, Đoàn Thị Phương Diệp (2020), “Tài chính đại học

công lập trên thế giới, cơ chế tài chính đại học công lập ở Việt Nam và những kiến

nghị”. Kỷ yếu hội thảo giáo dục Việt Nam.

65. Nguyễn Thị Dung (2017), “Tự chủ tài chính – cơ hội và thách thức đối

với các trường đại học công lập Việt Nam”, Tạp chí Công thương, truy cập tại

http://www.tapchicongthuong.vn/tu-chu-tai-chinh-co-hoi-va-thach-thuc-doi- voi-

cac-truong-dai-hoc-cong-lap-viet-nam- 20170314112748384p0c488.html.

66. Nguyễn Thị Hương (2016), “Giải pháp đẩy mạnh tự chủ tài chính tại Đại

học Quốc gia Hà Nội”, Tạp chí Kinh tế và Phát triển, số 228 tháng 6/2016.

67. Nguyễn Thị Thu Hà (2017), “Thực trạng và giải pháp triển khai cơ chế tự

chủ tại các cơ sở giáo dục đại học công lập”, Tạp chí tài chính kỳ I, tháng 5/2017.

167

68. Nguyễn Thu Hương (2014), Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính đối với

các chương trình đào tạo chất lượng cao trong các trường đại học công lập ở Việt

Nam, Luận án tiến sĩ.

69. Nguyễn Thùy Linh (2020), Tăng cường nguồn lực cho đầu tư phát triển

ĐHCL ở Việt Nam, Luân án Tiến sĩ.

70. Nguyễn Thùy Linh, Nguyễn Văn Định. “Tự chủ tài chính tại tại các

trường đại học công lập tại Việt Nam”, Tạp chí Khoa học Công nghệ Việt Nam.

71. Nguyễn Trọng Cơ (2020), “Tự chủ tài chính - chìa khoá vàng trong tự chủ

đại học”. Kỷ yếu hội thảo giáo dục Việt Nam.

72. Nguyễn Trọng Tuấn (2018), Quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học

công lập ở nước ta hiện nay, Luận án Tiến sĩ.

73. Nguyễn Trường Giang (2017), “Những thành công và giải pháp mở rộng áp

dụng thí điểm đối với các trường đại học trong quá trình triển khai Nghị quyết số

77/2014/NQ-CP của Chính phủ về thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với các

CSGDĐHCL giai đoạn 2014-2017”, NXB Thông tin và Truyền thông, Hà Nội, 2017.

74. Nguyễn Văn Toàn (2016), “Quản trị đại học hai cấp - Những vấn đề thực

tiễn tài Đại học Huế”, Kỷ yếu hội thảo về tự chủ đại học, Thừa Thiên Huế.

75. Nguyễn Xuân Trường (2018), “Các giải pháp đổi mới cơ chế hoạt động,

cơ chế tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập”, Tạp chí Tài chính, truy cập tại

http://www.hoiketoanhcm.org.vn/vn/trao-doi/cac-giai-phap-doi-moi-co-che-

hoatdong-co-che-tai-chinh-doi-voi-don-vi-su-nghiep-cong-lap/.

76. Phạm Thị Vân Anh (2017), “Cơ sở pháp lý về tự chủ tài chính đối với

giáo dục đại học và những vấn đề đặt ra”, Tạp chí tài chính, kỳ 1 tháng 5/2017.

77. Phan Thị Lan Hương (2019), Trao quyền tự chủ đại học của Nhật Bản và

kinh nghiệm đối với Việt Nam, https://tcnn.vn/news, cập nhật 02/12/2019.

78. Phan Thái Hà (2021), “Đại học vùng trước bối cảnh tự chủ: Giải pháp tồn

tại và phát triển”, https://tapchitaichinh.vn/tai-chinh-kinh-doanh/dai-hoc-vung-

truoc-boi-canh-tu-chu-giai-phap-ton-tai-va-phat-trien-137444.html cập nhật

16/11/2022.

168

79. Trần Hồng Quân (2019), “Năm kiến nghị về tự chủ đại học”,

https://giaoduc.net.vn/giao-duc-24h, cập nhật ngày 16/11/2019.

80. Trần Nguyên Khôi (2016), “Bài học trong quá trình tự chủ tại Đại học Kinh

tế, Đại học Đà Nẵng”, Kỷ yếu hội thảo về tự chủ đại học, Thừa Thiên Huế 2016.

81. Trần Quốc Toản (2018), “Một số vấn đề về cơ chế tự chủ của các trường

đại học”, http://hdll.vn/vi/nghien-cuu---trao-doi/mot-so-van-de-ve-co-che-tu-chu-

cua-cac-truong-dai-hoc.html, cập nhật ngày 13/12/2018.

82. Trường Đại học Kinh tế - Đại học Đà Nẵng (2021), “Báo cáo ba công

khai năm học 2021-2022”, due.udn.vn.

trong xây dựng cơ chế chính sách để đáp ứng quyền tự chủ về quản lý nhân

sự của trường đại học thành viên thuộc Đại học vùng ở Việt Nam”. Hội thảo

83. Trương Tuấn Linh, Nguyễn Phương Thảo (2020), “Một số bất cập

giáo dục Việt Nam.

84. Ủy Ban văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng và

Trường Đại học Kinh tế TP.HCM (2017), “Hội thảo hoàn thiện chính sách, pháp

luật về TCĐH”.

85. Vũ Quốc Huy (2018) “Thực trạng, những thuận lợi và khó khăn của

Trường Đại học Y Dược, Đại học Huế khi thực hiện tự chủ”, Kỷ yếu hội thảo về Tự

chủ đại học, Thừa Thiên Huế.

86. Vũ Thị Lan Anh (2020), “Quy định của pháp luật về Tự chủ đại học ở

Việt Nam - Những vấn đề đặt ra”, Hội thảo giáo dục Việt Nam.

87. Vũ Thị Phương Anh (2014), “Tự chủ đại học ở Việt Nam: Thiếu thực

chất”, www.tiasang.com.vn, số 16 ngày 20/8/2014.

88. Vũ Thị Thanh Thủy (2012), Quản lý tài chính các trường đại học công

lập Việt Nam, Luận án Tiến sĩ.

B. Tài liệu nước ngoài

89. Anderson, D. & Johnson, R., (1998), University Autonomy in Twenty

Countries, Higher Education, Vol.98-3;

90. Arben Malaj, Fatmir Mema, and Sybi Hida (2005), “Albania, Financial

Management in the Education System: Higher Education”, http://www.uni-

bamberg.de/fileadmin/.../pberg54.pdf.

169

91. Arben Malaj, Fatmir Mema, and Sybi Hida (2005), “Albania, Financial

Management in the Education System: Higher Education”, http://www.uni-

bamberg.de/fileadmin/.../pberg54.pdf.

92. American academy of Arts and Science (2016). Public research

Universities: understanding the Financial Model, The Lincoln Project: Excellence

and Access in Public Higher Education.

93. Board of Visitors (2020-2021). Audited financial report for the year

2019 and 2020, James Madison University

94. Chen Shen (2007), The diversification of China’s higher education

funding 1996-2003, Master Thesis, The University of British Columbia.

95. Cotelnic, A, Angela Niculita, Petru Todos, Romeo Turcan, Larisa

BugaIan, Daniela Pojar (2015), “The USV Annals of Economics and Public

Administration Volume 15, Issue

1(22),http://www.seap.usv.ro/annals/arhiva/USVAEPAVOL.15,ISSUE

1%2821%29,2015 fulltext.pdf.

96. Estermann, T. & Nokkala, T., University Autonomy in Europe I (2009),

http://goo.gl/vuJzR8, ngày 18/7/2018.

97. Estermann, T. & Pruvot, E.B (2011), “Financially Sustainable

Universities II European universities diversifying income streams”.

98. Estermann, T. (2015), University Autonomy in Europe, University

Education, No3, p28-32.

99. Estermann, T., Nokkala,T., Steinel, M. University Autonomy in Europe

II, the Scorecard (2012), truy cập tại http://goo.gl/MYRn7i, ngày 18/7/2018.

100. EUA (European University Association) (2017), Dimensions of

University Autonomy, truy cập tại http://www.university-autonomy.eu.

101. EUA (European University Association) (2017), Dimensions of

University Autonomy:http://www.eua.be/Libraries/publications/University-

Autonomy-in-Europe.

102. Fengliang, L. (2012), “Financing higher education: lessons from China”,

Irish Educational Studies.

103. Hair và c, L. (2012), “FMultivariate Data Analysis, Pearson, New Jersey.

170

104. Jongbloed, et al (2000), Spending Strategies: A Closer look at The

Financial Management of the European University, Report on a CRE project,

sponsored by the European Commision and the Swiss Confederation,

https://www.researchgate.net/publication/239810734 Spending Strategies A_Closer

Look at the Financial Management of the European University.

105. Kim Gwang - Jo (2010), “I. Rationale of Study & Research Questions II.

Indicators on Evolution of Higher Education. III. Results of the Pilot Test of

Indicators. IV. Challenges and Reflections. 2. 6/21/2010. GJK, Benchmarking

Education Systems for...”.

106. Kohtamäki, V., University of Tampere, “How do Higher Education

Institutions Enhance their Financial Autonomy?”, vuokko.kohtamaki@uta.fi;

Higher Education Quarterly, 0951-5224 DOI: 10.1111/j.1468-2273.2010.00475.x;

Volume 65, No. 2, April 2011, pp 164-185

107. Marcucci, P. and Johnstone, D.B (2007), "Tuition Policies in a

Comparative Perspective: Theoretical and Political Rationales", Journal of Higher

Education Policy and Management, 29 (1), pp.25.40.

108. Maruyama, F. (2012), Finacing universities in Japan, Cycles of

University Reform: Japan and Finland compared, Centre of University Finacing and

Management, Japan, pp.13-31.

109. MEXT (2014), "Higher education in Japan (guide book)", Available

http://www.mext.go.jp/english/highered?1302653.htm, Accessed at: 6/5/2014.

110. Ministry of Education (2013), List of Chinese Higher Education Institutions.

111. Mitsopoulos, M and Pelagidis, T. (2008), “Comparing the Administrative

and Financial Autonomy of Higher Education Institutions in 7 EU Countries”,

http://hdl.handle.net/10.1007/s10272-008-0262-y(text/html).

112. Neave, G. & van Vught, F.A., (1994), Government and Higher

Education Relationships Across Three Continents, Pergamon Press, Oxford.

113. OCED (2009), OECD Reviews of Tertiary Education, Mexico.

114. Richardson, G. & Fielden, J., (1997) Measuring the Grip of the State:

the relationship between governments and universities in selected Commonwealth

countries, CHEMS, London.

171

115. Rothblatt, S. (1992) Economics. In The Encyclopedia of Higher

Education of B.R. Clark and G.R. Neave (ed.). Exeter: B.P.C.C. Wheatons LTD.

1797-1834.

116. Sheehan, J. (1997), Social Demand Versus Political Economy in Higher.

Education at the Turn of the Century, Higher education in Europe, (22), 2, p. 123-136;

117. Shen, H., and Li, W. (2004), A Review of the Student Loan Scheme in

China. Bangkok/Paris: UNESO Bangkok/International Institute for Educational

Planning.

118. The World University Rankings 2017 reputrationrangking,

https://www.timeshighereducation.com/world-university-

ankings/2017/reputationranking#!/page/0/length/25/sort_by/rank/sort_order/asc/cols/st

ats.

119. The Department of Education, Science and Training of Australia,

(2007), Portfolio budget statements on Education, Science and Training portfolio:

budget initiatives and explanations of appropriations specified by outcomes and

outputs by Agency, Canberra, Australia.

120. Theodore W. Schultz (1961) "Investment in Human Capital",The

American Economic Review, Vol. 51, No. 1 (Mar., 1961), pp. 1-17 (19 pages).

121. University of Endinburg (2021). Annual report 2019-2020, published by

The University of Edinburgh.

122. University of South Queensland (2018-2021). Annual report 2017-2021,

the Office of the Vice-Chancellor, https://www.usq.edu.au/about-usq/governance-

leadership/plans-reports.

C. Website truy cập tài liệu:

123. https://hueuni.edu.vn/portal/vi/index.php/Unit/Index.html.

124. https://www.tdtu.edu.vn/gioi-thieu truy cập 20/10/2022.

125. http://www.ueh.edu.vn/news.aspx?id=26, ngày truy cập 20/01/2022.

126. https://www.ctu.edu.vn/images/upload/TT36/2022.

172

PHỤ LỤC 01

PHIẾU THAM VẤN Ý KIẾN CHUYÊN GIA

(Các chuyên gia trong lĩnh vực quản trị đại học, quản trị tài chính)

Kính thưa: Quý chuyên gia!

Hiện tại, Tôi đang tiến hành nghiên cứu đề tài "Tự chủ tài chính tại Đại

học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế”, kính mong Quý chuyên gia dành

thời gian thảo luận và trao đổi, cho ý kiến một số vấn đề sau.

Ý kiến của Quý chuyên gia là những đóng góp vô cùng quý giá đối với

nghiên cứu này.

Phần 1: Thông tin về chuyên gia

1. Họ và tên: ………………………………………………………………………….…………….

2. Học hàm, học vị: ………………………………………………………………………………

3. Đơn vị công tác: ……………………………………………………….……………………….

4. Lĩnh vực chuyên môn: ……………………………………………………………….……….

5. Chức vụ quản lý: ………..…………………………………….…………..……………………

Phần 2: Nội dung thảo luận:

- Các nội dung, tiêu chí nào để đánh giá tự chủ tài chính của Đại học Huế?

- Các yếu tố nào tác động đến thực hiện tự chủ tài chính tại Đại học Huế?

Các biến phản ảnh tính đặc trưng cho mỗi yếu tố là gì?

1. Thảo luận các nội dung và tiêu chí nào được sử dụng để đánh giá mức

độ tự chủ tài chính của Đại học Huế

1.1. Nội dung thực hiện tự chủ tài chính của Đại học Huế.

Ban hành văn bản và xây dựng kế hoạch tự chủ tài chính

Tuyên truyền, phổ biến về thực hiện chính sách tự chủ tài

Phân công, phối hợp thực hiện chính sách tự chủ tài chính

Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện chính sách tự chủ tài chính

Các nội dung khác:…………………………………………….

1.2. Tiêu chí nào được sử dụng để đánh giá mức độ tự chủ tài chính của Đại

học Huế.

Tính hiệu lực Tính hiệu quả

173

Tính bền vững Tính ràng buộc

Tính thống nhất Tính công khai

Tính tác động Tính hiệu quả tự chủ tài chính

Tự chủ tạo lập nguồn tài chính Tự chủ sử dụng nguồn tài chính

Tự chủ trong quản lý tài chính, tài sản Sự thừa nhận trong cộng đồng

2. Thảo luận những yếu tố nào ảnh hưởng đến việc thực hiện chủ tài

chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế (có thể chọn nhiều

phương án).

Cơ chế, chính sách

Hoạt động đào tạo

Hoạt động KHCN - HTQT

Điều kiện kinh tế - xã hội

Cơ cấu tổ chức

Nguồn nhân lực

Các yếu tố khác như: ...........................................................................................

3. Thảo luận về nhóm tiêu chí đo lường các yếu tố tác động đến thực hiện

tự chủ tài chính của Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

3.1. Để đánh giá yếu tố “Chủ trương, chính sách” có tác động đến việc

tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế trên cơ sở những

biến nào?

Chủ trương, chính sách của nhà nước

Chủ trương, chính sách của Bộ GD&ĐT

Chủ trương, chính sách của Đại học Huế

Các tiêu chí khác như: .............................................................................................

3.2. Để đánh giá yếu tố “Hoạt động đào tạo” có tác động đến việc tự chủ tài chính

tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế trên cơ sở những biến nào?

Chương trình đào tạo

Tổ chức quản lý đào tạo, giảng dạy

Công tác tuyển sinh, quy mô, chất lượng đầu vào

Các tiêu chí khác như: .............................................................................

174

3.3. Để đánh giá yếu tố “Tổ chức bộ máy” có tác động đến việc tự chủ tài

chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế trên cơ sở những biến nào?

Cơ cấu tổ chức của Đại học Huế

Cơ cấu tổ chức của đơn vị thành viên

Tổ chức bộ máy công tác kế toán

Các tiêu chí khác như: .....................................................................................

3.4. Để đánh giá yếu tố “Hoạt động khoa học công nghệ - Hợp tác quốc

tế” có tác động đến việc tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập

quốc tế trên cơ sở những biến nào?

Trao đổi sinh viên, giảng viên

Số lượng các đề tài, dự án hợp tác

Nguồn thu từ hoạt động KHCN-HTQT

Các tiêu chí khác như: ............................................................................................

3.5. Để đánh giá yếu tố “Nguồn nhân lực” có tác động đến việc tự chủ tài

chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế trên cơ sở những biến nào?

Sự năng động của các nhà quản lý

Trình độ, kỹ năng giảng dạy và NCKH giảng viên

Thái độ và trách nhiệm của cán bộ hành chính

Các tiêu chí khác như: .............................................................................................

3.6. Để đánh giá yếu tố “Điều kiến kinh tế - xã hội” có tác động đến việc

tự chủ tài chính tại Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế trên cơ sở những

biến nào? (có thể chọn nhiều phương án)?

Điều kiện KT-XH tại Thừa Thiên Huế tác động đến người học vào Đại

học Huế

Điều kiện KT-XH tác động đến việc hợp tác đào tạo, NCKH và đầu tư vào

Đại học Huế

Điều kiện KT-XH phù hợp theo từng ngành nghề đào tạo khác nhau

Các tiêu chí khác như: .............................................................................................

4. Thảo luận về những thuận lợi, hạn chế, khó khăn và gợi ý một số giải

pháp thúc đẩy việc thực hiện tự chủ tài chính tại Đại học Huế?

175

……………………………………………………………………………………………………………

4.1. Những thuận lợi thực hiện tự chủ tài chính tại Đại học Huế là gì?

……………………………………………………………………………………………………………

4.2. Những hạn chế, khó khăn thực hiện tự chủ tài chính tại Đại học Huế là gì?

……………………………………………………………………………………………………………

4.3. Nguyên nhân của những hạn chế, khó khăn?

……………………………………………………………………………………………………………

4.4. Gợi mở một số giải pháp thực hiện tự chủ tài chính tại Đại học Huế

Xin trân trọng cảm ơn Quý chuyên gia!

176

PHỤ LỤC 02

PHIẾU KHẢO SÁT

Xin kính chào Quý chuyên gia!

Hiện, chúng tôi đang tiến hành nghiên cứu đề tài về tự chủ tài chính tại Đại

học Huế. Kính mong Quý chuyên gia vui lòng dành thời gian cho ý kiến về một số

nội dung liên quan. Ý kiến của Quý chuyên gia là những đóng góp vô cùng quý giá

đối với nghiên cứu này.

Toàn bộ thông tin thu thập sẽ được bảo mật và chỉ dùng vào mục đích nghiên

cứu.

Xin trân trọng cảm ơn!

Phần 1: Thông tin của chuyên gia

Xin vui lòng đánh dấu (X) hoặc điền thông tin thích hợp vào các ô trống.

1. Vui lòng cho biết về độ tuổi

 Từ 20 - 30  Từ 31 - 40  Từ 41 - 50  Trên 50

2. Trình độ chuyên môn cao nhất đã qua đào tạo

 Trung cấp/cao đẳng  Đại học  Thạc sỹ  Tiến sỹ

3. Thời gian công tác tại Đại học Huế và các đơn vị thuộc Đại học Huế (số năm).

 Dưới 10  Từ 11 - 20  Từ 21 - 30  trên 30

4. Đơn vị đang công tác hiện nay

 Cơ quan ĐHH  Trường thành viên  Viện/Trung tâm

5. Vị trí công tác hiện tại

 Quản lý đại học chung  Quản lý tài chính  Kế toán trưởng

Xin Quý chuyên gia cho ý kiến về các tiêu chí đánh giá mức độ tự chủ tài

chính của Đại học Huế trong bối cảnh hội nhập quốc tế dựa trên thang điểm sau: 1

(Hoàn toàn không đồng ‎ý); 2 (Không đồng ý); 3 (Bình thường); 4 (Đồng ý); 5

(Hoàn toàn đồng ý).

177

Phần 2. Nội dung khảo sát

A. Đánh giá tiêu chí thực hiện tự chủ tài chính tại Đại học Huế giai đoạn 2016-2021

Không đồng ý

Bình thường

Đồng ý Hoàn toàn đồng ý

Nội dung của các tiêu chí

(2) (3) (4) (5)

Hoàn toàn không đồng ý (1) Tính hiệu lực hiệu quả

Phù hợp với trình độ phát triển kinh tế - xã hội; kế hoạch, chiến lược phát triển của địa phương; phù hợp với các quy định của nhà nước. Các điều kiện để thực hiện tự chủ tài chính cơ sở giáo dục đại học công lập

Khả năng gia tăng các nguôn lực tài chính của cơ sở giáo dục đại học công lập

Tính thống nhất và công khai

Thống nhất trong tố chức bộ máy thực hiện công tác kế toán, thống nhất trong quy trình trong thanh toán, quyết toán; định mức thu chi

Thực hiện công khai công tác quản lý tài chính đúng các quy định Thực hiện thanh tra, kiểm đảm bảo tính hiệu lực, hiệu quả trong quản lý tài chính

Tự chủ tạo lập nguồn tài chính

Kinh phí do NS Nhà nước cấp Nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp, thu khác Quyền tự chủ nguồn thu

Tự chủ sử dụng nguồn tài chính

Các khoản chi thường xuyên Các khoản chi không thường xuyên

Sử dụng kết quả hoạt động tài chính

Tự chủ quản lý và sử dụng tài sản

178

Mức độ được quyền chủ động về tài sản, cơ sở vật chất

Mức độ chủ động trong sử dụng các tài sản Mức độ chủ động trong xây dựng và áp dụng quy định về tiêu chuẩn, định mức quản lý sử dụng tài sản của cơ sở giáo dục đại học công lập

B. Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến tự chủ tài chính tại Đại học Huế giai

đoạn 2016-2021

Hoàn

Không

Bình

Đồng ý Hoàn

toàn

đồng ý

thường

toàn

đồng ý

không

Nội dung của phát biểu nhận định

đồng ý

(1) (2) (3) (4) (5)

Chủ trương, chính sách

Cơ chế chính sách phù hợp với thực

hiện tự chủ tài chính.

Các qui định hiện hành thuận lợi đối

với việc thực hiện tự chủ tài chính.

Việc phân cấp quản lý tài chính, tài

sản của Bộ GD & ĐT là phù hợp.

Đại học Huế có nhiều chính sách tốt

để thu hút người học.

Đại học Huế đã có nhiều chính sách

gia tăng và đa dạng hóa các nguồn

tài chính.

Cơ cấu tổ chức

Cơ cấu tổ chức theo mô hình hai cấp

là phù hợp và hiệu quả.

179

Thiết chế các tổ chức trong Đại học

Huế như hiện nay là phù hợp.

Tổ chức các đơn thuộc Đại học Huế

như Trường, Khoa, Phân hiệu là hiệu

quả.

Tổ chức bô máy thực hiện công tác

tài chính kế toán phù hợp, hiệu quả.

Công tác kế toán được tổ chức vừa

phân tán, vừa tập trung là hợp lí.

Hoạt động đào tạo

Chương trình đào tạo có nhiều

chuyên ngành để lựa chọn.

Có nhiều chương trình chất lượng cao

để người học lựa chọn.

Chương trình đào tạo nói chung có

cấu trúc linh hoạt với nhu cầu người

học

Tổ chức đào tạo song ngành là một

lợi thế của Đại học Huế.

Hoạt động đào tạo là nguồn thu chủ

yếu của Đại học Huế.

Nguồn nhân lực

Đại học Huế có đội ngũ các nhà

khoa học chất lượng cao thuận lợi

trong giảng dạy, nghiên cứu và

chuyển giao KHCN.

Nguồn nhân lực dùng chung trong

giảng dạy và NCKH của Đại học Huế

là hiệu quả .

180

Cán bộ quản lý của Đại học Huế có

kinh nghiệp năng lực lãnh đạo.

Cán bộ giảng viên của Đại học Huế

đáp ứng về mặt số lượng và chất

lượng chuyên môn.

Đội ngũ làm công tác tài chính, kế

toán có chuyên môn, nghiệp vụ tốt.

Điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương

Điều kiện kinh tế - xã hội của địa

phương thuận lợi cho việc thu hút

đầu từ vào ĐHH.

Điều kiện kinh tế - xã hội địa

phương thu hút được nhiều nhà khoa

học tới giảng dạy và nghiên cứu.

Điều kiện kinh tế - xã hội của địa

phương thu hút được nhiều sinh viên

tới theo học, thực tập và ở lại làm

việc.

Khả năng chi trả của người học ngày

càng cao cho các chương trình đào

tạo chất lượng cao, và đào tạo bằng

tiếng nước ngoài.

Điều kiện kinh tế - xã hội của địa

phương thuận lợi cho nghiên cứu và

chuyển giao các sản phẩm KHCN và

dịch vụ khá

Tự chủ tài chính

Tự chủ tài chính là xu thế tất yếu của

giáo dục đại học

181

Hội nhập quốc tế góp phần đẩy nhanh

việc thực hiện tự chủ tài chính

Tự chủ tài chính thúc đẩy các cơ sở

giáo dục năng động hơn

Tự chủ tài chính là yếu tố quan trọng

để Đại học Huế phát triển bền vững

Tự chủ tài chính tăng quyền và trách

nhiệm các đơn vị thành viên của Đại

học Huế

Xin trân trọng cảm ơn!

182

PHỤ LỤC 03

BẢNG KẾT QUẢ XỬ LÝ SỐ LIỆU BẰNG PHẦN MỀM SPSS 20

Cac tieu chi danh gia tu chu tai chinh

Descriptive Statistics

N Minimum Maximum Mean

Std.

Deviation

Phu hop voi phat trien KTXH va qui

1.00

4.00

2.3013

.83905

dinh cua Nha nuoc

Cac dieu kien thuc hien TCTC CSGD

DHCL

1.00

4.00

2.4333

.92246

Kha nang gia tang nguon luc tai chinh

1.00

4.00

2.3733

.82247

CSGD DHCL

Thong nhat trong bo may thuc hien

3.00

5.00

4.1033

.78044

cong tac tai chinh, qui dinh TC

Thuc hien cong khai quan ly tai chinh

3.00

5.00

4.1733

.81464

Thuc hien thanh tra kiem tra tai chinh

3.00

5.00

4.0333

.82614

Kinh phi do ngan sach nha nuoc cap

2.00

4.00

3.0767

.70905

Nguon thu tu hoat dong su nghiep

2.00

5.00

3.2767

.83573

Quyen tu chu nguon thu

2.00

5.00

3.3020

.71949

Ngan sach nha nuoc cap

2.00

5.00

3.0533

.83905

Nguon hoat dong su nghiep

2.00

5.00

3.6722

.91949

Su dung hieu qua hoat dong tai chinh

2.00

5.00

3.7301

.71949

Muc do duoc quyen chu dong ve tai

3.00

5.00

3.9302

.84772

san

Muc do chu dong trong su dung tai

3.00

5.00

4.1767

.88755

san

Muc do chu dong trong xay dung va

2.00

5.00

3.4302

.76295

quan ly tai san

Valid N (listwise)

183

Cac yeu to anh huong den tu chu tai chinh

Descriptive Statistics

N Minimum Maximum Mean

St.d

Deviation

CCCS phu hop voi TCTC

1.00

4.00

2.5578

.79455

Qui dinh hien hanh thuan loi doi voi

1.00

4.00

2.5478

.89048

TCTC

Phan cap quan ly cua Bo la phu hop

1.00

4.00

2.7056

.70568

DHH co chinh sach tot thu hut

2.00

4.00

3.1856

.70568

nguoi hoc

DHH co chinh sach gia tang, da

2.00

4.00

3.4078

.83466

dang nguon thu

Mo hinh DH 2 cap la phu hop

2.00

4.00

3.1503

.83960

Cac thiet che cua DHH hien nay la

1.00

4.00

3.2956

.70568

phu hop

To chuc cac don vi thuoc DHH la

1.00

4.00

2.9378

.79455

hieu qua

Bo may cong tac ke toan DHH la

1.00

4.00

3.4916

.82450

phu hop

Cong tac ke toan duoc to chuc hop

2.00

4.00

3.4778

.74153

Chuong trinh dao tao co nhieu lua

2.00

5.00

3.7078

.94120

chon

Nhieu chuong trinh dao tao chat

1.00

4.00

2.7400

.80904

luong cao

Cau truc chuong trinh dao tao linh

2.00

4.00

3.7556

.82896

hoat

Dao tao song nganh la mot loi the

2.00

4.00

3.6340

.75679

Hoat dong dao tao tao ra nguon thu

3.00

5.00

4.0156

.80214

chu yeu

Doi ngu khoa hoc chat luong cao

3.00

5.00

4.2056

.72450

thuan loi trong GD va NCKH

184

Nguon nhan luc dung chung cua

2.00

5.00

3.8478

.83907

DHH la hieu qua

Can bo quan li cua DHH co kinh

2.00

5.00

3.6278

.83907

nghiem trong lanh dao

Doi ngu GV dap ung ve so luong va

3.00

5.00

4.1044

.76739

chat luong

Doi ngu lam cong tac TC - KT co

2.00

4.00

3.4048

.83466

chuyen mon

Dieu kien KTXH dia phuong thuan

1.00

3.00

2.3267

.73905

loi cho thu hut dau tu

Dieu kien KTXH dia phuong thu

1.00

3.00

2.3967

.81464

hut cac nha khoa hoc

Dieu kien KTXH thu hut duoc

1.00

3.00

2.3000

.90453

nguoi hoc

Kha nang chi tra cua nguoi hoc

1.00

4.00

2.3519

.70568

ngay cang cao

Dieu kien KTXH thuan loi trong

1.00

4.00

2.4312

.83907

chuyen giao KHCN

TCTC la xu the tat yeu trong GD

2.00

5.00

3.8936

.73133

Hoi nhap quoc te gop phan thuc day

2.00

4.00

3.6120

.75679

TCTC

TCTC thuc day co so giao duc nang

2.00

5.00

3.8956

.80214

dong hon

TCTC la yeu to quan trong de DHH

3.00

5.00

3.6844

.76739

phat trien ben vung

TCTC tang quyen va trach nhiem

2.00

5.00

3.6933

.81464

cac don vi truc thuoc

Valid N (listwise)

185